SUPPORT MATERIAL FOR INDEPENDENT LEARNING ENGAGEMENT (SMILE)

7 Filipino

Unang Markahan – Modyul 7

Paggamit nang Wasto ng

mga Retorikang Pang-ugnay

FEMILYN O. BULANON

A Joint Project of the

SCHOOLS DIVISION OF DIPOLOG CITY and the

DIPOLOG CITY GOVERNMENT

Filipino – Ikapitong Baitang Support Material for Independent Learning Engagement (SMILE) Unang Markahan – Modyul 7: Paggamit nang Wasto ng mga Retorikang Pang-ugnay

Unang Edisyon, 2020 Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilimbag sa Pilipinas ng Department of Education – Region IX - Dipolog City Schools Division Office Address: Purok Farmers, Olingan, Dipolog City

Telefax: (065) 212-6986

E-mail Address: dipolog.city@deped.gov.ph

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Femilyn O. Bulanon

Editor: Florita G. Baro

Tagasuri: Riela Angela C. Josol, EPS – Filipino

Tagalapat: Riela Angela C. Josol, EPS – Filipino

Tagapamahala: Virgilio P. Batan, Jr. – Schools Division Superintendent

Jay S. Montealto – Asst. Schools Division Superintendent

Amelinda D. Montero – Chief Education Supervisor, CID

Nur N. Hussien – Chief, Education Supervisor SGOD

Ronillo S. Yarag – Education Program Supervisor, LRMS

Leo Martinno O. Alejo – Project Development Officer II, LRMS

1

Alamin

Sa modyul na ito ay sumasalamin ang paniniwalang Muslim at mga Retorikang pang -

ugnay na susubok sa iyong isipan at ito’y susukatin natin batay sa mga sumusunod na

tunguhin:

Gamit ng modyul na ito, ikay ay inaasahang:

Nagagamit nang wasto ang mga retorika na pang – ugnay na ginamit sa akda (kung,

kapag, sakali, at iba pa), sa paglalahad (una, ikalawa, halimbawa, at iba pa, isang

araw, samantala), at sa pagbuo ng editorial na nanghihikayat (totoo/tunay, talaga, pero/subalit at iba pa sa kasalukuyan.

(F7WG-If-g-4)

Inaasahang din na ikaw ay: a. Natutukoy ang pang – ugnay na ginamit sa pangungusap/talata. b. Nagagamit nang wasto ang mga retorika ng pang – ugnay na ginamit sa akda.

Subukin

PANIMULANG GAWAIN: PAGTATAYA

Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang bawat katanungan at piliin ang titik na tumutukoy sa tamang sagot. Isulat sa aktibiti notebook ang mga kasagutan.

1. Ipinapapatupad ng pamahalaan ang GCQ para sa ikabubuti ng mga mamamayan. Alin sa pangungusap ang pang– ugnay na ginagamit?

A. sa B. ng

C. mga D. para sa

2. Madaling mahawa ng sakit na Covid kapag di ka nag – iingat ang isang tao. Alin sa pangungusap pang – ugnay na ginagamit?

A. kapag B. na

C. ang D. ka

2

3. Anong uri ng pang – ugnay ang salitang may salungguhit? Naging mahigpit ang

pagpapatupad ng mga health protocol subalit marami pa ring di-sumusunod nito. A. pangatnig

B. pang – ukol C. Pang – ankop

D. panghalip

4. “Mukha__ masarap ang ulam mamaya sa bahay.” Ano ang pangatnig sa pangungusap? A. na

B. -y

C. -ng D. -g

5. “Masipag ____ mag-aral si Luna kaya mataas ang kanyang marka.” Ano ang pangatnig

ang binubuo sa pangungusap? A. na

B. -ng

C. -g D. ka

6. Ano ang tawag sa mga katagang nag -uugnay sa panuring at salitang tinuturingan?

A. Pang - ukol B. Pang - angkop

C. Pangatnig D. Panghalip

7. Alinsunod sa lokal na pamahalaan dapat ang mga mamamayan ay sumunod sa mga alituntunin nito. Anong pang- ugnay ang ginagamit sa pangungusap?

A. Pang - angkop B. Pang - ukol

C. Pangatnig D. Panghalip

8. Huwag mong gawin ang mali _______ wala itong magandang maidulot sa kapwa. Anong pang – ugnay ang angkop sa pangungusap?

A. dahil B. ngunit

C. sapagkat D. kung

9. Ikaw ay napiling iskolar ng paaralan _________ si Lyca ay minalas na hindi nakuha.

Anong angkop na pang – ugnay ang gagamitain sa pangungusap?

A. at B. ngunit

C. dahil D. sapagkat

10. Saan ginagamit ang pang – angkop na na sa isang pangungusap? A. Kapag ang unang salita ay nagtatapos sa n.

B. Kapag ginagamitan ito ng na. C. Kapag ang unang salita ay nagtatapos sa katinig maliban sa n

D. Kapag ang unang salita ay nagtatapos sa katinig.

3

11. Ang tao ay nabubuhay at di mawalan ng pag – asa habang na bubuhay pa. Alin ang

pang – ugnay na ginagamit sa pangungusap. A. ay

B. at C. habang

D. na 12. Paano nakatulong ang mga salitang ginagamit na pang-ugnay para maging mabisa ang

paglalahad? A. Maging malinaw ang pangungusap na pinapahayag.

B. Madaling maintidahan kung sino ang pinag - uusapan

C. Para malaman ang tinutukoy ng pangungusap. D. Para hindli malilito ang mambabasa

13. Umaapaw ang tubig sa kalsada sapagkat malakas ang ulan. Anong pang – ugnay ang ginagamit sa pangungusap?

A. sa B. ang

C. sapagkat

D. kalsada

Balikan

Sa nakaraang modyul ay natutunan mo ang ibat – ibang elemento ng maikling kuwento mula sa Mindanao.

Gawain A: Muli nating sariwain ang nakaraan! Buoin ang dayagram sa ibaba upang masuri ang kuwento mula sa Mindanao, batay

sa elementong napag-aralan.

Modyul 7

Paggamit nang Wasto sa mga Retorikang Pang-ugnay

Mga Tauhan Banghay

Tagpuan

Panimula

Tunggalian

Kasukdulan

4

Gawain B

Gamitin sa pangungusap ang mga salitang pang-ugnay na kung, kapag, sakali, baka at

sana.

1.

2. 3.

4. 5.

Tuklasin

Ang akdang “Pagislam” ay sumasalamin sa paniniwalang Islam. Ito ang relihiyon o

paniniwalang laganap sa Mindanao particular sa rehiyon ng Autonomous Region in Muslim

Mindanao (ARMM) kung saan kabilang ang mga lalawigan ng Basilan, Lanao,

Maguindanao, Sulu, at Tawi – Tawi.

Basahin ang talata sa loob ng kahon para sa iba pang impormasyon tungkol sa

paniniwalang ito.

Ang Islam ay ang relihiyon ng mga Muslim na ipinamana ng mga Arabe

sa at ating bansa. Ito ay isang uri ng paniniwalang monoteismo na

nanganaghulugang pananampalataya sa isang Diyos. Ang salitang Islam ay

nangangahulugang pagsuko – pagsuko sa kagustuhan ng Diyos na si Allah.

Ang aral ng Islam ay nakapaloob sa “Limang Haligi ng Katotohanan”. Ito ang

ang shahada (paniniwalang walang ibang Diyos kundi si Allah at si

Mohammed ang propeta ng Diyos); salat (pananalangin ng limang ulit sa loob

ng isang araw paharap sa direksiyon ng Mecca); zakat (pagbibigay – limot sa

mahihirap); saum ( pag aayuno mula sa pagsikat ng araw hanggang sa

paglubog nito sa buwan ng Ramadan); at hajj ( ang paglalakbay sa lungsod

ng Mecca isang beses man lamang sa kanilang buhay kung saan tinatawag

na Hadji ang sinumang nakagaga nito).

Matatagpuan sa Koran, ang banal na aklat ng mga Muslim, ang

kanilang mga aral. Naglalaman ito ng mga kautusang panrelihiyon na dapat

sundin ng mga Muslim. Ito ay binubuo ng 144 na surah o kabanata na nasa

anyong patula sa wikang Arabiko. Moske o masjid ang tawag sa kanilang

lugar sambahan. Ang lahat ng mga Muslim ay kabilang sa isang komunidad

na tinatawag na tinatawag na umma anuman ang kailang kultura o bansang

kinabibilangan.

SANGGUNIAN: Lakbay ng Lahing Pilipino

saSAss

5

1. Ano – anu ang ibat ibang paniniwalang Muslim ang binanggit sa talata?

2. May pagkakatulad ba to sa iyong paniniwala? Ilahad ang mga ito

Pansinin ang mga salitang may diin sa talata. Ano ang naging gamit ng mga ito?

Suriin

Nakatutuwa dahil ang husay mo sa pagsagot ng mga gawaing ito. Gusto mo bang

maglaro? Tara maglaro tayo. Humanap ka ng makakalaro na kahit sinong miyembro ng

iyong pamilya. Sabay ninyong basahin ang impormasyon sa ibaba. Dapat maging pamilyar

ka pagkatapos ninyong basahin at unawain.

Retorikal na Pang – ugnay Ang pang – ugnay at tawag ng mga salitang nagpapakita ng relasyon ng dalawang

salita, parirala, o sugnay. Ito ay mahalaga upang Makita sa pag – uugnayang na

mamagitan sa pangungusap o bahagi ng teksto. Sa Filipino ang mga pang – ugnay ay

kadalasang kinakatawan ng pang – angkop, pang – ukol, at pangatnig.

1. Pang – angkop - salitang nag – uugnay sa panuring at salitang

tinuturingan. Ito ay nagapaganda o nagpapadulas ng pagbigkas ng mga

pariralang pinaggagamitan. May dalawang uri ng pang – angkop

o Ang pang – angkop na na ginagamit kapag ang unang salita ay nagtatapos sa katinig maliban sa n. Hindi ito nakasulat nang

nakadikit sa unang salita. Inihihiwalay ito. Nagigitnaan ito ng salita at ng panuring.

Kapag ang unang salita naman ay nagtatapos sa titik n

tinanggal o kinaltas ang n at ikinakabit ang -ng Halimbawa: huwarang pinunò

o Ang pang – angkop na -ng ay ginagamit kapag ang unang salita ay nagtatapos sa mga patinig. Ikinakabit ito sa unang salita.

Halimbawa: mabuting kapatid 2. Pangatnig – mga kataga/ salita na nag – uugnay sa dalawang salita,

parirala, o sugnay.

Pangatnig na pandagdag: Nagsasaad ng pagpuno o pagdaragdag ng impormasyon.

Halimbawa: pati, at Pangatnig na panunukod: Nagsasaaad ng pagbubukod o

paghihiwalay. Halimbawa: o, ni, maging

Pagbibigay ng Kondisyon: Nagsasaad ng kondisyon o pasubali. Halimbawa: kapag, pag, kung, basta

Pagsasaaad ng contrast o pagsalungat: Nagsasaad ng pag – iba,

pagkontra o pagtutol. Halimbawa: ngunit, subalit, datapwat, bagama’t

Pagbibigay sanhi/dahilan: Nag – uugnay ng mga lipon ng salitang nagbibigay – katwiran o nagsasabi ng kadahilanan.

Halimbawa: dahil sa, sapagkat, palibhasa

6

3. Pang – ukol – Ito ay kataga/ salitang nag – uugnay sa isang pangangalan

sa iba pang mga salita sa pangungusap. Ito ang mga kataga / pariralang malimit na gamiting pang-ukol.

Sa ayon sa/kay Ng hinggil sa /kay

Kay/kina ukol sa/ kay Alinsunod para sa/kay

Laban sa/ kay tungkol sa/ kay

Pagyamanin

Kayang-kaya ito!

Gawain 1:

Isulat sa sagutang papel ang uri ng pang-ugnay na may salungguhit sa talata.

Ang Talinghaga

Ano ang palagay ninyo (1) ukol sa kuwentong ito? May (2) isang tao na may (3)

dalawang anak na lalaki. Lumapit siya (4) sa nakatatanda at sinabi, “Anak lumabas ka at magtrabaho sa ubasan ngayon.” “Ayoko po” tugon niya. (5) Ngunit nagbago ang kanyang

isip at siya’y naparoon. Lumapit din ang ama sa (6) anak na bunso at (7) gayundin ang kanyang sinabi. “Opo, “tugon nito. (8) Datapwat hindi naman siya naparoon. (9) Para sa

iyo, sino sa dalawa ang sumunod sa kalooban (10) ng kanyang ama?

1. ________________ 6. _________________

2. ________________ 7. _________________ 3. ________________ 8. _________________

4. ________________ 9. _________________ 5. ________________ 10. _________________

Sa mga pagsasanay na inyong ginawa, ano ang inyong natutunan?

Isaisip

Kaunti na lang at matatapos na ang iyong paglalakbay. Nais kong alalahanin mo

ang mga pagsubok na hinarap o pinagdaanan mo sa iyong buhay. At isulat ito gamit ang

mga natutunan mong pang – ugnay. Pumikit ka at isipin ang pangyayaring ito. Isipin at

balikan ang mga nakaraang naganap sa lumipas na buwan.

Paano ka naging matagumpay sa pagsubok na ito?

Anong aral ang natutuhan sa pangyayaring ito?

7

Isagawa

Galingan mo!

Na - ________________________________________________________

________________________________________________________

ng - ________________________________________________________

________________________________________________________

kung - ________________________________________________________

alisunod sa- ___________________________________________________

____________________________________________________

tungkol sa- ____________________________________________________

____________________________________________________

kapag- _____________________________________________________

_____________________________________________________

subalit- _____________________________________________________

kung- _____________________________________________________

Tayahin:

Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang bawat pangungusap at piliin ang tamang titik ng tamang sagot. Isulat sa kwaderno ang iyong mga kasagutan. 1. Ipinapapatupad ng pamahalaan ang GCQ para sa ikabubuti ng mga mamamayan. Alin

sa pangungusap ang pan – ugnay na ginagamit? A. sa

B. ng C. mga

D. para sa

8

2. Madaling mahawa ng sakit na Covid kapag di ka nag – iingat ang isang tao. Alin sa

pangungusap pang – ugnay na ginagamit? A. kapag

B. na C. ang

D. ka

Anong uri ng pang – ugnay ang salitang may salungguhit? Naging mahigpit ang pagpapatupad ng mga health protocol subalit marami pa ring di sumusunod nito.

A. pangatnig

B. pang – ukol C. Pang – ankop

D. panghalip

4. “Mukha__ masarap ang ulam mamaya sa bahay.” Ano ang pangatnig na binubuo sa pangungusap?

E. na

A. -y B. -ng

C. -g

5. “Masipag ____ mag – aral si Luna kaya mataas ang kanyang marka.” Ano ang pangatnig ang binubuo sa pangungusap?

A. na B. -ng

C. -g

D. ka

6. Ano ang tawag sa mga katagang nag -uugnay sa panuring at salitang tinuturingan? A. Pang - ukol

B. Pang - angkop C. Pangatnig

D. Panghalip

7. Alinsunod sa lokal na pamahalaan dapat ang mga mamamayan ay sumunod sa mga

alituntunin nito. Anong pang- ugnay ang ginagamit sa pangungusap? A. Pang - angkop

B. Pang - ukol C. Pangatnig

D. Panghalip 8. Huwag mong gawin ang mali _______ wala itong magandang maidulot sa kapwa. Ano ang

pang – ugnay ang angkop sa pangungusap?

A. dahil B. ngunit

C. sapagkat D. kung

9. Ikaw ay napiling iskolar ng paaralan _________ si Lyca ay minalas na hindi

nakuha. Ano ang angkop na pang – ugnay ang gagamitain sa pangungusap?

A. at B. ngunit

C. dahil D. sapagkat

9

10. Saan ginagamit ang pang – angkop na na sa isang pangungusap?

A. Kapag ang unang salita ay nagtatapos sa n. B. Kapag ginagamitan ito ng na.

C. Kapag ang unang salita ay nagtatapos sa katinig maliban sa n D. Kapag ang unang salita ay nagtatapos sa katinig

11. Ang tao ay nabubuhay at di mawalan ng pag – asa habang na bubuhay pa. Alin ang pang – ugnay na ginagamit sa pangungusap.

A. ay

B. at C. habang

D. na

12 Paano nakatulong ang mga salitang ginagamit pang – ugnay para maging mabisa ang paglalahad? presyo

A. Maging malinaw ang pangungusap na pinapahayag.

B. Madaling maintidahan kung sino ang pinag - uusapan C. Para malaman ang tinutukoy ng pangungusap.

D. Para di malilito ang taga basa nito.

13. Umaapaw ang tubig sa kalsada sapagkat malakas ang ulan. Ano ang pang – ugnay na ginagamit sa pangungusap?

A. sa B. ang

C. sapagkat

D. kalsada

Karagdagang Gawain

Gawain 2 Larawang Suri…

Masdan ang mga larawan. Bumuo ng mga pangungusap batay sa mga larawang nasa

ibaba, gamit ang iba’t ibang pang-ugnay na salita.

1. 2.

4.

10

2. 4.

5. 6.

Susi sa Pagwawasto

Sanggunian

Pinagyamang PLUMA 7 (K to 12) Karapatang – ari 2017 ng Phoenix Publishing House, Inc.

at nina Ailene Baisa – Julian, Nestor S. Lontoc, Carmela Esguera – Jose, at Alma Dayag

Pagyamanin Gawain 1 1. Pang - ukol 2. Pang - angkop 3. Pang - angkop 4. Pang - ukol 5. Pangatnig 6. Pang - angkop 7. Pangatnig 8. Pangatnig 9. Pang - ukol 10. Pang - angkop

Subukin/Tayahin 1. D 2. A 3. A 4. C 5. A 6. B 7. B 8. C 9. B 10. C 11. C 12. A 13. C