J U Mašinsko saobraćajna mješovita srednjaškola - Bihać

MATURSKI RAD Tema: Koordinacija kretanja vozila i rada utovarno istovarnih stanica

Učenik četvrtog (IVs2): Mentor:Emanuela Plesnik prof. Asmir Felić

Bihać, Maj 2015. godine UVOD

U ovom trenutku uloga saobraćajnih sredstava sa pripadajućom infrastrukturom pored velikog udjela u privredi, kao samostalna privredna grana, takođe ima i veliki udio u međunarodnoj trgovini, kako na porast njene funkcionalnosti tako i na porast njene mobilnosti. Mobilnost omogućava slobodan transport, jednostavnije pogranične procedure kao i veću produktivnost. Produktivan saobraćajni sistem deluje kako lokalno tako i globalno, omogućava uspješan protok robe, pospješuje međunarodnu trgovinu i smanjuje nesrazmjernu razvijenost među državama i regijama. Produktivan saobraćajni sistem smanjuje trošak novca, dok istovremeno povećava konurentnost i produktivnost cjelokupne privrede. Transport izuzetno pogoduje razvoju infrastrukture, potreba, zahtjeva i mogućnosti države kao i drugih učesnika u njemu. Transport možemo definisati kao privrednu granu koja se bavi premeštanjem ljudi i materijalnih dobara na određenom geografskom prostoru. Transpotni put je put kojim se kreće transportna vozilo iz jednog u drugo mjesto. Po svom karakteru razlikujemo:

- prirodne puteve:vodeni i vazdušni;- vještačke puteve: drumski, železnički, plovni kanali, cjevovodi, žičani transport i sl.

Konvencionalni prevoz je prevoz (transport, prenos, premeštanje) predmeta prevoz (tovara) iz jednog u drugo mjesto s jednim prevoznim sredstvom (brod, vagon, kamion ili vazduhoplov) koje se direktno tovari u/na to prevozno sredstvo. Integralni transport je način transportne manipulacije, pri kojem se predmet transporta ne tovari direktno na transportno vozilo već se prikuplja i pakuje u standardizovane palete ili kontejnere. Tako prikupljena roba, zajedno sa paletom ili kontejnerom, sada postaje nova transportna jedinica koja se tovari na transportno srestvo. Transportna jedinica je sada veća i sa robom se ne manipuliše osim na početnoj i krajnjoj tački transporta. Ovim se označava novi princip transportnih usluga „od vrata do vrata”. Princip integralnog transporta (united loads) je da:

- Utovar robe u veće tovarne jedinice radi lakše i brže manipulacije- Nova tovarna jedinica je prilagođena svim vrstama transportnih sredstava koja će se

usput upotrebljavati- Tovar se vrlo brzo ukrupnjava, po mogućstvu već pri proizvodnji ili pakovanju- Tovar se što je moguće kasnije razjedinjava, po mogućstvu kod krajnjeg korisnika

Zbog svega ovog tovarna jedinica mora biti:- Što je moguće veća- Što prije formirana- Kompaktna- Pripremljena za pretovar sa svim mogućim pretovarnim uređajima na transportnom

putu Svaki vid saobraćaja ima geografske, tehnološke i ekonomske domene s konkretnim prednostima, koje se u određenim uslovima mogu pretvoriti u monopol. Postojanje više vidova transporta nužno vodi međusobnoj konkurenciji, koja u određenim uslovima može da deluje i pozitivno na usavršavanje tehnologije i povećanje produktivnosti rada. Domeni pojedinih vidova transporta nisu neprobojni okviri, nego se prepliću tehničko-tehnološkim napretkom. Pojedini vidovi upućeni su na međusobnu saradnju preko kooperacije i koordinacije u poslovanju i razvoju. Vremenski usaglašena realizacija transporta i zahtjeva, pretovara i skladištenja predstavlja transportni lanac, kojim se omogućava nesmetan protok robe od pošiljaoca do primaoca. Značajan faktor u rješavanju problema transporta, pored usavršavanja tehničke baze su i tehnološko-fizičke osobine pojedinih vrsta

1

i grupacija robe kao predmeta transportno-manipulativnih operacija, a posebno pojavni oblik robe (tečna, rasuta ili komadna roba). Najjednostavnije su robne operacije sa tečnom robom, što je omogućilo brži razvoj tehnologije manipulisanja, pa čak i automatizaciju procesa. Nešto složenije su operacije pretovara rasute robe koju karakteriše masovnost, što uz odgovarajuće pretovarne tehnike omogućava visoku produktivnost, pa i automatizaciju manipulativnih jedinica. Razvoj tehnike i tehnologije pretovara komadne robe bio je znatno usporenije, usljed nehomogenosti i usitnjenosti proizvoda raznih dimenzija, oblika i masa. Povećanjem robe široke potrošnje, komadna roba je dobila masovni karakter, što je još više ukazivalo da su pretovarne operacije usko grlo. Kod rješavanja ovog problema pristupilo se ukrupnjivanju komadne robe, odnosno formiranju većih, homogenih jedinica tereta, čime su stvoreni uslovi za efikasnije manipulisanje, transport i skladištenje. Uz korištenje pretovarne opreme visokog kapaciteta, izjednačuju se uslovi manipulisanja sve tri grupe robe. Ovako koncipiran razvoj otvara put tipizacije tehnologije i maksimalnoj racionalizaciji pojedinih operacije. U saobraćajnoj teoriji, načelno, razlikuju se dva oblika transporta: direktni (neprekinuti) i indirektni (prekidni) transport. Idealni oblik savlađivanja prostora jeste kada se jedan transportni zadatak između mjesta pojave i mjesta potrošnje robe realizuje istim prevoznim sredstvom u neprekinutom saobraćaju. Iz geografskih razloga ili zbog nedostatka svojstava pojedinih vidova saobraćaja to nije uvijek moguće postići. U praksi je najčešći prekinuti transport sa svim svojim nedostacima (velika pretovarna učestalost, veliki transportni zahtevi itd). Da bi se ovi nedostaci i poteškoće što je moguće više smanjili, razvijeni su novi oblici transporta kroz savremene tehnologije prevoza. Osnovni elemnti integrisanja procesa i operacija u transportu su teretne jedinice odnosno logističke jedinice. To su u stvari standardizovani nosači: ukrupnjene ili neukrupnjene robe, paketirane ili nepaketirane, podešeni da se premeštaju primjenom pretovarne mehanizacije. Teretne jedinice su:

- palete- mali kontejneri- srednji kontejneri- veliki kontejneri- kompletna drumska i željeznička vozila i barže vodenog teretnog saobraćaja ili samo

pojedini djelovi (izmjenljivi transportni sudovi) Danas se, u većem ili manjem obimu, primjenjuju različite tehnologije transporta u čijoj realizaciji učestvuju transportna sredstva više vidova saobraćaja primjenom iste teretne jedinice. One se zajedničkim imenom nazivaju savremene tehnologije transporta i predstavljaju određene vrste transporta nove, najprograsivnije transportne tehnologije. Savremene tehnologije razvijaju se kompleksno, kao sastavni dio svih vidova transporta i privrede, što zahteva nove investicione i organizaciono-tehnološke mjere. Ekonomski značaj razvoja ovakvih tehnologija u svijetu i kod nas prevazilazi okvire transporta i postaje jedan od najznačajnijih zadataka u racionalizaciji distribucije robe i razvoja cjelokupne privrede. Da bi se realizovala bilo koja tehnologija transporta, treba preduzeti više mjere, a razvoj ove moderne tehnologije treba shvatiti kao jedinstvo tehnoloških, tehničkih, ekonomskih, organizacionih i pravnih elemenata koji determinišu osobinosti ove tehnologije manipulisanja i transporta.

1. KOORDINACIJA I KOOPERACIJA U TRANSPORTU

2

1.1 Koordinacija saobraćaja

Jedinstveni (koordinisani) transport treba da ispuni slijedeće zahtjeve:1. Da odgovara geografskim, provrednim i kulturnim uslovima kao i odbrani zemlje za

koju je stvoren2. Da bude prilagođen veličini i strukturi prijevoza3. Pojedine grupe prijevoza treba da budu opremljene takvom infrakstukturom, voznim

parkom i organizacijom da mogu da ispune zadatke u okviru sistema4. Integralne dijelove sistema usmjeriti na izvršenje onim sredstvima koja imaju najviši

stepen ekonomske efikasnosti. Koordinacija u širem smislu znači da sredstva dodeljena saobraćaju treba da budu raspoređena između pojedinih saobraćajnih grana na način koji obezbeđuje najbolji kvalitet usluge i da svaka grana koristi onaj dio ograničenih sredstava zajednice koji obezbeđuje njenu optimalnu proizvodnju.

Ciljevi koordinacije:1. Formiranje jedinstvenog transportnog sistema zemlje2. Usmeravanje investicija i ulaganja pojedinih vidova transporta3. Optimalni razvoj transportnih sistema4. Povećanje kvaliteta transportnih usluga5. Minimalizacija troškova distribucije6. Stvaranje uslova za uvođenje i primjena savremenih tehnologija

Razgraničenje svere primjene pojedinih grana saobraćaja i racionalna podjela prijevoza među njima.

Za razvoj koordinacione aktivnosti potrebno je imati u vidu:1. Na kojem stepenu se ova aktivnost razvija2. Vremenski period za koji se koordinacija računa3. Predmet koordinacije

Koordinacija saobraćaja se djeli:1. Plansko-ekonomsku planiranje robnih i putničkih prevoza i njihov raspored na svaki

vid transporta. Ovde se podrazumijeva utvrđivanje i razrada:a) stanja i strukture pojedinih vidova transportab) jedinstvene metodološke osnove tarifnog sistema za svaki vid transportac) unifikacija planskih i drugih pokazatelja

2. Tehnička koordinacija-obuhvata projektovanje pojedinih transportnih pravaca, njihove prijevozne i propusne moći, itd. Podrazumijeva usaglašavanje vidova transporta i korisnika transporta u cilju efikasnog korištenja U/I frontova, unifikaciju i standardizaciju U/I mašina itd.

3. Tehnološka koordinacija podrazumijeva:a) Kompleksan sistem eksploatacije različitih vidova transporta sa optimalnom

organizacijom robnih tokovab) Koordinacija rada raznih vidova transporta po zajedničkom redu vožnje

3

c) Uvođenje jedinstvenih tehnoloških procesa rada u U/I punktovimad) Primjena zajedničkog informacionog sistema e) Koordinaciju robnih tokova različitih vidova transportaf) Organizacija transportnih procesa od vrata do vrata

4. Organizaciona koordinacija-odnosi se na mere državnih organa, zakonodavne akte u vezi sa pojedinim vidovima transporta

5. Pravna koordinacija-odnosi se na usavršavanje zakonodavstva kojim se reguliše proces prevoza i obaveze

Kod ekonomske koordinacije rad i razvoj saobraćaja se usmerava ekonomskim mjerama: 1. Investicije u smislu izbora društveno najekonomičnijih i najrentabilnijih ulaganja u

saobraćajne kapacitete2. Regulisanje i kontrola cijena3. Sistem transportnih tarifa4. Ostale mjere: amortizacija, kamate, kreditna politika

Kod tehničke koordinacije vrši se usaglašavanje tehničkih faktora (U/I mehanizacije, skladište, itd) radi ostvarenja jedinstvenih procesa i optimizacije tehičkih i tehnoloških efekata. Koordinacija se odnosi više na strategiju i politiku razvoja, a kooperacija na zajedničku saradnju i realizaciju transportnih lanaca odnosno transportnih usluga.

Jedinstveni (koordinisani) transport treba da ispuni slijedeće zahtjeve: 1. Da odgovara geografskim, provrednim i kulturnim uslovima kao i odbrani zemlje za koju je stvoren 2. Da bude prilagođen veličini i strukturi prijevoza 3. Pojedine grupe prevoza treba da budu opremljene takvom infrakstukturom, voznim parkom i organizacijom da mogu da ispune zadatke u okviru sistema 4. Integralne dijelove sistema usmjeriti na izvršenje onim sredstvima koja imaju najviši stepen ekonomske efikasnosti. Koordinacija u širem smislu znači da sredstva dodeljena saobraćaju treba da budu raspoređena između pojedinih saobraćajnih grana na način koji obezbjeđuje najbolji kvalitet usluge i da svaka grana koristi onaj dio ograničenih sredstava zajednice koji obezbjeđuje njenu optimalnu proizvodnju. Ciljevi koordinacije: 1. Formiranje jedinstvenog transportnog sistema zemlje 2. Usmjeravanje investicija i ulaganja pojedinih vidova transporta 3. Optimalni razvoj transportnih sistema 4. Povećanje kvaliteta transportnih usluga 5. Minimalizacija troškova distribucije 6. Stvaranje uslova za uvođenje i primjena savremenih tehnologija Razgraničenje svere primjene pojedinih grana saobraćaja i racionalna podjela prevoza među njima. Za razvoj koordinacione aktivnosti potrebno je imati u vidu: 1. Na kojem stepenu se ova aktivnost razvija 2. Vremenski period za koji se koordinacija računa 3. Predmet koordinacije

Koordinacija saobraćaja se dijeli: 1. Plansko-ekonomsku- planiranje robnih i putničkih prevoza i njihov raspored na svaki vid transporta. Ovdje se podrazumijeva utvrđivanje i razrada: a) stanja i strukture pojedinih vidova transporta b) jedinstvene metodološke osnove tarifnog sistema za svaki vid transporta c) unifikacija planskih i drugih pokazatelja 2. Tehnička koordinacija-obuhvata projektovanje pojedinih transportnih pravaca, njihove prevozne i

4

propusne moći, itd. Podrazumijeva usaglašavanje vidova transporta i korisnika transporta u cilju efikasnog korištenja U/I frontova, unifikaciju i standardizaciju U/I mašina itd. 3. Tehnološka koordinacija podrazumijeva: a) Kompleksan sistem eksploatacije različitih vidova transporta sa optimalnom organizacijom robnih tokova b) Koordinacija rada raznih vidova transporta po zajedničkom redu vožnje c) Uvođenje jedinstvenih tehnoloških procesa rada u U/I punktovima d) Primjena zajedničkog informacionog sistema e) Koordinaciju robnih tokova različitih vidova transporta f) Organizacija transportnih procesa od vrata do vrata 4. Organizaciona koordinacija-odnosi se na mjere državnih organa, zakonodavne akte u vezi sa pojedinim vidovima transporta 5. Pravna koordinacija-odnosi se na usavršavanje zakonodavstva kojim se reguliše proces prevoza i obaveze

Kod ekonomske koordinacije rad i razvoj saobraćaja se usmjerava ekonomskim mjerama: 1. Investicije u smislu izbora društveno najekonomičnijih i najrentabilnijih ulaganja u saobraćajne kapacitete 2. Regulisanje i kontrola cijena 3. Sistem transportnih tarifa 4. Ostale mjere: amortizacija, kamate, kreditna politika

Kod tehničke koordinacije vrši se usaglašavanje tehničkih faktora (U/I mehanizacije, skladište, itd) radi ostvarenja jedinstvenih procesa i optimizacije tehničkih i tehnoloških efekata. Koordinacija se odnosi više na strategiju i politiku razvoja, a kooperacija na zajedničku saradnju i realizaciju transportnih lanaca odnosno transportnih usluga.

1.2 Kooperacija u transportu

Cilj razvoja je objedinjavanje prednosti različitih vidova transporta. To se ogleda u smanjenju troškova distribucije robe.Kooperacija-oblik zajedničkog rada i saradnje u transportnim procesima.Prosta kooperacija-svaki učesnik radi sve operacije neophodne da se napravi proizvod.Složena kooperacija-izvršena podjela rada, učesnici se specijalizuju. Ona je prisutna u transportu.

Cilj koperacije je racionalniji proces transporta gdje se usluge transporta realizuju sa najmanje dva učesnika (transportni lanac). Partneri u kooperaciji su svi vidovi transporta. Za šest vidova saobraćaja postoji petnaest mogućnosti kooperacije. Razvoj transporta zavisi od niza ekonomskih i tehničkih faktora. Prednosti optimizacije transporta uvođenjem mehanizacije i automatizacije ogleda se u:

1. Ekonomskim efektima na U/I radovima2. Vremenskom efektu3. Oslobađanjem fizičkog rada primjenom ukrupljenih tovarnih jedinica-humanizacija4. Ubrzavanje manipulisanja robom u skladištu.

2. Oblici kooperacije 2.1 Kooperacija željezničkog i drumskog transporta

5

Slika 1. Oblici kooperacije između željezničkog i drumskog transporta Na slici 1. prikazani su oblici kooperacije između željezničkog i drumskog transporta, i to prevoz cisterni i kamiona – tegljača, pomoću tehnologija pokretnih autostrada, ili specijalnoj željezničkoj blok garnituri.

Željeznica je pogodna za transport na duge relacije dok je drumski transport pogodniji za kratke. Kod železnice preovladavaju fiksni, dok su kod drumskog varijabilni. Kooperacijom se eliminiše konkurencija železnice i drumskog transporta. Ali tu konkurenciju treba unapređivati u obimu koji daje pozitivne rezultate i spriječiti je kad se javi monopol na nekim relacijama u odnosu na ostale transporte.

Slika 2. Oblici kooperacije između željezničkog i drumskog transporta

Na slici 2. prikazana je kooperacija između željezničkog i drumskog transporta u vidu prijevoza izmjenjenih transportnih sudova.

1. Koperacija u klasičnoj tehnologiji-priključni transport-prelazak sa jednog na drugo prevozno sredstvo vrši se promjenom transpportnog suda. Brže izvršenje

6

transportnog zadatka se vrši zajedničkim planiranjem termina prevoza (vremensko planiranje). Vremenskom koncepcijom se skraćuje vrijeme čekanja saobraćajnih sredstava. To se ogleda u smanjenju cijene prevoza (smanjenjem troškova) i kraćem vremenu vezanosti saobraćajnih sredstava. Drugi vid kooperacije je organizovanje sabirnog vida transporta (denčana roba), gdje organizaciju i manipulisanje robom obavljaju špedicije.

2. Kooperacija u tehnologiji integralnog transporta-prevoz robe bez promjene transportnog suda. Ostvaruje se samo ako su troškovi dopreme i otpreme robe kamionom do i od stanice zajedno sa troškovima prevoza robe železnicom manji od troškova prevoza robe direktno kamionom. Ovakav vid kooperacije je HUCKE-PACK (hak-pak) saobraćaj. Zahtjeva pararelan razvoj oba vida transporta. Problem je prilagođenje kamiona profilima željeznice što dovodi do smanjenja tovarnih kapaciteta kamiona. Drugi vid kooperacije je previjoz kontejnera, pri čemu se pravi razlika u prevozu malih, srednjih i velikih kontejnera.

Slika 3. Oblici kooperacije između željezničkog i drumskog transporta

Na slici 3. prikazana je kooperacija između željezničkog i drumskog transporta i to: A – Tehnologija pokretnih auto sudova – prevoz autovozova, pojedinačkih

vozila na specijalnoj željezničkoj blok garnituri B – Tehnologija sedlastih prikolica – prevoz prikolica i polu-prikolica

železničkim kolima C – Tehnologija izmenjenih trasportnih sudova

7

D – Bimodalna tehnologija

2.2 Kooperacije riječnog i ostalih vidova transporta

Slika 4. Oblici kooperacije između riječnog i drumskog transporta

Na slici 4. prikazan je oblik kooperacije između riječnog i drumskog transporta, utovarom polu-prikolica na prekorečne trajekte ili barže, koje u nekoj drugoj luci istovare.

Riječni saobraćaj je samo jedan član transportnog lanca. Funkciju prikupljanja i distribucije robe vrše drumski i željeznički saobraćaj. Samo prevoz masovne robe obezbeđuje takav obim transporta koji omogućava realizaciju potrebne gustine saobraćaja i ekonomično korištenje transportnih sredstava.

1. Kooperacija u klasičnoj tehnologijia) kooperacija riječnog i željezničkog saobraćaja: razvijan u vrijeme kad se razvoj

pristaništa oslanjao na postojeće mogućnosti željeznice, a drumski saobraćaj nije učestvovao u dopremno-otpremnom saobraćaju. Lučka postrojenja željeznice predstavljaju vezu između pretovarnih postrojenja riječnog saobraćaja i cjelokupne željezničke mreže. Preduslov za ovu koperaciju je vremenska i tehnička kooperacija u oblasti manipulacije robom. To zavisi od organizacije rada pristaništa. Razlikujemo: 1) svi poslovi u pristaništu objedinjeni-njima rukovodi pristanišna organizacija; 2) željeznički saobraćaj izdvojen i obavlja ga sama željeznica. Postoje dva tipa: pomoću sopstvenih sredstava i osoblja od tarifskog sjecišta do mjesta za pretovar u pristaništu i obrnuto i od tarifskog sijecišta do mjesta predaje robe sopstvenim saobraćajnim sredstvima.

b) Kooperacija riječnog i drumskog transporta: drumski saobraćaj obavlja dopremno otpremne poslove kao i prevoz robe do dijela transportnog lanca. Preduslov za ovo je osnivanje organizacije za drumski transport čije je predstavništvo u pristaništu. Zadatak mu je organizacija optimalnog podmirenja potreba pristaništa uslugama drumskog transporta. Isto tako neophodno je formirati i organizaciju u okviru riječnog saobraćaja koja treba da unaprijedi organizaciju sa drumskim saobraćajem i optimizuje kooperaciju.

2.3 Kooperacija pomorskog i kopnenog transporta

8

Slika 5. Oblici kooperacije između pomorskog i kopnenog transporta

Na slici 5. prikazana je veza kooperacije izmedju pomorskog i kopnenog transporta, a u kopneni može spadati i željeznički i drumski. Prevoz drumskim od proizvođača do željeznice, pa željezničkim transportom do pomorske luke.

Konkurencija između pomorskog i ostalih vidova transporta praktično ne postoji, ali je zato velika konkurencija između domaćih i stranih luka. Zato je važna kooperacija sa kompletnim transportom koji realizuje poslove u zaleđu luke.

1. Kooperacija u klasičnoj tehnologiji-pretovar robe sa broda se vrši najmanje dva puta, tako da se racionalizacijom pretovara (troškovi) najpovoljnije realizuje transport. Preduslov za to je kooperacija učesnika

a) kooperacija pomorskog i železničkog transporta: ogleda se u prilagođavanju svih vidova saobraćaja, naročito u segmentu pretovara. Direktan pretovar brod-voz (bez skladišta) zahtjeva od željeznice da obezbjedi vozila u vrijeme raspoloživosti brodskih tovarnih kapaciteta. Ako brod ne dolazi na vreme kola se stavljaju na posebne kolosjeke na čekanje. To vrijeme (danguba) treba da je što kraće. Znači pravi se neki vid pufera željezničkih kola. Vremensko usklađivanje komunikacionim sistemom.

b) Kooperacija pomorskog i drumskog transporta: također se svodi na racionalizaciju pretovara. To znači da pored adekvatne infrastrukture mora postojati i adekvatna organizacija puteva i otpreme robe drumskog transporta (carina, itd). Ovde se u glavnom vrši posredan pretovar (preko skladišta) i to pomoću mehanizacije. Za prijem i otpremu denčane robe grade se sabirna skladišta za sortiranje. To takođe predstavlja vid racionalizacije. Saradnja osoblja dva vida transporta unapređuje se preko dispečerskog mesta za

9

drumski saobraćaj gde se vodi evidencija dolaska vozila i raspoložive radne snage.

c) Kooperacija pomorskog i riječnog transporta: ima za cilj da obezbjedi neprekidan transport. Troškovi mehanizovanog pretovara sa broda na riječni brod su zantno manji od pretovara brod-obala, zbog primjene plivajućih postrojenja kod kojih je racionalna manipulacija. Ovdje mogu da se kombinuju pretovarna mehanizacija i trakasti transporteri. Problem je kod prevoza denčane robe gdje se roba kod pomorskog transporta klasifikuje po lukama ili primaocima, a kod riječnih ne. Zato ako je riječ o denčanoj robi potrebno je organizovati prevoz denčane robe u oba pravca (riječnim brodovima) preko luka za raspodjelu denčane robe.

2. Kooperacija na području tehnologije integralnog transporta: teži se da se prekidi što je moguće više prevaziđu. Riječni saobraćaj u ovoj tehnologiji ima mali značaj. Željeznički i drumski transport imaju ovdje veliki udio, ali samo ako se vozila prilagode prijevozu jedinica integralnog transporta, kao i da prihvati nove organizacione oblike. Da bi se smanjilo prazno trčanje kontejnera formiraju se sabirni centri (kontejnerski terminali). Kao posrednik u kooperaciji javlja se špediter koji ima funkciju koordinatora u transportu kontenera.

Slika 6. Oblici kooperacije između pomorskog i kopnenog transporta

10

3. KOOPERACIJA U TRANSPORTNOM LANCU

Kooperacija u oblasti upravljanja: obuhvata korištenje informacija, njihovu analizu i planiranje. Kooperacija u oblasti tehnologije: svodi se na kooperaciju u procesu transporta.

Transportni lanac je osnova za vertikalne i horizontalne oblike kooperacije.1. Vertikalna kooperacija: između učesnika vrši se u toku izvršenja transportnog lanca2. Horizontalna kooperacija: predstavlja specijalizaciju pojedinih članova transportnog

lanca

Sve ovo služi za ubrzavanje transporta, poboljšanje pretovara i sniženje troškova. Ali, da bi mogla da se primjeni odgovarajuća tehnologija mora doći do kooperacije u oblasti upravljanja, naročito kod:

1. Upravljanja kontejnerima i izavanja dispozicija2. Zajedničke izrade ponude svih transportnih organizacija koje učestvuju u kooperaciji3. Vršenje nadzora i kontrole u upravljanju(kontrola izvršenja prijevoznih zadataka)4. Obračunavanje troškova i prihoda5. Upotreba jednoobraznih formulara6. Planiranje proizvodnje (usluga) usklađivanje redova vožnje, obezbeđenje dostave

transportnih sredstava itd.

ZAKLJUČAK

11

U ovom radu objasnila sam značaj i funkciju koordinacije i kooperacije u transportu rada utovarnih i istovarnih stanica. Koordinacije predstavlja raspored sredstava dodjeljenih za saobraćaj pojedinim saobraćajnim granama. Koordinaciju saobraćaja možemo podjeliti na:

- Plansko-ekonomsku koordinaciju- Tehničku koordinaciju- Tehnološku koordinaciju- Organizacionu koordinaciju- Pravnu koordinaciju

Kooperacija predstavlja objedinjavanje različitih vidova saobraćaja. Oblici kooperacije mogu biti:

- kooperacija željezničkog i drumskog transporta (ona eliminiše konkurenciju između ova dva vida transporta)

- kooperaciju riječkog i ostalih vidova transporta (može biti u funkciji sa drumskim ili željezničkim transportom)

- kooperacija pomorskog i kopnenog transporta

Razvoj koordinacije i kooperacije u transportu rada utovarnih i istovarnih stanica ogleda se u što većoj upotrebi mehanizacije i automatizacije utovarno-istovarnih radnji. Teži se smanjenju vremena koje se utroši na utovarno-istovarne procese.

LITERATURA

12

1. http://sh.wikipedia.org/wiki/Integralni_transport2. http://studenti.rs/skripte/saobracaj/koordinacija-i-kooperacija-u-transportu/ 3. http://cotcdn2.esnips.com/web/INTEGRALNI-TRANSPORT---LOGISTIKA 4. http://cotcdn2.esnips.com/web/INTEGRALNI-TRANSPORT---DRUMSKI-I-VODNI 5. http://sr.scribd.com/doc/238314479/6k-2003#scribd

SADRŽAJUVOD……………………………………………………………………………………………………………………………. 1

13

1. KOORDINACIJA I KOOPERACIJA U TRANSPORTU……………………………………………………….. 31.1 Koordinacija saobraćaja…………………………………………………………………………………………… 31.2 Kooperacija u transportu………………………………………………………………………………………….52. Oblici kooperacije……………………………………………………………………………………………………… 62.1 Kooperacija željezničkog i drumskog transporta……………………………………………………….62.2 Kooperacija riječnog i ostalih vidova transporta……………………………………………………….82.3 Kooperacija pomorskog i kopnenog transporta……………………………………………………....93. Kooperacija u transportnom lancu……………………………………………………………………………..10ZAKLJUČAK……………………………………………………………………………………………………………………. 12LITERATURA……………………………………………………………………………………………………………………13

14