Filipino - Teorya ng Panitikang Pilipino(powerpoint).pptx

7/25/2019 Filipino - Teorya ng Panitikang Pilipino(powerpoint).pptx

1/20

Teorya o Konsepto

ng PanitikangPilipino


2/20

Ipinapakita sa teoryang ito ang masusing pagkabuo at kritikal na

pormulasyon para unawain ang ugnayan ng akda at katotohanan.

Mahahalagang larawang-isip o konsepto na bumubuo s ateoryangmimetiko:

a. Mimesis pagtulad, paggaya, o imitatsyon.

b. Poietes Ipinapakita sa konseptong ito ang makata bilangmaylikha, maygawa, o manlilikha ng akda.

c. Ito naman ang tiyak, tahasan, tunay o positibong bunga oepekto ng may akda sa tao sa pag-aalpas at pagkawala ngdamdamin. Kaakibat din dito ang kalikasang pantao. Angkalikasang pantao ay tumutukoy sa mga pangkalahatang ssimulain,prinsipyo at katangian sa sangkatauhan o sansinukob.

eoryang Mimetiko


3/20

Ang teoryang enkulturaysyon ay isang proseso kung saan ang

kulturang kasalukuyang umiiral o namamayani ay alinsunod sapadron, dibuho, at balangkas ng lipunan. Ang teoryang ito ay

pagsasagawa o paraan ng pag-aakma at adpatsyon ng tao sakaalaman at kakayahang sumunod sa kanyang kulturangkinabibilangan.

Mga kaaalamang bayan:

Kwentong bayan Karunungang bayan

Awiting bayan

Pamahiin

eoryang !nkulturasyon


4/20

Ang teoryang ito ay pagsasanib ng imahinasyon, guniguni,

o pantasya, at katotohanan. Pinagsama ng magic o magicrealism ang kaalamang bayan tulad ng mitolohiya, alamat, atmga karunungang bayan upang higit na mailalarawan angrealidad o katotohanang nangyayari sa isang lipunan. Maymga mahiwagang kalagayan, pagkakataon, at pangyayaringtunay na nagaganap sa kapaligiran. May mga bagay namasasabing kakaiba at di-karaniwang nangyayari sa paligid.

"alimbawa: #antelmo o bolang apoy na lumilipad kapag gabi.

Pinanniniwalaang kaluluwang hindi matahimik sa kabilangbuhay.

eoryang Magic o Magic$ealism o Mahiwagang

$ealismo


5/20

Ipinahahayag sa surealismo ang tunay na pangyayaring

gumigising at nagpapaalab sa diwa at kamalayan ng taongnakakaranas mismo ng mga pangyayaring nakapagpatindig-

balahibo. %ayunin ng teoryang ito na siyasatin ang mgapangyayaring upang bigyang linaw ang mga ito

Ayon kina Mendiola at $amos &'((): p.**+, nagpapahayagang teoryang ito ng kaisipan at larawang-diwa o imahen saisang paraan gaya ng panaginip na masasabing hindi na

makatwiran subalit nagsisilbing daluyan, behikulo, midyum attulay ng kamatayan. Ang literatura ng mga Pilipino ay isapinakaawtentikong bahagi ng kanilang kultura at pamana. Angmga kuwentong-bayan o folk narratives ay isa sa mgasinasaklawan ng literaturang pambayan.

eoryang #urealismo


6/20

"alimbawa

#a lungsod ng amboanga, may mga white lady

na nananahan sa mga punong kahoy, mgaasuwang na lumulutang.

#a #urigao del orte, ang sabi ng mgamatatanda, may nauulinigang mga boses kapag

hatinggabi. oses daw ng diwata at mortal nanagtatawagan sa isa/t isa dahil hindinagkatuluyang magkaisang dibdib.


7/20

0inagamit ang teoryang ito sa panunuring

nangangailangan ng masusing pag-aaral sa kabuuan ng akda.1ito isinasaalang-alang ang pagbibigay ng kahulugan sa mga

simbolismo na paulit-ulit na makikita sa mga akda. Angpanibagong diin sa teoryang artektipo ay ang mgapangmakataong kahulugan kaysa kahalagahang pang-estetiks. Kahit ang mga pangalan ay mga arketipong simbolong tao.

Ang pangalang !2a, Adan, 3ain, Abel, Kristo ay biblikal angtunog na pumupukaw sa sensibilidad at isip ng tao. #a antokang mga Maranao bilang larawang- diwa, simisimbolo si Adansa sagot sa bugtong na ulan, at si Maria nama/y sumismbolobilang imahen sa durian at bilang panagot sa bugtong.

eoryang Arketipal


8/20

!4$5A0 36%6$A%

$!%AI7I#M

Ang nakapaloob na prinsipyo o simulain sa

teoryangcultural relativismay ang pagtinginat pagkaunawa sa mga paniniwala at 0awainng isang indibidwal no isangetnolinggwistikong pangkat na nababatay sa

kanyang kinagisnan at sa sariling kultura.


9/20

Ayon nga sa naturang teorya, higit nanaunawaan ng iba pang mga

etnolinggwistikong pangkat ang kanyang kapwaPilipino para magkaroon sila ng kamalayan at

kabatiran sa mga:

Pilosopiya

Pangarapin

Pagpapahalaga

Mga butil ng kaisipan

Palaisipan

Pamahiin

Mga kwentong-bayan

Karunungang bayan

Awiting bayan Mga katutubong dula

$itwal


10/20

Ang lahat ng ito ay kabuuan ng prinsipyo namaaaring may bahid ng katotohanan at maykaugnayan sa realidad o maaaring hubad sa

katotohanan. gunit hindi mapasusubalian naang mga ito ay produkto o bunga ng mgakaranasan ng mga taong-bayan noongnagdaan panahon.

"alimbawa nito ay ang kahalagahan ng mgapamahiin. May malaking pagpapahalaga angmga tao sa kasaganaan at swerteng bagay saaraw ng kasal: 8Magiging masagana ang

pamumuhay ng mag-asawa kapag umuulan saaraw ng kanilang kasal at magkakaroon ngmaraming biyaya ang mga ninong at ninangkapag Malaki ang kanilang regalo sa mgaikakasal9


11/20

umatalakay din ang cultural relativism sapaniniwala o ginagawa ng tao batay sakulturang kanilang sinusunod. akikilala ang

isang tao sa paraan ng kanyang pamumuhay atsa kulturang kanyang kinalakihan.

0aya halimbawa ang kaugalian ng mga Muslimna sinusunod ang limang "aligi &Pillars+ ng

Islam. 6na, ang proklamasyon ng pananampalataya sa

nag-iisang 1iyos na si Allah &As-shahada+.

Ikalawa, ang pagdarasal ng limang beses sa

isang araw alah+. Ikatlo, ang pagbibigay ng btulong na &akat+.

Ikaapat, ang pag-aayuno o pagpupuasa sabuwan ng $amadhan hawmu $amadhan+.

Ang huling "aligi ay ang pagpunta sa Mecca.

&"a+.


12/20

!4$5A0 #4#54%4"IKA% Ayon kay Ariel Agcaoili &*;;


13/20

"alimbawa nito ay kung bakit pinauusukan angmga bata kapag sila/y nilalagnat. #a paniniwalang matatanda, ang dahilan nito ay upang

itaboy ang masasamang espiritong sumanib sakatawan ng mga ito. Ang dahilan saginagawang pagbulong ng mga tao tuwingdumadaan sa tabi ng mga punungkahoy kapag

takipsilim, ay upang hindi sila pagluruan ngmalign at iba pang supernatural na nilalang.Mayroon ding mga panahiin ng mga tao sapagtitinda: kung ilalako ang paninda, pausukanang bilao at ang lalagyan ng pera= ang dahilandaw nito/y para medaling maubos ang mgapaninda. #iguraduhin din daw na ang unangbibili sa paninda ay lalaki sa dahilangsuswertihin daw ang may-ari ng tindahan dahil

magiging malakas ang benta nito.


14/20

!4$5A0 "!$M!56IKA #a teoryang ito, binibigyan ng kahulugan o

interpretasyon ang isang salita o anyong pampanitikan,pangyayari at kaganapan. "alimbawa, pagbibigayinterpretasyon ni Angelina #antos sa panitikan, sinasabiniya na walang itinatago ang panitikan kahit ang

pinakapangit na bahagi ng sansinukob. %ahat ay pinapaksa nito: ako, ikaw, siya, sila at tayo.

%ahat ay inilalarawan nito: ang langit, lupa, butuin, araw,buwan, ang bundok, bukid, parang, dagat, ilog, ang buongkapaligiran, at kalikasan.

0ayundin ang damdaming masaya, malungkot, namumuhi=nahuhubog ang kadakilaan, ang kataksilan, kaapihan,pagyurak ng dangal, kahit mga bagay na di kayang abutinng paningin basta/t maaabot ng isip at damdamin.


15/20

Ang lahat sa sandaigdigan ay walang nakaliligtashanggang sa ganap nating maunawaan angpangyayari sa ating buhay, sa ating kapaligiran.

#a interpretasyon naman ni !mily Marohombsar,dating pangulo ng M#6 #ystem, ang panitikan ay lahatng bagay na masisinag sa kapaligiran maganda mano di kaaya-aya, masamyo o masangsang man, sariwao lanta at kupas man, pati iba/t ibang emosyon na

nadarama ng bawat isang tulad ng kasiyahan, lumbay,pagtangis, paghihinagpis, sakit at hirap.

Ayon pa rin kay Marohombsar, ang panitikan aykahapon, ngayon, at bukas na nagbibigay inspirasyonsa mga mag-aaral na liripin at unawain ang kanilang

pinagmulang angking pagkakakilanlan at nangmapaglimi nila na sila/y may sariling tatak at identidadbilang mgaPilipino.


16/20

!4$5A0 M4$A%I#IK4 Ang mga akdang pampanitikan na gamit ang teoryang

moralistiko ay may layuning magbigay-aral sa mgamambabasa.

Ayon kay "orace, isa sa mga impluwensyang na kritiko,may dalawang bagay na naibibigay ang tula &akda+ angdulce o ang aliw at kaligayahang naipadarama ng akda, atutile o ang arla at kaalamang naibibigay ng akda antos,*;'':>(+. Kaya masasabing ang pangunahing tungkulin ngmga manunulat sa teoryang moralistiko ay magbigay-aliwat magsilbing guro at tagapangaral sa kanyang lipunan.

May didaktibong pampanitikan sa gamit ang teoryangmoralistiko sa panahon ng mga katutbo, tulad ng mga mito,ilang alamat, pabula, kasabihan, at salawikain. #a panahonnaman ng Kastila, kilala rin ang Florante at Laura ni?rancisco alagtas sa taglay nitong matatayog na mgakaisipang moralistiko.


17/20

!4$5A0 $4MAI#I#M4 aliwas ang teoryang romantisismo sa teoryang

klasisismo. Pinangingibabaw ang kaisipan kaysadamdamin sa klasisismo. Pinagtutuunan ng pansin sateoryang klasisismo ang katangian ng mga tauhan na

karaniwang angat sa karaniwan, marangal at matimpiang kilos at maging ang pananalita, at ang mga tampokna tauhan ay nabibilang sa mataas na antas sa lipunan&hari, reyna, prinsipe, prinsesa, duke, dukesa, atbp.+.

#a teoryang romantisismo, nangingibabaw ang

damdamin sa isip. Pinahahalagahan ditto ang emosyonkaysa sa katwiran kung kaya pinaniniwalaan na angbuhay ay bahagi ng mga suliraning walang kalutasanantos,*;'':)+


18/20

Pinahahalagahan sa romantisismo, ayon kay

Agcaoli &*;;>+,

ang pagkamaramdamin, pagmamahal sakalikasan, simpatiya sa nakaraan, at pagkahiligsa kababalaghan.

Para kina Magracia at %aron 7alde&*;;


19/20

Bika naman nina Ines-$amos at Mendiola na sa mga akdaraw ng mga romantisita lalo na sa kanilang mga tulamababasa ang waring kompesyon ng mga manunulat.

andoon ang kanilang pangarap, mga hinanakit,kasawian, pag-aalinlangan, tinitimping galit,pagpapatawad, at marami pang iba/t ibang kulay ngdamdamin &'(():*C+. Ang damdamin ng pagigingmakabayan ay makikita rin sa mga akda ng mga

romantisista. "alimbawa nito ay ang trilogong tula osagutang tula na Hibik ng Pilipinas sa Inang Espanya&'DDD+ ni "erminigildo ?lores= agot ng Espanya sa Hibikng Pilipinas ni Marcelo ". del Pilar= at !atapusang Hibikng Pilipinas sa Inang Espanya ni Andres oniEacio.

Ang tema naman ng kababalaghan ay matatagpuan dinsa alamat na etiolohikal at di-etiolohikal na pumapaksa sasupernatural sa nilalang at magiging sa mga himala ngmga santo at santa.


20/20

Mutya, e2erly P.

4rti, Ma. 5rabel 0.

Puig, Folina 3.

#on, Ma. heresa Mari %.

e2es, Michelle Mae A.

7alencia, Princes #harmaine 0.

Documents

Filipino - Teorya ng Panitikang Pilipino(powerpoint).pptx