Fjalor Dr Detyr r

bandon Hierarki: 08

e drejta e detyrimeve

Abandon sht braktisje, lnie pas dore e sendit t dmtuar, t siguruar.,N qoftse nuk sht kontraktuar ndryshe, i siguruari nuk ka t drejt q pas paraqitjes s rastit t siguruar tia l siguruesit sendin e siguruar t dmtuar dhe t krkoj prej tij pagimin e shums s plot t sigurimit.,(Shih: jasht sigurimit transportues).scr/sh: abandon

________________________________________actio quanti minoris Hierarki: 08


Actio quanti minoris, sht padi e blersit me t cilin krkon nga shitsi q pr shkak t mungesave n sendin e bler, e n kundrshtim me kontratn e lidhur, t'i kthej pjesn e mimit i cili i prgjigjet vllimit dhe rndsis s mungess (t mets).,Mungesat e sendit mund t jen fizike ose juridike.,(Shih; prgjegjsia pr shkak t mungesave materiale t sendeve).scr/sh: actio quanti minoris

________________________________________actio redhibitoria Hierarki: 08


Actio redhibitoria, sht padi me t ciln marrsi i sendit krkon zgjidhjen e kontrats ngarkuese pr shkak t mungesave fizike.,N t drejtn kontraktore bashkkohore kjo padi zbatohet parimisht te t gjitha kontratat ngarkuese nse plotsohen kushtet e nevojshme mu pr shkak t detyrimeve reciproke t cilat hasen n kto kontrata e nga ana tjetr pr shkak t ekzistimit t ekuivalencs s prestimeve n marrdhniet reciproke t palve kontraktuese.,(shih; zgjidhja e kontratave ngarkuese (me shprblim) pr shkak t mungesave fizike).scr/sh: actio redhibitoria

________________________________________agsignacioni Hierarki: 08


Agsignacioni (drgimi) : paraqet deklaratn e nj personi q quhet asignanti (drguesi), me t ciln drgon dhe e autorizon personin tjetr q quhet asignati (ai q drgohet) q n llogari t asignantit, t'ia prmbush prestimin e caktuar personit t tret q quhet asignatari, t cilin e udhzon dhe autorizon q ta pranoj at veprim.,Asignacioni n qarkullimin bashkkohor zbatohet me qllim t shpejtimit t pagesave dhe kreditimit n ekonomi.,(Shih: kushtet e krijimit; efektet e asignacionit).scr/sh: asignacija

________________________________________akcepti (te kambiali dhe eku) Hierarki: 08


Akcepti (te kambiali dhe eku), sht veprim n t cilin nj person (trasati) e frirmos nnshkrimin e tij dhe ndonj klauzol t caktuar n kambial ashtu q n mnyrn e till vrteton se e pranon detyrimin nga kambiali.,(shih; kambiali, eku, karakteristikat e tyre).scr/sh: akcept kod menice i eka

________________________________________akreditivi Hierarki: 08


Akreditivi, sht urdhr me t cilin banka me krkesn e komitentit t tij i v ndonj personi (shfrytzuesit) n shfrytzim t tij ose t nj banke tjetr shumn e caktuar t parave t ciln banka do t'ia paguaj shfrytzuesit n rata t caktuara ose n shum paushale.,Akreditivi mund t jet; i rndomt ose dokumentar; personal ose i mallrave; i kushtzuar ose i pakushtzuar etj.,(Shih: n qarkullimin e brendshm dhe n at ndrkombtar; shtje t prgjithshme t akreditivit t kushtzuar).scr/sh: akreditiv

________________________________________anatocizmi Hierarki: 08


Anatocizmi, sht llogaritja dhe pagimi i kamats mbi kamat, m s shpeshti t kamatave t arritura dhe t papaguara.,Anatocizmi paraqet nj prej formave m t shpeshta dhe m t rnda t eksploatimit ekonomik t debitorit m t dobt nga ana e huadhnsit superior ashtu edhe nga kreditort tjer.,(shih; detyrimet n t holla).scr/sh: anatocizam

________________________________________animus Hierarki: 08


Animus sht qllimi juridik relevant.,Animus contrahendi sht qllimi i lidhjes s kontrats.,Animus donandi sht qllimi i dhurimit.,Qllimi quhet t ekzistoj te kontrata pr dhuratn, e n rast t mungess s tij, nuk ekziston kontrata pr dhuratn, por mund t bhet fjal pr ndonj marrdhnie tjetr juridike.,Animus novandi sht qllimi shprehimor pr t kryer prtrirjen q detyrimi i vjetr t zvendsohet me nj detyrim t ri.,Animus obligandi sht qllimi q t mirret ndonj detyrim.,(shih: vullneti i brendshm dhe ai i deklaruar).scr/sh: animus

________________________________________antikreza Hierarki: 08


Antikreza, sht marrveshje me t ciln kreditori fiton t drejtn t'i shfrytzoj sendet e lna peng t debitorit dhe t'i mbledh (vjel) frytet nga ato.,Antifreza mund t lidhet pavarsisht ose me pignus.scr/sh: antihreza

________________________________________anuitet Hierarki: 08


Anuitet sht shum e cila rndom, paguhet n vit n huat afatgjate apo kontratn pr huan me anuitete.,Kontrata pr huan me anuitete sht lloj i huas me kamat, n t ciln kthimi i shums s parave t marra hua kontraktohet n kste vjetore q quhen anuitete.,do kst i veant prmban pjesn kryesore dhe at t kamats s borxhit.,(Shih: kontrata pr huan; llojet; karakteristikat).scr/sh: anuitet

________________________________________arenda Hierarki: 08


Arenda sht lloj i kontrat mbi qiran e toks bujqsore n baz t cils arendatori (qiramarrsi) bn punimin e toks bujqsore, ndrkaq n emr t shprblimit jep frytet e caktuara vjetore t cilat fitohen nga toka e till.,(Shih: kontrata mbi qiran e toks bujqsore; karakteristikat; t drejtat dhe detyrat e palve kontraktuese).scr/sh: arenda

________________________________________atributet e vullnetit Hierarki: 08


Atributet e vullnetit.,Vullneti i palve kontraktuese prve vetdijes dhe qllimit duhet t ket edhe karakteristikat e tjera.,Kshtu, vullneti duhet t jet: serioz, i vrtet, i lir dhe i drejtuar n dika q sht i mundur pr t'u realizuar.,(shih; karakteristikat e vullnetit; teoria e vullnetit dhe e deklarimit).scr/sh: atributi volje

________________________________________autonomia e vullnetit Hierarki: 08


Autonomia e vullnetit, n t drejtn e detyrimeve manifestohet n lirin e subjektve n pikpamje t vendosjes pr krijimin e marrdhnies s caktuar t detyrimit; q do subjekt i s drejts t zgjedh lirisht personin me t cilin do ta lidh kontratn; nn cilat kushte, form dhe mnyrn e lidhjes s saj.,Shkaqet e afirmimit t parimit t autonomis s vullnetit qndrojn n botkuptimin se subjektt m mir do t'i rregullojn marrdhniet e tyre se q do t'i rregullonte shteti me an t dispozitave juridike.,Megjithat ky parim sot n praktik gjithnj e m tepr sht duke u kufizuar.scr/sh: autonomia volje

________________________________________avali Hierarki: 08


Avali sht deklarat me shkrim me t ciln personi i caktuar garanton (dorzanon) se njri ose m shum nnshkrues t kambialit ose ekut do ta prmbushin detyrimin sipas letrs s till me vler.,N t drejtn e kambialit detyrimi i avalistit (dorzanit) sht i pavarur, nga plotfuqishmria e detyrimit t personit pr t ciln ai ka garantuar (honorati).,Te eku, avali nuk ka ndonj rndsi t madhe praktike pr shkak t qarkullimit t shkurt t ekut.,Dhnsi i ekut nuk mund t bj avalim.,(shih; avali te dorzania).scr/sh: aval

________________________________________avansi Hierarki: 08


Avansi (paradhnia), sht ajo shum e parave e cila jepet n astin e lidhjes s kontrats nga njra pal kontraktuese si mjet i sigurimit t prmbushjes s kontrats.,Avansi sipas rregulls jepet n para.,Avansi m s shumti prdoret n kontratat pr ndrtim, kontratat pr veprn, dhe gjithnj llogaritet si prmbushje e pjesshme e kontrats.scr/sh: avans

________________________________________beneficiari Hierarki: 08


Beneficiari, shfrytzuesi n kontrat n dobi t personit t tret, sht subjekti q nuk merr pjes n lidhjen e ksaj kontrate, por vetm fiton dobi nga kjo kontrat.,Ai ka t drejt t krkoj prmbushjen e prestimit t kontraktuar (dobin e kontraktuar pr t) n mnyrn dhe kohn e prcaktuar me an t kontrats (n dobi t personit t tret).,(shih; marrdhniet ndrmjet promitentit dhe stipulentit; promitentit dhe beneficiarit; stipulentit dhe beneficiarit).scr/sh: beneficiar

________________________________________bonifikimi Hierarki: 08


Bonifikimi sht zvoglimi i detyrimit, e m s shpeshti paraqet zbritje t mimit i cili duhet t paguhet.,Lartsia e bonifikimit vrtetohet me marrveshje ndrmjet palve.scr/sh: bonifikacija

________________________________________burimet e detyrimeve Hierarki: 08


Burimet e detyrimeve, jan ato fakte juridike prej t cilave krijohen detrimet.,T gjitha detyrimet sipas burimit t krijimit t tyre mund t ndahen: n ato t cilat rrjedhin nga kontrata; shkaktimi i dmit; pasurimi pabaz juridike; gjerimi i punve t huaja pa porosi; shprehja e njanshme e vullnetit.scr/sh: izvori obligacije

________________________________________debitori Hierarki: 08


Debitori, sht ai person, te i cili qndron detyra q t jap dika, t veproj ose t mos veproj ndaj kreditorit.,Pr debitorin detyrimi sht detyr, obligim, borxh.,Rndom debitori quhet subjekti pasiv i marrdhnies s detyrimeve.,Borxhi e ngarkon pasurin e debitorit, prfaqson qndrimin pasiv n pasurimin e debitorit.scr/sh: dunik

________________________________________depoziti Hierarki: 08


Depoziti.,Kontrata pr depozitin (ruajtje) sht kontrat e atill, me an t s cils nj person (i cili quhet depozitar) detyrohet q sendin, t cilin ia ka dorzuar personit tjetr (i cili quhet deponenti) me rastin e lidhjes s kontrats, ta ruaj dhe tia kthej pas kalimit t kohs s caktuar, duke mos marr pr kt kurrfar shprblimi ose duke marr eventualisht shprblim t caktuar.,Llojet e veanta t depozitit jan: 1) depoziti i domosdoshm, 2) depoziti hotelier, 3) depoziti i mbullur, 4) depoziti i prbashkt, 5) depoziti i parregullt dhe 6) depoziti gjyqsor.,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: ostava

________________________________________detyra e mbrojtjes nga mungesat fizike Hierarki: 08


Detyra e mbrojtjes nga mungesat fizike: do t thot se pr bartsin ekziston detyra pr mbrojtjen e marrsit nga mungesat fizike t sendeve.,Bartsi sht i detyruar q t'ia bj t mundur marrsit, jo vetm posedimin e qet, por edhe posedimin e dobishm t sendeve.,Marrsi fiton (blen) me qllim q ta prdor at.,(Shih: kushtet; prmbajtja e detyrs s mbrojtjes).scr/sh: obaveza zatite od fizikih nedostatke

________________________________________detyrimet Hierarki: 08


Detyrimet.,Fjala detyrim rrjedh nga fjala latine "obligatio" n kuptimin e vet themelor do t thot detyrim.,N kuptimin m t gjr paraqet marrdhnie juridike ndrmjet dy a m shum personave n baz t s cils nj person (i cili quhet kreditor) ka t drejt t krkoj prej personit tjetr (i cili quhet debitor) q ai t kryej dika ose t heq dor nga kryerja e nj gjje, t ciln prndryshe kishte t drejt ta bnte.,N kuptimin e ngusht detyrimi do t thot borxh, detyr e debitorit.,Detyrime quhen edhe letrat me vler.,(Shih; karakteristikat; llojet; rndsia).scr/sh: obligacija; obaveza

________________________________________detyrimet alternative Hierarki: 08


Detyrimet alternative, jan ato n t cilat detyrimi prbhet prej shum lndve, ku debitori sht i detyruar t dorzoj njrin prej tyre dhe t konsiderohet se detyrimi sht prmbushur.,Mundsia e zgjedhjes s njrs prej shum veprimeve t parapara, ka pr pasoj, se me prmbushjen e nj prej tyre detyrimi prmbushet.,Detyrimet alternative krijohen sipas rregullit n baz t kontrats, me veprimin e njanshm dhe n baz t ligjit.,(shih; e drejta e zgjedhjes; pamundsia e prmbushjes).scr/sh: alternativna obligacije

________________________________________detyrimet civile Hierarki: 08


Detyrimet civile, jan ato detyrime t cilat posedojn fuqin e realizimit t dhunshm nga ana e gjykats.,Kreditori i detyrimeve civile mund ta paraqes padin pran gjykats dhe t krkoj realizimin e t drejts nga krkesa e vet nn krcnim t ekzekutimit me dhun ndaj pasuris s debitorit.,(shih; natyra juridike; rndsia).scr/sh: civilne obligacije

________________________________________detyrimet e pandashme Hierarki: 08


Detyrimet e pandashme, jan ato detyrime, lnda e t cilave nuk mund t ndahet n pjes pa u dmtuar esenca e tyre dhe pa zbritur vlera e tyre.,Kshtu, do t ekzistonte detyrimi i pandashm kur dorzohet vetura etj.,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: nedeljive obligacije

________________________________________detyrimet e prbra Hierarki: 08


Detyrimet e prbra, jan ato detyrime, n t cilat ka m shum kreditor e vetm nj debitor, shum debitor e nj kreditor ose shum kreditor she shum debitor, si dhe ato; n t cilat si lnd e detyrs s debitorit jan shum veprime q sipas bazs dhe qllimit jan t bashkuara ndrmjet veti.,Pra, dallohen dy nnlloje t detyrimeve t prbra: a) detyrimet e prbra me shum persona dhe b) detyrimet e prbra me shum lnd.,(Shih: ndarja e detyrimeve; karakteristikat).scr/sh: sloene (sastavljene) obligacije

________________________________________detyrimet fakultative Hierarki: 08


Detyrimet fakultative, jan ato detyrime n t cilat debitori ka borxh nj lnd t caktuar, por mund t lirohet nga detyra e vet duke dorzuar ndonj lnd tjetr.scr/sh: fakultativne obligacije

________________________________________detyrimet natyrale Hierarki: 08


Detyrimet natyrale, jan ato detyrime t cilat nuk mund t realizohen me mjete t dhuns, nuk gzojn sanksionin juridik, mirpo, nse debitori prmbush vullnetarisht nj detyrim t till, ather nuk do t konsiderohej se debitori i ka falur dika kreditorit (p.sh.: detyrimet e parashkriera; mungesa e forms s caktuar t puns juridike etj.,(Shih: detyrimet jan marrdhnie juridike; padia civile).scr/sh: naturalne obligacije

________________________________________detyrimet negative Hierarki: 08


Detyrimet negative, jan ato detyrime, n t cilat debitori detyrohet pr sjellje pasive.,Ai detyrohet pr mosveprim ose psim p.sh.: shrbimdhnsi merr detyrimin negativ q mos ta shqetsoj shrbimmarrsin gjat shfrytzimit t sendit, t cilin e ka dhn pr shrbim.,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: negativne obligacije

________________________________________detyrimet n t holla Hierarki: 08


Detyrimet n t holla: jan ato detyrime t cilat pr lnd t tyre kan dorzimin e shums s caktuar t parave p.sh.: pagimi i mimit sipas kontrats s shitjes nga ana e blersit; pagimi i qiras sipas kontrats pr qiran nga ana e qiramarrsit.,Te kto detyrime vlen rregulla e prgjithshme q nse shkaktohet vonesa e debitorit lidhur me prmbushjen e ktyre detyrimeve paguhet kamata, sipas prqindjes e cila paguhet varsisht nga lloji i kamats.,(Shih: teoria e valorizimit dhe e nominalizmit).scr/sh: novane obligacije

________________________________________detyrimet pozitive Hierarki: 08


Detyrimet pozitive, jan ato detyrime n t cilat debitori sht i detyruar q t jap dika ose t veproj dika (in faciende).,Detyrimi n brje ka t bj me ndrmarrje t veprimeve aktive pozitive nga ana e debitorit, e n dobi t kreditorit p.sh.: kryerja e puns s caktuar, punimit t pikturs s caktuar etj.,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: pozitivne obligacije

________________________________________dhurata Hierarki: 08


Dhurata sht kontrat e atill me t ciln nj person (i cili quhet dhuratdhns) detyrohet q pa pages t bart n pronsi t personit tjetr (i cili quhet dhuratmarrs) ndonj send t vetin ose ndonj t drejt pasurie pa shprblim.,Llojet e kontrats pr dhuratn jan: kontrata reciproke mbi dhuratn; kontrata e przier mbi dhuratn; kontrata mbi dhuratn pas vdekjes; kontrata mbi dhuratn me urdhr.,(shih; karakteristikat; t drejtat dhe detyrat e palve kontraktuese; shuarja).scr/sh: poklon

________________________________________dhnie pr prmbushje Hierarki: 08


Dhnie pr prmbushje, sht kur debitori i dorzon kreditorit ndonj send ose i cedon krkesn me qllim q kreditori at send ta shes e ta merr krkesn, ashtu q nga ajo q ka fituar ta realizoj krkesn pr vete, kurse tepricn eventuale t'ia kthej debitorit.,Detyra "shuhet pas inkasimit t debitorit nga shuma e mbetur" (neni 309 i Ligjit t Marrdhnieve t Detyrimeve).scr/sh: davanje prosolvendo

________________________________________dorzania Hierarki: 08


Dorzania sht mjet personal pr sigurimin e prmbushjes s kontrats.,Rndom dorzania krijohet n baz t marrveshjes ndrmjet kreditorit dhe personit t tret (dorzanit) me t cilin ky e merr detyrimin q ta paguaj borxhin, nse nuk do ta paguante debitori.,Dallohen disa lloje t dorzanis; dorzani i thjesht; dorzani subsidiar; dorzani pagues; bashkdorzant; dorzani dorzanit dhe dorzani pr shprblimin e dmit.,(shih; efektet juridike t dorzanis; shuarja).scr/sh: jemstvo

________________________________________drejt dispozitive Hierarki: 08


(E) Drejt dispozitive.,N marrdhniet e detyrimeve palt kontraktuese n mnyr t pavarur i rregullojn marrdhniet juridike reciproke.,Marrveshja e tyre mbi prmbajtjen e marrdhnies s detyrimit sht ligj pr palt.scr/sh: dispozitivna prava

________________________________________dmi abstrakt Hierarki: 08


Dmi abstrakt, sht lloj i dmit material q caktohet n mnyr abstrakte, duke mos marr parasysh rrethanat e do rasti konkret, duke u caktuar n shum paushale ose me prqindje.,(shih; dmi; llojet; rndsia).scr/sh: abstraktna teta

________________________________________dmi i vrtet Hierarki: 08


Dmi i vrtet, sht ai dm i cili konsiston n zvoglimin e pasuris ekzistuese t personit t dmtuar.,Me dmin e shkaktuar personit t dmtuar i sht zvogluar aktiva e personit tjetr.,(shih; dmi).scr/sh: stvarna, prosta teta

________________________________________dmi jomaterial Hierarki: 08


Dmi jomaterial, paraqet cenimin e t mirave dhe interesave personale t t dmtuarit.,Ndryshe quhet edhe dm moral, jomaterial.,Dmi jomaterial manifestohet n forma t ndryshme: dhimbja fizike e shkaktuar nga lndimi trupor; cenimi i nderit dhe autoritetit; dhimbja shpirtrore pr shkak t vdekjes apo shmtimit t personit t afrt; dhimbja shpirtrore pr shkak t shmtimit personal; frika; cenimi i liris.,Shprblimi i dmit jomaterial jepet n para.scr/sh: neimovinska teta

________________________________________dmshprblimi Hierarki: 08


Dmshprblimi, paraqet evitimin e pasojave t dmshme pr personin e dmtuar, t cilat jan shkaktuar me veprimin deliktor t ndonj personi tjetr.,Qllimi i dmshprblimit sht q pasuria e personit t dmtuar t kthehet n at gjendje, n t ciln ka ekzistuar para shkaktimit t ngjarjes s dmshme.,Ekzistojn dy mnyra n t cilat mund t realizohet dmshprblimi.,Ato jan: dmshprblimi n natyr dhe n para.,Dmshprblimi m s shumti realizohet para gjykats.,Lidhur me t bhet kontesti i veant civil, seanca civile.scr/sh: naknada tete

________________________________________dmtimi i pamas Hierarki: 08


alb snx puuttuuscr/sh: prekomerno oteenje

________________________________________dmtimi pamas Hierarki: 08


Dmtimi pamas sht ai dm material, t cilin e pson njra pal kontraktuese n kontratat e dyanshme pr shkak t disproporcionit t prestimeve t shkaktuar n momentin e lidhjes s kontrats.,I dmtuari n kt rast mund t krkoj anulimin e kontrats.scr/sh: prekomerne oteenje

________________________________________e drejta e mbajtjes Hierarki: 08


E drejta e mbajtjes sht e drejta e kreditorit q ndonj send t luajtshm t debitorit q e ka n posedim t vet, q i prket debitorit t'ia ndaloj derisa t mos realizohet krkesa e arritur e debitorit, pa marr parasysh se nga cila marrdhnie juridike buron krkesa e tij (nga delikti, kontrata sinalagmatike ose marrdhniet e tjera t detyrimeve).,(Shih: kushtet; t drejtat e palve).scr/sh: jus retentionis

________________________________________ekuivalenca e prestimeve Hierarki: 08


Ekuivalenca e prestimeve.,N kontratat e dyanshme detyruese prestimi i do pale kontraktuese duhet t qndroj n vler t caktuar reciproke n raport me prestimin e pals tjetr.,Vlera e vrtet e prestimeve reciproke vlersohet n baz t vlers s tyre n qarkullim, prkatsisht mimit t tregut.scr/sh: ekvivalentnost prestacije

________________________________________evikcioni Hierarki: 08


Evikcioni, paraqet rastin e shqetsimit juridik t marrsit, i cili qndron n faktin q nj person shpreh ndonj t drejt pr sendin i cili i sht dhn marrsit, e drejt kjo q sht krijuar para se t marr ai sendin, e pr t cilin marrsi nuk ka ditur n rastin e lidhjes s kontrats.,Evikcioni mund t jet i plot dhe i pjesrishm.scr/sh: odgovornost za pravne nedostatke ispunjenja

________________________________________faktoringu Hierarki: 08


Faktoringu kontrata e faktoringur sht pun e till juridike me t ciln ceduesi i krkess dtyrohet t bart n faktor krkesat ekzistuese ose t ardhme nga kontrata mbi shitjen e mallrave, prkatsisht dhnia e shrbimeve, t lidhur me blersin prkatsisht shfrytzuesin e shrbimeve, ndrsa faktori obligohet q me provizion dhe me pagimin e shpenzimeve t paguaj krkesn, si dhe t kreditoj ceduesin e krkess si dhe t kryej shrbime tjera t faktoringut.scr/sh: faktoring

________________________________________falja e borxhit Hierarki: 08


Falja e borxhit sht mnyr e shuarjes s detyrimeve n baz t deklarats s kreditorit se nuk ka pr t krkuar kurrfar pagese nga debitori dhe me pajtimin e debitorit me at deklarat t kreditorit.,Pr faljen e borxhit, nevojitet deklarat plqyese e kreditorit dhe debitorit.,Llojet e faljes s borxhit jan: falja individuale dhe kolektive; falja e plot dhe e pjesshme e borxhit.,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: oprotaj duga

________________________________________fitimi i munguar Hierarki: 08


Fitimi i munguar sht ai fitim q subjekti i dmtuar do ta realizonte n t ardhmen, sikur t mos ishte shkaktuar ngjarja e dmshme.,Fitimi i munguar sht kur pengohet rritja e pasuris s t dmtuarit.scr/sh: izmakla korist

________________________________________forma e kontrats Hierarki: 08


Forma e kontrats sht mnyra n t ciln palt kontraktuese shprehin vullnetin e tyre pr krijimin e marrdhnies s caktuar kontraktore.,Forma e kontrats sht e lidhur ngusht me prmbajtjen e kontrats dhe sht manifestim i jashtm i ksaj prmbajtjeje.,Sipas efektit t saj forma mund t ket rndsi t dyfisht: ajo do t paraqes kushtin qensor pr lidhjen e kontrats dhe do t krkohej pr sigurimin e provave.,Duke marr parasysh efektin, si lloje m t rndsishme t forms dallohen: forma konstitutive (ad solemnitatem) dhe provuese (ad probationem).scr/sh: forma ugovora

________________________________________fuqia madhore Hierarki: 08


Fuqia madhore sht ngjarje e jashtzakonshme dhe e paparapar.,N ngjarje t ktilla hyjn ato, t cilat nuk paraqesin ngjarje q ndodhin rregullisht dhe normalisht, po shkaktohen papritmas e q nuk mund t parashihen n momentin e lidhjes s kontrats.,Kto jan s pari ngjarjet natyrore si: vrshimet, trmeti, zjarri etj., mandej masat administrative si jan: ndalimi ose kufizimi i importimit ose eksportimit, ndrrimi i sistemeve t mimeve etj.,(Shih: ndikimi i rrethanave t ndrruaran prmbushjen e kontrats me shprblim)scr/sh: via sile

________________________________________gjerimi i punve t huaja pa porosi Hierarki: 08


Gjerimi i punve t huaja pa porosi sht burim i veant i detyrimeve.,Gjerimi i punve t huaja pa porosi sht marrdhnie e detyrimeve e shkaktuar n at mnyr, kur nj person kryen ndonj pun n vend t personit tjetr pr llogari t tij e pa autorizimin e tij.,Personi q e kryen punn pr tjetrin pa porosin e tij, quhet kryesi i punve t huaja pa porosi (negotiorum gestor) ndrsa ai person pr llogari t t cilit puna sht kryer quhet i zoti i puns (dominus negotti).,(shih; kushtet; rastet e gjerimit).scr/sh: nezvano vrenje tuih poslova

________________________________________huaja Hierarki: 08


Huaja sht kontrat e atill me t ciln nj person (i cili quhet huadhns) i dorzon personit tjetr (i cili quhet huamarrs) n pronsi sasin e caktuar t sendeve t zvendsueshme, t cilat ai nga ana e vet detyrohet q t'ia kthej pas kalimit t kohs s caktuar sendin me sasi dhe lloj t njjt.,(Shih: karakteristikat; t drejtat dhe detyrat e palve kontraktuese).scr/sh: zajam

________________________________________huaja lombarde Hierarki: 08


Huaja lombarde sht kontrat e llojit t till mbi huan afatshkurte n para, te e cila huaja mirret kur jepen peng letrat me vler, metalet fisnike, gjrat e qmueshme dhe mallrat e tjera, t cilat shiten leht dhe shpejt.,Huaja lombarde sht mjet i prshtatshm pr marrjen e kredis pr ata q kan sende me vler t madhe e nuk kan para.,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: lombardnih zajam

________________________________________interpretimi i kontrats Hierarki: 08


Interpretimi i kontrats sht prcaktimi i kuptimit t vrtet dhe efekteve t dispozitave t saj.,Objekt i interpretimit sht teksti i kontrats.,Kontrata mund t interpretohet n mnyra t ndryshme; duke zbatuar kriterin subjektiv ose objektiv ose me zbatimin e kriterit t kombinuar.,(Shih: karakteristikat; rndsia; llojet).scr/sh: tumaenje ugovora

________________________________________intuitu personae Hierarki: 08


Intuitu personae.,Kontratt e lidhura "intuitu personae" jan ato kontrata tek t cilat cilsit personale t njrs apo t dy palve kontraktuese paraqesin elementin vendimtar t pajtimit t tyre, ashtu q prmbushja e detyrimit apo fitimi i t drejts s caktuar sht rreptsisht e lidhur me at kontraktues pr cilsit personale t t cilit kontrata sht lidhur (p.sh.: talenti ose mjeshtria, besimi ndaj nj personi).,Kontratat e tilla jan p.sh.: kontrata mbi veprn, kontrata mbi dhuratn etj.scr/sh: intuitu personae

________________________________________kamat Hierarki: 08


Kamat paraqet shumn e caktuar t parave, t ciln e paguan huamarrsi, huadhnsit pr shfrytzimin e parave t huaja.,Kamata mund t caktohet ose me marrveshje t palve (kamata kontraktuese) ose me ligj (kamata ligjore).,Kamata ligjore paraqitet si sanksion pr prbushjen jo n koh t do detyrimi n para.,Kamata kontraktore nuk paraqet sanksion pr vonesn e huamarrsit, por si shprblim pr fitimin e pronsis ose t t drejts s disponimit t sendit t zvendsueshm.,Kamata caktohet me prqindje, duke marr parasysh lartsisn e vlers s sendit t zvendsueshm q sht huazuar ose ajo caktohet pr nj mim t fiksuar pr koh t caktuar.scr/sh: kamata

________________________________________kapari Hierarki: 08


Kapari sht ajo shum e parave ose ndonj vler tjetr pasurore, e cila jepet dorzohet me rastin e lidhjes s kontrats si shenj se kontrata sht lidhur dhe si mjet sigurimi real pr prmbushjen e saj.scr/sh: kapara

________________________________________karakteri relativ i marrdhnieve t detyrimeve Hierarki: 08


Karakteri i marrdhnieve t detyrimeve sht karakteristik e marrdhnieve t detyrimeve sipas t cils krijohen marrdhnie ndrmjet dy personave t caktuar; kreditorit dhe debitorit.,Kreditori mund t'i drejtohet vetm debitorit pr realizimin e s drejts s vet e kurrsesi ndonj personi t tret.,Kjo marrdhnie sipas rregulls, nuk ka efekt ndaj personave t tret.,(Shih: karakteristikat e s drejts s detyrimeve; rndsia).scr/sh: relativan karakter obligacionog odnosa

________________________________________kauza Hierarki: 08


Kauza sht qllimi juridik q e ka shtyer ndonj subjekt t marr detyrimin dhe q e ka caktuar karakterin juridik t puns juridike.,Kauza (baza) e kontrats sht kusht i prgjithshm pr lidhjen e kontrats.,Baz e kontrats sht shkaku, arsyeja pr t ciln debitori merr detyrimin.,(Shih: kauza n praktik; mungesa e bazs juridike; karakteristikat; rndsia).scr/sh: kauza

________________________________________klauzol arbitrazhi Hierarki: 08


Klauzol arbitrazhi sht klauzol e inkorporuar n kontratn mbi zgjedhjen e gjykats q lidhet si pjes prbrse e kontrats tjetr materiale juridike.,Me klauzoln e till palt kontraktuese detyrohen q t gjitha ose kushtet e caktuara t krijuara nga kontrata e tyre t'i zgjedhin para gjykats s zgjedhur.,(shih: kontrata e arbitrazhit kontrata mbi gjykatn e zgjedhur).scr/sh: arbitrana klauzola

________________________________________klauzula rebus sic stantibus Hierarki: 08


Klauzola rebus sic stantibus sht ajo nse pas lidhjes s kontrats paraqiten rrethanat q e vshtirsojn prmbushjen e detyrimit t njrs pal apo pr shkak t tyre nuk mudn t realizohet qllimi i kontrats, kurse si n njrn ashtu n rastin tjetr n nj mas t till del e qart se kontrata nuk i prgjigjet m asaj q sht pritur nga palt kontraktuese dhe se sipas mendimit t prgjithshm do t ishte e padrejt t mbetet n fuqi ashtu si sht, pals s cils i sht vshtirsuar prmbushja e detyrimit mund t krkoj zgjidhjen e kontrats.,(Shih: kushtet; karakteristikat; rndsia).scr/sh: klauzula rebus sic stantibus

________________________________________kompenzimi (e drejta e detyrimeve) Hierarki: 08


Kompenzimi (lat. compensatio) sht mnyr e shuarjes s detyrimeve, e cila krijohet n at mnyr kur edhe debitori ka krkes ndaj kreditorit t vet dhe bhet llogaritja reciproke e krkesave t tyre.,Dallohen tri lloje t kompenzimit: kontraktor, ligjor, gjyqsor.,(Shih: natyra; kushtet; karakteristikat; rndsia dhe efektet).scr/sh: prebijanje

________________________________________konfuzioni Hierarki: 08


Konfuzioni sht nse nj person i njjt do t bhej edhe kreditor dhe debitor n nj marrdhnie t njjt t detyrimit, detyrimi do t shuhej, sepse nuk mundet q dikush t'i ket borxh vetvets "nemo contra se obligasse videtor".,Efektet kryesore t konfondimit shprehen me shuarjen e detyrimit, si atij kryesor, ashtu edhe t atij akcesor (pra: pengu, hipoteka, dorzania etj.).,(Shih: kushtet; efektet; karakteristikat; rndsia).scr/sh: sjedinjenje trabina i duga

________________________________________kontrata Hierarki: 08


Kontrata sht dakordim i plot i vullnetit t dy ose m shum personave, q ka pr qllim t krijoj, ndryshoj ose shuaj nj marrdhnie juridike t detyrimeve.,Kontratat krijohen n at mnyr q njra pal (ofertuesi) i paraqet ofert pals tjetr (t ofertuarit) i cili e pranon ofertn e paraqitur.,Parimisht pr t'u lidhur kontrata mjafton q palt ta arrijn pajtimin e vullnetit lidhur me elementet thelbsore t kontrats.,Rregullat juridike lidhur me kontratat e detyrimeve jan me karakter dispozitiv.,(shih; terminologjia lidhur me kontratat; fusha e zbatimit; parimet e liris s kontraktimit; llojet).scr/sh: ugovor

________________________________________kontrata e przier Hierarki: 08


Kontrata e przier sht kontrat e cila sipas prmbajtjes ka disa lloje t ontratave t thjeshta.,Kontratat t prziera jan: kontrata mbi pansionin; kontrat mbi sefin; kontrata mbi allotmanin.,(shih; natyra juridike e ktyre kontratave; dallimi nga kontratat e thjeshta).scr/sh: meoviti (sloeni) ugovor

________________________________________kontrata e przier mbi dhuratn Hierarki: 08


Kontrata e przier mbi dhuratn, do t krijohej kur njra pal kontraktuese do t'i jap tjetrs shum m tepr se vlera e asaj q do t mirrte nga pala tjetr dhe kjo me qllim q t'i sjell asaj dobi m t madhe pasurore.,Te kjo dhurat, dhurata do t ekzistonte vetm sa i prket teprics, e cila do t kalonte vlern e asaj q mirret.,Kontrata e ktill rndom lidhet bashkarisht me kontratn mbi shitjen ose me kontratn mbi kmbimin.,(Shih: karakteristikat; llojet e dhurats; rndsia).scr/sh: meoviti ugovor o poklonu

________________________________________kontrat abstrakte Hierarki: 08


Kontrat abstrakte quhet ajo kontrat, n t ciln nuk sht caktuar qllimi pr t ciln palt obligohen.,Baza e kontrats ekziston n kto kontrata por shkaku nuk sht i njohur pr personat e tret, se prse obligohen palt kontraktuese p.sh.: te kambiali si pun juridike m tipike abstrakte, nuk duket baza e obligimit; debitori te kambiali mund t ket borxh shumn e caktuar t parave sipas bazave t ndryshme, si dhuratdhns, blers etj., ashtu q nga shkresa e kambialit nuk vihet n dukje.,N t drejtn bashkkohore, kontratat abstrakte shrbejn pr shpejtimin e qarkullimit juridik.scr/sh: apstraktni ugovori

________________________________________kontrat aleatore Hierarki: 08


Kontrat aleatore jan ato kontrata n t cilat palt n qastin e lidhjes s kontrats nuk i din t drejtat dhe detyrat e tyre, por kjo varet nga nj rrethan e ardhshme dhe e pasigurt p.sh.: kontrata mbi rentn jetsore, kontrata mbi sigurimin, kontrata pr lojn dhe kushtin etj.,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: aleatorni ugovor

________________________________________kontrat bilaterale Hierarki: 08


Kontrat bilaterale jan kontrata q krijojn detyra reciproke si shprehje t dakordimit t vullnetit t palve kontraktuese.,Pr shkak t t drejtave dhe detyrimeve reciproke n kto kontrata, secila pal njkohsisht paraqitet edhe si kreditor edhe si debitor.,(kontrata e shitblerjes, veprs, sigurimit, ortakris).,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: bilateralni ugovor

________________________________________kontrat bmirse Hierarki: 08


Kontrat bmirse n kto kontrata nuk jepet kurrfar shprblimi pr at q fitohet.,Ktu hyjn: kontrata mbi dhuratn, kontrata mbi huan, shrbimin, depozitin.,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: dobroini ugovor

________________________________________kontrat e aderimit Hierarki: 08


Kontrat e aderimit, jan ato, n t cilat njra pal q m prpara cakton elementet dhe kushtet e kontrats nprmjet nj ofere permanente dhe t prgjithshme, ndrsa pala tjetr vetm i aderohet oferts s br (paraqitur).,Kushtet dhe elementet e kontrats prpilohen vetm nga njra pal me mundsin e pranimit t thjesht nga pala tjetr.,Pala kontraktuese q dshiron t lidh kso kontrata mund ta lidh me nnshkrimin e kontrats ose ta refuzoj En block lidhjen e saj.,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: athezioni ugovor

________________________________________kontrat e prgjithshme Hierarki: 08


Alb SNX missing ?scr/sh: generalni ugovor

________________________________________kontrat fikse Hierarki: 08


Kontrat fikse jan ato kontrat n t cilat afati i prmbushjes paraqitet si element thelbsor, konstitutiv.,Nuk sht do afat i prmbushjes s detyrimit element thelbsor dhe konstitutiv i kontrats, por ai afat i cili si i till sht caktuar me kontrat, prkatsisht rrjedh nga natyra e vet kontrats.,(Shih: Nocioni; karakteristikat; rndsia; shuarja e kontrats).scr/sh: fiksni ugovor

________________________________________kontrat formale Hierarki: 08


Kontrat formale jan ato kontrata, pr lidhjen dhe vlefshmrin e t cilave me ligj sht caktuar forma e posame, e cila paraqitet si elemet konstitutiv i kontrats.,N respektimin e forms s till mund t obligoj ligji ose marrveshja paraprake e palve kontraktuese.,Varsisht nga kjo, forma sht ligjore ose kontraktore.,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: formalni ugovor

________________________________________kontrat individuale Hierarki: 08


Kontrat individuale pr dallim nga kontratat kolektive, obligojn vetm ata persona t cilt e kan shprehur vullnetin e tyre.,Kontratat individuale lidhen n mbshtetje dhe n suazat e kontratave kolektive.,N kornizn e kontrats kolektive sht caktuar prmbajtja e ardhme e kontrats individuale.,(shih: fusha e zbatimit t ktyre kontratave.scr/sh: individualni ugovor

________________________________________kontrat kryesore Hierarki: 08


Kontrat kryesore sht kontrat q paraqet qllimin prfundimtar t kontraktuesve, t ciln ata e dshirojn ta lidhin me arritjen e rezultatit ekonomik t kontraktuar.,Lidhja e kontrats kryesore n realitet do t thot, prmbushje, realizim i parakontrats.,(shih: fusha e zbatimit).scr/sh: glavni ugovor

________________________________________kontrat mbi dhuratn Hierarki: 08


alb snx ? missingscr/sh: ugovor o poklonu

________________________________________kontrat me emr Hierarki: 08


Kontrat me emr jan kontrata t rregulluara n mnyr precize me ligj si dhe t emrtuara nga ligji.,Si kontrata me emr m t rndsishme jan: kontrata e shitjes, dhurats, autorizimit, huas etj.,Kto kontrata m s shumti paraqeiten n qarkullimin juridik.,(shih; origjina; rndsia).scr/sh: imenovani ugovor

________________________________________kontrat me fajde Hierarki: 08


Kontrat me fajde jan ato kontrata ngarkuese (me shprblim) n baz t cilave dikush fiton pr veti ose ndonj person t tret fitim t teprt pasurie duke shfrytzuar nevojn, mendjelehtsin ose mungesn e prvojs s pals tjetr kontraktuese.,Kontratat me fajde sot jan ndar si lloj i veant i kontratave t ndaluara.,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: zelenaki ugovori

________________________________________kontrat pr autorizimin Hierarki: 08


Kontrat pr autorizimin sht kontrat me an t s cils nj person (i cili quhet pushtetdhns autorizues) e autorizon personin tjetr (i cili quhet i autorizuar) q t kryej ndonj veprim juridik n emr t tij dhe n llogari t tij, ndrsa ai detyrohet q at ta kryej me shprblim t caktuar.,(shih; kushtet pr lidhjen e kontrats; t drejtat dhe detyrat e palve kontraktuese; llojet e kontrats pr autorizimin).scr/sh: ugovor o punomostvu

________________________________________kontrat pr huan Hierarki: 08


alb snx puuttuu?scr/sh: ugovor o zajmu

________________________________________kontrat pr kmbimin Hierarki: 08


Kontrat pr kmbimin sht ajo kontrat n t ciln dy palt kontraktuese, q quhen kmbyes, detyrohen ndaj njri tjetrit q t bartin n pronsi sende t caktuara ose ndonj t drejt tjetr t pasuris pa ndrmjetsimin e parave.,(shih; elementet thelbsore t ksaj kontrate; efektet juridike; t drejtat dhe detyrat e palve kontraktuese).scr/sh: ugovor o razmeni

________________________________________kontrat pr licencn Hierarki: 08


Kontrat pr licencn sht nj kontrat me t ciln detyrohet vet dhnsi i licencs q fituesit t licencs t'i cedoj n trsi ose pjesrisht, t drejtn e shfrytzimit t shpikjes, njohurive dhe prvojave teknike, vuls, mostrs apo modelit, ndrsa fituesi i licencs obligohet q pr kto t paguaj shprblimin e caktuar.,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: ugovor o licencu

________________________________________kontrat pr mbajtjen e prhershme Hierarki: 08


Kontrat pr mbajtjen e prhershme sht kontrat e cila lidhet ndrmjet dhnsit t mbajtjes dhe marrsit t mbajtjes me t ciln dhnsi i mbajtjes merr detyrimin ta mbaj n kujdes t prjetshm paln tjetr ose personin e tret, kurse marrsi i mbajtjes detyrohet q pr kt t mbaj ndonj send ose ndonj t drejt pasurore t pals tjetr.,(shih; kushtet pr lidhjen e ksaj kontrate; t drejtat dhe detyrat e dhnsit t mbajtjes; shuarja e kontrats).scr/sh: ugovor o doivotnom izdravanju

________________________________________kontrat pr ortakrin Hierarki: 08


Kontrat ortakrie sht kontrat me an t s cils dy ose m shum persona (t cilt quhen ortak) detyrohen q t'i bashykojn pjest e caktuara t pasuris s tyre ose punn e tyre me qllim q t realizojn ndonj dobi pasurore dhe pr ndarjen e saj.,(Shih; kushtet pr lidhjen e kontrats; efektet juridike; shuarja e kontrats).scr/sh: ugovor o ortakluku

________________________________________kontrat pr qiran Hierarki: 08


Kontrat pr qiran sht kontrat e atill, me an t s cils nj person (i cili quhet qiradhns) detyrohet q t'i dorzsoj personit tjetr (i cili quhet qiramarrs) ndonj send pr prdorim dhe shfrytzim, prkatsisht q t'i cedoj ndonj t drejt pasurie, ndrsa ky person detyrohet q pr at t'i paguaj shprblimin e caktuar dhe pas kalimit t kohs s caktuar t'ia kthej sendin e njjt.,(shih; kushtet pr lidhjen e kontrats; t drejtat dhe detyrat e palve kontraktuese; llojet e kontrats).scr/sh: ugovor o zakupu

________________________________________kontrat pr shrbimin Hierarki: 08


Kontrat pr shrbimin sht kontrat me an t s cils nj person (i cili quhet shrbimdhns) i dorzon personit tjetr (i cili quhet shrbimmarrs), ndonj send pr prdorim pa pages i cili detyrohet q pas kalimit t kohs s caktuar ta kthej t njjtin send t padmtuar.,(shih; karakteristikat e kontrats; efektet e kontrats; t drejtat dhe detyrat e palve kontraktuese).scr/sh: ugovor o posluzi

________________________________________kontrat pr veprn Hierarki: 08


Kontrat pr veprn sht kontrat, me an t s cils nj person (i cili quhet kryesi i puns) i detyrohet personit tjetr (i cili quhet porosits i puns) q t kryej nj pun t caktuar fizike ose intelektuale dhe me te t arrij rezultat t caktuar, ndrsa ky i detyrohet q pr kt ti paguaj shprblim t caktuar.,(shih; te drejtat dhe detyrat e palve kontraktuese; shuarja e kontrats pr veprn)scr/sh: ugovor o delu

________________________________________konvalidimi Hierarki: 08


Konvalidimi sht fuqizimi i kontrats s pavlefshme, q gjen shprehje vetm pr kontratat relativisht t pavlefshme.scr/sh: konvalidacija

________________________________________konverzioni Hierarki: 08


Konverzioni sht n qoftse nj kontrat e pavlefshme i plotson kushtet pr nj kontrat tjetr t vlefshme.,Kjo kontrat duhet t'i plotsoj kushtet pr lidhjen e kontrats tjetr t plotfuqishme, dhe me kt kontrat t realizojm t njjtin qllim q do ta realizonin me kontratn e parscr/sh: konverzacija

________________________________________kreditori Hierarki: 08


Kreditori sht ai person n marrdhnien e detyrimeve, i cili ka t drejt t krkoj q debitori t'i jap dika, t bj ose t mos bj nj gj.,Ai krkon, ka t drejtn e krkess.,(Shih: detyrimi sht marrdhnie ndrmjet personave t caktuar).scr/sh: poverilac

________________________________________kundrshtimi pr mosprmbushjen e kontrats Hierarki: 08


Kundrshtimi pr mosprmbushjen e kontrats mund t paraqitet vetm n kontratat e dyanshme n t cilat lindin detyrime reciproke si shprehje e vullnetit t dakorduar t palve kontraktuese.,Ky kundrshtim sht nj prej kundrshtimeve m t rndsishme i cili paraqitet n praktik, me t ciln njra pal, n kontratat e dyanshme njjofton paln tjetr kontraktuese se do t prmbush detyrimin e vet nse ajo nga ana e vet e prmbush detyrimin.,Kundrshtimi sht mjet juridik q imponon prmbushjen edetyrimit kontraktor derisa nuk krijohen kushtet optimale pr prmbushjen e kontrats.,(Shih: nocioni; kushtet; karakteristikat; rndsia).scr/sh: prigovor neispunjenja ugovora

________________________________________kundrshtimi pr prmbushje t parregullt t kontrats Hierarki: 08


Kundrshtimi pr prmbushje t parregullt t kontrats sht mjet juridik me t ciln njra pal kontraktuese, n kontratat e dyanshme pals s ndrgjegjshme i ofron mundsin q ti shtyhet prmbushja e kontrats, sepse pala tjetr nuk e ka prmbushur detyrimin e vet me koh, vend dhe mnyr t caktuar.,(Shih: kundrshtimi i kontratave t pavlefshme; kushtet e kundrshtimit).scr/sh: prigovor nepravilnog ispunjenja

________________________________________kushtet e prgjithshme t kontrats Hierarki: 08


Kushtet e prgjithshme t kontrats, jan ato kushte t caktuara nga ana e nj kontraktuesi, qofshin ato t prmbajtura n kontratn formale, qofshin ato t involuara nga kontrata, plotsojn marrveshje t veanta t prcaktuara midis kontraktuesve n t njjtn kontrat dhe si rregull, i obligojn sikundr edhe kto (neni 142 al. 1 e LMD).,(Shih: nuliteti idisa dispozitave t kushteve t prgjithshme; raporti midis kushteve t prgjithshme dhe kontratave t veanta; karakteristikat; rndsia).scr/sh: opti uslovi ugovora

________________________________________letrat dhe shenjat e legjitimacionit Hierarki: 08


Letrat dhe shenjat e legjitimaciaonit,jan dokumente me shkrim n baz t t cilave poseduesi sht i autorizuar t lshoj nga dhnsi prmbushjen e veprimit t cekur n t.,N kto letra hyjn: biletat e trenit, teatrit etj.,Shenjat e legjitimacionit jan shenjat e garderobs q prbhen nga nj cop letre, metali, ku sht shtypur ndonj numr, q shrben t tregohet se kush sht kr4editori i ksaj marrdhnie.,Kto shrbejn q t tregohet se kush sht kreditor i ksaj marrdhnie.,Letrat dhe shenjat e legjitimacionit nuk jan letra me vler.,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: legitimacioni papiri i znaci

________________________________________lista e garancionit Hierarki: 08


Lista e garancionit sht dokument mbi garancin, e cila jepet bashk me sendin e caktuar industrial e cila i dorzohet blersit pas nnshkrimit t shitsit dhe shnimit t dats s shitjes si dhe t dhnave tjera t nevojshme.,N kt mnyr blersi bhet titullar i s drejts dhe i lists s garancionit.,Lista e garancionit prmban: t dhnat pr prodhimin (mallin); llojin e prodhimit, kohzgjatjen e afatit t garancionit; deklaratn mbi evitimin e mungesave funksionale; deklaratn e zvendsimit t sendit me mungesa funksionale me sendin pa mungesa; datn e prodhimit t sendit; vendbanimin e garantit; nnshkrimin e shitsit.,(Shih: garancioni pr funksionim t mir t sendeve; karakteristikat; rndsia).scr/sh: garantni list

________________________________________lizingu Hierarki: 08


Lizingu sht kontrat e atill me t ciln dhnsi i lizingut detyrohet q shfrytzuesit (marrsit) t lizingut t'i dorzoj n shfrytzim t prkohshm sendin e caktuar si dhe t kryej veprime t caktuara lidhur me prdorimin e till ndrsa shfrytzuesi detyrohet t paguaj shprblimin (qiran) n rata t kontraktuara si dhe pas skadimit t afatit t kontraktuar t'ia kthej dhnsit t lizingut.,(Shih: kushtet; palt kontraktuese; rndsia dhe llojet)scr/sh: lizing

________________________________________lnda e kontrats Hierarki: 08


Lnda e kontrats sht nj nga kushtet e prgjithshme pr lidhjen e kontrats.,Si lnd e kontrats kuptohet, krejt ajo pr t ciln palt jan pajtuar "pr ka sht lidhur kontrata".,Detyrat q dalin nga kontrata prfaqsojn lndn e saj.,(Shih: cilsit e lnds s kontrats; kur sht lnda e kontrats e palejuar; nuliteti i kontrats pr shkak t lnds; karakteristikat; rndsia).scr/sh: predmet ugovora

________________________________________momenti i lidhjes s kontrats Hierarki: 08


Momenti i lidhjes s kontrats, ka nj rndsi t veant, sepse nga koha e lidhjes s kontrats varet edhe mnyra e zgjidhjes s shtjeve t ndryshme, q jan t lidhura me t.,Kshtu, prej momentit t lidhjes s kontrats rrjedhin edhe efektet e saj: detyrat pr debitorin dhe t drejtat pr kreditorin.,Sipas kohs s lidhjes s kontrats vrtetohet edhe aftsia punuese e palve, e cila sht e rndsishme pr zgjidhjen e shtjes se cila norm do t zbatohet.,Ky moment sht i rndsishm pr caktimine vijimit t afateve t parashkrimit, si dhe pr ngritjen e padis Paulia.,(Shih: teorit juridike pr spjegimin e caktimit t kohs s lidhjes s kontrats; rndsia).scr/sh: moment zakljuenja ugovora

________________________________________motivi Hierarki: 08


Motivi, paraqet qllimet indirekte si dhe shkaqet q e kan shtyer paln kontraktuese pr lidhjen e kontrats dhe pr marrjen e detyrave.,Motivi i kontrats sht dukuri thjesht subjektive, dukuri psikologjike e lidhur pr personin dhe at pr ann e tij t brendshme.scr/sh: motivi

________________________________________mungesa materiale Hierarki: 08


Mungesa materiale, ekziston n qoftse sendi nuk i ka veorit e duhura pr prdorimin e tij t rregullt ose pr qarkullim; n qoftse sendi nuk ka veori t duhura pr prdorim special pr t ciln e blen blersi, e q e ka pasur t njohur shitsi ose sht dashur ta kishte t njohur; n qoftse sendi nuk ka veori dhe karakteristika t cilat jan kontraktuar shprehimisht (nenin 479 i LMD).,(Shih: kushtet; pasoja; karakteristikat; rndsia).scr/sh: materialni nedostatak

________________________________________nominalizmi monetar Hierarki: 08


Nominalizmi monetar, niset nga qndrimi se n prmbushjen e detyrimeve n para nuk duhet t ket kurrfar ndikimi rritja ose zvoglimi i fuqis blerse t paras, deri te e cila mund t vie n kohn nga krijimi i detyrimeve n para, e gjer te prmbushja e saj.,(Shih: detyrimet n para; klauzola e arit; klauzola valutare; klauzola e indeksit; rndsia).scr/sh: monetarni nominalizam

________________________________________oferta Hierarki: 08


Oferta sht shprehje e njanshme e vullnetit t ofertuesit e drejtuar personave t caktuar me qllim t lidhjes s kontrats.,Me paraqitjen e oferts nga ofertuesi dhe me dhnien e plqimit pr pranimin e saj nga i ofertuari, duke pranuar t gjitha kushtet e prmbajtura n ofert, vie gjer te lidhja e kontrats.,Oferta dhe pranimi i oferts pra, jan dy veprime prej t cilave prbhet lidhja e kontrats.,N raste t caktuara para lidhjes s kontrats bhen negociatat pr nj varg rrethanash relevante.,Pas fazs s negociatave, mund t vie gjer te oferta dhe pranimi i saj, por sht e mundur q bisedimet mos t rezultojn me lidhjen e kontrats.,N rastet e tilla ato vetm kan shrbyer q palt t arrijn nj pamje m t qart pr nj varg shtjesh t qlluara dhe n kt mnyr, n mnyr m precize t shprehin, manifestojn qllimin e tyre t kontraktimit.,(Shih: negociatat; kushtet; pranimi i oferts).scr/sh: ponuda

________________________________________oferta e prgjithshme Hierarki: 08


Oferta e prgjithshme sht propozim pr lidhjen e kontrats q i bhet numrit t pacaktuar personash, i cili prmban pjes prbrse esenciale t kontrats, i destinuar pr lidhjen e saj, vlen si ofert, n qoftse nuk rezulton ndryshe nga rrethanat e rastit apo nga doket (neni 33 i LMD).,(Shih: karakteristikat; efektet juridike dhe rndsia).scr/sh: opta ponuda

________________________________________pacta sunt servanda Hierarki: 08


Pacta sunt servanda, kur kontrata lidhet n mnyr t plotfuqishme, parimisht, fuqia e saj detyruese ndrmjet kontraktuesve e ka efektin e ligjit "marrveshja sht mrrveshje, e kontrata sht ligj pr palt".,Detyrimet kontraktuese duhet prmbushur ashtu si theksohen me kontrat (Pacta sunt servanda).,Pacta sunt servanda sht shprehje e zhvillimit evolutiv t s drejts kontraktore si dhe parim kardinal i ksaj t drejt.,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: pacta sunt servanda

________________________________________padia Pauliana Hierarki: 08


Padia Pauliana sht ajo me t ciln veprimi juridik i debitorit me personin e tret bhet pa efekt n raport me kreditorin.,Kundrshtimi i veprimeve t tilla realizohet me Padin Pauliana.,Me an t ksaj padie kundrshtohen t gjitha veprimet juridike t debitorit me qllim q t paksojn pasurin e tij n dm t kreditorit.,Ktu hyjn: bartja e pronsis, cedimi i krkesave.,Nuk mund t sulmohen dhuratat e imta dhe punt juridike t cilat jan me karakter thjesht personal.,Kt padi mund ta ngrit vetm kreditori.,N kt kontest pal e paditur sht personi i tret dhe ai quhet i kundrshtuari i sulmit.,(Shih: kushtet e padis; efektet juridikescr/sh: Paulianska tuba

________________________________________pamundsia e prmbushjes Hierarki: 08


Pamundsia e prmbushjes sht mnyr e shuarjes s detyrimeve kundr vullnetit t debitorit.,Pas krijimit t detyrimit sht paraqitur ngjarja q ia bn t pamundshme debitorit t'i prmbush detyrat e veta.,Qllimi i detyrimit nuk mund t arrihet dhe kjo sjell shuarjen e vet detyrimit.,(Shih: pamundsia fizike; juridike; objektive; subjektive; rndsia).scr/sh: nemogunost izvrenja

________________________________________pamundsia (subjektive) relative Hierarki: 08


Pamundsia (subjektive) relative, ekziston nse debitori obligohet pr dika q n prgjithsi sht e mundshme, por ai s'sht n gjendje q ta prmbush, ather kontrata e ka lndn eplotfuqishme dhe pr kt do t krijoj efektet e saj.,(Shih: lnda e kontrats; karakteristikat; rndsia).scr/sh: relativna (subjektiva) nemogunost

________________________________________parashkrimi Hierarki: 08


Parashkrimi sht mnyr e shuarjes s detyrimeve, e cila krijohet pr shkak se kreditori nuk e ka krkuar prmbushjen e detyrimit nga debitori.,Detyrimi n realitet ekziston edhe m tutje, por nuk ekziston m sanksioni pr mbrojtjen e tij.,Koha sht fakti kryesor pr vrtetimin e parashkrimit.,Ligji i Marrdhnieve t Detyrimeve njeh nj afat t prgjithshm dhe tri afate t veanta t parashkrimit (neni 376 i LMD).,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: zastarelost

________________________________________pasurimi pabaz juridike Hierarki: 08


Pasurimi pabaz juridike, paraqet burimin e veant t detyrimeve.,Ktu kemi t bjm me marrdhnien e detyrimeve t shkaktuar n at mnyr, se sht br rritja e pasuris s nj personi dhe zvoglimi i pasuris s tjetrit, ndrsa pr at nuk ka ekzistuar kurrfar baze juridike, shkaku i justifikuar.,(Shih: kushtet; rastet; efektet; rndsia).scr/sh: obogaenje bez osnova

________________________________________pavlefshmria e kontrats Hierarki: 08


Pavlefshmria e kontrats, ekziston n qoftse n momentin e lidhjes s kontrats mungon nj prej kushteve t nevojshme pr plotfuqishmrin e saj (aftsia punuese e palve kontraktuese; pajtimi i vullnetit; lnda dhe baza e kontrats), thuhet se kontrata e till nuk sht e plotfuqishme dhe nuk prodhon efekte juridike t dshiruara.,Tradicionalisht pavlefshmria e kontrats ndahet n dy kategori t mdha: n pavlefshmri absolute dhe relative.,Nocioni i pavlefshmris prezumon se mungesa ka ekzistuar nga momenti i lidhjes s kontrats.,(Shih: efektet; pasojat e pavlefshmris; rndsia).scr/sh: nevanost ugovora

________________________________________pendimi Hierarki: 08


Pendimi sht mjet personal i sigurimit t prmbushjes s kontrats, me t ciln njra pal kontraktuese detyrohet ndaj tjetrs se ka pr t'i paguar nj shum t caktuar t hollash, ose ndonj vler tjetr pasurore, nse do t dshironte pr t hequr dor nga kontrata.scr/sh: odustanica

________________________________________premtimi publik i shprblimit Hierarki: 08


Premtimi publik i shprblimit sht shprehje e njanshme e vullnetit q i bhet nj numri t pacaktuar personash me an t s cils premtuesi detyrohet q t'ia paguaj shprblimin e caktuar atij personi, i cili do t kryente ndonj veprim ose realizonte rezultatin e caktuar.,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: javno obeanje nagrade

________________________________________prestimi Hierarki: 08


Prestimi sht prmbajtje e detyrimit.,Kt prmbajtje e sajojn mu ato t drejta dhe detyrime, n baz t cilave kreditori sht i autorizuar t krkoj nga debitori q ky t bj dika, t veproj ose mosveproj.,Prmbajtja e marrdhnies midis kreditorit dhe debitorit prcakton se cilit lloj t marrdhnies s detyrimeve i takojn ato.,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: prestacija

________________________________________prmbajtja e marrdhnieve t detyrimeve Hierarki: 08


Prmbajtja e marrdhnieve t detyrimeve sht trsi e t drejta dhe detyrave pr kreditorin dhe debitorin.,Prmbajtjen e detyrimeve e sajojn sjelljet e caktuara t debitorit ndaj kreditorit, si dhe e drejta t krkoj nga debitori sjelljen e ktill.,(Shih: karakteristikate detyrimeve; vetit e detyrimeve t plotfuqishme; rndsia).scr/sh: sadrina obligacionog odnosa

________________________________________prmbushja Hierarki: 08


Prmbushja, do t thot prmbushje, ekzekutim.,Prmbushja sht mnyr e rregullt e shuarjes s detyrimeve n mnyr vullnetare.,Ajo nuk do t thot vetm dorzim i shums s caktuar t parave, e cila sht lnd e borxhit, por edhe kryerje e do veprimi tjetr i cili mund t paraqes prmbajtjen e detyrimit.,N do rast prmbajtja e prmbushjes sht caktuar me prmbajtjen e borxhit nga i cili rrjedh detyrimi.,(Shih: lnda e pagess; koha; vendi; efekti i pagess).scr/sh: isplata

________________________________________prtrirja Hierarki: 08


Prtrirja sht mnyr e shuarjes s detyrimit, e cila bhet n at mnyr q kreditori dhe debitori mirren vesh q detyrimin ekzistues ta zvendsojn me tjetrin.,Prtrirja duhet kuptuar n mnyr t dyfisht: a) ajo paraqet mnyrn e shuatjes s detyrimit t vjetr dhe b) ajo do t thot edhe krijim i detyrimit t ri.,Prtrirja paraqet modifikimin e marrdhnies s detyrimeve.scr/sh: prenov

________________________________________qiraja Hierarki: 08


Qiraja, paraqet at shprblim t cilin detyrohet q tia paguaj qiramarrsi qiradhnsit pr sendin ose t drejtn q e merr pr shfrytzim.,Qiraja sipas rregulls, paguhet n para dhe caktohet qoft n shumn e sakt, e cila paguhet ose menjher ose n kiste pas kalimit t kohs s kaluar (m s shpeshti pr do muaj); qoft n pjes alikuote nga fitimi i realizuar, duke e prdorur sendin.,(Shih: kontrata mbi qiran; karakteristikat; efektet juridike; rndsia).scr/sh: zakupnina

________________________________________revokimi i dhurats Hierarki: 08


Revokimi i dhurats, deklarata mbi revokimin e dhurats duhet t kuptohet si zgjidhje e njanshme e kontrats mbi dhuratn nga ana e dhuratdhnsit, qoft n trsi apo n pjes t caktuara t saj.,Sipas ligjit dhuratdhnsi mund ta revokoj dhuratn n kto raste: 1) pr shkak t mosmirnjohjes, 2) pr shkak t varfrimit t dhuratdhnsit dhe 3) pr shkak t anulimit t kurors dhe shkurorzimit me dhuartmarrsin.,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: revokacija poklona

________________________________________shitblerja Hierarki: 08


Shitblerja sht kontrat e till, me an t s cils nj person (i cili quhet shits) detyrohet q t bart ndonj send n pronsi, personit tjetr (i cili quhet blers), i cili nga ana e vet detyrohet q t paguaj shumn e caktuar t t hollave si mim.,Llojet m t shpeshta t ksaj kontrate n praktikn ton t prditshme jan: kontrata e shitjes me t drejt t gjetjes s blersit m t mir; kontrata e shitjes me t drejt rishitjeje; kontrata e shitjes me t drejt riblerjeje; kontrata e shitjes me prov; kontrata e shitjes me parapagim; kontrata e shitjes sipas specifikacionit; kontrata e shitjes sipas mostrs ose modelit; kontrata e shitjes kutrum dhe dekreti i shitjes.,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: kupoprodaja

________________________________________shitja me prov Hierarki: 08


Shitja me prov sht lloj i atill i shitjes, n t ciln blersi rezervon pr veti t drejtn q ta provoj sendin dhe mandej t deklarohet se a do ta mbaj apo jo kontratn.,E drejta pr prov duhet doemos t kontraktohet vemas, sepse sipas rregulls, blersi nuk mund t heq dor nga kontrata, nse sendi nuk do t'i plqente m von.,(Shih: karakteristikat; t drejtat dhe detyrat e blersit; rndsia).scr/sh: kupovina na probu

________________________________________shitja pa mat (kuturu) Hierarki: 08


Shitja pa mat (kuturu) sht lloj i atill is shitjes, te e cila blehen sendet sipas shikimit.,Me rastin e dorzimit, sendi nuk matet, as q shikohet hollsisht kualiteti i tij.,Sendet mirren ashtu si jan.,Shitsi te kontrata e shitjes kuturu nuk do t prgjigjej as pr kualitetin, as pr kuantitetin e sendit.,(Shih: karakteristikat t drejtat dhe detyrat e blersit; rndsia).scr/sh: kupovina na pregledu

________________________________________shprehja e njanshme e vullnetit Hierarki: 08


Shprehja e njanshme e vullnetit sht burim i pavarur i marrdhnieve t detyrimeve.,N shprehjen e njanshme t vullnetit krijohet detyra me vullnetin e shprehur, kurse e drejta krijohet m von me paraqitjen e subjektit i cili e krkon prmbushjen e detyrimit sipas deklarats s dhn.,Ekzistojn kto raste t detyrimit t krijuara n baz t shprehjes s njanshme t vullnetit: oferta pr lidhjen e kontrats; premtimi publik i shprblimit; dhnia e letrave me vler.,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: jednostrana izjava volje

________________________________________shuarja e detyrimeve Hierarki: 08


Shuarja e detyrimeve, bhet me prmbushjen e detyrimit.,Shuarja e deyrimevemund t beht n baz t vullnetit t pjesmarrsve n marrdhniet e detyrimit dhe kundr vullnetit t tyre.,N mnyrn vullnetare t shuarjes s detyrimeve hyjn: pagesa, kompenzimi, falja e borxhit, prtrirja, konfondimi, ndrsa n mnyrat kundr vullnetit hyjn: pamundsia e prmbushjes, vdekja, parashkrimi dhe sipas urdhrit t ligjit.,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: prestanak obligacija

________________________________________sigurimi Hierarki: 08


Sigurimi me kontratn e sigurimit detyrohet siguruesi t bashkoj shumn e caktuar n bashksin e sigurimit prkatsisht n bashksin e rrezikut (siguruesi) kurse bashksia merr detyrimin q nse shkaktohet ngjarja q paraqet rastin e siguruar, do t'i paguaj t siguruarit ose ndonj personi t tret shprblimin apo shumn e kontraktuar ose t bj dika tjetr.scr/sh: osiguranje

________________________________________subrogimi ligjor Hierarki: 08


Subrogimi ligjor, ekziston kur dorzani, pronari i sendit peng, ose kundrshtari i przierjes n padin Pauliane, kryejn pagesn, sipas vet ligjit, krkesa e paguar kalon n ata dhe debitori tani ua ka borxh pagesn e tyre.,(Shih: personi q mund t ekzekutoj pagesn).scr/sh: zakonska subrogacija

________________________________________vendi i lidhjes s kontrats Hierarki: 08


Vendi i lidhjes s kontrats sht vendi n t cilin ofertuesi e ka pasur vendbanimin apo vendqndrimin n qastin kur e ka paraqitur ofertn e tij.,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: mesto zakljuenja ugovora

________________________________________vendi i prmbushjes Hierarki: 08


Vendi i prmbushjes sht vendi i caktuar sipas marrveshjes s palve kontraktuese.,Nse sht borxh dorzimi i sendit t luajtshm, ather ka pr t'u dorzuar n vendin, ku sht lidhur kontrata, ndrkaq, n qoftse sht fjala pr sendin e paluajtshm, ather aty ku gjendet ai.,Detyrimi n para i paguahet kreditorit n vendbanimit e kreditorit n kohn e krijimit t detyrimit.,(Shih: efekti i pagess; vrtetimi i pagess; lnda e pagess).scr/sh: mesto ispunjenja

________________________________________veprimi inter partes Hierarki: 08


Veprimi inter partes sht nj prej karakteristikave kryesore t marrdhnieve t detyrimeve.,Marrdhnia juridike e detyrimeve sht marrdhnia ndrmjet personave t caktuar: kreditorit dhe debitorit.,Kjo marrdhnie, sipas rregulls, nuk ka efekt ndaj personave t tret, t cilt nga marrdhnia e till nuk fitojn kurrfar t drejt, e as q marrin ndonj detyrim.,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: inter partes dejstvo

________________________________________vler afekcionale Hierarki: 08


Vler afekcionale sht vlera e ndonj sendi pr personin e caktuar pr shkak t prkushtimit t veant t tij ndaj atij sendi.,Kjo vler sht lloj i veant i vlers subjektive e cila nuk sht e vlersuar n baz t kritereve objektive p.sh.: nse sendi pr t sht send i ruajtur pr kujtim nga personi m i dashur.,(Shih: dmtimi i pamas; rndsia).scr/sh: afekciona vrednost

________________________________________vonesa Hierarki: 08


Vonesa, subjektt n marrdhnien e detyrimit e cenojn detyrimin edhe n rastin e voness, kur veprimi q pritet t prmbushet prej tyre, nuk bhet n afatin e nevojshm.,N vones mund t paraqiten si kreditori ashtu edhe debitori, prej nga ekziston edhe vonesa e debitorit (mora debitoris) dhe vonesa e kreditorit (mora creditoris)scr/sh: docnja

________________________________________zgjidhja e kontrats pr shkak t mosprmbushjes Hierarki: 08


Zgjidhja e kontrats pr shkak t mosprmbushjes sht mnyr e shuarjes s kontrats s plotfuqishme pr shkak t mosprmbushjes me faj t njrs pal kontraktuese.,Zgjidhja e kontrats bhet me deklarimin e njanshm t vullnetit t kreditorit pr zgjidhjen e kontrats, e cila ka efekt retroaktiv dhe konsiderohet se kontrata nuk sht lidhur fare.,Kreditori, ka t drejt t krkoj edhe shprblimin e dmit t shkaktuar me an t mosprmbushjes s detyrimit.,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: raskid ugovora zbog neizvrenja

________________________________________zvendsimi i prmbushjes Hierarki: 08


Zvendsimi i prmbushjes, paraqitet kur debitori dhe kreditori merren vesh q n vend t lnds s borxhit debitorit t'ia dorzoj lndn tjetr, shumn e parave pr vler t njjt.,Zvendsimi i prmbushjes paraqet surogatin e prmbushjes.,(Shih: karakteristikat; rndsia).scr/sh: zamena ispunjenja

________________________________________mimi Hierarki: 08


mimi, paraqet at shum parash t ciln blersi detyrohet q t'ia paguaj shitsit si kundrvler (ekuivalent) pr sendin, t cilin e merr prej tij.,Prve se mimi duhet t jet i shprehur n para, ai duhet t jet: i caktuar ose i caktueshm, i drejt dhe real.,(shih; karaketristikat e mimit; llojet e mimit)scr/sh: cena

Documents

Fjalor Dr Detyr r