24
EEN BETER EUROPA BEGINT NU Harry van Bommel en Niels de Heij

Een beter Europa begint nu - November 2006

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Europese samenwerking is nodig en noodzakelijk. Nederland is geen eiland. De Europese Unie heeft bijgedragen aan onze welvaart en kan dat blijven doen – als we zorgen voor de juiste inrichting. Maar een Europese Unie waarin Nederland verdwijnt, is geen samenwerken maar opslokken. Zolang die dreiging bestaat moeten we alert blijven – en met iedereen die dat wil het debat aangaan hoe het beter kan.

Citation preview

Page 1: Een beter Europa begint nu - November 2006

EEn bEtEr Europa bEgint nuHarry van Bommel en Niels de Heij

Page 2: Een beter Europa begint nu - November 2006

EEn bEtEr Europa bEgint nu

EEn bEtEr Europa bEgint nu

HetEuropa-debatkomteraan! p.3

Dezenotitieinhetkort p.4

1 Europesesamenwerking:eengoedidee p.5

2 EendemocratischerEuropa p.9

3 EenslankerEuropa p.13

4 DegroottevandeEuropeseUnie p.17

5 Eenvruchtbaarlandbouwbeleid p.21

6 EenbetaalbareEuropeseUnie p.23

inHouDEen beter europa begint nu

Page 3: Een beter Europa begint nu - November 2006

EEn bEtEr Europa bEgint nu

EEn bEtEr Europa bEgint nu

ToenNederlandindelentevan2005inrepenroerraaktevanwegehetreferendumoverdeEuropeseGrondwet,lagikinbedmethernia.Datwasflinkbalen.Mijnwerkindecampagne,waarindeSPpleittevooreennee-stem,werdechtermeerdanvoortreffelijkovergenomendoormijncollegaHarryvanBommel.HijgroeidesneluittothétgezichtendéstemvanhetprogressieveverzettegeneenmegalomanegrondwetmetdaarachtereenopdoemendeEuro-pesesuperstaat.Vanafm’nbedwashetgeruststellendéngeweldigteziendathet‘nee’tegendevoorgesteldegrondwetníétweggezetkonwordenalsHollandsebekrompenheidofaltesimpelnationa-lisme.Integendeel,hetlukteHarryvanBommelenzijnbondgenotenomsteedsmeermensenaanzijnkanttekrijgen,ondanksdeverwoedeenvaakvermakelijkepogingenvanpartijenalsPvdA,GroenLinksenD66hunachterbantoch‘ja’telatenzeggen.Vermakelijkwashet,thuisopbed,tezienhoeookderegeringvolkomeninpaniekraakteomdathetvolknietdeedwatderegeringwilde.Hoemeeronheilenrampspoederdoordeverschillendebewindsliedenafgeroepenwerdoverdebevolkingalsdieneezoudurvenzeg-gen,hoemeermensenovertuigdraaktendatneezeggenditkeerechthetallerverstandigstzouzijnenjastemmeneenonverantwoordrisicometzichmeedroeg.DeuitroepvanpremierBalkenendedathijEuropeesvoorgekzoustaanalshetNederlandsevolkhemnietvolgde,wasvoorvelendeuitsmijter.HetgingtochomwaarlijkmeerdandeeerengoedenaamvandemandiealteondoordachtinRomezíjnhandtekeningalonderdeEuropeseGrondwethadgezet,zondernatedenkenofzijnbevolkinginNederlanddatwelwenste!

Op1juni2005wondebevolkinghetvanderegeringenhetgrootstedeelvandeNederlandsepolitiek.InheteerstenationalereferendumooitzeieenbijnatweederdemeerderheidvandekiezersneetegendeEuropeseGrondwet,diedaarmeewerdgeveld,nadathetFranseneeenkeledageneerderalalseenmokerslagaangekomenwas.KortnahetNederlandseneezeideTweedeKamerjategeneenvoorstelvanHarryvanBommelomnueenbredemaatschap-pelijkediscussietegaanorganiserenoverhoeEuropesesamenwerkingwélverenigdkanwor-denmetdewensvanonzebevolkingbaasineigenhuisteblijvenenzichnietdoorBrusselsebevelentelatenbedillen.

Zosnelerjawerdgezegdtegendatbrededebat–zosnelebdedesteunervoorookweerwegenkeerdedeNederlandsepolitiekterugnaar‘businessasusual’,metEuropahooguitopdeachtergrond.Maarookalhoudendemeestepolitiekepartijen,getraumatiseerddoorhetneevan2005,‘Europa’angstvalligvandeagenda,zekerinverkiezingstijd;hetpuntstaaterwélop.AlwashetalleenmaaromdatinhetkomendvoorjaarAngelaMerkelendeDuitseregeringdeEuropeseUniegaanvoorzitten.MerkelwilverdermetdeGrondwetenduszalNederlandmoetenbuigen.Daarommoetenwewaakzaamblijvenenzorgendathetneevan2005ookin2007neeblijft.

Europesesamenwerkingisnodigennoodzakelijk.Nederlandisgeeneiland.DeEuropeseUnieheeftbijgedragenaanonzewelvaartenkandatblijvendoen–alswezorgenvoordejuisteinrichting.MaareenEuropeseUniewaarinNederlandverdwijnt,isgeensamenwerkenmaaropslokken.Zolangdiedreigingbestaatmoetenwijalertblijven–enommetiedereendiedatwilhetdebataangaanhoehetbeterkan.DaarbijhoortookdatweconcreetaangevenwatwewelennietwilleninenmetdeEuropeseUnieenhetbredereEuropa.Ikbenblijdatdezenotitiedaareenstevigfundamentvoorlegt.Wantinderdaad,eenbeterEuropabegintnu!

JanMarijnissen

Het Europa-debat komt er aan!

Page 4: Een beter Europa begint nu - November 2006

EEn bEtEr Europa bEgint nu

EEn bEtEr Europa bEgint nu

DezenotitieinhetkortEuropese samenwerking heeft ons al veel goeds gebracht, bijvoorbeeld op het gebied van mensenrechten en onze welvaart. Dat betekent niet dat het altijd goed gaat en dat samenwerking op álle gebieden toegevoegde waarde heeft. De uitslag van het referen-dum over de Europese Grondwet toonde aan dat een duidelijke meerderheid weinig waardering kan opbrengen voor de huidige EU. Ook bleek dat er behoefte was aan een brede maatschappelijke discussie over Europa en de rol van Nederland daarin.

Deze notitie levert een bijdrage aan die discussie door voorstellen te doen voor een democratischer, slanker, evenwichtiger en betaalbare EU en een vruchtbaar Europees landbouwbeleid.

Voorstellen voor een democratischer Europa: •versterkderolvannationaleparlementenenregeringenenvanhetEuropeesParlement(EP) •beperkderolvandeEuropeseUnie,deEuropeseCommissieenhetEuropeesHof •voerde‘gelekaartprocedure’in •beperkdeomvangvandeeconomischemarkt •maakdeRaadtransparanter •verbeterderelatietussennationaalenEuropeesParlement •vergrootdebetrokkenheidvanburgers •voerverdragsveranderingenuitnaeenreferendum.

Voorstellen voor een slanker Europa: •toetsregelgevingaanbevoegdheid,subsidiariteitenproportionaliteit •bakenbevoegdhedenafengeefzeterug •kiesvooreenEuropavankernbevoegdheden •verbeterenbegrensdeinternemarkt •zorgvoorbeterEuropeesmilieu-,asiel-,energie-enterrorismebeleid •zorgvoorminderregelsmetmeereffect •werktoenaareensociaalEuropa •voorkomgecentraliseerdEuropeesbuitenlandsbeleid.

Voorstellen voor een evenwichtiger Europese Unie: •breiddetoetredingscriteriauit •houdreferendaovertoekomstigeuitbreidingen •geefmeerfinanciëlesteunvoorarmelidstaten •reguleervrijverkeervanwerknemers •kiesvoorlopignietvooruitbreidingopdeBalkan.

Voorstellen voor een betaalbare EU: •beperkdeEU-begroting •schortbijafkeuringjaarrekeningdebijdrageop •pashetstabiliteitspacteerlijktoe •hervormstructuurfondsen •kiesvooréénvergaderlocatievoorhetEP.

Voorstellen voor een vruchtbaar landbouwbeleid: •verschuiflandbouwsubsidiesnaardeboerenennaar‘groene’en‘blauwe’diensten •zorgvoorbetereregelgevingvoormilieu,voedselveiligheidendierenwelzijn •ontmoedigoverproductie •schafexportsubsidiesaf •geefpreferentiëlemarkttoegangvoorontwikkelingslanden •breiddeAnything-but-Armsregelinguit •haallandbouwproductenuitdeWTO •kiesvoorcofinancieringvanlandbouwbeleid.

Page 5: Een beter Europa begint nu - November 2006

EEn bEtEr Europa bEgint nu

EEn bEtEr Europa bEgint nu

Hoofdstuk1

Europese samenwerking: een goed ideeEen goed idee…Europaishetdeelvandewereldwaardemocratie,mensenrechtenenmilieubeschermingheteerstenhetmeestzijnontwikkeldenwaardedoodstrafheteerstverdwenenis.Datisietsomtrotsoptezijn.

HetEuropeesVerdragvoordeRechtenvandeMens,datalle46lidstatenvandeRaad van Europa bindt,bevatbelangrijke,voorburgersafdwingbarebepalingen,waarvoorderechtsgangnaarhetEu-ropeesHofvoordeRechtenvandeMensopenstaat.NadevalvanhetcommunismeinOost-EuropaisereeneindegekomenaandeEuropesedeling.AlleOost-EuropesestatenzijntoegetredentotdeRaadvanEuropaenhebbendaartoehetEuropeesmensenrechtenverdragondertekend.Hetver-dragiseenzichtbaarbewijsvanhetgrotebelangvanEuropesesamenwerking.HetzelfdegeldtvoorhetdoordeRaadvanEuropavastgesteldeEuropeesSociaalHandvestwaarinminimumrechtenopsociaalgebiedzijnvastgelegd.DatverdragmoetechternogdoorveelEuropeselandengeratificeerdworden,waaronderNederland.

Deverdragendievanaf1957totdetotstandkomingvandeEuropese Uniehebbengeleid,zijnvangrootbelanggeweestvoordeEuropesesamenwerkingopvooraleconomischgebied,aanvankelijkvoor6,later15ennu25lidstaten(27natoetredingvanBulgarijeenRoemeniëin2007/2008).BinnendeEuropeseUniegeldt–alshoofdregel–vrijverkeervangoederen,kapitaal,dienstenenarbeid;delandsgrenzentussendelidstatenzijnbinnengrenzengeworden.Deeconomischesamenwerking,inganggezetnadeTweedeWereldoorlog,heeftbijgedragenaandewelvaartvandedeelnemendelandenenhunburgers.Zijheeftdepolitieketegenstellingendusdanigverminderddattussendelidstatennooitmeereengewapendconflictisontstaan.

DeOrganisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE),waarinookdeVerenigdeStatenenCanadazittinghebben,isnudegrootsteregionaleveiligheidsorganisatieterwereldenhoudtzichvooralbezigmetearly warning,conflictpreventieencrisismanagement.

DeNoord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO)isnaheteindevandeKoudeOorlogdieEuropavijftigjaarlangverdeelde,nuuitgegroeidtoteenAtlantisch-Europeesbondgenootschap,waaraandemeestevoormaligeledenvanhetWarschaupactdeelnemenenwaarmeeRuslandalspartner for peaceverbondenis.

Doordeverschillendesamenwerkingsverbandenontstaanveelmogelijkhedenvoorlandenenbur-gersomvanelkaarenelkaarservaringenteleren.Nietoveralhoefthetwielopnieuwuitgevondenteworden.Doorhetdelenvankennis,hetgebruikmakenvanelkaarsmogelijkhedenenhetoverenweerinspirerenvanelkaarkanEuropazichsnellerenbeterontwikkelenendaarookderestvandewereldvanlatenprofiteren.

Page 6: Een beter Europa begint nu - November 2006

EEn bEtEr Europa bEgint nu

EEn bEtEr Europa bEgint nu

…maar niet vanzelfsprékend goedMaardatisallemaalnietvanzelfsprekend.Daartoemoetookdepolitiekewilbestaanenmoetendemateriëlemogelijkhedengebodenworden.Ondanksallegegarandeerdemen-senrechteninEuropawordennogveelmensenfeitelijkachtergesteld.WieeenberoepophetEuropeesHofinStraatsburgdoet,wordtgeconfronteerdmettienduizendenwachtendenvoorzich.VeellandendiehetEuropeesSociaalHandvestondertekenden,houdenzichnogsteedsnietaandedaarinopgenomensocialeminimumrechten.DeNAVOverbindtwelvoormaligevijandeninEuropamaarheeftnudehelewereldtotmogelijkinterventiegebiedverklaard.DaardoorishetbondgenootschapbetrokkengeraaktbijduistereoorlogeninIrakenAfgha-nistan.EnondankseconomischesamenwerkingindeEuropeseUniezijnlangnietalledelenvandetothetUniegebiedhorendelandenevenwelvarend,detegenstellingennemenopeenaantalpuntenzelfseerdertoedanaf.Burgersinlidstatenvoelenzichuitgespeeldtegenbur-gersinanderelidstatenensindshetVerdragvanMaastrichtin1991ontwikkeltdeEuropeseUniezichmeerenmeerinderichtingvaneenongewensteEuropesesuperstaat,metéénvlag,éénvolkslied,éénmunt,éénmonetairbeleidenmetaspiratiesvoorééngrondwet,éénbuitenlandsendefensiebeleideneenleidenderolindewereldeconomieenwereldpolitiek.

Permanent kritischEuropesesamenwerkingmageennoodzaakzijn–geenenkellandinEuropakanzichont-trekkenaanzijngeografischeliggingenheeftgoederelatiesnodigmetandereEuropeselan-den–datbetekentnietdatallevormenvansamenwerkingperdefinitiegoedzijn.Doelenenprestatiesvansamenwerkingsverbandenmoetenpermanentkritischwordengeanalyseerd,omtevoorkomendatsamenwerkingverkeerdedoelennastreeftofleidttotstarreinstituti-onaliseringwaardooropzichwenselijkedoelennietmeereffectiefnagestreefdworden.Dieanalysemoetopalleniveausplaatsvinden,vangemeenteraadtotnationaalparlementenEuropeesParlementenanderevormenvanparlementairtoezicht.Regeringen,ministerradenvandeEuropeseUnieendeRaadvanEuropadienensteedsverantwoordingafteleggenoverhuninzetenhunopbrengstinonderhandelingeninEuropesesamenwerkingsverban-den.VoorkomenmoetwordendatEuropesesamenwerkingzichaandemocratischtoezichtonttrekt,waardoorbesluitvormingsprocessenoncontroleerbaarzijn,metvaakongewenstegevolgen.

DezenotitierichtzichopdemeestvérgaandevormvanEuropesesamenwerking,deEu-ropeseUnie.BinnendeEUheeftzichdoordejarenheeneenvervreemdingvandoelenenprestatiesvoltrokken.MonetairesamenwerkinginEU-verbandiseengoedezaakmaardeoverhaasteinvoeringvandeeurowasdatniet.TransparanteafsprakenoverhoeerwordtsamengewerktzijnhardnodigmaaropdeEuropeseGrondwetzatenweinigburgerstewachten.VrijverkeerindeEuropeseUnievanmensen,kapitaalenarbeidisnastrevenswaar-digmaarhetinvoerenvaneenneoliberaalgeïnspireerdeDienstenrichtlijnofongereguleerdearbeidsmigratievanOost-naarWest-Europaisdatzekerniet.Hetwegvallenvanbinnengren-zenwaseenstapvooruitmaardatdaardoorookinternationalecriminaliteitenterroristenruimbaangekregenhebben,isachteruitgang.DatgeldtevenzeervoordeveranderingvandeEu-ropeseUnieineenFortEuropadatsteedsmoeilijkertoegankelijkisvoormensendieeldersopdevluchtzijngeslagenvoorgeweld,onderdrukkingenarmoedeensteedsvakerstuitenopmuren,prikkeldraadengewapendepatrouillesbijdebuitengrenzenvandeEU.

TeleurstellingEenbelangrijkerechtvaardigingvoorhetstartenvanwatnudeEuropeseUnieis,washetargumentdatdeEUdeoplossingzouzijnvanveelgrensoverschrijdendeproblemen.Metnamebinnenvakbeweging,milieubewegingenorganisatiesvoorinternationalesolidariteitheeftlangetijddeverwachtingbestaandat‘meerEuropa’eenwaarborgisvoorvooruitgangensolidariteit.Europesesamenwerkingmoestdusméérzijndanenkeleconomischesamen-werking.Voorwiezodacht,isdepraktijkinmiddelseengroteteleurstellinggeworden.DeEUhieldzichnietbezigmetgrensoverschrijdendeproblemen,maargingdiepingrijpeninbin-nenlandsepolitiekebeslissingen.Energiebedrijven,spoorwegenenposterijenindeafzonder-lijkeEU-lidstatenwerdennietbeteropelkaarafgestemdmaartegenelkaaruitgespeeld.Zelfswordt,doormiddelvandeDienstenrichtlijnvanex-eurocommissarisBolkestein,geprobeerdomdesocialewetgevingencollectievearbeidsovereenkomstenvandeverschillendelandenmetelkaartelatenconcurreren.

Page 7: Een beter Europa begint nu - November 2006

EEn bEtEr Europa bEgint nu

EEn bEtEr Europa bEgint nu

DoordatindeEUallerleibeslissingenwordendoorgezetopeencentraalniveaudatvervandemensenafstaat,hebbenstakers,demonstrantenofandereactieveburgersdaarveelmin-derinvloeddanindenationalehoofdsteden,endelobby’svangroteinternationalebedrijvendestemeer.Dielobby’sbestokendeambtenaren,deEuropeseCommissieenhetEuropeesParlementvoortdurendmetinformatiewaaruitzoublijkendatbeschermingvanarbeidenmilieuenhetinternationaalopkomenvoormensenrechtenkostenverhogendwerktendeeconomischegroeiremt.DaaromeisenzijEuropeseregelsdiedeinvloedvandeEU-lidstatenverminderenenhenverplichtentotderegulering,datwilzeggen:hetintrekkenvanregelsdieooitwelbewustzijningevoerd.

HetisgeenwonderdatsteedsmeermensenweliswaarEuropesesamenwerkingnodigvinden,maarslechtsweinigwaarderingkunnenopbrengenvoordehuidigeEU.MetnamedeuitslagvanhetreferendumoverdeEuropeseGrondwet,inNederlandmaarookinFrankrijk,heeftlatenzienhoeburgersreagerenalsdepolitiekhennietserieusneemt.Hoedatbeterkan,komtindevolgendehoofdstukkenaandeorde.

Page 8: Een beter Europa begint nu - November 2006

EEn bEtEr Europa bEgint nu

EEn bEtEr Europa bEgint nu

Page 9: Een beter Europa begint nu - November 2006

EEn bEtEr Europa bEgint nu

EEn bEtEr Europa bEgint nu

Hoofdstuk2

Een democratischer EuropaEendemocratischerEuropabetekenteenEuropawaarinburgersmeertezeggenhebbenoveralleswathenaangaat.DatbetekentdatbeslissingendiegenomenwordeninEuro-pesesamenwerkingsverbandendoordeburgersgezien,begrepenengecontroleerdmoetenkunnenworden.Datbetekentookdatbeslissingenzodichtmogelijkbijdeburgergenomenmoetenworden.IndeEuropeseUnieishettegenovergesteldegebeurd.VanafhetVerdragvanMaastrichtin1991isdeEuropeseUniezichgaanontwikkelenineenverkeerderichting,meteentehoogtempoenvooralzonderbetrokkenheidvandeburgers.Steedsmeerbe-voegdhedenzijntoegedeeldaandeorganenvandeUnie,tenkostevannationaleregeringenenparlementen.SlechtcontroleerbareEuropeseorganenalsdeEuropeseCommissie,deEuropeseCentraleBankendeEuropeseRaadbeslissensteedsvakeroverinrichtingvandenationaleregelgevingzonderdatdaaropdemocratischecontrolemogelijkis.HetEuropeesParlementstaatvervandeburgersafenfungeertnietalsparlement.Daarvoormisthetdebetrokkenheidvanburgers,demogelijkheden,demiddelen–endebescheidenheiddiehetzoupassen.

VOORSTELLENVOOREENDEMOCRATISCHEREUROPAVersterk rol nationale parlementenDeoverdrachtvansteedsmeernationalemachtnaarintergouvernementeleensupranatio-naleorganenvandeUnieleidttotdemocratischeerosieenongecontroleerdebesluitvorming.Datprocesmoetwordenafgeremdengekeerd.DerolvannationaleparlementenbinnendeEuropeseUniedientdaaromvergrootteworden.InhetDeenseparlementvergadertdecommissieEuropeseZakenwekelijksmetdebetrokkenministersovervoorgenomenEuro-peseregelgevingendenationalereactiedaarop.DeministerskrijgenvandecommissieeenmandaatwaarbinnenderegeringindeEuropeseministerraaddientteonderhandelen.Alleeninoverlegmethetparlementmagvanditmandaatwordenafgeweken.DatiseenrichtingdieookinNederlandbepleitzoumoetenworden.

Voer de ‘gele kaartprocedure’ inHetNederlandseparlementkentsinds2006eengemengdecommissieuitTweedeenEersteKamer,dienagaatofvoorstellenvandeEuropeseCommissiezichverdragenmetbevoegd-heden,subsidiariteitenproportionaliteit.Zonietdanwordtdataanderegeringgemeldmethetverzoekopbasisdaarvanhaarstandpuntenenhandelentebepalen.Ditzoumoetenlei-dentotdeinvoeringvaneen‘gelekaartprocedure’.AlstenminsteeenderdevandenationaleparlementenvanmeningisdateenEuropeesinitiatiefnietstrooktmethetsubsidiariteits-ofproportionaliteitsbeginsel,zouhetinitiatiefingetrokkenmoetenworden(‘gelekaart’).

Page 10: Een beter Europa begint nu - November 2006

EEn bEtEr Europa bEgint nu

10

EEn bEtEr Europa bEgint nu

Versterk rol nationale regeringenDeontwikkelingdatUnie-organensteedsmeermachtveroverdhebbentenkostevannatio-nalesoevereiniteit,heeftookdepositievannationaleregeringenverzwakt.Dieontwikkelingdientgekeerdteworden.Datbetekentdathetnationalevetorechtnietnogverderbeperktmagwordendoordatsteedsmeerbesluitvormingbijgekwalificeerdemeerderheidplaats-vindt.Hetvetorechtmoetjuistuitgebreidworden;dezeggenschapoverdeinvloedvandeEuropeseUnieopdenationalestaatensamenlevingmoetwordengerenationaliseerd.

Beperk rol Europese UnieDeNederlandsebevolkingheeftmetbijnatweederdemeerderheidneegezegdtegeninvoe-ringvaneenzogeheten‘EuropeseGrondwet’.DaarmeeisneegezegdtegendeontwikkelingvaneenEuropesesuperstaat.DeEuropeseUniemoetzichvanafnunietméérmaarminderbemoeienmethetlevenindelidstatenendeburgers.AlleenwaarovereenstemmingbestaatdatEuropeseregelgevingonvermijdelijkis,kandaartoewordenovergegaan.DatzalhetgeschoktevertrouwenvanburgersinvormenvanEuropesesamenwerkinggaandewegweerkunnenherstellen.Eenpasopdeplaatsisheteerstedatdienttegebeurenomdeburgerstelatenziendat‘bemoeialBrussel’aandelijnisgelegd.

Beperk omvang economische marktSamenwerkinginhetverbandvandeEuropeseUnieismomenteelvooraleconomischesamenwerking.Detijdisbeslistnietrijpvoorverdergaandepolitiekeintegratie.OnderdebevolkingvandeEuropeselidstatenisdaargeendraagvlakvoor.Anderezakenkunnendaaromvaakbeterensnellernationaaloftussenenkelestatengeregeldworden.Onderwijs,zorg,sociaalbeleid,vervoerenhuisvestingzijnhetbestedichtbijhuisteregelen.Brusselsebemoeizuchtisdaarbijnietgewenstennietnodig.Ookdienenerduidelijkebeperkingentewordenopgelegdaanwatertotde‘interneeconomischemarkt’vandeEuropeseUniegerekendmagworden.Daarbijdientnietbeslissendtezijnofietswelofnietverhandeldkánworden,maarofwewíllendathetalseconomischgoedverhandeldwordt.DeuitleveringvandeEuropeseeconomischesamenwerkingaanvooralgrotebedrijven,diealleswatlosenvastzitvoordehandelgeschiktwillenmakenteneindeerzoveelmogelijkwinstoptekunnenma-ken,waseenhistorischefoutdiedeEuropesesamenwerkinginernstigdiskredietgebrachtheeft,zekeromdatdeinternemarktbeheerstwordtdoorsupranationalemachtentenkostevannationalesoevereiniteit.DeEuropeseCommissieheeft,metsteunvanderegeringenvandelidstaten,tenonrechtevrijbaangegevenaanhetneoliberalismeopdeinternemarkt,waardoorveelwatvanmaatschappelijkewaardeisweerloosgewordenis.OnderdrukvanhetneoliberalismeheeftdeEuropeseUniedelidstatengedwongenhunpubliekesectorensocialevoorzieningenuittekledenenaftebrekenensteedsmeersectorenopentestellenvoormarktwerking,metallefunestegevolgenvoordekwaliteitensamenhangvandesamen-leving.EconomischesamenwerkingindeEuropeseUniemoetweerhetalgemeenbelangvanalleburgersdienenennietheteigenbelangvangroteondernemersenmensenmetveelgeld.

Beperk rol Europese CommissieDeEuropeseCommissieissindsjaarendagdemotorvandeEU-integratie.ZeproduceerteenstroomvanregelsoptalvanterreinendienagoedkeuringdoorhetEuropeesParlementendeRaadvanMinistersbindendzijnvoorallelidstaten,waarnaburgersgeconfronteerdwordenmetregelswaaromzenietgevraagdhebbenendiezenietbegrijpen.VandeugdelijkecontroleophetwerkvandeEuropeseCommissieisgeensprake.Hetistijdomdeverant-woordelijkhedenvandeEuropeseCommissieteherzien.DeregeringenenparlementenvanlidstatenmoetenweergripkrijgenopbeleidvandeEuropeseUnie.DerolvandeCommissiedienttewordenbeperktentoegespitstopuitvoeringvandatbeleid.HetrechtomnieuweEU-regelgevingteinitiërenmoetwordenovergeheveldvandeCommissienaardeRaadvanMinisters.DatbetreftalleEuropeseverordeningen,waarbijnationalebesluitvormings-proceduresuitgeschakeldworden.Alleeninuitzonderlijkegevallen–enalleenopbasisvanunanimiteit–kanditmiddeldannogwordengebruikt.BijnieuweEU-richtlijnen(opdrachtenomEU-besluitenomtezetteninnationalewetgeving)moetdebeleidsvrijheidvannationaleparlementenwordenvergroot.Nationaleparlementenmoetendusmeerruimtekrijgenomdergelijkewetgevingzelfstandigteinterpreterenentoetepassen.

Page 11: Een beter Europa begint nu - November 2006

EEn bEtEr Europa bEgint nu

11

EEn bEtEr Europa bEgint nu

Beperk rol Europees HofHetEuropeesHofvanJustitie,datzorgdientdedragenvooruniformetoepassingvandewettenvandeEuropeseUnieinallelidstaten,issomsnogmeerdandeEuropeseCommissiemotorvoorverdergaandeintegratie.HetHofbeperktmetzijnuitsprakenvaakdebevoegdhe-denvandenationalewetgever,tengunstevandeorganenvandeEuropeseUnie.Zooor-deeldeinseptember2005hetHofdatdeEuropeseCommissieweliswaar‘inbeginsel’nietstezeggenheeftoverhetstrafrechtvandelidstaten,maardatzeindetoekomsttochbepaal-deeisenmagstellenmetbetrekkingtotstrafbaarstellingvanbepaaldefeitenindelidstaten.Strafrechthoortechtereennationaleaangelegenheidteblijven.DeNederlandseregeringdientandereontwikkelingenopditpuntdanookteblokkeren.

Verbeter relatie tussen nationaal en Europees ParlementEuroparlementariërshebbennietdetaakom‘Brussel’inNederlandtevertegenwoordigen,maardienenjuistdebelangenvandeNederlandseburgersinditEuropesesamenwerkings-verbandtebepleitenentebehartigen.DaarvoordientderelatietussennationaalenEuropeesParlementversterktteworden.Datkandoorinvoeringvanzogenoemde‘dubbelmandaten’:ledenvanhetnationaleparlementzijntevenslidvanhetEuropeesParlement(zoalszedatookzijnvanbijvoorbeelddeparlementaireassembleevandeRaadvanEuropa).InNeder-landworden,naeendaaroveraangenomenmotievandeSPindeTweedeKamer,demoge-lijkhedenvooreendubbelmandaatonderzocht.VerderdientdebestuurlijkedruktevanhetEuropeesParlementbeperktteworden.DatkandoorminderEU-regelgevingendoorminderonnodigebezighedenzoalshetheen-enweergereistussendevergaderlocatiesinBrusselenStraatsburg.

Meer transparantie van de RaadOmeengoedecontrolevandeRaadvandeEuropeseUniedoordenationaleparlemententegarandereniseengroteretransparantievandebesluitvormingindeRaadvanbelang.AllevergaderingenvandeRaad,zowelwetgevendalsniet-wetgevend,dienenindetoekomstopenbaartezijnentewordenuitgezondenviatelevisieen/ofinternet.OokdeperskandanbeterverslagdoenvanEuropesebesluitvormingwaardoordeafstandtussenpolitiekenburgerwordtverkleind.

Versterk rol Europees ParlementHetEuropeesParlementzoueenactievererolmoetenkrijgenincontrolevanEU-beleid.DitkanbijvoorbeelddoorbestaandeEuropesecontroleorganisatiesonderverantwoordelijkheidvanhetparlementteplaatsen,zoalsEuropeseRekenkamer,hetEuropeseantifraudebureauOLAFofdeEuropeseautoriteitvoorVoedselveiligheid.

Vergroot betrokkenheid burgersEénvandemogelijkhedenomburgersbetertebetrekkenbijdeEuropeseUnieishenhetrechttegeventoteen‘burgerinitiatief’,waaroverookalindevoorgesteldeEuropeseGrond-wetwerdgesproken.HetideeommetéénmiljoenhandtekeningenburgersuitdeEuropeseUniedebevoegdheidtegeveneenkwestieteagenderenindeEU,verdientnadereuitwer-king.

Verdragsverandering per referendumHetstemmentegendevoorgesteldeEU-grondwetwasgeengoedkeuringmaareenafkeuringvanbestaandeverdragenendaaropgebaseerdepraktijk.Deconclusievandekiezerswas:samenwerkingjamaarnietzo.Alleenaldaaromzijntoekomstigeverdragswijzigingenon-vermijdelijk.Totnutoeisdeproceduredatdevoorstellendaartoetussenregeringenwordenuitonderhandeldendoorhetnationaleparlementwordenbekrachtigd.OmdatwijzigingenvandeEU-verdrageningrijpendegevolgenkunnenhebben,ishetbetervoortaanaandergelijkeingrijpendeverdragswijzigingeneenpubliekediscussievooraftelatengaan,overhetvoorstelenmogelijkealternatieven,endaarnadediscussieaftesluitenmeteenreferendum.

Page 12: Een beter Europa begint nu - November 2006

EEn bEtEr Europa bEgint nu

1�

EEn bEtEr Europa bEgint nu

Page 13: Een beter Europa begint nu - November 2006

EEn bEtEr Europa bEgint nu

1�

EEn bEtEr Europa bEgint nu

Hoofdstuk3

Een slanker EuropaDeafgelopentwintigjaarkenmerktenzichdooreensteedssnellereoverdrachtvanbevoegd-hedendoornationaleoverhedenaanEuropa.NualisdemeerderheidvandeNederlandsewettengebaseerdopEuropeserichtlijnen.Datpaktsomsgoeduitmaaranderekerenookhelemaalverkeerd.Europesesamenwerkingisabsoluutnodig,maardatisietsandersdaneenEuropeseUniediedelidstatendewetvoorschrijftenregelsoplegtdietegendewensvaneenmeerderheidvandeburgersingaan.HethuidigeprocesvanuitbreidingenverdiepingvandeEuropesesamenwerkingisteveelomvattendendientgekeerdtewordenomongeluk-kentevoorkomen.

VOORSTELLENVOOREENSLANKEREUROPABevoegdheden afbakenen en teruggevenZakenzoalsonderwijs,gezondheidszorg,sociaalbeleid,openbaarvervoerenvolkshuisves-tingzijnprimairnationaleaangelegenheden.BestaandebevoegdhedenvandeUnieopdezegebiedendienenaandenationalestatenteruggegeventeworden.Omtevoorkomendatviaeensluipweg(veelalviadeinternemarkt)bevoegdhedenopdezegebiedentochnaarBrus-selwordengetrokken,dienenlidstatendemogelijkheidtekrijgenomdezeregelsterzijdeteschuiven.

Toetsing aan bevoegdheidBeterdantotnutoedientbijvoorstellentotEU-regelgevingtewordennagegaanofzepas-senbinnendebevoegdhedendieaandeUniegegevenzijn.AlleendankandeUnieinitiatie-vennemen.Inanderegevallendientdenationalesoevereiniteittewordengerespecteerd.Toetsing aan subsidiariteitHoofdregeldienttezijndatzakendienationaalgeregeldkunnenworden,ookdoordelidsta-tenzelfwordengeorganiseerd.Nationalebesluitvormingkanindemeestegevallensnellerverlopenenmaaktmaatwerkmogelijk.

Toetsing aan proportionaliteitVoorelkprobleemmoeteenoplossingopmaatwordengezocht.ZodraisvastgestelddatdeEUbevoegdisen(gedeeltelijke)Europesezeggenschapwenselijkis,moetvastgesteldwor-denofdegenomenmaatregelenwelinverhoudingstaantothetprobleem.Zonietdandientdezaakaandenationalestatenovergelatenworden.Verderverdienenkaderrichtlijnendevoorkeurbovengedetailleerderegelgeving.Eennadereafstemmingkanaltijdophetniveauvandelidstaatplaatshebben.

Kiezen voor een Europa van kernbevoegdhedenDeEuropesesamenwerkinginEU-verbandzalzichindekomendejarenmoetenbeperkentothetverbeterenvandeinternemarkt,metbeschermingvandemocratischeensocialerechtenalsrandvoorwaarde,enverdertothetbeterregelenvangrensoverschrijdendekwesties,zoalsterrorismebestrijding,milieu,energieenasielbeleid.OpdezegebiedenmoetdeEuropeseUnieslagvaardigkunnenhandelen.

Page 14: Een beter Europa begint nu - November 2006

EEn bEtEr Europa bEgint nu

1�

EEn bEtEr Europa bEgint nu

Verbeteren en begrenzen interne marktDeinternemarktvoorgoedereniseenfeit.Nietalleenvoorbedrijvenmaarookvoordecon-sumentenlevertdatsomsvoordelenop.Nadeelisdatdeschaalvergrotingleidttotveelmeermilieubelastendtransportendat‘demarkt’voortdurendalsargumentwordtgebruiktomintegrijpeninnationalepolitiekeafwegingenophetgebiedvanbijvoorbeeldvolkshuisvesting,volksgezondheidenopenbaarvervoer.Dezemarktmaakthetwelnoodzakelijkomduidelijkeafsprakentemakenoverdeveiligheidenkwaliteitvanproductenenoverconsumentenbe-scherming.Watdemarktvoordienstenbetreft,isdeSPvanmeningdatpubliekedienstenzoudenmoetenwordenuitgeslotenvanalleEuropeseregelsophetgebiedvanconcurrentieenvrijetoegang.Welkedienstenpreciespubliekzijnmoetelkelidstaatvoorzichzelfkunnenbeslissen.Voordeoverigedienstenmoetinelkgevalgeldendatteallentijdehetgastland-principevantoepassingis.Buitenlandsedienstverlenersmoetenzichdusonderalleomstan-dighedenhoudenaanderegelsensocialenormenvanhetlandwaarzededienstaanbieden.Wanneererdaadwerkelijksprakeisvanregelgevingdietenonrechtedienstaanbiedersvanbuitenafdiscrimineert,moetendelidstatenhieroveronderlinggoedeafsprakenmaken.Hier-voorisvanbovenopgelegdeharmonisatienietnoodzakelijkofwenselijk.

Europese milieubeschermingMilieuvraagstukkenzoalsklimaatverandering,luchtverontreinigingenbiodiversiteitzijngrens-overschrijdendezakenwaareenEuropeseaanpakvruchtenkanafwerpen.EmissienormenvoorwegvervoerenEuropesesamenwerkingindeluchtvaartsectorkunnenertoebijdragendatdeEuropeseUniealsgeheeldeafsprakenuithetklimaatverdragvanKyotonaleeft.OokvoorverwerkingenexportvanafvalishetzinvolEuropeseafsprakentemaken.Tochgeldtookopmilieugebieddatbepaaldezakenaandelidstatenovergelatenmoetenworden.Debeslissingomaldannietdoortegaanmetdeopwekkingvankernenergieiseenvoorbeelddaarvan.Lidstatenmogenooknietgehinderdwordenomverdergaandemilieu-eisentestel-lendandeEUdoet.

Beter asielbeleidDecontrolesaandegrenzentussendeEU-landenzijnalgrotendeelsverdwenen.HierdoorheeftdeEuropeseUnieééngezamenlijkebuitengrensgekregen.Delidstatenwerkensteedsmeersamenophetgebiedvanveiligheidenanderegrensoverschrijdendeproblemenzoalsterrorisme,criminaliteit,asielenmigratie.NuisindeEUafgesprokenaanwelkeminimum-voorwaardenasielproceduresendeopvangvanasielzoekersmoetvoldoen.Erzijnnoggroteverschilleninhetasielbeleidvanlidstaten,wat‘asielshoppen’enmisbruikindehandwerkt.Bovendienleidtdittoteenrace to the bottom,omdatveellidstatenproberenminderaantrek-kelijktezijnvoorasielzoekersdanhetbuurland.Daardoorkomenderechtenvanvluchtelin-geningevaar.BinnendeEuropeseUnieisvoorgesteldomtotéénEuropeesasielbeleidtekomenwaariniederelidstaatdezelfdeprocedurezalhanterenvoortoelatingvanasielzoekersindelidstaten.Ditinitiatiefisnastrevenswaardig,maarhetresultaattotnutoeisnoglangnietvoldoende.Hetisvanhetgrootstebelangdatdezeasielproceduretenvollevoldoetaandeverdragendiedaaroverzijngesloten.VoorpolitiekevluchtelingendiemetredenvrezenvoorvervolgingineigenlandmoetaltijdplaatszijninEuropa.Omsteunvoorhetverlenenvanasieltebehoudenishetgoedomafsprakentemakenoverdeverdelingvanasielzoekersoverdelidstaten,zodatallelandenevenredigbijdragenaandeopvangvanvluchtelingen.

Europees energiebeleidSindsindejaren’70inNederland,eerderdaninanderelanden,eensterkemilieubewegingisontstaan,bestaaterinonslandveelaandachtvoordeschoneopwekkingvanelektriciteit.InmiddelsisdaaraanonderinvloedvandeEUeeneindgemaakt.Deelektriciteitsproductiekomtinhandenvaninternationaleondernemingen.Grensoverschrijdendeelektriciteitsnetwer-ken,ooitbedoeldombijeenbinnenlandsestoringtekunnenbeschikkenoverelektriciteituitdebuurlanden,wordennuvolledigingezetvoordeinternationalehandelinstroom.Daardoorkrijgtnietlangergroenestroomvoorrang,maarelektriciteitdieweopdegoedkoopstmoge-lijkewijzekunnenimporteren.Wegebruikennustroomuitbruinkoolenkernenergiedieweopeigenbodemlievernietproduceren,terwijlschonecentraleszijnstilgelegd.DitmaaktdeNederlandseenergievoorzieningnodeloosafhankelijkvanEuropeseregelzucht.Dezebe-moeieniswerktinhetvoordeelvankernenergie,dieminderbroeikasgasveroorzaaktmaarweleenonoplosbaarafvalprobleem.EnhetEuropesebeleidzetookdedeuropennaarbio-

Page 15: Een beter Europa begint nu - November 2006

EEn bEtEr Europa bEgint nu

1�

EEn bEtEr Europa bEgint nu

brandstoffendiewegrotendeelsmoetenimporteren.DitzaltenkostegaanvanhettropischeregenwoudendevoedselproductieindeDerdeWereld.Omhetgoedebeleiduitdejaren’80en’90tekunnenvoortzettendientNederlanddezeggenschapoverdeeigenenergievoorzie-ningterugtekrijgen.

Bestrijden internationaal terrorismeHetmoetvoorpolitie,justitieendeinlichtingendienstenuitverschillendelandengemakkelij-kergemaaktwordenomsamentewerkenengegevensuittewisselen.Daarmeeisinternatio-nalecriminaliteitenterrorismeeffectievertebestrijden.Daarnaastmoeterveelmeeroogzijnvoorhetaanpakkenvandevoedingsbodemvanterrorisme:armoede,uitsluiting,onderdruk-king.

Naar een sociaal EuropaVoordeuitvoeringvansociaalbeleidblijvendelidstatenverantwoordelijk.DeEuropeseUniemoetdeuitvoeringvanditbeleidindelidstatennietonmogelijkmaken.VoordeSPiseensociaalEuropaindeeersteplaatseenEuropawaarinlidstatennietmetelkaarconcurrerenoparbeidsvoorwaardenenpubliekeensocialevoorzieningen.EenEuropawaarinwordtingezetopbehoudenuitbreidingvansocialeverworvenhedeninplaatsvandeondermijningdaarvan.Grootschaligeharmoniseringvansocialewetgevingisnietwenselijk,alishetalleenmaarvanwegedeenormeverschilleninlevensstandaardtussenverschillendelidstaten.Weldienenarmerelidstatenactiefgeholpentewordenmethetverhogenvanhunsocialepeil.

Minder regels met meer effectDenualgeldende97.000pagina’sEuropesewettenenreglementenmoetenvereenvoudigdenverminderdworden.BesluitendieinEuropawordengenomen,moetenbijvoorkeurvaneenhorizonbepalingmetevaluatiedatumwordenvoorzien.Zokanernaeenpaarjaarwordenbekekenofhetbetreffendebesluithetgewensteresultaatheeftopgeleverdofdathetbeterkanvervallen.

Geen gecentraliseerd Europees buitenlands beleidDemeestpositieveinbrenginhetbuitenlandsbeleidwordtinhetalgemeennietgeleverddoordeEU,maardoorafzonderlijkelidstaten.SommigeEuropeselandenlopenvooropinontwikkelingshulp,vredesbemiddelingensteunaanachtergesteldeenonderdruktegroe-pen.DeEUisdaarentegenlog,traagenvooralgerichtophetbehalenvanvoordelenvoorbelangrijkeEuropesebedrijvenenophetvergrotenvandeeigeninvloedalswereldmacht.TijdenshetbeginvandeIrak-oorlogvan2003bleekdateengezamenlijkEuropeesstandpuntonmogelijkwasomdateendeelvandeEU-statenbijvoorbaatvrijwelautomatischAmerikavolgde.DatleidtertoedatEuropawaarschijnlijkalleeninstaatisomheteenstewordenovereengemeenschappelijkebuitenlandsepolitiekalsdievrijwelgelijkisaandeAmerikaansebui-tenlandsepolitiek.Deverplichtingomeengemeenschappelijkbuitenlandsbeleidtevoeren,zoalsdatwasvoorzienindeEU-grondwet,zoudanslechtseenTransatlantischepolitiekop-leveren.HetrechtvanEU-lidstatenomeenbeterebuitenlandsepolitiektevoerendanbinnenzo’nkadermogelijkis,kanhetbestewordenbeschermddoordevrijekeuzevandeEuropesestatentebehoudenenteversterken.Hetontbrekenvaneengrondwettelijkeverplichtingtoteenheidvanoptredenstaatcoördinatievanhumanitairehulpenanderenuttigeinitiatievengeenszinsindeweg.EenEuropeseministervanBuitenlandseZakenisderhalvenietwenselijkendatgeldtookvoordevormingvaneenEU-leger.Ookmoetdebestaandeinterventiemachtgeenbevoegd-heidhebbenomookbuitenonscontinentendesnoods‘preventief’optetreden.OnderhetvoorwendselvandeveiligheidvanonscontinentwordengrotehoeveelhedenbelastinggeldgeïnvesteerdindemoderniseringenuitbreidingvandeEuropesebewapeningsindustrie,dieerondermeerviawapenexportopuitishaarinternationalepositieteversterken.HetEuro-peesbewapeningsinstituutzoudaaromgeslotenmoetenwordenenerdienteenaanscher-pingtekomenvandeEuropeseregelsvoorwapenhandel.Nietmarktregelsmaarmensen-rechtenhorendeleidraadtevormenindecriteriavoordewapenhandel.

Page 16: Een beter Europa begint nu - November 2006

EEn bEtEr Europa bEgint nu

1�

EEn bEtEr Europa bEgint nu

Page 17: Een beter Europa begint nu - November 2006

EEn bEtEr Europa bEgint nu

1�

EEn bEtEr Europa bEgint nu

Hoofdstuk4

De grootte van de Europese unieSindsdeondergangvandoorcommunistengeleideregeringeninhetoostenvanEuropawerduitbreidingvandeEUinoostelijkerichtingvooralgezienalshetsluitstukvandeKoudeOorlog.DewensinhetwestenvanEuropaomsneldeoverwinningophetoostentekunnenvierenwonhetvanallerleipraktischebezwaren,zoalsdegevolgenvanverschilleninecono-mieenbestuurstradities.OokwerdvoorbijgegaanaandegroeiendematevanbemoeizuchtvandeEU,diemisschienwelkanfunctionerenineenkleinverbandvanenkelebuurstatenmaarveelmoeilijkerineenbredesamenwerkingvoorheelEuropa.IndeoostelijkelandenwerdhetbehorentotdeEUgezienalshetwondermiddeltegeneconomischeachterstand,burenruzies,etnischeconflicten,milieuverloederingeneentekortaandemocratie.Diecombi-natievanomstandighedenheeftin2004geleidtotdegrootsteuitbreidingvandeEUdieooitheeftplaatsgevonden,ineensvan15naar25staten.OoknadieuitbreidingendeaanstaandeuitbreidingmetBulgarijeenRoemenië,omvatdeEUpasdehelftvandeEuropesestaten.OververdereuitbreidingenzijnalinhetverreverledenofrecentverwachtingengewektbijderegeringenenbevolkingenindeWestelijkeBalkan,inTurkijeeninlandendievroegertotdeSovjet-UniebehoordenmaarzichnutegenRuslandafzetten,zoalsMoldaviëenOekraïne.

DeBig-Banguitbreidingvan2004heeftdeUniezowelophetvlakvanbeleidalsvaninterneorganisatievoorgroteproblemengeplaatst,diemetRoemeniëenBulgarijeerbijvanaf1janu-ari2007alleennogmaargroterworden.Hetgaatonderandereomdevraaghoederelatiefzwakkeeconomieënvandetiennieuwelidstatenbinnendegrootsteinternevrijemarktterwereldgeïntegreerdmoetenworden.Daarbijishetvrijeverkeervanwerknemerseenvandegrootsteuitdagingen.Ondanksdebeperkendemaatregelenwerkenmomenteelongeveer100.000werknemersuitMidden-enOost-EuropalegaalenillegaalinNederland,vooraluitPolen.Indekomendetijdkaneennieuwegolfvangoedkopearbeidskrachtonzearbeids-marktoverspoelen.WerknemersuitdenieuweEU-landenzijnwelkom,maarwemoetenhenenonsbeschermentegenextremeuitbuitingenervoorzorgendatdeNederlandsearbeids-marktenhetondernemersklimaatnietwordenverstoord.Daarnaastmoetrekeninggehou-denwordenmethetfeitdatgrotegroepenuiteconomischenoodzaakverhuizendemensennadeligegevolgenkanhebbenvooronderanderedesocialestabiliteitinsamenlevingen.TegelijkertijdheeftdeEUeenverantwoordelijkheidnaardenieuwelidstaten.Hetperspectiefvanlidmaatschapwasvoorveellandeneenstimulansvoordemocratischeeneconomischehervormingen,respectvoormensenrechtenenrechtsstaat.NudezelandenlidzijnvandeEUhoudtdezeverantwoordelijkheidnietop.Dezelidstatenmoetennogsteedsgeholpenwordenomhetdemocratische,socialeeneconomischeniveauvandeoudelidstatentebereiken.VoorkomenmoetwordendatWest-EuropeselidstatendekrentenuitdeOost-Europesenieuwkomershalen,dooropgroteschaalbijvoorbeeldhoogopgeleidenofvakmensennaarWest-Europatehalen.

Mededoordeproblemendiedeuitbreidingvan2004heeftopgeleverdisdepubliekesteun

Page 18: Een beter Europa begint nu - November 2006

EEn bEtEr Europa bEgint nu

1�

EEn bEtEr Europa bEgint nu

voorverdereuitbreidingsterkafgenomen.DeopnamevanBulgarijeenRoemeniëindeUnieisgebeurdinstrijdmetdepubliekeopinie.Zoweldesituatieinkandidaat-lidstatenalsdege-volgenvanuitbreidingvoordeoudelidstatenversterkendenoodzaakomuitbreidingvandeUniekritischerdantotnutoeonderdeloeptenemen.Decombinatievanverdieping(waarbijdeEUsteedsmeermachtenbevoegdhedenkrijgt)enverbreding(waarbijsteedsmeerlan-denlidworden)isnietlangertehandhaven.

OpdekortetermijnisverdereuitbreidingvandeUnienietwenselijk.EerstdientdeUnieafgeslanktenhervormdteworden.UitbreidingvandeUniemetdeovergeblevendriekan-didaat-lidstatenKroatië,TurkijeenMacedonië,heeftgeenhaast.Eerstzullendeproblemenmetbetrekkingtotdielandenserieusmoetenwordenopgelost.AndereEuropeselandendienenopkortetermijnnietdestatusvankandidaat-lidstaattekrijgen.DeaandeEUgren-zendelandenkunnenbijdeUniebetrokkenwordenviahetEuropeesNabuurschapsbeleid.DatnabuurschapsbeleidmagernietopgerichtzijnomdielandenondergeschikttemakenaandebelangenvandeEUenondernemingenuitEU-staten,maarmoetertoebijdragendatzegemakkelijkerensnelleropeengelijkniveaukunnenkomen.Eenb-lidmaatschapofeen‘Europavantweesnelheden’wijzenwijaf.Beteresamenwerkingmetniet-lidstatenjuichenwetoe.

VOORSTELLENVOOREENEVENWICHTIGEREUROPESEUNIEUitbreiding van de toetredingscriteriaLidstatendietoewillentredentotdeEUmoetenstriktvoldoenaandeKopenhagen-criteria.Volgensdezecriteriamoeteentoekomstiglideenstabieledemocratiehebbendiederechtsstaat,deeerbiedigingvandemensenrechtenendebeschermingvanminderhedenwaarborgt.VerdermoetdekandidaatdegemeenschappelijkeregelsendeEU-wetgevingovernemenenovereenfunctionerendemarkteconomiebeschikken.DitlaatsteisvanbelangomdatdenieuwelidstaatdevrijeconcurrentieindeEuropesemarktmoetaankunnen.HetabsorptievermogenwasreedsonderdeelvandeKopenhagen-criteria,maarisinhetverledenveronachtzaamd.Indetoekomstmoetditcriteriumveelzwaardermeewegen.DithoudtwatonsbetreftindatbeoordeeldmoetwordenofdeinstellingenvandeEU,delidstatenenbe-volkingenvandelidstatengereedzijnvoordieverdereuitbreiding.PasnadatdeRaadheeftvastgestelddatuitdepraktijkisgeblekendataanallecriteriavolledigwordtvoldaan,kaneentoetredingsdatumgenoemdwordenenkanhetratificatieprocesindeverschillendelidstatenvanstartgaan.

Referendum over toekomstige uitbreidingenOnderzoeknaaraanleidingvanhetreferendumoverdeEuropesegrondwettoontaandatdeuitbreidingmetde10nieuwelidstatenvoorveelmenseneentesnelleentegrotestapwas.OmburgersmeerbijEuropatebetrekkenendraagvlakvoordeEUnietverdertelateneroderenishetnoodzakelijkdatzijeenstemkrijgenbijdergelijkeingrijpendebeslissingen.DeNederlandsebevolkingmoetviaeenbindendreferenduminspraakkrijgenovervoorgesteldeuitbreidingen.Eendergelijkreferendummoetpasplaatsvindenalsdekandidaat-lidstaataandecriteriavanKopenhagenvoldoet.

Meer financiële steun voor arme lidstatenVeellidstatenhebbenprofijtgehadvanhuntoetredingtotdeEU.DearmeEU-lidstatenblij-venechterachterenverdienendaarommeerondersteuningomhuneconomieensamenle-vingopeenwenselijkniveautebrengen.DeEU-structuurfondsenmoetenexclusiefvoordezelandenbeschikbaarworden.Tevensmoetendezelidstatendemogelijkheidkrijgenomeenbraindraintevoorkomen.

Reguleren vrij verkeer van werknemersEenongeremdverkeervanarbeidskrachtenuitnieuweEU-landenwerktontwrichtend.Werknemersuitdenieuwelidstatenwordenuitgebuit,Nederlandsewerknemerswordenverdrongenenkleineondernemerswordenuitdemarktgeduwd.Wemoetendegrenzendus

Page 19: Een beter Europa begint nu - November 2006

EEn bEtEr Europa bEgint nu

1�

EEn bEtEr Europa bEgint nu

nietverderopenen,maarjuistgrenzenstellen.LatenweeerstinNederlanddeboelopordebrengen,illegaalwerkbestrijden,gelijkloonvoorgelijkwerkgaranderenenervoorzorgendatallemensendienunogaandekantstaanaanhetwerkkomen,zoalswerkzoekendenenmensenmeteenarbeidshandicap.VooriedereendietochinNederlandwilwerkenmoetendeNederlandsewettenenregelsgelden.WekunneneenCAO-autoriteitlatencontrolerenofbui-tenlandsewerknemerskrijgenwaarzerechtophebben.Ookzijnforseboetesophunplaats:danvervallenvoorwerkgeversdevoordelenvanhetuitbuiten.Hetisookverstandigombijhetverlenenvantewerkstellingsvergunningentaaleisentestellen.Vooralinsectorenalsdebouwenbijproductiewerkishetvoordeveiligheidnoodzakelijkelkaartekunnenwaarschu-wen.Ennuhetonderscheidtusseneenwerknemerenzelfstandigesteedsvagerwordt,ishetgerechtvaardigddatzelfstandigenzonderpersoneel(zzp’ers)insectorenalsdebouwvollediggaanvoldoenaandeArbowet.Verderishetzaakdeuitzendbrancheopteschonen,tebeginnenmetdeherinvoeringvandevergunningplichtvooruitzendbureaus.

Voorlopig geen uitbreiding op de BalkanAlbanië,Bosnië-HerzegovinaenServië-MontenegrohebbenuitzichtgekregenopEU-toetre-ding,maarhebbennognietdestatusvankandidaat-lidstaatgekregen.Hetperspectiefvanlidmaatschapfungeertvaakalsstimulansvoordemocratischeeneconomischehervormin-gen,respectvoormensenrechtenenrechtsstaat.DeEUexporteertzostabiliteit,endatiseengoedezaak.Gedanebeloftenhorennagekomenteworden,omdatdegeloofwaardigheidenbetrouwbaarheidvandeUnieenNederlandnietterdiscussiemagkomentestaan.Maardedrangomzosnelmogelijkkandidaat-lidteworden,leidtooktotoverhaasteeconomischehervormingenensocialeverslechteringen.VerdermoetervoorgewaaktwordendatergeeninstabiliteitindeUniewordtgeïmporteerd.Hettekortaandraagvlakonderdebevolkingindelidstatenoverdeuitbreidingkanleidentotinstabiliteit.Daarommoetendezelandentoetredingsperspectiefbehouden,maarkanervanverderestappenrichtingvolwaardiglidmaatschapvoorlopiggeensprakezijn.DeEUmoetdezeaspirant-lidstatenmetbehulpvanEU-geldenblijvenondersteuneninhunontwikkeling,maarhennogevenopeenafstandjetehouden.ZokunnendezelandenzichontwikkelentotdatzeéchtklaarzijnvoordeEU,endeEUvoorhen.Hetisgeblekendatlandenzichindeaanloopnaarhetlidmaatschapsnellerengemakkelijkerhervormendannatoetreding.

Page 20: Een beter Europa begint nu - November 2006

EEn bEtEr Europa bEgint nu

�0

EEn bEtEr Europa bEgint nu

Page 21: Een beter Europa begint nu - November 2006

EEn bEtEr Europa bEgint nu

�1

EEn bEtEr Europa bEgint nu

Hoofdstuk5

Een vruchtbaar landbouwbeleid DatEuropesesamenwerkingvruchtenkanafwerpenbewijsthetlandbouwbeleid.HetEuro-peselandbouwbeleiddatalsinds1957gevoerdwordt,heefttoteengeweldigeexplosievandeproductiegeleid.HetgeldtalséénvandepeilersvandehuidigeEuropeseUnie.BijnadehelftvanhetEuropesebudgetwordtaanlandbouwuitgegevenendiscussiesoverdeveiligheidvanvoedselnaaraanleidingvanhetBSE-drama,devarkenspestendevogelgriepvindenvooreenbelangrijkdeelinBrusselplaats.Maarditbeleidisanno2006hopeloosachterhaaldenineffectief.Hetheeftgeleidtothandelsbelemmeringen,dierenmishandelingenhetiseengeweldigekostenpostopdeEuropesebegrotinggeworden.Landbouwhervor-mingenopEuropeesniveauzijndaarommeerdannoodzakelijk.Hierbijdientnatuurlijkwelrekeninggehoudentewordenmethetbelangvanlandbouwvoormensen;Europamoetvooreenbelangrijkdeelzelfvoorzienendzijnzodatvoedselvoorzieninggegarandeerdkanworden.Dediscussiehieroverisalenigejarenopgang,maardaadwerkelijkehervormingenzijntotnutoegrotendeelsuitgebleven.

De enige effectieve uitweg uit de huidige crisis is een radicale omvorming van het Europese landbouwbeleid. uitgangspunten van het nieuwe landbouwbeleid zouden moeten zijn: a.deomschakelingvanoverproductienaartoereikendevoedselvoorzieningb.hetgaranderenvandevoedselveiligheidenhetwelzijnvandier,mensenmilieuc.hetbehoudenvaneenboerenstandzowelopnationaalalsopEuropeesniveau.

Elkeregioindewereldzouinprincipezelfinstaatmoetenzijnomvoorhaareigenvoedsel-voorzieningtekunnenzorgen.Wijkerenonsdanooktegenhetideedatdewereldvoedsel-marktmaarzoveelmogelijkopengegooidmoetworden.DezewegisnietheilzaamvoordeboereninNederlandenooknietvoorontwikkelingslandenwierafhankelijkheidalleenmaarzalgroeienalszijomschakelen.Duurzameontwikkelingkomtéchttotstandwanneerookdezelandenvoldoendevoedselvoordeeigenbevolkingproducerenenniet–zoalsnualvaakhetgevalis–voedselvoorhetWestenproducerenendaarbijdenodenvandeeigenbevolkingvergeten.

VOORSTELLENVOOREENVRUCHTBAARLANDBOUWBELEIDLandbouwsubsidies naar de boerenVolgenshetLandbouw-EconomischInstituut(LEI)houdenelkedagzevenNederlandseboerenbedrijvenermeeop.Vandeboerendiedoorgaan,levenerveleinrelatievearmoede.TegelijkertijdontvangengrotemultinationalszoalsHeineken,NestléenDSMmiljoeneneuro’saanlandbouwsubsidiesperjaar.ZoontvingNestléNederlandindeperiode1999-2003zo’n400miljoeneuro.ZelfsSchipholkreeglandbouwsubsidievoordeaanlegvandePolderbaan.

Page 22: Een beter Europa begint nu - November 2006

EEn bEtEr Europa bEgint nu

��

EEn bEtEr Europa bEgint nu

Landbouwsubsidieszoudenvoortaanuitsluitenduitgekeerdmoetenwordenaandeagrariërszélf,nietaanmultinationalsofverpachters.Desteundieaanéénagrariërkanwordenuitge-keerdzounieteenmodaalinkomentebovenmoetengaan.Hierdoorzalhetgrootschaligeenindustrieelboerenookeenstukminderaantrekkelijkworden.Desubsidiesmoetenlosgekop-peldwordenvanproductie,grondbezitenhistorischereferentieenzoudenjuistduurzaamendiervriendelijkwerkenmoetenstimuleren.

Subsidie voor ‘groene’ en ‘blauwe’ dienstenBoerenverlenenindirecteenheleboelpubliekediensten.Denkbijvoorbeeldaanhetbeheervanlandschap,natuurenwater(‘groene’en‘blauwe’diensten),uitvoeringvanmilieubeleidenbeschermingvancultureelerfgoed.Voorkomenmoetwordendatdeberoepsgroepdie70procentvanonsnationaalterritoriumbeheert,verdwijnt.Dezedienstenkomentengoedeaandesamenlevingmaarwordenmomenteelnietofnauwelijksvergoed.DeSPsteltvoordatboereneenvergoedingontvangenvoorhetverlenenvan‘groene’en‘blauwe’diensten.

Betere regelgeving voor milieu, voedselveiligheid en dierenwelzijnErmoetstrengereregelgevingontwikkeldwordenophetgebiedvanmilieu,voedselveiligheidendierenwelzijn.Diertransportenmoetenzoveelmogelijkwordentegengegaandoorlageremaximumreistijdenenhetslachtenvandierenzouinprincipezoveelmogelijkindeeigenregiomoetenplaatsvinden.

Overproductie ontmoedigenNunogisersprakevanoverproductie,bijvoorbeeldvangranenenzuivel.Datisongewenstenhetleidttotonbedoeldeneveneffecten.Omoverproductievanlandbouwproductenteont-moedigenmoethetquotasysteemdatgrenzensteltaandeproductiewordenuitgebreid.

Afschaffen exportsubsidiesAanhetgesubsidieerddumpenvanlandbouwoverschotteninhetbuitenlandmoeteeneindegemaaktwordendoorexportsubsidiesafteschaffen.Tevenszoudenontwikkelingslandenmeermogelijkhedenmoetenkrijgenomeigenmarktentebeschermen.

Preferentiële markttoegang voor ontwikkelingslandenOmdeEuropeselandbouwsectorteprikkelenzichminderterichtenopdewereldmarkt,moetendetarievenopgrensoverschrijdendhandelsverkeerinstandwordengehouden.Pre-ferentiëletoegangvoorontwikkelingslandenmoettegelijkertijdwordenuitgebreid.Ookmoetdetariefescalatievoordezelandenwordengekeerd.Nuzijndetarievenvoorruweproductenlagerdanvooreindproducten.Omdeontwikkelingvandeeconomieëninontwikkelingslan-dentestimulerenmoetdeimportvaneindproductenjuistbevorderdworden.

Anything-but-Armsregeling uitbreidenDeAnything-but-Armsregeling,waarbijde48armsteontwikkelingslandenvrijetoegangkrijgentotEuropesemarkten,moetuitgebreidworden,zodatookbijvoorbeelddeHighlyImpoverishedPoorCountries(HIPC-landen)hierondervallen.

Landbouwproducten uit de WTODelandbouwsectorinontwikkelingslandenzouuitgeslotenmoetenwordenvandehandelsli-beraliseringvandeWTO.Ontwikkelingslandenmoetenhetrechthebbenomhuneigenland-bouwsectoroptebouwenentebeschermen.Tegelijkertijdmoetenlidstatenhetrechtkrijgenomgenetischgemodificeerdelandbouwproductentegentehoudenenomeisentestellenaanproductenophetvlakvandierenwelzijnenarbeidsomstandigheden.

CofinancieringHetlandbouwbeleidmoetindetoekomst(gedeeltelijk)uitnationalemiddelengefinancierdworden.OpditmomentkomendelandbouwsubsidiesvollediguitBrussel.Maarviazoge-naamdecofinancieringkrijgtNederlandmeerzeggenschapoverhettevoerenlandbouwbe-leid.Uitberekeningenblijktdatbij25%cofinancieringdenettopositievanNederlandmetongeveer170miljoeneuroperjaarverbetert.

Page 23: Een beter Europa begint nu - November 2006

EEn bEtEr Europa bEgint nu

��

EEn bEtEr Europa bEgint nu

Hoofdstuk6

Een betaalbare Europese unieDetotaleuitgavenvandeEUzijndelaatstejarentoegenomentotbijna100miljardeuroperjaar.HetNederlandseaandeelindeontvangstenoverdeperiodetotenmet2006zalnietveelveranderen.Debijdragenzullenechterwelgaanstijgenvanwegedekostenvandeuit-breidingeneenstijgingbijdebetalingenuitdestructuurfondsen.Hierdoorzaldenettopositieindejaren2004-2006verderverslechterentenopzichtevanhetniveauvan2003.NederlandisalenigetijdeenvandegrootstenettobetalersindeEU.Debijdrageperhoofdvandebevolkingsteegvan180euroin2003naar194in2004terwijlvoor2006eenstijgingwordtverwachttot250ofzelfs300euro.HetiseendringendenoodzaakdeuitgavenvandeEUtebeperkenendeNederlandsenettobijdrageaanbandenteleggen.WatditlaatstebetreftheeftdeNederlandseregeringinmiddelseenmiljardeurokortingbedongenopdeafdrachtenvanNederlandaandeEUvanaf2007.WatditechtervoorinvloedzalhebbenopdenettobijdragevanNederlandisvooralsnognietduidelijk.

NaasteenteruimuitgavenpatroonzijndeEuropesebestedingenondoorzichtig.VoordeelfdekeeropeenrijisdeEuropeseRekenkamerin2006totdeconclusiegekomendathetvol-strektonduidelijkiswaardeEUhaargeldaanuitgeeft.OpverzoekvandeSPheeftministerZalmalbeloofdzijnEuropesecollega’sonderdruktezettenhierover.MaarnietalleenBrusselvaltietsaanterekenen.DeAlgemeneRekenkamersteldein2006ineenvernietigendrapportdaterookweinigzichtisopdebestedingvanderuim2miljardeurodieNederlandin2004vanBrusselontving.

VOORSTELLENVOOREENBETAALBAREEUBeperking EU-begrotingBijeenEuropametminderambitieshoortookeenanderfinancieelplaatje.DeEuropesebegrotingmoetindekomendejarennietgroeienmaarkrimpen.IniedergevalmagdeEuro-pesebegrotingonderdehuidigeomstandighedendegrensvan1%vanhetBrutoNationaalInkomen(BNI)vandeUnienietoverschrijden(in2006zo’n860miljardeuro).

Bij afkeuring jaarrekening de bijdrage opschortenIndiendeEuropesejaarrekeningindetoekomstopnieuwdoordeEuropeseRekenkamerwordtafgekeurd,zalNederlandmoetenkorteninhaarbijdrageaandeEU.Inhetuiterstegevalmoetdebijdragezelfswordenopgeschort.IndienhetEuropeesParlementdejaarreke-ningafkeurtmoetdeEuropeseCommissiehaarverantwoordelijkheidnemenenopstappen.OmdetransparantievandebestedingvanEU-geldenindelidstatenteverbeteren,wordenlidstatenverplichtdebestedingenteverantwoorden.

StabiliteitspactHet‘stabiliteitspact’datgeldtvoorallelandendietotde‘eurozone’indeEuropeseUnieho-

Page 24: Een beter Europa begint nu - November 2006

EEn bEtEr Europa bEgint nu

��

ren,verplichtdedeelnemendelandenomdeinflatie,hetoverheidstekort,deoverheidsschuldendelangetermijnrentetebeperken.Zodoendewordtsteedsverdergaandeconvergentievandeeconomieënvandedeelnemendelandenbewerkstelligdenkandestabiliteitvanhungezamenlijkemunt,deeuro,wordenbewaakt.EenstabieleeuroisinhetbelangvanalledeelnemersaandezeEuropeseMonetaireUnie.Diecriteriabeperkenechterweldekeuzesvoorderegeringenvandelidstaten.Zijwordendoordezecriteriagedwongenhunpolitiekehandelentedoenpassenbinnendegrenzenvaneenuiterstgeliberaliseerdemarkteconomie.DeEuropeseMonetaireUnieheeftdetraditionelebevoegdhedenvaneennationaleregeringafgeschaftofaanbandengelegd.Denationalemonetairebevoegdheden,dieondernationaaldemocratischtoezichtstonden,zijnovergedragenaandepolitiekonafhankelijkeEuropeseCentraleBank.Landendiedeeluitmakenvandeeurozone,kunnengeennationalemone-tairemaatregelenmeernemen(zoalsdevaluatieenrentestanden)enwetenzichoverigenssterkbeperktinhunmogelijkhedenopnationaalniveausociaal-economischemaatregelentenemen.Decriteriavooroverheidstekortenoverheidsschuldkunnenlidstatenverplichtentotsnelleenomvangrijkebezuinigingen,dieingaantegendewensenenbehoeftenvandeeigenbevolking.Geblekenisdatnietallelidstateningelijkemateaandecriteriavanhetstabiliteits-pactwordengehoudendoordeEuropeseCommissieendeEuropeseCentraleBank.GrotelandenalsFrankrijkenDuitslandkrijgenaanzienlijkmeerruimtealshetgaatombijvoorbeeldoverheidstekortenstaatsschulddankleinerelanden,zoalsNederland,GriekenlandenPor-tugal,diealtemakenkregenmetdedreigingvantorenhogeboetesbijniet-nalevingvandecriteria.Datisnietaanvaardbaar.Allelidstatenhorenopgelijkewijzebehandeldteworden.Indienerredenenzijnomdecriteriaaantepassenvoorgrotelanden,dienenookkleinerelandendieruimtetekrijgen.Indiendieruimtenietaankleinerelandengegundworden,horenookdegrotelidstatenergeenaanspraakoptekunnenmaken.

Hervorming structuurfondsenDesubsidiesdieNederlanduitBrusselontvangtzijnvaakbedoeldvoorondersteuningvanprojectenwaardenoodzaakvoorEuropeesinitiatiefontbreekt.WatisbijvoorbeelddeEuropesenoodzaakomvanuitBrusselmeerdan4miljoeneurobeschikbaartestellenvoorfietspadeninDrenthe?Waarinligthetgrensoverschrijdendebelangomeengeveltuinenwed-strijdinAmsterdamOud-WesttefinancierenmetEuropeesgeld?Alshierechtbehoefteaanis,ishetlogischdatditdoordeNederlandseoverheidbetaaldwordt.Inplaatsvanhetrond-pompenvangelduitdestructuurfondsentussenderijkelidstatenkanditgeldbeteringezetwordenalspre-toetredingssteunenomdenieuwelidstatenuitOost-Europateondersteuneninhunontwikkeling.

Eén vergaderlocatie voor het EPVoordeuitbreidingmettiennieuwelidstatenin2004wasermethetaanhoudenvantweevergaderlocatiesvoorhetEuropeesParlementeenjaarlijkseextrauitgavevan200miljoeneurogemoeid.Sindsdeuitbreidingzijndezekostennogveelhoger.Datisweggegooidgeld.ErmoeteeneindkomenaanhetmaandelijkseverhuiscircustussenBrusselenStraatsburgenerdientdefinitiefvooréénlocatietewordengekozen.Zolangdatnietgebeurt,wordternietalleengeldverspildmaarvooralookhetvertrouwenvanburgers–dieinmiddelssamenéénmiljoenhandtekeningenzettenomdezedommedubbelzetelteschrappen.Envertrou-wenkomtdeEuropeseUnietochalzoruimschootstekort!