EKOLOGIA-Oddziaływania międzygatunkowe i

sukcesja ekologiczna

Poziom troficzny - to grupa organizmów zajmująca taką samą pozycję w łańcuchu pokarmowym. Wyróżniamy poziom: producentów, konsumentów, reducentów.

Producenci - to organizmy autotroficzne, zdolne do wytwarzania materii organicznej.

Konsumenci - to organizmy heterotroficzne, przystosowane do pobierania materii organicznej od innych organizmów. Są to np.: roślinożercy, drapieżcy, pasożyty.

Reducenci - to organizmy, które rozkładają, redukują substancje organiczne powodując ich mineralizację.

Organizmy należące do różnych poziomów troficznych ustawione w takiej kolejności, że każdy poprzedni jest pokarmem dla następnego, tworzą łańcuch troficzny.

Wyróżniamy dwa typy łańcuchów: łańcuch spasania - rozpoczyna się od

producentów, następne ogniwa tworzą roślinożercy, drapieżcy, np.

- liście ziemniaka - stonka - bażant - człowieklub liście drzew - larwa owada (gąsiennica) -

szpak - kuna łańcuch detrytusowy - rozpoczyna się od

martwej materii organicznej (detrytusu), kolejne ogniwa tworzą reducenci oraz konsumenci, np.

-detrytus - bakterie - pierwotniaki - skorupiaki - ryby - człowiek

Strukturę troficzną biocenozy można przedstawić graficznie w postaci piramidy.

Wyróżniamy: piramidę liczebności - przedstawiającą ilość

osobników w poszczególnych poziomach troficznych

piramidę biomas - przedstawiającą masę organizmów poszczególnych poziomów troficznych

piramidę energii - przedstawiającą przepływ energii i produktywność poszczególnych poziomów troficznych. Ilość energii przepływającej z jednego poziomu na następny zawsze maleje. Powodem jest jej rozproszenie jako ciepła oraz zużycie dla potrzeb organizmów na niższym poziomie.

Neutralizm

- jedna z nieantagonistycznych zależności międzygatunkowych (choć w niektórych źródłach zaliczana jest jako osobna grupa zależności), w której jeden gatunek nie wpływa w żaden sposób na drugi inny gatunek. W zasadzie neutralizm jest brakiem oddziaływań między gatunkami

Symbioza

to zjawisko ścisłego współżycia przynajmniej dwóch gatunków, które przynosi korzyść wszystkim stronom (mutualizm) lub jednej, a drugiej nie szkodzi (komensalizm). Symbiozy przygodnej (nieprzymusowej)- protokooperacja

Komensalizm

- typ zależności o charakterze symbiozy między dwoma lub więcej gatunkami, przy czym jeden z gatunków czerpie z tej zależności wyraźne korzyści, nie szkodząc pozostałym rekin i podnawkaowady w ptasich gniazdach

Protokooperacja

- oddziaływanie międzygatunkowe w przyrodzie, polegające na współpracy dwóch populacji odnoszących wzajemne korzyści, lecz mogących żyć także samodzielnie. Protokooperacja jest rodzajem symbiozy przygodnej (nieprzymusowej). Często występuje okresowo . Ukwiał z rakiem pustelnikiem

Mutualizm

- symbioza obligatoryjna, związek ścisły i konieczny

powszechnie spotykanym rodzajem symbiozy

- współżycie korzeni roślin i grzybów, gdzie grzyb wspomaga pobieranie wody i soli mineralnych stanowiąc "przedłużenie" systemu korzeniowego rośliny, a sam pobiera substancje odżywcze z korzenia powstające w drodze fotosyntezy.

Pasożytnictwo

to forma współżycia dwóch organizmów, z których jeden czerpie korzyści ze współżycia, a drugi ponosi z tego tytułu szkody. Osobnika, który czerpie korzyści z pasożytnictwa nazywamy pasożytem, a tego, który ponosi szkody - żywicielem. Istnieją dwa rodzaje pasożytnictwa - pasożytnictwo zewnętrzne i wewnętrzne

Pasożyt przyczepiony do skóry żywiciela pobiera z organizmu substancje odżywcze niezbędne mu do życia. Pasożyty zewnętrzne nie pasożytują zwykle tak długo, jak pasożyty wewnętrzne.

Przykłady:· pchły,· kleszcze,· pijawki,· wszy.

Pasożyt przyczepiony do organu wewnątrz organizmu żywiciela pobiera substancje niezbędne mu do życia. Ten typ pasożytów pasożytuje zwykle przez dłuższy okres, lub nawet przez całe życie żywiciela.

Przykłady:· tasiemce,· glista ludzka,· owsiki.

Występuje u mrówek.

Polega ono na wniknięciu do rozwiniętego mrowiska królowej innego gatunku, zabiciu istniejącej królowej i przejęciu całej kolonii. Przez pewien czas istnieje kolonia mieszana, składająca się z osobników należących do jednego i drugiego gatunku. Po pewnym czasie gospodarze wymierają a kolonia już jednego tylko gatunku mrówek rozwija się dalej.

To metoda pobierania pokarmu polegająca na zjadaniu innych osobników. W potocznym znaczeniu drapieżnikami są jedynie mięsożercy, zaś w ścisłym znaczeniu drapieżnikami są także roślinożercy, wszystkożercy i pasożyty.

Drapieżnictwo jest jedną z form oddziaływań antagonistyczych korzystną dla drapieżnika, a niekorzystną dla ofiary; może mieć charakter międzygatunkowy lub wewnątrzgatunkowy (kanibalizm).

Jedna z antagonistycznych interakcji międzypopulacyjnych, w której dwie populacje tego samego lub różnych gatunków, zazwyczaj o podobnych wymaganiach środowiskowych, rywalizują o tę samą niszę ekologiczną.

Dochodzi do współzawodnictwa o ograniczone zasoby środowiska, np. o pożywienie, miejsce do życia. W wyniku tego oddziaływania obie populacje tracą.

Jedna z antagonistycznych zależności międzygatunkowych, w której obecność i czynności życiowe jednego gatunku wpływają niekorzystnie na gatunek drugi, przy czym jest to relacja jednostronna tj. obecność tego drugiego gatunku dla pierwszego jest obojętna. Przykładem amensala jest pędzlak - grzyb, który produkując antybiotyk (penicylinę) - ogranicza rozwój bakterii

Szkodliwy lub korzystny wpływ substancji chemicznych wydzielanych przez rośliny danego gatunku lub pochodzących z rozkładu tych roślin. Allelopatia odnosi się głównie do substancji chemicznych wydzielanych do podłoża, które wpływają na wzrost innych organizmów w bezpośrednim otoczeniu, głównie roślin i bakterii. Substancje mogą pobudzać lub hamować kiełkowanie, a także wzrost i rozwój innych gatunków roślin żyjących w bliskim sąsiedztwie, lub zajmujących bezpośrednio po nich to samo miejsce

- rozwój ekosystemów,

- to proces kierunkowych zmian prowadzący do stopniowego przekształcania się ekosystemów.

Ostateczna postać ekosystemu, która wykształciła się w określonych warunkach klimatyczno - geologicznych.

Zarastanie odsłoniętego zbocza klifowego, stoków wulkanu pokrytych popiołami wulkanicznymi.

Biocenoza rozwija się na terenie zajętym wcześniej przez inną.

Np:- wyręby,- ugory,- pożarzyska