Embed Size (px)
Citation preview
GROENE ECONOMIE
Samen met transparantie de sleutel tot duurzaamheid.CONSISTENTIE
Smart GridEssentieel bij groei en het ge-bruik van duur-zame energie
Doelstellingen2020-2050Op welke manier zijn ze haalbaar?
BesparingenVoor een duur-zame economie binnen de in-stallatie branche
Duurzame energieZeker niet altijd duurder!
RecyclenZelfs de kleinste dingen zijn van groot belang
3TIPS
VOOR EEN DUURZAME
BEDRIJFSVOERING
FO
TO
: B
AR
T V
AN
DA
MM
EN
Nr.1/maart 2011
EEN COMMERCIËLE UITGAVE VAN MEDIAPLANET, GEDISTRIBUEERD DOOR HET FINANCIEELE DAGBLAD.
2 · MAART 2011
DE UITDAGING
“Industrie kan niet zonder duurzame doelen”
“Innovatie is de motor voor duurzaamheid”, stelt Marlies van Wijhe, algemeen directeur van een groot verf concern.
Marlies van Wij-he, algemeen di-recteur van een Zwols familie-bedrijf, werd vo-rig jaar verkozen tot ‘Zakenvrouw
van het Jaar 2010’. Op haar website zegt zij zich hard te willen maken voor de kracht van familiebedrijven en de maakindustrie. Haar speerpun-ten zijn innovatie en duurzaamheid, twee kernbegrippen die het bedrijf al decennialang in de praktijk brengt in zowel productontwikkeling als be-drijfsvoering.
Van Wijhe: “Mijn vader was in de jaren negentig al heel sterk bezig met duurzaamheid, hij liep daarin voorop. Door die richting in te slaan, is de basis gelegd voor wat het fami-liebedrijf nu is: Een onderneming waarin duurzaamheid de ruggegraat is van maatschappelijk bewust on-dernemen.”
DoelenInnovatie en duurzaamheid zijn sterk met elkaar vervlochten, zegt Van Wijhe. Innovatie is nodig om uit-eindelijk te komen tot een duurza-me maatschappij, zegt zij. “Dat geldt niet alleen voor de branche waarin ik werkzaam ben, het gaat op voor het
hele bedrijfsleven. De industrie kan niet zonder het stellen van duurza-me doelen.”
Een familiebedrijf kan alleen be-staan als het duurzaam is, meent Van Wijhe. “In de jaren tachtig wa-ren wij al duurzaam bezig zonder dat je daaraan het predicaat duur-zaam gaf. In de jaren negentig zijn we bijvoorbeeld al minder oplos-middelen in verf gaan gebruiken.”
Eigen betekenisDuurzaamheid is een soort verza-melbegrip geworden, zegt Van Wij-he. “Wat wij willen binnen ons be-drijf is om aan duurzaamheid een eigen betekenis te geven. En dan spreek je niet alleen over producten, maar kijk je ook naar interne be-drijfsvoering.”
In de jaren negentig al keek het bedrijf of er samenwerkingsver-banden gestart konden worden met partijen buiten de verfbranche. Een van die projecten was of het moge-lijk is om uit goudsbloemolie verf te maken. Van Wijhe: ‘Van dat project hebben we heel veel geleerd. Toen keken mensen daarvan op, nu is het in de chemische sector heel gewoon om te kijken of je vanuit biobased grondstoffen producten kunt ma-ken.”
MarktmogelijkhedenVan Wijhe: “Duurzaamheid gaat niet alleen over het milieu, het schept voor bedrijven ook belangrijke marktmogelijkheden. Het is een mis-vatting dat het bedrijfsleven alleen maar duurzaam bezig wil zijn als het van bovenaf wordt opgelegd. Ik denk dat heel veel bedrijven daar heel be-wust mee bezig zijn. Ook consumen-ten verlangen dat van producenten.”
Ze denkt dat het goed is dat er een samenspel is tussen bedrijfsleven en overheid op het gebied van duur-zaamheid. Het houdt de discussie goed op gang, meent Van Wijhe. “Wat ik wel merk is dat de overheid soms neigt naar stokpaardjes en andere dingen daarbij vergeet. Er worden nog wel eens ten onrechte verkeer-de accenten gelegd als het om duur-zaamheid gaat. Ik denk juist dat je naar de hele keten moet kijken, het gaat bij duurzaamheid uiteindelijk om de som der delen.”
CV MarliesSinds 2000 is Marlies van Wijhe (45), die bedrijfskunde studeerde in Gro-ningen, algemeen directeur van Van Wijhe Verf, zes jaar eerder startte zij bij het familiebedrijf als productma-nager export. Eerder werkte Van Wij-he bij DSM.
“Duurzaamheid gaat niet alleen over het milieu, het schept voor bedrijven ook be-langrijke markt-mogelijkheden.”
Marlies van WijheAlgemeen directeur van een verfconcern
“Het helpt wanneer bedrijven inzien dat ze door duurzaam beleid concurrentievoordeel kunnen behalen”
Ad LansinkChemicus en oud-parlementarier voor het CDA.
WIJ RADEN AAN
PAGINA 15
GROENE ECONOMIE1E EDITIE, MAART 2011
Managing Director: Marc ReinemanProduction Manager: Stella van der Werf
Design: Lii Treimann
Project Manager: Thomas de VriesTelefoon: 020-7077021E-mail: [email protected]
Drukkerij: Dijkman Offset
Mediaplanet contact informatie:Telefoon: 020-7077000Fax: 020-7077099E-mail: [email protected]
De inhoud van deze bijlage valt niet onder de
hoofdredactionele verantwoordelijkheid van
het FD.
We make our readers succeed!
Mediaplanet ontwikkelt hoogwaardige bijlagen die zich richten op een specifiek thema en de daabij behorende doelgroep. Zo brengen wij lezer en adverteerde dichter bij elkaar.
DUURZAAM TOEGEVOEGDE WAARDE OOK IN UW KANTOOR
VOOR MEER INFORMATIE BEZOEK: WWW.OFFICEDEPOT.EU/GREENEROFFICE OF MAIL [email protected]
BEHOEFTEN KANTOORARTIKELEN EN -OPLOSSING
LOGISTIEK FUNCTIE ENTOEPASSING
EINDE LEVENSDUUR
Duurzame strategie
en beleid
Product- en service
criteria
Procesgedreven
Ontwikkel relatie en
partnerschap
Product assortiment
en dienstverlening
klant specifiek en
geoptimaliseerd
Assortiment
‘Duurzaam’ en
‘Duurzaam Alternatief’
Functioneel i.p.v
product gericht
Beïnvloed gebruikers-
gedrag
Toepassen van
intelligente systemen
Economische versus
technologische
levensduur
Gesloten keten
benadering
Afval management;
Reduceer - Hergebruik -
Recycleer
Afstemming tussen
inkoop en einde
levensduur
Definieer in het contract voor alle stakeholders:
KPI’s (Key Performance Indicators); Beschrijf lange termijn doelstellingen; Monitor de voortgang;
Implementeer een beloningsysteem ter bevordering van de toegevoegde waarde.
TOTAL COST OF
OWNERSHIP (TCO)
TOTAL COST OF VALUE
(VALUE BASED SOURCING)
PRODUCT
GEORIENTEERD
Leveringscondities en
-voorwaarden
Leverfrequentie,
gemiddelde order-
waarde, besteleenheden,
verpakkingsreductie
Klimaatneutraal en
‘ketenbenadering’
Actief worden op het terrein van duurzame energie
Zonnestroom op grote schaalEen bijzonder voorbeeld is de recent gestarte samenwerking van Trianel met Zoneco Energy BV. Zoneco staat voor zonne-economie. Frans Wieringa is de initiatiefnemer. Hij gelooft in groot-schalige decentrale opwekking van duurzame energie, die centraal met de juiste partners geregisseerd en begeleid wordt. Volgens Wieringa is de rol van de overheid om deze doelen te behalen minimaal. De enige juiste rol van de overheid is het faciliteren en ter beschikking stellen van locaties, die gebruikt kunnen worden voor de grootschalige installatie van zonne-stroom. Daardoor kan subsidiegeld op een andere manier worden aange- wend. Zoneco gaat in de komende jaren 250 locaties van 2 MWh met Nederlandse zonnepanelen voorzien.
Exploitatie energieparkenDoor grootschalige inkoop en instal-latie wil Zoneco de energieparken verdelen in participaties van 3500 kWh en deze aan burgers aanbieden tegen een zeer scherpe prijs. Ze hebben over- eenkomsten gesloten met verschillende ondernemers. Ruud Koornstra, die rondom zijn woning een energiepark van 2MWh gaat aanleggen, is een van hen. En in diverse gemeenten, zoals Doetinchem, Zaltbommel en Apel-doorn, zijn vergevorderde plannen om energieparken te realiseren. Zoneco wil zich volledig richten op het exploiteren daarvan, daarom is Trianel de aangewezen partner voor Zoneco.
Ondersteuning op maatMet de ondersteuning van Trianel kan Zoneco de ambities gaan waarmaken.
Trianel is een partij die van grote waarde is bij het tot stand brengen en realiseren van dergelijke duurzame energie-initiatieven. Trianel voegt de ontbrekende schakels toe en onder-steunt in het proces van energielevering en –productie. Deze ondersteuning kan op maat geleverd worden, afhankelijk van de behoefte en situatie. Trianel heeft een uitgebreid dienstenpakket waaronder markttoegang, portfolio en risicomanagement, het uitvoeren van de 1e lijns support en alle backoffice activiteiten. Hierdoor kunnen energie- initiatieven op geheel eigen wijze en onafhankelijk ingericht worden voor collectieven, white label partijen of lokale duurzame energiebedrijven.
Benieuwd hoe wij te werk gaan? Bekijk eens onze persoonlijke en
inspirerende video’s op www.trianel.nl/je-eigen-energiebedrijf of scan met uw smartphone de QR-code hieronder.
Wilt u ook aan de slag met energie en focust u op duurzaamheid? Neem dan contact op met ons. Mail naar [email protected] of bel 088 753 1000 en vraag naar Michael Fraats of Björn Fiedeldij.
In de samenleving is een groeiende behoefte om zelf met energie aan de gang te gaan. Of dat nu is als afnemer, producent of leverancier. We worden bewuster en kiezen zelf welke energie we willen en waar we die inkopen. En we kunnen dus ook kiezen voor duurzame energie en voor vormen van duurzaam samen-werken. Goede ideeën schieten als paddenstoelen uit de grond. Ondernemers die actief willen worden op het brede terrein van energie, weten hun weg inmiddels te vinden naar Trianel.
Trianel ondersteunt proces van energielevering en -productie
4 · MAART 2011
“Denk je aan duurzaam inkopen, dan denk je aan gerecycled papier, eer-lijke koffi e en led-lampen. Maar er is zoveel meer”, zegt Marcel Jacobs na-mens kantoorartikelenleverancier Offi ce Depot. Ze zijn lid van de werk-groep Sustainable Offi ce die in Euro-pa streeft naar standardisatie van een duurzaam kantoorlabel. Want duur-zaam ondernemen vraagt volgens Ja-cobs om een veel bredere aanpak.
“Een duurzame werkomgeving vol-doet natuurlijk aan de eisen van de bedrijfsvoering, maar probeert ook een balans te vinden in wensen die te maken hebben met arbeidsomstan-digheden, veiligheid, ergonomie en milieu. Gaat het dan over inkoop, dan praten we vaak meteen over het pro-ductniveau. Bovendien is een kantoor meestal ondersteunend en wordt in-koop al snel als kostenpost gezien”, stelt Jacobs vast. Hij bepleit dan ook een systeem van total cost of owner-ship, of, nog beter, total cost of value.
Total cost of ownershipEen uitleg van die begrippen is op zijn plaats. Total cost of ownership bete-kent dat je naar meer dan alleen het product zelf kijkt. Bijvoorbeeld op het
gebied van levering of verpakking. Jacobs: “De leverancier kan eens in de week alle benodigdheden komen brengen, of drie keer kleine beetjes. Je kunt een minimum vaststellen voor een bestelling. En minder bestellen in losse eenheden, zodat de standaard-verpakking van de toeleverancier vol-doet en je levering niet apart verpakt hoeft te worden. Denk ook aan vereen-voudiging van het assortiment; kan het aantal verschillende pennen niet verlaagd worden?”
Hij vervolgt: “De leverancier kan rijden in een voertuig met een zo laag mogelijke uitstoot. In de binnenstad van Londen worden bestellingen met bakfi etsen bezorgd. Ander voorbeeld: compenseer je energieverbruik, door in ontwikkelingslanden te investe-ren in energieprojecten.”
Total cost of valueTotal cost of value gaat nog een stap-je verder. “Neem papier. Je bestelt, gebruikt, zamelt in en recyclet. Een af-valverwerkingsbedrijf kan er warmte mee opwekken, of we kunnen er toi-letpapier van laten maken. Maar dan is er toch sprake van waardevermin-
dering. Maak je er nieuw papier van, dan is er geen verlies van grondstof-fen. Als je als bedrijf een partner zoekt waarmee je een systeem opzet van in-zamelen en recyclen tot nieuw papier, dat weer aan jou geleverd wordt, ‘sluit’ je de keten. Dan hebben we het dus over beleid dat afgestemd is op meer-dere stadia van de levenscyclus van een product.”
KostenLogische vervolgvraag is hoeveel duurder dat is. “Zeker, veel duurzame producten zijn wat duurder”, zegt Ja-cobs. “Maar als je dus naar dat hele proces gaat kijken, is dat niet meer zo. Effi ciëntie en schaalvergroting leve-ren aantoonbare voordelen op, dus je houdt er nog geld aan over ook. Toch kiezen veel bedrijven voor goedkope-re producten, die omdat ze te weinig kwaliteit leveren resulteren in indi-recte extra kosten.”
“En er zijn nog meer voordelen. Verduurzaming draagt ook bij aan een prettige werkomgeving, de te-vredenheid van medewerkers gaat omhoog en het leveren van zo’n po-sitieve bijdrage zorgt vaak voor een bepaalde trots of betrokkenheid bij werknemers”, aldus Jacobs. Prettig bijkomend voordeel: “Dat is ook nog goed voor het imago.”
Marcel JacobsSenior manager Strategie, Kwaliteit en MVO voor Euro-pa en het Midden-Oosten
GOED IMAGO DOOR DUURZAAMHEID
MARIE-LOUISE SCHONEWILLE
Vraag: Hoe kun je als bedrij f een duurzaam kantoor realise-ren?
Antwoord: Kij k naar de hele keten van een product voor een zo groot mogelij k effect.
NIEUWS
LET OP DE LEVENSCYCLUS
VAN EEN PRODUCT
1TIP
Quantore kantoorartikelen
Het Quantore huismerk biedt een
compleet assortiment kantoor-
artikelen van goede kwaliteit.
Inmiddels zijn er meer dan 600
Quantore kantoorartikelen, uitste-
kende producten tegen een scherpe
prijs. Dat weet u natuurlijk al lang.
Maar wist u ook dat het Quantore
assortiment veel duurzame en
milieuverantwoorde artikelen met
Sustainable Office-keurmerk bevat?
Daarom kiest u voor Quantore kan-
toorartikelen, exclusief beschikbaar
bij uw kantoorspecialist. Vraag ook
meteen naar milieucatalogus ‘Het
Groene Boek’, een handig overzicht
van meer dan 2.500 kantoorartikelen
met een groene claim.
Hét groene alternatief
Kijk op www.quantore.com/verkooppunten voor een dealer bij u in de buurt.
MAART 2011 · 5
VERNIEUWING
Maurice van der MeerDirecteur Innovatiecentrum Duurzaam Bouwen
Energieneutrale woningen bouwen
In het Innovatiecentrum Duur-zaam Bouwen staat een energie-neutrale woning, onder meer on-dersteund door aardwarmte. Di-recteur Maurice van der Meer ver-telt over deze veelbelovende ont-wikkeling:
“Aardwarmte heeft een hoog rendement en kan op verschil-lende niveaus worden toegepast. Voor woningen slaat men een buis dertig tot honderd meter de grond in. Water gaat naar beneden, ver-warmd water komt naar boven. Een warmtepomp zorgt voor ver-dere verwarming. Zo’n systeem is al reuze betaalbaar en kan bij nieuwbouw, maar ook bij bestaan-de bouw. Voor appartementen-complexen gebruik je verdelers. Ook voor wijken kan het: dan gaat de buis 2 km diep. In Den Haag heeft men dit aangelegd, bedoeld voor vierduizend woningen.
De terugverdientermijn is zo’n vijf tot tien jaar. En er zijn meer voordelen, bijvoorbeeld in com-fort. De temperatuur is constant en je hebt er geen omkijken naar. Het geeft een prettig soort warm-te; een andere manier van het be-leven van behaaglijkheid. Ook koeling in de zomer is mogelijk. Bovendien ben je niet afhankelijk van de weersgesteldheid, zoals bij wind- en zonne-energie.”
DUURZAME ENERGIEHet water uit de Maas ver-warmt en koelt de Rotter-damse MaastorenFOTO: SHUTTERSTOCK
Klimaatplafonds, warmte-/koudeop-slag, lamellen die zich aanpassen aan de zon, er zijn talloze mogelijkheden die Gerard Vos, hoofdredacteur van duurzaamgebouwd.nl, kan noemen. Naast de technische opties ziet hij veel in een beter gebruik van bouw-kennis, zoals ten aanzien van na-tuurlijke ventilatie en daglichttoe-treding. “De arbeidsproductiviteit stijgt daarmee fors. Het geeft heel goed de financiële meerwaarde van duurzaamheid aan.”
Ook in de ontwerpfase is er veel winst te behalen, vindt Vos. “Je zult een pand na een jaar of tien moeten revitaliseren en makkelijk moeten kunnen herbestemmen. Wat mij be-treft een belangrijke sleutel voor de komende jaren.”
Andy van den Dobbelsteen, hoogle-raar Climate Design & Sustainability aan de TU Delft, bepleit meer vormen van hergebruik, zoals leasen. “Neem zonnepanelen. Iedereen weet dat die ongeveer elke maand beter wor-den. Dus wacht je steeds met aan-schaf. Maar als je bij inlevering over drie jaar nieuwe kunt krijgen, terwijl
de leverancier de grondstoffen kan hergebruiken... Dat zijn echt kansen voor onze economie!”
En daarvan zijn er meer. “De aan-dacht voor een groter schaalniveau en voor renovatie is vergroot. Daar-mee maak je de grootste klappen. Dan gaat het dus niet over gebouwen, maar over hele buurten. En niet al-leen over nieuwbouw, maar ook over bestaande bouw. Dat is ook nodig, want negentig procent van wat er nu is, is er over vijftien jaar nog steeds.”
Zo’n gebiedsaanpak bekijkt ener-giesystemen gezamenlijk. “Denk aan het gebruik van restwarmte van de koeling in supermarkten voor wo-ningen of aan seizoensopslag. Dat laatste gebeurt al, maar alleen door grote kantoorpanden of ziekenhui-zen. Niet op wijkschaal. Enkele ste-den zijn er nu mee bezig.”
Een taak voor de overheid is er ook, benadrukt hij. “Innovatie in de bouwwereld gaat traag. De sector is traditioneel, maar er zijn ook te wei-nig prikkels. We zijn voor zesenne-gentig procent afhankelijk van ener-giebronnen die binnen een generatie op zijn. En dan brengen we met een aardgasvlam van 1500 graden, buiten de zon onze hoogwaardigste ener-giebron, onze huizen op twintig gra-den...”
“In Duitsland belasten ze vervui-lende eindige energie gewoon meer. Met het geld stimuleert men duurza-me energie. Dat hoeft niets extra’s te kosten. Investeerders krijgen tarief-zekerheid voor twintig jaar. Dat is zo-iets simpels, dat kunnen en moeten wij ook regelen.”
Winst begint in de ontwerpfase
MARIE-LOUISE SCHONEWILLE
Het water uit de Rotterdam-se Maas verwarmt en koelt de Maastoren en het nog te voltooien complex De Rotter-dam. Villa Flora in Venlo heeft stroom van vergist organisch afval en een demontabele be-tonconstructie. Bodemwarm-te zal het nieuwe Danone re-searchcenter in Utrecht op temperatuur brengen. Duur-zame technieken genoeg, zeggen ook deskundigen, maar er kan nog een schepje bovenop.
HVC is het energienutsbedrijf van gemeenten en waterschappen. Wij helpen hen bij het realiseren van hun klimaatdoelstellingen. Daarom produceren we duurzame energie en realiseren duurzame energieprojecten of participeren daarin.
Groene warmte HVC levert particulieren en bedrijven warmte uit de verwerking van biomassa en afval. Dit bespaart fossiele brandstoffen en vermijdt CO2-uitstoot.
Groene elektriciteit HVC verduurzaamt de lokale energievoorziening en versnelt de overgang op duurzame energie. Samen met gemeenten richten wij daarvoor energiebedrijven op. En wij ontwikkelen de groene bronnen die daarvoor nodig zijn: windenergie op land en zee, bio-energie, zonne-energie en geothermie.
Groen gas HVC verwarmt huizen en bedrijven met groen gas en laat ook personen- en vrachtauto’s daarop rijden. Het groene gas dat wij van gft-afval maken voegen wij toe aan het openbare gasnet.
HVC is het energienutsbedrijf van 52 aandeelhoudende gemeenten en 5 waterschappen. Om een forse bijdrage te kunnen leveren aan de klimaatdoelstellingen van de aandeelhouders, richt HVC zich op verduurzaming van de energievoorziening van de in HVC deelnemende overheden. Ook adviseert HVC haar aandeelhouders bij energievisies, klimaatuitvoeringsplannen en bij het oprichten van lokale duurzame energiebedrijven.
We gaan voor verduurzaming
HVC
Jadestraat 1
1812 RD Alkmaar
telefoon (072) 54 11 311
fax (072) 54 11 344
www.hvcgroep.nl
H V C . I n n o v a t i e f i n d u u r z a a m a f v a l b e h e e r e n d u u r z a m e e n e r g i e .
Ondernemen zonderCO2-uitstoot kan niet.
Gepaste inzet op hetmilieu is “good business”
Goed voor het milieu en goed voor uw concurrentiepositie. Wie zich dit realiseert snapt dat er een zakelijk belang is concrete maatregelen te nemen ter compensatie van de milieubelasting.
Het moet ergens goed voor zijn dus “What’s in it for me?”
U kunt hier nu net dat verschil mee maken. Doet u dat in alle stilte zonder het uit te dragen? Prima, het milieu zal u dankbaar zijn. Als het ergens goed voor is doe er dan wat mee en draag het uit.
Er concreet ietsaan doen wel.Met een groencontract compenseert ude CO2-uitstoot van specifieke activiteiten als onderdeel van uw inspanning op het gebied van duurzaamheid en het milieu.
mail naar [email protected] of bel 026 - 386 87 89 voor meer informatie
Iedereen kan uwgroencontracten
online raadplegen enhier een verklaring
van genereren.
SolarAccess: partner bij de realisatie van grootschalige zonne-energie projecten Jarenlange ervaring in het ontwikkelen, financieren en bouwen van grootschalige
zonne-energie projecten in Europa met een toppositie in de Benelux
De hoogwaardige zonnestroomsystemen van SolarAccess staan garant voor maatschappelijk en
duurzaam ondernemen met een aantrekkelijk rendement. De Nederlandse firma beschikt over
meer dan twintig jaar ervaring en levert zonnestroomsystemen waarvoor uitsluitend kwalitatief
hoogwaardige onderdelen worden toegepast.
De activiteiten van SolarAccess zijn tweeledig:
dak of grond huur (leasing): SolarAccess
huurt het dak of de grond van de eigenaar,
bouwt daarop een zonnestroomsysteem
en zoekt hiervoor investeerders.
turnkey: SolarAccess bouwt een
zonnestroomsysteem op het dak of op de
grond en draagt het na oplevering over aan
de betreffende object eigenaar.
In beide situaties zorgt SolarAccess voor het
ontwerp, projectuitvoering en eventueel
monitoring en beheer.
Onafhankelijk duurzaam investeren in een gezond leefmilieu: SolarAccess brengt gebruikers en investeerders
bij elkaar met een gemeenschappelijk doel:
zorgdragen voor een veilige, stille en vooral
schone energieopwekking. Of het voor een
zonnestroomsysteem op een hellend of plat
dak is of voor een grondsysteem, de engineers
van SolarAccess realiseren een kwalitatief
hoogwaardige installatie, waarmee
het ruimschoots aanwezige zonlicht optimaal
wordt omgezet naar groene stroom. Kortom
wanneer u een dak of een perceel grond bezit
dan heeft SolarAccess de duurzame
oplossing voor een onafhankelijk duurzame
zonneenergie systeem.
SolarAccess in het kort:specialist op het gebied van grootschalige
zonne-energiesystemen (vanaf 200 kWp,
5.000 m²)
focus op Europese markten en actief in de
landen België, Frankrijk, Engeland, Italië,
Duitsland en Turkije
aansprekend internationaal
klantenbestand
stabiel en aantrekkelijk rendement voor
investeerders
een laag risico voor de dak- en/of
grondeigenaar
www.solaraccess.eu
MAART 2011 · 7
“Dát we er komen staat als een paal boven water”
ENERGIEBiogas installaties kunnen voor meer duurzame ener-gie zorgen.FOTO: MARCUS BRAND
NIEUWS
INVESTEER IN DUURZAME PROJECTEN
2TIP
Twintig procent minder CO2-uit-stoot dan in 1990. Veertien procent van alle energie duurzaam opge-wekt. Het zijn forse doelstellingen, als je weet dat duurzame energie nu vier procent van het totaal vormt en dat de uitstoot zelfs tijdens de cri-sis nauwelijks daalde. Maar Prof. Arie Verberk, hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam Busi-ness School, is redelijk optimistisch. “2020 halen we niet, denk ik, want sommige dingen kosten veel tijd. Maar dát we er komen staat als een paal boven water”, zegt hij.
“Tien jaar geleden ging bij wij-ze van spreken alles nog de pijp uit, en nu kunnen we met afvalverbran-ding tienduizenden huizen voorzien van groene energie”, vertelt Verberk. “De mogelijkheden zijn gigantisch, van die warmte kunnen hele nieuw-bouwwijken profi teren. En van afval is er nog genoeg in de wereld. Bij het
vergisten van gft-afval komt groen gas vrij dat mogelijk nog dit jaar aan het net geleverd kan worden.”
ObstakelsBeren op de weg zijn er ook. “Kennis en kunde is het belangrijkst. Maar bijvoorbeeld kleine gemeenten heb-ben niet eens geld om één fte vrij te maken voor een ambtenaar op duur-zame energie. Dus móet je samen-werken.”
Voor stadsverwarming vormt ruimtegebrek bij bestaande wo-ningbouw een obstakel. “Maar met nieuwbouw kan er van alles”, ver-volgt Verberk. “In Alkmaar bouwt men een bedrijventerrein zonder gasleidingen. Dan moeten onderne-mers even slikken, die denken: dan word ik afh ankelijk of kwetsbaar. Maar dat is onzin, want er staan ui-teraard meerdere energiecentrales,
die vierentwintig uur per dag, zeven dagen per week draaien.”
StimulerenWaarom nog niet iedereen om is, dat vraagt Verberk zich ook weleens af. “Waar blijven ze, waarom doen ze niet mee? Terwijl het goedkoper is. Politiek staat dit nog niet hoog ge-noeg op het prioriteitenlijstje. Bo-vendien moet de overheid blijven stimuleren. Windenergie is alleen rendabel met subsidie. Maar ja, die subsidie bestaat, en die is alleen no-dig voor de eerste twintig jaar, ter-wijl die molen er veertig jaar staat. Als de overheid blijft stimuleren, als we samenwerken en alle mogelijk-heden benutten, dan halen we die doelstelling.”
Zijn de 2020-2050-doelstel-lingen haalbaar?Ja, volgens recent onderzoek kan het, op één voorwaarde: dat we ook effi ci-enter worden met energie. Zo’n tran-
sitie moeten we wel nu starten, want elektriciteitscentrales of woningen bouwen we voor vele decennia. Alles wat je nu niet goed doet, is over veertig jaar ook niet goed.
Hoe bereiken we dat?We kunnen regels voor zuinigheid op-stellen, zoals bij elektrische appara-ten. Dat gebeurt in Europees verband, want Europese producten concurre-ren met elkaar. Het is belangrijk die regels er zijn, maar ook dat ze worden aanscherpt. Maar er zijn veel verschillende indus-triële processen en je kunt niet overal regels voor schrijven. Wel kun je ken-
nisuitwisseling stimuleren of onder voorwaarden subsidies verstrekken, zoals de verplichting tot het invoeren van energiemanagement. En ook innovatie blijft van belang. Gro-te energieverbruikers zijn woningen. In Nederland hebben we te weinig ruimte om overal 20 cm extra isolatie aan te brengen. Het gebruik van een warmtepomp is veel zuiniger dan een cv-ketel, maar relatief duur. Voor dat soort problemen moeten we iets slims verzinnen.
En de energieopwekking?Dat gaat verbazend goed de afgelopen jaren; international groeien wind- en
zonne-energie als kool. Wat dat be-treft mogen we van Nederland wel wat meer verwachten. Het belangrijkste is niet welk systeem je kiest, maar con-sistentie. In Duitsland, het land dat dit het beste doet, geldt al twintig jaar een vast bedrag per duurzaam opgewek-te kWh. Een investeerder kan daar op vertrouwen. Met consistent beleid en meer deelnemende landen kunnen we die doelstellingen echt halen. Kijk voor het volledige rapport op: www.wnf.nl en zoek op ‘The Energy Report’.
Door consistent beleid doelstellingen halen
MARIE-LOUISE SCHONEWILLE
MARIE-LOUISE SCHONEWILLE
Vraag: Hoe haalt Nederland de energiedoelstellingen voor 2020, die internationaal afge-sproken zij n?
Antwoord: Door samen te werken, te investeren en alle mo-gelij kheden te benutten.
VRAAG & ANTWOORD
“Als gemeente kun je laten zien dat het kan. Het is net als wanneer je een straat op orde brengt: dan gaan mensen ook weer hun eigen tuin-hekje schilderen. Het werkt als een olievlek. In het centrum wordt een nieuw stadhuis gebouwd. Daarbij kijken we bijvoorbeeld naar de mo-gelijkheden om er zonnepanelen bovenop te leggen. Dan ben je ook nog zichtbaar, burgers en bedrijven komen zo eerder naar je toe met ei-gen initiatieven. Zo zijn er bedrijven die ook koploper willen zijn, die ons uitnodigen, plannen maken. Bedrij-ven zijn nieuwsgierig en dat is voor ons een opsteker. Ruim dertig Zaan-se scholen hebben onlangs een pro-vinciale subsidie aangevraagd voor zonnepanelen op het dak. Ambtena-ren uit ons energieontwikkelteam konden hen daarbij begeleiden. Er is ook een bedrijf dat een windmolen op zijn dak heeft laten zetten.
Als gemeente zelf zetten we ons in om een elektrisch wagenpark te rea-liseren. Maar ik ben ook trots op on-ze duurzaamheidscoach, die bedrij-ven helpt bij het maken van duurza-me keuzes en workshops geeft over verduurzaming van bedrijventerrei-nen. Een ander goed initiatief is onze participatie in E-Harbors, een Euro-pees samenwerkingsverband voor de ontwikkeling van duurzame ha-vengebieden.
Of het duur is? Onze NUON-gel-den investeren we in duurzame pro-jecten, maar alleen als ze minimaal eenzelfde rendement hebben als de bank. Elektrisch vervoer en zonne-panelen zijn relatief duur, maar je moet een keer beginnen met inves-teren, zodat je uiteindelijk schaal-voordelen kunt halen. Waar nodig moet je dat overbruggen met subsi-die. Massale inkoop kan ook tiental-len procenten schelen. Maar er zijn ook andere voordelen. Elektrisch vervoer is stil en schoon. Hetzelf-de geldt voor walstroominstallaties in de haven: stiller en minder vies dan diesel. Voor de stad zitten de ba-ten vooral in onze ambities om een schone en leefb are stad te zijn.”
“Je moet een keer beginnen met investeren”Of Nederland de energie-doelstellingen voor 2020 gaat halen? Als het aan Zaanstad ligt wel. Vanwege haar inspanningen op het gebied van duurzaamheid was de gemeente al geno-mineerd voor of winnaar van verschillende duur-zaamheidsprijzen. Aan het woord is Milieuwethouder Robert Linnekamp.
MARIE-LOUISE SCHONEWILLE
Prof. dr. Kornelis BlokHoogleraar Duurzame Energie UU
Robert LinnekampMilieuwethouder ZaanstadFOTO: B. HOMBURG
Arie VerberkHoogleraar Universiteit van Amsterdam Business School
8 · MAART 2011
Maurits Groen Adviseur op het gebied van duurzaamheid
”Laat zien wat je doet en dat je openstaat voor op- en aanmerkin-gen”
Vraag: Hoe belangrijk is Corporate Social Responsibility?Antwoord: “Consumenten eisen van bedrijven dat zij volledige openheid geven over de herkomst en totstandko-ming van hun producten.”
‘Bij een goed CSR-beleid draait alles om transparantie’Maurits Groen adviseert bedrijven en or-ganisaties op het gebied van duurzaam-heid. Duurzaamheid in de meest brede zin des woords, zegt hij. “Daarbij gaat het niet alleen over energiebesparing en bezuini-gingen die op dat terrein zijn uit te voeren, nee, het gaat veel verder.”
Corporate Social Responsibility (CSR) is een soort containerbegrip geworden voor alles wat met duurzaam werken en produ-ceren te maken heeft, stelt Groen. “Produ-centen hebben succes in de markt als ze een goed kwalitatief product hebben voor een redelijke prijs waarbij mensen een goed gevoel hebben. Daar hoort in steeds belangrijkere mate bij dat een bedrijf zich bekommert om zaken die zich juist ook buiten de eigen bedrijfspoorten afspelen.”
BreedHoe belangrijk is een goed en gedegen CSR-beleid voor een bedrijf?
Groen: “CSR beslaat een heel breed veld, van arbeidsomstandigheden waarin pro-
ducten tot stand komen, de herkomst van grondstoffen tot en met de weg die dat product aflegt naar de eindgebruiker. Het is essentieel dat bedrijven weten met wie ze zaken doen en waar ze hun producten of grondstoffen betrekken. Doen zich er-gens in de productieketen dingen voor die het daglicht niet kunnen verdragen, dan loopt een bedrijf het risico daardoor onherstelbare imagoschade op te lopen. En dat kan je als onderneming heel veel geld kosten. Wat dus belangrijk is, is dat een onderneming medeverantwoorde-lijkheid neemt voor de totale productie-keten.”
SleutelbegripGroen: “Een van de sleutelbegrippen bij een goed CSR-beleid is transparantie. Het is belangrijk dat er binnen een onderne-ming een cultuur heerst, waarin duur-zaamheid meetbaar en zichtbaar is. Een cultuur die het bevorderen van duur-zaamheid stimuleert en aanmoedigt. En dat daar zowel in- als extern openheid over gegeven wordt. Dankzij internet kun je als bedrijf die transparantie te-genwoordig ook adequaat bieden. Daar-mee ontsluit je belangrijke informatie
die vervolgens voor iedereen is te raad-plegen.”
Het feit dat je als bedrijf inzage ver-schaft over hoe duurzaam je opereert, schept vertrouwen aan consumenten en stakeholders, zegt Groen. “Laat zien wat je doet en dat je openstaat voor op- en aan-merkingen en dat je kritiek accepteert. People, Planet, Profit, die drie P’s zijn be-langrijk voor een bedrijf. Daarover moet je als bedrijf verslag doen.”
ConscientieusVolgens Groen is het essentieel voor een on-derneming dat die heel conscientieus met dit soort verplichtingen en verantwoorde-lijkheden omgaat. Onderschat de kracht van een goed CSR-beleid niet, zegt hij.
Vraag is of zo’n beleid veel extra inspanningen vraagt van een be-drijf?Groen: “Grote ondernemingen hebben vaak meer menskracht ter beschikking en dat maakt het voor hen misschien iets eenvoudiger om handen en voeten te ge-ven aan een CSR-beleid. Maar ook kleine bedrijven kunnen dat natuurlijk prima. Uiteindelijk komt het de kwaliteit van
producten en diensten ten goede. Juist door geen openheid te verschaffen, vestig je negatieve aandacht op je bedrijf en dat kan je duur komen te staan en heel veel extra werk opleveren.”
RapportageBedrijven en organisaties publiceren te-genwoordig jaarlijks duurzaamheidsrap-porten, waarin alle aspecten van een goed CSR-beleid aan bod komen. Die rappor-ten, jaarverslagen, zijn door iedereen te raadplegen.
Groen: “Begin negentiger jaren zijn duurzaamheidsjaarverslagen in zwang geraakt. Tegenwoordig zijn die steeds va-ker opgenomen in de reguliere jaarversla-gen. Dit soort rapportages, waarin onder meer inzage wordt gegeven in zaken als (duurzaam) energiegebruik en CO2-uit-stoot, bieden niet alleen extern veel in-formatie, maar ook intern zijn ze heel waardevol. Want door heel kritisch naar de eigen bedrijfsvoering te kijken, is men veel beter in staat om efficiency-slagen en kostenbesparingen te realiseren.”
“Dankzij internet kun je transparantie bieden”
ALEXANDER HAJE
ADVIES
INSPIRATIE
Met één simpele handeling kunt u in een paar seconden een
stuk groener worden en een stap dichter bij uw duurzaamheids-
doelstellingen komen. Stap net als anderen over op de meest
duurzame toiletrollen en papieren handdoeken van Satino Black.
Dan heeft u meteen aangetoond dat ook ú durft.
It’s so easy to go greenmet Satino Black toi letpapier en papieren handdoeken
www.satinoblack.com Satino by Van Houtum
Dare to be BL ACK
MAART 2011 · 9
CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITYNu is de tijd om in te zetten op people planet profit, voor een duurzame toe-komst.FOTO: SHUTTERSTOCK
OVG (re)develops offices, social
and area projects in Europe.
We want to maximize real estate
values for our clients by being the
leading (re)developer in zero-
carbon sustainable buildings.
www.ovg.nl
SUSTAINABLE GROWTH
Hoe wilt u die duurzaam-heid binnen bereik brengen?“Onze organisatie werkt samen met onderwijs, wetenschap, overheid en bedrijfsleven. Voor duurzame ini-tiatieven vanuit overheden of on-dernemers zoeken wij bijvoorbeeld consumenten die deze producten of diensten willen afnemen.”
Zijn consumenten ook wer-kelijk bereid om zich actief in te zetten voor die duurzame samenleving? ”Ja. Ik heb de afgelopen periode honderden mensen gesproken, waaronder veel consumenten. Overal trof ik een groot gevoel voor urgentie. Een toenemend aantal consumenten is zich bewust van de invloed van hun consumptie-gedrag op de wereld waarin we le-ven.”
Kunt u iets concreter zijn?”Wij willen duwtjes in de goede richting geven, tussen consumen-ten onderling, van consumenten naar bedrijven en vice versa. De echte verandering moet bottom-up gebeuren. Wij brengen con-sumenten met elkaar in contact, zodat ze hun krachten kunnen bundelen en meer resultaat berei-ken. Wij verbinden, versnellen en versterken goede initiatieven.”
Bijvoorbeeld?“Binnenkort gaan we invulling ge-ven aan het thema duurzaamheid binnen het Senior management programma van een groot bedrijf; 100 deelnemende kantoren in een Groene Kantoren Wedstrijd!”
VRAAG & ANTWOORD
Jan van Betten Directeur een orga-nisatie die zich inzet voor een verduurza-ming van de samen-leving.
10 · MAART 2011
INSPIRATIEA
FB
EE
LD
ING
: E
NE
XIS
2011
MAART 2011 · 11
Duurzame energievoorziening kan niet zonder Smart Grids
Het energieveld is in beweging en verandert de komende jaren. Over-heid en bedrijfsleven werken daarin nauw samen. Om die energietransitie te kunnen faciliteren is een slimme energie-infrastructuur nodig.
“In deze dynamische omgeving spelen netwerkbeheerders een cruci-ale rol. Zij zijn regionaal verantwoor-delijk voor het beheer, onderhoud en goed functioneren (kwaliteit) van de energienetten”, zegt Martijn Bon-gaerts, voorzitter van de projectgroep Smart Grids van Netbeheer Neder-land, de brancheorganisatie van net-beheerders.
Bongaerts: “Wij als netbeheerders zien voor ons dat we deze veranderin-gen gaan faciliteren door afgewogen keuzes te maken. Hierbij voorzien wij een rol voor slimme energienetwer-ken, die van het hoogspanningsnet en het hogedruknet voor gas tot in het huishouden van de consument rei-ken. Deze slimme energienetwerken noemen we Smart Grids.”
AnticiperenSmart Grids is het slim inzetten van verschillende energieoplossingen en het effi ciënt en eff ectief omgaan met middelen, zegt Bongaerts. “Dit gaat veel verder dan het toevoegen van be-stuurbare netwerkcomponenten en
ICT in de netwerken. Smart Grids be-tekent ook fl exibiliteit aan de energie-netten toevoegen, want de toekomst is immers veranderlijk; wordt het grootschalig wind op zee of krijgt elk huishouden in Nederland zonnepa-nelen op de daken? Hoe voltrekt de ontwikkeling van elektrisch vervoer zich en welke energiebehoefte heb-ben huizen, kantoren en bedrijven over enkele decennia?”
We weten niet wat er zich precies op het gebied van de energievoorziening de komende decennia zal voltrekken, vervolgt Bongaerts. “Dat blijft voor netbeheerders een onzekere factor, maar netbeheerders zullen nu hier-voor al keuzes moeten maken gezien de lange levensduur van de compo-nenten in het netwerk. We zullen nu al moeten anticiperen op die ontwik-kelingen, zonder dat we die concreet kennen.”
Decentrale opwekking“Technologische ontwikkelingen op het gebied van ICT en Smart Grids in het bijzonder maken allerlei nieuwe toepassingen en oplossingen moge-lijk”, aldus Bongaerts. “De komende
decennia zal de afh ankelijkheid van elektriciteit toenemen”, legt hij uit. Duurzame, decentrale energieopwek-king zal sterker het beeld in de ener-gievoorziening gaan bepalen.
Bongaerts: “Daarbij moet je den-ken aan zonnepanelen, windmolens, maar ook aan de komst van de HRE-ketel die als opvolger van de HR-ketel naast warmte, ook elektriciteit levert
in woningen. En nieuwe toepassin-gen als warmtepompen, elektrisch vervoer en rijden op aardgas of groen gas zullen de komende jaren zich ver-der uitbreiden.”
Grote veranderingen“Er staan ons de komende vijftien jaar grote veranderingen te wachten op energiegebied”, zo vat Bongaerts het voorgaande kort samen. “Het beleid van de overheid is enerzijds gericht op energiebesparing, anderzijds op de groei van duurzame energiebron-nen, waarbij met name ook biomas-sa een belangrijke rol gaat spelen”, zegt hij. “Nieuwe technologie maakt verschillende vormen van decen-trale energieopwekking mogelijk, waarmee ingespeeld kan worden op nieuwe behoeften van gebruikers, zo-als besparing op energiekosten en het oprichten van eigen lokale energie-netten.”
Collectieve opgave“Al deze ontwikkelingen samen lei-den tot een toenemende complexiteit, die vraagt om veel meer fl exibiliteit van de energienetten. Dat is de opgave waar netbeheerders nu collectief voor staan”, stelt Bongaerts. “En daar zijn we nu al intensief mee bezig. Aan de huidige netten worden nieuwe eisen gesteld en die zullen de komende de-cennia ingrijpend worden aangepast. Dat is essentieel om de leveringsze-kerheid van elektriciteit en gas aan de samenleving, burgers en bedrijven, te kunnen blijven garanderen en de net-ten betaalbaar te houden.”
”Er staan ons de komende vij ftien jaar grote ver-anderingen te wachten op ener-giegebied.”Martijn BongaertsVoorzitter projectgroep Smart Grids van Netbeheer Nederland
NIEUWS
ALEXANDER HAJE
Vragen: Welke eisen stelt een duurzame energievoorziening aan de toekomstige elektriciteits- en gasnetten?
Antwoord: Intelligente netten zij n noodzakelij k om de energie-transitie te faciliteren.
ZET ENERGIE-OPLOSSINGEN
SLIM IN
3TIP
SMART GRIDDuurzame, decentra-le energieopwekking zal sterker het beeld in de energievoorziening gaan bepalen.FOTO: SHUTTERSTOCK
UIT DE PRAKTIJK
FEITEN
Voor consumenten leiden Smart Grids tot betere mogelij k-heden om bij te dragen aan een duurzame energievoorziening met behoud van comfort en lagere energiekosten.
Voor de overheid bieden Smart Grids duurzame en betaalbare netten met behoud van een be-trouwbare energievoorziening.
Voor het bedrijfsleven bete-kenen Smart Grids het ontstaan van nieuwe markten, waarbij Ne-derlandse bedrij ven internationaal een koploperspositie kunnen in-nemen in deze technologische en economische ontwikkeling.
Alle huishoudens in Nederland krijgen de komende jaren van hun netbeheerder een nieuw soort energiemeter aangeboden, de slimme meter. Deze digitale meter vervangt de oude analoge meter en geeft zes keer per jaar de meter-standen automatisch door aan het energiebedrijf. Enerzijds biedt de slimme meter consumenten ge-mak en meer inzicht in het ener-gieverbruik, waardoor die helpt om op energiekosten te besparen. Anderzijds kunnen netbeheerders het elektriciteits- en gasnet beter beheren, waardoor hun dienstver-lening verbetert. De meter is een stap voorwaarts op weg naar een modernere en meer duurzame energievoorziening in Nederland.
Het verschil tussen de nieuwe slimme meter en de huidige ana-loge energiemeter is dat er aan deze meter communicatietechno-logie is toegevoegd. Met de slimme meter kunnen consumenten zelf beter inzicht krijgen in hun ener-gieverbruik. Met dit inzicht zul-len consumenten meer controle krijgen op hun energieverbruik, waardoor energiebesparing en mo-menten van verbruik door consu-menten zelf in eigen hand komt te liggen. Met de slimme meter hoe-ven consumenten niet zelf meer hun meterstanden door te geven en het energiebedrijf hoeft geen meterstanden meer te schatten. De eindafrekening op de energie-nota wordt daardoor nauwkeuri-
ger. Ook voorkomt het discussies over de juiste stand als mensen verhuizen of overstappen naar een andere energieleverancier.
InteractieDe slimme meter is een communi-catiemiddel tussen consumenten, energieleveranciers en netbeheer-ders. Er is geen sprake meer van éénrichtingsverkeer, zoals nu met de analoge energiemeter, maar van tweerichtingsverkeer. Op deze manier kunnen gegevens worden uitgewisseld. Ook kunnen consu-menten zelfopgewekte (duurzame) energie terugleveren (verkopen) aan het energiebedrijf. En er kun-nen allerlei nieuwe toepassin-gen op de slimme meter worden aangesloten, die ‘slim’ (bewust/spaarzaam) omgaan met energie mogelijk maken. De slimme me-ter vormt daarom een belangrijke stap op weg naar de ontwikkeling van Smart Grids, die de vraag naar en het aanbod van energie beter op elkaar afstemmen.
Vraag en aanbod op elkaar afstemmenSlimme meter helpt de con-sument om meer grip te krijgen op zijn energiever-bruik
ALEXANDER HAJE
Met de slimme meter hoeven
consumenten niet meer zelf hun meterstanden door te geven en het energiebedrij f hoeft geen meterstanden meer te schatten.
w w w . b u i l d d e s k . n l
Energie-efficiëntie en duurzaamheid in gebouw en omgeving
Adviesbureau BuildDesk onderzocht voor de Nederlandse overheid
het potentieel voor ESCo’s in de utiliteitsbouw.
Download gratis het onderzoek ‘Makkelijk besparen in een
moeilijke markt?’ via www.builddesk.nl. U kunt het onderzoek
ook telefonisch aanvragen via 026-353 72 72 of door een mail
te sturen naar [email protected]
ESCo’s in deutiliteitsbouw
BuildDesk | Gele Rijders Plein 11-2 | Arnhem | tel: 026-353 72 72 | [email protected] | www.builddesk.nl
IsoBouw, koploper in duurzame isolatiesystemen.
De energiekosten stijgen voortdurend. Het is daarom niet verwonderlijk dat steeds meer mensen kijken naar zonne-energie als betaalbaar alternatief voor traditionele energiebronnen.Het fotovoltaïsch pakket (PV) van Schneider Electric™ is snel en gemakkelijk te installeren en kan de energiekosten voor bestaande woningen en gebouwen met wel 30, 50 of zelfs 100 procent verlagen?
PV-pakketten van Schneider Electric zijn kwalitatief hoogwaardig, zeer efficiënt en overal verkrijgbaar. Dit garandeert een betrouwbare service. Dankzij onze complete oplossingen bieden wij onze klanten hypermoderne technologie, met een omvormer, lastscheiders, overspanningsbeveiliging en innovatieve bewakings-, bedienings- en ontwerpsoftware.
Lagere energiekosten; een lagere carbon footprint — Schneider Electric ontwikkelt innovatieve zonne-energiepakketten waarmee u beide doelen kunt bereiken.
©2011 Schneider Electric. All Rights Reserved. Schneider Electric, SunEzy, and Make the most of your energy are trademarks owned by
Geruisloos, transformatorloze omvormers met een groot aantal verschillende communicatiemogelijkheden; de biedt een uitstekend rendement en maximale energiebeveiliging.
zijn probleemloos te installeren en uitgevoerd voor de beveiliging van uw installatie volgens de normen.
MAART 2011 · 13
INSPIRATIE
ESCo’s, de sleutel tot het verduurzamen van gebouwen
“In Duitsland zijn Energy Service Companies (ESCo’s) al jaren een be-kend fenomeen”, zegt Marcel En-gels, voorzitter van Uneto-VNI, de ondernemersorganisatie voor de in-stallatiebranche en de technische detailhandel.
Engels: “In Nederland is dat nog niet het geval en dat is spijtig, want ESCo’s kunnen een belangrijke bij-drage leveren aan de Green Deal die minister Maxime Verhagen van Eco-nomische Zaken, Landbouw en Inno-vatie (EL&I, red.) met bedrijfsleven en overheden wil afsluiten om de ener-gietransitie te versnellen. Het thema energiebesparing maakt deel uit van de Green Deal en het zijn juist ESCo’s die zich professioneel bezighouden met het verlagen van het energie-verbruik en het verduurzamen van energie in (overheids)gebouwen.”
Miljoenen besparen“Veel gebouwen in ons land verbrui-ken onnodig veel energie en dat moet veranderen”, zegt Engels. “Dat kan met behulp van ESCo’s. Zij kunnen de energieprestaties van gebouwen aanzienlijk verbeteren. ESCo’s vor-men”, aldus de Uneto-VNI voorzitter, “de sleutel tot het verduurzamen van gebouwen.”
Engels: “Dat kost de eigenaar van een gebouw feitelijk niets. Sterker nog: de gerealiseerde besparingen le-veren juist geld op. Alle reden voor de overheid om de marktsector het goe-de voorbeeld te geven. ESCo’s kunnen op korte termijn miljoen euro’s be-sparen en tegelijkertijd een waarde-volle verduurzaming realiseren.”
Know-howHoe werken Energy Service Compa-nies?
ESCo’s beheren gebouwen en in-stallaties met als einddoel om ener-giebesparingen tot stand te brengen. ESCo’s investeren daarbij zelf in de benodigde besparingsmaatregelen en garanderen daarnaast een be-paalde energiebesparing die wordt vastgelegd in een prestatiecontract dat met de eigenaar van het gebouw wordt afgesloten.
Engels: “De deskundigheid die no-dig is om ESCo-diensten aan te bie-den, is in ons land volop aanwezig. Installatiebedrijven hebben als geen ander de know-how in huis om ener-gie-efficiënte installaties te ontwer-pen en uit te voeren.”
StimulerenEngels vertelt dat ESCo’s in het bui-
tenland door overheden juist wor-den gestimuleerd en dat Nederland hierin vooralsnog achterblijft. “Onte-recht”, meent hij, “want alle EU-lid-staten hebben zich verplicht om de inzet van ESCo’s te stimuleren. ESCo-dienstverlening biedt bovendien een krachtige impuls voor de vergroe-ning van samenleving en economie.” De UNETO-VNI voorman pleit daar-
om voor meer betrokkenheid van de overheid bij het stimuleren van de dienstverlening van ESCo’s. Onlangs deed hij daartoe een oproep aan mi-nister Verhagen van EL&I.
Engels: “De aanzienlijke financie-ring die ESCo’s moeten doen voor het verduurzamen van gebouwen is niet voor elk installatiebedrijf op te bren-gen. Hierdoor komen deze initiatie-ven slechts op beperkte schaal van de grond. Ik pleit daarom voor een revolving fund waarbij opbrengsten terugvloeien in een fonds en weer aangewend worden voor nieuwe in-vesteringen. Hiermee wordt deze belangrijke markt pas echt openge-broken. De overheid is daarvoor de aangewezen partij om garant te staan.”
ALEXANDER HAJE
Vragen: Wat kan de verduur-zaming van (overheids)gebou-wen een substantiële impuls ge-ven en de Green Deal van mi-nister Maxime Verhagen helpen concretiseren?
Antwoord: Energy Service Companies. Die kunnen het energieverbruik van gebouwen aanzienlijk helpen reduceren en het gebruik van duurzame ener-gie bevorderen.
FACTS
ESCo’s zijn een Green Deal in optima forma.
Het probleem van split incen-tives, twee betrokkenen die niet willen investeren in energiebe-sparing omdat ze er zelf niet van profiteren, wordt door ESCo’s op-gelost.
ESCo’s verdienen zichzelf op termijn terug.
”Veel gebouwen in ons land ge-bruiken onnodig veel energie en dat moet veran-deren.”Marcel Engels Voorzitter Uneto-VNI
EXPERT
DUURZAME GEBOUWENEnergy Service Compa-nies kunnen de energie-prestaties van gebouwen aanzienlijk verbeteren.
De Lange: “Als je praat over de-centrale energieoplossingen, dan heeft Unica inmiddels zo’n 20 miljoen euro geïnvesteerd in installaties die in ESCo-verband werken. Het eerste project waar-mee wij zijn begonnen volgens het ESCo-principe was de campus van de Rijksuniversiteit Gronin-gen. Die voorzien wij van warmte en koude. Alles wat met die leve-ring verband houdt en alle ver-antwoordelijkheden die daaraan verbonden zijn, nemen wij de op-drachtgever uit handen volgens een prestatiecontract dat met de Rijksuniversiteit Groningen is af-gesloten.”
Unica heeft diverse ESCo-pro-jecten lopen in Nederland. De Lange: “Wat we zien is dat over-heidsgebouwen in de minderheid zijn. Het aantal private gebouwen neemt de laatste tijd duidelijk toe, ook bij zwembaden zien we een toenemende belangstelling om met een ESCo in zee te gaan. Als de overheid ESCo’s actief zou stimuleren kunnen we nog veel meer bereiken.”
Opdrachtgevers tonen zich te-vreden in de samenwerking met Unica, zegt de Lange. “Belangrijk voordeel van het afsluiten van een prestatiecontract is dat op-drachtgevers zich volledig kun-nen focussen op de feitelijke energieprestaties en –bezuini-gingen van een gebouw. De ESCo neemt daarbij het ‘dagelijks’werk uit handen. Wij zorgen dat alle in-stallaties blijven draaien en dat is toch een vorm van ontzorging.”
“Overheid moet ESCo’s stimuleren”Unica is het grootste zelf-standige installatiebedrijf in Nederland en sinds 2005 actief als Energy Service Company (ESCo), vertelt Laurens de Lange, directeur Unica Groep.
ALEXANDER HAJE
Laurens de LangeDirecteur Unica Groep
UIT DE PRAKTIJK
14 · MAART 2011
Voor de 100 miljoenste keer: Dankuwel!In 2010 hebben we meer dan 100 miljoen kilo elektrische apparaten en
energiezuinige verlichting (e-waste) van u ontvangen. Een fantastische
mijlpaal waar we iedereen voor willen bedanken! Ook de start van 2011
geeft aan dat we samen goed op weg zijn naar een beter milieu en er
minder grondstoffen uit de natuur hoeven te worden gehaald. Wecycle
garandeert dat al het e-waste verantwoord wordt gerecycled. Veel kleine
apparaten en spaarlampen verdwijnen helaas nog in de vuilnisbak. Wecycle
blijft zich inzetten voor inzameling en recycling samen met consumenten,
winkels, clubs en verenigingen, gemeenten en scholen. Weten waar u
terecht kunt met groot en klein e-waste? Kijk op wecycle.nl.
NIEUWS
Uit onderzoek dat in opdracht van de VROM-Inspectie en de NVMP is
gedaan, is gebleken dat er jaarlijks 112.000 ton elektronisch afval op een il-legale manier in Ghana terecht komt. Naar schatting zijn 20.000 tot 33.000 Ghanezen voor hun levensonderhoud afh ankelijk van dit afval. De verwerking ervan gebeurt onder zeer slechte en on-gezonde omstandigheden. Daarnaast vormen de stoff en die bij de verwerking vrijkomen een grote schade voor het milieu. Het is dus belangrijk dat dit af-val in eigen land op een goede manier gerecycled wordt.
E-WASTE
MAART 2011 · 15
DESKUNDIG ADVIES
“We zouden veel langer met dingen moeten doen”
Ruim dertig jaar geleden publiceerde Ad Lansink de Ladder van Lansink. Een lijstje met verschillende soorten afvalverwerking; bovenaan de meest en onderaan de minst wenselijke methode. Nog steeds geldt de ladder als uitgangspunt voor het Nederlandse afvalbeleid. Hoe staat het ermee en hoe kan het beter?
Ontevreden is Lan-sink, chemicus en destijds CDA-par-lementariër, niet. “Sinds 1979, het jaar waarin ik de lad-der introduceerde,
is het op een groot aantal terreinen beter gegaan met het vervaardigen van nieuwe materialen van afval.” Hij noemt voorbeelden: papier, metaal, glas. Bouw- en sloopafval. De auto-in-dustrie.
Maar let wel: dit zijn voorbeelden op het gebied van hergebruik van grond-stoffen, de tweede trede op de ladder. Eentje lager staat de afvalverbranding waarmee men energie opwekt. Daar-onder komen methoden die slechts dienen tot vernietiging van materi-aal: eerst verbranding en daarna stor-ten.
PreventieAan de top van de ladder, nog boven hergebruik, staat preventie: het voor-komen van de totstandkoming van af-valstoffen. Dat betekent langer doen met je spullen, producten maximaal hergebruiken en minder consume-ren. Lansink: “Een lastige stap, omdat onze maatschappij door de economie wordt gedreven. Je kunt moeilijk zeg-gen: we maken geen auto’s meer. Bo-vendien maakt innovatie steeds meer mogelijk. Denk aan smartphones; die schermpjes kosten veel energie en nieuwe software zorgt snel voor ver-oudering. Door de onderlinge concur-rentie houdt het ook niet op. We zou-
den gewoon veel langer met die din-gen moeten doen.”
Hij maakt zich geen illusies over die obstakels, maar vindt toch dat er meer aandacht naar preventie moet. “Fles-sen kun je ook tien keer in plaats van twee keer gebruiken. Maar voor som-mige dingen is hergebruik niet moge-lijk. Neem het vliegverkeer. Dat neemt toe en ik zie ons voorlopig niet op wa-terstof vliegen. Dan moet je toch meer aan preventie doen.”
Ecodesign Een stap voor preventie komt ‘eco-design’: het in acht nemen van mili-euaspecten in de ontwerpfase. Daar-mee wordt bespaard op noodzakelij-ke grondstoffen en energie, maar ook op energie die de schadelijke stoffen weer afbreekt. Bovendien kun je reke-ning houden met recycling door een product zo te ontwerpen dat de grond-stoffen na gebruik makkelijk te schei-den zijn. “In de bouwsector kun je een architect daar bijvoorbeeld al over na laten denken. En ook bij de sloop gaat men nu al veel selectiever te werk.”
SchaarsteHoewel het energievraagstuk dui-delijk samenhangt met de schaars-te van grondstoffen, vindt Lansink ze niet even belangrijk. “Het grondstof-fenprobleem vind ik zwaarder wegen, omdat er geen alternatief is. Naast ko-len- en kernenergie is er natuurlijk volop duurzame energie. Maar voor veel grondstoffen geldt dat niet.”
Hij doceert verder: “Er zijn drie vor-
men van schaarste. Politieke schaars-te, wanneer een land zijn grondstoffen niet wil delen. Technische schaarste, die ontstaat omdat het te moeilijk of te duur is om bepaalde grondstoffen te winnen. En reële schaarste: er is domweg te weinig van een bepaalde grondstof. Alle drie deze vormen van schaarste zullen hoe dan ook leiden tot hoge prijzen en dus economisch nadeel.”
VerantwoordelijkheidReden genoeg voor overheid en be-drijfsleven om verstandig om te gaan met grondstoffen, vindt Lansink. Hij geeft een voorbeeld uit zijn eigen er-varing als commissaris bij het recy-clebedrijf Knowaste. “Dat bedrijf re-cyclede luiers, waarin nuttige vezels zaten. Maar ze raakten het aan de straatstenen niet kwijt, omdat ieder-een dacht: dat is vuil.” Hij zou graag zien dat bedrijven, zelf of anders daar-toe verplicht door de overheid, herge-bruikte materialen benutten, een te-rugnamebeleid (zoals nu geldt voor witgoed) instellen of aandacht beste-den aan ontwerp.
De bovenste treden van de Ladder van Lansink zijn met andere woorden nog niet bereikt. Lansink zelf is onder-tussen blij met de toegenomen na-druk op de verantwoordelijkheid voor producenten. “Het helpt wanneer be-drijven inzien dat ze door duurzaam beleid concurrentievoordeel kunnen behalen. En ze zijn natuurlijk ook ge-woon voordeliger uit als ze op grond-stoffen besparen.”
“Het helpt wan-neer bedrijven inzien dat ze door duurzaam beleid concurrentievoor-deel kunnen be-halen.”
INZICHT
Hergebruik grondstoffen uit zakelijke telefoonsVaak zijn we ons niet bewust van het feit dat er in veel producten zeer waardevolle en steeds schaarser wordende grondstoffen zijn verwerkt. Zo ook in mobiele telefoons. Een ton mobiele telefoons bevat bijvoorbeeld meer goud dan een ton ruwe gouderts. Daarnaast nog eens 3 kg zilver, 120 kg koper en nog vele andere mineralen en metalen. Een gemiddelde telefoon wordt slechts 18 maanden gebruikt en verdwijnt daarna veelal in een kast bij de IT of facility afdeling. Op deze manier blijven in Nederland zo’n 25 miljoen telefoons, en daarmee een aanzienlijke hoeveelheid grondstoffen, onbenut.
Wat kan uw bedrijf doen?U kunt uw mobiele telefoons een tweede leven geven bij zonzoo. Ongeveer 500 modellen zijn nog geschikt voor hergebruik in Azië en Afrika. Ze krijgen nieuwe software, worden waar nodig opgeknapt en daarna nog gemiddeld 4 jaar gebruikt. Grondstoffen en energie voor productie worden zo veel effectiever benut en mensen in ontwikkelingslanden krijgen toegang tot mobiele communicatie. U ontvangt geld voor de toestellen, maar kunt dit ook aan een goed doel schenken.
Kapotte of écht oude modellen kunt u ook meesturen. Deze worden in Europa gerecycled. Compo-nenten en batterijen worden gescheiden en meer dan 95% van de waardevolle grondstoffen wordt herwonnen en opnieuw in de keten gebracht. Dit proces is kostenneutraal.
Kortom, een laagdrempelige manier om bewust met grondstoffen om te gaan en een duurzame bijdrage te leveren.
Bel 020-4357516 of e-mail naar [email protected] om uw telefoons direct aan te melden.
Bedrijven kiezen bewust voor zonzoo“Een mooie, makkelijke en duurzame manier om iets voor een goed doel te doen. Prima service” (A. Ghisaidoobe-Nanda – Loyens & Loeff)
“Met de opbrengst van mobiele telefoons hebben onze corporate partners een eenvoudigeextra mogelijkheid om ons te steunen” (E. Verhoeks - Plan Nederland)
“Dit is voor alle typen organisaties een prima manier om iets “groens”te doen. We vonden het een fijne samenwerking met een betrouwbare partij” (J. De Vroeg – IDFA)
“Dat zelfs oude, volledig defecte telefoons nog waarde hebben is een onverwachte meevaller voor een bedrijf. Dat er dan ook nog iets goeds als hergebruik en recycling mee gebeurt, maakt dit een top idee”. (S. de Waal – EBN)
www.zonzoo.nl/zakelijke-telefoons
IN HET KORT
Het belang van de Ladder van Lansink in de praktijk
Hoe vergaat het een afgedankt mobieltje? Grote kans dat je er nog een in een la hebt liggen. Of mis-schien is je telefoon ingezameld. Ook mogelijk is dat hij illegaal ver-scheept is naar Afrika of Azië en daar door gebrek aan milieuwe-tgeving op een stortplaats belandt. Gevolg: forse gezondheidsrisico’s voor de lokale bevolking. Een groot sociaal probleem. Maar ook een economisch probleem: de grond-stoffen zien we nooit meer terug, terwijl schaarste dreigt.
Gertjan Eg, branchemanager van de Vereniging van Leveran-ciers van Milieutechnologie, legt uit: “De grondstoffen in een mo-bieltje zijn ongeveer een euro waard. Zo zit in ruim twee ton mo-biele telefoons evenveel goud als in een ton gouderts. Inzamelen is goed, maar wat doen we daarna? Nu smelten we om grondstoffen te winnen, met als gevolg waarde-vermindering. Aandacht voor in-novatie én voor de ontwerpfase is nodig: hoe geef je die grondstoffen een tweede kans? We moeten niet naar de goedkoopste, maar naar een langdurige oplossing zoeken.”
Ad LansinkChemicus en oud-parlementariër voor het CDA
Het lijkt zo eenvoudig: water uit eigen bron, gerst van eigen land en hop uit eigen tuin. Maar waar vind je dat nog? Gewoon in ons eigen Limburg! Bij Gulpener. Daar put onze meester-brouwer (‘Zeg maar gewoon Jan-Willem’) zijn natuur-zuivere water uit eigen bron en staat hij met liefde voor u aan de ketels. Daar verbouwt Ben Lacroix, samen met nóg dik vijftig andere milieu-vriendelijke boeren uit de streek, zijn zonnige gerst en teelt Roger Wouters met trots de hoppigste hop. Gulpener bier is telen met trots, brouwen met liefde en genieten met smaak. Zó eenvoudig, dat het gewoon weer bijzonder is.
“Telen met trots en brouwen met liefde is genieten met smaak.”
