Genetika

Dezoksiribonukleinska
kiselina
(DNK)

prof. Nadica Lazi Savi

Otkrie DNK

Frensis Krik (1916 2004)
(Francis Crick )

1953. otkrili strukturu DNK

Nobelova nagradu za medicinu 1962.

Dejms Votson (1928 - )
(James Watson)

Graa i uloga molekula DNK

PRVA SEKVENCA:

graa molekula DNK

DRUGA SEKVENCA:

uloga i osobine molekula DNK

Nukleotidi DNK

purinska baza

pirimidinska baza

ADENIN

GUANIN

CITOZIN

TIMIN

P

A

G

S

S

P

S

P

C

T

S

P

P

S

A

P

S

G

P

S

C

P

S

T

Nukleotid DNK

Svaki nukleotid DNK se sastoji od po jednog molekula:

azotne baze pentoze (eer) i fosfata (fosforne kiseline)

Nukleotidi sadre dva tipa azotnih baza:

- purinske (adenin i guanin) i

pirimidinske (timin i citozin)

Pentoza koja ulazi u sastav DNK naziva se dezoksiriboza.

Oznake:

za pentozu S

za fosfornu kiselinu P

za adenin - A

za guanin G

za timin T

za citozin - C

DNK sadriAdeninGuaninTiminCitozin

P

A

S

G

S

P

C

S

P

T

S

P

T

S

P

G

S

P

P

A

S

T

S

P

C

S

P

G

S

.....

P

S

C

S

T

P

P

S

A

P

S

G

S

T

P

S

G

P

S

A

P

S

C

P

S

T

P

S

G

.....

Polinukleotidni lanac nastaje:

povezivanjem etiri vrste nukleotida,
P- vezama, uz njihovo kombinovanje i ponavljanje

P

S

G

P

S

C

S

T

P

P

S

A

S

T

P

S

G

P

S

A

P

S

C

P

S

T

P

S

G

.....

DNK
polimeraza

Komplementarnost A-T
C-G

P

S

G

P

S

C

S

T

P

P

S

A

S

T

P

S

G

P

S

A

P

S

C

P

S

T

P

S

G

MOLEKUL DNK

P

A

G

S

C

T

S

P

S

P

S

P

T

S

P

G

S

P

A

S

P

C

S

T

P

S

P

G

S

C

S

P

S

P

G

A

S

P

S

P

T

A

S

P

C

S

P

S

P

T

S

G

P

C

S

P

A

S

H

H

H

H

.....

.....

P

T

S

P

C

S

P

G

S

P

A

S

P

A

S

P

C

S

P

T

S

P

G

S

P

A

S

C

S

.....

.....

MOLEKUL DNK

- dva polinukleotidna lanca

- dvolanana spirala

G e n e t i k i k o d

P

S

A

S

P

T

G

S

P

P

C

S

P

G

S

P

C

S

P

A

S

P

T

S

P

G

S

P

P

C

S

P

A

S

P

T

S

P

P

S

A

S

P

T

G

S

P

C

S

P

G

S

P

C

S

P

A

S

P

T

S

P

...........

...........

G

S

P

C

S

P

G

S

P

C

S

P

A

S

P

T

S

P

G

S

P

C

S

P

A

S

P

T

S

P

P

S

S

P

G

S

P

C

S

P

G

S

P

C

S

P

A

S

P

T

S

P

G

S

P

C

S

P

P

S

S

P

P

S

S

P

.....

.....

A

T

A

T

A

T

P

S

S

P

G

S

P

C

S

P

G

S

P

C

S

P

P

S

S

P

G

S

P

C

S

P

A

S

P

T

S

P

G

S

P

C

S

P

P

S

S

P

A

......................

......................

T

A

T

A

T

gen

gen

gen

osobina

belanevina

GEN

specifina graa funkcija

redosled i broj nukleotida
diktiraju sve osobine

GENETIKI KOD

karakteristian za vrstu

P

S

A

S

P

T

G

S

P

P

C

S

P

G

S

P

C

S

P

A

S

P

T

S

P

G

S

P

P

C

S

P

A

S

P

T

S

P

P

S

A

S

P

T

G

S

P

C

S

P

.....

.....

G

S

P

C

S

P

A

S

P

T

S

P

G

S

P

P

C

S

P

P

S

A

S

P

T

REPLIKACIJA

REPLIKACIJA

G

A

C

T

G

C

T

G

A

C

A

T

G

C

C

G

T

A

T

A

A

G

C

T

T

G

A

C

T

G

T

C

G

A

A

C

T

G

A

C

A

T

C

G

C

G

T

A

A

T

A

G

C

T

T

G

A

C

T

G

T

C

G

A

A

C

T

G

A

C

A

G

C

T

T

G

A

C

T

G

T

C

G

A

A

C

T

G

A

C

Replikacijom:

elije istog organizma
dobijaju isti molekul DNK

Isti molekul DNK prenosi se
na sledee generacije

MUTACIJA GENA

G

A

C

T

G

C

T

G

A

C

A

T

G

C

C

G

T

A

T

A

A

G

C

T

T

G

A

C

T

G

T

C

G

A

A

C

T

G

A

C

A

T

C

A

C

G

T

A

A

A

G

C

T

T

G

A

C

T

G

T

C

G

A

A

C

T

G

A

C

A

A

C

T

G

A

C

T

G

T

C

G

A

A

C

T

G

A

C

Mutacija gena - promenljivost

normalan
molekul

molekul
sa grekom

promena osobine-individualne razlike

nedostatak osobine -
bolest

nastanak novih osobina -
prilagoavanje spoljanjoj sredini (evolucija)

GENSKI
ALEL

GENSKI
ALEL

G

VARIJABILNOST OSOBINA

G

C

T

A

T

G

A

C

T

G

T

C

G

A

A

C

T

G

A

C

A

C

T

A

G

A

C

T

G

T

C

G

A

C

T

A

C

C

DNK NASLEDNA OSNOVA ORGANIZMA

diktira osobine
diktira metabolizam
uestvuje u elijskoj deobi

nosi genetiku ifru

samostvaranje (replikacija)
promenljivost (mutacija)