Izaki bizidun eta ingurune fisikoak Izaki bizidun eta ingurune fisikoak osatzen duten multzoari, osatzen duten multzoari, ekosistema deitzen zaio. ekosistema deitzen zaio. Oso txikia izan daiteke ( putzu bat Oso txikia izan daiteke ( putzu bat adibidez) edo oso handia,ozeanoa adibidez) edo oso handia,ozeanoa esaterako.esaterako.

Lurra da ekosistema handiena eta Lurra da ekosistema handiena eta bertan bizi garen izaki bizidun bertan bizi garen izaki bizidun guztiok osatzen dugu,guztiok osatzen dugu,honi honi biosferabiosfera deritzo. deritzo.

Espezietan biltzen dira. Adibidez, lehoiek, izaki Espezietan biltzen dira. Adibidez, lehoiek, izaki bizidunen espezie bat osotzen dute.bizidunen espezie bat osotzen dute.Ekosistema batean Ekosistema batean bizi diren espezie bateko bizi diren espezie bateko kideek kideek populazioapopulazioa osatzen dute. osatzen dute.

Ekosistema bateko populazio guztien multzoak Ekosistema bateko populazio guztien multzoak komunitatea komunitatea osotzen du.osotzen du.

Ekosistemako izaki bizidunek harremanak Ekosistemako izaki bizidunek harremanak dituzte elkarren artean.Belarjale handiek belar dituzte elkarren artean.Belarjale handiek belar ugari egotea behar dute.Esaterako –zebrek eta ugari egotea behar dute.Esaterako –zebrek eta bufaloek. dauden lekuetan, neurri handiko bufaloek. dauden lekuetan, neurri handiko harrapariak daude, adibidez lehoiak. harrapariak daude, adibidez lehoiak. Harrapariek, belarjale handiak behar dituzte, Harrapariek, belarjale handiak behar dituzte, eta aldi berean, belarjale gehiegi egotea eta aldi berean, belarjale gehiegi egotea galarazten dute.galarazten dute.

INGURUNE FISIKOA• Ekosistema baten izaki bizidunengana, Ekosistema baten izaki bizidunengana,

ingurune fisikoaren elementu askok eragiten ingurune fisikoaren elementu askok eragiten dute, hauek dira: tenperaturak, hezetasun-dute, hauek dira: tenperaturak, hezetasun-mailak, lur motak … Elementu hauei Faktore mailak, lur motak … Elementu hauei Faktore esaten zaie.esaten zaie.

• Ingurune fisikoa lehortarra edo urtarra izan Ingurune fisikoa lehortarra edo urtarra izan daiteke.daiteke.

INGURUNE LEHORTARRA

Ingurene lehortarraren faktore garrantzitsuenak klima,lurzoru mota eta erliebea dira.Klimaren baitan beste faktore batzuk biltzen dira:tenperatura,hezetasuna………….

INGURUNE URTARRAINGURUNE URTARRA

INGURUNE URTARRETAN ERAGIN GEHIEN DUTEN FAKTOREK HAUEK DIRA:.Gazitasuna(gatz kantiteak).Argia.Korronteak.Tenperaturak.Hondo motakArgia oso garrantzitsua da,izan ere eguzki argia iristen den lekuetan baino ez dira hazten landareak eta algak.

INGURUNE FISIKOA ETA IZAKI BIZIDUNEN ARTEKO HARREMANAK

.Klima,lurzoru eta erliebearen arteko konbinazioaren arabera,basoak,belardiak,basamortuak eta abar egon daitezke.

.Habia egiteko zuhaitzak behar dituzten hegaztiek ez dira bizi larre batean.

EKOSISTEMAKO ELIKADURA

EKOSISTEMAKO EKOIZLEAK

Landareei ekoizleak deitzen zaie elikagaiak sortzeaz arduratzen direlako. Eguzkia-enerjia eta substantzia bakunak hartuta.

Ekosistema urtarretan algak dira ekoizleak .

KONTSUMITZAILEAK

• Animeliek ezin dute beren elikagaia sortu.Beste izaki bizidun batzuetatik sortu behar dute.Izaki horiek janez elikatzen dira.Horregatik,animaliei kontsumitzaile deitzen zaie

Animalia belarjaleak lehen mailako kontsumitzaile esaten zaie

• Animalia haragijale batzuk animalia belarjalez elikatzen dira .Horiei Bigarren mailako kontsumitzaile esaten zaie

• Belarjale handiak dauden lekuetan, neurri Belarjale handiak dauden lekuetan, neurri handiko harrapariak egoten dira, adibidez handiko harrapariak egoten dira, adibidez lehoiak. Harrapariek, belarjale handiak behar lehoiak. Harrapariek, belarjale handiak behar dituzte elikatzeko.dituzte elikatzeko.

• Izaki bizidunek ingurune fisikoa aldatzen dute.Adibidez,animalia askok galeriak zulatzen dituzte lurzoruen eta transformatu egiten dute.

• Harrapari deitzen zaie beste animalia batzuk ehizatzen eta jaten dituztenei.

• Sai errea edo putreak Sarraskijaleak dira,beste animali

ELIKA-KATEA ETA ELIKASAREA