Bilancio bilans , prevod na srpspski ostavlja i

GODINJI FINANSIJSKI IZVETAJ BILANCIO DESERCIZIO1. Opte karakteristike godinjeg finansijskog izvetaja u Srbiji i Italiji U ekonomiji se razlikuje vie tipova bilansa ili finansijskih izvetaja u zavisnosi od toga kada se satavljaju, cilja i zakonske osnove na bazi koje se sastavljaju. U skladu sa tim, bilans moe biti sastavljen u odnosu na sledee kriterijume:

prema vezi sa knjigovodstvenim dokumentima: bilans stanja i bilans uspeha

prema svrsi iskazivanja bilansa- imovinski bilans, bilans utvrivanja uspeha i bilans kretanja

prema merodavnosti primene pravnih normi pri bilansiranju- poslovni bilans, poreski bilans

prema podruju informisanja uz pomo bilansa- interni bilans, eksterni bilans

prema podacima na osnovu kojih je odreen- knigovodstveni bilans, inventarni bilans, planski bilans

prema duini bilansnog perioda- poetni bilans, meubilans, krajnji bilans

prema tehnici sastavljanja bilansa- bruto bilans, neto bilans

prema odnosu sredstava i obaveza- aktivni i pasivni bilans

prema broju ukljuenih bilansa- individualni bilans, zbirni bilans, konsolidovani bilans

prema odnosu prihoda i rashoda- uspean i neuspean bilans

prema redovnosti sastavljanja bilansa- redovni, specijalni

Opta svrha bilansiranja jeste upoznavanje uspeha i strukture imovine i kapitala. Zbog primene razliitih formalnih i materijalnih pravila bilansiranja nastaju razliite vrste bilansa koje se razlikuju prema formi i sadrini. Najvaniji kriterijumi prema kojima se razvrtavaju bilansi su: a) veza sa knjigovodstvenim raunima i b) pravne norme koje ine osnovu bilansiranja. Dakle, bilasi se izrauju da bi se imao uvid u finansijsko i imovinsko stanje datog drutva.Za kompletan prikaz stanja i rezultata drutva iskazanog u novanim jedinicama sastavlja se finansijski izvetaj. Finansijski izvetaj je namenjen kako internim, tako i eksternim korisnicima i na neki nain predstvalja sumu nekoliko vrsta bilansa. Stoga se u raunovodstvu veine drutava koja posluju na teritoriji Republike Srbije sastavljaju finansijski izvetaji ili, kako se jo nazivaju, obrauni, koji se meusobno razlikuju u odnosu na to na koliki se vremenski period odnose. Privredna drutva imaju potrebu za izradom sledeih finansijskih izvetaja: bilancio mensile( meseni obraun), bilancio semestrale( estomeseni obraun), ili, kao to je to u naem primeru drutva ijim emo se finansijskim izvetajom posluiti, zavrni raun, to jest, godinji finansijski izvetaj. U italijanskom jeziku za ovakvu vrstu finansijskog izvetaja koristi se fraza bilancio desercizio pod kojom se podrazumeva obraun za poslovanje tokom cele godine, a kojoj u prevodu na srpski jezik odgovara fraza godinji finansijski izvetaj. Pojedinanom analizom rei koje ine datu frazu, bilancio desercizio, i poreenjem je zvaninim nazivom istog dokumenta na srpskom jeziku, godinji finansijski izvetaj, uoavamo izvesne razlike u samim nazivima istih:

* bilancio u frazi bilancio desercizio ne prevodi se kao to bi se preveo u gorepomenutim frazama, odnosno kao bilans ( meseni bilans, bilans proizvodnje, drutveni bilans...).

* esercizio- ne uzima se u znaenju veba, uvebanost, bavljenje, obavljanje,

ve kao: - poslovanje, preduzee, pogon posao, obrt, promet,obavljanje

Vidimo, dakle, da spajanjem ova dva termina dobijamo frazu, bilancio desercizio, koja oznaava dokument sainjen po utvrenim propisima, odnosno, izvor svih podataka o uspehu, finansijskom i imovnom stanju u kom se dato pravno lice trenutno nalazi nakon odreenog vremenskog perioda, to jest na kraju godine, i da, pritom, datu frazu ne prevodimo re po re, ve treba da znamo unapred da moramo uzeti ve ustaljen i propisan naziv ovog dokumenta, bilo da radimo prevod na srpski bilo na italijanski jezik. Iako se u svakodnevnom jeziku u Srbiji moe uti i fraza godinji bilans, zavrni raun, Narodna banka Srbije i Zakon o raunovodstvu i reviziji propisuju da se u Republici Srbiji u zvaninom obraanju i dokumentaciji koristi fraza godinji finansijski izvetaj.Definicija godinjeg finansijskog izvetaja u svim zemljama okvirno je ista. Predoiemo, u skladu sa naom temom, italijansku i srpsku verziju iste.U Italiji:Il bilancio desercizio- Insieme di atti e valutazioni che permettono di determinare il reddito desercizio e il capitale desercizio che comprendono lassegnazione del valore alle rimanenze, la percentuale di svalutazione dei crediti, le quote di ammortamento.

U Srbiji: Godinji rezultat poslovanja i finasijski izvetaj pravnih lica i preduzetnika za 2008.godinu utvruje se i iskazuje na obrascima finansijsih izvetaja koji se sastavljaju u skladu sa Zakonom o raunovodstvu i reviziji i propisima donesenim na osnovu tog zakona. Osnovni cilj finansijskih izvetaja je da prue informacije o finansijskom poloaju, uspenosti i promenama u finansijskom poloaju pravnog lica.

Gorepomenuti zakon nalae takoe da je sastavljanje godinjeg finansijskog izvetaja obavezno za sva pravna lica, dok ostale vrste izvetavanja o finansijsko- imovinskom stanju lica po kratkoronijim periodima nisu neophodne, to jest, Vlada Republike Srbije ih po zakonu ne zahteva. Zakon se u celosti moe nai na internet stranici www.parlament.sr.gov.yu i slui kao smernica za sastavljanje i predaju godinjih finansijskih izvetaja, koji se predaju lino ili putem pote na adresu Narodne Banke Srbije koja se trenutno nalazi u Novom Sadu, kao to se i vidi u nastavku: Prijem finansijskih izvetaja za 2008

Finansijski izvetaji za 2008. godinu za sve vrste obveznika dostavljaju se u rokovima utvrenim Zakonom o raunovodstvu i reviziji ("Sl. glasnik RS", br. 46/2006),na obrascima (propisanim pravilnicima o sadrini i formi obrazaca finansijskih izvetaja za odgovarajuu grupu obveznika), na nain propisan Odlukom o bliim uslovima i nainu prijema, kontrole i obrade finansijskih izvetaja i davanja podataka iz tih izvetaja ("Sl. glasnik RS", br. 129/2007, 120/2008i 9/2009).

Na obrascima finansijskih izvetaja za privredna drutva, zadruge, druga pravna lica i preduzetnike, finansijski izvetaj za 2008. godinu dostavljaju sva privredna drutva, zadruge, druga pravna lica, preduzetnici, ogranci i drugi organizacioni delovi stranih pravnih lica (ogranci stranih pravnih lica) i davaoci finansijskog lizinga.

Banke, berze i brokersko dilerska drutva, drutva za osiguranje, dobrovoljni penzijski fondovi i drutva za upravljanje dobrovoljnim penzijskim fondovima, drutva za upravljanje investicionim fondovima i investicioni fondovi dostavljaju finansijske izvetaje na obrascima posebno propisanim za te grupe obveznika.

Dakle, podaci o godinjem finansijskom poslovanju unose se u dati obrazac koji se razlikuje za mala, srednja i velika drutva i moe se ili preuzeti sa sajta Narodne banke Srbije, u kategoriji Bonitet i rejting, ili, pak, kupiti u knjiarama u celoj Srbiji. Sastoji od kolona i redova koji se nazivaju pozicije, u koje se unose podaci za izradu zavrnog rauna. Te pozicije su, dakle, centralni deo finansijskog izvetaja budui da su u okviru istih sadrani finansijski podaci o odreenom pravnom licu. Na italijanskom jeziku, meutim, pozicije se ne zovu le posizioni, kako bi se to moglo oekivati, nego se nazivaju le voci. Na ovu specifinost nam ukazuje Kjara Barbon, diplomirani ekonomista na Ekonomskom fakultetu u Trevizu, a potom isto nalazimo i u recniku:* la voce pozicija, koja takoe znai i

- rubrika, glas, re

Ovaj termin u svakodnevnom govoru prevashodno znai glas, glasina, pria, re, meutim, vidimo da se u jeziku raunovodstva i finansija prevodi kao rubrika, stavka ili pozicija. U zvaninom raunovodstvenom optenju koristi se termin pozicija, a ponekad se u svakodnevnom govoru moe uti i termin stavka.

Za analizu prevoda godinjeg finansijskog izvetaja sa srpskog na italijanski jezik posluiemo se primerkom tog dokumenta jednog velikog pravnog lica, gde emo videti kako se prevode dati termini i izrazi u propisanom obrascu, sa srpskog na italijanski jezik, pri emu emo naii na one rei koje mogu doslovno da se prevedu na italijanski jezik, kao i na odstupanja, koja e posebno biti naglaena i analizirana. Tako emo uvideti i u kojoj koliini sam godinji finansijski izvetaj ima i izvesne razlike u Srbiji i Italiji to se tie raunovodstvenog dela, kao i to se tie samog naina sastavljanja istog, i kako te raunovodstveno-pravne razlike utiu na sam postupak prevodjenja. Suoavamo se sa injenicom da je za prevod godinjeg finansijskog izvetaja neophodno razumeti njegovu pravnu i zakonsku osnovu, kao i porediti je sa istom u Italiji, uz pomo iskusnih profesionalaca na tim poljima iz obe zemlje.

Naziv drutva ijim emo se izvetajem posluiti u ovom radu nee biti naveden, budui da godinji finansijski izvetaj sadri podatke od velike vanosti za svako pravno lice, i kao takav se smatra prilino privatnim dokumentom, iako se svi finansijski izvetaji predati Narodnoj banci mogu nai na sajtu Agencije za privredne registre www.apr.gov.rs.Kako u Italiji, tako i u Srbiji i u svim drugim zemljama, podaci koji se unose u propisani obrazac moraju biti uneti po utvrenim normama i u skladu sa vaeim propisima date zemlje. to se Italije tie, te norme u najveoj meri propisuje pravilnik Codice civile, koji emo i mi koristiti, kao i mnogobrojni propisi i zakoni, kao to je na primer Legge sulle societ commerciali. Ovaj prirunik bi se preveo kao Graanski zakonik, meutim, takva vrsta dokumenta- prirunika, koji objedinjuje podatke, upuststva i pravila vezana za pravno-ekonomska pitanja u Srbiji ne postoji. Codice civile izdaje Republika Italija, moe se kupiti u knjiarama irom Italije, i mi emo se njime posluiti radi upoznavanja sa osnovnim raunovodstvenim pojavama i podacima. Nepostojanje Graanskog zakonika u Srbiji raunovoe najee nadoknauju konsultovanjem Privrednog savetnika, raunovodstvenog asopisa koji meseno izlazi i sadri sve finansijske, poreske, zakonske i druge informacije i izmene istih u Republici Srbiji kao to nam je to predoila Ankica Kati, ef raunovodstva u italijanskoj firmi za finansijski, ekonomski i pravni konsalting, I&C Partners Groups. Gospoa Kati nam takoe kae da je raunovoama neophodan i veoma koristan Prirunik o primeni kontnog okvira u skladu sa MRS/MSFI- za privredna drutva, zadruge, druga pravna lica i preduzetnike, tree, izmenjeno i dopunjeno izdanje , iz 2007.godine. Prirunik o kontom okviru pojanjava i olakava razumevanje svih pozicija u bilansu, te je stoga i nama koristan. Konsultovaemo ga kada nam odreene pozicije nisu jasne, kada moramo da prvo saznamo ta tano oznaavaju, kakve podatke obuhvataju, koje mi potom poredimo sa eventualnim istim ili slinim pozicijama u bilansu na italijanskom jeziku, traei tako osnovu za doslovan, re po re prevod, ili slobodniji, opisni prevod pojednih pozicija.

Osnova po kojoj strunjaci daju svoja miljenja i tumae zakone i propise u Srbiji i potom ih objavljuju u Privrednom savetniku i u ostalim prirunicima jeste, dakle, pre svega, Zakon o raunovodstvu i reviziji. U Slubenom glasniku Republike Srbije objavljuju se i sami zakoni, propisi i izmene neophodni za sastavljanje izvetaja, ukoliko se, naravno, jave neke izmene u odnosu na prethodnu godinu. Prevodioci takoe treba da prate izmene u zakonima i propisima iz razloga to se moe desiti da se jedan termin zameni drugim, a da se pritom i dalje odnosi na istu finanskijsko- ekonomsku pojavu. Problem moe nastati ukoliko se odreeni prevod preda, na primer, Trgovinskom sudu, a sadri termine koji zakonski vie nisu u upotrebi, te se stoga dati prevod ne moe prihvatiti kao validan. Na ovakve situacije nam je ukazala Jelena Spasi, dajui nam kao primer situaciju iz svog iskustva kada se desilo da se prevod sudskog tumaa nije mogao prihvatiti zbog toga to se u prevodu koristio termin preduzee, koji vie zakonski nije u upotrebi, nego je validan termin drutvo. Budui da dokument koji mi analiziramo pripada kategoriji velikog pravnog lica, u skladu sa tim se sastavlja i njegov godinji izvetaj. U vezi sa tim, Narodna banka Srbije propisuje sledee:

Saglasno raunovodstvenoj regulativi, finansijski izvetaj velikog i srednjeg pravnog lica i ogranaka stranog pravnog lica sadri:

Bilans stanja,

Bilans uspeha,

Izvetaj o tokovima gotovine( ili Izvetaj o novanim tokovima),

Izvetaj o promenama na kapitalu,

Statistiki aneks, i

Napomene uz finansijske izvetaje.

Finansijski izvetaj malog pravnog lica, ogranaka stranog pravnog lica i preduzetnika, sadri:

Bilans stanja,

Bilans uspeha, i

Statistiki aneks.

U Italiji, meutim, nisu toliko strogo propisana pravila sastavljanja svih delova pojedinano, odnosno ne postoje obrasci za sve delove godinjeg finansijskog izvetaja, ve samo za bilans stanja i bilans uspeha. Kako nam dalje pojanjava Gabrijele Kopeti, direktor firme I&C Partners Groups, kada se radi o velikom pravnom licu, ostali podaci, koji su u Republici Srbiji sadrani u vidu gorepomenutih dokumenata, u Republici Italiji se grupiu u neku vrstu dodatnih informacija, odnosno, u deo koji se naziva nota integrativa. Ona je sainjena u slobodnoj formi, to jest ne postoji zvanian obrazac, meutim propisana su pravila sastavljanja iste kao i vrsta podataka koji ine njen sadraj. Gabrijele Kopeti nam takoe objanjava da poneka drustva koja imaju eventualno sloenije novane tokove, mogu izdvojiti kao poseban dokumenat izvetaj o novanim tokovima, to jest rapporto su cash flow. Potvrdu za navedene tvrdnje nalazimo u priruniku Codice civile:Gli amministratori devono redigere il bilancio di esercizio, costituito dallo:

1. Stato patrimoniale2. Conto economico3. Nota integrativaSe le informazioni richieste da specifiche disposizioni di legge non sono sufficienti a dare una rappresentazione veritiera e corretta, si devono fornire le informazioni complementari necessarie allo scopo.

Te dodatne informacije se mogu sastojati i od:

4. La relazione sulla gestione 5. Il rendiconto finanziarioKao to vidimo, postoji znatna razlika u samom nainu sastavljanja godinjeg finansijskog izvetaja u Srbiji i Italiji, kao i meu ostalim zemljama iako je veina zemalja usvojila meunarodne raunovostvene standarde, to se vidi i u nastavku:L'Unione Europea, con il regolamento n. 1606 del 2002, ha tuttavia introdotto l'obbligo di utilizzare i principi contabili internazionali, noti come IFRS (International Financial Reporting Standards), evoluzione degli standard IAS (International Accounting Standards), con i quali tuttora coesistono, tanto che gli standard effettivamente in uso sono denominati IAS/IFRS.

Odluka koju je donela Evropska Unija o uvoenju meunarodnih normi za sastavljanje finansijskih izvetaja trebalo bi da olaka razumevanje i samim tim i prevoenje bilansa izmeu raznih zemalja. Kada se radi prevod godinjeg finansijskog izvetaja sainjenog na srpskom jeziku i u skladu sa ovdanjim zakonom i normama, uoavamo da na samom poetku moramo obratiti panju na to o kojoj vrsti drutva se radi, to jest da li o velikom, srednjem ili malom drutvu, i shodno tome, i na razliku u nazivima delova koji ine finansijski izvetaj, budui da postoji izvesna razlika u njihovim nazivima izmeu Italije i Srbije. Prva dva dela, bilans stanja i bilans upeha su vrlo slina u datim zemljama, odnosno, sadre slinu vrstu podataka, to pomae i pri prevoenju istih. Meutim, kada se radi o velikom drutvu, moramo unapred znati tu razliku u nepostojanju est delova izvetaja u Republici Italiji, kao i kako emo ih grupisati kao nota integrativa. Moe se desiti i da nam sam klijent za kog se prevod radi trai objanjenje kako to da nedostaju delovi izvetaja, ili, pak, da mu neke pozicije nisu jasne na sta se odnose, budui da kao takve ne postoje u bilansu jedne od zemalja.Prikazaemo, dakle, analizu prevoda obrasca godinjeg finansijskog izvetaja velikog pravnog lica, ukazujui na mnogobrojne prepreke i nedoumice pri prevodu istog sa srpskog na italijanski jezik. Bie dat prevod svih stavki iz obrasca. Prvi deo godinjeg finansijskog izvetaja koji sastavljaju i velika i srednja i mala drutva jeste bilans uspeha, odnosno conto economico. BILANS USPEHA CONTO ECONOMICO Bilans uspeha predstavlja pregled prihoda, rashoda i rezultata ostvarenih u odreenom vremenskom periodu.

Tokom prevoenja ovog, kao i ostalih delova finansijskog izvetaja sa srpskog na italijanski jezik, ve unapred zamo da emo nailaziti i na doslovne prevode frazi i termina, ali i na izvesne probleme u tumaenju i analizi, a potom i u prevodu istih. Analizu i pomo nam pri tome pruae nam ve pomenuti raunovoa, Ankica Kati, zatim Jelena Spasi, business promoter ali i vrstan prevodilac u firmi I&C Partners Groups koja ima viegodinje iskustvo u prevoenju ovakvih i slinih dokumenata, kao i Chiara Barbon, italijanski student Ekonomskog fakulteta u Trevizu, a istovremeno i student srpskog jezika i bivi staista u ve pomentuoj firmi.

Na samom poetku prevoda, moramo znati da ovaj kao i ostali delovi finansijskog izvetaja ne smeju se nikako prevoditi re po re na italijanski jezik, kao to to neki prevodioci ine, i pritom gree, ve se trebamo unapred upoznati sa utvrenim i propisanim nazivima istih na italijanskom. Ovaj podatak dobijamo od Jelene Spasi i Kjare Barbon, ve iskusnih prevodilaca na ovom polju.Tako vidimo da se u srpskom jeziku u datom nazivu, bilans uspeha, upotrebljava termin bilans zbog toga to se i u ovom delu godinjeg finansijskog izvetaja radi o preraunima porasta ili smanjenja neto kapitala kojim raspolae odreena firma, znai o nekoj vrsti bilansiranja. Meutim, u italijanskom nazivu ne postoji re bilancio. Time uoavamo razliku koja postoji izmeu italijanske fraze, conto economico, i srpskog naziva istog dokumenta, bilans uspeha, odnosno, jasno je da je neophodno prethodno teoretski prouiti godinji finansijski izvetaj, te potom prei na njegov prevod da se ne bi pravile greke i dovelo do eventualnog nerazumevanja o kom delu finansijskog izvetaja se radi. Analiziraemo termine od kojih se sastoji conto economico: conto - osnovno znaenje jeste raun, kao u primerima: - conto bancario( bankovni raun)

- conto annuale( godinji raun)

- conto bloccato(blokirani raun) economico - jefitin, ekonomianMeutim, uzete u frazi conto economico, ove rei nemaju vie svoje osnovno znaenje, ve konstruiu novu znaenjsku celinu, bilans uspeha. Iz objaenjenja Kjare Barbon koje sledi vidimo zato se u italijanskom jeziku koriste ba ovi termini, a ne kao u srpskom- bilancio( bilans) i successo( uspeh), kako bi se, recimo, doslovno moglo prevesti:

Conto economico nel senso che da tale documento si trova lutile desercizio. Nel conto economico sono iscritte tutte le voci economiche in senso contabile. La contabilit fatta di scritture contabili;ogni scrittura fatta usando almeno due conti. I conti sono di due tipi:conti economici e conti finanziari. I conti economici sono conti che riguardano costi e ricavi desercizio o pluriennali. Il conto economico analizza i conti economici che riguardano lesercizio in corso e da questi calcola lutile.

Kao to smo ve prethodno naveli, za izradu finansijskog izvetaja u Italiji sluimo se prirunikom Codice civile, gde nalazimo informacije i o tome kakvi podaci ine bilans uspeha. Conto economico u Italiji prikazuje:

A.Valore della produzione

B.Costi della produzione C.Proventi e oneri finanziari D.Rettifiche di valore di attivita finanziarie E.Proventi e oneri straordinari

Iz razgovora sa Gabrijelom Kopetijem ustanovljujemo da su gotovo isti podaci sadrani u bilansu uspeha u Srbiji i Italiji. Poto smo se upoznali sa osnovama izrade dokumenta kao i vrstama podataka koji su prisutni, prelazimo na sam obrazac.Prilog 1. Obrazac bilansa uspeha u Republici SrbijiSledee su pozicije u bilansu uspeha: prihodi i rashodi iz redovnog poslovanja- costi e ricavi ordinari vidimo da se ne prevodi cela sintagma, redovno poslovanje, poto je jasno da su costi e ricavi ordinari vezani za neku vrstu tekueg poslovanja, kao i u primeru koji nalazimo u ostaloj dokumentaciji firme I&C Partners Groups: amministrazione ordinaria- tekua administracija poslovni prihodi- ricavi dallattivit di gestione prihodi od prodaje- ricavi di vendita prihodi od aktiviranja uinaka i robe- valore delle lavorazioni in corso - uinak- effetto, risultato, rendimento kao u primerima:

godinji uinak proizvodnje- rendimento annuo di produzione nadnica prema uinku- salario a rendimento plaanje po uinku- pagamento in base al risultato

Meutim, kada je bilans u pitanju, uinak neemo prevesti kao to smo gore naveli iz sledeeg razloga koji moramo znati da bismo tano preveli ovaj termin: Kako nam Jelena Spasi objanjava, re uinak u jeziku finansija jeste da oznaava rezultat, to jest, aktivirati uinak znai ostvariti neto neim, najee ubaciti u proizvodnju robu. Ona nam sugerie da iz tog razloga fraza lavorazione in corso odgovara frazi na srpskom jeziku, aktiviranje, odnosno ubacivanje robe u proizvodnju. Ovaj prevod nam potvruje i Gabrijele Kopeti. poveanje vrednosti zaliha uinaka- aumento di valore delle rimanenze di magazzino

moglo bi se pogreno protumaiti da je re uinak prevedena kao magazzino( skladite, magacin). Meutim, konsultovanjem sa kolegama otkrivamo da se pod frazom zalihe uinaka podrazumevaju zalihe od rezultata rada, obavljenog posla koji nije delatnot firme, rezultat proizvodnje, koje se ostavljaju kao zalihe u magacinu, odnosno rimanenze di magazzino. ostali poslovni prihodi- altri ricavi dallattivit operativa poslovni rashodi- oneri dallattivit*rashod- spesa, spese, esborso di cassa, uscita finanziaria, onere, kao u primerima:

rashodi finansiranja- oneri finanziari

rashodi organa uprave- spese dello Stato

materijalni rashodi poslovanja- spese operative

redovni rashodi- spese ordinarieBudui da smo u nedoumici oko toga kako prevesti termin rashod, da li kao onere ili spesa, konsultujemo Jelenu Spasi koja nam objanjava razliku izmeu ovih termina. Jelena kae da rashod prevodimo uvek kao onere iz razloga to u teoriji rashod nije nuno i troak. Rashod moe biti i neka vrsta troka koji jo uvek nije realizovan, i isti u knjigovodstvu se vodi kao rashod. Znai, to nije realan, stvaran troak, kao na primer, kupovina kancelarijskog materijala. To bi bio spesa. Po Jeleni, moramo upotrebiti termin onere, u ovoj poziciji, poto smo na taj nain ostavili prostora da taj rashod postane potom i troak, buduci da nije jasno naglaseno da se radi o realizovanim troskovima. nabavna vrednost prodate robe- costo delle merci

Razgovorom sa Ankicom Kati saznajemo da ova pozicija postoji i kao sam konto u finansijskom izvetaju, i samo tako formulisan, bez obzira da li se radi o robi koja je prodata ili nije. to e rei da se ova pozija na srpskom jeziku ovako formulie, dok u italijanskom moe stajati i costo delle merci kao i costo delle merci vendute.

trokovi materijala- costo materie prime

trokovi zarada, naknade zarada i ostali lini rashodi- costi per il personale

Kako nam pojanjava Ankica Kati, tumaei zajedno Prirunik o primeni kontnog okvira, fraza trokovi zarada odnosi se na celokupni novani iznos plate, fraza naknada zarade odnosi se na naknadu plate za vreme porodiljskog odsustva, bolovanja, a ostali lini rashodi podrazumevaju naknadu zaposlenima na slubenom putu, naknadu prevoza sa i na radno mesto i slicno. Uzeti zajedno, svi ovi trokovi predstavaljaju trokove koje firma snosi za svoje zaposlene, te odalte prevod costi per il personale. trokovi amortizacije i rezervisanja- ammortamenti i accantonamenti per rischi

Prevod ove pozicije smo prvo morali protumaiti sa ekonomske strane da bismo potom uradili njen prevod. Termin amortizacija poznajemo vec iz iskustva:

*ammortamento- otplaivanje, otplata, ammortizacija je imenica izvedena od glagola ammortare ( rimborsare, estinguere gradualmente un debito)

*accantonamenti per i rischi- vidimo da se u srpskom jezku ova finansijska pojava definie jednom reju, rezervisanje, to se u Italiji iskazuje frazom. Accantonamento( rezervisanje, zadravanje, pohrana) podrazumeva na neki nain deponovanje novanih sredstava koji bi se koristili u sluaju nepredvidivih gubitaka drutva, to jest, uvanje novca za rizine situacije. Jelena Spasi nam sugerie da ovako formulisana fraza ve postoji i koristi se u Italiji. ostali poslovni rashodi- altri oneri dallattivit poslovni dobitak- utile della gestione operativa

poslovni, operativan- operativo, kao u primeru:

costi di gestione operativa-trokovi operativnog poslovanja

dobitak - prevodimo kao utile Konsultovanjem Hrvatsko-talijanskog renika Alda Lupija i Anite Jernej, uoavamo razliku izmeu termina dobitak i dobit: *dobitak- guadagno, profitto, utile, lucro, aggio, interesse, ricavo, censo, kao u primerima:

dobitak od deonica- utile azionario bruto dobitak- utile lordo

iskljuenje dobitka- eliminazione del guadagno, otvareni dobitak- utile realizzato

smanjiti dobitke- diminuire i profitti

tekui dobitak- censo corrente minuli dobitak- lucro cessante *dobit- profitto, utile, guadagno, reddito, ricavo, kao u primerima: bruto dobit- utile lordo

oporeziva dobit- utile tassabile

stvariti dobit- ottenere utile, realizzare profitto

udeo u dobiti- partecipazione nel profitto

poslovni gubitak- perdita della gestione operativa

finansijski prihodi- proventi finanziariKod ove stavke vidimo da termin prihodi ne prevodimo kao ricavi, kao kod gorenavedene pozicije: ostali poslovni prihodi- altri ricavi dallattivit operativa.Prevodiocima koji nisu imali prethodnog iskustva sa finansijskim terminima mogli bi napraviti greku pri tumaenju termina dobit i prihodi. Isti bi mogli ak delovati i kao sinonimi, te smo smatrali da bi se trebalo objasniti kakva je tano razlika u znaenju ovih termina, i shodno tome, biti oprezan pri njihovom prevoenju.Pri izradi prevoda termina prihod, dobit, dobitak, bili smo u nedoumici kako ih tano prevesti, budui da su, usled nemanja iskustva u prevoenju ove vrste dokumenata, delovali i kao sinonimi. Stoga smo prikazali kako se navedeni termine koriste i ta tano oznaavaju. Sluei se i finanskijskim izvetajem na italijanskom jeziku, uoili smo u istom termine provento, utile i ricavo u znaenju upravo prihod ili dobit:*provento - dohodak, prihod, kao to moemo nai u primerima:

-proventi decrescenti- opadujui prihodi -proventi doganali- carinski prihodi -provento da interessi- prihod od kamata

Dodatno objanjenje nam daje Kjara Barbon:

* proventi - sono i risultati positivi generati dagli investimenti che fa una societ. Per quanto riguarda, per esempio, gli investimenti in titoli rientrano in questa categoria i dividendi, cedole, capital gain, premi di opzioni.

Budui da smo napomenuli da termini prihod i dobit u srpskom jeziku mogu delovati kao sinonimi i da je potputno svejedno kako e biti prevedeni( poto se oba odnose na vrstu priliva novca u dato drutvo), pogledaemo kako su ova tri diskutabilna termina upotrebljavana u Srbiji:

Dohodak je poveanje ekonomskih beneficija tokom raunovodstvenog perioda u formi priliva ili poveanja imovine ili smanjenja obaveza koja rezultuju poveanjem sredstava, osim onih koji se odnose na doprinose od uesnika u sredstvima.

Postoje dva tipa dohotka, prihodi i dobici.

Prihodi proizilaze iz uobiajenih aktivnosti preduzea. Primeri opteg prihoda su: prihod od prodaja robe, prihod od pruenih usluga i prihodi poput kamate, dividendi i renti koje dolaze od korienja drugih strana imovine preduzea.

Dobici proizlaze iz aktivnosti koje su mimo uobiajenih aktivnosti preduzea. Primeri opteg tipa dobitaka su: dobici od prodaje osnovnih sredstava, dobici koji su rezultat promena u deviznim kursevima, i dobici od prodaje investicija koje dri preduzee.

Zatim analiziramo i termin utile:* utile- korist, profit, ali i dobit, zarada, kamata, kao u sledeim primerima:

dividere gli utili- deliti dobit

utili correnti- tekui dobici

prestare denaro con un utile del 4 per cento- zajmiti novac s kamatom od 4 odsto

utile lordo- bruto dobit( kao u naem primeru)

utile dinteresse- kamatni dobitak

partecipazione agli utili- uee u dobiti

Potom dalje vidimo objanjenje termina utile:

Utile=risultato finale che una societ ottiene. Guadagno finale dopo aver tolto tutti i costi e i debiti. Insomma alla fine di tutto tutto quello che resta. Utile= Ricavi costi

Takoe termin:

* ricavo- dobit, prihod nalazimo da se u reniku upotrebljava u istom znaenju kao to smo naveli za termin utile, to jest, kao dobit. Iako iz renika vidimo da mogu biti sinonimi, u italijanskom, jasno su definisne i razgraniene upotrebe ovih termina:

ricavo desercizio- poslovni dobitak

ricavo da imposte- porezni prihod

ricavo netto- neto prihod

ricavo lordo- bruto prihod

U Italiji, termin ricavo oznaava sledee:

Ricavo (revenue) = Quantit venduta per prezzo. Con il termine ricavo si identifica quanto si ottiene vendendo i beni prodotti (senza tener conto dei costi).

Dakle, vidimo, na primer, da u izrazima:

* ricavo da imposte i utile lordo, rei ricavo i utile prevode se kao dobit, meutim, svaka samo u okviru odreenih fraza nosi to znaenje i u okviru istih ne mogu biti zamenjene jedna drugom, kao to pokazuju data objanjenja. I u nastavku rada susretaemo se sa ovom vrstom nedoumica i svaka pozicija e biti reena sa puno opreza i sugestija strunih lica. Primeujemo da u srpskom jeziku nema dovoljno termina da bi se razgraniili ovakvi slini finansijski pojmovi i termini.Problem poput ovog, koji se javlja usled nepostojanja dovoljno termina na srpskom jeziku da se oznae dati ekonomski pojmovi reili smo na najbolji mogui nain, odnosno, konsultovanjem sa pomenutim strunjacima na polju raunovodstva i jezika u obe zemlje, Gabrijelom Kopetijem i Jelenom Spasi, koja se bavi viegodinjim prevoenjem i vrenjem usluga prevoda dokumentata iz oblasti raunovodstva i finansija. finansijski rashodi- oneri finanziari

*onere- teret, optereenje, zaduenost

Iako ne nalazimo u renicima prevod termina onere kao rashod, na takav prevod nas upuuje Jelena Spasi, a potvruje nam ga i Gabrijele Kopeti, koji pritom nalazimo i u bilansu na italijanskom jeziku u znaenju upravo rashoda( novanih) ostali prihodi- altri ricavi

ostali rashodi- altri oneri dobitak iz redovnog poslovanja pre oporezivanja- utile dalla gestione ordinaria prima dellimposta gubitak pre oporezivanja- perdita prima dellimposta * imposta- porez, namet, danak, kao u primerima imposta anticipata-anticipiran porez

imposta sul capitale- porez na kapital

imposte sulle esportazioni- porez na izvoz Meutim, znai i

- oporezivanje, kao u naem primeru:

imposta arretrata- zaostalo oporezivanjeTermin tassa u nekim renicima italijanskog jezika, kao i kod Alda Lupija i Anite Jernej, moe se nai preveden i kao porez, te stoga moramo voditi rauna da i tassa i imposta mogu biti upotrebljene samo u utvrenim frazama, to se jezika u ekonomiji i finansijama tie. Pa tako vidimo da je kod izrade pomentutih stavki u bilansu uspeha upotrebeljena re imposta, kao u primeru imposta sullutile i ne moze biti nikako biti zamenjena terminom tassa( npr. tassa sullutile)Istu pojavu nalazimo i u prirunicima u Italiji:

Nel linguaggio corrente i termini tassa, contributo e imposta vengono spesso utilizzati in modo equivalente, ma in realt, in sede giuridica, tali espressioni individuano tributi tra loro molto diversi.

La tassa un tributo che il singolo soggetto tenuto a versare in relazione ad un'utilit che egli trae dallo svolgimento di un'attivit statale e/o dalla prestazione di un servizio pubblico (attivit giurisdizionale o amministrativa) resi a sua richiesta e caratterizzati dalla "divisibilit", cio dalla possibilit di essere forniti a un singolo soggetto.

L'imposta si caratterizza per il fatto che il suo presupposto - evento valutabile economicamente - realizzato dal soggetto passivo e non presenta alcuna relazione con lo svolgimento da parte dell'Ente pubblico di una particolare attivit o di un servizio.

neto dobitak poslovanja koje se zaustavlja- utile netto dall attivit che sar fermata neto gubitak poslovanja koje se zaustavlja- perdita netto dalla attivit che sar fermata

*attivit- ne prevodimo kao aktivnost, ve kao delovanje, delatnost, kao u primerima: attivit commerciale- trgovaka delatnost

attivit contabile- raunovodstvena delatnost

Tokom rada u firmi I&C Partners, imali smo prilike da se susreemo sa raznom vrstom dokumentacije kroz koju uviamo kako se, na primer, termin attivit veoma puno koristi kada se govori o poslovanju, obavljanju neke funkcije ili poslovanja. Iz tog razloga smo sigurni da bi i kod ove pozicije poslovanje prevelo kao attivit. dobitak pre oporezivanja- utile prima delle imposte

gubitak pre oporezivanja- perdita prima delle imposte

porez na dobitak- imposta sullutile poreski rashod perioda- costi imposte del periodo

ovde moemo primetiti da se u srpskom jeziku termini costo, imposta i mnogi drugi nalazi u jednini, a u italijanskom u mnoini, to je inae uobiajena jezika pojava u italijanskom jeziku. odloeni poreski rashodi perioda- costi imposte del priodo differiti - differire- razlikovati se, odgoditi, otezati odloeni poreski prihodi perioda- ricavi imposte del periodo differenti isplaena lina primanja poslodavcu- stipendi pagati al datore di lavoro

neto dobitak- utile netto

neto gubitak- perdita netta

neto dobitak koji pripada manjinskim ulagaima- utile netto che appartiene ai piccoli privati

piccoli privati- u reniku Mirjane Kosovi nalazimo da je prevod rei ulaga: depositante. Meutim, pod frazom manjinski ulagai podrazumeva se sledee: pri podeli akcija u nekom drutvu, neki akcionari su vlasnici veeg broja akcija a neki manjeg broja akcija. Najee su vlasnici veeg broja akcija firme ili kompanije, dok su manjeg obino fizika lica, najee privatnici. Stoga se ova fraza moe prevesti i kao piccoli privati. neto dobitak koji pripada vlasnicima matinog pravnog lica- utile netto che appartiene ai proprietari della societ madre

zarada po akciji- reddito per azione

re zarada obino se prevodi kao guadagno, profitto ili salario Vidimo da u ovoj poziciji na srpskom jeziku stoji re zarada, a mi je neemo prevesti kao guadagno, nego kao reddito. Pogledaemo kakvo znaenje moe da ima termin reddito u reniku Alda Lupija i Anite Jernej:

*reddito- dohodak, prihod kao u primerima:

reddito su finanzamenti- prihodi od finansiranja, reddito fiscale- poreski prihod, reddito da dividendi- prihod od dividendi, ripartizione del reddito- raspodela dohodka

- na osnovu ovih primera nije jasno zato se osnovna zarada prevodi kao reddito. Razlog tome jeste taj to se ovde radi o akcijama kojima se trguje, i svaka prodaja istih za izvesnu sumu novca predstavlja prihod, zaradu, to jest priliv novca za dato drutvo. osnovna zarada po akciji- reddito principale per azione

umanjena( razvodnjena) zarada po akciji- reddito diminuito( diluito) per azione

diluito- diluizione- rastvaranje, rastapanje, razreivanje kao u primerima: diluizione del capitale- rastvaranje kapitala, diluizione degli utili- rastvaranje dobiti

Sama fraza razvodnjena zarada nas moe staviti u sumnju da li se zaista radi doslovnom prevodu glagola rastvoriti, rastvarati ili bismo trebali isti protumaiti i potraiti drugi termin, to je i uinjeno. Ankica Kati i Jelena Spasi nam pojanjavaju ta u finansijskom izvetaju znai razvodnjena zarada po akciji: ukoliko doe do raspodele zarade od akcija na vie akcionara, ista se na neki nain razvodnjava, rasplinjuje na vie mesta, osnosno ista zarada se u novonastaloj situaciji umanjuje, razvodnjava poto se deli na vie lanova.Sledei korak u sastavljanju godinjeg finansijskog izvetaja jeste nainiti bilans stanja.

Bilans stanja

Stato patrimoniale

U Republici Srbiji, bilans stanja predstavlja pregled imovine, obaveza i kapitala na odreeni dan. Sastoji se od dva dela i u Italiji i u Srbiji, a to su aktiva i pasiva( attivo i passivo). Bilans vodi poreklo od italijanske rei bilancio- vaga sa dva tasa. Kao to tasovi vage stoje u ravnotei, tako su i aktiva i pasiva u bilansu uvek u ravnotei.

Ravnotea proistie od tuda to je i na jednoj i na drugoj strani bilansa dato stanje sredstava drutva, i to na levoj strani po njegovoj nameni i funkciji, a na desnoj po njihovom poreklu. S obzirom na to da se sredstva posmatraju sa dva aspekta, prirodno je da zbir vrednosti dat sa dva aspekta bude jednak.

Prilog 2.Primer obrasca bilansa stanja u Republici Srbiji

U Republici Italiji bilans stanja se naziva stato patrimoniale, i sadrzi gotovo identicnu vrstu podataka kao i bilans stanja u Republici Srbiji. Ovaj podatak saznajemo od Gabrijela Kopetija.Kao to smo videli i objasnili u prethodnom poglavlju, i kod bilansa stanja uviamo da se fraza na srpskom jeziku ne moe doslovno prevesti na italijanski iz razloga to se u tom sluaju onda ne bi razumelo o kakvom dokumentu se radi, budui da bi eventualno zvualo kao bilancio dello stato, to nije ispravno i nejasno je, ve glasi stato patrimoniale. I do ovog zakljuka smo doli poreenjem italijanske verzije finansijskog izvetaja kao i konsultovanjem sa gorepomenutim strunjacima.

Analiziraemo rei koje ine frazu stato patrimoniale da bismo videli koja je veza sa verzijom iste na srpskom jeziku:

* stato- stanje, drava

* patrimoniale- nasledni, imovinski

* patrimonio- imovina, bogatstvo, kapital

Na osnovu ove analize moemo zakljuiti da se koristi fraza stato patrimoniale, odnosno , slobodno prevedeno, stanje imovine i kapitala, zato to se, kao i u definiciji bilansa uspeha na srpskom, u ovom delu finansijskog izvetaja iznose podaci o imovinskom stanju, obavezama i kapitalu odreenog pravnog lica.

I bilans stanja mora da bude sainjen po odreenoj shemi, to jest podaci se unose u propisani obrazac kao i kod bilansa uspeha. Sastoji se od aktivnog i pasivnog dela: stato patrimoniale attivo i stato patrimoniale passivo. Meutim, u italijanskom jeziku se, kao i u srpskom, koriste skraeni nazivi:

* ATTIVO- aktiva

* PASSIVO- pasiva

Analiziraemo termine attivo i passivo da bismo videli koje stavke spadaju pod ove dve kategorije i u Italiji i u Srbiji:

*attivo- aktiva, imovina , kao u primerima:

- attivo della bilancia dei pagamenti- aktiva platnog bilansa

-attivo fisso- fiksna aktiva

-attivo liquido- liquidna aktiva *passivo- dugovanje, dugovi, pasiva kao u primerima:

- passivo bancario- bankarska pasiva

- passivo di unazienda- dug drutva

- passivo a breve- kratkorono dugovanje

Ukoliko se ne poznaju termini aktive i pasive u srpskom jeziku, neiskusan prevodilac bi mogao prevesti ova prideva mukog roda kao aktivan i pasivan, to, naravno, nikako nije prevod prikladan za jezik finansija, odnosno, ne objanjava dati pojam iji se prevod ovde zahteva.Potom emo da uporedimo kakvi podaci dolaze pod odeljak ATTIVO, a koji pod PASSIVO.Kako nalazimo u priruniku Codice civile, ATTIVO sadri:

A) Crediti verso soci per versamenti ancora dovuti con separata indicazione della parte gi richiamata.

B) Immobilizzazioni ( koje se potom mogu razdeliti u podkategorije)

C) Attivo circolanteD) Ratei e risconti

Analiziraemo, dakle, aktivu i pasivu: AKTIVAATTIVO

U Republici Srbiji stavke koje dolaze pod aktivu jesu svi podaci o imovini koju drutvo poseduje. U aktivi imovina se grupie prema funkciji i ine je:

1. fiksna ili stalna imovina (osnovna sredstva, nematerijalna ulaganja i dugorona finansijska ulaganja - hartije od vrednosti);2. obrtna imovina ili kapital (zalihe, materijal, gotovi proizvodi, nedovrena proizvodnja, kratkorona potraivanja-kupci, kratkorona finansijska ulaganja-hartije od vrednosti, menice, novana sredstva - gotovina);3. aktivna vremenska razgranienja;4. gubitak iz ranijih godina i gubitak iz tekue godine.Stavke su sledee: stalna imovina- immobilizzazioni

Codice civile sadri podatke o tome od kojih delova se sastoji stato patrimoniale. Jedna od kategorija jesu i immobilizzazioni, za koje nam Gabrijele Kopeti potvruje da su identina pozicije. Daljom analizom nalazimo da immobilizzazione- dovoenje u stanje nepokretnosti, imobilizacija termin koji se iz tog razloga uzima za stalnu imovinu, to jest za sve to je imoblisano, odnosono dovedeno u neku vrstu konstante. neuplaeni upisani kapital- crediti vs soci per versamenti ancora dovuti Nalazimo da termin neuplaeni upisani prevodimo sa reeninom konstrukcijom versamenti ancora dovuti. Razlog za ovakav prevod daje nam Jelena Spasi jednostavno objanjavajui da se pod frazom upisani neuplaeni kapital podrazumeva sledee: zakonska je obaveza osnivaa drutva koji se ugovorom o osnivanju obavezuje da u odreenom roku od dana osnivanja drutva uplati polovinu propisane sume za osnivanje firme, odnosno 250 evra na ime osnivakog kapitala drutva. Ukoliko je isti upisao, odnosno registrovao u Agenciji za privredne registre po svojoj volji veu sumu od zakonski obaveznih 500 evra na ime osnivakog kapitala ( koji moe biti ili u novcu, stvarima ili pravima), obavezan je da u roku od godinu dana od dana osnivanja doplati tu razliku. Dok se ne izvri ta doplata, ona se knjii na ovoj poziciji, odnosno predstavlja sumu koja jo nije uplaena , ali je upisana. Te stoga predstavlja potraivanje ka osnivaima, odnosno credito. Goodwill- goodwill

Ova stavka koja je po etimologiji anglicizam ostavlja se kao takva, bez prevoda poto je termin goodwill dobropoznat svim raunovoama ne samo u Srbiji ve i u ostalim zemljama. U objanjenju nam pomae Ankica Kati koja objanjava da je goodwill ugled firme na tritu, to i sama re na engleskom upravo i znai. nematerijalna ulaganja- immobilizzazioni immateriali

frazu nematerijalna ulaganja takoe emo nai u pravilniku Codice civile kao jednu od kategorija u stato patrimoniale, pri emu se konsultujemo sa ekonomistom Gabrijelom Kopetijem da se uverimo da se ove dve stavke odnose na iste podatke, na ta bi se moglo posumnjati ukoliko bi se nematerijalna ulaganja prevela doslovno, na primer kao investimenti immateriali. Nalazimo da ulaganje neemo prevesti kao investimento ve kao immoblizzazione. nekretnine, postrojenja, oprema i bioloka sredstva- fabbricati, impianti, macchinari, autovetture, mezzi biologici

jo jedna stavka za koju nalazimo odgovarajui par u Codice civile nekretnine, postrojenja i oprema- fabbricati, impianti, macchinari e autovetture

Iako termin oprema moe biti preveden i na drugi nain, zbog tenje da se nae zlatna sredina po pitanju pozicija u bilansu izmeu dve zemlje, uzimamo ve postojeu poziciju iz bilansa na italijanskom jeziku, iako ne odgovara u potpunosti srpskoj verziji iste. investicione nekretnine- fabbricati d investimento

bioloka sredstva- mezzi biologici

dugoroni finansijski plasmani- immobilizzazioni finanziarie a lungo termine

uea u kapitalu- partecipazioni

ostali dugoroni plasmani- altri immobilizzazioni finanziarie

* plasman- vendita, smercio, fin. investimento, credito, accreditamento, kao u primerima:

dugoroni plasmani- investimenti a lungo termine

Meutim, plasman neemo prevesti nijednim od datih prevoda iz sledeeg objanjenja. Plasman je vrsta deponovanih sredstava, u ovoj stavci dugoroni, odnosno novac deponovan na period od preko godinu dana. Plasman emo prevesti kao immobilizzazioni finanziarie poto taj novac smo deponovanjem na neki nain imobilisali, to jest nije vie cirkuliui novac, ve ostavljen, zamrznut u banci na odreeni period. obrtna imovina- attivo circolante obrtna imovina je stavka koja postoji i u bilansu u Italiji, s tim to je mi nalazimo i Hrvatsko talijanskom poslovnom rjeniku Alda Lupija i Anite Jernej :

obrtni- rotatorio( zanatski), u primerima: obrtna imovina- capitale desercizio, capitale liquido, attivo circolante, obrtna sredstva- mezzi desercizio, capitale circolante, capitale rotativo

Nedoumicu oko togo koju od ovih fraza prevesti kao obrtnu imovinu razjanjavamo tako to konsultujemo i Codice civile gde nalazimo datu poziciju kao i Jelenu Spasi i Gabrijela Kopetija. Obrtna jeste poto je kruna, ona cirkulie, aktivna je, na raspolaganju, odnosno circolante. Imovinu emo prevesti kao attivo, aktiva, pod kojom se podrazumevaju aktivna sredstva( novac uglavnom) koja su u upotrebi. zalihe- rimanenze

stalna sredstva namenjena prodaji i sredstva poslovanja koje se obustavlja- immobilizzazioni destinate a vendita e mezzi aziendali in cessazione

kratkorona potraivanja, plasmani i gotovina- crediti a breve termine, depositi bancari e cassa

potraivanja- crediti potraivanje- domanda, richiesta,( fin.) debiti insoluti, credito, kao u primerima: potraivanja i dugovanja- crediti e debiti, akcesorno potraivanje- domanda accessoria, knjigovodstveno potraivanje- credito contabile, naplatiti potraivanje- riscuotere un creditoPri prevoenju termina potraivanje, prevodioci znaju napraviti greku. Termin potraivanje moe biti preveden i kao: domanda, richiesta, esigenza. Meutim, iz prevoda dokumenata kojima se svakodnevno susreemo u jednom konsultantskom studiju, kao i uz potvrdu iskusnog prevodioca, uviamo potrebu za jasnim razgraniavanjem meu znaenjima i time izbegavamo stvaranje greke pri prevodu. Naime, potraivanje se u finansijama prevodi kao credito, iako u reniku Alda Lupija i Anite Jernej nalazimo da je credito- veredija, kredit, akreditiv, dug, dugovanje, potraivanje. Koristimo ovaj termin poto imati potraivanje prema nekome znai da je isti u kreditu prema vama, duguje vam neto.Mogli bismo doi u nedoumicu kako onda prevesti termin kredit. Uz konsultacije, dolazimo do zakljuka da se u bilansu re kredit ne prevodi kao credito, kako bi se moda pomislilo, nego kao finanziamento, da bi se napravila jasna razlika na koju vrstu kredita se misli. Ono to je posebno interesantno jeste da u reniku Alda Lupija i Anite Jernej, kao i kod Ivana Klajna, ne nalazimo da se termin finanziamento prevodi kao kredit, nego kao finansiranje. potraivanja za vie plaen porez na dobitak- crediti per pi pagata imposta sui redditi

u ovoj stavci dobitak prevodimo kao reddito jer porez na dobitak jeste porez na ostvrareni prihod u datoj poslovnoj godini kratkoroni finansijski plasmani- altre attivit finanziare a breve termine prevodimo finansijski plasman kao attivita finanziaria a ne kao to smo prethodno objasnili, kao immobilizzazione, poto kratkoroni finansijski plasman nismo imobilisali, deponovali na dui period, ve je kratkoroan, aktivan, odmah upotrebljiv novac. gotovinski ekvivalenti i gotovina- disponibilit liquide *gotovina- denaro contanto, somma contante, fondi liquidi, liquido, kao u primerima: gotovina u banci- liquido in banca, namirenje gotovinom- regolamento per contanti, podizanje gotovine- prelevamento in contanti

*ekvivalent- equivalente

. Termin disponibilit znai raspoloivost, raspoloiva likvidnost, raspoloiva sredstva. U srpskom, gotovinski ekvivalenti i gotovina oznaava sledee: Gotovinu ini novac na tekuem raunu, u blagajni, deviznom raunu i deviznoj blagajni kompanije. U gotovinske ekvivalente ubrajamo: komercijalne zapise, blagajnike zapise, menice, akcije i obveznice drugih kompanija koje menadment dri sa namerom da ih proda u roku do 90 dana i druge kratkorone hartije od vrednosti.

Stoga zakljuujemo da je su gotovina i gotovinski ekvivalenti tekui novac, liquido, koji je odmah na raspolaganju, odnosno isti je disponibile. Istu poziciju nalazimo i u bilansu na italijanskom jeziku i Kjara Barbon nam objanjava da su u pitanju iste pozicije koje sadre iste podatke porez na dodatnu vrednost i aktivna vremenska razgranienja- IVA, ratei e risconti attivi

u Republici Italiji porez na dodatnu vrednost se najee predstavlja u kraem obliku, kao IVA, odnosno akronim od reenine konstrukcije imposta sul valore aggiunto, kom prevodu upravo odgovara porez na dodatnu vrednost.Frazu aktivna vremenska razgranienja prvo moramo razumeti na ta se odnosi i potom tragati za adekvatnim prevodom. Jelena Spasi nam objanjava sledee: ukoliko imamo neku obavezu prema nekome, obraunski period moemo vremenski razgraniiti na mesene, godinje rate, odnosno, izvriti rateizaciju. U reniku nalazimo termine:

* rateo: - dospelo a neuplaeno potraivanje

- obraun kratkoronih kamata

U priruniku Codice civile takoe nalazimo poziciju ratei e risconti. Jelena nam ukazuje da se upravo ovaj prevod uzima za frazu aktivna vremenska razgranienja, budui da oznaava istu finasijsku situaciju . odloena poreska sredstva- mezzi/crediti per imposte differite poslovna imovna- totale attivitOvu poziciju neemo prevoditi re po re iz sledeeg razloga: fraza poslovna imovina odnosi se na svu imovinu koju drutvo poseduje, ali se ista posmatra kroz injenicu da se nalazi u okviru dela finansijskog izvetaja koji se naziva AKTIVA. To nam govori da se u okviru aktive sve ono ime drutvo raspolae, odnoso poslovanje kojim se stie neka zarada, priliv novca, prevodi kao attivit. gubitak iznad visine kapitala- perdita superiore al valore del capitale

ukupna aktiva- totale dellattivo

vanbilansna aktiva- attivo fuori bilancio Drugi deo bilansa stanje jeste pasiva:

PASIVAPASSIVO

Pasiva je drugi deo bilansa stanja u kom se pokazuje poreklo ili izvor imovine navedene po vrstama i iznosima u aktivi. Kao to smo ve rekli pasivu ine izvori imovine ili kapitala i ine je:1. osnovni kapital - akcionarski ili sopstveni kapital;2. dugorone obaveze- krediti, hartije od vrednosti;3. kratkorone obaveze (dobavljai, ekovi, menice i ostale kratkoronehartije od vrednosti, avansi, ostale kratkorone obaveze iz poslovanja);4. pasivna vremenska razgranienja;5. nerasporeena dobit iz tekue godine.U Italiji, pasiva se sastoji od sledeih standardnih kategorija:

A) Patrimonio netto

B) Fondi per rischi e oneri C) Trattamento di fine rapporto di lavoro subordinato

D) Debiti

pasiva- passivo uoavamo kako se termin passivo( pridev mukog roda) ne prevodi kao pasivan, nego kao imenica: pasiva kapital- capitale sociale

Kapital se prevodi kao capitale sociale zato to capitale oznaava i glavnicu, kapital. Ovde moemo dodati i termin sociale budui da se radi o kapitalu drutva, odnosno capitale della societa.Dakle , capitale = patrimonio, kao to nalazimo i u teoriji:

Il capitale dellazienda, detto anche patrimonio, e linsieme dei beni economici, a disposizione di diritto e di fatto del soggetto aziendale in un dato momento.

neuplaeni upisani kapital- capitale iscritto non versato

rezerve- riserve

revalorizacione rezerve- riserve di rivalutazione

nerealizovani dobici po osnovu hartija od vrednosti- utili non realizzati in base ai titoli

titolo- natpis, naslov, naziv, efekt, vredonosni papir, menica

nerelizovani gubici po osnovu hartija od vrednosti- perdite non realizzate in base ai titoli

nerasporeena dobit- utili non distribuiti

nerasporeen- ripartito, distribuito

gubitak- perdite

otkupljene sopstvene akcije-acquisto di azioni proprie

dugorona rezervisanja i obaveze- fondi e passivitU reniku nalazimo da je :

* rezerva- riserva, fondi di riserva pri emu nalazimo i primer zajednike rezerve- fondo comune di riserva

Poznato nam je da re debito oznaava prevashodno dugovanje ili dug, zaduenost pa potom i obavezu. U jeziku finansije pod terminom obaveza podrazumeva se novac koji treba biti isplaen odreenom licu, firmi, kompaniji ili drugom vidu saradnika sa kojm se posluje, to i jeste neka vrsta obaveze- duga.

Kada radimo prevod sa srpskog na italijanski jezik, mogli bi se nai u nedoumici da li termin obaveza prevesti ak i kao obbligazione, budui da nalazimo u reniku:

*obbligazione- obveznica, obaveza, zadunica

Meutim, iako se iz primera vidi da obaveza i obveznica mogu, sudei po reniku, biti prevedene na isti nain, moramo biti paljivi budui da se radi o dve razliite pojave. Obveznica oznaava duniku hartiju od vrednosti koja emitenta obavezuje da investitoru isplati pozajmljeni iznos zajedno sa pripadajuom kamatom, u tano utvrenom vremenskom periodu.. Dakle, ukoliko naiemo nekad na termin obbligazione ili debito, prvo moramo razluiti da li se radi o obavezama ili su u pitanju obveznice, poto smo ukazali da ova dva termina oznaavaju drugaiju pojavu u finansijama. Kod bilansa ova dva termina ne mogu se koristiti nasumice ve po utvrenoj distinktivnoj normi.

Ustanovisli smo, dakle, da bi se termin obaveze mogao prevesti na nekoliko naina. Kao obblighi, debiti ili passivit, to smo primetili tokom rada u firmi I&C Partners. Potom konsultujemo renik i nalazimo: passivit- pasivnost, pasiva, dugovanje, dugovi, manjak

Poto smo prethodno objasnili da obaveza prema drugima znai vrstu dugovanja, a pasivnost je u bilansu sinonim za dugovanje, jasno je zbog ega moemo koristiti i tremin passivit. Dodatno objanjenje kako se termin passivita koristi u finansijskom izvetaju daje nam Jelena Spasi: passivit jesu izvori iz kojih se novac uzima, odakle se novac uzima za dugovanje( krediti, kapital). Debiti su dugovi, realni, dok su obblighi vrsta dugova koji jo uvek nisu isplaeni ve samo zavedeni, registrovani kao takvi. Stoga zakljuujemo da termin passivita predstavlja u neku ruku najoptiji naziv za pojavu dugovanja. dugorona rezervisanja- fondi Uzimamo termin fondo- zemljite, sredstvo, dobro, imanje, glavnica, fond. Ukoliko uvamo, rezerviemo neka sredstva, to znai da ih formiramo kao vrstu fonda za eventualne nastupajue rizine finansijske situacije dugorone obaveze- passivit a lungo termine

Budui da imamo pridev dugoroni, pretpostavljamo da se radi o kreditu koji je najea vrsta dugorone obaveze, ali ovde nije jasno naznaeno o kojoj vrsti obaveze se radi, pa emo termin obaveza prevesti sa passivit dugoroni krediti- debiti verso terzi a lungo termine

kod ove stavke primeujemo da termin kredit moramo sa oprezom prevesti, vodei pre svega rauna u kom delu finansijskog izvetaja se nalazi. Neemo ga stoga prevesti sa finanziamento, kao to smo prethodno objasnili. Razlog tome jeste upravo taj to se u ovom delu finansijskog izvetaja, u pasivi, radi o obavezama koje mi imamo prema treim licima, odnosno mi smo ti koji smo u kreditu, u dugu prema nekome, te ga iz tog razloga prevodimo kao debito. ostale dugorone obaveze- altri debiti a lungo termine kratkorone obaveze- passivit a breve termine

- iz istog razloga kao to smo dugorone obaveze definisali kao passivita, definiemo tako i kratkorone obaveze, odnosno kao passivit. kratkorone finansijske obaveze- passivit finanziarie a breve termine

obaveze po osnovu sredstava namenjenih prodaji i sredstava poslovanja koje se obustavlja- obblighi per le immobilizzazioni destinate a vendita e mezzi aziendali per attivita cessata

- kod ove pozicije takoe bismo morali razluiti kako prevesti termin obaveza. Zakljuujemo da se ovde radi o jo nerealizovanim obavezama, o obavezama koje jo uvek nisu postale dugovi( verovatno usled rokova plaanja koji se potuju ili ne), pa su i zato passivit. obaveze iz poslovanja- debiti derivanti dallattivita di gestione

termin poslovanje moemo prevesti reeninom konstrukcijom attivita di gestione iz razloga to u reniku Aldo Lupija i Anite Jernej moemo videti da sam termin gestione znai poslovanje, upravljanje, uprava, kao u primerima: gestione finanziaria- finansijsko poslovanje gestione di portfolio- poslovanje vredonosnim paprima

gestione valutaria- devizno poslovanje

to se tie opet termina obaveza, u ovom sluaju e biti preveden kao debiti, poto su u pasivi obaveze iz poslovanja tumaene i podrazumevaju realna dugovanja koja su nastala kroz same aktivnosti iz poslovanja. ostale kratkorone obaveze- altre passivit a breve

obaveze po osnovu poreza na dodatnu vrednost i ostalih javnih prihoda i pasivna vremenska razgranienja- debiti per IVA e per imposte sullutile e ratei e risconti passiviTakoe i kod ove pozicije saznajemo da se radi o zaostalim plaanjima poreza i ostalih vrsta obaveza koja nisu ostvarena te stoga predstavljaju stvarna novana dugovanja.

obaveze po osnovu poreza na dobit- obblighi per le imposte sui redditi iako nam je fraza porez na dobit ve poznata kao ustaljena, kod ove pozicije moramo obratiti paznju na jedan detalj. Ovde se ne radi o c odloene poreske obaveze- debiti per imposte differite

ukupna pasiva- totale passivo

vanbilansna pasiva- passivo fuori bilancio

Trei obavezan deo finansijskog izvetaja za sva pravna lica, bez obzira na veliinu, jeste statistiki aneks. STATISTIKI ANEKS

ANNESSO STATISTICO

Statistiki aneks sadri odreene statistike i statusne podatke.

Analizom prevoda ove fraze uoavamo da propisani naziv, annesso statistico, odgovara doslovnom prevodu iste sa srpskog na italijanski jezik.

Sledee su stavke:

broj meseci poslovanja- numero mesi di attivit oznaka za veliinu- dimensioni sociali-piccola, media o grande impresa

ova stavka se moe i prevesti slobodnije davanjem dodatnog objanjenja na ta se te dimenzije tano odnose, to jest na razvrstavanje drutva po veliini( mala, velika ili srednja) oznaka za vlasnitvo- tipo propriet broj stranih( pravnih ili fizikih) lica koja imaju uea u kapitalu-numero persone straniere( fisiche i giuridiche) con partecipazioni nel capitale

prosean broj zaposlenih na ostnovu stanja krajem svakog meseca( ceo broj)-numero medio dipendenti in base allo stato fine ogni mese( numero arrotondato)

bruto promene nematerijalnih ulaganja i nekretnina, postrojenja, opreme i biolokih sredstava- cambiamenti lordi di investimenti immateriali, di fabbricati, di attrezzature, di impianti e di mezzi biologici

nematerijalna ulaganja- investimenti immateriali

stanje na poetku godine- stato allinizio di esercizio

poveanja( nabavke) u toku godine- aumento( acquisti) durante lesercizio

smanjenja u toku godine- riduzione durante lesercizo

revalorizacija- rivalutazione

stanje na kraju godine- stato alla fine desercizio

nekretnine, postrojenja, oprema i bioloka sredstva- fabbricati, attrezzature,impianti e mezzi biologici

zalihe materijala- rimanenze di materiale

nedovrena proizvodnja- produzione non finita

gotovi proizvodi-prodotti finiti

roba- merce

stalna sredstva namenjena prodaji- immobilizzazioni destinate alla vendita

dati avansi- acconti versati

struktura osnovnog kapitala- struttura del capitale sociale

akcijski kapital- capitale azionario

u tome: strani kapital- di cui: capitale straniero

udeli drutva sa ogranienom odgovornou- quote di partecipazione in societa a responsabilit limitata

u tome: strani kapital- di cui: capitale straniero

ulozi lanova ortakog i komanditnog drutva- quote di partecipazione in societ in accomandita o s.n.c. * komanditno- in accomandita, * komanditno drutvo- la societ in accomandita(S.acc)

dravni kapital- capitale statale

drutveni kapital- capitale pubblico Kod prevoda ove pozicije moemo doi u sumnju da li se sintagma drutveni kapital odnosi na drutvo, odnosno firmu, preduzee, ili se pak misli na termin vezan sa socijalistiki period kada je imovina, odnosno kapital, pripadao drutvu. Razgovorom sa Ankicom Kati saznajemo da se data pozicija odnosi upravo na zastarelu pojavu, odnosno na drutveni kapital, budui da jo uvek postoje neka drutva koja su u vlasnitvu naroda.

zadruni udeli- capitale di cooperative ostali osnovni kapital- altro capitale sociale

- osnovni kapital je kapital koje drutvo pri svom osnivanju mora da uplati na ime osnivakog kapitala. Stoga isti predstavlja i osnovni kapital. U raunovodstvu, dakle, fraza osnovni kapital podrazumeva osnovni, poetni kapital, te je iz tog razloga tako prevodima. svega- totale

struktura akcijskog kapitale- struttura di capitale azionario

obine akcije- azioni ordinarie

broj obinih akcija- numero di azioni ordinarie

nominalna vredost obinih akcija- ukupno- valore nominale delle azioni prioritarie- totale

svega-nominalna vrednost akcija- totale- valore nominale di azioni

potraivanja po osnovu prodaje( stanje na kraju godine)- crediti in base alla vendita( stato alla fine desercizio) obaveze iz poslovanja- obblighi derivanti dallattivit sociale

potraivanja u toku godine od drutva za osigurnje za naknadu tete( dugovni promet bez pocetnog stanja)- crediti durante esercizio verso le societa di assicurazione per recupero danni( dare senza stato iniziale) PDV- prethodni porez- IVA imposta precedente

godinji porez po poreskim prijavama- imposta annuale in base alle dichiarazioni presentate

obaveze iz poslovanja- obblighi derivanti dallattivit

obaveze za neto zarade i naknade zarada- obblighi per gli stipendi netti e per le retribuzioni

potrani promet bez poetnog stanja- avere senza stato iniziale

obaveze za porez na zarade i naknade zarade- obblighi per le imposte sugli stipendi netti e per le retribuzioni

Oko ove stavke ponovo konsultujemo Jelenu Spasi, poto nismo sigurni oko prevoda fraze naknade zarada. Jelena nam ukazuje na termin retribuzione, gde mi dalje analiziramo:

*retribuzione- nagrada, plata kao u primerima: retribuzione a giornata- dnevna plata, retribuzione forfettaria- paualna plata, retribuzione in denaro- plaanje u novcu, meutim, oznaava i naknadu, kao u primerima: con retribuzione, dietro retribuzione, verso retribuzione- uz naknadu obaveze za doprinose na zarade i naknade zarade na teret zaposlenog- obblighi per le imposte sugli stipendi e sulle retribuzioni a carico del dipendente doprinos na zarade oznaava porez koji poslodavac mora da uplauje svojim zaposlenima, i na tu sumu se plaa i porez. Iz tog razloga, ukoliko prevedemo doprinos na zarade kao imposte sugli stipendi, jasno je da se radi o uplati poreza na novac koji poslodavac uplauje na raun penzionog, zdravstvenog i osiguranja protiv nezaposlenosti.

obaveze za dividende, uee u dobiti i lina primanja poslodavca- obblighi per i dividendi, partecipazioni e redditi personali del Datore di lavoro

obavaza prema fizikim licima za naknade prema ugovorima- obblighi contrattuali per le retribuzioni delle persone fisiche

obaveze za PDV- obblighi per IVA

controlni zbir- totale controllo

drugi trokovi i rashodi- altre spese ed oneri trokovi goriva i energije- spese di energia e di carburanti

trokovi zarada i naknada zarada- spese di stipendi e di retribuzioni

trokovi poreza i doprinosa na zarade i naknada zarada na teret poslodavca- spese per limposta e gli oneri previdenziali sugli stipendi e sulle retribuzioni a carico della societa

Kod ove pozicije smo konsultovali dott. Gabrijela Kopetija, diplomiranog ekonomistu, koji nam je pojasnio kako je u Italiji konstituisan sistem socijalnog i zdravstvenog osiguranja. Izmeu ostalog nam i objanjava prevode termina, to jest, termin previdenza. Potom u reniku Alda Lupija i Anite Jernej pronalazimo dati termin:

previdenza- predvianje, briga, skrb, socijalno osiguranje, kao u primerima:

previdenza aziendale- osiguranje u preduzeu

contributi di previdenza- doprinos za socijalno osiguranje Zatim zajedno dolazimo do reenja, to jest, definiemo trokove doprinosa na zarade kao oneri previdenziali sugli stipendi.

trokovi naknada fizikim licima( bruto) po osnovu ugovora- spese di retribuzioni alle persone fisiche( lordo) in base ai contratti

trokovi naknade lanovima upravnog i nadzornog odbora- spese di retribuzioni ai membri del CdA e del Colleggio sindacale lanovi upravnog odbora je fraza koju moemo prevesti skraeno, kao CdA odnosno kao Colleggio dellamministrazione i tako formulisanu frazu nam saoptava i Jelena Spasi. ostali lini rashodi i naknade- altre spese e retribuzioni personali

trokovi proizvodnih usluga- spese di servizi produttivi

trokovi zakupnina- spese per affitti

trokovi zakupnine zemljita- spese affitti e terreni

trokovi istraivanja i razvoja- spese per la ricerca e sviluppo

trokovi amortizacije- ammortamenti

trokovi premije osiguranja- spese di premi di assicurazione

trokovi platnog prometa- spese di movimenti bancari

trokovi lanarina- spese di membership

trokovi poreza- imposte

trokovi doprinosa- spese per i contributi

rashodi kamata- interessi

rashodi kamata i deo finansijskog rashoda- oneri per interessi e parte di spese finanziarie

rashodi kamata po kreditima od banaka i dfo- spese per interessi ed altre spese finanziarie kod prevoda ove pozicije smo konsultovali Ankicu Katic da bi nam objasnila sta predstavlja skracenica dfo i saznajemo da su to druge finansijske obaveze. Posto se ova pozicija tice finansijskih rashoda koji su najcesce bankovni krediti, te stoga i kamate, uzevsi uopste ovakve pojave, mozemo ih definisati kao ostale finansijske troskove, odnosno altre spese finanziarie.

rashodi za humanitarne, kulturne, zdravstvene, obrazovne, naune i verske namene, za zatitu ovekove sredine i za sportske namene- spese per le destinazioni umanistarie, culturali, sanitarie, di formazione, di scienza, religiosa, ambientali e sportive

kontrolni zbir- totale controllo

drugi prihodi- altri ricavi

prihodi od prodaje robe- ricavi dalle vendite

prihodi od premija, subvencija, dotacija, regresa, kompenzacija i provraaja poreskih dabina- ricavi dai premi, sovvenzioni, donazioni, indennita, compensazioni e rimborso imposte

*indennit- odteta, naknada ( tete, trokova)

*regres- regresso, rifusione, rimborso, rivalsa, dotazione integrativa, kao u primerima: regres za godinji odmor- sovvenzione di cassa per ferie, regresso feriale

regres za naplatu-regresso per pagamentoDakle, svaka vrsta naknade, uglavnom u novcu, prevodimo terminom indennit kom dodajemo rei koje se na datu naknadu odnose. Ovo nam sugerie Jelena Spasi, koja pojanjava da u svom bogatom iskustvu u radu sa italijanskim firmama i da se kroz razgovor sa poslovoama nije esto upotrebljavamo termin regresso, ve su joj isti ukazali na upotrebu termina indennita u pomenutim frazama.

Pa tako u reniku Alda Lupija i Anite Jernej nalazimo: indennit di vacanze- naknada za godinji odmor

indennit di vitto- naknada za hranu. Tako zakljuujemo da bi se termin regres, koji u Srbiji upravo oznaava izvesnu vrstu novane naknade, pre preveo kao indennit nego kao regresso.

prihodi po osnovu uslovljenih donacija- ricavi dalle donazioni condizionate

prihodi od zakupnine za zemljite- ricavi dallaffitto di terreni

prihodi od kamata- ricavi dagli interessi

prhodi od lanarina- ricavi dai membership

prihodi od kamata po raunima i depozitima u bankama i ostalim finansijskim organizacijama- ricavi dagli interessi sui depositi bancari o presso gli altri istituti di credito

prihodi po osnovu dividendi i uea u dobitku- ricavi dai dividendi e dalle partecipazioni in capitale

- pri prevodu ove stavke prvo smo ustanovili ta tano oznaava uee u kapitalu obaveze za akcize- obblighi per le accise

prema godinjem obraunu akciza- in base al calcolo annuale

obraunate carine i druge uvozne dabine( ukupan godinji iznos prema obraunu) dazi doganali ed altri dazi di importazione calcolati( importo annuale)

kapitalne subvencije i druga dravna dodeljivanja za izgradnju i nabavku osnovnih sredstava i nematerijalnih ulaganja- sovvenzioni capitali ed altre dazioni statali per la fornitura di immobilizzazioni e investimenti immateriali dravna dodeljivanja za premije, regres i pokrie tekuih trokova poslovanja- altre dazioni statale primljene donacije iz inostranstva i druga bezpovratna sredstva u novcu ili naturi od inostranih pravnih i fizikih lica- donazioni dallestero ricevute ed altre dazioni pecuniarie o non pecuniarie e fondo perduto dallestero

fraza bespovratna sredstva moe nas navesti na ideju da pri prevodu iste koristimo ve poznati pridev irrecuperabile( nepovratan). Meutim, konsultovanjem sa prethodno pomenutim strunjacima, kao i proverom datih termina i fraza na internetu, ne nalazimo da bi doslovan prevod ove fraze bio dobar. Ukoliko je neto a fondo perduto, a polazei od toga da re fondo-zemljite, sredstvo, dobro, imanje, glavnica, fond, a pridev perduto- izgubljen, znai da upravo i jeste nepovratno( to jest, izgubljeno, nepovratno sredstvo, odnosno, novac). Primer nalazimo kod Ivana Klajna, fondo perduto- bespovratno, bez naknade

lina primanja preduzetnika iz neto dobitaka- dividendi dellimprenditore dallutile netto( solo per imprenditori)

pri prevoenju ove stavke bilo bi poeljno znati kakve vrste linih primanja mogu postojati, odnosno kakva su to primanja iz neto dobitaka u jednom drutvu. Saznajemo da su dividende(deo iste dobiti koji se isplauje po svakoj akciji, najee izraen u procentu od nominalne vrednosti akcije (5%, 7% i sl.), u skladu sa zakljukom godinje skuptine akcionara) upravo jedna od vrsta pomenutih primanja. Pritom dividende jesu primanja iz neto dobitaka buduci da su neto dobici cist, neto priliv novac, odnosno novac od akcija, sto se u jeziku finansija naziva dividenda. kontrolni zbir- totale controllo

etvrti deo finansijskog izvetaja za velika drutva jeste napomene uz finansijski izvetaj. NAPOMENE UZ FINANSIJSKI IZVETAJ NOTA INTEGRATIVA U Srbiji, napomene uz finansijske izvetaje sadre osnovu za prikazivanje finansijskih izvetajai usvojene raunovodstvene politike, kao i druga obelodanjivanja u skladu sa MRS odnosno MSFI.

Napomene uz finansijski izvetaj jesu dodatne informacije i objanjenja o specifinostima odreenih pozicija u finansijskom izvetaju Obrazac za ovaj deo bilansa ne postoji ve se nalazi ili u obliku kolone sa rednim brojem u svakom od prethodono pomenutih delova finansijskog izvetaja ili se, ukoliko sadri dua pojanjenja, izdvaja posebno, u slobodnoj formi, kao poseban dokument.U Republici Italiji, ta obuhvata nota integrativa pojanjava nam Chiara Barbon:

E un documento che integra lo stato patrimoniale e il bilancio economico e li spiega. Nella nota integrativa deve essere spiegato quali principi contabili sono stati usati per redarre il bilancio, come sono stati calcolati certi valori, e che cosa contengono invece certe altre voci. Contiene spiegazioni anche sulle merci vendute, e sulle altre voci che trovi nello stato patrimoniale e nel conto economico.

Ukoliko uradimo analizu rei koje ine frazu nota integrativa moemo videti jasnu vezu izmeu definicije o sadraju datog dokumenta u Srbiji i Italiji, to nas upuuje na to da se radi o istom tipu dokumenta: nota- znak, obeleje, zapis, zabeleje

integrativo-dopunski,integrativan

Dakle, iz prevoda ovih termina vidimo da se i u Italiji u ovom delu finansijskog izvetaja radi o dodatnim podacima, napomenama koje nisu sadrane ili posebno naznaene u prethodnim.Budui da obrazac ne postoji, vec se podaci ticu konkretnih cifara u vezi sa odredjenim bilansom, njegovu analizu necemo prikazati zbog poverljivosti finansijskih podataka.Peti deo godinjeg finansijskog izvetaja jeste izvetaj o tokovima gotovine. IZVETAJ O TOKOVIMA GOTOVINE RAPPORTO SU CASH- FLOWIzvetaj o tokovima gotovine prua informacije o primanjima i izdavanjima gotovine i gotovinskih ekvivalenata tokom odreenog obraunskog perioda.

Na italjanski jezik ovaj deo finansijskog izvestaja prevodimo doslovno, s tim da uzimamo engleski termin cash- flow. Konsultujemo Ankicu Katic od koje saznajemo da je cash-flow ustaljen naziv koji oznacava preglded priliva i odliava gotovine kompanije i kao takav se koristi i u Republici Srbiji. tokovi gotovine iz poslovne aktivnosti- cash flow dallattivit sociale

prilivi gotovine iz poslovne aktivnosti- incassi dallattivit sociale

Radei u firmi I&C Partners susretali smo se sa mnogobrojnim italijanskim dravljanima koji su vrlo esto za termin naplata, priliv koristili termin incasso. Na osnovu toga, konsultovanjem renika takoe nalazimo sledee:

incasso- unovenje, naplata, naplaena suma, priliv, utrak

Takoe konsultujemo ostale izvore informacije ne bi li smo sto preciznije definisali termin priliv. Pa tako vidimo:

incasso: riscossione di un credito, per esempio incasso di una cambiale

Stoga zakljuujemo da incasso predstavlja vrstu naplate, dobijanja novca od treih, odnosno vrstu priliva novca u drutvo.

prodaja i primljeni avansi- vendite ed acconti ricevuti

primljene kamate iz poslovnih aktivnosti- interessi ricevuti dallattivit sociale

ostali prilivi iz redovnog poslovanja- altri incassi dallattivit ordinaria

odlivi gotovine iz poslovne aktivnosti- pagamenti dallattivit sociale

termin odliv takoe iako vieznaan treba najpre razumeti u finansijskom smislu, te potom prevesti. Dakle, neemo ga prevesti kao deflusso. Odlivi u finansijskoj sferi jesu vrste troskova, isplata, plaanja ka treima. Te ga prevodimo kao pagamento. isplate dobavljaima i dati avansi- pagamenti ai fornitori ed acconti versati

Analizom sa Jelenom Spasi, uviamo da se u srpskom jeziku termini odlivi i isplate odnose na istu finansijsku pojavu, odnosno, banalno reeno, na davanje novca za odreenu uslugu, robu ili slino. Stoga su u neku ruku i sinonimi, pa za prevod istih korisitmo imenicu pagamento.

zarade, naknade zarada i ostali lini rashodi- stipendi, retribuzioni ed altre spese personali plaene kamate- interessi pagati

porez na dobitak- imposta sugli utili

Iz iskustva u radu ve nam je poznato da je porez na dobitak jasno definisan kao imposta sugli utili, buduci da je: *utile- proft, korist, zarada, dobitak

Pronai emo u reniku Alda Lupija Anite Jernej da je porez na dobitak takoe i imposta sui profitti, ali kroz prevode dokumenata u firmi I&C Partners ustanovljujemo da je fraza imposta sugli utili odgovarajui.

plaanje po osnovu ostalih javnih prihoda- pagamenti ed altre imposteReenina konstrukcija po osnovu javnih prihoda odnosi se na razne vrste taksi i poreza koje jedno drutvo snosi. Stoga ne moramo doslovno prevesti celu frazu, nego je dovoljno jasno ukoliko je definiemo samo kao altre imposte, to ve podrazumeva da iste moraju biti plaene.

neto priliv gotovine iz poslovnih aktivnosti- incasso netto dallattivit sociale

neto odliv gotovine iz poslovnih aktivnosti-pagamenti netti dallattivit sociale

tokovi gotovine iz aktivnosti investiranja- cash-flow di investimenti

prilivi gotovine iz aktivnosti investiranja- incassi dalle attivit dinvestimento

prodaja akcija i udela- vendita di azioni e di partecipazioni neto prilivi- incassi netti prodaja nematerijalnih ulaganja, nekretnina, postrojenja, opreme i biolokih sredstava- vendita degli investimenti immateriali, fabbricati, attrezzature, impianti e mezzi biologici

ostali finansijski plasmani- altre immobilizzazioni finanziarie primljene kamate iz aktivnosti investiranja- interessi ricevuti dallattivita dinvestimento

primljene dividende- dividendi ricevuti

odlivi gotovine iz aktivnosti investiranja- pagamenti dallattivit dinvestimento kupovina akcija i udela- acquisto azioni e partecipazioni

kupovina nematerijalnih ulaganja, nekretnina, postrojenja, opreme i biolokih sredstava- acquisto degli investimenti immateriali, fabbricati, attrezzature, impianti e mezzi biologici

ostali finansijski plasmani- altre immobilizzazioni finanziarie

neto priliv gotovine iz aktivnosti investiranja- incassi netti dallattivit dinvestimento

neto odliv gotovine iz aktivnosti investiranja- pagamenti netti dallattivit dinvestimento

termin odliv prevodimo kao pagamento( to osnovno znai plaanje, isplata, isplaivanje). Nalazimo da je svaki odliv gotovine ustvari vrsta plaanja nekog troka, odnosno da se novac odliva, odlazi iz drutva tokovi gotovine iz aktvnosti finansiranja- cash-flow dallattivita finanziaria

prilivi gotovine iz aktivnosti finansiranja- incassi dall attivita finanziaria

uveanje osnovnog kapitala- aumento del capitale sociale

osnovni kapital jest skup svih uloga u drutvu. Predstavlja sumu novca oja se pri osnivanju drutva uplauje kao osnova poslovanja i do koje dato drutvo odgovara.

dugoroni i kratkoroni krediti-finanziamenti a breve ed a lungo termine

ostale dugoronei kratkorone obaveze- altri obblighi a breve ad lungo termine

odlivi gotovine iz aktivnosti finansiranja- pagamenti dallattivit finanziaria

otkup sopsvenih akcija i udela- acquisto delle proprie azioni o partecipazioni

dugoroni i kratkoroni krediti i ostale obaveze- finanziamenti a breve ed a lungo termine ed altre passivita finansijski lizing- leasing finanziario

isplaene dividende- dividendi pagati

neto priliv gotovine iz aktivnosti finansiranja- incassi netti dallattivit finanziara

neto odliv gotovine iz aktivnosti finansiranja- pagamenti netti dallattivit finanziaria

svega priliv gotovine- incassi totali

svega odliv gotovine- pagamenti totali

neto priliv gotovine- incassi netti

neto odliv gotovine- pagamenti netti

gotovina na poetku obraunskog perioda- contanti allinizio del periodo di calcolo

pozitivne kursne razlike po osnovu prerauna gotovine- differenze positive di cambio

negativne kursne razlike po osnovu prerauna gotovine- differenze negative di cambio

- iste reenine konstrukcije nam nisu bile jasne u obe ove stavke, to jest- po osnovu prerauna gotovine. Konsultovali smo Ankicu Kati i Jelenu Spasi koje su nam objasnile sa finansijske strane ta iste oznaavaju. Saznajemo da se radi o sledeoj pojavi: firma u toku svog poslovanja kupuje devize od Narodne banke, po kursu na taj dan otkupa. Pri izradi zavrnog rauna, vri se preraun istih deviza po kursu na 31.12. tekue godine kada se sastavlja godinji finansijski izvetaj i pritom se uporeuje sa cifrom na dan kada je prethodno otkup izvren. Ta razlika, odnosno, da li je kurs na 31.12. vii ili nii, predstavlja pozitivne ili negativne kursne razlike, to jest, preveemo celu konstrukciju kao cambio. gotovina na kraju obraunskog perioda- contanti alla fine del periodo di calcolo

Poslednji, esti deo godinjeg finansijskog izvetaja jeste izvetaj o promenama na kapitalu. IZVETAJ O PROMENAMA NA KAPITALU RAPPORTO SUI CAMBIAMENTI SUL CAPITALE

Izvetaj o promenama na kapitalu prua informacije o primanjima i izdavanjima gotovine i gotovinskih ekvivalenata tokom odreenog obraunskog perioda.

Pri prevodu ovog dela finansijskog izvetaja nismo nailazili na posebne potekoe i nejasne termine i pojave, budui da smo eventualne nedoumice oko razumevanja samih pozicija i termina ve prethodno razjasnili.

Sledee su stavke:

opis- descrizione

osnovni kapital- capitale sociale

ostali kapital- altro capitale

neuplaeni upisani kapital- capitale sottoscritto non versato

emisiona premija- premio demissione

rezerve- riserve

revalizacione rezerve- riserve di rivalutazione

nerealizovani dobici po osnovu hartija od vrednosti- utili non effettuati in base ai titoli kod prevoda ove pozicije takodje je bilo neophodno da prvo razumemo njeno znaenje na srpskom jeziku. Ista se odnosi na neunoven novac dobijen prodajom, odnosno jo uvek neizvrenom prodajom akcija, to jest hartija od vrednosti. Problem nam se javio oko termina nerealizovan, budui da nismo naili na ve postojeu poziciju u bilansu na italijanskom jeziku gde bismo se mogli uveriti u ispravnost naeg prevoda. nerasporeeni dobitak- utile non distribuito

gubitak do visine kapitala- perdita fino al valore del capitale otkupljene sopstvene akcije i udeli- azioni e partecipazioni proprie acquistate

ukupno- totale

gubitak iznad visine kapitala- perdita oltre al valore del capitale ova pozija jeste jednostavna i jasna za prevod, medjutim, saznajemo jos jednu informaciju koja se tice cinjenice kakav je to, ustvari, gubitak koji prelazi sumu osnivackog kapitala. Ukoliko firma na kraju godine ostvari neki gubitak, isti se posmatra u odnosu na osnivacki kapital. Ukoliko je tak gubitak veci od iznosa osnivackog kapitala, tada predstavlja gubitak u imovini koje drustvo poseduje, odnosno gubitak se nadoknadjuje oduzimanjem dela imovine u vrednosti koliki je dug. Iz tog razloga se ova pozicija moze prevesti i kao perdita patrimoniale, na sta nam ukazuje Jelena Spasic. stanje na dan1.01.prethodne godine- stato all1 gennaio dellanno precedente

ispravka materijalno znaajnih greaka i promena raunovodstvenih politika u prethodnoj godini- poveanje- correzioni di errori materialmente importanti e cambiamento delle politiche contabili in anno precedente

ispravka materijalno znaajnih greaka i promena raunovodstvenih politika u prethodnoj godini- smanjenje- correzioni di errori materialmente importanti e cambiamento delle politiche contabili in anno precedente- riduzioni

korigovano poetno stanje na dan 1.01.prethodne godine- correggiato stato al giorno 1.01 dellanno precedente ukupna poveanja u prethodnoj godini- aumenti totali nellanno precedente

ukupna smanjenja u prethodnoj godini- riduzioni totali nellanno precedente

stanje na dan 31.12 prethodne godine- stato al 31.12 dellanno precedente

ispravka materijalno znaajnih greaka i promena raunovodstvenih politika u tekuoj godini- poveanje- correzioni di errori materialmente importanti e cambiamento delle politiche contabili in anno corrente- aumenti

korigovano poetno stanje na dan 1.01.tekuce godine- stato iniziale corretto all 1 gennaio dellanno corrente

ukupna poveanja u tekucoj godini- aumenti totali nellanno corrente

ukupna smanjenja u tekuoj godini- riduzioni totali nellanno corrente

stanje na dan 31.12.tekuce godine- stato al 31.12 dellanno corrente

Rodi, J.,1991,str.52, Teorija i analiza bilansa, Ekonomika Beograd

Rodi, J.nav.delo,str.49

Mirjana Kosovi, nav.delo, str.15

Ivan Klajn, Italijansko srpski renik, Nolit, Beograd, 2000, str.282

Aldo Luppi, Anita Jernej, Talijansko-hrvatski poslovni renik, kolska knjiga, Zagreb, 2000, str.150

Biblioteca Universale Rizzoli, Dizionario dei termini economici, BUR, Milano, 1996, str.91

Privredni savetnik br.1 i 2, asopis za raunovodstvo i poslovne finansije, vielani redakcioni odbor , Beograd 2009

Internet, http://www.nbs.yu/export/internet/latinica/65/65_1_3/prijem/index.html

Aldo Luppi, Josip Jernej, nav.delo, str. 522

Ankica Kati, ef raunovodstva u firmi I&C Partners Groups

Internet, www.nbs.rs

Codice civile e leggi complementari, Edizioni giuridiche Simone 2005, Napulj, str.2423

Wikipedia, http://it.wikipedia.org/wiki/Bilancio_d%27esercizio

Privredni savetnik, nav.delo, str.17

Chiara Barbon, diplomirani ekonomista iz Italije i student srpskog jezika

Codice civile, nav.delo, str. 2425

Hrvatsko-talijanski poslovni rjenik,1.izdanje, Aldo Luppi, Anita Jernej, kolska knjiga, Zagreb 2007,str.514

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo, str.16

Dizionario dei termini economici, Dizionario Rizzoli, Italia, 1996, str.35

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo, str.3

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo, str.299

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo,str.359

Chiara Barbon, student ekonomije u Italiji

Aldo Luppi, Josip Jernej, nav.delo, str.509

Ivan Klajn, nav. delo, str. 948

Chiara Barbon

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo, str.393

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo, str.393

Chiara Barbon

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo, str.298

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo,str.195

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo,str.478

Alessandro Balestrino - Maria Pierro, Scienza delle finanze e Diritto Tributario, Edizioni Simone 2002

Aldo Luppi, Josip Jernej, nav.delo, str.28

Mirjana Kosovi, nav.delo, str. 301

Privredni savetnik, nav.delo, str.17

www.link-elearning.com

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo,str.316

Codice civile, nav.delo, str. 2424

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo, str.315

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo, str.192

Privredni savetnik, nav.delo, str.47

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo , str.271

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo, str.102

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo, str.83

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo, str.129

www.crnarupa.singidunum.ac.yu

Ivan Klajn, nav. delo, str. 690

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo, str.491

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo, str.407

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo, str.109

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo, str.292

Internet, www.ekof.bg.ac.yu/nastava/trgovina_HOV/OBVEZNICA.ppt

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo,str.315

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo, str.169

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo, str.178

Privredni savetnik,1 i 2, nav.delo, str.17

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo,str.137

Ivan Klajn, nav.delo, str.403

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo, str.169

Ivan Klajn, nav.delo, str.602

Privredni savetnik, nav.delo, str.17

Chiara Barbon, diplomirani ekonomista?????????

Ivan Klajn, nav. delo, str.423

Privredni savetnik, nav.delo,str.17

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo, str.201

Dizionari Rizzoli, nav.delo, str.335

Aldo Luppi, Anita Jernej, nav.delo, str.509

Privredni savetnik 1i 2, nav.delo, str17

PAGE 2