ERKEKLERDE GRLEN CNSEL HASTALIKLARYrd Do. Dr. E.Omca OBANOLU

CBHCinsel iliki ile bulaan hastalklar denildiinde geni bir hastalk yelpazesinden sz etmekteyiz. Cinsel yolla bulaan hastalklar, genellikle cinsel iliki yoluyla insandan insana bulaan mikroorganizmalarn (mikrop) neden olduu genital yol (reme organlar) enfeksiyonlardr.

CBHCinsel iliki ile bulaan ve Zhrevi Hastalklar bal altnda ele alnan 5 ana hastalk bulunmaktadr:Gonore (Belsoukluu)Sifiliz (Frengi)Ulkus molleGranuloma inguinaleLenfogranuloma venerium

CBHDier lkelerde olduu gibi Trkiyede de CBH, komplikasyon ve sekelleri asndan byk nem tamaktadr. Bu hastalklar gelimekte olan lkelerde salkl retken yaam ylarnda kayba neden olan nemli etyolojik faktrler arasnda yer almaktadr.

CBHResmi istatistiklerin gerei yanstmad eskiden beri bilinen bir gerektir.

CBHBoyutlarnn tam olarak bilinmemesine karn, Trkiyede CBHnin art nedenleri bilinmektedir. Bu nedenler:1) Baz hastalklarn belirtisiz seyretmesi2) Hastalk belirtilerinin bilinmemesi veya umursanmamas

CBH3) Sosyal ve ekonomik nedenlerle saluk kuruluuna bavurmama4) Salk personelinin CBH konusundaki bilgisizlii5) Gebelii nleyici modern yntemlerin olumsuz etkisi

CBH6) CBH etkenlerinin kemoteraptiklere diren kazanmalar

lkemize zg art nedenleri7) Turizm

CBH8) Kentleme, gler ve sosyoekonomik deiim9) Yurtnda alan icilerimizin bir blmnn bekar olmas ve Trkiyeye yapt ziyaretler

CBH

10) dalan dou blou lkelerden gelen kadnlar11) kar amacyla eczanelerde reetesiz ila verilmesi

CBH Etkenleri1) Bakteriler2) Virsler3) Mantarlar4) Protozoonlar5) Ektoparazitler

Hangi hastalklar cinsel iliki yoluyla bulaabilir ?Bugn iin 40' dan fazla cinsel yolla bulaan hastalk bilinmektedir. En sk rastlanlanlar:HIV enfeksiyonu ( AIDS )Hepatit BBel soukluu ( Gonore )

Hangi hastalklar cinsel iliki yoluyla bulaabilir ?FrengiKlamidyozKandidiyazisTrikomoniyazisYumuak ankr

Hangi hastalklar cinsel iliki yoluyla bulaabilir ?Granuloma inguinaleGenital herpesLenfogranuloma venerium

Gonore ve Klamidya Bakterilerine Bal Oluan Jinekolojik Enfeksiyonlar:

Gonore (erkekte "belsoukluu" yapan bakteri) ve klamidya ad verilen iki ayr bakteri tr, tayc erkekten kadna cinsel temasla bulaarak kadnn genital organlarnda yaygn bir enfeksiyona yol aabilmektedir.

Bel soukluu

Bel soukluu

Genital lser HastalklarDier genital lser hastalklar nispeten daha ender grlr (ankroid, lenfogranuloma venereum ve granuloma inguinale). Genital blgede lser behet hastal, kanser, ila allerjisi gibi nedenlere bal olarak da grlebilir.

Genital lserasyon

Herpes Simpleks Enfeksiyonu (genital blgede "uuk" hastal):Hastalk dudak uuuna yol aan Tip 1 Herpes Simpleks virs (HSV 1) tarafndan oluturulabilecei gibi daha sk olarak cinsel temasla geen HSV 2 tarafndan oluturulur.

Genital uuklar

Herpes Simpleks Enfeksiyonu (genital blgede "uuk" hastal):Virs bir kez vcuda yerletiinde belli dnemlerde tekrarlayc enfeksiyonlara yol aar. lk enfeksiyon olduka arl ve kantlyken, ikinci ve sonraki enfeksiyonlarda daha hafif belirtiler gzlenir.

Sifiliz (frengi):Sifiliz etkeni olan bakteri (Treponema Pallidum) vcuda ilk girdiinde kendini ankr ad verilen dzgn kenarl arsz bir genital lser eklinde gsterir. Bu dnem hastaln tedavisi iin en uygun dnemdir.

Sfilis

Sifiliz (frengi):Tedavi edilmezse bu lser 6-8 haftada kendiliinden kaybolur ancak hastalk ilerlemeye devam eder ve belli bir sre sonra kendini eitli cilt dkntleri, i organ bozukluklaryla gsterebilir.

Sifiliz (frengi):Bu dnemde de tedavi edilmezse bu belirtiler 4-12 hafta gibi bir zamanda kaybolur ve hastalk "iyilemi" izlenimi verir. Ancak belirtisiz geen yaklak bir on yln ardndan hastalk kendini ciddi kalp-damar hastalklar, nrolojik hasarlar ve dier i organ tutulmalaryla gsterir.

Sifiliz (frengi):Hastalk her dnemde tedavisi mmkn olmakla beraber, ne kadar erken tedavi edilirse sekel ve organlarda kalc bozukluk brakma riski o kadar der.

Genital Kondilomlar (genital siiller):Human papilloma virus (HPV) ad verilen virsn o durumda (dikkat: baka yollarla da bulaabilir) cinsel temasla genital blgeye yerlemesi sonucu oluan deiik say ve byklkte kitlelerdir.

Genital Kondilomlar (genital siiller):Virs vcuda yerletiinde zaman zaman tekrarlayc enfeksiyonlara ve yeni kitlelerin olumasna neden olur. Kadnda erkee gre daha sk belirti verir. Kitleler sadece mikroskopla tannabilecek kadar ufak olabilecekleri gibi, ok sayda kitlenin yan yana gelmesiyle adeta karnabahar andran bir ekil alabilirler.

Genital Kondilomlar (genital siiller):HPV olaanst bulac bir virstr ve gerek cinsel birleme olmakszn yalnzca genital blgelerin yakn temas ve hatta teorik olarak umumi tuvaletlerden bile bulaabilir.

Genital Kondilomlar (genital siiller):Kondilomlarn tedavisinde kitlelerin cerrahi yntemle karlmas, koter yardmyla yaklmas ya da kriyoterapiyle dondurulmas, ya da krem eklindeki eitli ilalarla "eritilmesi" yntemlerinden biri veya birka beraberce uygulanabilir.

Genital Kondilomlar (genital siiller):Burada ama, grnen lezyonlarn tmyle ortadan kaldrlarak kitlelerin tekrar oluma riskinin ve bulatrcln azaltlmasdr. Ancak ne kadar iyi uygulanrsa uygulansn hi bir tedavinin virs vcuttan tam olarak uzaklatrmada etkili olmad kabul edilmektedir.

Genital Kondilomlar (genital siiller):HPV'nin en nemli zellii virsn baz alt tiplerinin kanserojen (kanser yapc) zelllikler tamasdr. HPV'nin ok sayda alt tipi arasndan sadece kondilom (kitle) yapan Tip 6 ve Tip 11 dnda ou alt tipin kanserojen zellii vardr. Bu virsleri tayan erkeklerde penis kanseri oluma riski artmtr.

Genital Kondilomlar (genital siiller):En sk enfeksiyon yapan alt tipler kanserojen etkileri olmayan ve daha ok kitle oluumu eklinde belirti veren 6 ve 11 tipleri olmasna karn HPV tans konmu bir bireyde dier alt tiplerin de sessiz bir ekilde bulunma riski yksektir. Bu yzden bu enfeksiyonu tayan erkeklerin roloji uzmanlarnn tavsiyesine gre hareket etmeleri gerekmektedir.

AIDSAcquired Immune Deficiency Syndrome kelimelerinin baharflerinden oluturulmu bir kelimedir.

AIDS"Edinilmi mmun yetmezlik sendromu" ad verilen bu hastalk HIV (Human Immune Deficiency Virus) ad verilen virsn cinsel iliki, virs tayan kann nakledilmesi, virs tayan bir hastann vcut salglaryla temas ile (cinsel iliki olmadan intim (cinsel ierikli) pme, hastane personelinin yeterli nlem almakszn virs tayan kiiye tbbi bakm hizmeti vermesi gibi) vcuda giren virsn temel hedefi baklk sistemidir.

AIDSBu sistemi zayflatarak veya etkisiz hale getirerek eitli frsat enfeksiyonlarn ve belli kanser trlerinin ortaya kmasna neden olur. lk temastan kanda virsn saptanmasna kadar geen sre 6 ay kadar uzun, ilk belirtilerin ortaya kmasna kadar geen sre ise 10 yl kadar uzun olabilir.

AIDSGnmzde AIDS hastalarnn tam olarak ifaya kavumalar mmkn olmamakla beraber virsn yaylmasn ksmen durduran, frsat enfeksiyonlarn tedavisinde baaryla uygulanan ok sayda ila yardmyla AIDS hastalarnn yaam sreleri artmaktadr. AIDS as almalar da hzla devam etmektedir.

Hepatit B ("B tipi sarlk"):Bu hastalk da cinsel yolla ve aile ii yakn temasla bulaabilen bir virs hastaldr. Bir aile bireyinde enfeksiyon ya da tayclk saptandnda, bata e olmak zere dier aile bireyleri de risk altndadr ve gerekli tetkikler yapldktan sonra alanmaldr.

Hepatit B ("B tipi sarlk"):Gnmzde bebeklere ve dier duyarl bireylere rutin olarak Hepatit B as uygulanmaktadr. ok yakn bir gelecekte bu uygulamalarla dnya zerinden Hepatit B hastalnn aynen iek hastal gibi tmyle kalkacan varsayabiliriz.

Hepatit B

Genital lser HastalklarBu grupta yer alan hastalklar cinsel yolla bulaan ve erkek ve kadnda genital blgede lser (yara eklindeki lezyon) oluumuyla belirti veren hastalklardr. Bu grupta en sk Herpes Simpleks enfeksiyonu (genital uuk hastal) ve sifiliz (frengi) grlr.

Gonore ve Klamidya Bakterilerine Bal Oluan Jinekolojik Enfeksiyonlar:Erkeklerde "belsoukluu" ad verilen hastalktan sorumlu gonore ve yine erkeklerde retra (idrar borusu) enfeksiyonlarna neden olan klamidya sklkla belirti vermeden bulunmakta, baz durumlarda sperm ileten kanallarda daralmalara yolaarak ksrlk nedeni olabilmektedir.

Cinsel yolla bulaan hastalklarn dnyada grlme skl nedir ?Cinsel yolla bulaan hastalklar, dnyann pekok blgesinde byk nemi olan bir halk sal sorunudur. Sorunun gerek boyutlar birok lkede tam olarak bilinmemektedir. Ancak her yl dnyada 250 milyondan fazla kiinin cinsel iliki ile bulaan bir hastala yakaland tahmin edilmektedir.

Cinsel yolla bulaan hastalklar neden nemli halk sal sorunudur ?Sk grlmelerinin yannda, erken tan ve tedavi uygulanmad takdirde bu hastalklarn neden olduu ek baz salk sorunlar ile de karlalmaktadr. Bu hastalklar, cinsel elerden sadece birinin salk sorunu deildir.

Cinsel yolla bulaan hastalklar neden nemli halk sal sorunudur ?Korunmasz cinsel iliki (kondom kullanmama) hastaln salam ee de bulamasna neden olur. Bunun yannda, tedavisi yaplmam cinsel yolla bulaan bir hastal olan hamile kadnlarn, doum ncesi veya hemen doum sonras dnemde bebekleri de risk altndadr.

Cinsel yolla bulaan hastalklar neden nemli halk sal sorunudur ?Kadn veya erkekte ksrlk, dk, yenidoan bebeklerde grlen baz enfeksiyonlar, d gebelik, genital organ kanserleri ve lm cinsel yolla bulaan hastalklarn neden olduu salk sorunlarndandr.

Cinsel yolla bulaan hastalklar neden nemli halk sal sorunudur ?Cinsel yolla bulaan hastal olanlarn HIV (AIDS virs) ile enfekte olma olasl daha yksektir.Bu grup hastaln tbbi nemi yannda, gerek sosyal gerekse ekonomik olumsuz etkileri de gzlenmektedir.

CBH kan yolu ile de bulaabilir mi?HIV ( AIDS virs), hepatit B virs ve frengi kanda da bulunduundan cinsel iliki dnda kan yolu ile de bulaabilen hastalklardr. Bulamada kontrolsz kan nakli, steril (mikroplardan arndrlm) olmayan rnga ve ineler, kesici ve delici aletler de rol oynar. Damar ii uyuturucu bamllarnn kullandklar rnga ve ineler ile bu hastalklarn bulama riski vardr.

Cinsel yolla bulaan hastalklarda belirtiler ne zaman ortaya kar ?Cinsel yolla bulaan hastalklarda bazen belirti yoktur ya da kiiyi rahatsz etmeyecek kadar hafif belirtileri olabilir. zellikle kadnlarda bazen hi belirti grlmez. Ancak, tedavi edilmedii srece, belirtisiz enfeksiyonu olanlar, bilmeden hastal bakalarna bulatrrlar.

Cinsel yolla bulaan hastalklarda belirtiler ne zaman ortaya kar ?Cinsel temastan sonra hastalk belirtilerinin ortaya kmas iin geen sre (kuluka sresi) hastalktan hastala farkldr. Bu sre gnler (bel soukluu), haftalar (klamidyoz,hepatit B), aylar (frengi ) ya da yllar (AIDS) olabilir.

Cinsel yolla bulaan hastalklarn en sk rastlanlan belirtileri nelerdir ?drar yaparken yanma, sz, sk sk az miktarda idrara kmaCinsel organ ve cevresinde kant,Peniste ( erkek cinsel organ) kabarck, yara, siil ve kzart,

Cinsel yolla bulaan hastalklarn en sk rastlanlan belirtileri nelerdir ?Kask lenf bezlerinde ilik,Testislerden bir veya ikisinde birden ar,Karn ars,Penis ucunda aknt,Genital blgeye zg olmayan dier CYBH belirtileri.

Cinsel yolla bulaan hastalklardan nasl korunulur ?Cinsel ilikide kondom kullannz.Cinsel e saysnn artmasnn, hastalk bulama riskini de arttrdn unutmaynz.Hastalk belirtisi olmadan da bulama olabileceini unutmaynz.

Cinsel yolla bulaan hastalklardan nasl korunulur ?Alkol ve uyuturucunun doru ve salkl dnmeyi engelleyerek, cinsel iliki srasnda olumsuz davranlara neden olabileceini belleinizden karmaynz.Size nakledilecek kanda gerekli testlerin yaplp yaplmadn sorunuz.

Cinsel yolla bulaan hastalklardan nasl korunulur ?Bakalarnn kulland rnga ve ineyi kullanmaynz. Bir defa kullanlp atlan rnga ve ine kullanlmasn isteyiniz.Dzenli salk kotrollerinizi yaptrnz.

Cinsel yolla bulaan hastalklardan nasl korunulur ?