ENEEK – JARDUEREN MEMORIA 2015 · 2017-10-12 · bokalak eta ekoizle zein kontsumitzaile ekologikoen elkarteetako ordezkariak konbokatzen dira. • LAN ESPARRUAK o Kontrol eta ziurtapena

ENEEK – JARDUEREN MEMORIA 2015

2015

ENEEK 2015

ENEEK MEMORIA 2015

Jardueren memoria 2015 2. orrialdea 75tik

JARDUEREN MEMORIA 2015. URTEA

BERRIKUSITA ETA ONARTUTA:

Sin.: Roman Bengoa

ENEEKko Lehendakaria

Data: 2016/02/15

ENEEK MEMORIA 2015


ORGANIGRAMA 2015

• ESKUMENEKO AGINTARITZA: Eusko Jaurlaritzaren Elikagaien Kalitaterako Zuzendaritza: Peli Manterola

• GOBERNURAKO ORGANOAK o Kontseilua:

• ORGANO DELEGATUAK o Zuzendaritza: Xabier Lejarzegi o Ziurtapen Batzordea o Lan batzordeak

Batzorde teknikoa: Gaiaren arabera adituak konbokatzen dira. Sustapen eta dibulgaziorako koordinazio batzordea: Kontseiluko

bokalak eta ekoizle zein kontsumitzaile ekologikoen elkarteetako ordezkariak konbokatzen dira.

• LAN ESPARRUAK o Kontrol eta ziurtapena – Auditoreak: Irantzu Alegria, Itxaso Cadenato,

Amaia López, Sugoi Auzmendi eta Esti Martinez o Sustapen eta komunikazioa: Alain Sabalza (2015eko apirilaren 10a arte),

Haritz Mayora eta, 2015eko abuztutik aurrera, Arantxa Iriarte eta Ion Uranga.

Lehendakaria: ROMÁN BENGOA LARRAÑAGA Lehendakari ordea: BEGOÑA LOIZAGA HORNO Ekoizleen azpi erroldako kide titularrak:

Araba: MIGUEL ANGEL DIEZ MURIEL Gipuzkoa: NEREA ARRIZABALAGA BADIOLA JUAN GARCIA DE VICUÑA (Roman Bengoaren hutsunea betez)

Eraldatzaile, inportatzaile eta merkaturatzaileen azpi erroldako titularrak: GREGORIO ZUAZNABAR URKOLA JON KARLA BARAINKA GUARROTXENA JOS VAN GAALEN (Begoña Loizagaren hutsunea betez)

Euskadiko kontsumitzaile-elkarteen ordezkaritza: ION ARIÑO. Gonbidatu moduan CRISTINA DIEZ dago, Ekokontsumo Federazioaren ordezkaritzan.

Euskadiko Administrazio Orokorraren ordezkaria: PELI MANTEROLA ARTETA (Elikagaien Kalitateko Zuzendaria) Ordezkoa: JOSE MANUEL GONZALEZ.

Foru Aldundien ordezkariak: Araba: ALFREDO SÁEZ DE CASTILLO (Nekazaritza Zuzendaria), ordezkoa PATXI

XABIER LAUZURIKA. Gipuzkoa: XABIER ARRUTI (Landa Garapen eta Nekazaritza Zuzendaria). Ordezkoa

JOXE ANTONIO GARMENDIA GARMENDIA. Bizkaia: LUCIA ISLA (Nekazaritzako Zuzendari Orokorra) Ordezkoa JUAN RAMON

MUGURUZA Idazkaria: XABIER LEJARZEGI (ENEEK-ko zuzendaria)

ENEEK MEMORIA 2015


AURKIBIDEA

1.- SARRERA

2.- KONTSEILUAK 2015EAN EGINDAKO LANA

3.- SUSTAPEN- ETA KOMUNIKAZIO-JARDUERETARAKO PROGRAMA (Oharra: Ekoizpen Ekologikoa Sustatzeko Eusko Jaurlaritzak abiarazi duen FOPE ekimenean ezarritako epigrafeekin bat datoz sustapen- eta komunikazio-jardueren zenbaki hauek)

FOPE1.- EKOIZPEN EKOLOGIKOA GARATU DADILA BULTZATZEA FOPE 1.1. ERREGISTRATUTAKO PORROTEI BURUZKO TXOSTENA

FOPE 1.2. ZIURTAPENERAKO INFORMAZIOA

FOP 1.3. ESKUALDEKO BEGIRALEEN AUKERAKETA

FOPE 1.4. EREDUA SEKTORE OSOARI HURBILTZEA 1.4.1. TOPAKETAK SEKTOREAREKIN 1.4.2. BIOTERRA PRO AZOKA

FOPE 1.5. EKOIZPEN EKOLOGIKORA EGINDAKO BIHURKETAK MONITORIZATZEA

FOPE 1.6. SARTU BERRIEI EZAGUPENAK HELARAZTEA

FOPE 1.7. EKOIZPEN EKOLOGIKOAREN EREDUA HOBETU DADILA SUSTATZEA LEHENDIK DAUDEN OPERADOREEN ARTEAN.

1.7.1. SEKTORE BARRUKO TOPAKETAK KOORDINATZEA (EHKOLEKTIBOA) 1.7.2. “BLEBERRI” ARGITALPENAREN ARTIKULU TEKNIKOAK ITZULTZEA 1.7.3. URDAIBAI BIRD CENTERREKIN ELKARLANEAN ARITZEA

FOPE5.- MERKATURATZEA BULTZATZEA: MERKATARITZA-TRESNAK AZTERTZEA, MERKATARITZA-PLANGINTZA BABESTEA, JANGELA KOLEKTIBOAK. FOPE 5.1. EKOIZLEEN MERKATARITZA-KUDEAKETA HOBETZEA.

5.1.1. MERKATURATZEKO APLIKAZIOA 5.1.2. MERKATARITZA-PLANGINTZA

FOPE 5.2. ENEEK KATALOGOA

FOPE 5.3. EKO ENEEK PRODUKTUA EZAGUTARAZTEA ETA EROSI DADILA SUSTATU. 5.3.1. SALTOKI GOMENDATUAK 5.3.2. KONTSUMITZAILEEI INFORMAZIOA ESKAINTZEKO KANPAINA 5.3.3. SALMENTA-ARAUDIA BETETZEA

FOPE 5.4. HORECA KANALEAN SENTSIBILIZAZIO-EKINTZAK SUSTATZEA 5.4.1. EKOLAPIKOA 5.4.2. BIOTERRA AZOKAKO JANGELA EKOLOGIKOA

FOPE 5.5. ERALDAKETA SUSTATZEA, EKIPAMENDU KOLEKTIBOAK BABESTEA 5.5.1. LANDARE-KONTSERBAK PRESTATZEKO LANTEGIA (MASKILU) 5.5.2. ABELGORRIAK ZATIKATZEKO GELA (URDUÑA) 5.5.3. V. GAMAKO PRODUKTUAK (XARDEXKA) 5.5.4. ZUKUAK EGITEKO INSTALAZIO ERAMANGARRIA (ARAMAIO) 5.5.5. HEGAZTIAK ETA LAGOMORFOAK HILTZEKO INSTALAZIO ERAMANGARRIA (ORIKITXA)

ENEEK MEMORIA 2015


FOPE6.- HORNIDURA-UNITATE BAT DISEINATZEA ETA ABIAN JARTZEA.

FOPE7.- KONTSUMITZAILEARI INFORMAZIOA EMATEA KONTSUMOA SENDOTZEKO. FOPE 7.1. UDAKO EKO AZOKEN PUBLIZITATEA EGITEA ETA HORIEK EZAGUTZERA EMATEA.

FOPE 7.2. EKO EUSKADIK ELIKADURA EKOLOGIKOKO AZOKETAN IZAN DUEN PRESENTZIA.

7.2.1. BIOCULTURA BARTZELONA 7.2.2. BIOTERRA 7.2.3. BIOARABA 7.2.4. BIOCULTURA BILBO 7.2.5. BIOCULTURA MADRIL

FOPE 7.4. EKOLURRA ALDIZKARIA EGIN, INPRIMATU ETA BANATZEA

FOPE 7.5. KONTSUMITZAILEEKIN HEDABIDEETAN KOMUNIKATZEA 7.5.1. PUBLIZITATE-IRAGARKIAK 7.5.2. PRENTSAKO ARTIKULUAK

FOPE 7.6. MERCHANDISING EGOKIA GARATZEA

FOPE 7.7. INFORMAZIORAKO ESKU-ORRIAK PRESTATU ETA BERRARGITARATZEA

FOPE 7.8. TOPAKETAK (HITZALDIAK ETA MAHAI-INGURUAK) KONTSUMITZAILEEKIN. 7.8.1 JARDUNALDIAK KONTSUMITZAILEEKIN 7.8.2. GASTRONOMIA ETA KULTURA GAIEI BURUZKO HITZALDIAK ENEEK-EN

FOPE 7.9. KONTSUMITZAILEEKIN INTERNET BIDEZ KOMUNIKATZEA. WEBGUNEA

FOPE 7.10. ZABALKUNDE-EKINTZEI BABESA EMATEA 7.10.1. EUSKAL HERRIKO BERTSOLARI GAZTEEN FINALA BABESTEA 7.10.2. EHUKO ARABAKO CAMPUSEKO UNIBERTSITATE-BARATZEARI LAGUNTZEA 7.10.3. “JABI AMORRORTU” ZIKLOTURISTA-MARTXA BABESTEA (GERNIKA) 7.10.4. ZORNOTZAKO NAZIOARTEKO KROSA

4.- ERREGISTRATZEKO, KONTROLATZEKO ETA ZIURTATZEKO PROGRAMA 4.1. ERREGISTROA ADMINISTRATZEA ETA KONTSULTEI ERANTZUTEA

4.2. ERREGISTRO- ETA DOKUMENTAZIO-SISTEMA ARTATZEA

4.3. KALITATE-SISTEMA ARTATZEA.

4.4 HEZIKETA

4.5. INTERECON PARTE HARTZEA

4.6. KONTROL ETA ZIURTAPENERAKO LANAK

ENEEK MEMORIA 2015


1.- SARRERA

2015. urteak aldaketa kuantitatibo eta kualitatiboa ekarri du ENEEKek aurreko urte hauetan guztietan burututako jardueretan. Eusko Jaurlaritzak gidaturik Nekazaritza Ekologikoa Sustatzeko FOPE ekimena abiarazi izanari esker, Euskadiko ekoizpen ekologikoaren sustapenaren eta dinamizazioaren alorrean orain arte jorratu ezin izan diren zenbait esparrutan lan egiten hasi gara. Horri esker, datozen urteetan are gehiago garatuko diren bide berriak zabaldu ahal izan ditugu.

Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseilua (ENEEK) Zornotzako Jauregibarria Baserriko egoitza iraunkorrean behin betiko instalatu zenetik lehen urtea bete da oraintxe. Barneko nahiz kanpoko jarduerak burutzeko egoitza egoki bat edukitzea benetan mugarri garrantzitsua bilakatu da Kontseiluaren jarduerarentzat.

2015. urtean berritu egin da Eusko Jaurlaritzako Elikadura Kalitatearen Zuzendaritzaren bitartez administrazioarekin Elkarlanean aritzeko Hitzarmena, aurreko urteetakoa baino diru-laguntza handiago batekin, FOPE ekimenari behar bezala heldu diezaiogun, eta horri esker, arestian esan dugun moduan, ENEEKen jarduera-esparrua beste arlo interesgarri batzuetara zabaldu ahal izan dugu. Gainera, HAZIrekin nekazaritza ekologikoa sustatzeko hitzarmena berritu dugu, eta Kalitate Erregimenen aterpean Babestutako Elikagaiak Sustatzeko Neurrietarako laguntza-deialdi batean parte hartu ahal izan dugu. Aldiz, ENEEK barruan inskribatuta zeuden operadoreei Kontseiluaren urteko tasak ordaintzen laguntzeko aurreko urteetan Eusko Jaurlaritzak eman izan dituen laguntzak aurten ez ditugu jaso. Hori dela eta, operadoreek urteko kuota osorik ordaindu behar izan dute.

Europako araudian ezarritako prozedurei jarraiki egiten dira kontrol- eta ziurtapen-lanak. Ekoizpenen jarraipena eta kontrola aurreko urteetako intentsitate berberarekin egiten da. Horretarako, eta kontuan izanik operadoreen errolda aurreko urteetako erritmo berean haziz doala, beste bi pertsona gehiago kontratatu behar izan ditugu.

Ezagutzera emateko eta sustatzeko lanari dagokionez, gure erronka, aurten ere, eskaera suspertzea eta eskaintza garatzea izan da. FOPEn finkatutako lan-arloek ikuspegi askotatik landu dute eremu hori. ENEEKek abian jarritako sustapen-jarduerak zein eratakoak izan diren erreparatuz gero, aurreko urteetan ezarritako dinamikari eutsi zaiola ikus daiteke, nahiz eta berritasun batzuk ere egin diren, batez ere udako azoka ekologikoen esparruan. Azpimarratzekoak dira Zornotzako udalarekin itunduta Jauregibarriako egoitza berria Lagatzeko Hitzarmenaren testuinguruan egin diren jarduerak, eta horien artean ditugu Jauregibarria baserrian Nekazaritza Ekologikoari buruzko erakusketa iraunkor bat instalatu izana edo Zornotzako Nazioarteko LXII. Krosari emandako babesa.

Kontseiluaren lanak normaltasunez jarraitu du, Roman Bengoa Lehendakariaren gidaritzapean. Nabarmentzekoa da FOPE ekimenari egindako jarraipena, untxi-hazkuntza ekologikoaren araudia onetsi izana edo barne-funtzionamendurako araudia aldatu izana.

ENEEK MEMORIA 2015


2015 INKESTAREN EMAITZA

Inkesta bat egin da inskribatuta dauden pertsonen eta enpresen artean, Kontseiluak landu dituen gai desberdinek haientzat duen garrantzia balioesteko. Batez besteko emaitza (mediana), daturik baxuena (<) eta daturik altuena (>) eskaintzen dira, inkestari erantzun dioten 72 lagunek adierazitakoaren arabera (21ek erantzun anonimoak eman dituzte).

ENEEK MEMORIA 2015


2.- KONTSEILUAREN LANAK 2015-EAN

Egungo Kontseilua 2013ko otsailean eratu zen. 2015ean zehar FF.AA.etako ordezkariak aldatu ziren eta egungo Kontseiluaren eraketa organigraman zehaztuta dago. 2015ean zehar 4 batzar egin dira, ondorengo Gai Ordenarekin:

2015/03/03 GAI ORDENA: 1. Aurreko akta onartu. 2. Pendiente dauden gauen zerrenda gainbegiratu. 3. 2014ko kontuak onartu. 4. Barne antolakuntzan egin beharreko aldaketak aztertu. 5. 2015eko aurrekontua onartu. 6. 2015erako ENEEKren egutegia onartu. 7. Bokalen papera indartzeko neurriak aztertu. 8. Euskadin kunikultura ekologikoa egiteko araudia onartu. 9. Euskadin barraskiloen hazkuntza ekologikoari buruzko araudian aldaketa bat onartu. 10. Galdera-eskeak.

2015/06/09 GAI ORDENA: 1. Aurreko akta onartu. 2. Pendiente dauden gaien zerrenda gainbegiratu. 3. Kontsumitzaileei zuzenduta triptiko berria (“NE ezberdina da”) aztertu. 4. Horniketa elektrikorako Goiene Kooperatiban bazkide moduan sartzea onartu. 5. Ziurtapen batzordean kide berri bat onartu. 6. Euskadin kunikultura ekologikoa egiteko araudia onartu. 7. Ekoizpen Artisauen Dekretuaren proposamena aztertu. 8. FOPE ekimenaren baitan ekintza zehatzak aztertu. 9. Galdera-Eskeak.

2015/09/15 GAI ORDENA: 1. FOPEren azken ordukoak ezagutu, Neiker eta HAZIri dagokionez. Conocer la última hora del

plan de fomento de la AE, FOPE, en cuanto a Neiker y HAZI. 2. Aurreko akta onartu. 3. Pendiente dauden gaien zerrenda gainbegiratu. 4. Laboral Kutxarekin hitzarmena egiteko proposamena aztertu. 5. Autonomia Erkidego bat baino gehiagotan lursailak dauzkaten eragileentzat (eta, ondorioz,

ekoizle ekologikoen errolda bat baino gehiagotan izena eman behar dutenentzat) irtenbide bat topatu beharraren inguruan eskaria egitea adostu.

6. Galdera-eskeak.

ENEEK MEMORIA 2015


2015/12/15 GAI ORDENA: 1. Aurreko akta onartu. 2. Egiteke daudena gaien zerrenda gainbegiratu. 3. Barne Araudiaren aldaketak onartu (barne lantaldearen emaitzak). 4. Ekokontsumo Federazioarekin konbenio-proposamena onartu. 5. 2015eko itxiera ekonomikorako aurreikuspena onartu. 6. Lantaldera batu diren azken 2 inspektorei mugagabeko kontratua egitea onartu. 7. ENEEKren zigilua balorizatu: duen interesa aztertu eta behar izanez gero lanketarako taldea

eratu. 8.Gatika-Mungian nekazaritza lur funtsaren lursail bat jaso duen Elenaren testigantza. 9. “Euskal-Eko Sarea” proposamena baloratu. 10. Galdera-eskeak.

ENEEK MEMORIA 2015


3.- DINAMIZAZIO- ETA SUSTAPEN-JARDUERETARAKO PROGRAMA

2015. urtean burututako lanen barruan, Nekazaritza Ekologikoaren Sustapenerako Plangintzaren (FOPE) probako fasea azpimarratuko genuke, Euskadiko Autonomia Erkidegoak 2015-2016 epealdian nekazaritza ekologikoa sustatzeko egindako apustua. FOPE proiektuaren abiapuntua Ekoizpen Ekologikoari buruz ikuspegi desberdinetatik egindako azterketa sakon bat da, gure Erkidegoan nekazaritza eta abeltzaintzaren inguruan ikerketa, ekonomia, gizarte eta teknologia aldetik egindako proiektuen fruitu eta hainbat ekimen pribatu eta instituzionalen emaitza. 2016aren amaierarako finkatutako helburuen barruan, bestetik, nekazaritza ekologikoaren azalera erabilgarria bikoiztea dago, Euskadiko Nekazaritza Azalera Erabilgarri osoaren % 2,2ra iritsiz, eta horrekin batera, ENEEK barruan 600 operadore inskribatu daitezela lortzea.

Eusko Jaurlaritzaren proiektu honetan, Euskadiko Nekazaritza eta Ekoizpen Ekologikoaren Kontseiluak ez ezik, Neiker eta HAZI entitate publikoek ere parte hartzen dute. 2014. urtean, egin beharreko lan guztien plangintza egin zuten, eta lan-ildo bakoitza gidatuko zuen entitatea zehaztu zuten. Horrela, testuinguru horretan, ENEEKek zenbait ekintza burutu ditu eredu ekologikoa interesaturik egon daitezkeen pertsonengana hurbiltzeko; jadanik eredu hori garatzen hasiak ari diren pertsonen artean eredu hori hobetzeko ekintzak; gure produktuak HORECA kanalean merkaturatu daitezela indartzeko ekimenak; nekazaritzako produktuen eraldaketa erraztearren bideragarritasun tekniko-ekonomikoari buruzko azterketak; tokian tokiko elikadura ekologikoa hezkuntza-zentroetan barneratzeko ekintzak; edo produktu ekologikoak merkaturatzen dituzten on-line aplikazioak barneratzeko pilotu-probak.

Beste alde batetik, aurreko 7 urteen dinamikari jarraiki, nekazaritza-produktu eta elikagai ekologikoen kontsumoa eta eskaintza sustatu du ENEEKek, eta ekoizpen ekologikoaren sistemak eta bertatik lortzen diren produktuak ezagutzera eman eta horien aplikazioa zabaldu du. Beraz, gure ahalmenen neurrian eskaera suspertzea eta eskaintza garatzea izan dira gure erronkak.

ENEEKek egindako sustapen-jarduerek lehengo horretan eutsi diote beren nortasunari, nahiz eta ekintza kopurua handiagoa izan den, baita, jakina, esku hartu duten eragileen parte-hartzea ere.

Jarraian, adierazleen laburpen-taula bat erakusten dizuegu, 2015. urtean burututako ekintzekin batera, nahiz eta horiek guztiak zehaztasun gehiagorekin azalduko diren hurrengo epigrafeetan. Oinarrizko adierazleen bilakaera kontuan izanik, emaitza neutroekin itxi dugu aurtengo urtea” 1

.

1 3 adierazlek emaitza negatiboak eman dituzte, 7 adierazlek emaitza positiboak, eta beste 4 adierazlek emaitza neutroak.

ENEEK MEMORIA 2015


2015. urterako helburuen laburpen-taula, ekintzak eta adierazleak

HELBURUAK EKINTZAK ADIERAZLEAK eta HELBURUAK (2015←2014)

1. Ekoizpen ekologikoaren garapena bultzatzea

1.1. Erregistratutako porrotei buruzko txostena 1.2. Ziurtapenerako informazioa 1.3. Eskualdeko begiraleen aukeraketa 1.4. Eredua hurbiltzea 1.5. Bihurketak monitorizatzea 1.6. Ezagutza besteenganatzea 1.7. Eredua hobetu dadila sustatzea

• Hektarea kopurua: 2983 (2011=1961, 2012=2440, 2013= 2627, 2014= 2874)

• Erregistratutako operadore kopurua: 476 (2011=323, 2012=361, 2013= 389, 2014= 434)

• Alta-eskaeren kopurua: 64 (2011=68, 2012=62, 2013= 73, 2014= 69)

• Artxibatutako inskripzio-eskaeren kopurua: 16 (2011=10, 2012=2, 2013=5, 2014=15)

5. Merkaturatzea bultzatzea

5.1. Kudeaketa komertziala hobetzea 5.2. ENEEK katalogoa 5.3. Produktua ikusgarri egitea 5.4. HORECA kanalean sentsibilizatzea 5.5. Eraldaketa kolektiboa sustatzea 6. Probarako hornidura-unitatea diseinatzea

• Erregistratutako merkaturatzaileen kopurua: 45 (2012=18, 2013= 28, 2014= 26)

• Ekolapikoren eskola-jangeletan zerbitzatutako EEko eguneko menuen kopurua: 775 (2011=500, 2012 =740, 2013= 860, 2014= 840)

• Ekoizleen plataformek tokiko merkataritzarekin izenpetutako hitzarmen egonkorren kopurua: 1 (2011=1, 2012=1, 2013= 1, 2014= 1)

• Udal azoketan eta/edo EAEn saskiak banatzeko postu ibiltarietan EEko eguneko postuak: 109 (2011=60, 2012=85, 2013=90, 2014= 90)

7. Elikadura ekologikoaren abantailei buruz informazioa eskaintzea

7.1. Udako Azokak 7.2. Azoka Ekologikoetan EkoEuskadi Eremua 7.4. Ekolurra aldizkariaren argitalpena 7.5. Komunikazioa hedabideetan 7.6. Merchandisinga garatzea 7.7. Informazio-orriak 7.8. Informazio-topaketak 7.9. Komunikazioa Interneten 7.10. Zabalkunde-ekintzei babesa ematea

• Ekolurra aldizkariko publizitate-iragarkien kopurua: 32 (2011=12, 2012=40 2013=40, 2014=30 -2 zenbaki)

• Egindako sustapen-ekintzen kopurua: 50 (2011=15, 2012=30, 2014=35, 2014=40)

• ENEEKen webgunearen bisitari kopurua: 38.500 (2011=13.000, 2012= 31.500, 2013= 34.500, 2014= 38.000)

• Hedabideetan egindako publizitate-iragarkien kopurua: 90 (24 tarte hedabide idatzietan eta 66 irrati-iragarki). (2014= 52 -12 hedabide idatzietan; 40 irrati-iragarki).

• EAEn EEko kontsumitzaile-elkarteetako bazkide kopurua (familiak): 1.844 (2011=1500, 2012=1550, 2013=1650, 2014=1745).

• EAEn EEko kontsumitzaile-elkarteen erosketetan egindako bolumen osoa: 1,81 milioi (2011=1,5 milioi, 2012=1,75 milioi, 2014=1,80 milioi)

ENEEK MEMORIA 2015


FOPE 1.- EKOIZPEN EKOLOGIKOAREN GARAPENA BULTZATZEA: Berriak sar daitezela sustatzea eta lehendik dauden proiektuak babestea.

FOPEren lehen puntuaren ardatz nagusia nekazaritza-ekoizpen ekologikoa sustatzea izan da, bai ekoizpen-eredu honen babesean jadanik lanean ari diren ekoizleengan eraginez (esate baterako, material tekniko bereziak prestatuz edo sektoreko topaketak koordinatuz, eragileek berek beren premiak identifikatu ditzaten eta horiek zuzentzearen alde lan egin dezaten), eta bai ekoizpen ekologikoan interesaturik egon daitezkeen baina, dena delakoagatik, urrats hori egitera ausartzen ez diren sektoreetara hurbiltzen ahaleginduz. Jarraian, bi norabide horietan burutu diren ekintzak deskribatuko dira.

FOPE 1.1 ERREGISTRATUTAKO PORROTEI BURUZKO TXOSTENA

Etengabe hobetzeko helburuarekin, azken urteetan erregistratutako porrotei buruzko analisi bat egin dugu, eta jarraian, txosten bat prestatu dugu alderdi horiek eta emaitzak ere hobetzen joateko.

Jasotako inskripzio-eskaerei buruzko azterketaren arabera, 2008ko ekainaren 1etik 2015eko abuztuaren 19ra, 433 eskaeretatik 40k ez dute inskribatzeko prozesuarekin jarraitu, hau da, % 9k. Horretarako izan dituzten arrazoiak ezagutzearren, operadoreekin telefonoz banaka banaka harremanetan jarri gara. Lortutako emaitzak ezaugarri komunen arabera multzokatu dira eta grafiko bat osatu da:

A- Informazio orokorra falta da. Europako kontrol-sistemaren araudiari buruz, oro har, oso ezagupen urria dago, eta horrexegatik eskatzen dute alta, informazioa eskuratu aurretik. Halaber, uste dute inskripzio-eskaera eginez gero, alta emanak daudela ekologiko gisa lanean hasteko.

Hobekuntza: ekologikoan lan egiteko baldintzak ezagutzeko informazioa zabaltzea. Operadoreei sarritan jakinarazi behar zaie zein egoeratan aurkitzen diren inskripzioaren eskaera egin duten unetik aurrera: dokumentazioa eskaintzeko epeak betetzeko eta abar.

B- Aholkularitza teknikoa falta da: Uste dute ekoizpen ekologikoan lan egitea garestiagoa dela.

Hobekuntza: sistema konbentzionalaren eta ekologikoaren arteko aldeak argitzea, eta eredu ekologikoari jarraiki lan egiteak duen bideragarritasuna azaltzea.

C- Administrazio-arazoak.

E- Ez dute jarduerarik: ez dute proiektuarekin aurrera jarraitzen.

D- Arazo pertsonalak: erretiroa hartzea, hiltzea, arazo ekonomikoak.

Inskripzioa egiteko izan dituzten eragozpenen grafikoa.

ENEEK MEMORIA 2015


Datu hauen arabera, A eta B multzoetan eredu ekologikoari buruzko informazio-premia handia dago oro har, eta horretarako, FOPE plangintzaren 1.02 puntuan, informazio hori zabaldu eta eskaini nahi da. C, D eta E multzoetan topatutako gaiak gure kontroletik kanpo daude.

FOPE 1.2 ZIURTAPENERAKO INFORMAZIOA

Ziurtapen ekologikoa eskuratu nahi duten profesionalek nolabait ere zalantza egiten dute horrek nola funtzionatzen duen eta zer urrats egin behar dituzten hori erdiesteko. Hori dela eta, balizko profesional berriak eragozpen hori gainditzen ahalegindu daitezen erraztea lortu nahi dugu ekintza honen bidez.

ENEEKek ziurtapen ekologikoari buruzko zenbait gida ditu gaika banatuak, bat saltoki txikiei egokitua eta bestea nekazaritzako elikagaien ekoizpena ziurtatzeko xedea duena. Oso material teknikoa denez gero, gida hauek formatu atsegin baten arabera egokitzen ahalegindu gara, irudiak barneratuz, eta era horretan, horren irakurketa eta profesionalak ekoizpen ekologikoaren eredura hurbildu daitezela erraztu dugu. FOPEren beste proiektu batzuekin sinergiak bilatu dira, eta hala, lehen sektoreko komunitatearekin eta kontsumitzaileekin komunikazioak hobetzen ahalegindu gara. Horrez gain, gida hauek webgune berriko edukiaren barruan azalduko dira, eta bertan, protagonismo nabarmena edukiko dute.

Ondorengo irudiak erakutsiko digu zer leku beteko duen webgunearen adar-sare horren barruan, eta halaber, formatu atsegin horren arabera egokituko den gidako testuetako bat eskaintzen dugu.

IRUDIA: Gida horiek www.eneek.eus webgune berrian duten kokapena eta egungo gidaren orria.

28%

19% 16%

25%

12% A-Falta de información general

B-Falta de asesoramiento técnico

C-Problemas administrativos

D-No tienen actividad

E-Cuestiones personales

http://www.eneek.eus/�

ENEEK MEMORIA 2015


FOP 1.3 ESKUALDEKO BEGIRALEEN AUKERAKETA

Maila teknikoko erreferentziarik ez edukitzea da Euskadin ekoizpen ekologikoaren arabera lanean hasteko asmotan dabiltzan pertsonek topatzen dituzten hutsune garrantzitsuenetako bat. Horrekin batera, nekazaritza ekologikoaren alde gero eta dinamika handiagoak ikus daitezke gure lurraldeko eskualde desberdinetan, baina oro har, dinamika isolatuak dira eta, arrazoi horrexegatik, kokatuta dauden eskualde-eremu horretara mugatzen dira eta ez dute eremu hori gainditzen. FOPE plangintzaren barruko ekimenen artean, eskualde mailan “Ekoizpen ekologikoaren begirale” gisa jokatuko duten pertsonak hautatzeko balioko duen plangintza bat diseinatzen ahalegindu gara, ekoizpen ekologikoaren garapena sustatzen lagundu dezaten. Horrekin batera, ENEEKek eskualdean duen ordezkaritza indartzen lagunduko dute pertsona horiek, informazioa bilduz eta sar daitezkeen berriak identifikatuz.

Begirale horiek ondorengo eginkizun hauek egin beharko dituzte:

• Eskualdeko nekazaritza ekologikoaren inguruko ekoizpenari, kontsumoari eta kulturari dagokion “agenda” ezagutu.

• Nekazaritza ekologikoan interesaturik egon daitezkeen nekazari, eraldatzaile, denda eta kolektiboen inguruan informazioa jaso eta, ahal bada, urrats hori egitera bultzatu.

• Kontseiluko kideekin urtean 2 edo 3 aldiz elkartu, eskualdean dauden aukerak jakinarazteko eta gauzatu daitezkeen jarduerak proposatzeko.

Gure operadoreek ekintza honetan parte hartzeko eduki dezaketen interesa zein den ezagutzearren, postaz gutun bat bidali zaie erantzuteko gutun-azalarekin batera. Jasotako proposamenekin hautagaien zerrenda bat osatu da, eta 2013ko urtarrilean 17 hautagai ditugu bertan.

IRUDIA: Operadoreei bidalitako gutuna eta erantzuteko gutun-azala.

Helburua begiraleen sare bat sortzea da, nekazaritza ekologikoaren gaietan interesatutakoekin zuzeneko komunikazioa egon dadin, zalantzak uxatu daitezen eta egindako galderei erantzun diezaieten, informazio-hutsunea desagerraraziz.

ENEEK MEMORIA 2015


FOPE 1.4. EREDU HAU SEKTORE OSOARI HURBILTZEA

1.4. puntuan aipatutako ekintza horien helburua ekimen desberdinak diseinatzea izan da, oro har ekoizpen-sektore osoa ekoizpen ekologikoaren barruan sar dadin, bai interesa erakutsi duten pertsonak eta bai hain nabarmen adierazi ez dutenak ere.

1.4.1. TOPAKETAK SEKTOREAREKIN

Jarduera honen helburu nagusia, berriz, gaur egun ekoizpen ekologikoaren ereduarekin lanean ari ez diren sektoreko profesionalei ekoizpen ekologikoaren ereduari buruzko informazioa helaraztea izan da. Euskadiko kudeaketa-zentro guztiekin jorratu dugu zein izan daitekeen informazio hori helarazteko aukerarik onena. Hasiera batean, profesional multzo desberdinekin hitzaldi batzuk antolatzea pentsatu genuen. Ikusi genuen informazioa helarazteko beste aukera eraginkorrago batzuk ere badaudela, eta horrexegatik, HAZIrekin sinergiak bateratzen ahalegindu gara, ekoizpen ekologikoari buruzko informazioa eredu konbentzionalaren arabera lan egiten duten profesionalei bidaltzeko. Une honetan xede horrekin ari gara lanean.

1.4.2. BIOTERRA PRO AZOKA

Bioterra markak Euskadin lortu duen heldutasun eta sendotasuna aprobetxatuz, abagune paregabea iruditzen zaigu sektore honetako profesionalei zuzendutako azoka/biltzar bat antolatzea, sektore ekologikoa sustatzen eta profesionalizatzen laguntzeari begira. Ekitaldi hori 2016ko azken lauhilekoan egitea aurreikusten da, eta beraz, jada hasiak gara horren ezaugarriak zehazten (ekitaldiaren gaia, parte-hartzaileak, iraupena eta abar). Ficobakoek adierazi digute aurten antolatu duten “Uhinak” biltzarraren antzeko formatu batez antolatu zitekeela ekitaldi hori (ikus jarraian datorren esteka), baina proposamen hori oraindik zabalik dagoela.

http://www.uhinak.com/

Azoka hori antolatzeko, beharrezkoa iruditzen zaigu sektore honetako profesionalen iritzia ezagutzea, eta horri begira, gure operadore guztiei gonbita luzatu diegu jarduera horri buruz eta bertan landu nahiko lituzketen edukiei buruz iritzia eman dezaten. Posta bidez inprimaki bat bidali diegu, modu anonimo batez, beren borondatez eta doan, haien iritzia jaso ahal izateko. Gure aldetik, ohartzen gara merkaturatzearen gaia lantzea gauza interesgarria dela, eta horrexegatik, ondorengo azpigai hauek landu litezkeela proposatu diegu:

- Merkaturatzeko kanal berriak

- Merkaturatzeko estrategia berritzaileak

- Elikagai ekologikoak jangela kolektiboetan

- Merkaturatzeko kanal desberdinetan komunikazioak duen garrantzia

Orain arte erdietsitako erantzunak lau multzotan sailkatu dira: Merkaturatzea, EEaren balioak, erabilpena, administrazio/legediarekin loturiko gaiak. Hauek izan dira erantzunak.

http://www.uhinak.com/�

ENEEK MEMORIA 2015


Sektoreko profesional eta entitate desberdinekin eduki berezi batzuk jorratzen ari gara jarduera hori antolatzeko.

FOPE 1.5. EKOIZPEN EKOLOGIKORA EGINDAKO BIHURKETAK MONITORIZATZEA

Nekazaritza eta abeltzaintzako 5 Kudeaketa Zentrok (AGA, LORRA, ABELUR, LUGINTZA eta ABERE) eta bi entitate laguntzailek (ENEEK eta NEIKER) osatutako Talde Eragile bat sortu da probarako plangintza bat burutzeko, eta nekazaritzako eta abeltzaintzako ustiategiak monitorizatuz eta lagunduz, nekazaritza konbentzionaletik ekologikora igarotzeko agiri bat (Jarduera Eskuliburua) idatzi ahal izateko.

Talde Eragile hori hiru jarduera jorratzen ari da elkarlanean:

1) Ustiategiak monitorizatzea eta laguntzea nekazaritza-ekoizpenerako 6 orientabiderekin (estentsiboak, baratzeak, mahastiak, 2 fruta-arbolak eta larreak) eta abeltzaintzako beste 2rekin (haragitarako behiak eta esnetarako behiak), nekazaritza ekologikora igaro daitezen.

2) EEra igarotzeko Jarduera Eskuliburu bat idaztea; 3) Euskadin eta Europako nekazaritza eta abeltzaintzako beste eskualde batzuetan Jardueren

Eskuliburua zabaltzea eta ezagutaraztea.

Proiektuaren izaera berritzailea, nagusiki, bertatik espero dugun emaitzari zor zaio. Bertatik erdietsiko dugun Jardueren Eskuliburuak azalduko dizkigu bai araudi mailako baldintzak (Europakoak nahiz Erkidegokoak) eta bai EEra igarotzeak 8 ekoizpen-orientabide desberdinetan eragingo dituen premia ekonomiko eta teknikoak ere.

Beste alde batetik, Jardueen Eskuliburua bizirik eta eguneratuta edukitzea proiektu honen beste alderdi berritzaile bat da, bereziki antolamenduan parte hartzetik datorrena. Kudeaketa-zentro guztiak –gehienek sektore konbentzionalean lan egiten duten arren– ikuspegi ekologikoa duen proiektu batean aktiboki elkarlanean aritzeak Euskadiko nekazaritza-sektorean orain arte ezagutu ez den berritasun bat dakarkigu.

50%

19%

19%

12%

Operadoreek proposatutako gaiak

Merkaturatzea NE balioak Maneiua Araudia/Administrazioa

ENEEK MEMORIA 2015


FOPE 1.6. SARTU BERRIEI EZAGUPENAK HELARAZTEA

Sartu berriei nekazaritza ekologikoaren inguruko informazioa eta heziketa eskaini behar zaiela kontuan izanik, aholkularitza-programa bat sortu nahi da sektore honetan ibilbide profesional luzea egina duten nekazarien esperientzia eta jakituria besteei helarazteko.

HAZI da ekintza honen bultzatzailea, eta ENEEKek ere laguntza ematen du ekimen honetan parte hartu nahi duten profesionalak eskainiz.

Lehenik eta behin, laguntzarako aholkularitza hori kudeatuko duen diseinua definituko da eta, gero, ENEEKeko profesionalek beren ezagupenekin nekazari berriei lagundu egingo diete haiek dituzten zalantzak uxatzen. Era horretan, lehenengo urte horietan, hots, jarduera profesional honetako urterik zailenetan arian-arian ibiltzen hasteko erraztasunak emango dira.

http://www.google.es/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwiB-PTm8aPKAhVCXhQKHZIVABcQjRwIBw&url=http://www.adaptaclima.eu/&psig=AFQjCNG7Fg95sCBgAovREvnX9zA4Pm8cJQ&ust=1452674884409682�

ENEEK MEMORIA 2015


FOPE 1.7. EKOIZPEN EKOLOGIKOAREN EREDUA HOBETU DADILA SUSTATZEA LEHENDIK DAUDEN OPERADOREEN ARTEAN.

Ekoizpen ekologikoaren ereduak aurrerapen bizkorra bizi izan du azkeneko 40 urte hauetan, eta hala, ingurumenaren iraunkortasunean oinarritutako nekazaritza-jarduera profesionalean aritzea lor litekeen gauza dela nabarmenarazi du. Horrela, azkeneko hamarkada hauetan hainbat eta hainbat ezagupen tekniko sortu dira ekoizpen ekologikoan eta horrek ingurumenarekin duen harremanean oinarrituak.

Ekoizle eta eraldatzaile ekologikoak izan dira, hain zuzen ere, ezagupen horien sortzaile nagusiak. Arlo akademikoan edo, beste modu batera esanda, arlo ofizialean egindako ikerketak gero eta gehiago direla ahaztu gabe, nekazaritza ekologikoaren eskualdeko elkarteak funtsezko eragileetako bat dira ekoizpen-eredu honen garapenean. Ekoizleei eremu batzuk eskaintzen dizkiete alderdi teknikoen inguruan dituzten premiak adierazteko eta definitzeko, eta, halaber, ikerketa-ildo berrien mintegi ere badira. Kontua da, elikagaien ekoizpenaren eta ingurumenaren eta pertsonen osasunaren arteko harremanari eragiten dieten alderdi ugariei buruzko informazio asko dagoen arren, ezagupen horiek ez direla iristen horiei etekinik handiena atera diezaieketen ekoizleenganaino. Beste alde batetik, aurkikuntza berri bakoitzarekin batera, leiho berri bat zabaltzen da nekazaritza eta abeltzaintzaren ekoizpenaren eta bere ingurunearen arteko elkarreraginak hobeto ulertzeko eta, era horretan, lehen sektorea iraunkortasunerantz etengabe hurbildu dadila ahalbidetzeko.

Azken batean, gaur egun Euskadin dugun ekoizpen ekologikoaren garapen teknikoak beharrezkoa du bai tokian tokiko ikerketa –kolektiboa, instituzionala edo biak– eta bai gure baldintza klimatikoetan aplikagarri diren eta lehendik badauzkagun ezagupenak zabaltzea eta ezagutaraztea ere. Atal honetan burutu ditugun ekintzak bi xede horietara bideratuak daude.

1.7.1. OPERADORE EKOLOGIKOEN ARTEKO TOPAKETA SEKTORIALAK KOORDINATZEA NEE-AREN GARAPENEAN DAUDEN ZAILTASUNAK IDENTIFIKATZEKO

EHKOlektiboa ekoizle ekologikoen elkarte bat da eta bere helburu nagusia Euskal Herrian nekazaritza ekologikoa garatzea da, bai arlo sozialean eta bai ingurumenaren eta ekonomiaren arloan ere ekoizpen-eredu iraunkor bat lortzeari begira. Euskal Herriko ekoizleek harremanak estutzeko eta kezkak eta ezagupenak elkarrekin partekatzeko duten premia horretatik sortua da. Horrela, 2013. urtean eta Biharko Lurraren Elkartea (BLE, Iparraldea), Biolur (Gipuzkoa), Lurreko (Bizkaia), Bionekazaritza (Arraba), Landare (Iruñeko kontsumo-elkartea, Nafarroa) eta ENEEK nekazaritza ekologikoko Elkarteen eskutik, Pirinioen bi aldeetara dinamizazio-proiektu bat jarri zen abian, POCTEFA fondoek finantzatua. Ekoizpen-orientabide desberdinen arabera (baratzezaintza, frutagintza, esnetarako behiak, haragitarako behiak, monogastrikoak, okintza, estentsiboak...) sortutako bederatzi sektore-taldeek, dinamizatzaileen ezinbesteko laguntzarekin batera, Euskal Herrian nekazaritza ekologikoko ekoizpen batek bete beharko lituzkeen oinarrizko baldintzak finkatu zituzten.

ENEEK MEMORIA 2015


2014. urtetik aurrera, arestian adierazi den moduan, EHKOlektiboa ofizialki eratu zen elkarte gisa, eta Garro jauregi ospetsuan (Lekorne, Lapurdi) kokatu da haren egoitza. ENEEK eta aipatutako gainerako Elkarteak aktiboki aritzen dira EHKOlektiboarekin elkarlanean, eta honek, lan-talde bakoitzarentzat epe laburreko eta ertaineko hobekuntza-xedeak definitu ondoren, hainbat lan-jardunaldi koordinatu ditu ustiategiekin gure geografiaren luze-zabalean. 2015. urtean, gainera, falta zen lan-taldea osatu da, hots, Finka unitate gisa landuko duena.

IRUDIAK: Lan-saioa eta taldeak haragitarako behi-ustiategi batera bisita egitea; azaroaren amaieran Iruñean egindako EHKO I. Azokako topaketa-eremua.

ENEEK MEMORIA 2015


EHKOLEKTIBOAK 2015EAN EGINDAKO LAN-SAIOEN ZERRENDA

ENEEK MEMORIA 2015


1.7.2. “BLEBERRI” ARGITALPENAREN ARTIKULU TEKNIKOAK ITZULTZEA

Biharko Lurraren Elkartea (BLE) Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako ekoizleak biltzen dituen Nekazaritza Ekologikoko Elkartearen aldizkaria da BLEBerri. 21 urteko ibilbidea eta baratzezaintzan, frutagintzan, nekazaritza estentsiboan eta abeltzaintza ekologikoan oso ongi prestatutako talde teknikoa duela, urte hauetan guztietan ezagupen ugari sortu ditu partaidetza bidezko ikerketa-dinamika etengabe batean. BLEBerrik elkartearen beraren esperientziak nahiz berarekin harremana duten nekazaritza ekologikoko beste eragile batzuenak biltzen ditu.

BLEBerri aldizkarian jasotako testu gehienak frantsesez idatziak daude. Horietako askok Euskadiko ekoizleentzat eduki dezaketen interes handia dela eta, aldizkariaren azken zenbakietatik (44 zenbakitik 48 zenbakira) aukeratutako 16 artikulu itzuli egin dira, abeltzaintzako gaiak (5 artikulu), nekazaritza estentsibokoak eta baratzezaintzakoak (6 artikulu), frutagintzakoak (artikulu 1), mahastizaintza (2 artikulu) eta gai orokorrekoak (2 artikulu) bilduz. BLE eta ENEEK elkarteen artean ezarritako akordioaren arabera, Iparraldeko elkarteak bere borondatez laga dizkio testu horiek, lehen-lehenik euskarara itzuliak izateko baldintzarekin. Etorkizun hurbilean gaztelaniara itzultzea aurreikusten da.

IRUDIA: BLEBerri aldizkariko zenbaki baten azala, artikulu batzuk itzultzeko hartu diren horietako batena

Itzulitako dokumentuak ENEEKeko operadore guztien artean zabalduko dira, eta www.eneek.eus webgunean zintzilikatuko dira edonork eskuratu ahal izan ditzan.


ENEEK MEMORIA 2015


1.7.3. URDAIBAI BIRD CENTERREKIN ELKARLANEAN ARITZEA

Ekoizpen ekologikoaren ereduaren eta biodibertsitatearen arteko harremana nabarmena da, izan ere haren funtsezko printzipioetako bat da ingurumena babestea eta sustatzea, Ekoizpen Ekologikoaren Europako Araudiaren lehen paragrafoetan jasota dagoen moduan. Hori dela eta, gauza benetan naturala da ENEEK eta Urdaibai Bird Center erakundeen arteko lankidetza-harremana, biodibertsitatea sustatzearen alde aktiboki lan egiten duen entitatea delako. Horrela, 2015. urtean Urdaibai Bird Center eta Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikorako Kontseiluaren artean lankidetza-hitzarmen bat sinatu da, “Inguruko Hegaztiak” proiektuaren barruan. Izenpetutako hitzarmen horretan oinarrituta, proiektu honetan 2015. urtean erabili den txorientzako elikadura guztia jatorri ekologikokoa izan da, eta ahal izan den neurrian, gure inguruneko ustiategietan sortua, esate baterako, ekilore-haziak eta artatxikia, Arabako Lautadako ekoizle batek hornitzen baitu. Joan den urtean Urdaibai Bird Centerrek 400 bat kg janari kontsumitu zuen.

IRUDIA: ENEEK eta UBC elkarteetako operadoreen arteko topaketaren talde-argazkia

Hitzarmen honen testuinguruan sartua, 2015eko urtarrilaren amaieran, Urdaibai Bird Centerrera ENEEK erakundean inskribatutako nekazari ekologikoen talde bat hurbildu zen, “Inguruko Hegaztiak” izeneko proiektu batean parte hartzeko gogoz. Urdaibai Bird Centerreko langileen eskutik, basa hegaztiek fauna lagungarri gisa nekazaritza-ekoizpenari dakarzkioten onurak ezagutu zituzten zehaztasun handiz.

Urdaibai Bird Centerrek lehen urteko esperientziari buruz egin duen balioespena oso positiboa da, hegaztiek irrikaz kontsumitu dutelako eskaini zaien janaria eta proiektuari koherentzia ematen dion oinarri sendo bat eskaintzen duelako horrek.

ENEEK MEMORIA 2015


FOPE 5.- MERKATURATZEA BULTZATZEA: MERKATARITZA-TRESNAK AZTERTZEA, MERKATARITZA-PLANGINTZA BABESTEA, JANGELA KOLEKTIBOAK.

FOPEren bi hanketako bat barne-kontsumoaren igoera dela kontuan izanik, ekintza honen helburua eta jarraian datozenena norabide hori ikuspegi desberdinetatik lantzea da. 5. ekintzaren kasuan, ENEEKeko operadoreen kolektiboari beren ekoizpena merkaturatzeko orduan lagungarri izango zaizkien tresnak eskaintzea izan da helburua, eskaerak kudeatzen dituzten on-line aplikaziotik hasi eta eraldaketa-proiektu desberdinei buruzko azterketetaraino, tamaina txikiko artisautza-instalazioak indarreko osasun-araudira egokitzeko xedez.

Hainbat herrialdetan –Frantzia edo Italian, esaterako– barne-kontsumoa handitzeko orduan emaitza onenak lortzen ari den binomioa eskolako jangelak/tokiko nekazaritza ekologikoa dela kontuan izanik, ekintza honek ere bide horretan sakondu du Ekolapiko izeneko ekimena sustatuz eta Zornotzako zentro batean askari ekologiko bat antolatuz.

FOPE 5.1. EKOIZLEEN MERKATARITZA-KUDEAKETA HOBETZEA.

5.1.1. MERKATURATZEKO APLIKAZIOA Merkaturatzearen erronka garrantzitsuari egunero aurre egin behar izaten diote lehen sektoreko profesionalek, eta balio-katean alderdi hori hobetzeko aukera garbiak daude egun. Jarduera honetan, hain zuzen ere, gailu eramangarrietarako (mugikorrak, tabletak eta abar) aplikazio baten bitartez merkaturatzea hobetzeko aukera jorratu da. Horretarako, xede horrekin diseinatutako aplikazio desberdinak aztertu dira, sektoreak mahai-gaineratu dituen premietarako aukerarik interesgarriena zein ote den ikusteko.

IRUDIA: MAXVENTAPP aplikazioaren simulazioa

Premia horiek asetzeko xedea duen aplikazio bat, benetan interes handikoa, MAXVENTAPP da. Aurreko orrialdeko irudiak merkataritza-kudeaketarako aplikazioaren pantaila-argazkiak dira, eta horri esker, erraz sailkatuta dauden kategorien bitartez, produktua aukeratu eta ekoizlearen posta elektronikora berehala iristen diren eskaerak egin daitezke.

ENEEK MEMORIA 2015


Aplikazioaren garatzaileekin hainbat bilera egin dira ekoizle ekologikoek dituzten premiei erantzuteko formaturik egokiena zein den ikusteko. Horrela, “demo” bat sortzen ari gara ekoizleekin parekatzeko, probarako gailu hau 2016ko urtarriletik aurrera abian jar dadin eta, bide batez, egun dauden premiak zein neurritan asetzen dituen neurtzeko balio izan dezan.

5.1.2. MERKATARITZA-PLANGINTZA

Gure lehen sektorean errealitate nabarmena da zailtasun handiak daudela familiako ustiategi ekologikoetan bideragarritasun ekonomikoa erdiesteko. Gero eta zailtasun gehiago daude elikagaiak bidezko prezioetan merkaturatzeko, merkataritza-kanalak egonkortzeko, ekoizpen-jardueraren eta merkataritza-jardueraren kostuak zuzen egokitzeko eta, beraz, beren lana duintasunez ordaindua izateko.

Eskuliburu bat prestatu da nekazaritza ekologikoaren eta elikadura-subiranotasunaren logiketatik, familiako ekoizpen ekologikoek behar dituzten material lagungarrien gabezia estaltzeko. Eskuliburu honetan tresna baliagarriak eskaintzen dira jakiteko, nekazaritza ekologikoaren ikuspegitik, zein egoeratan aurkitzen diren finka eta bertako langileak.

Halaber, gida batzuk eskaintzen ditu lurralde, ekonomia eta gizarte arloko testuinguru honekin loturik estrategia batzuk diseinatzeko eta, bide batez, ekoizpenaren balioa eta lurraldean egon daitezkeen beste eskaintza batzuekin alderatuta betetzen duen eginkizuna identifikatzeko. Era berean, eginkizun garrantzitsu batzuetarako beste jarraibide batzuk ere eskaintzen ditu, esate baterako, ekoizpenaren prezio egokia finkatzeko eta pentsatzeko, merkaturatze-estrategia orokor baten parte gisa harturik. Egoera bakoitzarentzat zirkuiturik egokienak identifikatzea eta proposamen bakoitza ezagutzera emateko modu eraginkor eta asebetegarri bat eraikitzea da gida honen funtsezko helburua.

ENEEK MEMORIA 2015


FOPE 5.2. ENEEK KATALOGOA

Gaur egun, ENEEKeko operadoreen produktuen katalogo bat dugu, eta hain zuzen ere, Kontseiluaren webgunean eskuratu daiteke PDF formatuan. Euskadin ditugun produktu eta ekoizle ekologikoen multzo zabal hori biltzen duen tresna egoki bat da, nahiz eta baduen eragozpen bat: duen formatuak ez du eguneratze bizkorrik egiteko aukerarik ematen. Hori dela eta, katalogoa hobetzen ahalegindu gara, atseginagoa eta erabiltzen eta eguneratzen errazagoa izan dadin. Katalogoa digitalizatu egin da, horren eguneraketa modu erraz eta automatikoan egiteko. Jarduera hori webgune berriaren garapenarekin batera burutzen ari gara, katalogoa www.eneek.eus webgunearen atal garrantzitsuenetako batean barneratuko delako eta webgunearen berritasunetako bat izango delako.

Katalogo berriak aukera emango die erabiltzaileei, baita horien arduradun den operadoreari ere, nahi duten produktua topatzeko bilaketak hainbat iragazkiren bitartez egin ditzaten. Katalogo berritu honek ekarriko duen beste berritasun bat, hain zuzen ere, produktuak eskaintzen dituzten operadoreak mapa digital batean geolokalizatzeko aukera izango da.

Katalogo hau webgune berriaren diseinuarekin batera garatu da.

IRUDIA: Katalogoak webgune berrian izango duen itxuraren simulazioa


ENEEK MEMORIA 2015


FOPE 5.3. EKO ENEEK PRODUKTUA EZAGUTZERA EMATEA ETA EROSI DADILA SUSTATZEA.

Ziurtapen ekologikoa duten elikagaiek pixkanaka gero eta presentzia handiagoa dute merkataritza-establezimenduetan eta azoketan, baina sarritan, kontsumitzaileek ez dakite horiek nola identifikatu, eta ez dute ezagutzen zein diren horrelako elikaduraren alde egin duten eta ENEEKek ziurtatuta dauden establezimenduak. Atal honen xedea produktu ekologikoak nahiz horien alde egiten duten establezimenduak ezagutzera ematea da eta, halaber, ekoizleak merkataritza-araudira egokitu daitezen erraztea.

5.3.1. ESTABLEZIMENDU GOMENDATUAK

Araudiaren 4.1 artikuluan jasota dagoen moduan, ENEEKek [ ] aipaturikoez bestelako produktuen erabilera gomendatu ahalko du, produktua lortzeko zuzenean edo zeharka esku hartzen badute, baita erregistroan izena emandako ustiapen eta pertsonei emandako zerbitzuena ere, eta merkataritza-establezimendu jakin batzuena ere bai, “ENEEKek gomendaturiko produktu, zerbitzu edo establezimendua” adierazlea edo antzeko bat erabilita.

Webgunearen diseinu berriarekin batera barneratutako eta koordinatutako jarduera honetan, halaber, ENEEKek gomendatuak izatea nahi duten establezimenduek bete beharko dituzten irizpideak finkatu dira. Irizpide horiek ondorengo alderdi hauetan oinarrituta daude:

1) Gomendatutako establezimenduak ENEEKen inskribatua egon behar du.

2) Beren erreferentzien ehuneko handi batek (% 60) ziurtapen ekologikoa eduki behar du.

3) Erreferentzien artean ENEEKen operadoreen produktu batzuek egon behar dute (orientabide desberdineko 2 produktu-erreferentzia gutxienez).

Gomendatutako establezimendu hauek ENEEKen webgune berrian ikusgai egongo dira, eta protagonismo nabarmena edukiko dute kontsumitzaileei eskainitako atalaren barruan. Mapa batean geolokalizatuak egongo dira eta horien kokapena eta deskribapena eskainiko da. Establezimendu horiek, halaber, merkataritza-establezimenduetan elikagai ekologikoen presentzia ikusgarriago egiteko garatutako identifikatzailea jarri ahal izango dute beren erakusleihoetan.

IRUDIA: Produktu ekologikoak eskaintzen dituzten merkataritza-establezimenduentzako identifikatzailea.

ENEEK MEMORIA 2015


5.3.2. KONTSUMITZAILEEI INFORMAZIOA ESKAINTZEKO KANPAINA

Azken kontsumitzaileak produktu ekologikoen abantailak ezagutu eta horiek erosteko orduan informazio zuzena eta egokia jaso dezan, kontsumitzaileekin harreman zuzena duten komunikazio-kanalen bitartez zabaldu da informazioa. Informazio hori funtsezkoa da erosleak produktu ekologikoen ezaugarri eta propietateei buruzko ezagutza izan dezan, horrelakoak hautatzeko orduan.

• KONTSUMOBIDE

Kontsumobiderekin elkarlanean, www.kontsumobide.eus webgunean, “Elikagaien etiketak” atalaren barruan, elikagai ekologikoen etiketei buruzko informazioa barneratu dugu. Ekoizpen eta etiketatze ekologikoa arautzen duen Europako araudiari buruzko dokumentazioa eskuratu ahal izateko esteka bat ere gehitu dugu.

IRUDIA: Etiketatze ekologikoari buruzko atala www.kontsumobide.eus webgunean

• MERKATARITZA-GANBERAK

Euskadiko Merkataritza Ganberekin harremanetan jarri gara, produktu ekologikoak “soltean” saltzen dituzten establezimendu txikietan informazio-kanpaina bat antolatzeko, ez baitakite ekoizpen eta elikadura ekologikoari buruzko Europako araudiaren arabera elikagai ekologikoak pisuan saltzen dituzten establezimenduentzat nahitaezkoa dela ziurtapena eduki beharra. Izan ere, ENEEK ohartu da zenbait saltokik ez dutela araudi hori betetzen, ez daudela Kontseiluan inskribatuta eta, horren ondorioz, ez dagoela kontrolik produktu horien trazabilitatea bermatuko lukeen etiketatzearen gainean.

5.3.3. SALMENTA-ARAUDIA BETETZEA

Ekoizleei merkataritza-kudeaketa hobetzeari begira, gure operadoreen artean beren produktuak merkaturatzeko orduan behar izan ditzaketen tresnen premia aztertu da. Denek dituzten premiak identifikatuz gero, denen artean erosteko moduren bat bila genezake gure operadoreei abantaila ekonomikoak eta burokratikoak ekarriko dizkiena.

http://www.kontsumobide.eus/�

http://www.kontsumobide.eus/�

ENEEK MEMORIA 2015


Gure operadoreen artean interesik badagoen ezagutzeko eta eskaera denen artean egiteko, gutun batzuk bidali ditugu, posta bidez erantzuteko gutun-azalarekin batera.

• BALANTZA KOMERTZIALAK

Salmenta ibiltariari buruzko araudian zehaztuta dator pisuaren edo neurriaren arabera saltzen duten postuek arauzko baskula edo metroa eduki behar dutela. Egoera hori gure operadoreen artean arautu nahirik garatu da jarduera hau. Jasotako erantzunek (27 izan dira guztira) denen artean eskera bat egitea ahalbidetuko du, eta horrek merkatu egingo ditu banakako kostuak.

IRUDIAK: Operadoreei bidalitako gutuna eta balantzen eskaintza.

• ETIKETATZE NUTRIZIONALA

Elikagaien etiketak arautzen dituen Araudiak ezartzen duenarekin bat etorriz, 2016. urteko abendutik aurrera eraldatutako eta ontziratutako elikagaien etiketetan propietate nutrizionalek agertu behar dute (Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2011ko urriaren 25eko 1169/2015 Araudia). Norabide horretan aurrera egitearren, komunikazio orokor bat egin zaie operadore guztiei (120 produktu inguru aztertzeko eskaerak jaso ditugu), eta horrez gain, laborategi desberdinekin harremanetan jarri gara baterako zerbitzu bat eskaintzeko aukerak aztertzearren. Urteko azken hilabete hauetan, operadoreek egindako dozenaka galderei erantzun diegu.

IRUDIA: Operadoreei bidalitako gutuna eta zenbait laborategiren eskaintzak.

ENEEK MEMORIA 2015


• PREZIO-TXARTELAK

Udal ordenantzaren arabera, azken kontsumitzailearentzat merkatuetan, azoketan edo dendetan salgai jartzen diren produktuek dagokien prezioa ikusgai eduki behar dute. Operadore ekologikoak ordenantza honetara egokitu daitezen, ekintza hau abian jarri da. Gure operadoreei beren egoerari buruzko kontsulta egin ondoren, 22 erantzun jaso genituen. Horrekin batera, prospekzio bat egin da horrelako euskarriak ekoizten dituzten enpresa batzuen artean, BioAlai Kontsumo Ekologikorako Elkartearekin (Gasteiz) elkarlanean. Jasotako aukera horien artetik, beharrezko informazio guztia barneratzea ahalbidetzen duen bat aukeratu dugu, eta horrez gain, euskarri bera produktu mota desberdinekin erabiltzeko nahikoa malgutasun eskaintzen duena.

IRUDIAK: Operadoreei bidalitako gutuna eta gustukoen izan duten prezio-txartelaren eredua.

ENEEK MEMORIA 2015


FOPE 5.4. HORECA KANALEAN SENTSIBILIZAZIO-EKINTZAK SUSTATZEA

Produktu ekologikoen eskaera handiagoa sortzeko, beharrezkotzat jotzen da HORECA kanalean sentsibilizazio-ekintzak sustatzea, hau da, tokian tokiko produktu ekologikoak jangela kolektiboetan barneratzea helburutzat duten ekintzak abiaraztea. ENEEKek, aurreko urteetan bezala, EKOLAPIKO proiektuan parte hartu du, laguntza ekonomikoa eskainiz, bere iritziz oso ekimen interesgarria baita alor honetan, eta Euskadiko ikastetxeetan ahalik eta hedadurarik handienarekin aplikatu beharko litzatekeena.

5.4.1. EKOLAPIKOA

Ekolapiko proiektua ikastetxeetako jangeletan elikadura ekologikoa eta osasungarria barneratzeko diseinatua dago, tokian tokiko eta denboraldiko produktu ekologikoetan oinarrituta.

Proiektuaren helburua haur nahiz helduei informazioa ematea eta elikadura egoki batek gure osasunean eta gure ingurunean duen garrantziaren inguruan sentsibilizatzea da. Proiektu honen ardatzak hauek dira:

- Osasuna eta heziketa - Landa Garapena - Ingurumena

Hasiera-hasieratik ENEEKek bere babesleekin batera parte hartu du proiektu honetan: Biolur, Cristina Enea eta Kutxa Ekogunea.

Ekimen hau Gipuzkoan hasi ziren garatzen, baina lortu duen oihartzuna dela eta, aurten ENEEKek heldu dio lekuko horri, Bizkaiko eta Arabako lurraldeetara hedatzeko helburuarekin.

Xede horri begira, sentsibilizatzeko eta informazioa eskaintzeko ekintza batzuk burutu ditu ENEEKek:

ENEEK MEMORIA 2015


• Elduaingo (Gipuzkoa) BASERRIRA BISITA EGITEA

Urriaren hasieran bisita gidatu bat egin genuen Elduaingo (Gipuzkoa) Eneko Imazen Allanegi ustiategira; bertako produktu ekologikoak Uzturpe Ikastolara eramaten dituzte. 23 lagunek osatutako talde batek (8 familia) nekazaritza ekologikoari buruzko informazioa jaso zuen bertan. Ereintzari buruzko tailer praktiko bat ere egin zuten eta, jarraian, Ekolapiko proiektuan parte hartzen duten ekoizleen elikagai ekologikoekin egindako hamaiketakoa dastatu zuten. Bisita hori gogobetekoa izan zen guraso eta haurrentzat, baita Eneko eta bere familiarentzat ere.

IRUDIAK: Elduaingo ustiategira egindako bisita.

Jarduera honek oihartzun zabala eduki zuen Tolosaldeko hedabideetan, esate baterako, “Ataria” aldizkarian, “Noticias de Gipuzkoa” egunkarian eta irratian.

IRUDIAK: “Ataria” aldizkariko eta “Noticias de Gipuzkoa” egunkariko artikuluak.

ENEEK MEMORIA 2015


• ASKARIA Zornotzako (Bizkaia) Karmengo Ama IKASTOLAN

Abenduan, gure egoitzatik hurbil dagoela baliatuta, sentsibilizazio-jarduera bat burutu zen Zornotzako Karmengo Ama Ikastolan, Ekolapiko proiektuaren barruan. Proba gisa, produktu ekologikoekin egindako askariak banatu zituzten. ENEEKek, Ikastolarekin lortutako akordioaren bidez eta “Agenda 21” batzordearen eta “Ortutik ahora” cateringaren bitartez, proposamen hau jarri zuen martxan, eta 2 fasetan banatu da: 1 – Hezkuntza: ikasleek nekazaritza ekologikoaren ezaugarriak ezagutu ditzaten, barazki ekologikoen sasoi-egutegiari buruzko azalpen-fitxak banatu ziren. Ikasgelan landu zuten material hori. Oso garrantzitsua da haurrak ume-umetatik elikadura osasungarri batek duen garrantziaz jabetzea.

IRUDIA: “Denboraldiko barazki ekologikoen fitxa”.

2- Dastaketa: Ortutik ahorak elikagai ekologikoekin (frutak eta barazkiak) egindako askari osasungarri bat prestatu zuen eta ikastolako irteeran banatu zuen 5. eta 6. zikloko ikasleen artean; guztira 105 haur izan ziren.

Ikasle horiei, halaber, nekazaritza ekologikoari buruzko informazioa eskaini zitzaien, etxera eraman zezaten (Ekolurra aldizkaria, “Tokiko elikagai ekologikoak aukeratu. Konfiantza kontsumitu” esku-orria eta Zornotzan ustiategi ekologikoa duen Jon Bastante nekazari gazteari buruzko publizitatea).

IRUDIAK: Askariaren banaketa, dastaketa eta informazio-banaketa.

Askariaren ondoren, helduekin sentsibilizazio-lan bat egiten jarraitu zuten; gurasoak, senitartekoak eta irakasleak gure standera hurbildu ziren eta zuku eta te ekologikoak dastatu ahal izan zituzten. Horiei ere banatu zitzaien informazioa eta publizitatea, horiek direlako azken kontsumitzaileak eta eskaeraren sortzaileak.

ENEEK MEMORIA 2015


Horrelako jarduerekin, biztanleak sentsibilizatzeaz gain, nekazaritza eta elikadura ekologikoa sustatzea, gure baserriak berrindartzea eta nekazaritzatik bizi diren familiei laguntzea erdiesten dugu.

Azkenik, ikastetxearen eta cateringaren iritziak aztertu zituzten eta biek balioespen positiboa egin dute. Ikastetxearentzat oso jarduera egokia izan da bere hezkuntza-programaren barruan, tokian tokiko eta denboraldiko elikadura osasungarriari buruzko irakaskuntzak besteenganatzeko helburua gauzatu ahal izan dutelako; eta cateringaren iritziz, berriz, sustapenerako, publizitatea egiteko eta bere zerbitzuak ezagutarazteko aukera ona izan da.

• “Ekolapiko” marka eta logotipoa ERREGISTRATZEA

Aurten, “Ekolapiko” marka eta logotipoa babestea erabaki dugu, eta ENEEK, Cristina enea Fundazioa eta Biolur dira horren titularkide. Patenteen eta Marken Espainiako Bulegoan (OEPM) aurkeztu da, eta Ekolapikok eskaintzen dituen zerbitzuekin bat etorriz, klase hauetan erregistratuko da:

35. klasea: Publizitatea, elikadura ekologikoa sustatzea eta ezagutaraztea; hirugarrengoentzat produktu ekologikoen salmentak sustatzea; produktu ekologikoak saltzea,...

41. klasea: Elikadura-ohitura osasungarriak sustatzeko heziketa; elikagai ekologikoak sustatzeko jarduerak antolatzea;...

43. klasea: Catering-zerbitzuak; ...

Marka hau babestea funtsezkoa da beste entitate batek izen hau iruzurrez merkataritza-xedeekin nahiz bere irudiari kalte egin diezaioketen beste asmo batzuekin erabil dezala eragozteko.

IRUDIA: Marka erregistratzeko eskaera-agiria.

ENEEK MEMORIA 2015


• EKOLAPIKO GIDA

Ekolapiko izeneko gida, hain zuzen ere, jangela-zerbitzua eskaintzen duten eta elikadura ekologikoaren aldeko apustua egin duten ikastetxeei edo beste era bateko zentroei (aterpetxeek, haurtzaindegiek eta abarrek) ekimen berri horretan aurrera egiten lagunduko dieten jarraibide batzuk edukitzeko sortu da.

Ekolapikok hasiera-hasieratik egin duen ibilbidea eta proiektua osatzen duten kideetako batzuen esperientzia jasotzen du gida honek. Datu ekonomikoak, sukaldarien esperientziak, ekoizleenak, gurasoenak, irakasleenak eta abarrenak jasotzen ditu, baita elikadura eta nekazaritza ekologikoari buruzko informazioa ere.

Beste zentro batzuentzat tresna baliagarri eta erabilerraz bat izatea da bere helburua, eta aldi berean, publizitate gisa ere balioko du, proiektu honen lehen aurkezpen modura.

Helburu orokorrak hauek dira:

- eskola-jangeletan elikaduraren kalitatea hobetzea tokian tokiko eta denboraldiko produktu ekologiko freskoak gehituz, eta

- Euskadin nekazaritza ekologikoaren garapena sustatzea eta indartzea.

IRUDIAK: Ekolapiko gidaren argazkiak.

ENEEK MEMORIA 2015


5.4.2. BIOTERRA AZOKAKO JANGELA EKOLOGIKOA

Gure erakusleek erabili zuten erakusketa-eremuaz gain, ENEEKek beste eremu bat antolatu zuen, informazioa eskaintzeko eta haurrentzako jangela gisa erabiltzeko. Eremu horretako 30 m2etan, eta ikastetxeetan tokian tokiko elikagai ekologikoei lehentasuna emango dien elikadura bat eskaini daitekeela aldarrikatzeko xedez, horrek prezioaren gehikuntza handiegirik eragin gabe, haurrentzako 80 menu zerbitzatu zituzten 4 txandatan, larunbata eta igandea bitartean. ASKORA Gipuzkoako catering enpresak badu esperientzia tokian tokiko produktu ekologikoarekin lan egiten, eta berak hartu zuen zerbitzu hori kudeatzeko ardura Aldez aurreko inskripzioa egitean, gurasoei 1€ eskatzen zitzaien lehengai ekologikoak bakarrik erabiltzeak eragingo zuen prezio-gehikuntza irudikatzeko (berez, diru-zenbateko hori baino txikiagoa izango da prezio-gehikuntza). Gainera, egun hauetan, marmelada eta fruitu lehorrak dituen jogurtaz egindako 400 “askari” banatu ziren arratsaldez. Ekintza horrek Gipuzkoako Foru Aldundiaren finantza-laguntza jaso zuen.

IRUDIAK: Jangela ekologikoaren ikuspegia eta askari ekologikoen banaketa.

ENEEK MEMORIA 2015


FOPE 5.5. ERALDAKETA SUSTATZEA, EKIPAMENDU KOLEKTIBOAK BABESTEA

Gaur egun ekoizle askok eskatzen dute beren ekoizpenak eraldatzeko aukera izatea, produktu sorta zabalago bat eskaini ahal izateko, gehienetan tokian tokiko merkatuari begira zuzenean. Askotariko ekoizpenak dituzten ekoizle txikiek zailtasunak topatzen dituzte beren premietara egokitzen diren ekipamenduak diseinatzeko, produktu sorta txikien eraldaketa egin behar izaten baitute, nahiz bestetik ere jarduera nagusiaren osagarri bat ere badiren sarritan. Gehiegizko hazkundea eragozteko, sarritan ekipamendu partekatuak erabiltzea izaten da aukera bakarra, baina hori kudeatzea ez da batere samurra. Gainera, azkenik, muga geografikorik gabe edo bolumenaren eta salmenta motaren arabera merkaturatzea ahalbidetuko duen higiene eta osasun arloko araudira egokitzeko zailtasuna ere hor dago. Horrez gain, batzuetan nabarmena izaten da zailtasun handiak daudela betebehar horiek betetzen direla egiaztatzeko, batez ere proiektu horiek espezializatzeko edo eraldaketa-jarduera industrializatzeko borondaterik ez duten ekoizle txikiengandik sortzen direnean.

5.5.1. LANDARE-KONTSERBAK PRESTATZEKO LANTEGIA (MASKILU)

Zeberion landare-kontserbak (naturalean nahiz gozotan) prestatzeko lantegi baten finantzatzaileetako bat dugu ENEEK. Lantegi hori, hain zuzen ere, Zeberioko Udalak bere udal-mugartean lehen sektorea sustatzeko abian jarri duen proiektu zabalago baten barruan kokatzen da. Horrela, udalak berak laga du nekazaritza-ekoizpena eraldatzeko jarduera burutuko den lokala. Proiektu hori Arratia eta Nerbioi eskualdeetako baserritarrek elkarrekin garatu dute, eta horien artean, ENEEK barruan inskribatuta dauden operadore ekologiko batzuk topatzen ditugu. Horiek guztiak Maskilu Kontserbera Agroekologiko Elkarteko bazkide dira. Lantegi honek produktu ekologikoen prestatzailearen ziurtagiria erdietsi zuen 2015. urtearen amaieran, eta era horretan, operadore ekologikoek beste instalazio bat dute beren ekoizpenei balio erantsi handiagoa emateko.

5.5.2. ABELGORRIAK ZATIKATZEKO GELA

Abelgorri-kanalak zatikatzeko erabilera kolektiboko instalazio berri bat diseinatzen laguntzen ari da ENEEK, gero zuzenean merkaturatu ahal izateko. Diseinu horretan bideragarritasun-azterketa batzuk egitea eta haragia eraldatzeko instalazioen aurreproiektu oso bat egitea aurreikusten da (zatikatzea, prozesatzea, haragiki freskoen prestakuntza –hanburgesak/saltxitxak–, ontziraketa- eta biltegiraketa-metodoak). Urduñako abeltzain ekologikoek sustatutako benetako kasu batean oinarritua dago azterketa hori. Esperientzia horren bitartez, etorkizunean proiektu berrien abiapuntu izango den gida bat idatzi ahal izatea lortu nahi da.

5.5.3. V. GAMAKO PRODUKTUAK

Abeltzain batzuek egindako eskaerari eta Oiartzunen (Gipuzkoa) kokatuta dagoen Xardexka ostalaritza-enpresaren eskaintzari erantzunez, arkume ekologikoarentzat “V. gamaren” egokitasuna aztertzeko proba bat koordinatu zuen ENEEKek (sukaldean prestatutako

ENEEK MEMORIA 2015


produktuak dira, kontsumorako prest daudenak, baina kontserbazio-epe luzea dutenak). Horrela, proba hori egiteko beharrezkoak ziren arkumeak eskaini zituen ENEEKek, bisita bat antolatu zuen Oiartzungo zentrora, eta bertan, produktua dastatu eta horren prestakuntzari eta horren kostuei buruzko xehetasun guztiak jaso zituen. Gero, beren produktuei balioa emateko modu horren aldeko interesa agertu dute abeltzain batzuek.

5.5.4. ZUKUAK EGITEKO INSTALAZIO ERAMANGARRIA

Zukua, nagusiki sagarrez egindakoa, orain arte oso gutxi landutako ekoizpena da fruta-arbolen baratze eta sail txikiak dituzten ekoizleentzat jarduera osagarri modura. ASSE elkartearen eskutik, eta Arabako Aldundiaren laguntzarekin, azken urteotan erabilera partekatua duten ekipo eramangarri batzuk jarri dira. Baina produktuaren merkaturaketa mugatua da jarduera horretan jarduten ez duten ekoizleen kasuan higiene eta osasun arloko araudia bete izana ziurtatzeko dauden zailtasunengatik, ekoizle horientzat jarduera osagarri bat besterik ez delako. ENEEKek gai horretan adituak diren aholkulari batzuk kontratatu dituenez geroztik, auto-kontrolerako gida batzuk lantzen ari dira, araudi hori bete izana egiaztatzeko aukera emango dutenak eta zukua mugarik gabe merkaturatzea ahalbidetuko dutenak, hala egokituz gero ekoizpen ekologikoaren adierazleak erabiliz.

5.5.5. HEGAZTIAK ETA UNTXIAK HILTZEKO INSTALAZIO ERAMANGARRIA

Diseinu-fasean lagunduz, bi abeltzaintza-espezie hauek eredu ekologikoaren arabera ekoitzi daitezela sustatu nahi du ENEEKek. Gaur egun zenbait sustatzaile ditugu Araban, ekoizpen horiekin lan egiteko prest. Zailtasun handienetako bat animalia kopuru txikiak “nahieran” aldizka hiltzea da, gero zuzenean merkaturatzeko asmoz, egindako eskaera bati erantzunez gehienetan. Ekoizpen txiki horiek hiltegi industrialen ohiko funtzionamenduan txertatzeko arazoak izaten dira, zerbitzua garestitu egiten delako eta lortu nahi den produktu gamaren pareko kalitaterik ez duelako bermatzen zerbitzuan. Horrela, hiltzeko, zatikatzeko eta prestatzeko sistemak definituko dituen azterketa bat egin dadila sustatzen ari da ENEEK, eginkizun horiek abeltzainak berak egiteko aukera emango duen funtzionamendu eta auto-kontroleko jarraibide batzuk finkatuz, dela norberaren instalazio eta/edo ekipamenduetan dela beste batzuekin partekatuetan.

ENEEK MEMORIA 2015


FOPE 6.- PROBAKO HORNIDURA-UNITATE BAT DISEINATZEA ETA ABIAN JARTZEA.

Ostalaritza-establezimenduak eta tokian tokiko ekoizleak elkarren laguntzaile naturalak izan badaitezke ere bai elkarri balio erantsia gehitzeko (tokiko produktuak erabiliz eta beren irudia horri atxikiz) eta bai kontsumo handiak egiten dituzten bezeroak bermatzeko, kontua da gure ingurunean ez dagoela inolako egiturarik xede horretarako prestatua. Egia esateko, tokian tokiko produktu ekologikoaren hornidura egiteak zailtasun batzuk ditu katearen bi aldeetan gainditu beharrekoak: bai etengabeko ekoizpenaren katebegian, kontsumitzaile handientzat –jatetxeentzat, esaterako– beharrezkoak diren bolumenak eta kalitatea bermatuz, eta bai kontsumoaren katebegian ere, eta hala, establezimenduek jabetu behar dute tokiko ekoizpenak muga batzuk dituela (laborantza-egutegia, ustiategien espazio murritza...), zein diren horren kostu errealak, eta abar.

Hala eta guztiz ere, norabide horretan oraindik ere bide luzea dago egiteko. Horrexegatik, proiektu honen helburu nagusia ostalaritza-zerbitzua tokiko produktu ekologikoekin hornitzea ahalbidetuko duen egitura bat diseinatzea da. Helburu nagusi hori Gipuzkoan eta, zehazkiago, Donostialdeko eskualdean garatzeko, probako hornidura-unitate baten diseinuan lan egin dugu, hornidura-unitate hori errealitate sendo bat bihurtzeko beharrezkoak diren erabakiak hartuz.

Hurrengo taula honetan, hornidura-unitate hori diseinatzeko prozesuan hilabete hauetan guztietan gauzatu diren fase eta ekintzak deskribatzen dira. FASEAK EKINTZAK DATAK

1. Fasea: Hornidura-unitatea aurkeztea

o “Nekazaritza ekologikoaren sektorearen diagnostikoa eta jangela kolektiboen bitartez merkaturatzeko zirkuitu laburrak sustatzeko estrategiak” azterlanaren egileekin koordinazio-ondorioak aztertzea.

o Proiektuaren denbora-lerroa definitzea eta programatzea.

2015eko iraila

2. Fasea: Eredu desberdinen analisia

o Nazioko eta nazioarteko eredu desberdinen analisia: logistika + antolamendua.

o Sektoreko eragile desberdinekin elkarrizketak egitea (Lurlan eta abar).

2015eko iraila-urria

3. Fasea: Proiektuko parte-hartzaileekin lan egitea

o Jatetxeen kontsumo-mailak aztertzea. o Probako proiektuan esku hartzen duten

eragileekin elkarrizketak egitea (Biolur, Karebeleko eta abar).

Azaroa 2015

4. Fasea: Erabakiak hartzea eta kontrastatzea

o Proiektuaren atal desberdinetarako bildutako informazioarekin hartutako behin-behineko erabakiak zehaztea.

o Lan-mahaiko parte-hartzaileekin (Biolur, ENEEK eta “aditu” izendatutakoekin) proiektuaren inguruan hartutako behin-behineko erabakiak partekatzea.

Azaroa 2015

ENEEK MEMORIA 2015


5. Fasea: Egokitze-fasea

o Hartutako behin-behineko erabakiak definitzea eta zehaztea.

o Ekoizleekin kontrastatzea. o Proiektua ENEEK kontseiluan aurkeztea.

2015/16ko abendua-urtarrila

6. Fasea: Ezarpena

o Operadoreei eta proiektuan parte hartu dutenei (ekoizleei eta jatetxeei) proiektua aurkeztea.

o Proiektuko parte-hartzaileekin zenbait erabaki zehaztea; datuak, banaketa-erabakiak eta eskaeren kudeaketa, ekoizpenaren plangintza eta abar zehaztea.

2016ko otsaila

Hornidura-unitatearen probako pilotuari buruzko informazioa memoria batean jaso da, eta bertan, atal desberdinen inguruan hartu diren erabakiak deskribatzen eta zehazten dira; helburuak, produktuari buruzko erabakiak, eskaeren eta produktuen formatuaren inguruko erabakiak, logistikari buruzko erabakiak, proiektuaren iraunkortasun ekonomikoa, ahuldadeak eta komunikazioa.

Probako proiektu honen diseinuari eta hedadurari esker, hornidura-unitate honek eskaintzen dituen ahalbideak egiaztatu ahal izan dira. Proiektu honek esparru desberdinetan duen bideragarritasuna egiaztatu eta berretsi da; arlo ekonomikoan, ekoizpen arloan, arlo sozialean. Halere, oraindik ere orraztu beharreko zenbait ahuldade ditu, eta proiektua abian jartzen denean egin litekeela jotzen da, alderdi horietako batzuk proiektua gauzatzen hasten denean bakarrik neurtu ahal izango direlako. Ezarpen-fase hori 2016. urtearen hasieran abiatzea aurreikusten da.

ENEEK MEMORIA 2015


FOPE 7.- KONTSUMOA SENDOTZEKO KONTSUMITZAILEARI INFORMAZIOA EMATEA.

Ekintza sorta honen barruan ENEEKek, 2008. urtean sortu zenez geroztik, pixkanaka garatu izan dituen sustapen- eta komunikazio-ekintza garrantzitsuenak bilduko lirateke. Jakina, tokian tokiko ekoizpen ekologikoaren eskaerak gora egin duela ikus daitekeen arren, Nekazaritza Ekologikoa kontsumitu dadila sustatzeko eta horren balioak zabaltzeko oraindik ere ahalegin handia egin behar izaten da, elikadura mota hau Euskadiko gizartean modu normalizatu batean ezar dadin. Lantegi horretan eragin positiboa izan nahi badugu, estrategia orokor bat gauzatu behar dugu, on-line komunikazioa ere kontuan izango duena –jakina–, baina beste kanal tradizionalago batzuei ere garrantzi berbera eman behar diegu, hala nola zuzeneko salmentari, paperezko argitalpenei edo jardueren antolaketari. Horretarako, ezinbestekoa da komunikazio-bide bakoitzarentzat egokiak diren material eta baliabideak garatzea.

FOPE 7.1. EUSKADIKO NEKAZARITZA EKOLOGIKOAREN EKO AZOKA BEREZIETAN PUBLIZITATEA EGITEA ETA EZAGUTARAZTEA.

Udako azokak duela hogei urte baino lehenagotik egin izan dira EAEn. Tokian tokiko ekoizle ekologikoek beren produktuak saltzeko eta kontsumitzaileekin zuzeneko harreman bat izateko erakusleiho bat dira. Euskadiko ekoizle ekologikoen elkarte desberdinak antolatzen dituzte eta kalean egiten dira. 2015eko udan, 19 azoka egin dira.

ENEEKek azoken egutegia koordinatu du, eta ahal izan duen neurrian, horientzat guztientzat identifikazio- eta sustapen-materiala eskaini du, azoken multzo osoa modu bateratuan aurkezteko asmoz. Plano-agenda bat prestatu da, azoka bakoitzaren kokapena eta egingo den data zehaztuz. Horrez gain, udako azoka ekologikoen publizitatea egin da prentsan publizitate-iragarkien bitartez (18 iragarki Berria egunkariaren agendan, 10 irrati-iragarki Radio Vitorian), eta hainbat bandera erraldoi, informazio-karpa eta dibulgaziorako material jarri dugu elkarteen esku. Horrez gain, ekoizle erakusketari bakoitzari nekazaritza ekologikoari buruzko mahai-zapi pankarta bat banatu zaio bere postuan, eta horri esker, azoka hauek ekologikotzat identifikatu ahal izan dituzte herritarrek.

IRUDIA: Azoken mapa-agenda, Ekolurra 56 zk.an eta www.eneek.eus webgunean argitaratua


ENEEK MEMORIA 2015


Azoka ekologiko hauez gain, ENEEKek Gasteizko Santiago Azokan parte hartu du informazio-postu baten bitartez.

Azoka hauetatik 8 egin aurretik (Zarautz, Errenteria, Algorta, Mungia, Eibar, Gasteiz, Urretxu eta, berriro, Gasteiz) jendearentzako eremuan 2-4 jardinera-baratze instalatu dira, 0,8 x 1,5 metroko bandera batekin batera, “Ekoizle ekologikoen azoka. Laster” dioen lemarekin, eta egurrezko kaxa Azokako kartelekin forratu da. Euskarri hauek amu on bat izan dira ekintza horren antolaketari buruzko informazioa emateko.

IRUDIAK: Jardinera-baratzeak Zarautz, Algorta eta Gasteizko kaleetan

Azkenik, eta azokek iraun duten bitartean giroa sortu nahirik, speaker bat izan genuen, eta zuzeneko elkarrizketak egin zizkien erakusketariei (Zarautzen, Errenterian, Mungian, Zerainen eta Gasteizen).

IRUDIAK: Errenteriako I. Azoka Ekologikoaren ikuspegi orokorra eta zuzeneko elkarrizketa

ENEEK MEMORIA 2015


FOPE 7.2. EKO EUSKADI EREMUAK ELIKADURA EKOLOGIKOKO AZOKETAN IZAN DUEN PRESENTZIA.

Aurreko urteetan bezala, Euskadiko nekazaritza ekologikoak estatu mailako azokarik ospetsuenetan parte hartu du (BioCultura Bartzelonan eta BioCultura Madrilen), baita bertakoetan ere (Bioterra, BioCultura Bilbo eta BioAraba), ENEEK barruan inskribatutako zenbait operadore biltzen dituen Eko Euskadi uhartearen konfigurazioa koordinatuz.

7.2.1. BIOCULTURA BARTZELONA AZOKA

Bartzelona (Maiatzak 7-10)

Biocultura azokek mende laurden bat baino gehiagoko tradizioa dute elikadura ekologikoa sustatzen. Azoka hauek nekazaritza ekologikoari buruzko Estatuko joera moderno guztien aitzindari dira, eta Eko Euskadi uhartea osatzen zuten erakusketariei aukera ematen die harremanak egiteko, gure produktu ekologiko ziurtatua ezagutzera emateko eta, era horretan, merkatu bat topatzeko.

BioCultura Bartzelona Azokaren XXII. edizioa, hain zuzen ere, erdietsitako helburuek ematen duten pozarekin amaitu zen. Parte hartu zuten erakusketarien eta bisitarien kopuruak marka guztiak hautsi izanak argi erakusten du zein une gozoak bizi dituen “bio” merkatuak.

Biocultura Bartzelona Azokaren aurtengo edizioan Eko Euskadi Uhartean 7 erakusketarik parte hartu zuten eta denak oso pozik geratu ziren lortutako emaitzarekin, joan den urtean bezalaxe, produktu asko saldu zutelako eta oso harreman onak egin zituztelako. Berriro ere, EKO EUSKADI markaren irudi bateratua eskaintzeak duen garrantzia nabarmendu zuten, oso balioespen ona jaso baitzuen kontsumitzaile ekologiko katalanaren partetik.

IRUDIAK: Eko Euskadi Uharteko postuak Biocultura BCN 2015 Azokan

ENEEK MEMORIA 2015


7.2.2. BIOTERRA AZOKA

Irun (ekainak 05-08).

Bioterra topagune bat da, Kantauri itsasertzeko elikadura ekologikoaren profesionalentzat funtsezkoa... Eremu honetan ekoizleek, fabrikatzaileek, eraldatzaileek eta banatzaileek hiru eguneko hitzordu bat izango dute elkar ezagutzeko eta merkataritza-harremanak egiteko. Bioterra azokaren antolatzaile-batzordeko kideetako bat da ENEEK. Jarduera horren antolaketan aholkulari gisa dugun parte-hartzea oso aktiboa da.

Ez dago elikadura ekologikoaren azokarik tokian tokiko erakusketaririk gabe. Alde horretatik, aurreko beste urte batzuetako joerari jarraiki, EKO EUSKADI eremua ere bertan izan zen ENEEKen erregistratuta dauden operadoreen eskutik. Bioterra azokan ENEEKeko 17 operadore ekologikok parte hartu zuten produktu adierazgarriekin.

IRUDIAK: EKO EUSKADI eremuaren zenbait argazki Bioterra 2015 azokan

Bioterra Azokaren antolatzaileen eskutik, produktuen dastaketa bat antolatu zuten (sagardoa eta tenperatura txikian egositako arrautza ekologikoa) eta bi etiketatze-tailer egin ziren dastaketarekin.

Gure erakusleek egin zuten balioespena positiboa izan zen. Orain arte egin izan den moduan, ENEEKeko erakusketarien iritziz abantaila bat da gune komun hori partekatu ahal izatea.

7.2.3. BIOARABA AZOKA

Gasteiz (azaroak 06-08).

Gasteizen egiten den Produktu Ekologiko, Bizimodu Osasuntsu eta Kontsumo Arduratsuaren Azoka da BioAraba. Aurtengoa lehen edizioa izan da eta guztiz arrakastatsua gertatu da. Erakusketa-eremu murritza eduki arren (73 erakusketari), bisitarien emanak aurreko urteetako kopuru handi berberetan jarraitu du, eta hala, 25.000 lagun inguru etorri dira Gasteizko Iradier

ENEEK MEMORIA 2015


Arenan egin den azoka honetara. BioAraba era guztietako bisitariei zuzendutako azoka da, topagune bat Euskadiko nekazaritza ekologikoaren ekoizle eta kontsumitzaileentzat.

EKO EUSKADI marka berriro ere bertan izan dugu ENEEKen erregistratuta dauden eta EKO Euskadi uhartea osatu duten operadoreei esker. BioAraban ENEEKeko 19 operadore ekologikok parte hartu dute produktu adierazgarriekin, eta erakusketa-eremu osoaren laurden bat baino zertxobait gehiago okupatu dute.

ENEEKek elikagai ekologikoen etiketatze-tailer bat antolatu zuen, eta dastaketa bat eskaini zuen gero. Arabako hiru operadorek, antolatzaileen eta kontseiluaren beraren laguntza zutela, bertara etorritako jendearen aurrean aurkeztu zituzten beren produktuak.

IRUDIAK: ENEEKen eta operadore arabar baten standa; etiketatze-tailerra eta produktuaren aurkezpena, ekoizleen eskutik

7.2.4. BIOCULTURA BILBO AZOKA

Bilbo (urriak 2-4)

Hirugarren edizioan, BioCultura Bilbo azokak garbi erakutsi du galdu ezineko hitzordu gisa finkatu dela eguneroko bizitzako premietarako alternatiba ekologikoak bilatzen dituzten kontsumitzaileen egutegian. Horrela, urriko lehen asteburuan, milaka pertsona elkartu ziren bertan (15.000 lagun inguru, antolatzaileek emandako datuen arabera), eta azokako 250 postuetan barrena ibili ziren produktu iraunkorren bila, elikaduratik hasi eta etxeko garbitasuneraino, tartean kosmetika, ehunak, bioeraikuntza edo energia berriztagarriak ere igaroz. Azokako eskaintzaren oinarria, jakina, elikadura ekologikoa dela kontuan izanik, Euskadiko ekoizpen ekologikoak presentzia nabarmena izan zuen bertan, eta hala, 25 postu izan ziren Eko Euskadi eremuan multzokatuak, ENEEKeko 28 operadore bilduz. ENEEKek koordinatuta, Eko Euskadi eremuan tokian tokiko ekoizpen ekologikoaren kalitatea eta askotariko eskaintza ezagutu ahal izan zuten, bai produktu freskoetan (barazkiak, frutak,

ENEEK MEMORIA 2015


haragiak, arrautzak, perretxikoak) eta bai prestatutako produktuetan ere (esnekiak, ogia, izozkiak, hestebeteak, landare-kontserbak, arrain-kontserbak, ardoa eta txakolina, pentsuak...). Bi enpresa merkaturatzaile ere bertan izan ziren. ENEEKek 12 m2ko informazio-gune bat eduki zuen. Azpimarratzekoa da ekoizle bizkaitarren presentzia, guztira 12 izan baitziren, eta denek Bizkaiko Foru Aldundiaren babesa jaso zuten. Halaber, horrelako azoketara joateko laguntza ekonomikoa edukitzeak duen garrantzia azpimarratu zuten, kontsumitzaileekin harremanetan jartzeko topagune egokia direlako, baina aldi berean, ahalegin handi bat eskatzen dute bai diru aldetik eta bai antolamendu aldetik ere (ustiategiko lanak azokaren 3 egunekin ondo egokitzearren).

IRUDIAK: ENEEKen standa eta Euskadiko operadoreen postu desberdinak

Azokaren amaieran, parte-hartzaileen balioespenak positiboak izan ziren oro har, nahiz eta aurreko beste edizio batzuetan parte hartu zuten operadoreetako batzuek adierazi zuten salmenta kopurua antzekoa edo zertxobait txikiagoa izan zela aurreko urteekin alderatuta. Azokaren konfigurazioak izandako aldaketak zer ikusirik izango zuen horretan zalantzarik gabe, erakarpen-gune nagusietako bat, “show cooking” eremua, Eko Euskadi eremutik urrun kokatu zutelako (2014. urteko edizioan ez bezala, orduko hartan ondo-ondoan kokatua baitzegoen). Xehetasun hori azokaren antolaketaz arduratutako Vida Sana Elkarteari jakinarazi zitzaion, eta hark adierazi zuen kontuan hartuko zuela 2016. urteko ediziorako.

ENEEKek egindako komunikazio-ekintzei dagokienez, bi dastaketa-tailer antolatu ziren produktu ekologikoen etiketatze-prozesuaren inguruan, INTERECO erakundearekin elkarlanean. Horietan, bertaratu zirenek (60 lagun inguru bi jardueratan) produktu ekologikoek beren etiketetan bete behar dituzten baldintzak ezagutu zituzten, eta horretarako, azokan parte hartzen duten ENEEKeko operadoreek lagatako produktuak erabili ahal izan dituzte. Tailer horiei amaiera emateko, azokan bertan dauden euskal produktu ekologikoetan oinarritutako mokadu ezin gozoagoak dastatu zituzten.

ENEEK MEMORIA 2015


IRUDIAK: Etiketatze ekologikoari buruzko tailer-dastaketa eta “Izozkiak poltsan” jarduera, ENEEKeko operadore baten eskutik eta Kontseiluko langileen lankidetzarekin.

ENEEKeko 5 operadorek, Kontseiluko langileen lankidetzarekin, beren produktuen aurkezpenak antolatu zituzten Azokako jarduera-programaren barruan. Txikienei zuzendutako jardueretako batean ehun bat haurrek parte hartu zuten, eta musikaren erritmoan izozki ekologikoa prestatu zuten. ENEEKek, halaber, nekazaritza ekologikoko aditu Jakoba Errekondoren liburuaren

hitzaldi-aurkezpena koordinatzen lagundu zuen.

Azkenik, azpimarratu beharra dago azokaren sarreran kokatutako atseden-eremuan, ENEEKeko operadoreetako batek (Karebeleko) “biodibertsitatearen mahaia” diseinatu zuen, eta oso erakargarria izan zen bertara hurbildu ziren guztientzat. ENEEKen sustapen-materiala banatzeko puntu gisa erabili zuten mahai hori.

7.2.5. BIOCULTURA MADRIL AZOKA

Madril (azaroak 12-15)

Vida Sana elkarteak antolatutako nekazaritza ekologikoaren eta kontsumo arduratsuaren azokak plataforma egokia dira era guztietako merkataritza-jarduerak eta zabalkunde-jarduerak egin daitezen

erkidego desberdinetako produktu ekologikoak bereizten dituzten ezaugarrien inguruan, eta beste merkatu batzuetan ezagutu ditzaten.

Nekazaritza ekologikoaren eta bizimodu iraunkorraren azoketan zaharrena denak marka guztiak hautsiz itxi zuen XXXI. edizioa, 700 erakusketari eta 73.000 bisitari baino gehiago izanik. Orain arte egin izan den moduan, ENEEKek bere operadoreen bitartez parte hartu zuen bertan, eta Eko Euskadi eremua osatu zuten 24 m2ko uharte bat okupatu zuen. Uharte hori osatu zuten 6 operadoreek azoka hauetara joateak eta Euskadiko ekoizpen ekologikoaren babespean talde gisa parte hartzeak duen garrantzia azpimarratu zuten.

ENEEK MEMORIA 2015


IRUDIAK: Biocultura Madrid 2015 Azokan Eko Euskadi uhartean parte hartu duten 2 postu

FOPE 7.4. EKOLURRA ALDIZKARIAREN 2 ZENBAKI EGIN, INPRIMATU ETA BANATZEA

Euskadiko nekazaritza ekologikoari buruzko EKOLURRA aldizkariari ahotsa jartzen dio Kontseiluak, eta bi mila eta bostehun etxe, liburutegi, eskualdeko bulego, elkarteen egoitza, administrazio eta alderdi politiko baino gehiagotara banatzen da. Kontseiluak eta beste eragile batzuek garatzen dituzten jarduerak ezagutzera ematen ditu, eta Euskadirekin loturiko eta nekazaritza ekologikoari buruzko informazio interesgarri guztia jasotzen du.

IRUDIAK: 2015. urtean argitaratutako Ekolurra aldizkariaren 2 zenbakiren azalak.

Nekazaritza ekologikoa ezagutzera emateko argitalpen bat da, eta horren barruan, Euskadin antolatutako ekoizle nahiz kontsumo-taldeen erakunde guztiek parte hartzen dute. Edukiak askotarikoak dira: erreportajeak, artikulu teknikoak, elkarrizketak, albisteak, agenda, Euskadiko produktu ekologikoen aurkezpena, iritzi-artikuluak, eta abar. Kontseiluaren webgunearen bitartez - www.eneek.org - banatzen den bertsio digitalak era guztietako jendearengana iristea eta egunetik egunera gehiago haztea ahalbidetzen du. Gure

http://www.eneek.org/�

ENEEK MEMORIA 2015


webgunearen hemerotekak, halaber, testu librearen bilatzaile bat du, argitaratutako aldizkariaren 56 zenbakietako edukiaren barruan bilaketak egin ahal izateko.

Aldizkariak zenbaki bakoitzean bilatzen duen hobekuntzaren adierazle garrantzitsu bat, hain zuzen ere, bertan publizitatea jarri nahi duten enpresekin eta erakundeekin loturikoa da. Horrek, aldi berean, diru-sarrera batzuk dakartza, eta argitalpen-gastuen parte bati aurre egitea ahalbidetzen dute.

2015. urtean argitaratutako bi zenbakietatik lehena 55.ena izan zen, Bizkaiko nekazaritza ekologikoa ardatz hartuta. Horrela, 2014. urtean hasitako trilogia amaitu zen, eta era horretan, Herrialde Historiko bakoitzari eskainitako zenbaki bat osatu da. Lurraldeka banatutako zenbaki horietan Gipuzkoan, Araban eta Bizkaian gorpuzten ari diren proiektu batzuk deskribatu dira, eta protagonismo berezia eskaini zaie tokian tokiko elkarteei. Bizkaiari eskainitako zenbakian, elkarrizketa luze bat egin zitzaion kargua uztera zihoan Nekazaritzako Diputatu Irene Pardo andreari. Azkenik, aipatutako lurralde horietako operadore ekologiko batzuek beren esperientzia aberasgarria azaldu digute.

FOPE 7.5. KONTSUMITZAILEEKIN HEDABIDEETAN 365 EGUNETAN KOMUNIKATZEA

7.5.1. PUBLIZITATE-TARTEKIAK

2015. urtean hedabideetan presentzia iraunkor samar bat edukitzen ahalegindu gara, eta horretarako zuzkidura ekonomiko txiki bat xedatu dugu. Horrela, 2015. urtearen bigarren erditik aurrera, euskarazko nahiz gaztelaniazko hedabideetan zenbait iragarki tartekatu dira. Esaterako, udako azoka ekologiko berezien sustapena egiteko, 18 publizitate-tarteki egin ziren, azoka bakoitzeko bat, Berria egunkarian, aipatutako egunkari horren eta ENEEKen artean izenpetutako “Berria Laguna” hitzarmenak berarekin dakartzan abantailez baliatuta. Era berean, ingurumenaren eguna zela eta (ekainak 5), DEIA egunkarian ingurumenari buruzko gehigarrian iragarki bat tartekatu zen, eta horrekin batera artikulu bat zetorren, Gurutzetako Unibertsitate Ospitaleak eta Galdakaokoak beren menuetan elikagai ekologikoak barneratzearren ENEEKek harreman batzuk eskainiz lagundutako esperientzia deskribatzen zuena. 2015. urtearen amaieran, orrialde osoko bi iragarki tartekatu dira Noticias de Álava egunkarian, “Tokian tokiko elikagai ekologikoa aukeratu. Konfiantza kontsumitu” sustapen-material berrirako garatutako diseinua aprobetxatuz (ikus 7.7. atala).

ENEEK MEMORIA 2015


IRUDIAK: Gernikako azken asteleheneko zenbakian (GARA, 2015/10/26), Noticias de Álava egunkarian (2015/12/13) eta DEIAren Ingurumenari buruzko gehigarrian (2015/06/05) tartekatutako iragarkia

Urtean barrena zenbait iragarki tartekatu dira GARA egunkarian, egunkari horrek bi astean behin GAUR8 gehigarrian ENEEKi uzten dion espazioaren truke. Iragarki horiek data esanguratsuetan banatu dira.

2015eko abenduan, tokian tokiko produktu ekologikoa bilatzera eta beren menuetan barneratzera bultzatu nahi izan ditugu kontsumitzaileak, eta horretarako, irrati bidezko kanpaina labur bat erabili da, 30’ko iragarkiak tartekatuz, bai Euskadi Irratian eta bai Radio Euskadin ere. Euskadi Irratiaren kasuan, larunbat goizetan lehen sektoreari eskaintzen zaion “Landaberri” programa arrakastatsuan tartekatu dira iragarki horiek.

Azkenik, 2015. urtean ARGIA komunikazio-taldearekin gauzatu den beste harreman emankor bat azpimarratuko genuke. Jakoba Errekondok idatzi eta ARGIA astekariak argitaratu duen “Bizi Baratzea” liburuaren ediziorako diru-laguntza bat eman du ENEEKek. Horren truke, laguntzaile gisa ageri da ENEEK, orrialde oso bateko publizitate-iragarki batez. Hilabete gutxiko epean argitalpen honen 3 edizio argitaratu dira dagoeneko.

Joan den urtean, estatu mailan ekoizpen ekologikoari buruzko hedabide nagusienekin publizitate-hitzarmenak egiten jarraitu genuen, hala nola: La Fertilidad de la Tierra, Vida Sana elkartearen TheEcologist & InfoBiocultura, Nekazaritza Ekologikoaren Espainiako Sozietatearen Ae aldizkaria edo orain berriki sortutako Bio Eco Actual aldizkaria.

ENEEK MEMORIA 2015


IRUDIAK: Nekazaritza ekologikoari buruzko 3 aldizkari garrantzitsu hauetan parte hartzen du ENEEKek

7.5.2. PRENTSAKO ARTIKULUAK

Ahal izan den neurrian, hedabide idatzietan eta mintzatuetan etengabeko jarduera bati eusten ahalegindu gara, elikadura ekologikoari buruzko eta bere onurei buruzko mezu positiboak jasoko dituzten artikuluak eta elkarrizketak argitaratzeko. Horrela, 2012an hasitako joerari jarraiki, eta GAUR8 gehigarriaren eta ENEEK elkartearen artean ezarritako lankidetza-hitzarmen emankorrari jarraipena ematearren, urtean zehar 20 artikulu baino gehiago argitaratu dira Euskadiko nekazaritza eta elikadura ekologikoari buruz aipatutako gehigarri horretan. Azpimarratu behar da GAUR8 gehigarriaren erantzuleek ENEEKi jakinarazi diotela “Nekazaritza eta elikadura ekologikoa” izeneko eremuari jarraipena ematen segitzeko borondatea dutela, sail finko gisa sendotu eta publiko leial bat erdietsi baitu.

IRUDIAK: GAUR8 gehigarriko artikulu baten adibidea, kasu honetan bi orrialdekoa, 2015/12/12an argitaratua

On-line komunikazioaz harantzago, elikagai ekologikoak euskal herritarrengana hurbildu nahi baldin badira, ezin da alde batera utzi ohiko hedabideek duten garrantzia. Horregatik, laguntza emateaz gain eta hedabideen albiste-parrilan nekazaritza ekologikoa presente egon dadin

ENEEK MEMORIA 2015


ahalegintzeaz gain, nekazaritza ekologikoaren zigiluaren inguruko publizitatea egin da geure esku zeuden ahalmenen neurrian. Bai aldizkarietan eta bai egunkarietan ere, Ekolurra bidez (Ardatza aldizkariaren kasuan gertatzen den moduan) elkarren arteko publizitate-hitzarmen batera iritsi ez badira, ordaindu egin da publizitate-iragarkiaren kostua.

Informazioa jasotzen duen publikoak kontsumitzen eta ekoizten baititu elikagai ekologikoak. Horregatik, datozen urteetan gure dibulgazio-premiekin bat etorriko den aurrekontu-zuzkidura bat edukitzea espero dugu.

ENEEK MEMORIA 2015


FOPE 7.6. NEKAZARITZA EKOLOGIKORAKO MERCHANDISING EGOKIA GARATZEA

Ziurtapen ekologia duten produktuetarako merkataritza-irudi homogeneo eta komun bat edukitzeak indartu egiten du sektorearen zentzu korporatiboa eta erraztu egiten du produktu horien ikusgarritasuna herritar kontsumitzaileei begira. Horrela, ENEEKen ziurtagiria duten produktuen merkatuan berezitasuna lortu nahi badugu, ezinbestekoa da material identifikagarria ekoiztea, Nekazaritza Ekologikoaren logoa eta horri buruzko aipamenak jasoko dituena. Era horretan, elikagai ekologikoen aurkezpena hobetu eta horren identifikazioa errazten da, horien balio erantsia handitzearren.

Beste alde batetik, prestatutako ekintza desberdinetarako lagungarri izan daitezkeen euskarri komunek lagundu egiten dute mezuak memorizatzen eta ikusgarriago egiten. Jarduera guztietarako sustapen-material komun bat edukitzeak horien guztien artean koherentziazko lotura-gune bat izatea ahalbidetzen du, tokian tokiko elikagai ekologikoen koordinazioa eta posizionamendu orokorra indartuz.

Alde horretatik, eta aurreko urteetako dinamikarekin jarraituz, sustapenerako merkataritza-euskarriak jarri ditugu ekoizle eta eraldatzaile ekologikoen esku, hala nola saskiak banatzeko bioethics zigilua daramaten jutezko poltsa berrerabilgarriak (2.000 unitate), eko mezua daramaten paperezko poltsak (100.000 unitate), salmenta-postuak identifikatzeko mahai-zapi/pankarta pertsonalizatuak (50 unitate operadore berrientzat), lotzeko uhalak (195 unitate), zuzeneko salmentarako ohol handiak (34 unitate), gure inprimagailuaren bidez inprimatzen ditugun produktu pertsonalizatuen etiketak (25.000 unitate baino gehiago)...

IRUDIAK: Jutezko eta paperezko poltsa konpostagarriak eta lotzeko uhalak

ENEEK MEMORIA 2015


FOPE 7.7. INFORMAZIORAKO ESKU-ORRIAK PRESTATU ETA BERRARGITARATZEA

2015. urtean material berriak prestatu dira eta gaur egun oraindik ere oso indarrean jarraitzen duten beste batzuk berrinprimatu dira. Aurtengo berritasuna, materialei dagokienez, “Tokian tokiko elikagai ekologikoa aukeratu. Konfiantza kontsumitu” dioen kuatriptiko-poster bat herritar kontsumitzaileei zuzentzea izan da. Bi hizkuntzetan argitaratua, aipatutako material horrek xeheki aletzen ditu herritar kontsumitzaileek tokian tokiko elikagai ekologikoak aukeratzeko arrazoiak, eta horrekin batera, elikagai horiek ohiko salmenta-kanaletan identifikatzeko modua azaltzen du. Hasierako aurkezpena A5 tamainako eskuorri txikia baldin bada ere, destolestu ondoren A3 tamainako poster bilakatzen da. 40.000 ale inprimatu dira bi argitaralditan.

IRUDIA: Tokian tokiko produktu ekologiko bat kontsumitzeko arrazoiak azaltzen dituen kuatriptiko hedagarria

Material berri hori alde batera utzirik, aurreko urteetan prestatuak izan arren oraindik ere gaurkotasun handia duten beste batzuen diseinuan gauzatxo batzuk aldatu dira. Horrela, nekazaritza ekologikoari buruzko dibulgaziozko esku-orri kuatriptiko hori banatzen jarraitu dugu, eta bertan, elikagaien ezaugarriak zein diren adierazten da, laburki azaltzen da nondik datorren ziurtagiri ekologikoari buruzko araudia eta funtsezko jarraibide batzuk eskaintzen dira elikagai horiek ohiko merkatuetan identifikatzeko.

Material horren atzeko aldean, berriz, denboraldiko barazkien eta fruten egutegia irudikatzen duen taula erabilgarri bat dator. ENEEKek parte hartu duen azoketan erruz banatu da material hori. 8.000 ale berrinprimatu dira (5.500 gaztelaniaz eta 2.500 euskaraz). Material hori www.eneek.eus webgunean eskura daiteke.


ENEEK MEMORIA 2015


IRUDIA: Nekazaritza ekologikoari buruzko informazioa eskaintzen duen kuatriptikoa

Euskadiko nekazaritza ekologikoari buruzko 2016ko egutegia, aurtengo honetan, ENEEK eta Biolur, Bionekazaritza, Ekolur eta Lurreko nekazaritza ekologikoko lurralde-elkarteen arteko elkarlanari esker prestatu da, EHKOlektiboa elkartearen eta Ekokontsumo Federazioaren laguntzarekin. ENEEK arduratu da koordinazioaz, eta ustiategi ekologikoen argazkiak bildu ditu, tokian tokiko ekoizpen ekologiko bat zer den azaltzen duten ezaugarri nagusiak definitzen dituzten eta hilero gehitzen joan diren testu laburrak eskaini ditu, eta Rudolf Steiner argitaletxeak atsegin handiz laga digun egutegi Biodinamikoa ulertzeko jarraibideak azaldu ditu. 2.350 aleko argitaraldi bat egin da, horietako batzuk ENEEKeko operadoreen artean banatu dira, eta beste batzuk elkarteek edo operadoreek berek banatu dituzte.

IRUDIA: 2016ko egutegiaren azala

Berrargitaratutako beste material bat, hain zuzen ere, nekazaritza-ekoizpen ekologikoaren ezaugarriei buruzko esku-orri irudiduna izan da. Gida honek, alde batetik, pertsonek eta enpresek bere gain hartu behar duten konpromiso-maila azaltzen du eta, bestetik, nekazaritzako, abeltzaintzako eta elikagaien eraldaketako jarduerek dituzten ezaugarriak eskaintzen ditu. 2.000 ale banatu dira azoka, ikastaro eta beste era bateko ekitaldietan. Material hori www.eneek.eus webgunean topa daiteke formatu digitalean.


ENEEK MEMORIA 2015


IRUDIA: Euskarazko bertsioaren gida irudidunaren azala eta kontrazala

2014. urtean prestatutako “Baratze ekologikoaren plangintza-taulak” halako arrakasta lortu duela ikusita, aurten berrikusi egin dira datuak eta 1.000 taula argitaratu dira Bizkaia-Gipuzkoarako eta beste 500 Arabarako. Gipuzkoako nahiz Bizkaiko errealitate klimatikora eta Arabako errealitate klimatikora egokitutako baratze ekologikoaren plangintza egiteko tresna bat da: bi taula horiek, ereintza, landaketa eta uztaren ohiko egutegi grafikoaz gain, informazio gehigarria eskaintzen dute mintegian egin beharreko egunei buruz, landaketa egiten denetik uzta jasotzen den arte igarotako egunei buruz, ureztatzeko eta ongarriztatzeko beharrei buruz, landaketa-esparru ohikoenari buruz, gutxi gorabeherako etekinari buruz, txanda kopuruari, arazo arruntenei buruz... Hori prestatzeko datuak baratzezaintza ekologikoan esperientzia zabala duten 10 baratzezainek eskaini zituzten. Taula honetako ehunka ale banatu dira bai azoka espezializatuetan eta bai Nekazaritza Ekologikoari buruzko ikastaroetan ere. Material hori www.eneek.eus webgunean eskura daiteke. Materiala baratzezainentzat bereziki prestatua den arren, taula horrek oso harrera ona izan du Bioterra, BioCultura Bilbo eta BioAraba azoketara hurbildu den publiko orokorraren partetik.

IRUDIA: “Araba” baratze ekologikoaren plangintza-taula

Beste alde batetik, “Baratze ekologikoaren plangintza-taula” egiteko bildutako informazioa aprobetxatuz, baratzezain ekologikoentzat erabilerrazagoa eta baliagarriagoa izan nahi duen material bat garatu da. Baratze ekologikoaren plangintza-gurpilak urteko landaketen plangintza egiteko tresna baliagarria eskainiko die. Horretarako, egokitu egin da material hori, 4 zirkulu zentrokide biltzen dituen zirkulu-


ENEEK MEMORIA 2015


formatua eman zaio, eta zirkulu horietako bakoitzak informazio desberdin bat eskaintzen du. Zirkulu horietatik lehena (tamaina handienekoa), urteko hilabete eta asteetan banatua dago, urteko sasoien araberako koloreez bereizita. Bigarren zirkulua 43 zatitan banatua dago, eta zati horiek plangintza-taulan sartutako laborantzei dagozkie, familiaka antolatuak. Bigarren disko honek dagokion laborantzari buruzko informazio guztia jasotzen du, zenbaki-formatuan (ongarriztatzeko premiak, ureztatzekoak, ereintza-landaketa-uzta garaiak, landaketa-esparrua...). Hirugarren eta azken diskoa trokelatua dago, laborantza mota bakoitzarentzat dagokion informazioa erakusteko.

FOPE 7.8. INFORMAZIO-TOPAKETAK (HITZALDIAK ETA MAHAI-INGURUAK) KONTSUMITZAILEEKIN.

2015. urterako helburuetako bat ekintzen programa garatzea izan da, hitzaldi eta mahai-inguruen bitartez elikadura ekologikoa herritar kontsumitzaileengana hurbiltzeko. Azkenik, ezin izan da programa oso bat garatu, aurreikusita zegoen moduan, baina aldiz, ekintza puntual batzuk egin ahal izan dira.

7.8.1. JARDUNALDIAK KONTSUMITZAILEEKIN

Biolur Gipuzkoa eta Bionekazaritza (Araba) nekazaritza ekologikoko elkarteen eskutik, bi ekintza antolatu dira jarduera-programa zabal batekin, Euskadiko kontsumitzaileak eta ekoizle ekologikoak elkarrekin harremanetan jartzeko xedez.

IRUDIA: Gasteizko nekazaritza ekologikoaren astearen kartela eta Bionekarabaren irudia

ENEEKek laguntza eskaini duen lehen ekintza Gasteizko Nekazaritza Ekologikoaren Astea izan da, Bionekazaritzak antolatua, ENEEKen finantza-laguntzarekin. Programa honen barruan hitzaldien eskaintza zabal bat sartu zen, nekazaritza ekologikoari buruzko gaietan adituak diren pertsonen eskutik, eta horien artean Arabako zenbait ekoizle izan genituen. Horrez gain, hainbat tailer praktiko antolatu ziren (baratze ekologikoa, pasta-prestakuntza, gazta freskoaren prestakuntza, haurrentzako gaikako antzezlanak). Programa hori amaitzeko,

ENEEK MEMORIA 2015


Bionekaraba XX. Azoka egin zen, gure probintzian dugun produktu ekologiko arabarren azokarik handiena eta antzinakoena. ENEEK eta HAZI erakundeek izenpetutako hitzarmenaren bitartez finantzatu zen ekintza hau.

Bigarren ekintza Biolur Gipuzkoak ENEEKen laguntzarekin antolatutako ate irekien jardunaldia izan zen. Errezilen (Gipuzkoa) egindako jardunaldi horietan agerian utzi nahi zuten zein aberatsa eta zein askotarikoa den Gipuzkoako ekoizpen ekologikoa, eta aipatutako herriko pilotalekuan probintzian ditugun ekoizpen mota guztien ordezkaritza bat topatu ahal izan genuen. Horrez gain, bisita gidatuak antolatu zituzten Irure Txiki ekoizpen ekologikoko baserrira. Bisita horiek ekoizpen ekologikoan lanean hasteko gogoz dauden pertsonei (kasu horretan, gai teknikoagoak jorratzen zituzten) nola publiko orokorrari zuzenduak izan ziren, eta arreta berezia eskaini zitzaien gazteenei (zereal eta barazki barietate desberdinak identifikatzea xedetzat zuten zenbait jolas egin ziren). Guztira, 72 lagunek parte hartu zuten bisita gidatu horietan. Eguna amaitzeko, herri-bazkari bat egin zen oso-osorik Gipuzkoako produktu ekologikoekin egina, eta bertara, 91 pertsona etorri ziren.

IRUDIA: Biolurren Ate Irekien Jardunaldien kartela

Beste alde batetik, gure lurraldean egiten diren nekazaritza ekologikoko azoka handiak aprobetxatuz (Bioterra, BioCultura eta BioAraba), 5 tailer-dastaketa egin dira produktu ekologikoei buruz (ikus 7.2.2., 7.2.3 eta 7.2.4 atalak). Horiek guztiak, Estatuko nekazaritza ekologikoaren kontseiluak biltzen dituen INTERECOrekin batera antolatu dira.

7.8.2. GASTRONOMIA ETA KULTURA GAIEI BURUZKO HITZALDIAK ENEEK-EN

Xede desberdinak dituen programa bat diseinatu da: alde batetik, herritarrei elikadura ekologikoari buruzko informazioa ematea eta sentsibilizatzea, eta bestetik, nekazaritza ekologikoa sustatzea.

ENEEK MEMORIA 2015


Gastronomia eta kultura gaiei buruz ENEEKen egoitzan eskainiko diren hitzaldi batzuk antolatu dira programa honen barruan.

ENEEKen egoitzak eremu bat dago eta bertan hizlari desberdinek hainbat gairi buruzko hitzaldiak eskainiko dituzte, baina guztiak ere elikadura ekologikoaren ingurukoak izango dira (pediatria eta elikadura, ogien prestakuntza, mikologia, ingurumena eta abar).

Hitzaldi horien ondoren, ENEEKen egoitzaren azpian aurkitzen den Jauregibarria Jatetxean eskainiko zaien produktu ekologikoz egindako afari bat dastatu ahal izango dute bertaratuek.

ENEEK MEMORIA 2015


FOPE 7.9. KONTSUMITZAILEEKIN INTERNET BIDEZ KOMUNIKATZEA 365 EGUNETAN. WEBGUNEA

ENEEKen webgunea erreferentea da Euskadiko ekologikoaren sektorean, eta 2015ean 38.000 bisita izan ditu urte osoan, 2014. urtean baino zertxobait gehiago.Google bilatzailean bere posizionamenduari eusten dio, eta “ekologikoa” eta “ecológico Euskadi” bilaketak eginez gero lehen aukera izaten jarraitzen du; horrez gain, lehen postuetan jarraitzen du “nekazaritza” edo “agricultura Euskadi” hitzekin egindako bilaketetan.

IRUDIA: Azken bi urteetan www.eneek.eus webguneak izan duen bilakaera Google Analytics-en arabera

Datu horiek aurreko ekitaldiarekin alderatuta aztertzen baditugu, ikus daiteke % 3 gutxitu dela erabiltzaileen kopurua, nahiz eta handitu egin den saio kopurua, horien iraupena eta bisitatutako orrien kopurua. Gainera, igo egin da berriro itzuli diren bisitarien ehunekoa eta errebotekoa, eta hortik ondorioztatzen da webgunearen bitartez bere publikoa leial bihurtzen ari dela.

2015. urtean egunero eguneratu da webgunea (albisteak, agenda eta Ekolurra 2015 hemeroteka), baita operadoreen fitxetako ziurtagiriak ere bisitariek deskargatu ahal izan ditzaten, eta halaber, operadore bakoitzaren web fitxak.

2014

2015


ENEEK MEMORIA 2015


Joan den urtean, sare sozialetan nolabait ere jarduera bat mantentzen ahalegindu dira, batez ere Twitterren, eta txioak argitaratu izan dituzte udako azokak iragartzeko edo albiste interesgarriak birbidaltzeko.

Premiei ongi erantzungo dien eta egungo gailuetara ondo egokituta egongo den webgune bat edukitzea izan da aurtengo lehentasuna. Xede horri begira, ENEEKen webgunea eguneratu dadin eta zenbait hobekuntza egin daitezen lan egin dugu, eta hala, 3 ekintza-ildo jorratu dira: Diseinu berria prestatzea, edukiak hobetzea eta www.eneek.eus webgune berrirako eduki berriak sortzea.

Web diseinu berria:

Egungo webgunearen diseinua aldatzea eta edozein gailuren bitartez modu erraz batean nabigatzeko aukera emango duen beste diseinu bat eskaintzea izan da atal honen lehentasunetako bat. Interneteko sarbidea duten gailuak gure eguneroko bizitzan hartzen ari diren garrantziaren abiadura ikusita, beharrezkoa bihurtu da lehenbailehen horietara egokitutako webgune bat edukitzea, edozein eratako gailuren bitartez kontsultatu ahal izan dadin. ENEEKen webgunea, 2008. urtean garatua, zaharkituta geratu da dagoeneko, eta ez dago egokituta gailu mugikorren bitartez ikusia izateko. Hori dela eta, urte honetan barrena webgunearen diseinu berri bat sortzen lan egin dugu, aipatutako eragozpen hori gainditzearren.

Horrekin batera, aukera horretaz baliatu nahi izan dugu webgunearen diseinuan topatu ditugun zenbait hutsune hobetzeko, izan ere hutsune horiek nabarmen geratu baitira teknologia eta diseinu berriek aurrera egiten duten azkartasunaren ondorioz. Horrela, erabiltzaileen nabigagarritasuna hobetuko duen eta horien erabilera erraztuko duen webgune bat diseinatu dugu.

Edukiak hobetzea:

ENEEKen webgunearen punturik onenetako bat erabiltzaileen esku jartzen dituen edukien kopuru eta kalitate handia da. Hala eta guztiz ere, badira eduki jakin batzuk, hobetu daitezkeenak. Esate baterako, produktuen katalogoa, 5.2. puntuan arestian aipatua.Material hori PDF formatuan dago, eta horrek asko zailtzen du eskuz eguneratu ahal izatea, eta halaber, produktu bereziak bilatu nahi dituzten erabiltzeek erabili ahal izatea zailtzen du. Bi alderdi


ENEEK MEMORIA 2015


horiek hobetu nahirik, digitalizatu egin dira produktuak, eta mapa batean geoerreferentziatu dira horrelakoak ekoizten dituzten ekoizleak.

Hobetu ahal izan den beste puntu bat, hain zuzen ere, ziurtapenari buruzko informazioa eskaintzearekin loturikoa izan da, eta horren barruan, “Ziurtapenerako gidek” benetan protagonismo garrantzitsua beteko dute webgunearen zuhaitzean.

ENEEKeko operadoreen bilaketak ere berritasun esanguratsuak dakartza, eta hala, operadore guztien mapa elkarreragile eta geoerreferentziatu bat gehitu da, eta bide batez, horrelakoen bilaketa erraztu.

Edukiak sortzea:

Hirugarren jarduera-ildoa garrantzitsutzat jotzen diren edukiak sortzearekin loturikoa izan da. Horren adibide dugu herritar kontsumitzaileei eskainitako atal nagusia, bertan erabiltzaileek informazio erabilgarria topatu dezaten nekazaritza ekologikoari buruz (Euskadin egun ditugun azokak, ENEEKek gomendatutako salmenta-puntuen kokapena eta abar). Atal hori garatzeko Ekokontsumo Federazioarekin elkarlanean ari gara.

ENEEK MEMORIA 2015


FOPE 7.10. ZABALKUNDE-EKINTZEI BABESA EMATEA

Aurtengo ekitaldian aurreko urteetako dinamikarekin jarraitu da, hurbileko entitateek edo antzekoek garatu dituzten zabalkunde-ekintzei babesa ematen. Horrela, aurten ere babes logistikoa eskaini zaio Gurutzetako Unibertsitate Ospitaleari, eta hala, Ingurumenaren Nazioarteko Eguna zela eta (ekainak 5), tokian tokiko menu guztiz ekologikoak eskaini zitzaizkien bertako 800 pazienteei. ENEEKek sukaldeko langileek behar zituzten harremanak eskaini zituen eta 70 dibulgazio-sorta bidali zizkien menuak egunero prestatzen dituzten langile guztiei. Era berean, gai horri buruzko artikulu bat argitaratu zen DEIA egunkarian, 15 moduluko publizitate-iragarki bat barneratzen zuela.

Elikagai ekologikoak gizarte-eragileei eta, oro har, herritar kontsumitzaileei eguneroko gauza baten modura hurbiltzeko asmo berberarekin, kultura-eragile interesgarrien ekintzetarako Euskadiko elikagai ekologikoen hornidura kudeatzeko lan batzuk egin dira. Jarraian, burututako ekintza horiek deskribatzen dira.

7.10.1. EUSKAL HERRIKO BERTSOLARI GAZTEEN FINALA BABESTEA

Baita Bertsozale Elkartea ere. Horrela, 2014. urtean bezalaxe, ekainaren 27an Orion jokatutako “Euskal Herriko Bertsolarien Eskolarteko XXVII. Finaleko” herri-bazkarirako beharrezko logistikaz arduratu zen ENEEK. Kontseiluaren ordezkari batek, gainera, bigarren saria banatu zuen, hain zuzen ere, tokian tokiko produktu ekologikoen sorta eder bat. Ekitaldi horretara 300 lagun inguru hurbildu ziren, eta horietatik 10 lagunek Euskadiko elikagai ekologikoekin prestatutako bazkari eder bat dastatu zuten.

IRUDIAK: Euskal Herriko Bertsolari Gazteen Finala. 2. sariaren banaketa eta herri-bazkariaren ikuspegi orokorra.

ENEEK MEMORIA 2015


7.10.2. EHUKO ARABAKO CAMPUSEKO UNIBERTSITATE-BARATZEARI LAGUNTZEA

Jesusen Jangelak lagatako baratzea instalatzeko beharrezkoak diren haziak eta landareak hornitzeaz arduratu zen berriro ere ENEEK, eta horri esker, unibertsitateko ikasleek, irakasleek eta Jesusen Jangelako erabiltzaileek familiako baratze ekologiko bat osatzeko eta kudeatzeko esperientzia partekatu zuten.

7.10.3. “JABI AMORRORTU” ZIKLOTURISTA-MARTXA BABESTEA (GERNIKA)

Aurten ere, Gernikako Aixerrotape Zikloturista Elkarteak antolatutako “Jabi Amorrortu” zikloturista-martxan parte hartu dutenentzat anoa prestatzeko lehengaiak eskaini ditu ENEEKek. Aurtengo edizio honetan, bertara hurbildutako ehunka bisitariek Gernikako piper eta sagar-zuku ekologikoak dastatu ahal izan zituzten ENEEKen karparen azpian.

IRUDIA: ENEEKen karpa eta bandera, Jabi Amorrortu zikloturista-martxaren kontrol-eremuan

ENEEK MEMORIA 2015


7.10.4. ZORNOTZAKO NAZIOARTEKO KROSA

Zornotzako Nazioarteko Krosaren 62. Edizioaren antolaketan Zornotza K.E.arekin elkarlanean aritzea ENEEKek 2015. urtean burutu dituen jarduera-berritasunetako bat izan da. Kirol-ekitaldi hori gure egoitza kokatua dagoen parkean egiten denez, Kontseiluak ezin zion ukorik egin ekitaldi horretan laguntzeko antolatzaileek egindako eskaerari. Aldi berean, ekitaldi horretara hurbiltzen ziren ehunka ikusleen artean nekazaritza ekologikoaren mezuak ezagutzera emateko aukera ezin hobea bilakatu zen. Xede horri begira, zenbait ekintza burutu ziren publiko desberdinei zuzenduak: kategoria gazteenetako parte-hartzaileei; helduen kategorietako lehen euskal sailkatuei; eta publiko guztiari, oro har.

• 400 anoa-sorta banatu ziren kategoria txikienetako parte-hartzaileentzat, baita lasterketa paralinpikoan eta herri-lasterketan parte hartu zutenentzat ere.

ENEEKeko langileek 400 anoa-sorta ekologiko banatu zituzten, osagai hauekin: jogurt edangarri bat, 50 gr almendra eta banana bat, tokian tokiko produktu ekologikoen kontsumoa sustatzen duen esku-orri batekin batera. ENEEKen mezuak inprimatuak zituzten paperezko poltsatan banatu zuten hori guztia.

IRUDIAK: ENEEKen karpa eta parte-hartzaileei anoa-sortak banatzen

• Lehen euskal sailkatuentzako saria (gizonezkoa eta emakumezkoa) herri-lasterketan, paralinpikoan, eta junior eta senior kategorietan.

ENEEKek lehen sailkatuentzako sariak banatu zituen (emakumezkoak eta gizonezkoak) herri-lasterketan, paralinpikoan eta junior eta senior kategorietan. Saria Euskadiko produktu ekologikoen sorta bat izan zen, eta irabazleek sorpresaz eta oso gogo onez jaso zuten.

IRUDIA: ENEEKen sortaren irabazleak

• Salda ekologikoa eta tortilla-pintxo ekologikoak oso modu onean saldu ziren.

ENEEK MEMORIA 2015


Jauregibarria jatetxearekin elkarlanean, ENEEKek 25 litro salda eta patata-tortillaz egindako 300 pintxo banatu zituen, eta hori guztia Euskadiko elikagai ekologikoz egina zegoen. Lehengai guztia eskuratzeaz eta horretarako logistikaz ENEEK arduratu zen, eta jatetxea, berriz, horren prestakuntzaz eta modu onean banatzeaz (1€ salda eta 1€ pintxoa). ENEEKen sustapen-materiala banatzeko ere aprobetxatu zen.

ENEEK MEMORIA 2015


4.-ERREGISTRATZEKO, KONTROLATZEKO, IKUSKATZEKO ETA ZIURTATZEKO PROGRAMA

Programa honen helburua Nekazaritza Ekologikoaren barruan (edo baita Biologikoaren edo Organikoaren barruan ere) ekoitzitako eta identifikatutako produktuek indarreko legedian ezarritako arauak betetzen dituztela ziurtatzea da. Europako araudiarekin bat etorriz, horrela bakarrik merkaturatu ahal izango dira produktu ekologikoak.

2015. urtean, hobetu egin da prozesu hori, eta azpimarratu behar da arautu egin direla merkaturatzaileen jarduerak. Estatuko Nekazaritza Ekologikoko gainerako Kontseilu eta batzordeekin INTERECO Elkartearen barruan parte hartzen jarraitu dugu. Bai intsumoen ziurtapenarekin loturiko alderdietan, bai zabalkunde-jardunaldietan eta baita ere txikizkako merkataritza eta jatetxe ekologikoak ziurtatzeko irizpideen koordinaketan.

2015. urtean kontrol eta ziurtapenerako ondorengo ekintzak egiten jarraitu dugu:

4.1. ERREGISTROA ADMINISTRATU ETA KONTSULTEI ERANTZUTEA

Egunero, telefonoz edo posta elektronikoz, Araudiaren kontrol-sistema edo betebehar teknikoak ezagutu nahi dituzten inskribatutako operadoreen edo pertsona interesatuen galderak jasotzen ditugu. Batzuetan, kontsulta horiek azterketa sakonago bat eskatzen dute. Ekoizpen-teknikari buruzko galderak sektore honetako teknikari aholkulariei bideratzen zaizkie eta ziurtapen-betebeharrei buruzkoak, berriz, ENEEKek berak erantzuten ditu Estatuko Nekazaritza Ekologikoaren Kontseilu guztiak biltzen dituen Intereco foroaren laguntzarekin. Era horretan, irizpideak alderatu eta homogeneizatu egiten dira Nekazaritza Ekologikoaren ziurtapen publikoan diharduten erakunde desberdinen artean.

4.2. ERREGISTRO- ETA DOKUMENTAZIO-SISTEMA ARTATZEA

Aurten zenbait hobekuntza eta mantentze-lan egin dira espedienteen jarraipena eta kudeaketa

egiteko eta operadore ekologikoen erregistroa artatzeko aplikazio informatikoan.

4.3. KALITATE-SISTEMA ARTATZEA

Kontrol eta ziurtapenerako lanak egoki burutzeko beharrezkoak diren jarraibideak eta lan-prozedurak erraztearren, erakundearen barruan kalitate-sistema bat diseinatzeko eta ezartzeko lanean ari gara. 2014. urtean, laneko barne-prozedurak hobetzen jarraitu dugu.

Beharrezkoa da lan horiekin aurrerantzean ere jarraitzea etengabe hobetzeko estrategia bati jarraiki.

ENEEK MEMORIA 2015


4.4. PRESTAKUNTZA

Aurreko urteetan bezala, irizpideak homogeneizatzeko Intereco erakundeak ikuskatzaileekin antolatzen dituen topaketetan parte hartu dugu, eta aurtengo honetan, abeltzaintzarako errazioen kalkulua, ugalkortasunaren kudeaketa eta hondakinen analitikak izan dira ardatz nagusiak.

Beste alde batetik, ondorengo prestakuntza-jarduera hauetan parte hartu dugu:

• 20150529_Mikotoxinei buruzko jardunaldia (Elika-EJ) • 20150610_Abeltzaintza-ustiategietako hondakinen eta azpiproduktuen kudeaketa-ikastaroa,

(HAZI). • 20150616_INTERECO jardunaldi teknikoak MADRIL. • 20150619_Ekoizpen Ekologikoari buruzko Aholkularitza eta Zabalkunde Jardunaldia

(Bionekazaritza_Agurain). • 20150630_INTERECO Ekoizpen Ekologikoaren Kontrolerako Ikastaroa. • 20150903_Eskalmendi Ikerketak DFA-UAGA. • 20151028_ELIKA elikagaien etiketetan izandako berritasunei buruzko jardunaldia,

kontsumitzailearentzako informazioa. • 20151029_Komunitateko araudien malgutasun eta baliogabetzeei buruzko Jardunaldia

(Bizkaiko Albaitarien Elkargo Ofiziala).

4.5. INTERECON PARTE HARTZEA

Estatuko Nekazaritza Ekologikoko Kontseilu guztiak biltzen dituen elkartea da INTERECO. ENEEKek, bazkide den aldetik, elkarte horrek burutzen dituen jarduera desberdinak diseinatzen eta antolatzen parte hartzen du. Jangela ekologikoen ziurtapen-batzordeko kidea da ENEEK. Aurten, Biocultura Bilbo azoka dela eta, etiketatze-tailer baten antolakuntzan esku hartu du.

Bi batzar egin ziren ekainean eta abenduan, eta gai desberdinak aztertu zituzten eguneko gai-zerrendaren barruan.

Gainera, araudi ekologikoaren irizpideak eta interpretazioak homogeneizatzeko gaietan laguntzen jarraitzen dugu.

4.6. KONTROL ETA ZIURTAPENERAKO LANAK

Teknikari-ikuskatzaileen lanorduak eta zuzendari teknikoarenak sartzen dira honen barruan. Teknikariei dagokienez landa-lanei eskainitako dedikazioa eta industria-instalazioetan egindakoa bereizten da, eta espedienteen administrazio-kudeaketarako erabilitako lekualdaketen denbora ere horren barruan sartzen da. Kapitulu honetan, halaber, egindako analitiken kostua, kontrolerako materialen erosketena eta lekualdaketen kostua sartzen da. Bide batez, ziurtapen-batzordearen lana ere jasotzen da, eta araudiaren aplikazio-eremu hau hain zabala denez, beharrezkoa da azpisektore desberdinetan gaitasun teknikoa duten pertsonen aholkularitza.

Kontrolatutako espedienteen kopuruak gora egiten jarraitu du; 484 izan dira aurten, lehengo urteko 433en aldean. Ezinbestekoa izan da langile teknikari gehiago kontratatzea,

ENEEK MEMORIA 2015


inskribatutako pertsonen eta enpresen jardueraren gaineko kontrol edo jarraipenaren intentsitatea mantentzearren.

Inskribatzeko eskaeren kopurua gutxitu egin da azken bi urteekin alderatuta, eta 2012. urtekoarekin bat dator; guztira, 63 eskaera berri.

Elaborazio enpresak: proportzionalki eskaera gehein jaso dituen jarduera izan da, 17 guztira. Hauetatik 6 elikagaigintza ekologikoan ari dira esklusiboki eta 3 sortu berriak dira. Tamainagatik, 5 enpresa daude 5 langile baino gehiagorekin, hauetatik bat esklusiboa. Ekoizpen orientazio nagusiak prestatutako elikagaiak, okintza eta upategiak dira.

Abeltzaintza: guztira 4 alta eskaera, hauetatik 2 berriak direlarik. Titularrek 40 urtetik behera dituzte.

Nekazal ekoizpena: eskaera gehienak dira, 38. Eskaera guzti hauetatik 28 lehenengo aldiz jartzen dira sektorean eta kasu batetan izan zik 40 urtetik behera dituzte eta autoenplegu proiektuak dira. Gehiengo nagusia ortugileak dira eta gero mahastizaleak. Tartean mintegi berri bat dago.

Merkaturatzea: Guztira 6 eskaera eta 5 salmenta puntuak dira, sortu berriak eta 5 langile baino gutxiagorekin. Bi kasutan elikadura ekologikoan ari dira esklusiboki. Enpresa banatzaile mistoa (eko eta ez eko) ere badago, gutxi gorabehera 10 langile dituena.

Inportazioa: Esperientzia handiko enpresa, 10 langile ingurukoa eta jarduera mistoa, eko eta ez eko.

Eskaera kop. ARABA BIZKAIA GIPUZKOA Guztira

Inskripzioa 2010 24 12 14 50 2011 21 23 24 68 2012 23 18 22 63 2013 22 16 38 76 2014 17 22 30 69 2015 24 23 16 63

Hedadura handitzea 2010 9 7 9 25 2011 7 6 9 22 2012 11 9 9 29 2013 7 9 11 27 2014 6 6 3 15 2015 15 9 7 31

2010 guztira 33 19 23 75 2011 guztira 28 29 33 90 2012 guztira 34 27 31 92 2013 guztira 29 25 49 103 2014 guztira 23 28 33 84 2015 guztira 39 32 23 94

Eskaera kopurua Lurralde Historikoka eta motaka.

ENEEK MEMORIA 2015


Operadore batek zenbait jardueretarako inskripzioa eska dezakeen arren, jarduera nagusi bat erabakiko da duen bolumenaren arabera. Inskripzio-eskaeren azpi-errolden xehakapena:

URTEA EKOIZPENA PRESTAKUNTZA MERKATURATZEA INPORTATZEA GUZTIRA

2011 52 11 3 2 68 2012 41 18 3 1 63 2013 55 10 11 0 76 2014 50 7 12 0 69 2015 40 17 5 1 63

ARABA BIZKAIA GIPUZKOA Guztira

ABELTZAINTZA Haragitarako behiak 1 1 Arrautzetarako hegaztiak 1 1 2 Barraskilo-hazkuntza 1 1 NEKAZARITZA Labore estentsiboa (zerealak, proteginosoak) 3 3 Bazka-laboreak 1 1 Frutagintza 2 2 4 Baratzezaintza 3 13 5 21 Haziak eta landareak haztea 1 1 Mahastizaintza 6 6

Ekoizpenean guztira 14 17 9 40 PRESTATUAK Eztia eta propoliak ontziratzea 1 1 Barazki- eta fruta-kontserbak 1 1 Gazta, esnea eta esnekiak (izozkiak) egitea 2 2 Ardoa egin eta/edo ontziratzea 3 3 Beste lekale eta/edo tuberkulu batzuk manipulatu, ontziratu eta/edo eraldatzea

1 1

Okintza 2 1 1 4 Elikagai prestatuak, pastak, saldak 2 2 4 Zatikatze-aretoa 1 1

Prestakuntzan guztira 8 7 2 17 MERKATURATZEA Banaketa 1 1 Salmenta-puntua 1 1 2 4 INPORTAZIOA Inportazio-enpresa 1 1 Inskripzio-eskaeren kopurua Lurralde Historiko eta ekoizpen-orientabideen arabera.

Ziurtapenaren hedadura oso zabala da, CEE 834/2007 Araudian sartzen diren eta Euskadin burutzen diren nekazaritza-jarduera guztiak biltzen baititu; landare eta hazien hazkuntza, laborantza estentsiboa, baratzezaintza eta frutagintza, olibondoak, espezie askotako abeltzaintza, behiak, ardiak, zaldiak, hegaztiak, barraskilo-hazkuntza eta era askotako

ENEEK MEMORIA 2015


prestakuntzak eta eraldaketa-industriak, pentsugintza, hiltegiak, esnekigintza, okintza eta gozogintza, olioa, gozokiak eta abar.

Nekazaritza Ekologiko betebeharrak betetzen direla egiaztatzea

2015. urtearen hasieran inskribatutako operadoreen erroldan 434 pertsona eta enpresa sartzen ziren, ekoizpenaren, prestakuntzaren eta inportazioaren azpi-erroldetan banaturik. 2015. urtea amaitzean, errolda horretan 476 operadore zeuden.

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Araba 74 90 99 112 118 127 134

Bizkaia 68 80 98 106 117 125 147

Gipuzkoa 102 114 126 143 154 182 195

GUZTIRA 244 284 323 361 389 434 476

+%16 +%14 +%12 +%8 +%12 +%10 Urtea hastean inskribatuta zeuden operadoreen kopurua.

2015. urtean zehar 64 operadore berri inskribatu dira, eta 22k baja eman dute; beraz, erroldan 42 pertsona eta enpresa gehiago ditugu, eta horrek esan nahi du % 10eko igoera izan duela.

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Altak 48 54 51 60 65 64

Bajak 15 14 13 21 20 22

Gainera, 16 inskripzio-eskaera artxibatu egin dira eskatutako betebeharrak betetzen ez dituztelako, eta beste 13 eskaera berri daude inskribatzeko prozesuan.

Borondatez emandako bajen kasuan, arrazoiak desberdinak izan dira:

RAZONES de la baja voluntaria Nº casos Jarduera bertan behera utzi dutenak, arrazoiak:

• Makinariak eta instalazioek sua hartu dute. Baserria saltzen dago. • Jubilatu egin da. (2) • Lana aurkitu du, baserria saltzen du. • Lurrik gabe gelditu da. • Denda itxi du. • Osasun arazoak ditu.

12

Jarraitzen du baina ekologiko egin gabe: • Ekoizpen ekologikoa mantentzea ez da bideragarria gure estrukturaren

beharrei begira. • Ekonomikoki ez dio merezi. Gastuak sarrerak baino gehiago dira. • Ez dio produktu ekoari salmentarik ikusten, dena konbentzional bezala

saltzen du, gainera bazka ekoizpen gutxi izan du eta garagar ekologikoaren lastoa aurkitzea zaila izan da.

• Ortugintzan aritzeko lekua oso zaila da ez ditu pentsatutako helburuak

5

ENEEK MEMORIA 2015


lortu (mintegia). • Pentsuaren kostua oso altua da (txerri eta behi hazkuntzak)) (2).

Titular aldaketa. 1

Ekoizpena autokontsumorako denez kontrol sisteman aritzeak ez dio merezi. 3

Jarduera Nafarroan kokatutako beste gaztandegi batera doa. 1

2015. urtearen amaieran, azpi-errolden arabera banaketa hau dugu:

Operadoreak guztira

Landare ekoiz. errolda

Abere ekoiz. errolda

Prestakuntza errolda

Inportaz errolda

Merkaturatze errolda

X Errolda* guztira

Azal. (Ha)

Araba 134 99 11 40 1 11 162 1620

Bizkaia 147 108 29 24 0 9 170 736

Gipuzkoa 195 123 33 45 2 25 228 627

GUZTIRA 476 330 73 109 3 45 560 2983 Ekoizpen-errolden batura, guztira, erregistratuta dauden operadoreena baino handiagoa da.

Landan egindako kontrol kopurua 571 izan da.

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Kontrol kop. 325 418 435 518 559 571

Operadorea/k. zk. 1,3 1,5 1,3 1,4 1,4 1,3

Horren barruan sartzen dira jarraipen-ikuskapenak, ikuskaritzak aurrez ohartarazita edo gabe, ez-ohiko ikuskaritzak, “in situ” prozesu-ikuskaritzak eta beste homologazio batzuk.

Gainera, beste bisita batzuk ere egin dira aldez aurreko ohartarazpenik gabe, laginak hartzeko xedez, eta horiek batuta 71 kontrol izan dira guztira.

CEE 834/2007 Araudian produktu ekologikoen ekoizpenari eta etiketatzeari buruz deskribatutako kontrol-sistemak operadore bakoitzari urtean kontrol bat gutxienez egitea eskatzen du. Kontrolatutako operadoreen kopuru osoa 484 izan da (alta berriak ere barne).

Kontrol-bisita gehigarriak egin zaizkie operadoreen % 15i (71/484) eta ekoizpenaren analisi bat ere egin zaie laborategian beste % 15 bati (71/484). Guztira, 142 operadoreri egin zaie kontrol-bisita bat baino gehiago edo laginak hartu zaizkie analizatzeko, hau da, 2015ean kontrolatutako operadore guztien % 29ri araudian ezarritakoez gain beste kontrol gehigarri batzuk egin zaizkie (142/484).

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Bisita gehigarriak %22 %23 %18 %26 %28 %15

Lab. analisiak %38 %37 %30 %12 %13,8 %15

Entseguak eta ziurtatutako produktuen analisiak:

Urteko kontrol-planaren barruan laborategian entsegu batzuk egitea aurreikusten da produktu eta jarduera ziurtatu mota desberdinetarako. 2015. urtean, hondakin anitzeko analisiak egin dira, transgenikoen presentziari buruzkoak, lurzoruaren kutsatzaileei buruzkoak, eta hori

ENEEK MEMORIA 2015


guztia landare-produktu desberdinetan, nagusiki barazkien hosto eta fruituetan, hazietan, arrain-kontserbetan, zerealetan eta pentsu desberdinetan, baita lurzoruaren laginetan ere.

Zenbait laborategirekin egin dugu lan Murtziako San Gineseko LQM, SArekin eta Almeriako

SICaAgrirekin hondakin anitzeko analisietarako, eta Neiker-Tecnalia Nekazaritza Ikerketa eta Garapenerako Euskal Erakundearekin transgenikoak eta lurzoruaren kutsatzaileak topatzeko. Guztira, 71 produktu-lagin hartu dira, horiek guztiak aurrez ohartarazi gabe, eta egunean bertan edo bisitaren bezperan bertako titular edo ordezkaria bertan egongo zela ziurtatzeko dei bat egiten zen aldez aurretik.

Guztira, 71 operadoreri 71 lagin hartu eta analizatu egin dira. Kasu gehienetan, lagin horiek zuzenean ekoizpen-unitateetan edo industriaren instalazioetan bertan zuzenean hartu dira. Egindako analisiak:

Hondakinak OGM Nitratoak Kutsatzaileak Glifosatoa Konposizioa

Fruta eta barazkiak

30 1

Mahastiak 12 Laborantza estentsiboak

1

Ardoa, sagardoa 3 Pentsuak edo bazkak

4 7

Ogia 2 Olioa 1 Hazitegia 2 Lurra 2 1 Prestatuak 4 1

Guztira 2015 60 9 1 1 Guztira 2014 53 7 1 Guztira 2013 49 6 2 Guztira 2012 90 6 1 1 4 Guztira 2011 115 10 5 9 2 Guztira 2010 74 30 8 12

Entsegu analitikoen emaitzak

Jasotako laginei egindako entsegu horietan entsegu-txosten batzuk egin dira eta araudiaren arau-hauste batzuk topatu dira: Kutsadura-aztarnak 3 laginetan (2 mahatsean eta 1 olioan). Mahats-laginetan sintesiko pestizidek eragindako kutsaduraren aztarnak topatu dira, eta bidezkoak diren neurriak hartu dira.

Egindako kontrolen ondorioz ziurtapenarekin loturik hartutako erabakiak

1. Taulan topatutako arau-hausteak zerrendatzen dira, baina horietako batzuk aurreko ataleko entsegu analitikoetatik datoz.

Kontrolatutako 484 espedienteetatik 8tan jarduera aldi baterako esekiarazi da edo lote jakin bati kalifikazioa kendu zaio. Kasu 1ean ziurtapena kendu egin da.

ENEEK MEMORIA 2015


1. Taula – NEKAZARITZA EKOLOGIKOAREN ARAUDIAN OINARRITUTA ANTZEMANDAKO EZADOSTASUNAK

2015 URTEA kontrolatutako eragile kopurua: 848

Araudiarekin lotutako gaia Expediente kopurua

Neurri zuzentzaileei emandako ebazpena Azken ebazpena

Produktuaren trazabilitatearen erregistro eskasa 1 Neurri zuzentzaile nahikoa Ziurtagiria mantentzea

Erositako lehengaien jatorri ekologikoa ziurtatzeko autokontrol eskasa. 2

Neurri zuzentzaile nahikoa: Kasu batean, neurri zuzentzailearen dokumentazio agiriak jasotzen dira. Beste kasuan, arazoak sahiestu aldera, produktu ekologikoen eta ez ekologikoen arteko banaketa bermatzen da.

Ziurtagiria mantenteza

Analisiaren emaitza positiboa 3 3kasuetan neurri zuzentzailea ez da nahikoa: ezin daiteke justifikatu.

2 kasutan kutsatutako ekoizpenaren deskalifikazioa

Kasu 1ean ziurtapenaren suspensioa urtebetez

Jatorri ez ekologikoa duten hazi eta landareen erabilera 2 Neurri zuzentzaile nahikoa: jatorri ekologikoa bermatzeko prozedura ezartzen da. Ziurtagiria mantentzea

Nerekin bateragarriak ez diren gaiak (insumoak) erabiltzea 1 Neurri zuzentzaile nahikoa Lursailaren konbertsio epea luzatzen da

Etiketatu desegokia 2 Neurri zuzentzaile nahikoa: Produktuak jatorri ekologikoa dauka, prozedure ezartzen da berriz ere ez gertatzeko

Ziurtagiria mantentzea

Ganaderitzan parkeen egoera eskasa 1 Neurri zuzentzaile nahikoa: ez du aurkezten, baja eskatzen du Baja

Loditzeko abere ez ekologikoak erostea 1 Neurri zuzentzaile nahikoa Abereen konbertsio epea luzatzen da

ENEEK MEMORIA 2015


Nerekin bateragarriak ez diren gaiak erabiltzea (abeltzaintza azpiegiturak garbitzeko) 1 Neurri zuzentzaile nahikoa Ziurtagiria mantentzea

Araudiarekin lotutako gaia Expediente kopurua

Neurri zuzentzaileei emandako ebazpena Azken ebazpena

Informazioa ez dago eskuragarri 3

Neurri zuzentzaile nahikoa, hobekuntzaren ebidentziak aurkezten dira.

Jarraipena beharko duen neurri zuzentzailea.

Beste kasu batean, neurri zuzentzailea ez da nahikoa.

Ziurtagiria mantentzea

Aldi baterako ziurtagiria erretiratzea.

Ziurtagiria behin betiko erretiratzea.

Erregistro gabezia 1 Neurri zuzentzailea ez da nahikoa Aldi baterako ziurtagiria erretiratzea.

Ganaduak ezin du aire librera irten 2 Neurri zuzentzaile nahikoa Ziurtagiria mantentzea

Araudiarekin bat ez datorren ekoizpen paraleloa 4 Neurri zuzentzaile nahikoa

3 kasutan ziurtagiria mantentzen da.

Kasu batean lursailaren konbertsio epea luzatzen da.

Laboreen txandakatze desegokia. 1 Neurri zuzentzaile nahikoa Ziurtagiria mantentzea, lursailaren konbertsio epea luzatzen da.

ENEEK MEMORIA 2015


Documents

ENEEK – JARDUEREN MEMORIA 2015 · 2017-10-12 · bokalak eta ekoizle zein kontsumitzaile ekologikoen elkarteetako ordezkariak konbokatzen dira. • LAN ESPARRUAK o Kontrol eta ziurtapena