G10 G10-FILIPINO - UNANG MARKAHAN UNANG MARKAHAN...G10-FILIPINO - UNANG MARKAHAN 2 | S . Y . 2 0 2 0 - 2021 G10 – FILIPINO – UNANG MARKAHAN A. KOMPETENSI/MELC: B. BASAHIN NATIN:

G10-FILIPINO - UNANG MARKAHAN

1 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1

G10 – FILIPINO – UNANG MARKAHAN


2 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


A. KOMPETENSI/MELC:

B. BASAHIN NATIN:

F10PN-Ia-b-62 Naipahahayag ang mahahalagang kaisipan/pananaw sa napakinggang Mitolohiya

F10PB-Ia-b-62 Naiuugnay ang mga mahahalagang kaisipang nakapaloob sa binasang akda sa nangyayari sa: Sariling karanasan, pamilya, pamayanan, lipunan, daigdig

F10PT-Ia-b-61 Naiuugnay ang kahulugan ng salita batay sa kayarian nito.

Ang Dagat ng Mediterranean ay

matatagpuan sa pagitan ng Europe, hilaga ng Africa, at timog-kanlurang Asia. Sinasaklaw ng Mediterranean ang dalawampu’t dalawa na iba’t ibang bansa mula sa tatlong kontinente. Ang mga bansang ito ay Algeria, Egypt, Libya, Morocco, Tunisia na nasa kontinente ng Africa, sa kontinente naman ng Asia – Cyprus, Israel, Lebanon, Syria, at sa kontinente ng Europe – Albania, Bornia at Herzegovina, Croatia, France, Greece, Italy, Malta, Monaco, Montenegro, Slovenia, Spain, at Turkey.

Ang Sinaunang Mediterranean ang nakatuklas ng sistema ng pagsulat na nagpabago at humubog sa kasaysayan ng mundo. Unti-unting umunlad ang pagsulat mula sa simbolong larawan, simpleng komunikasyon tungo sa likhang-sining at panitikan. Ang panitikan ng Sinaunang Mediterranean ay naging batayan ng iba’t ibang uri ng panitikan sa buong mundo. Ang Bansang ROMA Kapag binanggit ang ROMA, hindi maikakaila na ang unang tanda na maiuugnay rito ay ang Colosseum. Ang Colosseum, ang arena ng mga gladiador sa sentro ng lunsod ng Roma .Ito ay isa sa mga pinaka-iconic at makasaysayang atraksyon sa Italya, at isa sa 7 kababalaghan sa mundo. Ang relic na ito mula sa heyday ng Roman Empire ay itinampok sa lahat mula sa mga libro ng kasaysayan at TV hanggang sa mga pelikulang Hollywood tulad ng Ridley Scott at epic na "Gladiator" at Bruce Lee at "Way of the Dragon". Isang ganap na natatanging amphitheater, na matarik sa mga dramatikong kaganapan sa pamamagitan ng sinaunang kasaysayan nito. (https://www.traveltalk.travel/tl/colosseum-rome/)

Ang mitolohiya ng mga taga-Rome ay kadalasang tungkol sa politika, ritwal, at moralidad na ayon sa batas ng kanilang mga diyos at diyosa mula sa Sinaunang Taga-Rome hanggang ang katutubong relihiyon ay mapalitan na ng Kristiyanismo. Kabayanihan ang isang mahalagang tema sa mga kuwentong ito. Itinuring ng mga Sinaunang Taga-Rome na nangyari sa kanilang kasaysayan ang nilalaman ng mga mito kahit ang mga ito ay mahimala at may elementong supernatural.

GRADE 10 FILIPINO UNANG MARKAHAN-MITOLOHIYA Kompendyum sa akdang Si Cupid at Psyche Mitolohiya mula sa Rome-Italy

PANGALAN: _________________________________

https://www.traveltalk.travel/tl/colosseum-rome/https://www.traveltalk.travel/tl/colosseum-rome/


3 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


C. PAGYAMANIN NATIN:

Ang kanilang mitolohiya ay hinalaw mula sa Greece na kanilang sinakop. Labis nilang nagustuhan ang mitolohiya ng bansang ito, kaya inaangkin nilang parang kanila at pinagyaman nang husto. Binigyan nila ng bagong pangalan ang karamihan sa mga diyos at diyosa. Ang ilan ay binihisan nila ng ibang katangian. Lumikha sila ng bagong mga diyos at diyosa ayon sa kanilang paniniwala at kultura.

Sinikap nilang ipasok ang kanilang pagkakakilanlan sa mga mitolohiyang kanilang nilikha. Isinulat ni Virgil ang “Aenid,” ang pambansang epiko ng Rome at nag-iisang pinakadakilang likha ng Panitikang Latin. Isinalaysay ni Virgil ang pinagmulan ng lahi ng mga taga-Rome at kasaysayan nila bilang isang imperyo.

Ito ang naging katapat ng “Iliad at Odyssey” ng Greece na tinaguriang “Dalawang Pinakadakilang Epiko sa Mundo” na isinalaysay ni Homer. Si Ovid na isang makatang taga-Rome ay sumulat rin ayon sa taludturang ginamit ni Homer at Virgil sa kaniyang “Metamorphoses.” Subalit hindi ito tungkol sa kasaysayan ng Roman Empire o ng mga bayani, kundi sa mga diyos at diyosa, at mga mortal na may katangian ng mga diyos at karaniwang mga mortal. Lumikha siya ng magkakarugtong na kuwento na may temang mahiwagang pagpapalit-anyo. Sa mga akdang ito ng mga taga-Rome humuhugot ng inspirasyon ang mga manunulat at mga alagad ng sining sa buong daigdig mula noon hanggang ngayon.

mula sa Literature – World Masterpieces, (Prentice Hall,1991) at Panitikan sa Pilipino 2 ( Pandalubhasaan), (GONZALES,1982)

#3P’s (Pagmasdan, Pag-isipan, Pag-aralan). Suriin ang larawan sa ibaba at punan ang talahanayan ng impormasyong kinakailangan.

Pagmasdan (Ilarawan ang nakikitang Larawan) Gumamit ng katagang (I believe at ibigay ang tatlong paglalarawan)

_______________________________________________

_______________________________________________

__________________________________________

Pag-isipan (Ipaliwanag kung tungkol saan ito)

_______________________________________________

_______________________________________________

__________________________________________

Pag-aralan (Ano kaya ang kaugnayan nito sa ating paksa?)

_______________________________________________

_______________________________________________

______________


4 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


MITOLOHIYA

Ang salitang mitolohiya ay nangangahulugang agham o pag-aaral ng mga mito/ myth at alamat? Tumutukoy rin ito sa kalipunan ng mga mito mula sa isang pangkat ng tao sa isang lugar na naglalahad ng kasaysayan ng mga diyos-diyosan noong unang panahon na sinasamba, dinarakila at pinipintakasi ng mga sinaunang tao.

Ang salitang mito/myth ay galing sa salitang Latin na mythos at mula sa Greek na muthos, na ang kahulugan ay kuwento. Ang muthos ay halaw pa sa mu, na ang ibig sabihin ay paglikha ng tunog sa bibig. Sa Klasikal na Mitolohiya ang mito/myth ay representasyon ng marubdob na pangarap at takot ng mga sinaunang tao. Nakatutulong ito upang maunawaan ng mga sinaunang tao ang misteryo ng pagkakalikha ng mundo, ng tao, ng mga katangian ng iba pang mga nilalang. Ipinaliliwanag rin dito ang nakatatakot na puwersa ng kalikasan sa daigdig – tulad ng pagpapalit ng panahon, kidlat, baha, kamatayan, at apoy. Ito ay naglalahad ng ibang daigdig

tulad ng langit at ilalim ng lupa. Hindi man ito kapani-paniwalang kuwento ng mga diyos, diyosa, at mga bayani, tinuturing itong sagrado at pinaniniwalaang totoong naganap. Karaniwang may kaugnayan ito sa teolohiya at ritwal.

Sa Pilipinas naman, ang mito ay kinabibilangan ng mga kuwentong-bayang naglalahad ng tungkol sa mga anito, diyos at diyosa, mga kakaibang nilalang, at sa mga pagkagunaw ng daigdig noon. Maaaring matagpuan ang mga mitong ito sa mga kuwentong – bayan at epiko ng mga pangkat-etniko sa kasalukuyan. Mayaman sa ganitong uri ng panitikan ang mga naninirahan sa bulubundukin ng Luzon, Visayas, at Mindanao.

May kuwento tungkol sa pagkagunaw ng daigdig ang mga Ifugao. Inilarawan sa kanilang epikong “ Alim” kung paano nagunaw ang daigdig. Ayon dito, nagkaroon ng malaking pagbaha sa mundo at ang tanging nakaligtas ay ang magkapatid na sina Bugan (babae), at Wigan (lalaki). Sa kanila nagmula ang bagong henerasyon ng mga tao sa mundo.

SHARE KO LANG: Narito ang mga larawan ng mga diyos at diyosa mula sa Roma na hinango nila sa Greece. Ibigay ang ngalan ng mga ito, gawing gabay ang kanilang mga katangian.

D. IUGNAY NATIN:


5 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


TALASALITAAN: Alisin na natin si “X”: Kailangang alisin ang letrang X upang

makabuo ng isang salita. Matapos mabuo ang salita ay gamitin ito sa pangungusap

E. TALAKAYIN NATIN:

https://www.coursehero.com/file/38910402/Mga-Diyos-At-Diyosa-Ng-Mitolohiyang-

Griyego-At-Romano-Inihanda-nidocx/

https://www.coursehero.com/file/38910402/Mga-Diyos-At-Diyosa-Ng-Mitolohiyang-Griyego-At-Romano-Inihanda-nidocx/https://www.coursehero.com/file/38910402/Mga-Diyos-At-Diyosa-Ng-Mitolohiyang-Griyego-At-Romano-Inihanda-nidocx/


6 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Pangungusap 1:

_____________________________________________________________________

_______________________________________

Pangungusap 2:

___________________________________________________________________________

_____________________________________

Pangungusap 3:

___________________________________________________________________________

_____________________________________


7 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Pangungusap 4:

___________________________________________________________________________

_______________________________________

Pangungusap 5:

___________________________________________________________________________

___________________________________

Cupid at Psyche Isinalin sa Ingles ni Edith Hamilton

Isinalin sa Filipino ni Vilma C. Ambat BUOD:Noong unang panahon, may isang hari na may tatlong anak. Ang isa sa kanila ay si Psyche. Ang bunso at pinakamaganda sa tatlo. Labis syang hinangaan ng mga kalalakihan at kahit ang kagandahan ng Dyosang si Venus ay hindi ito mapapantayan.

Dahil dito, ang lahat ng papuri ay napunta kay Psyche at lubos itong ikinagalit ni Venus at agad nitong inutusan ang anak na si Cupid upang paibigin si Psyche sa isang halimaw.

Ngunit taliwas ito sa nangyari sapagkat si Cupid ay agad na umibig kay Psyche nung unang beses pa lamang nya itong nakita.

Nang makauwi na si Cupid ay inilihim nito sa ina ang nangyari at tiwala naman dito si Venus.

Hindi naganap ang gustong mangyari ni Venus kay Psyche na ito ay umibig sa isang halimaw. Sa halip ay sinamba lamang ito ng mga kalalakihan maliban doon ay tila walang nangahas na umibig kay Psyche.

Lubos na nabahala ang mga magulang ni Psyche kaya't lumapit ito kay Apollo upang himingi ng payo.

Ngunit lingid sa kaalaman ng mga magulang ni Psyche ay nauna nang humingi ng tulong si Cupid kay Apollo at gumawa ng plano.

Sinabi ni Apollo sa ama ni Psyche na bihisan ng damit pamburol ang anak na dalaga at dalhin sa tuktok ng bundok. Dito ay susunduin daw ito ng mapapangasawa na isang halimaw. Malungkot na umuwi ang amang hari ni Psyche. Gayunman ay sinabi ng hari ang kapalaran ng anak at buong tapang itong hinarap ng dalaga.

Noong nasa tuktok na ng bundok si Psyche ay unti-unti na itong nilamon ng dilim. Natakot ang dalaga sa kung ano ang naghihintay sa kanya.


8 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Hanggang sa umihip ang malambing na hangin at inilipad sya ng hangin patungo sa isang damuhan na parang kama sa lambot at napapaligiran ng mababangong bulaklak. Napakapayapa ng lugar at saglit na nalimutan ni Psyche ang kalungkutan at agad na nakatulog sa kapayapaan ng gabi. Nagising si Psyche sa tabi ng ilog at natanaw niya ang isang mansyon na tila ginawa para sa mga Diyos.

Napakaganda nito, ginto at pilak ang mga haligi. Maya maya lamang ay may narinig na tinig si Psyche at ang sinabi ng tinig na sila ay mga alipin at sinabihang mag-ayos ang dalaga sapagkat sila'y may inihandang piging.Lubos na nalibang si Psyche at kumain ito ng kumain ng masasarap na pagkain. Sa pagsapit ng gabi ay dumating na ang mapapangasawa nya. Tulad ng mga tinig na di nya nakikita ay ganoon din ang kanyang mapapangasawa ngunit nawala rin ang takot nya na akala nya'y halimaw ito ngunit sa wari nya ito pala ay isang lalaking matagal na nyang hinihintay.

Isang gabi ay kinausap sya ng lalaki at binalaan na darating ang dalawang kapatid ni Psyche doon sa bundok kung saan siya ay inihatid ng mga ito. Ngunit pinagbawalan si Psyche na magpakita sa mga kapatid. Ganoon nga ang nangyari at walang nagawa si Psyche kahit naririnig nya ang pag iyak nang kanyang mga kapatid. Sa mga sumunod na araw ay nakiusap si Psyche na kung pwede ay makita ang mga kapatid at malungkot na sumang ayon ang lalaki. Kinaumagahan ay inihatid ng ihip ng hangin ang mga kapatid ni Psyche at agad nagkita ang magkakapatid.

Dito nalaman ni Psyche na alam pala ng kanyang mga kapatid na halimaw ang lalaki ayon sa saad ni Apollo sa kanilang ama ay bawal makita ang mukha nito. Doon natanto ni Psyche na kaya pala hindi nagpapakita ng mukha ang lalaki marahil ay tama nga ang sinabi ng kanyang kapatid. Humingi ng payo si Psyche sa kanyang mga kapatid ay siya'y binigyan ng punyal at lampara upang makita sa dilim ang mukha ng lalaking mapapangasawa.

Nang mahimbing nang natutulog ang lalaki ay sinindihan ni Psyche ang lampara at kinuha ang punyal. Lumapit ito sa higaan ng lalaki at laking tuwa nya ng malamang hindi naman pala ito halimaw bagkus ay napakagwapo pala nito. Wari nya ay ito na ang pinaka gwapong nilalang sa mundo. Sa pagnanais na makita ang mapapangasawa ay inilapit pa ni Psyche ang lampara at natuluan ito ng mainit na langis sa dibdib na syang dahilan upang magising ito. Nalaman ng lalaki ang pagtataksil ni Psyche at agad itong umalis. Sinundan ni Psyche ang lalaki sa labas ngunit hindi na nya ito nakita. Narinig na lamang niya ang tinig nito at ipinaliwanag kung ano talaga ang pagkatao nito. Umuwi si Cupid sa kanyang ina upang pagalingin ang sugat sa balikat. Agad naman nitong nalaman ang pangyayari at determinado si Venus na ipakita dito kung paano magalit ang isang Dyosa.

Naglakbay si Psyche at humingi ng tulong sa ibang Dyos ngunit bigo sapagkat ang mga ito ay tumangging makaaway si Venus. Nang dumating si Psyche sa palasyo ni Venus ay napahalakhak na lamang ito at nabatid na nagpunta doon si Psyche upang hanapin ang mapapangasawa. Binigyan nito ng mahihirap na pagsubok si Psyche kabilang na dito ang pagbuo ng hiwa-hiwalay na buto bago dumilim, pagkuha ng gintong balahibo ng mapanganib na tupa, pagkuha ng itim na tubig sa malalim na talon at kahon na may lamang kagandahan mula kay Proserpine. Magaling na si Cupid bago bumalik si Psyche ngunit ang kanyang inang si Venus ay ibinilanggo siya upang di makita si Psyche.

Masayang bumalik si Psyche sa palasyo ni Venus at si Cupid naman ay nagtungo sa kaharian ni Jupiter upang humingi ng tulong na wag na silang gambalain ng kanyang ina. Nagpatawag ng pagpupulong si Jupiter kasama na doon si Venus at ipinahayag na si Cupid at Psyche ay pormal nang ikinasal. Dinala ni Cupid si Psyche sa kaharian ng mga Diyos at doon ay iniabot ang "Ambrosia" na kapag kinain ay magiging imortal. Naging panatag na si Venus na mapangasawa ni Cupid si Psyche sapagkat isa na din itong Dyosa.

https://www.wattpad.com/421891776-filipino-10-suring-basa-cupid-at-psyche

https://www.wattpad.com/421891776-filipino-10-suring-basa-cupid-at-psyche


9 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


https://www.youtube.com/watch?v=AjI_u4jLvKc

Kamay ng Pangyayari: Gamit ang mga daliri ng kamay ay isusulat ang limang mahahalagang pangyayari mula sa mitolohiya. Sundin ang gabay na larawan sa pagsagot gamit ang iyong sariling palad/kamay.

F. SUBUKIN NATIN:

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________

https://www.youtube.com/watch?v=AjI_u4jLvKc


10 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


BRILYANTE NA DALA, SANDATA SA PANDEMYA! Sa pagkakataong ito, bibigyan ka ng tatlong brilyante na magbibigay sayo ng

kapangyarihan. Paano mo ito gamitin upang makatulong sa sitwasyon natin sa kasalukuyan, upang Makita ang TUNAY NA PAG-IBIG.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

______________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

______________________________

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________

G. SA PALAGAY MO?


11 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

#HUGOT: Mula sa iba’t ibang mga damdaming iyong nadama mula sa “Cupid at Psyche”, gawing inspirasyon ito upang MAHUGUTAN iugnay ito sa iyong sariling karanasan

H. AYOS NA:

I. TAYAIN NATIN:


12 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


A. KOMPETENSI/MELC:

B. BASAHIN NATIN:

#SHOUTOUT: Bumuo ng isang salawikain o kasabihan nang isang aral na napulot mo mula sa mitolohiya na maari mong ibahagi sa lahat. Pag-ibig na maipapakita po sa pandemya na

umiiral sa inyong pamayanan.

F10PD-Ia-b-61

Natutukoy ang mensahe at layunin ng napanood na cartoon ng isang mitolohiya F10PS-Ia-b-64

Naipahahayag nang malinaw ang sariling opinyon sa paksang tinalakay

Naging makabuluhan ang pagtalakay sa teksto ukol kay

Cupid at Psyche. Makulay ang kanilang naging kuwento kahit na hindi naging madali ang daan upang makamit ang kanilang maligayang kalagayan. Sa pagkakataong ito ay talakayin natin ang isa pang mitolohiya subalit mula naman ito sa bansang Greece. Tulad ng akdang Cupid at Psyche ang akdang susunod na tatalakayin ay may parehong katangian. Nabanggit din sa nakaraang talakayan na naging inspirasyon ng Roma ang mga akda ng Greece. Hindi lamang mga akda maging ang kanilang mga kinikilalang mga diyos at diyosa ay naging bahagi na rin ng kanilang pamumuhay subalit binihisan nila ito at ang ilan ay binigyan ng bagong ngalan.

Narito ang ngalan ng labindalawang mga diyos at diyosa mula kanilang ngalang Greek at

Roman

Greek Roman

1. Zeus Jupiter

2. Hera Juno

3. Poseidon Neptune

4. Hades Pluto

5. Ares Mars

GRADE 10 FILIPINO UNANG MARKAHAN-MITOLOHIYA Kompendyum sa akdang Pymalion at Galatea Mitolohiya mula sa Greece

Pangalan at Lagda ng Mag-aaral

Pangalan at Lagda ng Magulang

PANGALAN: _________________________________


13 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


C. PAGYAMANIN NATIN: C. PAGYAMANIN NATIN:

6. Apollo Apollo

7. Athena Minerva

8. Artemis Diana

9. Hephaestus Vulcan

10. Hermes Mercury

11. Aphrodite Venus

12. Hestia Vesta

Bawat mga diyos at diyosa ay may parehong katangian. Kung paano sila ipinakilala sa nakaraang talakayan gamit ang akda ng mga taga-Roma ay ganoon din sa akdang tatalakayin ngayon.

Karaniwan na sa ating mga tao ang humanga sa magagandang bagay lalong lalo na sa mga kababaihan. Napapatunayan ito sa pagkahilig sa panonood ng mga patimpak ng pagandahan at maging ang pagkakaroon ng kanya-kanyang kandedata.

SURIIN NATIN: Sagutin ang mga katanungang kaakibat ng larawan sa ibaba.

Anong pagkakapareho ng mga

kababaihan sa larawan?

______________________________

______________________________

______________________________

______________________________

______________________________

_________

Sa iyong palagay ano ang naging batayan ng mga

hurado upang makamit nila ang kanilang korona?


14 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Mitolohiyang Griyego

Ang mitolohiyang Griyego ang katawan ng

mga mito at katuruan ng mga Sinaunang Griyego na nauukol at nagpapaliwanag ng pinagmulan at kalikasan ng mundo at nagdedetalye ng mga buhay at pakikipagsapalaran ng kanilang iba't ibang mga Diyos at mga Bayani. Ang mitolohiyang Griyego ay isang bahagi ng relihiyon sa modernong Gresya at sa buong mundo na kilala bilang Hellenismos. Ang mga modernong skolar ay nag-aaral ng mitolohiyang Griyego upang magbigay linaw sa mga institusyong relihiyoso at pampolitika ng Sinaunang Gresya at ng kabihasnan nito. Pinag-aaralan rin ito ng mga skolar upang maunawaan ang kalikasan ng mismong paggawa ng mito. Sa simula, ang mga salaysay na ito ay pinapakalat sa Sinaunang

Sa iyong pananaw, ano-ano ang mga katangian ng isang taong

tunay na “maganda”? Maglahad ng tatlo.

D. IUGNAY NATIN:

Ang Greek trinity at ang pamamahagi ng tatlong mga kaharian ng Daigdig: Zeus God (Langit), Poseidon (Seas at karagatan) at Hades (Underworld). Ang Theos (menor de edad na diyos) ay mga anak ng Trinidad na ito.

______________________________

______________________________

______________________________

______________________________

______________________________

_________

______________________________

______________________________

______________________________

______________________________

______________________________

_________

https://tl.wikipedia.org/wiki/Mitohttps://tl.wikipedia.org/wiki/Sinaunang_Griyegohttps://tl.wikipedia.org/wiki/Griyego_diyoshttps://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Griyegong_bayani&action=edit&redlink=1https://tl.wikipedia.org/wiki/Gresyahttps://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hellenismos&action=edit&redlink=1https://tl.wikipedia.org/wiki/Sinaunang_Gresyahttps://tl.wikipedia.org/wiki/Mito


15 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Gresya sa isang tradisyong tulang-pabigkas. Sa kasalukuyan, ang ating mga nanatiling sanggunian ng mga mitolohiyang Griyego ay mga gawang pampanitikan ng mga tradisyong pagbigkas. Sumasalamin din ang mitolohiyang Griyego sa mga artipakto, ilang mga gawang sining, lalo na iyong mga pintor ng mga plurera. Tinutukoy ng mga Griyego mismo ang mga mitolohiya at mga kaugnay na gawang sining upang magbigay liwanag sa mga kultong pagsasanay at ritwal na mga tradisyon na napakaluma na at, minsan, hindi nauunawang mabuti. https://tl.wikipedia.org/wiki/Mitolohiyang_Griyego

AWIT KO’Y PAKINGGAN KAUGNAY NG NARARAMDAMAN: Isa sa mga karaniwang ginagawa ng mga kalalakihan para maipahayag ang kanilang

pag-ibig sa isang babae ay ang pag-aalay ng isang awit. Umisip ng isang awit na iyong kinagigiliwan na tunay na naglalarawan ng iyong kalagayan sa larangan ng Pag-ibig.

Sa mitolohiyang Griyego, isa na marahil sa pinakatanyag ang tungkol sa kuwento ng pag-

iibigan nina Pygmalion at Galatea. Katunayan, ang nasabing mito ay naging inspirasyon ng pagbuo ng napakaraming palabas sa teatro, sinehan at maging sa mga

obra na gawa ng mga kilalang alagad ng sining sa iba’t ibang panig ng mundo. Si Pygmalion at Si Galatea

Isang magaling na iskultor ng Cyprus si Pygmalion. Labis na siyang namumuhi sa kababaihan at naniniwala siyang ang ugat ng kasalanan ay ang mga babae kaya’t isinumpa niya sa sariling hnding-hindi siya iibig at magpapakasal kaninuman. Sapat na sa kanya ang

_________________________________________

Pamagat ng Awit

Liriko na iyong paborito ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Kanino mo ito iniuugnay? Bakit? ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________

E. TALAKAYIN NATIN:

https://tl.wikipedia.org/wiki/Tradisyong_pabigkashttps://tl.wikipedia.org/wiki/Mitolohiyahttps://tl.wikipedia.org/wiki/Gresyahttps://tl.wikipedia.org/wiki/Panitikanhttps://tl.wikipedia.org/wiki/Artipaktohttps://tl.wikipedia.org/wiki/Sininghttps://tl.wikipedia.org/wiki/Pagpintahttps://tl.wikipedia.org/wiki/Ritwalhttps://tl.wikipedia.org/wiki/Mitolohiyang_Griyego


16 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


kanyang sining. Magkagayunpaman, ang pinagbuhusan niya ng kanyang talino ay ang babae. Hindi niya maitatawag ang kinamumuhian ng kanyang isip nang gayon kadali sa kanyang buhay ang hinuhubog niya at isang perpektong babae pa upang ipakita sa ibang kalalakihan ang kakulangan ng kanilang mga kinahuhumalingan.

Nagbuhos siya ng panahon at kahusayan sa paghubog ng estatwa, hanggang sa makalikha siya ng hindi matatawarang obra. Napakaganda na ng kanyang gawa ngunit hindi pa rin siya kuntento. Masinsin niya itong pinakinis, hanggang sa ito’y maging pulido at perpekto. Nang matapos, pinagmasdan niya ang napakagandang mukha nito. Walang babaeng maihahalintulad o anuman likhang sining ang maihahambing ditto! Nang wala nang maiayos sa perpektong estatwang ito ay may kakaibang pangyayaring naganap na sadyang hindi maipaliwanag – umibig ang manlilikha sa kanyang obra! Isang pag-ibig na matimyas. Labis niyang minahal ang kanyang nilikha – malalim at masimbuyong pag-ibig. Kung mamasdan at susuriin, tila hindi mapapansin o mapagkakamalang yari sa kahoy o mamahaling hiyas kundi isang tunay at mahimbing na natutulog na nilalang ang kanyang obra. Isang kamangha-maghang gawa ng mapinong binata. Ang tugatog ng pananagumpay ay nasa kanyang sining.

Magmula noon, ang isinumpang kasarian ang nagpahirap ng kanyang kalooban. Walang hihigit sa kawalang pag-asa ng isang umiibig sa malumbay na si Pygmalion. Hinahagkan niya na mapang-akit na mga labi ngunit walang katugon; hinahaplos niya ang mga kamay, at ang maamong mukha na wala naming katinag-tinag; pinapangko niya sa kanyang bisig ngunit nananatiling malamig at walang tugon ang kaulayaw. May panahong nagpanggap siyang batang naglalaro. Subukan niyang bihisan ng iba’t ibang naggagandahan roba at naiisip niyang nalulugod ang kapiling. Dinadalhan niya ng iba’t ibang regalo katulad ng paghahandog ng isang nanunuyong binata sa dalaga, mga ibon, iba’t ibang bulaklak at nakikini-kinita niya ang masayang mukhang tugon na may lakip na pag-ibig. Inihihiga niya ito sa malambot na kama at kinukumutan pa upang hindi ginawin sa gabi – katulad ng ginagawa ng isang batang babae sa kanyang manika. Ngunit hindi na siya bata, hindi siya makakapagpanggap nang matagal. Sa huli siya’y sumuko, tunay na aba at kahabag-habag ang kanyang anyo – iginupo ng isang pag-ibig sa isang walang buhay.

Ang marubdob na pag-ibig na ito’y hindi nalingid sa diyosa ng pag-ibig na si Venus. Nasaksihan niya ang kamangha-manghang pag-ibig na iyon ng natatanging mangingibig at siya’y desididong tulungan ang binatang lipos ng pag-ibig.

Ang pista ni Venus ay nagmula sa Cyprus kung saan siya kinikilalang diyosa. Ang mga handog na makikinis at mapuputing sungay ng usa ay nasa kanyang altar. Ang usok ng insenso ay maaamoy mo sa saanmang dako. Sa karamihan ng mga naroon sa kanyang templo ay makikita si Pygmalion na nananalanging tulungan siya ng diyosa na makatagpo ng katulad ng kanyang obra ngunit talos na ng diyosa ang nasa puso ng binata. Bilang tanda na dininig niya ang panalangin ni Pygmalion, tatlong ulit niyang pinagningas ang apoy sa altar na mabilis bumulusok sa hangin. Ang lahat ng ito’y nasaksihan ng binata.

Ang palatandaang iyon ang nagsilbing alaala kay Pygmalion kaya’t nagmamadali siyang umuwi at hinanap ang nilikhang pinaghandugan ng kanyang puso. Naroroon sa kanyang pedestal ang nakamamanghang kagandahan. Hinaplos niya ito at ito’y tumugon. Natigilan si Pygmalion. Siya ba’y nililinlang ng kanyang damdamin? O lubos ngang nararamdaman niya ang init ng kanyang halos? Siniil niya ang labi ng kanyang obra nang buong pagsuyo at naramdaman niya ang mainit na pagtugon nito. Hinawakan niya ang mga kamay, mga braso, at mga balikat nito. Ang katigasan nito’y nawala katulad ng pagkalusaw ng kandila sa kainitan ng araw. Ginagap niya ang braso ng kanyang nilikha, may pulso ito at pumipintig! Naisip niya kaagad si Venus. Ginawa lahat ito ng diyosa ng pag-ibig! Hindi kayang mamutawi sa kanyang mga labi ang labis na pasasalamat at kaligayahan. Niyapos niya ang minamahal. Makikita sa mga mata ni Pygmalion ang tugon: mabining ngiti at namumulang mukha.


17 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Pinarangalan ang kanilang pag-iibigan at maging ang diyosa ng pag-ibig ay dumalo upang masaksihan ang kanilang pag-iisang dibdib. Walang makapagsasabi kung ano ang nangyari pagkatapos, maliban sa pinangalanang Galatea ni Pygmalion ang minamahal. Ang kanilang anak ay tinawag naman niyang Paphos, sunod sa pangalan ng lugar kung saan ipinanganak si Venus. ~Mula sa Ilaw Pinagsanib na Wika at Panitikan 10

Magpahayag ng ilang mahahalagang kaisipang taglay ng akda batay sa sumusunod na katangian.

1. Magpahayag ng kaisipan mula sa binasa patungkol sa Nagagawa ng tunay na pag-ibig.

✓ _______________________________________________________________________________________________________________________________

2. Magpahayag ng dalawang kaisipan mula sa binasa patungkol sa Pagiging maawain at mapagbigay.

✓ _______________________________________________________________________________________________________________________________

3. Magpahayag ng dalawang kaisipan mula sa binasa patungkol sa Pagpapasalamat nang taos-puso.

✓ _______________________________________________________________________________________________________________________________

TULUNGAN NATIN SILA: Payuhan natin ang mga taong nasa larawan. Ang pagpapayo ay nasa paraang tila kinakausap sila sa personal.

F. SUBUKIN NATIN:

G. SA PALAGAY MO?

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

_______

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

_______

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

_______

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________


18 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


PUSUAN MO: Lagyan ng puso ( ) ang loob ng kahon kung ang kaisipang

ipinapahayag ay nakita o nabanggit sa binasa at bilog ( ) naman kung hindi.

Isang makisig na pintor ang gumuhit ng larawan ng isang napakagandang

babae.

Palakaibigan si Pygmalion lalo na sa kababaihan.

Nahumaling at umibig ang binatang nagngangalang Pygmalion sa babaeng

kanyang nilikha.

Hinusgahan ng mga taong nakikita ang ginawang pakikipag-usap ni Pygmalion

sa isang estatawa.

Hinadlangan ng magulang ni Pygmalion ang kanyang kakaibang pag-ibig.

Isinagawa ang pinakamasayang pangyayari sa buhay ni Pygmalion, ang

kanilang pagpapakasal ni Galatea.

Nagkaroon ng sampung anak sina Pygmalion at Galatea.

Ipinakita sa akda ang naging bunga ng isang tunay at wagas na pag-ibig.

Ang Banal na Kasulatan ay may napakagandang pagpapakahulugan sa tunay na pag-ibig. Basahin ito sa ibaba.

Mula sa binasang na akda na patungkol sa pag-ibig, magbigay ng sitwasyon na nagaganap sa kasalukuyan na kaakibat ng mga kaisipan na inilahad sa kawikaan sa itaas. Maaring nagaganap ito sa inyong tahanan, paaralan at pamayanan.

H. AYOS NA:

I. TAYAIN NATIN:

“Ang pag-ibig ay matiyaga at magandang loob, hindi mainggitin, hindi mayabang ni mapagmataas man, hindi magaspang ang pag-uugali, hindi makasarili, hindi magagalitin, o mapagtanim sa kapwa. Hindi niya ikinatutuwa ang gawaing masama, ngunit ikinagagalak ang katotohanan. Ang pag-ibig ay mapagpatawad, mapagtiwala, puno ng pag-asa at mapagtiis hanggang wakas.” 1 Corinto 13:4-7

Ang pag-ibig ay matiyaga at magandang loob

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_____________________

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________


19 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


A. KOMPETENSI/MELC:

B. BASAHIN NATIN:

F10WG-Ia-b-57 Nagagamit nang wasto ang pokus ng pandiwa (tagaganap, layon, pinaglalaaanan at kagamitan)

1. sa pagsasaad ng aksyon, pangyayari at karanasan; 2. sa pagsulat ng paghahambing; 3. sa pagsulat ng saloobin; 4. sa paghahambing sa sariling kultura at ng ibang bansa; at 5. isinulat na sariling kuwento

Matapos nating talakayin ang mga mitolohiya mula sa Roma at Greece, ay paunlarin naman natin ang kaalaman sa gramatika at retorika. Ang bibigyang pansin

natin ay isa sa walong bahagi nang pananalita. Balik-tanawan natin ang mga ito upang maging ganap kang handa sa ating

tatalakaying paksa. WALONG BAHAGI NG PANANALITA

1. Ang PANGNGALAN ay salitang tinutukoy ang ngalan ng tao, bagay, pook, hayop o pangyayari. 2. Ang PANGHALIP ay bahagi ng pananalita na inihahalili o ipinapalit sa pangngalan upang mabawasan ang paulit-ulit na pagbanggit sa pangngalan na hindi magandang pakinggan. 3. Ang PANDIWA ay bahagi ng pananalita na nagsasaad ng kilos o galaw. 4. Ang PANGATNIG ay ang mga salita o lipon ng mga salita at kataga na ginagamit sa pag-uugnay ng isang salita sa kapwa salita, ng isang parirala sa kapwa parirala, o ng isang pangungusap sa kapwa pangungusap. 5. Ang PANG-UKOL ay bahagi ng pananalitang nag-uugnay sa pangngalan, panghalip, pandiwa at pang-abay na pinag-uukulan ng kilos, gawa, ari, balak o layon. 6.Ang PANG-ANGKOP ay mga katagang nag-uugnay sa magkakasunod na salita sa pangungusap upang maging madulas o magaan ang pagbigkas ng mga ito. Ginagamit din ang pang-angkop upang pag-ugnayin ang mga panuring at ang mga salitang binibigyang turing nito.

Ang pag-ibig hindi mayabang ni mapagmataas man, hindi

magaspang ang pag-uugali

Ang pag-ibig ay mapagpatawad, mapagtiwala, puno ng pag-asa at mapagtiis

hanggang wakas

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_____________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_____________________

GRADE 10 FILIPINO UNANG MARKAHAN-PANDIWA

Kompendyum sa Angkop na Gamit ng Pandiwa Bilang Aksiyon, Karanasan, at Pangyayari



PANGALAN: _________________________________


20 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1



7. Ang PANG-URI ay isang bahagi ng pananalita na binabago ang isang pangngalan, karaniwang sinasalarawan nito o ginagawang mas partikular ito. Ang pang-uri ay nagbibigay ng turing sa isang pangngalan o panghalip. 8. Ang PANG-ABAY ay bahagi ng pananalitang nagbibigay turing sa pandiwa, pang-uri, o kapwa panga-bay. Ang mga pang-abay ay nagsasabi ng kung paano, kailan, saan at gaano.

https://www.slideshare.net/MinnieRose/mga-bahagi-ng-pananalita-36668038

CROSSWORD: Ibigay ang salitang hinahanap ng mga sumusunod na katangian. Punan ng tamang letra ang kahon upang matukoy ang kasagutan.

SAGUTIN NATIN: Batay sa gawaing isinagawa sa itaas, sagutin ang mga sumusunod na katanungan.

➢ Pansinin ang mga salitang naging bahagi ng crossword puzzle, Ano ang ipinahihiwatig

o isinasaad ng mga ito? _______________________________________________________________________________________________________________________________

➢ Masasabi mo ba ang tawag sa mga salitang ito?

_______________________________________________________________________________________________________________________________

D. IUGNAY NATIN:

https://www.slideshare.net/MinnieRose/mga-bahagi-ng-pananalita-36668038


21 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Kung mga pandiwa ang isinagot mo ay tama ka! Ang mga pandiwa ay salitang

kilos na nagagamit sa paglalahad ng aksiyon o kilos, mga pangyayari, at mga karanasan sa buhay. Halika, kilalanin mo pa nang lubusan ang mga pandiwa.

PANDIWA (Aspekto, Pokus at Gamit ng Pandiwa)

ASPEKTO NG PANDIWA:

1. ASPEKTONG NAGANAP O PERPEKTIBO. Ito ay nagsasaad na tapos na o nangyari na ang kilos. Halimbawa: Natapos ng binata ang kaniyang obra maestra.

❖ Aspektong Katatapos – bahagi rin ng aspektong naganap sapagkat ang kilos ay katatapos pa lang gawin o mangyari. Sa pagbuo nito’y idinudugtong ang panlaping ka sa inuulit na unang pantig ng salita. Halimbawa: Katatapos lang gawin ng binata ang kaniyang obra maestra.

2. ASPEKTONG NAGANAP O IMPERPEKTIBO. Ito ay nagsasaad na ang kilos ay kasalukuyang nangyayari o kaya’y patuloy na nagyayari. Halimbawa: Araw-araw na dinadalaw ni Pygmalion ang minamahal nyang estatwa. 3. ASPEKTONG MAGAGANAP O KONTEMPLATIBO. Ito’y nagsasad na ang kilos ay hindi pa isinasagawa o gagawin pa lang.

Halimbawa: Magpapasalamat ang magkasintahan sa butihing diyosa ng pag-ibig.

POKUS NG PANDIWA: Pokus ang tawag sa relasyong pansemantika ng pandiwa o salitang kilos sa simuno o paksa ng pangungusap. Makikita ito sa panlaping ginamit sa pandiwa.

➢ TAGAGANAP o AKTOR ang pukos ng pandiwa kung ang paksa o simuno ng pangungusap ang tagaganap ng kilos ng pandiwa. Halimbawa: Si Aphrodite ay tumugon sa panalangin ni Pygmalion.

➢ Layon o Gol ang pokus ng pandiwa kung ang layon ay siyang paksa o binibigyang-diin sa pangungusap. Halimbawa: Pinag-usapan ng mga tao ang estatwang nilikha ni Pygmalion.

➢ Ganapan o Lokatib ang pokus ng pandiwa kung ang lugar o pinagganapan ng kilos ang paksa ng pangungusap. Halimbawa: Pinagmulan ng mga mitolohiya ang bansang Griyego.

➢ Tagatanggap o Benepaktib ang Pokus ng pandiwa kung ang tao o bagay na nakinabang sa resulta ng kilos ng pandiwa ang paksa ng pangungusap. Halimbawa: Ipinagdala nina Pygmalion ng mga alay si Aphrodite.

➢ Gamit o Instrumental ang pokus kung ang bagay na ginamit upang maisagawa ang kilos ng pandiwa ang paksa ng pangungusap. Halimbawa: Ginamit ni Pygmalion ang paet at martilyo sa pag-ukit ng estatwa.

➢ Sanhi o Kosatib ang pokus kung ang paksa ng pangungusap ay ang dahilan o sanhi ng kilos. Halimbawa: Ikinatuwa ni Aphrodite ang patuloy na pag-aalay ng pamilya ni Pygmalion.

E. TALAKAYIN NATIN:


22 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


~Mula sa Pinagyamang Pluma 10 p. 21-23 GAMIT NG PANDIWA: 1. AKSIYON. May aksiyon ang pandiwa kapag may aktor o tagaganap ng aksiyon/kilos. Mabubuo ang mga pandiwang ito sa tulong ng mga panlaping: -um, mag-ma-, mang-, maki-, mag-an. Maaaring tao o bagay ang aktor. Halimbawa:

a. Naglakbay si Bugan patungo sa tahanan ng mga diyos. b. Tumalima si Psyche sa lahat ng gusto ni Venus. Pandiwa → Naglakbay

→ Tumalima Aktor → si Bugan

→ si Psyche 2. KARANASAN. Nagpapahayag ng karanasan ang pandiwa kapag may damdamin. Dahil dito, may nakararanas ng damdamin na inihuhudyat ng pandiwa. Maaaring magpahayag ang pandiwa ng karanasan o damdamin/emosyon. Sa ganitong sitwasyon may tagaranas ng damdamin o saloobin.

Halimbawa: a. Tumawa si Bumabbaker sa paliwanag ni Bugan. b. Nalungkot ang lahat nang mabalitaan ang masamang nangyayari. Karanasan → Tumawa

→ Nalungkot Aktor → si Bumabbaker

→ ang lahat 3. PANGYAYARI. Ang pandiwa ay resulta ng isang pangyayari. Halimbawa:

a. Sumasaya ang mukha ni Venus sa nakikita niya sa paligid. b. Nalunod ang mga tao sa matinding baha. Pandiwa → Sumasaya

→ Nalunod Pangyayari → sa nakikita niya sa pligid

→ sa matinding baha ~Mula sa Panitikang Pandaigdig 10 p. 24-25.

Tukuyin ang aspekto at gamit ng mga pandiwang

nakasalungguhit sa pangungusap. Isulat ang pandiwa at mga detalye ukol dito sa angkop na kahon sa talahanayan.

1. Ginawa ni Psyche ang lahat upang maipaglaban ang kaniyang pagmamahal kay

Cupid.

Pandiwa Aspekto Gamit

2. Labis na nanibugho si Venus sa kagandahan ni Psyche.


F. SUBUKIN NATIN:

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________


23 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


3. Nalungkot si Bantugan sa utos ng hari kaya minabuti niyang lumayo na lamang.


4. Hindi nasiyahan si Jupiter sa ginawang pagpapahirap ni Venus kay Psyche.


5. Patuloy na naglakbay si Psyche at pinipilit na makuha ang panig ng mga diyos.


IKAW NAMAN ANG BUMUO: Bumuo ng isang pangungusap na ginagamitan ng wastong

pokus ng pandiwa. Gawing tema ang mga larawan at iugnay ito sa karanasan mo sa pag-

ibig sa kapamilya, kaibigan, sa kapwa at bayan. Salungguhitan ang pandiwa at bilugan

ang paksa o simuno.

G. SA PALAGAY MO?

Pangungusap:

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________

Pangungusap:

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________


24 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Mula sa mga tinalakay na mitolohiya

paghambingin ang kanilang katangian at mga kulturang inilahad dito. Gumamit ng pandiwa na siyang kakatawan sa pagkakapareho at pagkakaiba ng dalawang mitolohiya.

H. AYOS NA:

Pangungusap:

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________

Pangungusap:

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________

Pangungusap:

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________


25 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Pumili ng ilan sa mga diyos at diyosang nakilala mo at bumuo ng isang kuwento. Maaari mong gawing paksa ang tungkol sa pag-ibig, pakikipagsapalaran o pagkakaisa ng mga diyos at diyosa tungo sa isang layunin. Huwag ding kalimutang gumamit ng

angkop na aspekto, Pokus at Gamit ng pandiwa sa iyong pagsasalaysay.Narito ang pamantayan sa pagmamarka.

Marka Pamantayan

20

Malinaw na malinaw natalakay sa isinulat na mito ang paksang tungkol sa pag-ibig, pakikipagsapalaran, o pagkakaisa ng mga diyos at diyosa tungo sa isang layunin. Ginamit nang wasto ang aspekto, pokus at gamit ng pandiwa.

15

Malinaw na natalakay sa isinulat na mito ang paksang tungkol sa pag-ibig, pakikipagsapalaran, o pagkakaisa ng mga diyos at diyosa tungo sa isang layunin. Ginamit nang wasto ang aspekto, pokus at gamit ng pandiwa.

10

Bahagyang natalakay sa isinulat na mito ang paksang tungkol sa pag-ibig, pakikipagsapalaran, o pagkakaisa ng mga diyos at diyosa tungo sa isang layunin. Gumamit ng aspekto, pokus at gamit ng pandiwa.

5

Hindi natalakay sa isinulat na mito ang paksang tungkol sa pag-ibig, pakikipagsapalaran, o pagkakaisa ng mga diyos at diyosa tungo sa isang layunin. Gumamit ng pandiwa ngunit hindi wasto.

I. TAYAIN NATIN:

__________________________________ Pamagat

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________


26 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


A. KOMPETENSI/MELC:

B. BASAHIN NATIN:

F10PN-Ib-c-63

Nasusuri ang tiyak na bahagi ng napakinggang parabula na naglalahad ng katotohanan, kabutihan at kagandahang-asal.

F10PB-Ib-c-63 Nasusuri ang nilalaman, elemento at kakanyahan ng binasang akda gamit ang mga ibinigay na tanong.

GRADE 10 FILIPINO UNANG MARKAHAN-PARABULA Kompendyum sa akdang Ang Parabula ng Sampung Dalaga

(Parabula mula sa Israel)



PANGALAN: _________________________________


27 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1



Sinasabing ito ay natagpuan sa kauna-unahang mga taon sa mundo at nabuhay sa mayamang wika ng mga taga-Silangan. Ang parabula ay buhat sa salitang Griyego na parabole na nangangahulugang pagtatabihin ang dalawang bagay upang pagtularin. Gumagamit ito ng Tayutay na Pagtutulad at Metapora upang bigyang-diin ang kahulugan.

Tayo munang maglakbay sa Kanlurang Asya partikular na sa bansang Israel na bansang pinagmulan ng ating akdang tatalakayin. Ang bansang Israel ay kabilang sa Rehiyon Mediterranean dahil ito ay matatagpuan sa bahaging Timog-Silangan ng Dagat Meditteranean. Ito ay isang bansa sa Gitnang Silangan na kinikilalang Holy Land o Banal na Lupain hindi lamang ng mga Kristiyano kundi maging ng mga Hudyo, Muslim at mga Baha’i.

Sa Maraming bahagi ng Israel partikular sa lungsod ng Herusallem namuhay at nangaral si Hesus. Ang marami sa mga parabulang ginamit Niya sa pangangaral ay sa lugar na ito ang tagpuan.

Maraming pagkakataon na ginamit ni Hesus sa kaniyang parabola ang pagpapakasal ng binata at ng dalagang hudyo upang bigyang-diin ang kaniyang relasyon at pagmamahal sa ating mga manananampalataya. Sa parabulang mababasa mo sa araling ito ay maraming kultura at tradisyon ng kasalang hudyo ang malalaman. http://panitikangpnoy.blogspot.com/p/mga-parabula.html

Marahil ay batid mo na ang kahalagahan ng mensahe o mahahalagang kaisipang dapat mabatid sa anumang uri ng babasahin. Suriin mo ang kasunod na mga

larawan. Pagkatapos, sagutin ang kasunod na mga tanong.

1. Ano ang ipinakikita ng bawat larawan?

________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Anong makabuluhang mensahe ang hatid ng bawat larawan? ________________________________________________________________________________________________________________________________________________

http://panitikangpnoy.blogspot.com/p/mga-parabula.html


28 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


3. Paano makatutulong ang mensaheng nakapaloob sa larawan sa ugali ng isang tao? Pangatuwiranan ang sagot. ________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Maliban sa sinuring mga larawan, magbigay ng iba pang sitwasyong nagpapamalas o kakikitaan ng kagandahang-asal. ________________________________________________________________________________________________________________________________________________

MAGBAHAGI KA: Nasubukan mo nang magkaroon ng isang problema dahil hindil ka nakapaghanda o nagkaroon ka ng kakulangan sa paghahanda? Anong problema ito? Isulat sa loob ng kahon.

Anong naging epekto ng problemang isinulat mo?

Ano-anong mga aral ang maari mong baunin na magagamit mo sa hinaharap.

Ang parabula ay maikling salaysay na nagtuturo ng kinikilalang pamantayang moral na karaniwang batayan ng mga kuwento ay nasa Banal na Kasulatan Realistiko

ang banghay at ang mga tauhan ay tao. Ang mga parabula ay may tonong mapagmungkahi at maaaring may sangkap ng misteryo.

- Mula sa Elements of Literature nina Holt et. al. 2008. Texas, USA

Parabula ng Sampung Dalaga

Ang “Parabula ng Sampung Dalaga” ay hango sa Bibliya na matatagpuan sa aklat ng Mateo kabanata 25 talata 1 hanggang 13 ( Mateo 25:1-13).

D. IUGNAY NATIN:

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

______

E. TALAKAYIN NATIN:

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

______

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

______


29 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Isang malaking kasalan ang inihahanda. Tulad ng nakagawian ng mgaHudyo sa bayan ng Israel, maringal at malaki ang kasalan. Mahaba ang panahon ng paghahanda. Nagsimula ito sa pag-uusap at pagkakasundo ng ama ng binata at ng dalagang ikakasal na sinundan ng pagtanggap ng dalaga sa panunuyo ng kanyang mangingibig.

Kasunod na pinag-usapan ang mga detalye ng kasalan, kung saan ito gaganapin, ano-ano ang mga paghahandang gagawin, at kung magkano ang dote o bigay-kayang ipagkakaloob sa dalaga. Nang matapos ang kasunduan ay lumayo muna ang binata upang maihanda ang kanilang magiging tahanan. Halos isang taon ang pagkakalayong ito na sumubok din sa katatagan ng pag-ibig ng binata at dalaga sa isa't isa.

Ang kasalan ng mga Hudyo ay karaniwang ginaganap sa gabi. Sa wakas, sumapit na ang gabing pinanabikan ng lahat. Unang nagpunta ang lalaking ikakasal sa tahanan ng kanyang kasintahan upang siya'y sunduin at saka sila tutuloy sa tahanan ng binata upang doon idaos ang maringal na kasalan.

Sa labas ng tahanan ng binatang ikakasal ay sampung dalagang may dala-dalang ilawan ang itinalagang maghintay sa pagdating ng lalaking ikakasal. Ang na sa mga dalagang ito ay matatalino. Inasahan na nilang maaaring maantaala ng pagdating ng ikakasal kaya't nagdala sila ng sobrang langis para sa ganitong pangyayari. Ang lna naman ay hangal sapagkat nagdala nga sila ng ilawan ay hindi naman sila nagbaon ng karagdagang langis. Naghintay nang naghintay ang mga dalaga subalit gabi na'y wala pa ang ikakasal kaya't sila'y nakatulog sa kahihintay.

Nang maghahatinggabi na ay dumating ang isang tagapagbalitang nagsabing paparating na ang lalaking ikakasal.

"Paparating na ang lalaking ikakasal! Lumabas na kayo at maghanda upang salubungin siya!"

Masayang nagsigawan ang mga tao. Agad bumangon ang sampung dalaga at inayos ang kani-kanilang ilawan at humilera sa magkabilang gilid ng daan upang maging handa sa paparating na ikakasal. Subalit ang ilawan ng limang dalagang hangal ay aandap-andap na. Dahil sa matagal na paghihintay ay naubos ang langis sa kanilang ilawan.

"Bigyan naman ninyo kami kahit kaunting langis.. Aandap-andap na ang aming mga ilawan," ang pakiusap nila sa matatalinong dalaga.

"Pasensiya na, subalit ang dala naming langis ay sapat lamang sa aming ilawan. Hindi ito magkakasya sa ating lahat. Mabuti pa'y pumunta muna kayo sa tindahan at bumili ng para sa inyo," tugon naman ng matatalino. Kaya't dali-daling lumakad ang limang hangal na dalaga upang bumili ng langis.

Habang bumibili sila ay siya namang pagdating ng lalaking ikakasal. Ang limang nakahanda ay kasama agad niyang pumasok sa kasalan at saka isinara ang pinto. Kaugalian kasi noong tanging ang mga taong nasa labas pagdating ng ikakasal ang papapasukin sa piging upang maiwasang makapasok ang mga taong hindi naman imbitado at hindi kilala ng ikakasal.

Nang nasa loob na ang lahat ay humahangos na dumating ang limang hangal na dalaga. "Panginoon, panginoon, papasukin po ninyo kami!" sigaw nila. Hindi na sila pinapasok at sa halip ay tumugon ang binatang ikakasal na siya rin nilang panginoon nang ganito: "Hindi ko kayo nakikilala."

Walang nagawa ang mga hangal na dalaga kundi buong panlulumong pinagsisihan ang hindi nila paghahanda para sa pangyayaring ito.

Ang kaharian ng langit ay maihahalintulad sa parabulang ito. Kinakailangan nating maghanda at magbantay, sapagkat hindi natin alam ang araw o ang oras man ng Kanyang muling pagparito. (https://www.youtube.com/watch?v=LmuAylM6UlU)

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________

https://www.youtube.com/watch?v=LmuAylM6UlU


30 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Suriin ang mga bahagi ng akdang nakalahad sa ibaba. Isulat sa linya kung ang

bahaging ito ay nagsasaad ng katotohanan (KT), kabutihan o kagandahang-asal (KK)

________1. Bilang pagpapakita ng paggalang, ang kasalan ng mga sinaunang Hudyo ay

nagsisimula sa pag-uusap at pagkakasundo ng ama ng binata at ama ng dalagang ikakasal.

Paliwanag:__________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

________2. Pagkatapos ng kasunduan ay pansamantalang lumalayo ang binata upang ihanda

o buoin ang kanilang magiging tahanan at upang mapatunayan ang katatagan ng kanilang pag-

iibigan sa isa't isa.

Paliwanag:__________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

_________3. Ang limang matatalinong dalaga ay naging handa kaya't nagbaon sila ng

sobrang langis para sa mga hindi inaasahang pagkakataon.

Paliwanag:__________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

_________4. Ang hindi paghahanda lalo na sa panahon ng mahahalagang pangyayari ay

makapagdudulot ng suliranin at kabiguan.

Paliwanag:__________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

_________5. Dahil sa kanilang kapabayaan ay hindi na nakapasok pa sa tahanan ng binatang

ikakasal ang limang hangal na dalaga.

Paliwanag:__________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Sa sitwasyong kinahinatnan ng limang dalagang hindi nakapasok sa piging, ano ang maipapayo mo sa kanila bilang isang kaibigan?

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Paano kung sa iyo nangyari, anong aksiyon ang maari mong gawin upang matulungan ang iyong sarili? _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

F. SUBUKIN NATIN:

G. SA PALAGAY MO?

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________


31 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Ngayon ay bibigyan ka ng pagkakataon na punan ang akrostiks sa ibaba ng mga

bagay-bagay na dapat tandaan upang maging handa sa lahat ng pagkakataon.

_____________________________________________________

_____________________________________________________

_____________________________________________________

_____________________________________________________

_____________________________________________________

Noon at ngayon, ang hindi paghahanda ay nagbubunga ng hindi mabuti. Magbigay ng ilang mga bunga sa mga sitwasyong nasa larawan.

SITWASYON NAKAPAGHANDA DI NAKAPAGHANDA

H. AYOS NA:

H

A

N

D

A

I. TAYAIN NATIN:

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________


32 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1





33 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


A. KOMPETENSI/MELC:

B. BASAHIN NATIN:


F10PT-Ib-c-62 Nabibigyang-puna ang estilo ng may-akda batay sa mga salita at

ekspresyong ginamit sa akda, at ang bisa ng paggamit ng mga salitang nagpapahayag ng matinding damdamin

Sa lipunang Pilipino, ang kalagayan ng isang tao sa lipunan ay karaniwang nakakabit sa propesyon o katungkulan. Ang edukasyon ay mahalaga sa kulturang

Pilipino, kasintulad din ng maraming mga bansang Asyano, dahil ito’y itinuturing na pasaporte sa pagunlad ng kalagayan sa lipunan. Ang tiyak na halimbawa ay ang nakakuha ng diploma sa kolehiyo sa medisina, abogasya, inhinyero, at mga iba pang larangan na makakapaglagay ng titulo sa kanyang pangalan ay hirang sa karamihan ng mga pamilyang Pilipino. Sa totoo, ang katutuwaan ng mga magulang ay naihahayag sa mga pananalitang Tagalog kapag nakatapos na ng kolehiyo ang lahat ng kanilang anak, katulad ng “natapos din ang lahat,” nagkadoktor din ako, o nagkaroon ako ng abogado. Kahit na anong paghihirap, ang mga Pilipino ay handa at nagpupursiging magsakripisyo para makatapos lamang ang kanilang mga anak sa kolehiyo. Ang mga propesyonal katulad ng mga guro, mga tagaturo, doktor, inhinyero, at paminsan-minsan ang mga abogado ay iginagalang sa Pilipinas. Sa kabilang ibayo naman, ang mga taong nahahalal sa mga posisyong pulitika, katulad ng alkalde, gobernador, kongresista, senador, o maging ang presidente, ay karaniwang tinitignan na ‘di marangal dahil sa pangkaraniwang paningin na lahat ng mga pulitko ay karaniwang nalalagyan o nasusuhulan. Ito ay batay sa patron-clienteng pagsasama na nagiging katangian ng pulitikang Pilipino. Madalas, ang mga nahahalal ay nakikita ng mga Pilipino na sila’y para sa pag-unlad ng mga sarili, mga angkan o pamilya kaysa sa pagpapabuti ng bayan. Pero ito’y ‘di laging naglalahad na walang tapat na pulitiko sa bansa na puwedeng ilagay ang kalagayan ng bansa sa ibabaw ng kanilang mithi.

✓ Kung bibigyan mo ng pamagat ang talata, Ano ang maaring Pamagat nito batay sa kaniyang nilalaman?

BIGLANG TINGIN:

Mula larawan, magbigay ng mga pangyayari o di kaya naman ideya na naiisip mo tuwing makakakita ka ng HAGDAN.

GRADE 10 FILIPINO UNANG MARKAHAN- PARABULA

Kompendyum sa Mensahe ng Butil ng Kape “The Story of a Carrot, Egg, and a Coffee Bean”

(Isinalin sa Filipino ni Willita A. Enrijo)

Pamagat

PANGALAN: _________________________________


34 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


SA DARATING NA HINAHARAP: Anong trabaho mo nakikita mong magiging bahagi ng

iyong hinaharap. Bihisan ng uniporme ang larawan sa ibaba upang maipakita ang trabaho nito. Isalaysay naman sa loob ng kahon ang ilang detalye.

Mensahe ng Butil ng Kape “The Story of a Carrot, Egg, and a Coffee Bean”

(Isinalin sa Filipino ni Willita A. Enrijo)

Isang araw, habang nagbubungkal ng lupa ang magsasaka, narinig niyang nagmamaktol ang kaniyang anak na lalaki. Narinig nitong binabanggit ng kaniyang anak ang hirap at pagod na nararanasan sa pagsasaka at pagbubungkal ng bukirin. Ayon pa sa anak , nararamdaman niya na hindi makatarungan ang kaniyang buhay dahil sa hirap na nararanasan niya. Sa pagkakataong iyon, tiningnan ng ama ang anak at tinawag niya papunta sa kusina.

Nilagyan ng ama ang tatlong palayok ng tubig at saka isinalang sa apoy. Walang narinig na ano mang salitaan sa mga oras na yaon.

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______________________________________________

______

D. IUGNAY NATIN:

_________________________________________

_________________________________________

_________________________________________

_________________________________________

_________________________________________

_________________________________________

_________________________________________

_________________________________________

_________________________________________

_________________________________________

_________________________________________

_________________________________________

__ E. TALAKAYIN NATIN:


35 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Hinayaan lamang nila ang nakasalang na mga palayok. Hindi nagtagal, kumulo ang tubig. Sa unang palayok , inilagay ng ama ang carrot. Sa pangalawa naman ay mga itlog. Sa panghuli, butil ng kape ang inilahok.

“Sa tingin mo, ano ang maaaring mangyari sa carrot, itlog at butil ng kape na aking inilahok?” tanong ng ama.

“Maluluto?” kibit-balikat na tugon ng anak. Makalipas ang dalawampung minuto, inalis ng ama ang mga baga at pinalapit ang anak sa mga palayok.

“Damhin mo ang mga ito,” hikayat ng ama. “Ano ang iyong napuna?” bulong ng ama. Napansin ng anak na ang carrot ay lumambot. Inutusan

naman siya ng ama na kunin ang itlog at hatiin ito. Matapos mabalatan ang itlog, napansin niya na buo at matigas na ito dahil

sa pagkakalaga. “Higupin mo ang kape,” utos ng ama. “Bakit po?” nagugulumihanang tanong ng anak. Nagsimulang magpaliwanag ang ama tungkol sa dinaanang proseso ng carrot, itlog, at

butil ng kape. Pare-pareho itong inilahok sa kumukulong tubig subalit iba-iba ang naging reaksiyon.

Ang carrot na sa una ay matigas, malakas, at tila di matitinag subalit matapos mailahok sa kumukulong tubig ay naging malambot na kumakatawan sa kahinaan. Ang itlog na may puti at manipis na balat bilang proteksiyon sa likidong nasa loob nito, ay naging matigas matapos mapakuluan. Samantala, ang butil ng kape nang ito ay mailahok sa kumukulong tubig ay natunaw ngunit kapalit nito ay karagdagang sangkap na magpapatingkad dito.

“Alin ka sa kanila? tanong ng ama sa anak. “Ngayon, nais kong ikintal mo ito sa iyong isipan, ang kumukulong tubig ay katumbas

ng suliranin sa buhay. Kapag ito ay kumatok sa ating pinto, paano ka tutugon? Ikaw ba ay magiging carrot, itlog o butil ng kape?” usal ng ama.

“Ikaw ba ay magiging carrot na malakas sa una subalit nang dumating ang pagsubok ay naging mahina? O kaya naman ay magiging tulad ng itlog na ang labas na balat ay nagpapakita ng kabutihan ng puso subalit nabago ng init ng kumukulong tubig? Ang itlog ay nagpapaalala na minsan may mga taong sa una ay may mabuting puso subalit kapag dumaan ang pagsubok tulad ng sigalot sa pamilya o mga kaibigan, sila ay nagkakaroon ng tigas ng kalooban upang hindi igawad ang kapatawaran sa nagkasala. O maging tulad ka kaya ng butil ng kape na nakapagpabago sa kumukulong tubig? Kapuna-puna na sa tulong ng butil ng kape, nadagdagan ng kulay at bango ang kumukulong tubig,” paliwanag ng ama.

“Kung ikaw ay tulad ng butil ng kape, ikaw ay magiging matatag sa oras ng pagsubok. Higit sa lahat, ikaw mismo ang magpapabago sa mga pangyayari sa paligid mo,” dagdag na paliwanag ng ama.

“Paano mo ngayon hinaharap ang mga suliranin sa iyong buhay?” Ikaw ba ay sumusunod lamang sa kung ano ang idinidikta ng sitwasyon o nagsusumikap kang maging matatag sa harap ng mga pagsubok. Gayundin, patuloy ka rin bang lumilikha ng positibong pagbabago na dulot ng di magagandang pangyayari?

“Kaya anak, ikaw ba ay carrot , itlog, o butil ng kape?” tanong muli ng ama. Ngumiti ang anak, kasunod ang tugon – “ako ay magiging butil ng kape…” katulad mo mahal na ama.

- Mula sa Elements of Literature nina Holt et. al. 2008. Texas, USA


36 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Pag-unawa sa Nilalaman. Basahin ang mga sumusunod na katanungan at isulat sa patlang ang iyong kasagutan.

1. Paghambingin ang butil ng kape sa carrot at itlog nang ang mga ito ay inilahok sa

kumukulong tubig. ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. “Pare-pareho itong inilahok sa kumukulong tubig subalit iba-iba ang naging reaksiyon.” Paano mo maiuugnay ang pahayag na ito sa buhay ng tao? ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Mabisa ba ang naging representasyon ng ama upang magkaroon ang anak ng maliwanag na pananaw sa kahirapang kanilang kinakaharap? Patunayan. ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Kung ikaw ang anak, paano mo haharapin ang hirap ng buhay? ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Bigyang-kahulugan ang sinisimbolo ng butil ng kape sa kuwento. ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Sino Ako? Magsalaysay ng pangyayari sa buhay mo na may kaugnayan sa naging

kalagayan ng mga tauhan sa binasang kuwento. Magtala ng natutuhang mensahe

sa pangyayari sa buhay. Gamitin ang kasunod na grapikong presentasyon sa

pagsasalaysay ng mga pangyayari.

F. SUBUKIN NATIN:

G. SA PALAGAY MO?

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________


37 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Sumulat sa kahon ng salitang kasingkahulugan ng mga salitang nakadiin sa pangungusap. Sa patlang matapos ang pangungusap ay mabigay ng iyong opinion sa kaangkupan ng pagkakagamit ng salita o ekspresyong ito sa nilalaman ng akda.

H. AYOS NA:

Pagmasdan ang larawan sa loob ng bilog, sa iyong palagay ano ang maitutulong

ng institusyong ito upang ika’y maging ganap na BUTIL NG KAPE. Isulat ang

iyong kasagutan sa loob ng kahon

_______________________

______________________

_______________________

_______________________

_______________________

______________________

_______________________

_______________________

_______________________

______________________

_______________________

_______________________

I. TAYAIN NATIN:

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________


38 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


1. Ayon pa sa anak , nararamdaman niya na hindi makatarungan ang kaniyang buhay dahil sa hirap na nararanasan niya. Ang masasabi ko tungkol sa paggamit ng salitang makatarungan ay ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 2. Sa tingin mo, ano ang maaaring mangyari sa carrot, itlog at butil ng kape na aking inilahok? Ang masasabi ko tungkol sa paggamit ng salitang inilahok ay ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 3. Ang carrot na sa una ay matigas, malakas, at tila di matitinag subalit matapos mailahok sa kumukulong tubig ay naging malambot na kumakatawan sa kahinaan. Ang masasabi ko tungkol sa paggamit ng salitang matitinag ay ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Ngayon, nais kong ikintal mo ito sa iyong isipan, ang kumukulong tubig ay katumbas ng suliranin sa buhay. Ang masasabi ko tungkol sa paggamit ng salitang ikintal ay ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Ikaw ba ay sumusunod lamang sa kung ano ang idinidikta ng sitwasyon o nagsusumikap kang maging matatag sa harap ng mga pagsubok. Ang masasabi ko tungkol sa paggamit ng salitang pagsubok ay ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

GRADE 10 FILIPINO UNANG MARKAHAN-PANG-UNAY Kompendyum sa Angkop na mga piling pang-ugnay sa pagsasalaysay

(pagsisimula, pagpapatuloy, pagpapadaloy ng mga pangyayari at pagwawakas)




39 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


A. KOMPETENSI/MELC:

B. BASAHIN NATIN:


F10WG-Ib-c-58

Nagagamit ang angkop na mga piling pang-ugnay sa pagsasalaysay (pagsisimula, pagpapatuloy, pagpapadaloy ng mga pangyayari at pagwawakas)

Basahin ang teskto sa loob ng kahon.

Pasalita man o pasulat, nakatutulong sa pag-unawa ng mensahe ng isang diskurso ang

paggamit ng mga salitang nagsasama-sama o nag-uugnay ng isang ideya sa mga kasunod na ideya. Tinatawag sa Ingles na cohesive devices ang ganitong salita. Sa komunikatibong gramatikang ito ng wikang Filipino, tinatawag na pang-ugnay ang mga ito. Sa pagkakaroon ng organisadong mga pangyayari sa bawat bahagi, madali ngayong matutukoy ang mensaheng nakapaloob dito. May mga angkop na pang-ugnay na ginagamit sa pagsasalaysay. Tunghayan ang mga nakatalang impormasyon tungkol dito upang mabatid kung paano makatutulong ang mga pang-ugnay sa pagsasalaysay upang mabisang maunawaan ang mensaheng nakapaloob sa akdang pampanitikan.

Ayusin ang Daloy. May limang larawan sa ibaba, Isaayos ito sa pamamagitan ng paglalagay ng

bilang 1 – 5 sa bilog na makikita sa kanang bahagi ng larawan. Ang batayan ng iyong pagsasaayos ay ang “Araw-araw bago ako Pumasok sa Paaralan”.

May pagsusulit bukas si Boboy kaya hindi siya mapakali “O, bakit anong problema?” ang pansin ng kaniyang nanay. “Para kang sinisilihan sa puwit, a! Nahihilo tuloy ako sa iyo. Bakit nga ba?” “E, Ma, may test ho kasi ako sa Math bukas,” nagkakamot ng ulong sagot ni Boboy. “O, e ano nga problema? Kung nag-aaral kang mabuti tiyak na magiging madali sa iyo ang test mo.” “E, ‘yon nga ho ang problema, Ma. Hindi ho kasi ako nag-aral ng ilang araw na. “Dahil ho kay Jenny, ang sarap kasi niyang kausap sa telepono.” “Hayun! Dahil sa kalokohan mo’y babagsak ka. Ba, maliban na lang kung mag-aaral kang mabuti, tiyak na maipapasa mo ang kahit anong test.”

“Lagot, nasermonan na tuloy ako!” at lalong napakamot na lamang sa ulo si Boboy.


40 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Sa iyong naisaayos na larawan sa itaas, isalaysay mo ito sa loob ng kahon kung paano ito nagaganap sa iyong buhay araw-araw bago ka pumasok sa paaralan.

PAGSASALAYSAY ay naglalayong maghayag ng pagkakasunod-sunod ng isang pangyayari.

Halimbawa: maikling kwento, dyornal, at sanaysay.

Angkop na Pang-ugnay sa Pasalaysay ay mga salita o pariralang naghuhudyat at nagpapakita ng pagkakasunod-sunod ng salaysay. Maaaring nagpapahayag ito ng simula, daloy ng pangyayari, at wakas ng isang salaysay.

Halimbawa: una, ikalawa, ikatlo, sumunod, pagkatapos, habang, at, sa huli, at iba pa.

Iba't ibang tipo ng Pagsusunod ng Pangyayari 1. Sekwensyal na Pagsusunod ay gumagamit ng mga salitang tulad ng una, pangalawa, pangatlo, susunod, pagkatapos, muna, at iba pa. Ito ang may iisang nilalaman ngunit inilahad ayon sa pagkakasunod-sunod lamang. 2. Kronolohikal na Pagsusunod ay pangyayari batay sa panahon at oras. Gumagamit din dito ng tiyak na oras at panahon. 3. Prosidyural na Pagsusunod ay ginagamit upang magpakita ng magkakasunod na paraan ng paglikha ng isang bagay. Halimbawa: paraan ng pagluluto, paraan ng paglilinis o pagligo at iba pa.

https://prezi.com/rzphe7zdjwhh/mga-pang-ugnay/

PANG-UGNAY.

D. IUGNAY NATIN:

____________________________________________________

____________________________________________________

____________________________________________________

____________________________________________________

____________________________________________________

____________________________________________________

____________________________________________________

____________________________________________________

____________________________________________________

____________________________________________________

____________________________________________________

____________________________________________________

____________________________________________________

____________________________________________________

____________________________________________________

E. TALAKAYIN NATIN:

https://prezi.com/rzphe7zdjwhh/mga-pang-ugnay/


41 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Ang tatlong pang-ugnay sa wikang Filipino ay ang pang angkop, pang-ukol, at pangatnig. Sa pagsasalaysay ay madalas nagagamit ang mga pang-ugnay na pang-ukol at pangatnig kaya halika't higit pa nating kilalanin ang mga ito. Pang-ukol -kataga, salita, o pariralang nag-uugnay ng isang pangngalan sa iba pang salita sa pangungusap.

Alinsunod sa/alinsunod kay Laban sa/laban kay Ayon sa/ayon kay Para sa/para kay Hinggil sa/hinggil kay Tungkol sa/tungkol kay Kay/kina Ukol sa/ukol kay

Pangatnig-mga kataga, salita, o pariralang nag-uugnay ng dalawang salita, parirala, sugnay, o payak na pangungusap.

at kapag ngunit samakatuwid anupa kaya o sa madaling salita bagaman

- Panitikang Pagdaigdig 10 p. 52-55

Bilugan ang pang-ugnay na ginamit sa bawat pangungusap. Isulat sa patlang kung ito ay isang

pang-ukol o isang pangatnig.

________________ 1. Ayon sa balita, patuloy na kumakalat ang Covid 19 sa buong daigdig.

________________ 2. Ang labanan sa pagitan ng mga military at bandido ay nagpapatuloy pa rin sa loob ng ilang buwan. ________________ 3. Pati mga fronliners sa buong bansa ay damay na rin sa pagbibigay ng kanilang serbisyo. ________________ 4. Bagaman inihihiwalay ang mga may dala ng virus, patuloy pa rin ang pagkalat nito. ________________ 5. Para sa kaligtasan ng mga manggagawa ang utos kaya marami ang tumalima. ________________ 6. Kung naririto si Hesus, ano kaya ang mararamdaman niya sa ganitong pangyayari sa kanyang bansa? ________________ 7. Palibhasa’y may kanya-kanyang ipinaglalabang pananaw ang bawat isa. ________________ 8. Wala na tayong ibang maitutulong sa kalagayan ng bansa ngayon kundi ang manatili sa tahanan at magdasal. ________________ 9. Para sa ikabubuti ng lahat mas mabuting tumahimik na lamang.

kundi pagkat upang bagkus kung palibhasa sanhi bago dahil sa

habang pati sapagkat maliban sakali subalit datapwa’t nang samantala

F. SUBUKIN NATIN:

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________


42 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


________________ 10. Alinsunod sa utos ng pamahalaan, tunay na makatutulong ang palagiang paghuhugas ng kamay upang makaiwas sa sakit.

Punan ng angkop na impormasyon ang talahanayan.

G. SA PALAGAY MO?

Kahalagahan ng Tamang paggamit ng Pang-ugnay

Tahanan Paaralan Pamayanan


43 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


Ibigay ang iyong hinuha sa katanungan, isulat ito sa loob ng kahon.

Marami nang nagbago sa takbo ng buhay nang dahil sa pandemyang Covid 19. Tunay na nagkaroon ng malaking epekto sa iba’t ibang mga sector maging sa buhay ng mga pangkaraniwang mamamayang Pilipino.Isalaysay mo kung Ano-ano

ang mga pagbabagong naganap sa iyong buhay nang hindi mo inaasahan. Ang mabubuong talata ay tatayain sa sumusunod na pamantayan:

Mga Pamantayan 5 3 2 1

A. Kaugnay sa paksang batayan ng talatang isusulat.

B. Pagkakabuo ng talatang nagsasalaysay

C. Gumamit ng mga angkop na pang-ugnay

D. Nabigyang diin ang pagbibigay ng kagandahang-asal.

H. AYOS NA:

Paano kung hindi naituro sa iyo ang paksa hinggil sa Pang-ugnay?

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

________________________________

I. TAYAIN NATIN:

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

______________________________________________________

PANGALAN: ________________________________ PETSA: ____________________

PANGKAT: _________________________________ MARKA: ____________________


44 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1


A. KOMPETENSI/MELC:

B. BASAHIN NATIN:

F10PN-Ic-d-64

Naipaliliwanag ang pangunahing paksa at pantulong na mga ideya sa napakinggang impormasyon sa radyo o iba pang anyo ng media

Ayon kay Plato, tayo ay tulad ng isang tao na nasa loob ng kuweba, naka-tanikala at nakaharap sa dingding ng yungib. May apoy sa ating likuran at ang

tanging nakikita natin ay mga anino ng mga bagay sa labas ng kuweba. At dahil dito, kakailanganin nating humulagpos sa tanikala at lumabas ng kuweba upang makita ang katotohanan tungkol sa mga bagay.Ang larawang ito ang buod ng rasyunalismo ni Plato at ito ay tinaguriang “Alegorya ng Kuweba.” Ayon kay Plato, ang mga imahe ng mga bagay na ating nakikita sa mundo ay pawang mga anino lamang ng katotohanan. Ang tunay na pag-iral ay nasa ‘Mundo ng mga Ideya.’ Ang mga konsepto ng bagay ay naroroon na sa isipan na natin mula kapanganakan. Kakailanganin lamang nating gamitin ang ating pangangatwiran upang sila’y matuklasan.

https://www.academia.edu/31026567/Alegorya_Ng_Yungib

GRADE 10 FILIPINO UNANG MARKAHAN – SANAYSAY Kompendyum sa Ang Alegorya ng Yungib



PANGALAN: _________________________________

https://www.academia.edu/31026567/Alegorya_Ng_Yungib


45 | S . Y . 2 0 2 0 - 2 0 2 1



IBIGAY PANANAW SA BUHAY. Mula sa paniniwala sa itaas, Naniniwala ka ba? bakit?

IKA’Y AKING IDOLO. Sa kasalukuyan, sino sa mga kilalang personaliadad ang iyong iniidolo at ipakilala mo

siya.

Ang Alegorya ng Yungib ni Plato

(Isinalin sa Filipino ni Willita A. Enrijo) At ngayon, sinasabi ko na hayaan

mong ipakita ko ang isang anyo na dapat mabatid o hindi mabatid tungkol sa ating kalikasan: Pagmasdan! May mga taong naninirahan sa yungib na may lagusan patungo sa liwanag na umaabot sa kabuuan nito. Sila’y naroroon mula pagkabata, at ang kanilang mga binti at leeg ay nakakadena kung kaya’t hindi sila makagalaw, hadlang ito sa pagkilos pati ng kanilang mga ulo . Sa di kalayuan, sa taas at likod nila ay may apoy na nagliliyab, sa pagitan ng apoy at mga bilanggo may daang papataas. Kung ang paningin mo ay dadako sa mababang pader nito, maihahalintulad ito sa isang tabing na pinagtatanghalan ng mga puppet.

Nasilayan ko.

At nasilayan mo rin ba ang mga taong dumadaan sa pagitan ng mga dingding na may dala- dalang mga monumento at larawan ng mga hayop na likha sa kahoy at bato? Ang iba sa kanila ay nagsasalita, ang iba ay tahimik. Naipakita mo sa akin ang kakaiba nilang imahe. Sila nga ay kakaibang mga bilanggo.

Katulad natin, ang tugon ko, na ang tangi nilang nakikita ay pawang sarili nilang mga anino?

Totoo, ang sabi niya, paano nila makikita ang ano man kung hindi sila pinahihintulutang gumalaw maging ang kanila

G10 G10-FILIPINO - UNANG MARKAHAN UNANG MARKAHAN...G10-FILIPINO - UNANG MARKAHAN 2 | S . Y . 2 0 2 0 - 2021 G10 – FILIPINO – UNANG MARKAHAN A. KOMPETENSI/MELC: B. BASAHIN NATIN:

Text of G10 G10-FILIPINO - UNANG MARKAHAN UNANG MARKAHAN...G10-FILIPINO - UNANG MARKAHAN 2 | S . Y . 2 0 2 0...

Unang Markahan Modyul 13: Bahagi ng Pangungusap

Unang Markahan Modyul 6: Nobela

Unang Markahan Modyul 15: Pananagutang Panlipunan at

Unang Markahan Modyul 11: Komunikasyon sa Katatagan at ... · Unang Markahan - Modyul 11: Komunikasyon sa Katatagan at Kaunlaran ng Pamilya Unang Edisyon, 2020 Isinasaad sa Batas

Unang Markahan Baitang 1 Supplemental Lesson Plan

Ikaapat Na Markahan - Unang Linggo (IV)

Unang Markahan Sa Filipino VI

Unang Markahan Modyul 5: Misyon ng Pamilya

Unang Markahan Modyul 2 - Dipolog City Division

Unang Markahan Modyul 1: Larawan ng Musika · 2020. 9. 16. · MAPEH– Ikalawang Baitang Alternative Delivery Mode Unang Markahan – Modyul 1: Larawan ng Musika Unang Edisyon, 2020

66-78 unang markahan 6t#347

Unang Markahan Modyul 2 Pangngalan · 2020. 10. 13. · 2 FILIPINO – Baitang 4 Alternative Delivery Mode Unang Markahan – Module 2: PANGNGALAN (Pantangi at Pambalana) Unang Edisyon,

Tg unang markahan (pabula)

Unang Markahan Modyul 2: Pulso ay Panatilihin · 2020. 8. 20. · Unang Markahan – Modyul 2: Pulso ay Panatilihin Unang Edisyon, 2020 Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon

Unang Markahan Modyul 3: Paggamit ng Impormasyon

UNANG MARKAHAN

Unang Markahan – Baitang 3 Supplemental Lesson Plan

Unang Markahan Modyul 7: Disaster Response€¦ · Unang Markahan – Modyul 7: Disaster Response Unang Edisyon, 2020 Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring

Ang Unang Markahan: Filipino sa Baitang 7

Unang Markahan- Modyul 4: Kahalagahan ng Kahandaan ... · Unang Markahan- Module 4: Kahalagahan ng Kahandaan, Disiplina at Kooperasyon sa Pagtugon sa mga Hamong Pangkapaligiran Unang

Unang Markahan Baitang 2 Supplemental Lesson Plan

Unang Markahan Modyul 6: Salamin ng Lipunan

Unang Markahan Modyul 6 Talumpati

Unang Markahan - Ikatlong Linggo III-Old Lp

Unang Markahan- Modyul 4: Kahalagahan ng Kahandaan

Unang Markahan Modyul 8: Disaster Rehabilitation and Recovery...Unang Markahan – Modyul 8: Disaster Rehabilitation and Recovery Unang Edisyon, 2020 Isinasaad sa Batas Republika 8293,

Modyul 6 unang markahan fili-_orig_

Unang Markahan Modyul 1: Impluwensyang Hatid ng Pamilya...Unang Markahan – Modyul 1: Impluwensyang Hatid ng Pamilya Unang Edisyon, 2020 Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksyon

UNANG MARKAHAN MGA LALAWIGAN SA AKING REHIYON

UNANG MARKAHAN ANG AKING BANSA Pangunahing Pang …

Documents

G10 G10-FILIPINO - UNANG MARKAHAN UNANG MARKAHAN...G10-FILIPINO - UNANG MARKAHAN 2 | S . Y . 2 0 2 0 - 2021 G10 – FILIPINO – UNANG MARKAHAN A. KOMPETENSI/MELC: B. BASAHIN NATIN:

Text of G10 G10-FILIPINO - UNANG MARKAHAN UNANG MARKAHAN...G10-FILIPINO - UNANG MARKAHAN 2 | S . Y . 2 0 2 0...