1

Europejskie i Krajowe Ramy Kwalifikacji -

perspektywy wdrożenia

Makary K. Stasiak Akademia Humanistyczno – Ekonomiczna w ŁodziŁódź, 21.03.2011r.

2

Zawartość prezentacji• Dyrektywy europejskie dotyczące ERK i KRK – prawo

opisujące zmianę

• Zmiana paradygmatu rozumienia człowieka, a w konsekwencji rozumienia procesu nauczania – Na czym polega zmiana sugerowana przez UE

• Dwa poziomy wprowadzania zmiany wg KRK – zmiany organizacyjno – prawne – zmiana naskórkowa

– zmiany treści i form kształcenia – zmiana właściwa

• Propozycja zestawu kursów pokrywających podstawowe potrzeby szkoły w zakresie KRK –narzędzia dokonania zmiany

3

Dyrektywy unijne w zakresie edukacji

• Kompetencje kluczowe - UE wymienia 8 kompetencji podmiotowych ucznia i zaleca ich rozwój

Zalecenie parlamentu europejskiego i rady z dnia 18 grudnia 2006 r.w sprawiekompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie

• Edukacja całożyciowa (l.l.l.)– UE zaleca kształcenie kompetencji podmiotowych i zdobywanie wiedzy

o zewnętrznym świecie przez całe życie

• Europejskie Ramy Kwalifikacji – kształcenie skierowane na efekty

– UE wprowadza ocenę i porównywalność krajowych systemów edukacji ze względu na poziom rozwoju kompetencji podmiotowych ucznia a nie wg uzyskanej wiedzy o zewnętrznym świecie

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawieustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie.

4

Kolejne dyrektywy UE w zakresie edukacji powodują

zmianę paradygmatu z kształcenia treściowego

wiedzy o otaczającym świecie

na kształcenie kompetencji podmiotowych

- na rozwój osobowości ucznia – kształcenie

kompetencyjne

5

Zmiana paradygmatu kształcenia z treściowego na podmiotowe.

KSZTAŁCENIE PODMIOTOWE- rozwój podmiotowych dyspozycji

człowieka do efektywnegodziałania na otoczenie

NAUCZANIE TREŚCIOWE- uczenie wiedzy o otaczającym

człowieka świecie

OTACZAJĄCYCZŁOWIEKA

ŚWIAT

6

Zestaw dyrektyw UE w zakresie kształcenia skutkuje potrzebą przekształcenia stosowanego modelu nauczania

- z treściowego i podawczego na

- kompetencyjne - kształcenie kompetencji podmiotowych ucznia.

7

Pole działania w kształceniu treściowym i kompetencyjnym

• Nieświadome ograniczanie wolności wyłącznie do zachowań algorytmicznych

• ograniczanie zdolności podejmowania decyzji do znanych i przyjętych w nauce wyborów – świat jest zdeterminowany

• wzbogacanie i poszerzanie pola wolności wewnętrznej

• respektowanie wolności drugiego człowieka

• świadomość i poszerzanie pola możliwych wyborów – gra szansą i ryzykiem

8

Nauczanie treściowe a kształcenie podmiotowe.

algorytm

postępowania w nieświadomym polu wolności

POLEROWANIE

STOPNI

ALGORYTMU

UMYŚLNE POSZERZANIE POLA WOLNOŚCI

PRZEZ ZMAGANIE SIĘ Z WŁASNYMI OGRANICZENIAMI

9

Pole decyzji w kształceniu treściowym i kompetencyjnym

• brak świadomości podejmowanych decyzji

• decyzje ukryte w algorytmach postępowania. człowiek uczy się algorytmów jako jedynego i prawidłowego sposobu reakcji wobec świata zewnętrznego

• niewystarczający rozwój uzyskiwanych efektów i kompetencji podmiotowych

• świadomość podejmowanych decyzji i praca nad ich kształtem (wolność wewnętrzna) w celu zwiększenia osiąganego z otoczenia pożytku (wolność zewnętrzna)

• projekt – zespół działań i decyzji prowadzących do wzrostu uzyskiwanego pożytku ponad poziom uzyskiwany dotychczas;

• tej pracy towarzyszy rozwój kompetencji podmiotowych człowieka

10

pracaalgorytmiczna realizacja

projektu

Praca projektowa drogą do wzrostu

kompetencji podmiotowych.

Praca algorytmiczna nie służy wzrostowi

kompetencji podmiotowych.

11

Aktywność w kształceniu treściowym i kompetencyjnym

• osoba reaktywna zdolna do zachowań algorytmicznych

• potrafi wykonywać polecenia przygotowane przez innych

• osoba samodzielna potrafi formułować projekty i osiągać rozwój podmiotowy

• potrafi formułować

wygrywające strategie,- brać odpowiedzialność za

swoje czyny i kierować innymi

12

Metodyka kształcenia treściowego i kompetencyjnego - oddziaływanie na rozmiar wolności

przekazywanie obrazu świata jako wiedzy:

- o zdarzeniach

- decyzjach powtarzalnych (algorytmicznych )

stawianie wyzwań w celu zamierzonego poszerzania pola :

- zachowań

- decyzji

- wykraczania poza dotychczasowe możliwości wewnętrzne i zewnętrzne

13

Relacja uczeń - nauczyciel kształcenie treściowe i kompetencyjne

• nauczyciel posiada z góry założoną przewagę nad uczniem i narzędzia jej sprawowania

• Nauczyciel i uczeń tworzą relacje partnerskie; uczeń rozwija własne umiejętności i kształtuje postawy w celu zwiększenia posiadanych kompetencji

• uczeń samodzielne zwiększa pole wolności i efektywności działania – nauczyciel coachem

14

Efekty nauczania 1. treściowego i 2. kompetencyjnego - przyrost potencjału podmiotowego

• przypadkowe natrafianie na akt twórczy

• rozwój kompetencji podmiotowych i umiejętności umyślnego wywoływania aktu twórczego w procesie edukacji szkolnej i dalszej pracy zawodowej

15

Porównanie efektów kształcenia treściowego i podmiotowego

absolwent absolwent absolwent absolwent

szkoły gimnazjum liceum studiów

podstawowej

zapamiętana wiedza

kompetencje podmiotowe

16

Jaka jest reakcja Polski na kolejne dyrektywy UE ?

17

Reakcja Polski

I. etap - dobrze przygotowane prawo edukacyjne zarówno na poziomie oświaty jak i szkolnictwa wyższego – wysiłek administracji państwowej

II. etap – brak propozycji co do zmian treści i form kształcenia – brak wystarczającego wsparcia środowiska akademickiego na rzecz wprowadzenia kształcenia kompetencyjnego

18

Jakie są potrzeby polskiego systemu oświaty,

aby dostosować go do dyrektyw UE ?

19

Należy wykonać drugi etap reformy to znaczy:

zmienić model kształcenia

- z treściowego na kompetencyjny:

zmienić treść i formy edukacji

20

Podjąć prace prowadzące do:

- uzupełnienia wykształcenia nauczycieli o nauczanie kompetencji podmiotowych

- praktyczne stosowanie systemu awansu preferującego nauczycieli prowadzących nauczanie kompetencyjne

Rozporządzenie z dn.1grudnia 2004r. W sprawie awansu nauczycieli – pkt 7.2.2, 8.2.2

21

Tematyka kursów w zakresie treści nauczania kompetencyjnego

1. Formułowanie autorskich programów nauczania – kurs dla nauczycieli– Rozporządzenie MEN z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów nauczania (Dz. U. Nr 89, poz. 730)

2. Formułowanie systemu zapewnienia jakości nauczania w szkole – kurs dla dyrektorów i pracowników wydziałów oświaty– Rozporządzenie MEN z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. z 2009 r. Nr 168, poz. 1324)

22

Tematyka kursów w zakresie treści nauczania kompetencyjnego – c.d.

3. Przygotowanie programu nauczania dla ucznia o specjalnych potrzebach edukacyjno - terapeutycznych – dla pedagogów i wybranej grupy nauczycieli

– Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólno dostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 228, poz. 1490).

23

Tematyka kursów w zakresie form nauczania kompetencyjnego

1. Animator – kompetencje nauczania podmiotowego

2. Nauczanie metodą projektu podmiotowego

3. Nauczanie metodą warsztatową – metodyka pracy z umiejętnościami i postawami

– kursy dla nauczycieli

Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (zwane potocznie podstawą programową) oraz z Rozporządzenie MEN z dnia 20 sierpnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych.

24

Proponowana tematyka kursów pokrywa całość podstawowych potrzeb szkoły

w zakresie umiejętności nauczania kompetencyjnego

Jest to pomoc, jaką AHE może udzielić

szkole

25

Dziękujemy za uwagę