ZevenblokkenGebiedsgericht toezicht

Smilde | 25 maart 2019

Programma

19:00 uur Inloop met koffie en thee

19:30 uur Welkomstwoord bestuurder (Bob van Zanten)

19:30 – 20:00 uur Presentatie monitoringresultaten (Carli Aulich)

20:00 – 20:30 uur Presentatie (nieuwe) ‘Werkwijze toezicht en handhaving op

gewasbeschermingsmiddelen in afvalwater van agrarische bedrijven’

(Ibo Vaatstra)

20:30 – 20:45 uur Gelegenheid tot het stellen van vragen en uitwisselen van ideeën/inzichten

Vanaf 20:45 u. Afsluiting met hapje en drankje

2

Monitoring

3

39916504

3990

6505

6506

6509

3991

Reguliere monitoring

• Steekmonsters

• 7-10x per jaar

• Zwaartepunt voorjaar

• op één bepaald moment in de tijd genomen

• Per analysemethode: 1 liter water

4

Meetpunt-code Meetpuntomschrijving 2

01

0

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

20

18

op

m

3990Zevenblokkengrift; teeltgericht meetpunt haarvat 1 X X X X

3991Zevenblokkengrift; teeltgericht meetpunt haarvat 2 X X X *

6504Zevenblokkengrift X X X X X X X X

6505Zevenblokkengrift; Midden X X

6506Ravensmeerwijk; Zuid X X

6509Smilde, Jonkerswijk

* 1-3 x per jaar gemeten omdat bemonstering niet mogelijk was (bijv. door droogval)

Stoffen Top 12 gesorteerd op normoverschrijdingen; daarna op aangetroffen

5

Reguliere monitoring

6

• 173 verschillende werkzame stoffen• Stoffen met een héél lage norm erg toxisch !!

maar ook erg lastig te meten

JG-MKN MAC-MKN

laagste rapp.gr. Steekmon-sters

µg/l µg/l

Abamectine svs 0,001 0,018 0,01

bifenox 0,012 0,04 0,02

Cypermethrin 0,00008 0,0006

Deltamethrin svs 3,1E-06 0,00031 0,05 Decis, K-Othrine, Granprotec

Esfenvaleraat svs 0,0001 0,00085 0,05 Sumi-Alpha, Sumicidin Super

Fluoxastrobin (trans-) 0,012 0,64 0,01

Imidacloprid svs 0,0083 0,2 0,01/0,003

Lambda-cyhalothrin svs 0,00002 0,00047 Ninja, Karate Zeon, Goldorak

Methiocarb 0,002 0,16 0,01 Mesurol FS

Pendimethalin 0,018 0,024 0,01/0,02Stomp SC, Wing P, Malibu, ActivusSuper

pyridaben svs 0,0017 0,0062 0,01 Sanmite, Carex

Pyriproxyfen svs 0,00003 0,026 Admiral, Proxyral, WOPRO

Spiromesifen 0,0025 0,087 0,01/0,02

Teflubenzuron svs 0,0012 0,0017 Nomolt

Reguliere monitoring

7

❖ Geen duidelijk beeld van wat er het gebied in komt door afwezigheid van analyses bij inlaat.

❖ Sommige stoffen kunnen we niet laag genoeg meten

❖ Sommige meetpunten kunnen vaak niet bemonsterd worden (droogval; begroeiing)

❖ Missen we stoffen door het gebruik van steekmonsters?

Op zoek naar nieuwe methode die beter beeld geeft van situatie in het gebied.

Passieve bemonstering; wat is het?▪ Stoffen uit het water

binden aan het bemonsteringsmateriaal

▪ Gedurende langere tijd (dagen – maanden) op locatie bemonsteren

▪ De opgenomen stoffen op het lab er weer afhalen

8

Passieve bemonstering; waarom?

9

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

0 2 4 6 8 10

Co

nce

ntr

atie

tijd (in dagen)

Invloed bemonsteringsfrequentie

Concentratie dagelijks Concentratie wekelijks

Enkele steekmonsters per jaar :

• kans op missen van stoffen met fluctuerende concentraties

• stijgende trend ten onrechte interpreteren als dalende trend

➢Verhogen van de meetfrequentie (kostbaar)

➢Meten van tijdgemiddelde concentraties

Passieve bemonstering; waarom?

▪ Je mist “niks”

▪ Groter watervolume bemonsteren lagere concentraties meten

▪ Concentratie vergelijken met jaargemiddelde milieu kwaliteitsnorm

▪ Vrij opgeloste concentratie: dat wat beschikbaar is voor planten en dieren

▪ Resultaten verschillende locaties direct vergelijken

▪ Sommige stoffen blijven slecht aan sampler zitten (bijv. glyfosaat/AMPA, ETU)

▪ Je kan niet toetsen aan de MAC norm

▪ Kans op aangroei of verlies

10

☺

Passieve bemonstering

11

▪ Bij inlaat en uitlaat gebied

▪ 3 aaneengesloten perioden van 42-43 dagen (5 mei- 6 sept 2018)

▪ 2 soorten samplers

▪ Speedisk voor polaire stoffen

▪ Siliconenrubber voor hydrofobe stoffen

Passieve bemonsteringStoffen die duidelijk toenemen in het gebied

12

Periode 6509,1 6509,2 6509,3 Periode 6504,1 6504,2 6504,3Vanaf 2010

aangetroffen

Sampler SR SR SR Sampler SR SR SR steekmonsters JG-MKN MAC-MKN MTR

Stofnaam cas-nr ng/l ng/l ng/l ng/l ng/l ng/l

chloorprofam 101-21-3 4 < < 75 36 24 X 4000 43000 -

dimethenamid (-P) 87674-68-8 111 33 11 4420 146 59 X 130 1600 -

ethofumesaat 26225-79-6 11 5 2 865 104 35 X - - 6400

metolachloor (-S) 51218-45-2 50 20 6 388 313 90 X 400 2100 -

pendimethalin 40487-42-1 1 0,1 0,05 15 34 1 X 18 24 -

prosulfocarb 52888-80-9 11,0 1,1 0,4 118 27 7 X 550 geen MAC -

azoxystrobin 131860-33-8 88 40 5 214 89 42 X 200 4100 -

flutolanil 66332-96-5 19 5 2 322 143 58 X - - 22000

lenacil 2164-08-1 8 5 2 504 114 51 X - - 950

metribuzin 21087-64-9 < < < 143 26 92 X 120 1100 -

Periode 6509,1 6509,2 6509,3 Periode 6504,1 6504,2 6504,3

Sampler SD SD SD Sampler SD SD SD

chloridazon 1698-60-8 16 7 1 63 101 65 X 27000 190000 -

MCPA 94-74-6 10 1 117 26 7 X 1400 15000

metamitron 41394-05-2 23 4 5 233 52 32 X - - 10000

chlorantranilliprole 500008-45-7 16 7 1 63 101 65 195 970 -

norm wordt overschreden

norm wordt benaderd of conc is opvallend

Inlaat Uitlaat

Oppervlaktewaternorm (ng/l)

13

Vergelijking verschillende methoden 2018

In 2018

Rijlabels < r.g.

aantal

aangetrof-

fen

aantal >

JG-MKN

Aantal >

MAC-

MKN

Aantal >

MTR

P Smpl

uitlaat >

inlaat

Pendimethalin 15 3 1 3 X

Metamitron 10 8 2 X

Deltamethrin 17 1 1 1 niet geanalyseerd

Azoxystrobin 1 17 1 X

Imidacloprid 4 14 1 SD; heel laag, lijkt ook af te nemen

S-Metolachloor 2 16 0 X

Dimethenamid-P 13 5 0 X

Desmedifam 14 2 0 SD; heel laag, neemt wel iets toe

Flutolanil 0 18 X

AMPA 2 15 Adsorbeert niet of nauwelijks

Herkomst werkzame stoffen

14

Werkzame stof merk

Aard

werking

Toelatings

nummer Teelten

atrazin Laddok Herbicide 7883 mais

chloorprofam Intruder Herbicide 5134 Bloembol en bloemknolgewassen, witlof/ cichorei,sla, andijvie sjaloten,

uien, knoflook , knolselderij

dimethenamid (-P) Frontier Optima Herbicide 12283 Bieten, Mais, chichorei, rode biet, zonnebloemen, uien

ethofumesaat Tramat 500 Herbicide 12521 Gras/ graszaad, bieten

metolachloor (-S) Dual Gold 960 EC Herbicide 12096 mais, witlof/ chichorei, uien/ sjaloten, lelie, gladiool, bieten

metribuzin Mistral 70 WG Herbicide 13040 consumptie aardappelen, wortelen, asperge

pendimethalin Stomp SC Herbicide 13561 bloembollen/ bloemknollen, asperge, bieslook cichorei, consumptie

aardappelen, mais, sjaloten/ uien, wintergraan, wortelenprosulfocarb Boxer Herbicide 10701 Zonnebloemen, consumptie/ pootgoed aardapelen, wortelen,

simazine AGRICHEM SIMAZIN F.W. Herbicide 7869 Fruitteelt, asperges. Uien en koolgewassen, lelie

MCPA U 46 MCPA Herbicide 7737 graan, gladiolen, grasland

azoxystrobin Amistar TOP Fungicide 13197 bladkoolachtigen, bloemisterijgewassen, buxus, prei, sierkool, wortelen,

chloortoluron Brabant Chloortoluron Flowable Herbicide 7844 graan

chloridazon Pyramin DF Herbicide 12228 Bieten Bloembol/knol gewassen, rode biet, sjaloten, zaai ui, plant ui

flutolanil Monarch Fungicide 13144 Aardapelen, iris, snijbloemen,tulp, aardapelen

lenacil Betanal maxx Pro Herbicide 14708 bieten en rode bieten

metamitron Goltix super Herbicide 12982 Bieten

benthiavalicarb isopropyl Valbon Fungicide 12667 Aardappelen, sjaloten en uien

chlorantranilliprole BUDGET CHLORANTRANILIPROLE SC Insecticide 15647 Aardappelen, mais, witlof bloemkoolachtigen

flonicamid teppeki Insecticide 12757 Aardappelen, bloembollen/ knollen, bloemisterijgewassen, bieten

fluopicolide Infinito Fungicide 12927 Aardappelen, bloemkool, sla, sjaloten, boerenkool

mepanipyrim bombero Fungicide 15571 Bloembol/ knol gewassen

quinoclamine mogeton Herbicide 12599 boomkwekerijgewassen, potplanten, vasteplantenteelt

milbemectin A4 Koromite Insecticide 14704 Aardbei, bloemisterijgewassen, bloembol en knolgewassen

Jasmolin II Insecticide

15

Teelten – BRP 2018

bollen Blauwe bessen Zetmeel aardappelen