Fefo årsrapport 2010 samisk

Jahkeraporta2010

årsrapport 2009

Jahkeraporta 20102

almmuheaddji:

Finnmarkseiendommen – Finnmárkkuopmodat, Torget, 9711 Lakselv l [email protected] l www.fefo.no ovdasiidogovva: Bjarne Riestohábmen ja bordin: Morten Hernæs, 07 Aurskogdeaddileapmi: 07 Aurskog

Logo vuođđojurddáFinnmarkseiendommen Finnmárkkuopmodat lea logoi válljen symbolihka mas leat mielde buot áiggit ja álbmotjoavkkut.

Ivnnit leat vižžojuvvon sihke Sámi ja Norgga leavggas, mii čájeha ahte Finnmárkkuopmodat dovdá fuolkevuođa ja ovddasvástádusa sihke kveanaide, sápmelaččaide ja čearddalaš norgalaččaide.

Logo váldoelemeanta lea jorba hápmi. Dát čujuha sámileavgga beaivvášgovastahkii, muhto maiddái jorbadasa nanu ja oadjebas birastahkii.

Finnmárkkuopmodaga logo gierdu lea rabas, ja luoitá sisa guovssahasa, mas leat Norgga ja Sámi leavgga ivnnit.

Dát govvideapmi čujuha dan fátmmasteaddji oidnui, mii galgá leat Finnmárkkuopmodaga dovdomearkan, ja doalvu jurdagiid maiddái buot fámuide mat leat davviguovllu luonddu geiddolašvuođas.

Go ivnniin ja symbolihkas lea kulturhistorjjálaš duogáš, de lea estetihkka fas ođđaáigásaš. Mis lea historjá mieldámet, muhto geahččat ovddosguvlui.

Dohko han mii leat vádjoleame.

www.fefo.no / tlf 09975 3

Ovdasánit

govva: arne johanson / colourbox. com

2010 lea leamaš buorre ja hástaleaddji jahki FeFo:i. Lea leamaš garra ráhčamuš ja ollu fuomášupmi FeFo:i dan 4,5 jagi go FeFo lea gávdnon. 2010:s nogai FeFo vuosttaš strategalaš plána áigodat. Dán oktavuođas lea Norut, Áltá čađahan viiddis evaluerema FeFo doaimmas. Evaluerema váldokonklušuvdna lea ahte FeFo lea čoavdán servodat-doaimmas bures Finnmárkku- lága ulbmila mielde. Mii geat beaivválaččat bargat FeFos leat dieđusge ilus go bohtet dákkár dieđut. Dát addá midjiide motivašuvnna ja duostilvuođa ain garraseap-pot bargat Finnmárkku- lága ulbmila duohtandah-kamiin mii lea doaimmahit FeFo buoremussan Finn-márkku ássiide ja sámi kultuvrra ja servodateallima vuođđun.

2011:s mearriduvvo ođđa strategalaš plána mii lea min boahttevaš jagiid barggu vuođđun.

Ulbmil dainna jahke-raporttain lea addit finnmárkolaččaide ja earáide dieđuid 2010 hástalusaid ja bargguid birra.

Buorre lohkamušLeavdnja 01.04.2011

Jon Meløydirektevra

Jahkeraporta 2010 Årsrapport 20104

jahkerapporta 2010Mii lea FeFo?Álggus sáhttá leat ulbmilaš geahččat veahá Finnmárkkulága ja guđelágan organisašuv-dnan Stuorradiggi lea mearridan ahte FeFo galgá leat. FeFo lea sierra riektesubjeakta mii lea báikáduvvan Finnmárkui ja galgá háldda-šit eatnama ja luondduvalljodagaid ja nu ain maid eaiggáduššá lága ulbmila ja Finnmárkku-lága njuolggadusaid mielde muđui.

Ot.prp. nr. 53, siidu 7 dadjá juoidá dan birra mii FeFo lea:

Finnmárkoláhka siskkilda ahte Finnmárko-laččain dás duohko galgá leat oamastan- ráđđejupmi, ja gieldda ja stáhta galget fas čađahit válddi.

Kommunikašuvnnas Finnmárkku álbmogiin ja almmolaš váldeorgánaiguin lea dávjá dárbbašlaš deattuhit FeFo eananeaiggátrolla, danne go hirpmat ollusiin lea dat oaivil ahte FeFo doaimmaha almmolaš hálddašeami ja doaimmaha almmolaš váldegeavaheami.

Justisdepartemeanta digaštallá dán reivves 29.02.2008

Go Od.prp, s 107 geavaha dajaldaga «háldda-šeapmi» man mearkkašupmi lea hálddašit árvvuid seamma láhkái go lága bajilčállagis ja §1,6, 9 ja 26 gč.dajaldagaid opmodatháldda-šeapmi, kapitálahálddašeapmi, ja oažžu lohkat «hálddašit mii lea háldosis» ja iige allatvuođa dahje almmolaš váldedoaimmaheami mearkkašumis.

EkonomiijaFeFo:s lei 2010:s su. 4,6 millijovnna kruvnno buorrinbáza ja mávssii 2,3 millijovnna kruvnno vearu. Deaŧalaš váikkuhus Finn-márkkulágas ja luondduvalljodagaid region-álalaš oamasteamis, lea ahte eananeaiggát-doaimma vejolaš buorrinbáza bissu Finn-márkkus. FeFo hálddaša árvvuid mat gullet buot finnmárkolaččaide. Go vuovdá areálaid lea danne deaŧalaš ahte FeFo gáibida rievttes hatti, amas FeFo sirdit árvvuid oktašašvuođas ovttaskas areálaoastái, muhto fuolaha ahte árvvut mannet buot Finnmárkkuservodahkii.

FeFo lea iešruhtadeaddji iige oaččo mak-kárge doarjaga stáhtas. Dát ii mávsse dattet-geahte FeFos buot surggiin lea beroštupmi dinet nu olu go vejolaš, muhto sisttisdoallá ahte FeFo ferte dárkkistit ekonomiijas. 2010 buorrinbáza čájeha ahte FeFo:s lea buorre ekonomiijastivren ja dárkkista ekonomiijas.

FeFo buorrinbáza geavahuvvo buoremussan Finnmárkku ássiide. Dán oktavuođas lea FeFo 2010:s ožžon Asplan Viak:a čielggadit iešguhtetge vejolašvuođaid geavahit buorrinbáhcaga. Boahttevaš jagii čuovvo-luvvo dát, vai FeFos buorrinbáza sáhttá leat fárus ovdánahttime Finnmárkku vel buoret sadjin orrut. Meahcásteapmi geiddolaš

almmi vuolde. govva: lena kristiansen

www.fefo.no / tlf 09975www.fefo.no / tlf 09975 55

Giđđa Báhčaveajis. govva: yngve beddariGo guoská ođasmahtti valljodagaid vuovddi, fuođđuid, ja guoli hoidemii Ii leat FeFo ulbmil dinet nu olu ruđa go vejolaš, muhto dássáduvvon doaimmaheapmi. Hálbbes/ nuvttá muorat, bivdu, ja guolásteapmi finnmárkolaččaide lea jotkojuvvon 2010:s. Dáid buktagiid divadat/mávssut gokče 2010:s dušše osiid FeFo goluin hálddašit ortnegiid. Ođasmahtti valljodagaid doaimmaheami vuolláibáza mii lei bivddu ja guolásteami siskkobealde gokčojuvvui eanaláigoheami sisaboađuiguin ja čievra- ja minerálasisaboađuiguin. Ulbmil go FeFo veahkeha meahccedoaimmaid russolasat lea doallat vuollegis hadde- dási.

Eará valljodatsurggiin nugo biegga- ja čáhcefápmu, čievra- ja minerálat ja opmodagat lea FeFo:s guhkit áiggi sisaboađuid sihkkarastin oktasašvuhtii guovddážis. Dat ahte FeFo lea árjjalaš eananeaiggát lea deaŧalaš Finnmárkui, go árjjalaš eananeaiggát sáhttá leat veahkkin heiveheame ođđa bargosajiid, regionála oamasteami ja báikkálaš árvoháhkama.

FeFo háliida ovdáneami Finnmárkkus iige leat passiivvaš álgoávnnasfálli gii diktá gávppálaš doaimmaheddjiid váldit fylkka álgoávdnasiid hálbái ja de ieš valdit vuoittu.

Ovttasbargu earáiguinFeFo:s leat hui olu ovttasbargoguoimmit.

Deaŧaleamos ovttasbargu lea gielddaiguin, main lea bajimus ovddasvástádus areála-hálddašeamis areálahálddašeamis plána- ja vistelága bokte. Gielddat stivrejit visot gieldda areálageavaheami plána- ja vistelága olis. FeFo rolla eananeaiggádin lea čuovvolit gielddaid areálaplánaid.

Eará surggiin lea FeFo:s viiddis ovttasbargu ollu almmolaš eiseválddiiguin, berošteaddji-organisašuvnnaiguin, báikkálaš organisa- šuvnnaiguin ja ealáhusaiguin. Árjjalaš eanan- eaiggádin ferte FeFo ovttasbargguin ja servvoštallamiin sihkkarastit ahte valljo-datávkkástallan ja árvoháhkan boahtá Finnmárkku álbmogii buorrin. Eaiggát-áŋgiruššamiin ja buriid oasálaččaiguin sáhttá FeFo ovddidit eananvalljodagaid geava-heami ceavzilis lági mielde ja ná ollasuhttit Finnmárkolága ulbmiliid.

FeFo orgánaid barggut ja čoahkkáibidjuStivraStivra lea leamaš čuovvovaččat biddjon čoahkkái 2010:s:

Nammaduvvon Finnmárkku fylkkadikkis:Jođiheaddji Harald Larssen – Lisbeth Sandtrøen persovnnalaš várrelahttuInga Manndal – Knut Mortensen persovnnalaš várrelahttuLise Svenning – Svein Iversen persovnnalaš várrelahttu

Nammaduvvon Sámedikkis:Nubbinjođiheaddji Toril Bakken Kåven – Isak Ole Hætta persovnnalaš várrelahttuNils Johan Gaup – Elisabeth Hegge Guttorm persovnnalaš várrelahttuKlemet Erland Hætta – Elin Henriksen persovnnalaš várrelahttu

Jahkeraporta 20106 Jahkeraporta 2010

jahkeraporta 2010

Stivrra barguStivra lea doallan guhtta dábálaš stivra-čoahkkima ja guokte telefovdnastivra-čoahkkima ja meannudan 82 ášši.

Deaŧalaš áššiin mat leat meannuduvvon stivrras 2010:s sáhttá namuhit FeFo sáiva-guolásteami hálddašeami njuolggadusaid, ealgaeriid juohkima gaskal gilisiskkobealde ássiid ja olggobeale gili ássiid, ruoná doarjagiid njuolggadusaid juolludeami, luossačázádagaid lihttoláigoheami ja luossabivdima njuolggadusaid mearas rievdadeami. Stivra lea addán gulaskud-dancealkámuša iešguhtetge suodjalanárvalu- saide ja stáhta anadroma luossaguolle- bivdima muddemiidda ja láhkanjuolggadu-saide. Dasa lassin lea stivra meannudan olu áššiid mat gusket areálavuovdimii, earret eará Álttás ja Girkonjárggas.

Stivra čađahii čoahkkima stáhtačálliin Heidi Sørensen:in Birasgáhttendeparte-meanttas digáštallan dihte daid suodjalan-proseassaid mat dáhpáhuvvet Finnmárkkus luonddugirjáivuođalága olis. Stivra dovddahii doppe ahte FeFo ii hálit giddet eambbo FeFo-eatnamiid

Stivrra čoahkkimat earáiguinSámediggái ja fylkkadiggái lea finnmárko-lágas addon mandáhta nammadit 3 miellahtu goappáge stivrii. 2010:s leat

čađahuvvon guokte gulahallančoahkkima Sámedikkiin ja Fylkkagielddain, gos FeFo hástalusat digaštallojedje. Dasa lassin dollojedje ollu čoahkkimat gaskal fylkka-gieldda, Sámedikki ja FeFo hálddahuslaš dásis.

Áššit mat digaštallojedje gulahallan-čoahkkimiin ledje vejolaš buorrinbáhcaga geavaheapmi, ja guđeládje strategalaš plána 2011 galgá ráhkaduvvot. Stivra bovdejuvvo ollu čoahkkimiidda iešguđet dásis. Stivra lea vuoruhan deaivat regionála ja gieldda politihkalaš orgánaid, muhto lea maiddái leamaš buorredáhtolaš earáiguin.

DárkkistanlávdegoddiDárkkistanlávdegottis lei dákkár čoahkkáibidju 2010:s:

Stáhta nammadan:vuosttaš jahkebeali

Kristin Normann, – Hans Petter Graver jođiheaddji peršovnnalaš várrelahttu

nuppi jahkebeali

Kristin Bjella – Hans Petter Graver peršovnnalaš várrelahttu

Fylkkadiggi nammadan:Eva Danielsen Husby – Einar Johansen peršovnnalaš várrelahttu

Sámediggi nammadan:Josef Vedhugnes –Synnøve Solbakken- Härkönen peršovnnalaš várrelahttu

illustra

šuv

dn

ag

ov

va: lars h. k

rempig

www.fefo.no / tlf 09975 7www.fefo.no / tlf 09975 7

Dárkkistanlávdegotti barggutDárkkistanlávdegoddi lea siskkáldas orgána FeFo:s mii galgá gozihit stivrra doaimma. Earret eará geahčada dárkkistanlávdegoddi vuogádatlaččat buot stivrra beavdegirjjiid, fuolahit ahte stivrra mearrádusat leat Finnmárkkulága ja eará lágaid siskkobealde. Dasa lassin galgá dárkkistanlávdegoddi dohkkehit FeFo jahkerehketdoalu, jahkečilgehusa ja revišuvdnačilgehusa. Dárkkistanlávdegoddi lea doallan njeallje čoahkkima jagis ja gieđahallan 12 ášši.

Vuoruhuvvon barggut 2010:sEvalueren Stivra bijái Norut, Álttás, gaskaboddosaš doibmii friddjadit evalueret FeFo doaimma.

Boađus gárvánii geassemánus 2010:s. Noruts čoahkkáigeassu evalueremis lea čuovvovaš:

Dán evaluerema váldogažaldat lea leago FeFo dahkan servodatdoaimmas, ja min konklušuvdna lea, juo, FeFo lea obbalohkái dahkan servodatdoaimmas bures. FeFo lea leamaš earenoamáš buorre dan oasis barggus mii guoská čuovvolit lága ja dan ulbmila, ja lea ráhkadan buori vuođu buriid siskkáldas bargovugiide ja proseassaide. Dat oasis servovdatdoaimmas mii guoskkaha FeFo birrasa, olahit áigumušainis ja buriid oktavuo-đaide olggobealde máilbmái, lea min oaivila mielde buoridanmunni. Dát guoská eareno-amážit oktavuhtii ovtta nammadanorgánii – fylkkagielda, ja kommunikašuvdna mediain ja almmolašvuođain. Muhtun muddui guoská dát maiddái muhtun geavaheaddjijoavkkuide, muhto dán oaivvildit mii ovdáneame buoret guvlui. FeFo ii leat vel áibbas olahan oažžut legitimitehta doaimmasis ja buohkaid luohttamuša iežas birrasis.

Bargu strategalaš plánain 2010:s álggahuvvui bargu ođasmahttit FeFo strategalaš plána. Vuođđun bargui lei Norut-evalueren ja vásihusat mat FeFo leat leamaš strategalaš plána 2007–2010 čuovvoleami oktavuođas. Oažžun dihte cealkamušaid plána birra dollojedje gávcci rabas álbmot-čoahkkima feara gos fylkkas. Dasa lassin sáddejuvvui evttohus viiddis gulaskuddamii. Daid iešguhtetge gulaskuddanásahusaid cealkámušat árvvoštallojedje dasto ja heivehuvvo plánii. Dasa lassin leaba Sáme-

diggi ja Finnmárkku Fylkkagielda leamaš fárus barggus sihke hálddahuslaš ja politih-kalaš dásis. FeFo strategalaš plána dohkke-huvvui stivračoahkkimis cuoŋománu 1. beaivvi 2011:s ja lea fárus stivreme FeFo doaimma boahttevaš jagiid.

DiehtojuohkinFeFo lea 2010:s ovdánahttán áibbas ođđa interneahttasiiddu. Ulbmil lea leamaš dah-kat interneahttasiiiddu eambbo geava-headdjiustitlažžan, vai geaveaheaddjit gávdnet dieđuid maid áigot ja iešguhtetge fálaldagaid mat FeFos leat álkibut.

BargitFeFo:s leat dál 35 bargi. Bargiidlohku lassánii ovttain jahkemolsumis 2010/11. Dát nannen dihte meahccevalljodagaid hálddašanbarggu mii maiddái mielddis-buktá bargonávccaid lassáneami váldo-kantuvrras Leavnnjas ođđajagemánu 1. beaivvi rájes 2011.

FeFo:s lea unnan bargiidmolsašupmi. Dát addá dárbbašlaš muossáneami ja jáskatvuođa orgnanisašuvdnii mii lea áibbas sorjavaš bargiid obbalaš fágalaš gelbbolaš-vuođas ja vásihusain. Bargit leat deaŧaleamos resurssa jus galgá sáhttit áimmahuššat daid iešguđetlágan ja hástaleaddji bargguid maid FeFo lea biddjon dahkat. Organisašuvnna gelobbolašvuohta ja návccat árvvoštallo-juvvojit dađistaga eaige leat plánat lassanahtit FeFo bargiidlogu odne.

Strategalaš plánamearriduvvon cuoŋománu 1. b. 2011

FeFo ođđa strategalaš plána mearriduvvo vuosttaš kvartálas 2011:s. Dat almmuhuvvo miessemánus 2011:s.

2010:s oaččui FeFo ođđa interneahttasiidduid main lea geavahanustitlašvuohta guovddážis

8 Jahkeraporta 2010

FeFo doaibmasuorggitDoaibma lea juhkkojuvvon golmma váldosuorgái – opmodat, ealáhus, ja meahcásteapmi. Dasa lassin leat veahkkedoaimmat nugo ekonomiija, bargoveahka, diehtojuohkin, IKT ja dulkon.

eanan ja vuOigatvuOÐatFeFo:s lea giddodatvuođđu (grunnboks-hjemmel), ja eaiggáduššá 46 600 km2 dahje su. 96 % Finnmárkku fylkkas. Opmodat-hálddašeapmi lea čadnon čuovvovaš doaibmasurggiide:

l eanaláigohanšiehtadusatl eanaláigohanohcamat l opmodatvuovdinl opmodatovdánahttinl opmodat- ja riektesihkkarastin

2010:s oaččui FeFo oktiibuot 1274 ohcama oažžut lobi geavahit eatnama oktan gullevaš vuoigatvuođaiguin. Dát lohku lea veahá niedjan 2009:s goas bohte 1431 ohcama.

EanaláigohanšiehtadusatFeFo:s leat badjelaš 12 000 doaibmi šiehta-dusa. Ulbmil eanaláigohanšiehtadusaiguin lea ahte FeFo láigoha eatnama iešguhtetge huksenáigumušaide nugo viessosajiide, bartasajiide eanandollui ja ealáhus-vistesajiide jna. Sii geat láigohit eatnama mákset jahkásaš láiggu, eananláigohandi-vada areála geavaheamis.

Šiehtadusaid hálddašeapmái gullá ášše-meannudeapmi šiehtadusaid sirdima oktavuođas go viesut ja barttat molsot eaiggáda vuovdima ja árbbi geažil, šiehta-duseavttuid čuovvoleami, eananláigo-handivdada mudden ja gáibideapmi, láigoregistara ođasmahttin, oktavuohta advokáhtaiguin, opmodatsoabahalliiguin, ja Stáhta kártadoaimmahusa gulahusain.

2010:s gieđahallojedje 415 ášši sirdit eanan-láigohanrievtti, mii lea veahá unnit go 2009:s goas sirdojedje 436 eananláigohanrievtti.

FeFo regulere láigohandivada kruvnnoárvvu rievdama mielde, namalassii konsumhadde- indeaksa rievdama mielde. Man dávjá dát regulerejuvvo mearriduvvo eananláigohan- šiehtadusas.

Inkassoášši geažil 2009:s man birra lei olu sáhka mediain mearridii stivra 2010:s ođđa vugiid mo gáibidit viessohuksensajiid eananláigohandivadiid.

EananláigohanohcamatFeFo gieđahallá ohcamiid láigohit eatnama iešguhtetlágán áigumušaide Finnmárkku-lága ja Sámedikki meahccegeavaheami earáhuhttima njuolggadusaid mielde. Váldonjuolggadussan háliida FeFo ahte dákkár ohcamat galget leat gielddaid plánaid leat. Jus ohcan mieđihuvvo ásahuvvo vuoigatvuođadokumeanta mii dábálaččat lea eananláigohanšiehtadus.

2010:s oaččui FeFo 50 viessosadjeohcama. 30 mieđihuvvo ja ovcci leat gieđahallama vuolde. Oktanuppelohkái ohcama leat biehttaluvvon.

Bohte 76 bartasadjeohcama olggobealde almmuhuvvon bartaguovlluid. 38 ohcama leat mieđihuvvon. 20 leat hilgojuvvon. Eará ohcamat leat iešguđetge dásis áššemeannu-deamis dahje ohcci ii leat dohkkehan fálal-daga.

2009 ektui leat ohcamat oažžut lassieatnama dahje guohtunareála, niedjan 17:s 14:i. Dán 14:s juolluduvvo guokte, golbma hilgojuvvo ja earát fas leat meannudeamis gieldda eanandoalloeiseválddi luhtte dahje gulaskuddamii Finnmárkkulága mielde.

FeFo oaččui 2010:s ohcama Norsk caravan-klubb:a Álttá ossodagas ásahit caravan-čuožžunsajiid areálii mii lea regulerenplánas várrejuvvon Silis bartaguovllus Guovda-

doaibmasuorggit

sverre paveleanan ja vuoigatvuođaid jođiheaddji

illustrašuvdnagovva: lena kristiansen


Álttáleahki (g.b.) ja altagårdsskogen. govva: arne johansen ja fefo

illustrašuvdnagovva: arne johanson

geainnu gielddas. Vurdojuvvo ahte eanan-láigohanšiehtadus ásahuvvo 2011:s ja areála heiveheapmi FeFo doarjagiin dahkkojuvvo maiddái 2011:s.

Opmodatvuovdin2009:s bohte 63 ohcama oastit eatnama. Niedjan mii registrerejuvvui 2008:s lea joatkašuvai 2009: s, 113 áššis 102 áššái ja dál 63 ášši 2010:s. Dáin leat 22: juolluduvvon ja 8 biehttaluvvon. Earát leat ain meannu-duvvome dahje ašši lea loahpahuvvon dannego ohcci ii leat dohkkehan fálaldaga.

FeFo lea dán jagi Finnmárkku dervvaš-vuođain šiehtadallan vejolaš huksensaji ásaheami ođđa buohcciviesu várás Mátta- Várjjagis, namalassii Girkonjárggaguvlui. 2010 maŋŋitčavčča dahkkojuvvui opšuvdna-šiehtadus heivvolaš areálii buohccivissui. Huksensadji válljejuvvui ovttasráđiid gield-dain mii lea plána- ja hukseneiseváldi.

Álttá gielda lea reguleren FeFo-areála viessohuksemii, Gakorijeaggi lulli. Gielda dovddahii árrat ahte áiggui oastit areála. FeFo lea čuovvolan dán ja geahččalan heaittihit areála dálá eananláigohanšiehta-dusa. Dása gávdna FeFo várra čovdosa vuosttaš jahkebealis 2011:s. Šiehtadallamat gielddain oastit regulerejuvvon guovllu čađahuvvojedje jahkemolsumii, ja joatka-šuvve 2011:s muhto gielda ja FeFo eaba šaddan ovttaoaivilii. Haddešiehtadalla- miid vuođđun leat guokte sorjakeahtes árvomeroštallama huksensajis. Okta eará stuorra opmodatvuovdinášši lea maiddái leamaš jođus guhkit áiggi Álttás. Dát lea Alta IF opšuvdnaohcan Altagårdsskogen

opmodahkii. Stivra mearridii geassemánus 2009:s ahte Alta IF galggai oažžut opšuvnna golmma jagi áigodahkii. Go gielda lei ođasmahttime gielddaplána válljii gielda 2010 vuosttaš jahkebealis geassádit Áltá IF:a ohcama oažžut lobi reguleret Altagårds-skogen:a.

Opmodat- ja riektesihkkarastinFeFo lea stuorra ja mearrideaddji eanan-eaiggát ja oassálastá aktiivvalaččat gieldda-plánaproseassain áimmahuššan dihte FeFo beroštumiid. Earenoamážit dáhttu FeFo buktit árvalusaid gielddaplána areálaoassái. Go lea mearriduvvon gielddastivrras mear-rida dát guđeládje buot eananareálat sáhttet geavahuvvot, sihke priváhta ja FeFo-eatnamat. Olu gielddat ođasmahtte 2010:s gieldda-plánaideaset ja FeFo buvttii evttohusaidis čálalaččat dahje čoahkkimiin earret eará Álttá gielddain, čáhcesullo gielddain, Unjárgga gielddain ja Gáŋgaviika gielddain.


FeFo oassálasttii eambbo nugohčoduvvon Geovekstprošeavttain go dábálaččat 2010:s, go stivra lasihii FeFo oassálastinrámma 500 000:ii. Prošeavttain ovttasbarget ollu doaimmaheaddjit earret eará Stáhta kárta-doaimmahat, gielddat, luoddadoaimmahat, fápmofitnodagat ja FeFo sihke divodemiin ja ođđasitkártemiin. Ulbmil lea oažžut buoh-kaid searvat geat oaččoše ávkki buriin ja ođasmahttojuvvon kárttain. Dainna lágiin beassá kártet stuorát guovlluid go doaimma-headdjit ieža livčče nágodan.

Prošeavttat main FeFo lei fárus 2010:s ledje dat mat orro leame ávkin FeFo:i. FeFo oasi juohkáseami iešguhtetge Geovekstproše-avttaide oainnát tabeallas vulobealde.

FeFo lei oasálaš 33 eananmolsunáššis 2010:s. Buohtastahttin dihte lei FeFo oasálaš 15 áššis 2009:s.

FeFo lea oasálaš Norge Digitialt:as, mii lea našunála goavdi buot báikáigullevaš dieđuid (geodata) čohkkemii ja gieđahallamii Norggas. Dán oktavuođas searvá FeFo fylkkageodata-lávdegoddái. FeFo:s lea lagas ovttasbargu gielddaiguin ja Stáhta kártadoaimmahagain Finnmárkkus kvaliteahtasihkkarastit matrik-kela opmodatdieđuid.

Opmodatovdánahttin 2010:s juolluduvvojedje dušše huksensajit ovtta ođđa bartahuksenguovllus. Dát lei Sjursjok bartahuksenguovlu Deanu gielddas. Buot 11 bartahuksensaji doppe almmuhuvvo-jedje rabasin. Go áigemearri dievai ledje boahtán 66 ohcama. Buot huksensajit juolluduvvo vuorbádemiin.

2010:s leat dat bartahuksenguovllut mat juolluduvvojedje 2009:s čuovvoluvvon mas almmuhuvvo 96 rabas huksensaji. Oassi dain huksensajiin leat ain rabas. FeFo bidjá rabas huksensajiid www.finn.no:i.

Ovdáneapmi mielddisbuktá ahte gáibiduvvo buoret dássi bartaguovlluin. Olbmot háliidit luotta bartta lusa ja áinnas el-rávnnji bartii. Dát gáibida ollu eambbo plánema regu-lerenbarggu vuolde ja mielddisbuktá divraset heivehangoluid ja dainna lágiin alit sisabeassanbileahta bartasajiide.

FeFo álggahii 2010 barggu gávdnat praktih-kalaš čovdosiid ásahuvvon infrastruktuvrra (luottaid ja biilačuoččuhansajit) hoiden-ovddasvástádussii. Geaidnu viidáseappot lea luoddalága prinsihpaid mielde ahte dát galgá dahkkot geavaheaddjiruhtademiin ja luoddasearvvi ásahemiin.

FeFo dagai opšuvdnašiehtadusa guollebieb-manrusttegiin ovdanáhttit veajetrusttega eatnama alde Davvisiiddas. Šiehtadusa mielde gielddain ráhkaduvvo regulerenplána areálii. Addui maiddái opšuvdnašiehtadus priváhta doaimmaheaddjái Porsáŋgus reguleret areála mátkkoštanealáhussii/turismii.

FeFo lea veahkkin čielggadan opmodatdiliid Šoaranluovtta guovllus mii lea ráddjejuvvon Girkonjárgii hápman- ja ealáhusguovlun. FeFo osttii ovtta eananláigohanšiehtadusa ja lea dainna lágiin čoavdán dili priváhta vuoigat-vuođalačča ektui guovllus.

doaibmasuorggit

gielda supmi mearkkašupmi

Hammerfeasta 25 000 Sievjju davit laserskannen

Áltá 70 000 Álttá ja Dálbmaluovtta laserskannen ja huksehus

Ákŋoluokta 20 000 Unna prošeavttaš bieđgguid ássanguovlluin

Áltá/Fálesnuorri/Muosát 100 000 Stuorra guovllut FeFo-eatnamis bieđgguid ássan-

guovlluin (barttat)

Davvinjárga 20 000 Unna prošeavttaš – luodda ja Norkáhppašleađđu

Porsáŋgu/Davvisiida 90 000 Stuorra guovllut FeFo-eatnamis mat leat boaittobealde (barttat)

Kárášjohka/Deatnu 110 000 Olles Deanuleagi skannen ja huksehus

Báhcavuotna 25 000 Unna prošeavttaš, nuvttá dáhtat Avinoras

Máttá-Várjjat 40 000 Govvanlohkan ja huksehus čoahkkebáikkiin

“ “Ovdáneapmi mielddisbuktá ahte gáibiduvvo buoret

dássi bartaguovlluin. Olbmot háliidit luotta

bartta lusa ja áinnas el-rávnnji bartii.

taBealla 1. FeFo oassi Geovekstprošeavttain 2010:s.


ealÁHus jaOvdÁnaHttinEnergiijaLea leamaš vissismeahttunvuohta čadnon ruoná sertifikáhtaid álggaheapmái 2010:s. Juovlamánus sohppojuvvui Ruoŧa eise-válddiiguin dattege oktasaš Norgga-Ruoŧa sertifikáhtaortnet mii lea plánejuvvon biddjot johtui 2012 rájes. Dát addá leavttu ođasmahtti energiija huksemii, dán vuolde sihke smávvafápmu ja bieggafápmu.

BieggafápmuVaranger Kraft AS oaččui geassemánus konsešuvnna Rákkočearu bieggafápmorust-tegii Bearalvági gielddas. Seammás addui bággolotnunlohpi dárbbašlaš eatnamii ja vuoigatvuođaide. Bággolotnun mielddis-buktá ahte FeFo massá bieggafápmo-vuoigatvuođaid ágálaččat, danne váiddii FeFo bággolotnunlobi. Váidda lea gieđa-hallome Norgga čázádat- ja energiija-direktoráhtas (Norges vassdrags- og energidirektorat) (NVE).

FeFo lea 2010:s šiehtadallan Varanger Kraft:ain láigohit eatnama ja vuoigatvuođaid biegga-fápmorusttegii Rákkočearus. Varanger Kraft lea almmatge háliidan čatnat oasálačča prošektii ovdal go šiehtadallamat ollašuvve. Šiehtadallamat jotkojuvvojit 2011:s, ja jus šaddat ovtta oaivilii ii leat šat bággolotnun-

gažaldat áigeguovdil. Bieggafápmorusttega huksen ii álggahuvvo várra ovdal go 2013:s.

Fred Olsen Renewables AS, Vindkraft Nord AS ja Finnmark Kraft AS leat ovddidan die-đuid ođđa bieggafápmorusttegiid birra 2010:s, lulábealde Riehpovuona, Lágesduoddaris ja davábealde Riehpovuona.

ČáhcefápmuTinfos AS huksii ođđasit Kobbholm fápmorusttega 2010:s. Dasa lassin huksii Tinfos Vađajávrri fápmorusttega guovtti magasiinna gaska mat leat čadnon Stuo-rátsullo (Kobbholm) fápmorusttegii. Alta Kraftlag AL lea maiddái ožžon konsešuvnna hukset smávvafápmorusttega Millojohkii Lákkovutnii oarjjabealde Álttá. FeFo eaiggá-duššá gáhčahatvuoigatvuođaid mat leat čadnon Vađajávrri ja Millojoga fápmorustte-giidda, ja lea šiehtadallan láigohit gáhčahat-vuoigatvuođaid.

Statkraft lea ožžon konsešuvnna Offervann fápmostašuvdnii mii lea plánejuvvon gaskal guokte stuorámus magasiinna mat lea čad-non Áttánjoga fápmostašuvdnii. 2010 čavčča leat leamaš šiehtadallamat láigohit gáhčahat-vuoigatvuođaid, ja dát jotkojuvvojit 2011:s.

Sihke Tinfos, Alta Kraftlag ja Finnmark Kraft leat hutkame ođđa smávvafápmohuksemiid Finnmárkkus, ja NčE:s (NVE) leat ollu konse-šuvdnaohcamat vuordime.

Bieggamillut Gilivuonas.govva: statkraft

søren karlstrømveahkkedirektevra ja ealáhusa ja ovdánahttima jođiheaddji


VuovdiVuovddi árvomeroštallanFeFo oaččui 2010:s Allskog BA ođđa árvomeroštallamiid goahccevuovdeareálain Kárášjogas ja Porsáŋggus.

kÁrÁšjOHka:

Buvttadeaddji areála 152 957 dekára

Šaddu oktiibuot 8881 m3

pOrsÁŊgu:

Buvttadeaddji areála 14 328 dekára

Šaddu oktiibuot 905 m3

Goahccevuovdegielddain lea dál dušše Mátta-Várjjat báhcán ja ráhkkananbargu álggii 2010:s ja árvomeroštallan rehkenasto boahtit johtui 2011:s.

JuovlamuoratFeFo eatnama vuovdi lea rievdame. Juovla-muorat váldojit nuorasmahttinduolbadasain. Dát vuovdi lea odne measta beare stuoris

čuollat juovlamuoraid ja ájiha juovla-muoraid čuollama sakka. Dál vuvdo-juvvojit sullii 500 juovlamuora ruohttasis, 169 Máttá-Várjjagis ja 330 Kárášjogas.

Dasa lassin addojedje ollu muorat almmolaš ásahusaide, ovttastusaide ja servviide Finnmárkkus mat besse čuollat alcceseaset juovlamuora go

ožžo mis lobi.

VuovdekultuvraFeFo doaimmaha veahá vuovdekultuvrra opmodagas, eanas buvttadeaddji goahcce-vuovddi njárbudahttima. Njárbuduvvui oktiibuot 1080 dekára, 630 dekára Álttás ja 450 dekára Mátta-Várjjagis.

Álttás lea fáhtehalai oassi dán areálas garra biggii ja su 600 dekára buvttadanvuovdi bosáduvvui veallut. čorgenbargu álgga-huvvui dakka viđe ja ávdnasat geava-huvvojit smáhkkobuvttadeapmái Álttás.

FeFo oassálasttii maiddái 2010:s ovttas-bargošprošeavttas čorget luoddaguoraid

Finnmárkkus vai sáddá oainnus. Mii leat čorgen dahkat oainnusin sihke Mátta- Várjjagis, Deanus, Álttás ja Láhpis.

Beazi ja soagi vuovdin ruohttasisNjeaidinmuddui šaddan beziid njeaidin lea niedjan ja dákkár ávnnas vuvdojuvvui ruohttasis dušše Mátta-Várjjagis, su 155 kubihkkamehtera.

Álttás vuvdojuvvui 2922 kubihkkamehtera njárbudahtinávnnas ruohttasis, mii lea alimus máŋgga jahkái. Sivvan dasa lea ávnnasdárbu smáhkkoboaldinrusttegii Álttá guovddážis.

VuovdebiilaluottatBáhčaveaji vuovdebiilaluottaid luoddarráđđi (Veggrådet for skogsbilveiene i Pasvik) lea 2010:s divvon osiid Sametiluottas hirpmosit. Iežas ruđaiguin, almmolaš vuovderuđaiguin ja ruđain Máttá-Várjjat gielddas dahkkui máđasindoallan kr 172 000,– ovddas earret vearu.

Sárggáaddimat (murrensadjeaddimat)2010:s addigođii FeFo vejolašvuođa ohcat sárggá (murrensaji) 3 jahkái hávális. Ohcamat lassánedje dán geažil 2010:s. Meannuduv-vojedje 2639 sárggáohcama (murresadje-ohcama). Gaskamearálaččat njeidojuvvo 6,3 kubihkkamehtera juohke njeaiddahagas, mii čájeha ahte jahkásaš njeaidinhivvodat lea su 16 620 kubihkkamehtera.

BioenergiijaAlit elrávdnjehattit ja vuorutkeahtes elrávnnji fálloortnega gáržžideamit (vuoliduvvon neahttaláigu) 2012 rájes, lea buoridan bio-energiija gilvodili. Máiddái almmolaš doarjja-ortnegat liggenguovddážiidda lea dagahan dán.

Artic Bio AS:i Álttás oastá njárbudanávdnasiid ruohttasiin, ja vuovdá fas smáhkuid Finnmark Miljøvarm:ii mii fállá lieggasa visttiide Álttá guovddážis. FeFo lea maiddái álggahan njár-budahttinávdnasiid njeaidima Báhčaveajis dainna áigumušain ahte vuovdit smáhkuid liggenguovddážii mii lea plánejuvvon Mátta-

doaibmasuorggit

taBealla 2

Vuovdemáttaheapmi Báhčaveajis.govva: ole andre hestmo

OPMODAT


Várjjat Garnisonas 2011 čavčča. Jus liggenguovddáš ii ásahuvvo, de ferte ávdnasiid vuovdit olggos fylkkas.

FeFo ruhtavehkiin dollojuvvui bioenergii-jaseminára Girkonjárggas skábmamánus mas ledje oasseváldit ollu Nuorta-Finnmárkku gielddain. Earenoamážit Mátta-Várjjat gielda dovddahii ahte áigu áŋgiruššat ásahit liggen-guovddáža mas geavahuvvo Báhčaveai-vuovddi smáhkku.

BáktedoaibmaVuollunáiggi finánsaroasu oktavuođas, lea dilli Málbmavuođđuduvvon báktedoaib-maealáhus lea dál fas dábálaš dásis maŋŋel finánsaroasu fuones áiggi. Sihke Sibelco Nordic (ovlaslaš North Cape Minerals) ja Elkem Tana jođiheaba nugo ovdal finánsaroasu. Luonddugeađgeealáhus rahčá dattetge ain finánsaroasuin mii lea bistime stuorra osiin máilmmis.

Mineralutvikling AS mii doaimmaha luonddugeađgeválddahaga Gaskabeaiváris Guovdageainnus reastaluvai árrat 2010:s, muhto lea álggahuvvon fas MQ Granite AS:an. Dát ođđa fitnodat lea maiddái oastán báza-

hasaid Arctic Granite reastaluvvama maŋŋil mii doaimmahii luonddugeađgeválddahaga Buođggaidnjárggas ja Ođđajogas Unjárgga Gielddas. Fitnodagas Kimberlitt AS mas lea opšuvdna diamántagávdnosiidda Mátta-Várjjat gielddas, lea leamaš stuorra ohcando-aibma 2010:s ja dieđihit lohpidahtti gávdno-siid. Biras- ja biogirjáivuođa universitehta (Universitetet for miljø- og biomangfold) lea joatkán Stiertná karbonatihtta iskamiid 2010:s.

Čievra ja cuovkkageađgi(Norgga geologalaš iskamiid) čievra- ja cuovkkageađgedihtorvuorká gárvvistuvvui 2010:s FeFo ekonomalaš vehkiin. Dihtor-vuorká lea ávkkálaš reaidu sihkkarastit deaŧalaš čievra- ja cuovkkageađgegávd-nosiid gielddaid areálaplánain. Dát gávdno interneahtas. Dihtorvuorka oktan gollo-siiguin gávdno ruovttusiiddus: www.fefo.no

Vafistanavadagaid huksema geažil Honnesvági girdihápmanis 2010:s lea dárbbašuvvon olu geađgi. Stuorra hukse- mat Álttás ja Girkonjárggas mielddisbuktet maiddái eanet dárbbu čivrii ja cuovk-kageađgái. Eará osiin fylkkas lea muttolaš dárbu.

Nefeliinna váldin stiertnás – sibelco Nordic, Álttá gielda. govva: altaposten

luoddabargu Finnmárkkus. govva: haile garmann hansen/vegvesenet


meaHCCiFeFo:s lea eananeaiggátovddasvástádus ođasmahtti valljodagain nugo fuođđut, guolit ja vuovdi.

StuorrafuođđobivduStuorrafuođđobivdu fátmmasta Finnmárk-kuopmodagas eanas ealgabivddu. Dasa lassin hálddaša FeFo guovža- ja geatke-bivddu liseanssain ja albbasbivddu eriin. Gumpebivdinliseanssat lea maiddái vuosttaš gearddi rahppon 2011:s.

Ealggabivddu hálddašeami vuođđun lea doaibmi 4-jagi máddodatplána (2007–10). Máddodatplána váldoulbmil lea bissehit eatnatvuođa stuorruma ja čájehit ahte lea vejolaš dárkkistit iešguhtetge oassemáddo-daga bivdduin. Álttás ja Mátta-Várjjagis ja Porsáŋgu oarjjis lea ulbmil leamaš oažžut eatnatvuođa lassánit. Deanu, Unjárgga, čáhcesullo, Porsáŋggu luli ja Kárášjoga davi ja Guovdageainnu lullinuortta ja Anárjoga eatnatvuođa lea fas ulbmil leamaš geahpedit.

Iešguđet gielddaid njeidon elliid lohku oidno figuvrras 1. 2010 čavčča njeidojuvvojedje 829 ealli Finnmárkkuopmodagas 1095 sturrosaš

earis. Dát lea alimus njeaidinboađus mii lea olahuvvon dássážii (Geahčá figuvra 2).

Bivdiid oaidnán-ealga dieđuid vuođul orru leame ahte náli eatnatvuohta Finnmárkkus lea dulbbodeame. Oassemáddodatdásis čájehit almmatge oaidnán-ealgga dieđut ahte Deanu, Kárášjoga davi ja Porsáŋgu luli sávvon geahppáneapmi ii leat vel ollašuvvan. Dát vaikko leage leamaš olahusalla báhčin 2010:s. Álttás ja Mátta-Várjjagis čájehit oaidnán-ealgga dieđut ahte oassemáddo-dagat vástidit oalle bures ulbmilii lassánahttit eatnavuođa. Ealgamáddodaga lassáneapmi Finnmárkkus orru leame váikkuhan njuov-vandeattuide, mat leat čielgasit gehppon maŋemus 10 jagi, heajumus jahki lei 2010.

2011:s galgá ráhkaduvvot ođđa máddo- datplána Finnmárkui 2011 –14 áigodahkii. Ođđa plánas lea ain váldoulbmil dárkkistit eatnavuođastuorruma. Dát sisttisdoallá doaimmaid unnidit daid máddodagaid eallilogu main ii leat joksan ovddit plánaái-godaga ulbmila, ja oččodit muttolaš stuorruma ja dássáduvvama eará oasse-máddodagain.

FiGuVra 2. Njeidon ealggat Finnmárkkus 2000–2010 áigodagas.

rolf kollstrømmeahcceossodaga jođiheaddji

300

250

200

150

100

50

0

ÁltáGuovdageaid

nuKárá

sjohka

Porsáŋgu

Davvisiid

aM

átta-V

árjjat

Unjárga

Deatnu

Čáhcesu

oluEerá

gield

dat

2007200820092010

2007200820092010

1985198719891991199319951997199920012003200520072009

9000

8000

7000

6000

5000

4000

3000

2000

1000

0

KOARTALOHKU

FinnmárkolaččatFinadeaddjitSupmi

FiGuVra 1. Njeidon ealggaid juohkáseapmi gielddaide Finnmárkkus 2007–10.

doaibmasuorggit

900

800

700

600

500

400

300

200

100

0

2007200820092010

20002001200220032004200520062007200820092010

Njeldonealggat


FiGuVra 3. Vuvdojuvvon smávvafuođđokoartalohku 1985–2010 áigodagas.

Dá ráhkaduvvo ealgga čielgadeahkki. govva: lena kristiansen

2007200820092010

1985198719891991199319951997199920012003200520072009

9000

8000

7000

6000

5000

4000

3000

2000

1000

0

KOARTALOHKU

FinnmárkolaččatFinadeaddjitSupmi

unjárgga bivdi njuovvá ealgga.govva: lena kristiansen

rievssatbivdu Finnmárkkus govva: lena kristiansen

SmávvafuođđobivduFinnmárkkuopmodagas registrerejuvvojedje 4741 vuvdojuvvon bivdokoartta kaleanddar-jagi 2010. Portála www.smavilt.no ovttas-bargu Statskogain dagai ahte koartavuovdin nuppástuvai suoidnemánu 1. beaivvi rájes. Dán beaivvi maŋŋil vuvdojuvvojedje 4602 bivdokoartta mat juohkásedje ná:l 1292 fylkkakoarttal 1941 beaivekoarttal 1369 gielddakoartta

2010:s ledje árvvu mielde 2642 finnmárko-lačča ja 2060 olbmo geat ásset olggobealde Finnmárkku bivddus. Vuvdojuvvojedje 136 bivdokoartta olbmuide vuollel 20 jagi. Sis ledje 112:s Finnmárkkus eret. Oktiibuot vuvdojuvvojedje bivdokoarttat sullii 2,0 mill. kr. ovddas 2010:s.

Máddodagaid árvomeroštallamat borge-mánus čájehedje unnán rievssahiid ja čuvččaid/goahppiliid eanas sajiin miehtá Finnmárkku. Oktiibuot árvomeroštallojuvvui 754 km linnjá 2010:s. Árvomeroštallamiid vuođul álggahuvvui beaiveearri mas leat 2 rievssaha ja 3 girona olles finnmárkkuop-modagas ja dasa lassin 1 čukčá/goahppil Kárášjogas ja Mátta-Várjjagis.

Bivdokoartavuovdima earáhuhttin dagai ahte vuosttaš gearddi oaččuimet ná buriid ja ollislaš dieđuid bivdodeattu ja loaktima


birra báikkálaččat Finnmárkkus. Eanas áiggi lei vuollegis bivdodeaddu fylkkas. Alimus bivdodeaddu lei Sállanis, gos ledje 8 bivdo-beaivvi juohke kvadráhtakilomehteris. Eambbo go 31 000 bivdobeaivvi biddjo-jedje doibmii bivdima várás obbalaččat olles Finnmárkkuopmodagas.

Rievssatprošeavtta dutkanguovlluid čađa-heapmi manai nugo plánejuvvon. Earret eará geavahuvvojedje rievssatbivddu friddja-guovllut hálddašanneavvun ja vuvdojuvvo-jedje bivdokoartta SMS:a bokte.

SáivaguolásteapmiBuot finnmárkolaččat oggot nuvtta sáiva-guliid. Olbmot geat ásset olggobealde Finn-márkku fertejit oastit oaggunkoartta. 6027 olbmo oste oaggunkoartta Finnmárkku-opmodahkii 2010:s. Dain vuvdojuvvojedje 4356 koartta olgoriikkalaččaide, ja 1464 koartta

vuvdojuvvojedje fas olbmuide geat ásset olggobealde Finnmárkku, geahčá tabealla 3.

Oaggunkoartta sáhtii oastit báikkálaš koarta-vuvdiin, dahje interneahtas. Ođas dán jagi lei ahte sáhtii maiddái oastit oaggunkoartta SMS:a bokte mobiltelefovnnain, mas vuostái-váldon SMS:a gusto oaggunkoartan ja sisttis-doallá dárbbášlaš máksindieđuid.

Koartavuovdin lea dađistaga lassánan 2001 gaskka rájes. Leat vihkkon maŋemus 5 jagi ahte leat finadeaddjit geat orrot olggo-bealde Norgga geat dagahit lassáneami, ja oaggunkoarttaid vuovdin sidjiide geat orrot Norggas lea fas bisson dássedin. Eatnasat oste oaggunkoartta interneahtas. Obbalaččat man galle oaggunkoartta leat vuvdon iešguđet vuovdinkanálain oainnát tabeallas njeallje mii lea vuolemusas siiddus.

Finnmárkkuopmodaga ođđa sáivaguolá-stannjuolggadusat ledje gulaskuddamis 2009:s ja stivra dohkkehii daid stivrras njukčamánu 24. beaivvi 2010:s.

taBealla 3. Galle olbmo leat oasttán sáivaoaggun-koartta 2000–2010 áigodagas.

iskanguolásteapmi Bearalvágis. govva: lena kristiansen

jaHki OlbmOt geat Ásset OlggObealde FinnmÁrkku OlgOriikkalaččat OktiibuOt

2010 1464 4536 6027

2009 1512 4291 5803

2008 1625 4067 5692

2007 1573 3975 5548

2006 1657 3560 5217

2005 1070 3223 4293

2004 850 3308 4158

2003 834 3095 3929

2002 785 2775 3560

2001 655 2605 3260

2000 809 2864 3673

doaibmasuorggit

2006 2007 2008 2009 2010

SMS vuovdin – – – – 184

Girovuovdin 1488 978 807 34 0

Webvuovdin 1755 3197 3715 3449 3624

Báikkálaš koarvuovdin: 1974 1373 1170 2320 2219

Oktiibuot 5217 5548 5692 5803 6027

taBealla 4. oaggunkoarttaid vuovdin juhkkojuvvon vuovdinkanálaide.


Oaggunstággoprošeakta «Lihkkoguolli – Lykkefisken»Stággoprošeavttain «Lihkkoguolli – Min Lykkefisk» jugii FeFo 600 stákku ja 200 jieŋa alde oaggunávdnasa mánáide ja nuoraide geat oggo Finnmárkkus 2010:s. Prošeakta galggai oaččuhit mánáid ja nuoraid fitnat eambbo oaggume.

Gilvu ja stákkuid juohkin lágiduvvui ovttas báikkálaš aviissaiguin Finnmárkkus ja báikká-laš servviiguin ja ovttastusaiguin. Ollu buriid dadjamušaid maŋŋil mat bohte báikkálaš servviin, nuorain, váhnemiin ja skuvllain jotkojuvvo doaibma maiddái 2011:s.

Luossabivdu jogasFeFo:s lea hálddašanovddasvástádus sullii 50 čázádagaide main lea luossa, guvžá ja valas. Báikkálaš organisašuvnnat hálddašit daid Finnmárkkulága rámmaid ja njuolggadusaid siskkobealde maid FeFo stivra lea mearridan.

Álggus jagi lei ollu bargu ođđa almmolaš láhkanjuolggadusaiguin anadroma luossa-guliid bivdimii Finnmárkku čázádagain. Lei vuot viiddis gulaskuddanvuorru, nugo guovtti vássan jagige. Fylkkamánnis lei gulolaš min lihttoláigoheddjiid ja FeFo cealkámušaide. Álggahuvvui ođđa prihsihppa mas galgai dahkkot gaskamutto evalueren goargŋumis. Go lea unnán luossagoargŋun galgá oaggun loahpahuvvot ovdal borgemánu 1. beaivvi, go lea buorre luossagoargŋun sáhttá oaggun guhkiduvvot čakčamánu 1. beaivái.

Áigodat 2010 šattai buorre jahki (figuvra 4), vaikko goddojedjege unnán guolit áigodaga álggus. Muhtun jogain šattai ođđa sálašolá-hus, nu maiddái oppalaččat min jogain. Go leat čađahuvvon ođđa doaimmat 2010:s unnidit sállaša jogain mat eai deavdde gođđanlohkomihttu ja hálddašeami mihtto-meari, de doaivu FeFo ain Finnmárkku

luossabivddu joaktašuvvat boahtteáiggis. Valassállašat leat dássedat ja guvžásállašat fas heittohat. Dađi bahábut lea máhttu dán guovtti náli birra beare heittot.

FeFo lea maiddái maŋemus jagiid áŋgi-ruššan oažžut johtui doaibmaplánabarggu

FiGuVra 4. Galle kg luossa goddui jogain finnmárkku- opmodagas 2000– 2010 áigodagas.

go

vva: lih

kko

gu

olli: jo

ha

nn

es sku

lstad

20002001200220032004200520062007200820092010

KG

60000

50000

40000

30000

20000

10000

0

Luossadeaddu oppalaččatLuosat vuollel 3 kgLuosat 3–6,9 kgLuosat badjel 7 kg

S

go

vva: k

nu

t altm

an

n

taBealla 4. oaggunkoarttaid vuovdin juhkkojuvvon vuovdinkanálaide.


lihttoláigohuvvon čázádagain, seammás go mii oaidnit ahte soapmasat leat ođasmahttán vuosttaš doaibmaplánaideaset. Bargu manná hiljánit ovddosguvlui ja leat ain ollu čázá-dagat gos eai leat álggahan barggu. FeFo ulbmil lea oažžut johtui eambbo proseassaid 2011:s. Seammás lea jogaid hálddašeapmi stuorra ovddasvástádus báikkálaš lihttoláigo-heddjiide, dás ovddasvástádus guolástan-njuolggadusain ja koartavuovdimis. FeFo lea bures duhtavaš go min lihttoláigoheaddjit leat čájehan ovddasvástádusa ja vuordit buori ovttasbarggu 2011:s.

Golggotmánus lágideimmet ovttas Norske Lakseelver:in seminára FeFo lihttoláigo-heddjiide. Dát šaddá jahkásaš dáhpáhussan. Seminára fáddá lei jogaid hálddašeapmi Oaččuimet rámi dán seminára ovddas ja oallugat dovddahedje dárbbu dákkár deaivvadansadjái.

Luossabivdu mearasFeFo-eatnamiin gávdnojit sullii 1600 regi-strerejuvvon luossasaji. 446 dain luossasajiin juolluduvvojedje 2010:s. Mo bivdiidlohku geat bivdet mearas FeFo-eatnamiin lea ovdánan boahtá ovdan tabeallas 6.

Juohke gieldda luossasajit ođasmahtto-juvvojit juohke goalmmat jagi, ja 2010:s galge Mátta-Várjjat, Deatnu, Bearalváhki, Porsáŋgu, Muosát ja Hammerfeasta ođas-mahttojuvvot. Dáin gielddain addojit luossasajit golmmá jahkái.

2010:s bohte 160 ohcama. Bohte maiddái luossasadjeohcamat eará gielddain go dain mat galge ođasmahttojuvvot, ja dain gield-dain juolluduvvojit luossasajit jahkái dahje guovtti jahkái. Vaikko luossasjit addjojitge máŋgga jahkái ferte FeFo sáddet luossasadje-šiehtadusaid juohke jagi. Maŋŋil viiddis gula-skuddama rievdaduvvojedje luossasaji juollu-deami njuolggadusat 2010:s. Njuolggadusat ložžejuvvojedje veahá vai sii geat leat bivdán luosaid guhkes áiggi sáhttet joatkit bivdduin vaikko leatge heaitán vuođđoealáhusas.

Leat unnán ođđa olbmot geat álget luossa-bivdin mearas, ja luossabivdiid lohku geat bivdet mearas ja luossadoaluid lohku lea niedjan sakká maŋemus jagiid (geahčá tabealla 5 gurutbealde ravddas). Almmolaš bivdináigegáržžideamit, unnán vuođđoealá-husdoaimmaheaddjit, heajos luossahattit, ja unnán guolleoastit leat muhtun sivat dasa ahte olbmot geat bivdet luosaid mearas leat vátnon. Dát guoská sihke priváhta bivdin-sajiide ja luossasajiide FeFo- eatnamiin.

Luossahivvodat maid fidnejit Finnmárkku mearas lea alladet go hivvodat mii goddo-juvvo johkabivddus. Geahčá figuvrra 5 mii čájeha ahte sállaša juohku mearas ja jogas lea leamaš sullii 60-40 maŋemus 15 jagi.

Ruoná doarjjaRuoná doarjja ruhtadanortnet lea bistán njeallje jagi, 2007–2010 áigodaga. Dássážii lea FeFo juolludan 4 millijovnna. Ollu dáhpá-husain lea FeFo dorjon doaimmaid ovttas, ja dainna lágiin lea ruhta lea dagahan doaim-maid ollu millijovnnaid kruvnnuid ovddas.

Ruhta lea veahkehan loktet olgonastima/meahcásteami Finnmárkkus. Ruhta lea dagahan ollu eaktudáhtolaš doaimmaid ja

doaibmasuorggit

FiGuVra 5. luossasálaš

Finnmárkkus 2000–2010.

gielda lOkHu

Mátta-Várjjat 96Davvisiida 50Áltá 41Deatnu 40Gáŋgaviika 36Davvinjárga 33Porsáŋgu 30Muosát 27Láhppi 24Bearalváhki 16Ákŋoluokta 16čáhcesuolu 12Fálesnuorri 10Unjárga 7Hammerfeasta 4Báhcavuotna 3Várggát 1supmi 446

jaHki galle OlbmO

2010 2792009 3062008 3182007 3312006 3672005 3822004 4322003 4422002 4692001 488

taBealla 5. luossajit

taBealla 6. Mearraluossabivdit

MearasJogas

20002001200220032004200520062007200820092010

300

250

200

150

100

50

0

TONNA

S


§duohtandahkan prošeavttaid mat oaččuhit olbmuid fárrui meahccedoaimmaide. Searv- vit ja ovttastusat leat bures vuostáiváldán ortnega ja báikkálaš áŋgiruššan lea ovdánan. Ruoná doarjja leaávkkuhan oažžut servviid bidjat ollu eaktudáhtolaš árjjaid oktasaš-vuhtii. Oallugat dieđihit ahte doaimmat eai livčče leamaš čađahahttit almmá FeFo doarjaga haga.

2010:s oaččui FeFo badjel 200 ohcama. Ovda-mearkkat doaimmaide mat leat ožžon ruoná doarjaga leat lágideamit olgoáimmu ovddas ja «campat» mánáide/bearrašiidda, tuvra-bálgáid merken, tuvrakoarttat- ja kássat, tuvraorienteren- ja kárttat, tuvravázzimat- ja čuoigamat, kurssat ja oahput mat gullet bivdui, guolásteapmái ja meahcásteapmái, heiveheapmi ja diehtojuohkindoaimmat.

FeFo advokáhtatFinnmárkkuopmodaga iešguđetlágan bargguin čuvvot ollu juridihkalaš váttis- vuođat. Ollu juridihkalaš gažaldagat mat čuožžilit leat áibbas ođđa juridihkalaš čuolmmat. Maŋemus 2 jagi lea FeFo nannen juridihkalaš gelbbolašvuođas, ja 2010:s ásaheimmet maiddái FeFo-advokáhtaid.

2010:s leat FeFo-advokáhtat earret eará bargan ollu FeFo juridihkalaš stáhtusii guoskevaš áššiiguin . Eará deaŧalaš barggut leat leamaš Finnmárkkulága dulkon, oassálastin šiehtadallamiin ja šiehtadusaid ráhkadeapmi, ja dasa lassin stivraáššiid áššemeannudeapmi. Advokáhtat leat maiddái jođihan áššiid lágamánnerievttis, diggerievttis ja eananjuohkinrievttis.

gurutbealde: loken olgodoaibmarusttet, Mátta-Várjjagis. Báhčaveaji GBs (pasvik JFF) oamasta rusttega. FeFo lea dorjon doaimma ruoná doarjagiin.govva: báhčaveaji gbs (pasvik jff)

gasku: ja olgohivsset unna oaggunjávrráža luhtte, unjárggas. unjárgga gilisearvi/Nesseby bygdelag oazččui ruoná doarjaga doibmii. govva: lena kristiansen

olgešbealde: helsesportuka porsáŋgus maid lions club lágidii. govva: evy einarsen

lubmen sállanis.govva: anne olsen-ryum

20 Jahkeraporta 2010

Dieđut doaimma ja báikádeami birraFinnmarkseiendommen Finnmárkku-opmodaga (FeFo) doaibmasuorggit leat opmodat ja meahcásteapmi.

Doaibma fátmmasta eatnama láigoheami viesso-, astoáigge- ja ealáhusáigumušaide, čievra- ja minerálagávdnosiid láigoheami, biegga- ja gahčahatvuoigatvuođaid láigo-heami ja opmodagaid vuovdima ja doaim-maid mat leat čadnon bivdui ja guolásteap-mái, ja vuovdedoibmii.

Organisašuvnna váldokantuvra lea Leavnnjas ja gávdnojit ossodatkantuvrrat Álttás, čáhcesullos, Unjárggas, Girkonjárggas ja Kárášjogas.

Stivrra barguStivrras leat 2010:s leamaš:l Harald Larssen, jođiheaddji l Toril Bakken Kåven nubbinjođiheaddji l Lise Svenning l Inga Manndall Klemet Erland Hættal Nils Johan Gaup

Leat dollojuvvon 8 stivračoahkkima 2010:s ja gieđahallojuvvon 82 ášši. Stivra lea maiddái 2010:s čađahan 2 gulahallančoahkkima Sámedikkiin ja fylkkadikkiin.

Deaŧalaš fáttat dain čoahkkimiin leat leamaš evalueren maid NORUT lea dahkan FeFo vuosttaš jagis badjelbáhcaga geavaheami hárrái, strategalaš plána, FeFo riektedilli ja Finnmárkku minerálaealáhusa ovdánahttin.

Strategalaš plánaSiskkáldas evalueren strategiijaáigodaga ulbmilolaheami hárrái lea addán stivrii ávkkálaš dieđuid ja duođaštan ahte FeFo dán rádjái lea olahan ulbmiliiddis strategalaš plánas 2007–2010.

Ovttas konsuleantačielggademiiin mii guoská badjelbáhcaga geavaheapmái, lei dát eva-lueren veahá vuođđun FeFo strategiija ođasmahttinprosessii mii dahkkojuvvui 2010:s. Leat čađahuvvon gávcci álbmot-

čoahkkima ja viiddis gulaskuddanproseassa mas bohte 38 cealkámuša. Strategiija ođas-mahttin vurdojuvvo loahpahuvvot árrat 2011:s.

Boahttevaš doaimma eavttuid čilgenJahkerehketdoalu ovddideapmái eaktu-duvvo ahte doaibma joatká, ja duođastuvvo ahte dát eavttut leat sajis.

Jahkerehketdoalu čilgenFeFo jahkerehketdoallu čájeha buorrinbáhc-caga mii lea 4,6 millijovnna kr. ovdal vearu ja 2,4 millijovnna kr. maŋŋil vearu. Dát lea su. 1,9 mill. buoret go bušeahtta ovdal vearu.

FeFo boađus 2010:s lea dábálaš doaibmajagi dásis. Boađus lea mealgat vuollelis go 2009:s boađus masa váikkuhedje guokte stuorra areálaluobaheami.

FeFo lea 2010:s joatkán dutkan- ja ovdá-nahttinprošeavttaid dutkamis ja ovdá-nahttimis, ja lea gollunčálihan doaibmi goluid mat leat oktiibuot 522 352 kr. smávvafuođđoprošeavttaide. Dát leat prošeavttat mat addet organisašuvdnii deaŧalaš ja dárbbašlaš máhtu suorggis.

FeFo lea maŋemus jagiid áŋgirit vuoruhan doaimmaid maid ulbmil lea arvvosmahttit meahcásteami ja fysalaš lihkadeami. Ruoná doarjjaortnegis lea 2010:s juolluduvvon kr 1 346 900 ruoná ulbmil doaimmaide.

Stivrra oaivila mielde addá jahkerehket-doallu rievttes gova FeFo opmodagain, vealggis ja bohtosis.

Stivra mearrida ahte dán jagi buorrinbáza mii lea 2 404 088 kr. sirdojuvvo eará iežaskapitálii.

Oamastanoasit eará fitnodagainFeFo lea 2010:s vuovdán iežas 20 % oasus-doallanoasi Fjellstuene AS:as eará osolažžii fitnodagas gii háliida fievrredit konseaptta viidáseappot.

Ovttas eará oasusdolliiguin lea FeFo oasus-doallišiehtadusa mielde emišuvnnain ja

stivrra jahkečilgehus2010

harald larssen finnmárkku fylkkadiggi

toril Bakken kåven sámediggi

Nils Johan J. Gaup boazodoalu áirras


kapitálaalidemiin 2010:s máksán oktiibuot kr. 500 000 Finnmark Kraft AS:ii. FeFo oassi fitnodagas lea kr. 750 000 ja lea 12,5 %:a.

Dasa lassin lea FeFo:s suorggádusfitnodat FeFo Energi As mas lea 100 % oamastanoassi.

Ruhta, márkan- ja likviditehtavárraFeFo:ii ii čuoze valutavárra ja várra gillát ruhtadeami gežillea unni.

FeFo ii ruhtaduvvo loanaiguin ja árvvoštalla fitnodaga máksinnávcca dearvvašlažžan ja buorrin.

Organisašuvdna, biras ja dásseárvuFeFo:s leat 2010:s leamaš 34 bargi, 15 nisso-nolbmo ja 19 dievdolbmo. Stivrras leat 3 nissonolbmo ja 3 dievddu.

FeFo:s lea 2010:s lassánan nissonoassi 42,5 %:s 44 %:i.

Orgánisašuvdna lea bargan áŋgirit sierra dásseárvoplánain, dát gárvvistuvvo ja biddjo ovdan meannudeapmái 2011:s.

Penšuvdnagáibádusat bargiide mat leat lágas leat áimmahuššon.

FeFo buozanvuođahealban buozanvuođa-jávkan lea 2010:s leamaš 4,9 %, mii lea seamma dássi go 2009:s. FeFo:s eai leat registrerejuvvon guđegelágan bargui-gullevaš lihkohisvuođat dahje roasmma-huvvamat 2010:s. FeFo lea searvadahtti bargoeallinfitnodat (DB).

Olgguldas birasFeFo:s eai leat alddis guđegelágan doaimmat mat hui sakka váikkuhit olgguldas birrasii. Eará doaimmheddjiin, sihke gávppálaš ja eaigávppálaš, leat almmatge doaimmat maid vuođđun leat FeFos valljodagat ja main sáhttá leat heajos váikkuhus olgguldas birrasii. Eananeaiggáidin lea FeFo:s

mielovddasvástádus ahte dát doaibma doaimmahuvvo ceavzilis lági mielde.

Vuovdedoaibma doaimmahuvvo almmo-laččat dohkkehuvvon prinsihpaid mielde vuovdedoaimma várás, ja almmolaš vuovde-bearráigeahčču goziha doaimma.

Bivdu ja guolásteapmi sáhttet dagahit nega-tiivvalaš máddodatváikkuhusaid fuođđo- ja guollemáddodagaide, vaikko ávkkástallan dáhpáhuvváge nugo almmolaš muddemat gáibidit. Sihkkarastin dihte ceavzilis ávkká-stallama veahkeha FeFo garrasit barggu gielddaidgaskasaš hálddašanplánaiguin stuorrafuođđuid várás ja luossajogaid hálddašanplánaiguin. FeFo mudde maiddái smávvafuođđobivddu sihkkarastin dihte rievssateatnatvuođa. Sáivaguollevalljodat árvvoštallo leame stuoris ja ávkkástallamis leat váldomuddejeaddjit gielddat.

FeFo:s lea danne lagas ovttasbargu Minerála-hálddašeami direktoráhtain dákkár doaimma bearráigeahččama birra man vuođđun leat FeFo valljodagat, gozihan dihte ahte doaibma doaimmahuvvo doarjjohahtti ládje sihke birrasa ja sihkkárvuođa dáfus. Dahkkojuvvo maiddái bargu čorget heaittihuvvon mássa-válddahagaid, ja sihkkarastit ahte várrejuvvo ruhta heaittihit mássaválddahagaid mat ain leat doaimmas.

Earáhuhtton meahccegeavaheapmiEananohcamat mat eai leat gieldda plánaid mielde meannuduvvojit Sámedikki meahcce-geavaheami earáhuhttima njuolgga-dusaid mielde. 2010:s gulle birrasiid 25 ášši dása. Eanas ledje dát smávva areálat mat ledje eaŋkilhuksensajit viesuide, áittiide ja ođđa-gilvimii/lassieatnamii. Áššiin main ohcco-juvvojit stuorát areálat mat eai leat pláne-juvvon bidjá FeFo regulerenplána ráh-kadeami eaktun. Plána eaktuduvvo ráh-kaduvvot finnmárkolága § 4 ja Sámedikki njuolggadusaid mielde.

klemet erland hætta sámediggi

inga Manndal finnmárkku fylkkadiggi

lise svenning finnmárkku fylkkadiggi

Áltá, cuoŋománu 1. beaivvi 2011

Harald Larssen Toril Bakken Kåven Inga Manndal Lise Svenning Sivrra jođiheaddji Nubbinjođiheaddji Stivralahttu Stivralahttu

Klemet Erland Hætta Nils Johan Gaup Jon Meløy Stivralahttu Stivralahttu Beaivválaš jođiheaddji

Estiaeria ducimetur accatatiatus isto ommo

Documents

Fefo årsrapport 2010 samisk