UNIVERZITET U SARAJEVUFAKULTET ZDRAVSTVENIH STUDIJA SMIJER: FIZIKALNA TERAPIJA

SEMINARSKI RAD TEMA: FUNKCIONALNA I TERAPIJSKA KLASIFIKACIJA SRANIH BOLESNIKA

MENTOR: STUDENT: Prof. dr. Dijana Avdi Muharemovi Amel

SARAJEVO, MART 2014.Sadraj:

1. Uvod.....32. Bolesti srca...42.1. Dilatativna kardiomiopatija...52.2. Hipertrofina kardiomiopatija...6 2.2.1. Asimetrina hipertrofina kardiomiopatija bez obstrukcije-HCM..72.2.2. Asimetrina hipertrofina kardiomiopatija s obstrukcijom-HOCM72.2.3. Koncentirna hipertorfina kardiomiopatija..72.2.4. Apikalna hipertrofina kardiomiopatija..82.3. Restriktivna kardiomiopatija.92.4. Artimogena kardiomiopatija.102.5. Ostale kardiomiopatije...113. Zakljuak134. Literatura....13

1. Uvod

Bolesti srca i krvnih ila meu najeim su bolestima u razvijenim zemljama i najei su uzrok smrti u vie od 50% bolesnika. Prema statistikim podatcima i u naoj su zemlji ove bolesti meu najeim uzrocima smrti. Bolesti srca i krvnih ila obuhvaaju 40-50% otpusnih dijagnoza lijeenih bolesnika na internistikim odjelima kod nas. Rezultati istraivanja a iz podruja ateroskleroze, hiperlipoproteinemija, farmakoterapije, molekularne biologije i genetike doveli su do znatnih pozitivnih pomaka i promjena u dijagnostici, lijeenju i prevenciji bolesti srca i krvnih ila. . Takoer je uoljiv znatan napredak u kardijalnoj kirurgiji sranih valvula, ishemijske bolesti srca, sranih aritmija i transplataciji srca. Prepoznavanje bolesti srca i krvnih ila kao jednog od vodeih javnozdravstvenih problema u Europi i SAD utjecalo je na unapreenje zatitnih mjera, tj. prevencije koja se osniva na organiziranoj edukaciji kuanstva i borbi protiv imbenika rizika.

2. Bolesti srca

Kardiomiopatija oznaava bolestimiokarda nepoznatog porijekla kojima nije prethodilo autoimunsko, inflamatorno ili infektivno oboljenje srca.Promjene na miokardu su obino spore i esto bez simptoma. Teku progresivnoi vremenom dovode do tekih posledica kao to su:srana insuficijencija,aritmija,iznenadna srana smrt,trombozailiembolija.Prema morfolokim i funkcionalnim promenama na miokardu, klasifikuju se na: dilatativne hipertrofine restriktivne aritmogene

Slika 1. Morfoloka i funkcionalna klasifikacija promjena na miokardu

2.1. Dilatativna kardiomiopatija

Dilatativna kardiomiopatija (DCM) je bolest sranog miia uslijed koje srce postaje uveano tj. dolazi do proirenja sranih komora tj. najee lijeve i zbog toga srce slabije pumpa krv. Razlog toga je nejasan ali se ini da je proces poveavanja srca spor te da simptomi se javljaju tek u uznapredovalnom stadiju bolesti. Kao rezultat poveanja srca javlja se oslabljelo srce tankih stanica koje ne mogu adekvatno pumpati krv po tijelu. To rezultira nakupljanjem tekuine u tijelu tj. pluima koja zbog toga postaju zakrena te se javlja osjeaj nedostatka kisika to se naziva zatajenje lijevog dijela srca.Takoer postoji i zatajenje desne strane srca koje uzrokuje nakupljanje tekuine u tkivu i organima kao npr. u nogama i rukama, abdomenu i jetri.Najei uzroci dilatativne kardiomiopatije su ateroskleroza krvnih sudova srca, gojaznost, eerna bolest, poremeaj funkcije titne lezde, uzimanje alkohola i pojedinih lekova, infekcije. Najei simptomi ovog oboljenja su lako zamaranje, guenje, prvo pri naporu, kasnije i u miru, guenje, otoci potkolenica. Mogu se javiti i tenost u trbuhu i plunoj maramici. Leenje ove bolesti, pored upotrebe lekova koji pomau rad srca, ukljuuje i otkrivanje i leenje njenog uzroka. Oboleli moraju da smanje koliinu soli u ishrani kao i telesnu teinu ako su gojazni jer tako rastereuju srce. U odmakloj fazi ovog oboljenja vri se transplantacija srca ili Batistina operacija kojom se smanjuje veliina sranih upljina i omoguava bolji rad srca. Danas se primenjuje i leenje matinim elijama: ono se vri tako to se u srce bolesnika posebnim postupkom ubace takozvane matine elije kostne sri od kojih kasnije nastaju zdrave elije srca ime se popravlja srana funkcija.Razvoj dilatacijske kardiomiopatije je individualan, neke osobe nikad ne razviju simptome, druge ive uz lijekove ali na alost odreen broj ima lou prognozu u preivljavanju, obino kod takvih pacijanata potrebna je u kratkom roku transpaltacija srca.

2.2. Hipertrofina kardiomiopatija

Hipertrofina kardiomiopatija je bolest sranog miia koja nuno ne mora utjecati na pogoranje ivota oboljele osobe, a tijek bolesti je individualan.Odreen broj oboljelih od hipertrofine kardiomiopatije tijekom ivota osjea stanovite simptome te uslijed razvoja bolesti i pogoranja simptoma javlja se i mogunost od iznenadne smrti.Osnovna karakteristika hipertrofine kardiomiopatije je zadebljanje sranog miia. Srani mii moe biti zadebljan i kod zdrave osobe kao rezultat visokog tlaka ili izrazite sportske aktivnosti. Hipertofina kardiomiopatija je najee nasljedna bolest.Mikroskopskim pregledom elija sranog miia uvia se nepravilan raspored miinih elija pase zbog toga ta pojava nazivai miokardijalna zbrka. . Najnovija nauna istraivanja pokazuju da ukoliko lan obitelji ima navedenu bolest, mogunost da ju njegovpotomakima 50%. Bolest ne preskae generacije te je podjednako prenosiva i preko muke i preko enske linije. Prema novijim istraivanjima pokazalo se da je hipertrofina kardiomiopatija ea bolest nego to se ranije mislilo. Prema istraivanjima dr. Marona iz 1995. procijena je da je 1 naspram 500 ili 1 naspram 1000 osoba oboljelo od hipertorfine kardiomiopatije. Hipertrofina kardiomiopatija oituje se u zadebljanju itavog ventrikula (komore) ili njegovog dijela. Normalne dimenzije septuma lijevog ventrikula su 0.8-1.2 za razliku od poveanog koji iznosi od 1.3-6.0 cm.Zadebljanje se najee javlja u djetinjstvu ili ranom pubertetu iako postoje zabiljeeni sluajevi i otkrivanja u kasnijoj ivotnoj dobi.

Slika 2. Normalno srce i srce sa hipertrofinom kardiomiopatijomPrema zadebljanju ventrikula hipertofine kardiomiopatije dijelimo: asimetrinu hipertrofinu kardiomiopatiju bez obstukcije (HCM) asimetrinu hipertrofinu kardiomiopatiju s obstrukcijom (HOCM) koncentrina hipertrofina kardiomiopatija apikalna hipertrofina kardiomiopatija

2.2.1. Asimetrina hipertrofina kardiomiopatija bez obstrukcije-HCMNajuestaliji oblik hipertrofine kardiomiopatije poznat jo pod nazivima HCM ( hypertrophic cardiomyopathy) ili IHSS (idiopathic hypertrophic subaortic stenosis) kod kojeg se zadebljanje javlja u gornjem dijelu septumu (pregrade) izmeu lijevog i desnog dijela srca tj.ventrikula.Zadebljanje septalnog dijela utjee na suenje izgonskog trakta kojim krv dolazi iz atrija u ventikul. Mitralni zalistak tada ostaje na uobiajenom mjestu pa ne dolazi do pojave zvane obstrukcija.

2.2.2. Asimetrina hipertrofina kardiomiopatija s obstrukcijom-HOCMUkoliko je septum jako zadebljan prilikom kretanja krvi iz lijevog atrija (pretklijekte) u ventikul (klijetku), mitralni zalistak dodiruje septum te smeta u normalnom protoku krvi to uzrokuje turbulentni tok krvi i pojavu zvanu obstrukcija. Takav protok krvi ima popratnu auditivnu pojavu zvanu murmor koja se uje stetoskopom. Poloaj mitralnog zalistka u tom sluaju uzrokuje povratak krvi tj. curenje krvi tzv.mitralnu regurgitaciju.Kod HOCM-a se takoer javlja i posebna pojava tzv. SAM ili sistoliko pozadinsko kretanje mitralnog zalistka.

2.2.3. Koncentirna hipertorfina kardiomiopatijaSimetrina ili koncentrina hipertrofina kardiomiopatija oituje se u zadebljanju cijelog ventikula ili klijetke i to najee lijevog. Uslijed novijih istraivanja primjeeno je da se taj tipkardiomiopatije uestalije javlja u Aziji pogotovo u Japanu.

2.2.4. Apikalna hipertrofina kardiomiopatijaZadebljanje se javlja na apiku srca ili apexu tj. samom vrhu srca i to najee zahvaa lijevi ventikul srca.

Simptomi hipertrofine kardiomiopatije su dispnea, bol u grudima, umor, ,,preskakanje srca, vrtoglavica, nesvjestica i znojenje.Dispnea se oituje kao nedostatak kisika prilikom disanja, tonije kao nemogunost da dovoljno udahnete ili Vam je dah kratak.Najee se javlja pri naporu ili manjoj fizikoj aktivnosti zajedno s umorom.Bol u grudima ili anginalna bol se moe javiti tijekom aktivnosti kao i u mirovanju pa i tijekom spavanju. Moe biti kratkotrajna tupa a moe biti i dugotrajna. Dogaa se zbog nedostatka kisika koje srce za svoj rad treba. Osnovna razlika u simptomima izmeu angine i sranog udara je u tome to angina esto traje tratko i po uzimanju lijeka ili mirovanju proe dok srani udar traje dulje od 30 minuta te se javlja kao osjeaj bola i nelagode popraen osjeajem teine, stiskanja ili drobljenja. Ti osjeaji povezani sa sranim udarom mogu trajti neko vrijeme pa se povui i onda iznova poeti. Takoer osoba moe osjeati bol ili nelagodu u drugim djelovima tijela kao rukama, vratu,vilici ili trbuhu. Takoer se mogu ajviti i simptomi poput hladnog znoja, osjeaja muke, znojenja i strah od smrti.Neobjanjiv umor moe biti takoer simptom HCM-a jer se srce stalno napree da bi pumpalo krv to moe rezultirati veom potrebom za snom.I kod zdravih ljudi srce ponekad kuca iregularno ali kod HCM je to tipino. Ono to osjeamo kao preskakanje srca mogu biti uranjeni, dodatni ili preskoeni otkucaji. Mogu se javiti iznenadno bez vanjskih uzroka i dodatnih simptoma i iznenadno prestati. Dodatno ih moe izazvati umor, nesanica, stres, velike koliine teina ( kava, aj,coca-cola) ili alkohol. Nepravilni otkucaji mogu biti izolirani a mogu se javljati uz druge simptome kao to je naglo znojenje i vrtoglavica.Epizode vrtoglavice mogu se dogaati pri naporu, fizikoj aktivnosti ili u mirovanju. Nastaju kao rezultat nepravilnih otkucaja srca, pada krvnog tlaka ili nedostatka kisika u mozgu. Epizode vrtoglavice, osjeaja gubitka tla pod nogama, tekog disanja, hladnog znoja bez gubitka svijesti nazivaju se presinkopa. Epizode gubitka svjesti uslijed navedenih drugih simptoma nazivaju se sinkope.U sluaju da iskusite takvo to neophodno je zatraiti lijeniku pomo.

Nalet znojenja obino je u osoba koje boluju od kardiomiopatije vazan uz nepravilan rad srca tj. aritmije.To znojenje je obino u vidu tzv.hladnog znoja koji osim s aritmijama povezan je i s vrtoglavicama to ukazuje na to da srce nije uspjelo pumpati dovoljno krvi u mozak.

2.3. Restriktivna kardiomiopatija

Restriktivna kardiomiopatija je bolest sranog miia kada su stijenke miia postanu krute ali ne i zadebljane, pa odeljevaju punjenju krvlju.To je najmanje istraen tip kardiomiopatije te se dijeli na ideopatsku iji uzrok je nepoznat i sekundarnu. Sekundarna restriktivna kardiomiopatija moe imati uzroke u mnotvu rijetkih sranih bolesti kao i u sistemskim bolestima kao endomiokarijalnoj fibrozi, infiltrativnoj bolesti ili rijetkim metabolikim bolestima kao Gauerovoj bolesti, Fabrijevoj bolesti, kao rezultat radijacije poslije nekih vrsta bolesti raka itd.Novija istraivanja pokazuju da bolest ima podlogu u slinim genetskim abnormalnostima kao i kod hipertrofine kardiomiopatije.

Slika 3. Normalno srce I srce sa restriktivnom kardiomiopatijomSimptomi bolesti su slini onima u svim oblicima zatajenja sranog miia kao: umor, kratkoa daha, naoticanje-edemi i podtruno nadimanje. Treina pacijenata moe razviti krvne ugruke. Abnormalan srani ritam je uobiajan.Pretrage koje ukazuju na restriktivnu kardiomiopatiju iste su kao i za sve sruge oblike kardiomiopatije. Na alost ne postoji lijek za bolest. Postoje kao i u veini kardiomiopatija naini smanjivanja simptoma i prevencija.Smisao medicinske terapije je ublaiti probleme sranog ritma i sprijeiti stvaranje krvnih ugruaka. Pacemaker se ugrauje u sitacijama sporog sranog ritma kao i sranog bloka.Za tee sluajeve jedino rjeenje je transplatacija srca.

2.4. Aritmogena kardiomiopatija

Aritmogena displazija/kardiomiopatija desne komore (ARVD/C) je primarno oboljenje miokarda u kome je normalno tkivo miokarda zamenjeno fibrozno-masnim. Obino zahvata desnu komoru. Posle hipertrofine kardiomiopatije ARVD se smatra najeim uzrokom iznenadne smrti mladih, a pogotovo sportista. Pacijenti sa ARVD su najee mukarci mlai od 35 godina, koji se ale na bol u grudima i imaju visoku sranu frekvenciju. U nekim sluajevima, prvi simptom je naalost iznenadna srana smrt.Simptomi ove bolesti su veoma raznovrsni, ali se najee javljaju palpitacije, presinkopa i sinkopa. Fizikalni pregled je u oko 50% bolesnika normalan. Kod one druge polovine moe se nai udvojen drugi srani ton, prisutni su S3 i S4, ree um. Preko 50% ovih bolesnika pokazuje EKG abnormalnosti: invertovan T talas u desnim prekordijalnim odvodima (V2 iV3) u odsustvu bloka desne grane, epsilon talas, produen QRS kompleks u V1 i V2, inkompletan blok desne grane, ventrikularna tahikardija sa blokom leve grane, este ventrikularne ekstrasistole (vie od 1000/24h). Dalja dijagnostika podrazumeva upotrebu drugih neinvazivnih dijagnostikih procedura, kao to su Holter monitoring, test optereenjem, ehokardiografija i magnetna rezonanca srca, ali i invazivne u vidu ventrikularne angiografije, elektrofizioloke testove i endomiokardijalne biopsije. Posto je relativno est uzrok iznenadne smrti sportista, prema evropskim preporukama za uestvovanje u rekreativnom i takmiarskom sportu, svi oni sa klinikom dijagnozom ove bolesti ne treba da se bave takmiarskim sportom.

2.5. Ostale kardiomiopatije

Postoji jo nekoliko vrsta kardiomiopatija koje u uglavnom posledica drugih bolesti, dakle sekundarno nastaju. To su: Ishemina kardiomiopatija, uglavom se javlja kao dilatativna kardiomiopatija. Uzrok je smanjeno snabevanje sraca krvlju npr. kod koronarne bolesti srca. Valvularna kardiomiopatija nastaje usled oteenja sranih zalistaka (stenoza ili insuficijencija)Valvula je srani zalistak. Hipertenzivna kardiomiopatija usled poveanog krvnog pritiska (hipertenzija). Toksina kardiomiopatija npr. kod alkoholizma (alkoholizam) Zapaljenska kardiomiopatija najei izaziva je Koksaki virus. Metabolika kardiomiopatija kod eerne bolesti, hipertireoze, hipotireoze... Kardiomiopatija kod sistemskih bolestilupus eritematodes,sklerodermija,reumatski artritis... Kardiomipopatija kod miinih distrofija npr.Dueneova distrofija. Kardiomiopatija u trudnoi

3. ZAKLJUAK:

Brojne studije pokazuju da je uestalost kardiovaskularnih bolesti, posebno koronarne bolesti srca u obrnutom odnosu sa fizikim radnim kapacitetom. Fizika aktivnost smanjuje poznate faktore rizika, a osobe imaju dva puta manji rizik od pojave kardiovaskularnih bolesti, ak i u prisustvu glavnih faktora rizika. Dozirana, kontrolisana i kontinuirana fizika aktivnost smanjuje mortalitet bolesnika posle infarkta miokarda. Rizik nastanka komplikacija u toku fizike aktivnosti je zanemarljiv, naroito ako se kao vid fizike aktivnost upranjava hodanje.

4. Literatura:

Cvetkovi Dragana, Lakui Dmitar, Mati Gordana, Aleksandra Kora, Jovanovi Slobodan, "Biologija za IV razred gimnazije", Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2007. Vrhovac B, Bakran I, Grani M, Jaki B, Labar B, Vuceli B. Interna medicina. Zagreb: Naprijed; 1997.

Rasche V. Gijsbers G. Kardiologija: trendovi i razvoj. Radioloki vjesnik. 2003; 2: 20-29.

8