14
Ang Daba-Daba ang rebolusyonaryong pahayagan pangmasa sa Panay. Ginapublisar ini makaisa kada bulan. Ginabaton sang Daba- Daba ang ano man nga kontribusyon sa porma sang mga artikulo kag balita kag mga suhestyon para mapauswag ang aton pahayagan. @panayrevinfo @Daba-Daba Panay dabadabapanay.home.blog Sa subong nga Isyu Editoryal: Sublion ang Rebolusyonaryo nga Kaisog sang Katipunan kag Padayunon ang Rebolusyon tubtob Kadalag-an p.1 NPA-NTC Madinalag-on nga Napunggan ang Opensiba sang 61st IB-PA p.4 Sa Rebolusyon ang Masanag nga Buasdamlag p.5 Kamatayon Nagtuga sang Dugang nga Kaisog p.6 Bonifacio: Baganihan sang Masang Anakbalhas p.7 Mga Balita p.9 Binalaybay p.12 Rebanek p.13 Caduy p.14 Tuig 42, Numero 3 Hiligaynon nga Edisyon Nobyembre 2019 Sublion ang Rebolusyonaryo nga Kaisog sang Katipunan kag Padayunon ang Rebolusyon tubtob Kadalag-an ng Nobyembre 30, maragtason nga adlaw para sa mga rebolusyonaryo. Nobyembre 30 sang tuig 1863 ginbun-ag si Gat Andres Bonifacio, ang Amay sang rebolusyong Pilipino, tagtukod sang Katipunan kag dungganon nga lider sang pinaka-una nga rebolusyon sa Asia batok sa Kolonyalistang Espanya. Sa amo nga adlaw ginakomemorar naton ang ika-156 nga anibersaryo sang kaadlawan sang aton pungsudnon nga baganihan. Isa ka lamharon nga mamumugon si Andres Bonifacio. Wala siya makatapos sang pormal nga edukasyon pero duna nga maalam kag gin-edukar ang kaugalingon paagi sa maukod nga pagbasa sang mga libro kag sinulatan pangpulitika, madalom nga pagtuon sang kahimtangan sang Pilipinas sa idalom sang dumuluong nga pagpanakop kag matalom niya nga nakita ang armado nga rebolusyon bilang amo lamang ang pamaagi nga mahilway ang pumuluyong Pilipino. Inspirasyon si Andres Bonifacio sa Pilipino nga pamatan-on. Huwaran siya sa rebolusyonaryo nga kaisog kag militansya nga wala nalingkang sang superyor nga pwersa sang Espanya kag sa tunga sang patraidor nga makig-kompromiso nga ilustrado nga liderato ni Emilio Aguinaldo. Sa rebolusyon sang 1896, ang rebolusyonaryo nga mga pamatan-on amo ang nagbuyagyag sang A Editoryal

Editoryal Sublion ang Rebolusyonaryo nga Kaisog sang Katipunan … · 2019-12-09 · Aton tandaan nga kadam-an sang mga propagandista, manunulat kag lideres sang Rebolusyon 1896 mga

  • Upload
    others

  • View
    7

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Editoryal Sublion ang Rebolusyonaryo nga Kaisog sang Katipunan … · 2019-12-09 · Aton tandaan nga kadam-an sang mga propagandista, manunulat kag lideres sang Rebolusyon 1896 mga

Ang Daba-Daba ang rebolusyonaryong

pahayagan pangmasa sa Panay. Ginapublisar ini

makaisa kada bulan. Ginabaton sang Daba-Daba ang ano man nga kontribusyon sa porma sang mga artikulo kag

balita kag mga suhestyon para

mapauswag ang aton pahayagan.

@panayrevinfo

@Daba-Daba Panay

dabadabapanay.home.blog

Sa subong nga Isyu

Editoryal: Sublion ang Rebolusyonaryo nga Kaisog sang Katipunan kag Padayunon ang Rebolusyon tubtob Kadalag-an p.1

NPA-NTC Madinalag-on nga Napunggan ang Opensiba sang 61st IB-PA p.4

Sa Rebolusyon ang Masanag nga Buasdamlag p.5

Kamatayon Nagtuga sang Dugang nga Kaisog p.6

Bonifacio: Baganihan sang Masang Anakbalhas p.7

Mga Balita p.9

Binalaybay p.12

Rebanek p.13

Caduy p.14

Tuig 42, Numero 3 Hiligaynon nga Edisyon Nobyembre 2019

Sublion ang Rebolusyonaryo nga Kaisog sang Katipunan kag

Padayunon ang Rebolusyon tubtob Kadalag-an

ng Nobyembre 30, maragtason nga adlaw

para sa mga rebolusyonaryo. Nobyembre 30

sang tuig 1863 ginbun-ag si Gat Andres

Bonifacio, ang Amay sang rebolusyong Pilipino,

tagtukod sang Katipunan kag dungganon nga lider

sang pinaka-una nga rebolusyon sa Asia batok sa

Kolonyalistang Espanya. Sa amo nga adlaw

ginakomemorar naton ang ika-156 nga anibersaryo

sang kaadlawan sang aton pungsudnon nga baganihan.

Isa ka lamharon nga mamumugon si Andres

Bonifacio. Wala siya makatapos sang pormal nga

edukasyon pero duna nga maalam kag gin-edukar ang

kaugalingon paagi sa maukod nga pagbasa sang mga

libro kag sinulatan pangpulitika, madalom nga

pagtuon sang kahimtangan sang Pilipinas sa idalom

sang dumuluong nga pagpanakop kag matalom niya

nga nakita ang armado nga rebolusyon bilang amo

lamang ang pamaagi nga mahilway ang pumuluyong

Pilipino.

Inspirasyon si Andres Bonifacio sa Pilipino

nga pamatan-on. Huwaran siya sa rebolusyonaryo nga

kaisog kag militansya nga wala nalingkang sang

superyor nga pwersa sang Espanya kag sa tunga sang

patraidor nga makig-kompromiso nga ilustrado nga

liderato ni Emilio Aguinaldo.

Sa rebolusyon sang 1896, ang rebolusyonaryo

nga mga pamatan-on amo ang nagbuyagyag sang

A

Editoryal

Page 2: Editoryal Sublion ang Rebolusyonaryo nga Kaisog sang Katipunan … · 2019-12-09 · Aton tandaan nga kadam-an sang mga propagandista, manunulat kag lideres sang Rebolusyon 1896 mga

2 DABA-DABA, NOBYEMBRE 2019

pagpanghimulos kag kalakasan sa idalom sang

mananakop nga Espanyol. Paagi sa ila mga sinulatan

napukaw ang pumuluyong Pilipino sa

pagpanghimulos kag pagpamigos sang kolonyalistang

paghari. Ang pila sa mga bantog nga mga

propagandista amo sanday Jose Rizal, Emilio Jacinto,

Juan kag Antonio Luna, Marcelo del Pilar kag si

Graciano Lopez-Jaena nga tumandok sang Jaro, Iloilo.

Ginatawag naton ato nga Una nga Kahublagan

Propaganda, ang kahublagan sa pagbuyagyag sang

mga krimen sang kolonyalista kag sa pagpukaw kag

pag-edukar sa pumuluyo. Ang Una nga Kahublagan

Propaganda nakabulig sa pagpalapnag sang

nasyunalismo kag paghanda sa kaisipan sang

pumuluyo para sa pag-dabdab sang Rebolusyon 1896.

Aton tandaan nga kadam-an sang mga

propagandista, manunulat kag lideres sang

Rebolusyon 1896 mga pamatan-on. Si Gat Andres

Bonifacio nga isa man ka propagandista kag

manunulat, 29 anyos lang sang ginpundar niya ang

Katipunan, si Jose Rizal 36 anyos sang ginpatay sang

kolonyalistang Espanyol, si Emilio Jacinto 20 anyos

sang nagpasakop sa rebolusyon kag sanday Antonio

Luna 33 anyos kag Gregorio del Pilar 24 anyos, mga

maisog nga mga heneral nga nag-away batok sa

imperyalismong Amerikano tubtob sa katapusan sang

ila kabuhi.

Nobyembre 30 sang tuig 1964 gintukod sang

rebolusyonaryo nga mga pamatan-on ang Kabataang

Makabayan (KM) bilang pagpadayon sang rebolusyon

nga gin-umpisahan sang Katipunan ni Andres

Bonifacio. Asta subong nagapabilin ang KM bilang

nagapanguna nga organisasyon sang mga pamatan-on

nga nagapamatok kontra sa imperyalismo, pyudalismo

kag burukrata kapitalismo.

Halin sang gintukod ang KM, nagsulong ang

mabaskog nga kahublagan masa sa bug-os nga

pungsod kag madamo nga mga kadre sang KM ang

nangin kabahin sa liwat nga pagtukod sang Partido

Komunista sang Pilipinas sang Disyembre 26, 1968.

Nagdul-ong ini sa pag-ibwal sang First Quarter Storm

sang 1970 kon sa diin ang mga demokratiko kag

progresibo nga mga pamatan-on ang mayor nga

pwersa kag yara sa unahan sang mga aksyon protesta

batok sa papet nga rehimen US-Marcos.

Sa bag-o nga pungsudnon-demokratiko nga

rebolusyon, ang Ikaduha nga Kahublagan Propaganda

ang ginabandera sang Kabataang Makabayan kag iban

pa nga mga rebolusyonaryo nga pamatan-on.

Kahublagan ini nga nagahanda sa opinyon publiko

sang pag-abanse kag pagdaog sang pigos nga mga

sahi sa pagpamuno sang proletaryado. Kahublagan ini

nga nagapukaw kag nagapahulag sa masa para sa pag-

agom sang pungsudnon nga demokrasya kag

kahilwayan batuk sa dumuluong nga dominasyon.

Ginatos nga pamatan-on halin sa kubay sang

estudyante, mamumugon kag komunidad ang nangin

mayor nga lawas sang anti-imperyalista kag

antipasista nga mga hublag protesta sa sentro sang

Manila sang ulihi nga bahin sang dekada ‘60, pakadto

sa First Quarter Storm sang 1970 tubtob nga

nagmakot ini asta sa iban nga mga probinsya sang

Pilipinas. Ginatos man nga pamatan-on halin sa mga

syudad ang may kalangkag nga nagpadulong sa

kabukiran kag maisog nga nagkapot sang armas agod

batuan ang pasista nga diktaduryang US-Marcos kag

maglunsar sang malawigan nga inaway banwa batok

sa reaksyonaryong estado. Kaupod sang mga

pamatan-on sa kaumhan, nangin maayo sila nga mga

hangaway kag kumander sang New People’s Army.

Ang NPA amo ang hangaway sang pumuluyo,

hangaway sang mangunguma kag hangaway sang

pamatan-on. Bangud sa husto nga linya pang-

ideolohiya, pulitika kag organisasyon sang Partido,

nagdurar ang NPA sang masobra 50 na ka tuig kag

tayuyon ang pagpasakop sa armadong paghimakas

sang bag-o kag preska nga mga pamatan-on halin sa

kubay sang mga mangunguma, estudyante,

mamumugon, mala-mamumugon, propesyonal kag

iban pa nga sektor.

Page 3: Editoryal Sublion ang Rebolusyonaryo nga Kaisog sang Katipunan … · 2019-12-09 · Aton tandaan nga kadam-an sang mga propagandista, manunulat kag lideres sang Rebolusyon 1896 mga

3 DABA-DABA, NOBYEMBRE 2019

Sang putuk-putukan sang paghari sg

diktaduryang US-Marcos sang una nga bahin sang

dekada ‘80, ginatos nga pamatan-on sa Panay ang

nagkadto sa kaumhan para mangin hangaway sang

NPA, pultaym nga organisador sang mangunguma

ukon magtungod sang mga ispisipiko nga linya sang

hilikuton pareho sang edukasyon, propaganda,

pinansya, alyansa kag iban pa. Daku ang ila nangin

amot kag papel sa pagpasulong sang armadong

paghimakas kag pagpapagsik sang mga hilikuton sa

NPA bilang mga kumander kag opisyal pangpulitika,

mga kadre sa mga pangteritoryo nga komite sang

Partido ukon nagapamuno sa mga ispesyalisado nga

mga trabaho.

Sa pagsulong sang rebolusyon, mas naga-

kumplikado kag mas naga-kumprehensibo man ang

tulungdan nga mga hilikuton. Samtang naga-abanse

ang inaway, nagadaku man ang demanda sang mas

madamo nga mga pamatan-on para mangin pulang

kadre kag hangaway, para mas mapabakod ang mga

yunit kag makatukod sang dugang nga mga platun.

Kinahanglan man sang dugang nga mga kadre kag

personel para sa iban pa nga linya sang hilikuton nga

kinahanglanon agud mas mapadasig, mas mahamis

kag mas episyente nga madiriher sang Partido ang

rebolusyonaryo nga gyera.

Ginpakita sang aton rebolusyonaryo nga

kasaysayan kag tradisyon nga desaysibo ang papel

sang pamatan-on para sa pagpasulong sang

paghimakas kag sa pagpadayon sini. May kapasidad

sila sa pagpaabanse kag pagsustener sang isa ka

malawigan nga inaway banwa kag mangin manunubli

nga mga lideres sang proletaryado nga rebolusyon

sang Pilipinas tubtob maagom ang pungsudnon nga

demokrasya kag malab-ot ang sosyalismo.

Kinahanglan papagsikon naton ang kampanya sa

pagpadaku sang hangaway. Kinahanglan ang mas

maikit, mas madamo kag nagapasingki nga mga

taktikal nga opensiba. Yabi ini agod mapataas ang

aton inaway banwa halin sa estratehiko nga depensiba

pakadto sa estratehiko nga pagkapatas.

Pamatan-on, hugot nga kaptan ang

pinakamataas nga porma sang paghimakas. Ini ang

solo kag tunay nga solusyon sa matuod-tuod nga

kahilwayan halin sa gapos sang imperyalismo,

pyudalismo kag pasismo sang estado. Ang kaumhan

nagasinggitan sang ginatos nga mga mapagsik kag

mapagros nga pamatan-on lakip ang mga edukado kag

intelektwal para mag-amot sang ila mga kinaalam kag

kinaadman sa armado nga rebolusyon.

Pamatan-on, paglaum sang pumuluyong Pilipino,

mag-entra sa New People’s Army!

(Pasundayag sang mga pamatan-on nga NPA sa masa)

Page 4: Editoryal Sublion ang Rebolusyonaryo nga Kaisog sang Katipunan … · 2019-12-09 · Aton tandaan nga kadam-an sang mga propagandista, manunulat kag lideres sang Rebolusyon 1896 mga

4 DABA-DABA, NOBYEMBRE 2019

NPA-NTC Madinalag-on nga Napunggan ang Plano

Opensiba sang 61st IB-PAadinalag-on nga napaslaw sang isa ka yunit

sang NPA- Napoleon Tumagtang

Command (NTC) ang plano nga strike

operation sang mga pasistang tropa sang 61st IB-PA

sang gab-i sang Nobyembre 26 sa Igtuble, Tubungan,

Iloilo.

Madasig ang pag-maniobra sang mga pulang

hangaway bago pa man naka-abot ang mga pasistang

tropa. 6:15 sa kagab-ihon, naka-sight kag naka-pwesto

na sa firing position ang mga pulang hangaway 12

metros sa kaaway. Sa ano man nga kabangdanan, ang

gintakod sang kaupod nga Command-Detonated

Explosive (CDX) wala maglupok. Pero maabtik nga

gin-unahan sang palupok sang mga pulang hangaway

ang mga pasistang tropa nga wala gilayon nakabalos.

Liwat nga nagmaniobra ang mga pulang hangaway 20

metros sa mataas nga lugar kag liwat nga nagpalupok

samtang naga-atras. Sa ikaduha nga lukpanay na

nakabalos ang mga pasistang tropa nga nagpalupok

sang 5 ka M203.

Tatlo (3) ka mga pasistang tropa ang

napilasan- ang radioman nga napilasan sa guya, isa

nga napilasan sa agtang, kag isa pa sa may paa.

Kaagahon sang Nobyembre 27, isa ka van ang nakit-

an nga may ginkuha sa lugar sang engkwentro.

Gindagnasan man sang tubig ang malapad nga bahin

sang karsada nga ginpunduhan sang mga pasistang

tropa. Santo sa report, 17 ang nagsulod nga tropa sang

kaaway kag 14 na lamang ang nakabalik sa baryo

upod na ang mga pilason.

Liw-as sa press release nga gin-himo sang 61st

IB-PA kag ginpanagtag sa media, nga may mga tinulo

sang dugo sa direksyon sang tropa sang NPA- wala

sang napilasan sa bahin sang mga pulang hangaway.

Ang wala naglupok nga CDX man ang gin-presentar

nila sa publiko nga ‘nakumpiska’ sa inaway.

Kinaandan na sang pasistang tropa sang gobyerno nga

taguon ang ila mga kaswalidad, pakanubuon ang tropa

sang NPA, kag magsaysay sang mga tinulo sang dugo

sa direksyon sang NPA. Kabahin sang say-ops sang

pasistang kaaway ang mga padihot nga fake news,

mga sala nga datos, kag pag-intriga sa NPA nga kuno

naga-pugong sa mga aktibidad sang mga komunidad.

Buhi nga kamatuoran ang bag-o lang natabo

nga taktikal nga opensiba sang NPA sa diin wala ini

nangin madinalag-on kon indi sa mainit nga suporta

sang masa. Sa aktibo nga paghulag sang masang

pumuluyo halin sa aktwal nga pangalap sang

kongkreto nga datos, pagtago sa mga kaupod kag

pagsuporta sa lohistika madinalag-on nga napaslaw

ang strike operation sang kaaway. Naagaw sang NPA-

NTC ang inisyatiba sa inaway kag nagdulot pa sang

mga kaswalidad sa mga mersenaryo kag pasistang

tropa sang 61st IB-PA. #DD

M

Page 5: Editoryal Sublion ang Rebolusyonaryo nga Kaisog sang Katipunan … · 2019-12-09 · Aton tandaan nga kadam-an sang mga propagandista, manunulat kag lideres sang Rebolusyon 1896 mga

5 DABA-DABA, NOBYEMBRE 2019

Sa Rebolusyon Lang ang Masanag nga Buasdamlag sang mga Bata (Bahin sang Pahayag ni Concha Araneta, Tagpamaba sang National Democratic Front of the Philippines-

Panay angot sa ika-30 nga Anibersaryo sang UN Convention on the Rigths of the Child UNCRC)

ng kada rebolusyonaryo may dala-dala nga

handum nga mag-amot sa pagtuga sang isa

ka katilingban nga hilway kag may

demokrasya, kun indi man para sa iya, para sa iya mga

inanak kag sa masunod nga mga henerasyon sang

bata. Isa ka katilingban nga may hustisya kag

kalinong. Isa ka katilingban kun sa diin, wala pa sila

nabun-ag, napaseguro na nga magadaku ang mga bata

para mangin produktibo, mapagros, malipayon,

ginapalangga kag may kinaalam nga myembro sang

katilingban.

Ang pungsudnon nga programa sang

Demokratiko nga Rebolusyon sang Banwa nagatuyo

nga lubaron ang ugat sang pagpanglapas sang

kinamatarung sang bata – ang pagpamigos kag

pagpanghimulos sang agalon mayduta, burgesya

komprador kag sang imperyalistang Estados Unidos.

Sa subong, ang programa sang DRB

ginapatuman na sang halintang-sa-halintang sang

rebolusyonaryong kahublagan sandig sa ikasarang

sini. Sa matag-adlaw nga kabuhi, ginapatuman sang

mga organo sang gahum pangpulitika kag sang mga

sandigan nga organisasyon masa sa bulig sang NPA,

ang pagpasanyog sang pangabuhian sang masang

mangunguma paagi sa pagpauswag sang ila

produksyon, paghimakas sa pagpanubo sang interes sa

pautang, pagpataas sang presyo sang ila produkto,

pagdemanda sang ayuda sa mga kalamidad kag mga

kampanya sa edukasyon, ikaayong lawas kag

kalinong.

Partikular sa mga bata ginabululigan sang mga

organo sang gahum pangpulitika kag labi sang

rebolusyonaryong organisasyon sang kababainhan ang

pagtukod sang mga organisasyon sang mga bata

bilang pagsakdag, pagpangapin kag pagtib-ong sa

kinamatarung sang mga bata kag agod maka-amot sila

sa pagbag-o sang katilingban sandig sa ila ikasarang

kag mga kinaadman. Ginakilala man ang ila

kinamatarung nga mamatok sa mga nagapanghimulos

kag nagapigos sa ila, kinamatarung magdepensa sang

ila komunidad upod ang ila ginikanan kag

katigulangan. Ginapaseguro nga ginapatuman ang

programa sa edukasyon kag kultura para sa mga bata,

ang programa sa ikaayong-lawas sang mga nanay kag

bata, ang pagtapna sang mga balatian kag paghatag

sang serbisyo medikal.

Nagapakita ini nga ang rebolusyon indi lang

kahibalo magpapas sang reaksyonaryo nga estado

kundi labaw sa tanan, kahibalo magpasad sang bag-o

nga katilingban. Ang nalab-ot na nga mga kadalag-an

sang pumuluyo sa pagpasad sining bag-o nga

katilingban dapat pangapinan naton tanan. Paagi sa

demokratiko nga rebolusyon lamang maagom sang

pungsod kag mga bata niya ang matuod-tuod nga

hilway, masanag kag malipayon nga palaabuton.

Palaabuton nga himud-usan naton tanan, may edad,

pamatan-on kag pati mga bata.

A

Ang UNCRC isa ka international nga instrumento

sang kasugot nga ginbalay agud proteheran ang mga

kinamatarung kag kaayuhan sang mga kabataan,

mga persona nga nagapang-edaron manubo sa 18

anyos. Isa sa mga nagpirma sining kasugot amo ang

reaksyonaryong gubyerno sang Pilipinas.

Page 6: Editoryal Sublion ang Rebolusyonaryo nga Kaisog sang Katipunan … · 2019-12-09 · Aton tandaan nga kadam-an sang mga propagandista, manunulat kag lideres sang Rebolusyon 1896 mga

6 DABA-DABA, NOBYEMBRE 2019

Kamatayon para sa Pumuluyo, Nagtuga sang Dugang nga Kaisog

anday Ka Boy, Ka Abel, Ka Denden kag Ka

Aden, maisog nga nagpakigbahin sa armado

nga paghimakas sang pumuluyo. Maisog man

nila nga ginhalad ang ila kabuhi para sa sahing

anakbalhas nga ila ginpalangga kag gin-alagaran.

Ka Boy

Si Ka Boy, sa pagpangita sang maayo-ayo

kuntani nga pangabuhi, nakalab-ot sa Mindanao.

Nagpanguma siya didto kag nag-entra sa CAFGU.

Matapos nga narealisar niya nga wala man sang

kaseguruhan ang nadangtan nga pagpanguma kag,

kapin ang iya pagka-CAFGU, nagbalik siya sa Panay.

Naorganisa siya sa ila baryo sa

grupo sang mga pamatan-on.

Nangin kabahin man siya

sang Lokal Milisya kag

sang ginpanawagan ang

pagtukod sang Lokal Yunit

Gerilya, isa siya sa mga

nanguna sa pagpatapu.

Wala nagdugay,

nagdesisyon siya nga mangin

katapu na sang Front Gerilya Yunit.

Namolde siya bilang responsable nga kaupod kag

nangin masaligan nga kadre militar sa ila yunit.

Ka Abel

Si Ka Abel, 42 anyos sang nag-entra sa NPA.

Sa ila pa lang nga baryo, nagahulag na siya bilang

Lokal Milisya. Sa dalayon, nagdesider siya nga

magpatapu sa Front Gerilya Yunit. Dalayawon nga

indi pa nangin ulihi para sa iya ang ini nga desisyon.

Ginpangita niya ang yunit kag nagpasugat, sa katuyu-

an nga magpultaym na sa NPA. Sa iya nga pagsampa,

nangin panambiton niya ang kapat-uran sang handum

sang mangunguma nga maangkon ang lupa. Sa sini,

seryoso siya nga nagpauswag sang iya nga

kaugalingon. Modelo siya sang simple nga

pagpangabuhi kag maukod nga paghimakas. Maski sa

iya pa lang nga pagkabag-uhan, nangin mahugod na

siya sa pagtuon kag pagtrabaho. Wala siya nagpang-

alang-alang nga magtuon bisan pa man mas bata sa

iya ang nagatudlo. Sa pihak sang iya nga edad,

angkon niya ang mapagsik nga diwa sang pamatan-on.

Ka Denden

Si Ka Denden, isa sa mga una nga pamatan-on

nga naangutan sa ila baryo. Naorganisa kag napahulag

sa grupo sang pamatan-on. Antes pa man sini,

nagdaku siya nga problemado kag masami nagaka-

imbolbar sa mga kinagamo. Temprano pa nga nag-

untat sa pag-eskwela, nagpa-Manila, nagtesting man

nga mamugon ugaling indi nangin estable sa gihapon,

ang magamo niya nga pamensaron. Nagbalik siya sa

ila baryo. Namensar siya nga magtu-on sa NPA tubtob

nga nahuman ang iya desisyon nga magpultaym. Sa

proseso, diri niya nakit-an ang iya nga kaugalingon.

Amat-amat nga nasabat ang

nagapagamo nga mga

halambalanon.

Nagtubo ang

pagkaresponsable

kag namolde bilang

upisyal sa yunit.

Masami siya nga

nagapamangkot kag

nagahaboy sang iya

panan-awan. Wala siya nahadllok

nga magsala kag nagapangita sang pagtadlong o

kahustuhan. Sa pag-alagad niya sa pumuluyo,

napamatud-an niya nga indi siya uyang nga pamatan-

on sa nagakagaruk nga katilingban. Nagremolde siya

sang iya kaugalingon kag labi nga nangin

mapinuslanon.

Ka Aden

Si Ka Aden, pamatan-on sa baryo nga na-

organisa kag katapu man sang Lokal Milisya. Angay

man sang madamo nga pamatan-on, gindingut sa iya

ang kinamatarung sa pag-eskwela. Sa estado sang

nagahari, kinahanglan pa nga pangabudlayan kag

baklon ang edukasyon. Amo nga sa iya bahin, nangita

siya sang alternatibo nga eskwelahan. Nagtu-on siya

sa NPA. Indi ini nangin mabudlay para sa iya kag sa

proseso, nagdesisyon siya nga magpultaym. Nangin

talunsay ang pagpauswag niya bangud sa masami

ginapamensar niya ang mga hilikuton, ang kabilugan

kag indi ang iya lamang kaugalingon. Responsable ini

nga kaupod nga madasig makalugar kag ara ang pokus

S

Page 7: Editoryal Sublion ang Rebolusyonaryo nga Kaisog sang Katipunan … · 2019-12-09 · Aton tandaan nga kadam-an sang mga propagandista, manunulat kag lideres sang Rebolusyon 1896 mga

7 DABA-DABA, NOBYEMBRE 2019

sa hilikuton. Maskin sa ulihi na niya nga panahon, ang

pamensaron niya gihapon amo ang mga trabaho nga

dapat padayunon sang mga kaupod nga nabilin. Ang

matingkad kag mga ulihi niya nga panambiton amo

ang plano nga nabalay sang komite nga nagahatag

tum-ok sa rekrutment sa hukbo. Tugon niya sa kaupod

nga kun madula man siya, ang yabi nga madamo ang

magabulos.

Sa katilingban nga nagahatag sang madulom

nga puturo sa mga pamatan-on, natural lang nga

nagadamo ang nagaentra sa NPA. Indi pagpabulag-

bulag, pagpabungol-bungol kag paghipos ang ila nga

nakit-an nga solusyon sa kahimtangan nga naga-antus

ang kadam-an. Angay ni Bonifacio kag sang mga

Katipunero, ang mga “mabubuting anak ng bayan”

padayon nga nagakabun-ag sa tunga sang nagalala nga

krisis pangkatilingban. Mas nagadamo, mas

nagabakod. Ang pagkadula sang kabuhi sang mga

kaupod sa inaway ang labi nga magapaisog sa mga

nabilin nga mga kaupod kag masa nga magpadayon.

Kaisog ang ila ginbilin para sa labi nga pagsulong

sang aton inaway banwa. # (Halad sang NPA- Mt.

Napulac Command kag Napoleon Tumagtang

Command)

___________________________________________________________________________

Bonifacio: Artista, Obrero, Propagandista, Baganihan sang Masang Anakbalhas

i Andres Bonifacio ang masami makilala bilang

Supremo sang Kataastaasang,

Kagalanggalangang Katipunan ng mga Anak

ng Bayan (KKK) ukon Katipunan. Daku ang iya

nangin papel sa pag-molde sang kamuklatan sang mga

Pilipino batok sa pagpamigos sang mga

kolonyalistang Espanyol kag pagbandera sang

armadong paghimakas bilang solo nga pamaagi para

sa kahilwayan sang pungsod.

Gin-tawo si Andres Bonifacio y de Castro

sadtong Nobyembre 30, 1863 sa Azcarraga (Recto

subong) Tondo, Maynila nga sadto sentro sang

komersyo kag baligyaanay. Sanday Ciriaco, Procopio,

kag isa pa nga babayi, ang iya mga kauturan.

Sang 1881, nag-untat sa pag-eskwela si

Bonifacio matapos napatay ang iya nanay sa sakit nga

tuberculosis; napatay man ang iya amay sa sunod nga

tuig. Sa edad nga lamharon, naging mamumugon siya

upod ang iya kauturan kag nag-baligya sang

pamaypay kag baston sa Dalan Azcarraga. Mas

napasanyog ang iya pagtuon sa pagbasa kag pagsulat

sang siya nag-ubra sa isa ka balay-imprentahan. Ang

pangabuhi ni Bonifacio bilang isa ka mamumugon

ang labing naghatag sa iya sang kaathagan sa praktikal

nga kabudlayan sang mga anakbalhas.

Sang Dekada 1880, gina-dala na sang mga

Ilustrado nga nakaeskwela sa Europa ang mga

repormista nga linya kaangay sang reporma nga

liberal. Sa panahon man nga ini, nag-lanog sa

kalibutan ang kadalag-an sang mga rebolusyon sang

mga anakbalhas sa Europa nga may mga panawagan

sang kahilwayan, pag-alalangay, kag pag-ulolutod.

Natun-an ni Bonifacio ang mga ideya sang

paghimakas kag rebolusyon sa iya pagbasa kag

pagtuon sang rebolusyon sang Pransya. Dugang pa,

indi matago ang makahalanusbo nga kahimtangan

sang mga mangunguma sa idalom sang pagginahum

sang mga Espanyol.

Sang 1892, sa edad nga 29, nangin

pangunahon nga manug-tukod si Bonifacio upod

sanday Jose Rizal sang La Liga Filipina, isa ka hayag

nga organisayson nga ginabug-usan sang mga

S

Page 8: Editoryal Sublion ang Rebolusyonaryo nga Kaisog sang Katipunan … · 2019-12-09 · Aton tandaan nga kadam-an sang mga propagandista, manunulat kag lideres sang Rebolusyon 1896 mga

8 DABA-DABA, NOBYEMBRE 2019

intelektwal nga nagapanawagan sang reporma sa

kolonyal nga gobyerno. Nangin aktibo kag maukod si

Bonifacio sa pag-tukod sang mga chapter sini. Pero

wala magdugay ang La Liga Filipina sang madakop si

Rizal pila ka adlaw matapos ini matukod. Sa pareho

nga tuig, gintukod ni Bonifacio sa Tondo, Maynila,

ang likum nga organisasyon sang Katipunan para sa

kahilwayan sang pungsod batok sa kolonyalista nga

Espanyol paagi sa armado nga rebolusyon. Dala ni

Bonifacio ang koda nga Maypag-asa.

Sa kagustuhan nga mapadamo ang ma-

organisa, liwat nga gin-buhi ni Bonifacio ang La Liga

Filipina kag na-asignar siya bilang Puno sa

Propaganda. Ang mga chapter nga gin-organisa ni

Bonifacio sa Maynila ang may pinakadako nga

katapuan sang La Liga.

May una nga asawa si Bonifacio pero napatay

sa balatian. Ginkasal siya kay Gregoria de Jesus ukon

Ka Oryang sadtong 1893 kag nagpatapu

si Oryang sa yunit-kababainhan sang

Katipunan sa koda nga Lakambini.

Agosto 1896, natukod ang

Haring Bayang Katagalugan, isa ka

sentral nga rebolusyonaryong gobyerno,

kag na-pilian si Bonifacio bilang labing-

una nga Pangulo. 1896 man ang tuig

sang pagsugod sang armado nga

rebolusyon sang mga Pilipino batuk sa

kolonyalistang Espanya.

Sa kabuhi ni Bonifacio sa Katipunan, labi niya

gin-paathag sa mga pumuluyo ang pag-daug-daug

sang mga Espanyol sa mga Pilipino. Bilang isa ka

artistang kultural, gindagwayan niya ang arte sa iya

pag-partisipar sa mga entablado sang mga dula,

kaligrapiya, pag-sulat kag pamulong-pulong. Isa sa

mga tula ni Bonifacio ang Katapusang Hibik ng

Pilipinas:

“Sumikat na, Ina, sa sinisilangan

Ang araw ng poot ng Katagalugan,

Tatlong daang taong aming iningatan

Sa dagat ng dusa ng karalitaan...

...Ipabilanggo mo’t sa dagat itapon

Barilin, lasunin, nang kami’y malipol.

Sa aming Tagalog, ito baga’y hatol

Inang mahabagin, sa lahat ng kampon?...

...Ang lupa at buhay na tinatahanan

Bukid at tubigang kalawak-lawakan

At gayon din pati ng mga halamanan

Sa paring Kastila ay binubuwisan.

Bukod pa sa rito’y ang iba’t-iba pa

Huwag nang saysayin, O Inang Espanya!

Sunod kaming lahat hanggang may hininga

Tagalog di’y siyang minamasama pa...”

Sa tula nga ini, gin-athag niya ang malubha

nga pagpanglupig sa mga Pilipino sang mga Espanyol.

Bisan pa man mamumugon nga taga syudad si

Bonifacio, nahakos nya ang kahimtangan sang mga

sahing mangunguma bilang mga biktima sang

pyudalismong Espanyol. Sa kabilugan,

nagapanawagan man ang tula nga ini sang paghanda

para sa armado nga

paghimakas sang

pumuluyo batok sa

Espanya.

Madamo sang

mga tula nga sinulatan

si Bonifacio nga nag-

dabdab sa balatyagon

sang mga ginapigos

nga pumuluyo. Ang

iya arte sa pamulong-

pulong labi man nga nagpa-igrab sa

makibanwahanon nga balatyagon sang mga Pilipino.

Sa subong nga panahon sang bag-o nga

pungsudnon-demokratiko nga rebolusyon sang

pumuluyo, athag ang leksyon sang kabuhi ni

Bonifacio bilang isa ka epektibo nga propagandista-

rebolusyonaryo. Ang iya mga sinulatan ang iya man

instrumento para mapukaw, ma-organisa kag

mapahulag ang masa nga mangunguma kag

mamumugon.

Pagagamiton naton bilang mga rebolusyonaryo

ang tanan nga kahigayunan kag pamaagi para

ibandera ang paghimakas, ang demokratiko nga

programa sang rebolusyon, kag ang dala naton nga

kahilwayan. ##DD

Page 9: Editoryal Sublion ang Rebolusyonaryo nga Kaisog sang Katipunan … · 2019-12-09 · Aton tandaan nga kadam-an sang mga propagandista, manunulat kag lideres sang Rebolusyon 1896 mga

9 DABA-DABA, NOBYEMBRE 2019

Christians for National

Liberation-Panay Naghiwat sang

Asembliya

adinanalag-on nga ginhiwat ang ika-8 nga

asembliya sang rehiyunal nga pormasyon

sang Christians for National Liberation sa

Panay sang damlag nga Nobyembre. Kabahin ang

asembliya sang pagsaulog sa ika-50 nga anibersaryo

sang grupo. Ginpatigayon ang aktibidad sa isa ka

likum nga lugar sa kasyudaran sa tunga sang naga-

singki nga mga atake sang pasista nga gobyerno ni

Duterte.

Ang CNL katapu nga organisasyon sang

National Democratic Front of the Philippines nga

naga-tipon sa mga makibanwahanon kag demokratiko

nga pwersa sa kubay sang mga relihiyoso. Sa iya

anibersaryo, tema sang CNL ang pagpabaskug kag

pagpalapad sang iya organisasyon kag ang pagpalig-

on sang suporta sang mga relihiyoso sa demokratiko

nga rebolusyon sang pumuluyo.

Naghatag sang mensahe sang suporta kag

pakigbuylog si Concha Araneta, tagpamaba sang

NDFP-Panay, sa asembliya. Sa iya mensahe,

ginpasidunggan ang mga rebolusyonaryong martir kag

mga nangin hangaway nga mga pari, madre, pastor,

seminarista, kag lay workers. Ginpabugal man ni

Araneta ang nangin papel sang mga relihiyoso sa

pagpukan sang diktadurya ni Marcos kag ang aktibo

sini nga paritisipasyon sa mga politikal nga paghulag

batok sa mga mapamiguson nga mga rehimen. Daku

ang kontribusyon sang CNL sa pagpukaw sang

makibanwahanon nga diwa ilabi ang mga

mangunguma nga malab-ot sang mga demokratiko

nga kaparian, pastor, kag madre. Sa panahon sang

diktadurya, ginhanda nila ang mga kabaryuhanan sa

pag-abot sang Bagong Hukbong Bayan kag

ginpahulag ang mga pumuluyo para sa ila kahilwayan.

Sa kasaysayan, nagapanguna ang CNL sa militante

nga kahublagan sang taong-simbahan para sa

demokrasya, tawhanon nga kinamatarung, kag

kahilwayan sang pungsod.

Sa ika-8 nga rehiyunal ng asembliya sang

CNL, ginhangkat sang NDFP-Panay ang mga

relihiyoso nga mag-buylog sa panawagan kag direkta

nga mag-partisipar sa armado nga kahublagan sa

kaumhan kag magpatapu sa New People’s Army. Sa

naga-singkal nga mga atake sa tawhanon nga

kinamatarung kag mga kontra-pumuluyo nga

programa sang rehimeng US-Duterte, mas ginaduso

sini ang rebolusyonaryo nga partisipasyon sang

pumuluyo ilabi na sa kubay sang taong-simbahan.

#DD

Bata-bata sang RPA-ABB,

Gindis-armahan sang NPA

inreyd kag gindis-armahan sang yunit sang

Napoleon Tumagtang Command, New

People’s Army si Joe Jutay, tumandok sang

Brgy. Supa Tigbauan, Iloilo sining tinalikdan nga

Oktubre 18, 2019. Nakumpiska kay Jutay ang isa ka

.9mm nga pistola, mga bala kag 2 ka radio handset.

Ang pag-dis-arma kay Jutay ginpa-tuman sang

NPA, sandig sa desisyon sang Rebolusyonaryo nga

Gubyerno sang Pumuluyo, sa masunod nga basehan:

Aktibo siya nga ‘bata-bata’ sang

Revolutionary Proletarian Army- Alex

Bongcayao Brigade (RPA-ABB); masupog

nga impormer sang Philippine National Police,

Criminal Investigation and Detection Group

kag Philippine Army humalin pa sang dekada

otsenta kag tubtub subong;

Responsable kag may salabton siya sa pila ka

beses nga pag-reyd sang semi-legal nga mga

organisador sadtong natunga-tunga nga bahin

sang dekada otsenta;

Pagpangilkil, pagpangbaldog gamit ang ngalan

sang NPA. Nagapakilala siya nga NPA sa mga

ginatarget nga kilkilan. Ginagamit man niya sa

pagpamahog ang ngalan sang NPA agud indi

na masukot sang mga gin-utangan;

M

G

MGA BALITA

Page 10: Editoryal Sublion ang Rebolusyonaryo nga Kaisog sang Katipunan … · 2019-12-09 · Aton tandaan nga kadam-an sang mga propagandista, manunulat kag lideres sang Rebolusyon 1896 mga

10 DABA-DABA, NOBYEMBRE 2019

Pagpanaya-taya sang armas sa katambi nga

mga mangunguma kag agud lupigon ang mga

ini.

Ang pagdis-arma kay Joe Jutay pagdispanta sa iya

mapiguson nga buhat. Naga-serbe man ini nga

mabaskog nga pag-warning sa iya kag subong man

paghatag kahigayunan nga magpanibag-o sang

pamatasan. #(Ka Armina, DD Respondent, NPA-

Napoleon Tumagtang Command)

Kapalpakan kag Kurapsyon sa

SEA GAMES, ginpakamalaot

aputos sa iskandalo ang pag-host sang

gobyernong Duterte sa South East Asian

Games (SEA Games) nga nag-sugod sang

bulan sang Nobyermbre. Ang SEA Games ang isa ka

daku nga aktibidad sang Association of South East

Asian Nations nga ginabug-usan sang mga pungsod

sang Malaysia, Thailand, Brunei Darussalam,

Indonesia, Pilipinas, Myanmar, Laos, Cambodia,

Vietnam, kag Singapore. Masobra 500 nga mga

hampang ang gin-hiwat sa lain-lain nga mga lugar sa

Pilipinas.

Talalungpadon ang papel ni House Speaker

Alan Peter Cayetano, suod nga tinawo ni Duterte, sa

pagpatigayon sang SEA Games. Gin-hatag sang

gobyernong Duterte ang preparasyon kag pag-

manehar sang bilog nga SEA Games sa pribado nga

Philippine SEA Games Organizing Committee

(Phisgoc). Ang Phisgoc pribado nga grupo nga

ginapamunuan ni Cayetano.

P6 bilyon ang badyet nga gin-talana sang

gobyernong Duterte para sa SEA Games. Sang ulihi

nga semana sang Nobyembre, gin-hatagan sang

gobyernong Duterte ang Phisgoc ni Cayetano sang

dugang nga P1.5 bilyon nga halin sa kaban sang

pumuluyo. P7.5 bilyon na sa kabilugan ang pondo

subong para sa SEA Games. Luwas sini, may ara pa

sang P9.5 bilyon nga pondo nga inugpaguwa sa sunod

nga tuig, para sa bayad sa mga gingamit nga pasilidad

sa New Clark City, Pampanga kag P55 milyon para sa

sulo nga kaldero (cauldron).

Sa pagsa-publiko sang binilyon nga pondo

milyon para sa pagbakal sang gobyerno sang mga para

sa SEA Games, nabalandra ini bilang gatasan sang

gobyernong Duterte kag mga kurap nga mga tinawo

sini. Nagtuga ini sang kinagamo sa tunga sang mga

matag-as nga opisyal sang gobyerno. Gin-akusar ni

DFA Secretary Teodoro Locsin Jr., nga nadula na ang

pondo kay Cayetano. Nag-pahayag man ang senador

nga si Panfilo Lacson nga kaangay sang pork barrel

scam ang ginhimu ni Cayetano.

Nangin kontrobersyal man ang kahimtangan

sang mga dumuluong nga atleta sa ila akomodasyon.

Nag-trending sa social media ang mga selfie sang mga

atleta halin sa iban nga pungsod nga nagapakita sang

indi maayo nga pag-akomodar sa ila. Gin-istoryahan

sa social media ang kakulangon sang mga pasilidad

para sa mga dumuluong nga atleta.

Bag-o pa man ang mga kontrobersiya nga ini,

akig na ang mga mangunguma kag pumuluyong

tumandok nga Aeta sa New Clark City, Tarlac sa

pagpalayas sa ila sang gobyernong Duterte para sa

konstruksyon sang sports complex nga pagagamiton

sa SEA Games. Gintapan ang mga kabukiran kag

ulumhan sang mga Aeta para hatagan ligwa ang 9,450

ektarya nga mga proyekto sa New Clark City.

Bisan pa man nagapanguna ang Pilipinas sa

gold medal tally, batyag sang mga alteta nga Pilipino

ang madugay na nga pagpatumbaya sang gobyerno sa

ila. Ang mga atleta nga Pinoy ang wala sa gihapon

sang signipikante nga insentibo kag benepisyo halin

sa gobyerno ni Duterte.

Sadtong Nobyembre 27, nag-hiwat sang

protesta ang grupo nga Coalition of People’s Right to

Health (CPRH) para kondenaron ang overpricing sang

P55 milyon nga cauldron. Para sa CPRH, mas maayo

nga gin-gamit nalang ang P55 milyon para sa

N

(Screengrab sa bidyo sang Altermidya sa Facebook.com)

Page 11: Editoryal Sublion ang Rebolusyonaryo nga Kaisog sang Katipunan … · 2019-12-09 · Aton tandaan nga kadam-an sang mga propagandista, manunulat kag lideres sang Rebolusyon 1896 mga

11 DABA-DABA, NOBYEMBRE 2019

pagbakal sang gobyerno sang mga gamit para sa

ikaayong-lawas.

Sa tunga sang kontrobersya kag kapalpakan

sang gobyernong Duterte sa SEA Games, panawagan

sang pumuluyo nga i-saylo ang binilyon nga pondo

sini para sa serbisyo publiko kag pagsuporta sa mga

atleta nga Pilipino. #DD

Mga Journalist sa Panay

Gindumdom ang Ampatuan

Masaker

agbuylog ang mga journalist sa bilog nga

Panay sa isa ka sinapol sang damlag nga

Nobyembre 17 para magsugilanon sa papel

sang midya sa tunga sang pagpanglupig sa mga

demokratiko nga kinamatarung sang pumuluyo

kadungan sa anibersaryo sang Ampatuan masaker.

Ginpangunahan sang National Union of Journalists of

the Philippines-Panay chapter ang forum nga gin-

hiwat sa syudad sang Iloilo.

Nobyembre 17, 2009 sang gin-luthang ang 53

nga mga indibidwal, nga kadam-an mga katapu sang

midya, kag gin-lubong gamit ang backhoe sa banwa

sang Ampatuan, Maguindanao. Kahimuan ang

masaker sang pamilyang Ampatuan nga lunsay mga

warlord kag agalon nga may duta. Ang Ampatuan

masaker ang pinakamalala nga atake sa midya sa bilog

nga kalibutan kag sa Pilipinas.

Isa ka dekada matapos ang masaker, wala sa

gihapon ma-angkon ang hustisya sang mga pamilya

sang biktima. Asta sa subong, wala pa gihapon sang

desisyon ang mga korte sang gobyernong Duterte

batok sa mga akusado nga myembro sang pamilya nga

Ampatuan. Ginpabay-an sang reaksyonaryo nga

gobyerno ang padihot sang mga Ampatuan para

mapadugay ang pag-husga sa ila krimen.

Umpisa mag-pungko sa poder si Duterte, 128

na ang mga kaso sang pag-atake sa mga katapu sang

midya kag 14 na ang gin-pamatay. Bisan ang mga

campus journalist sa mga buluthuan wala man

ginpalampas ni Duterte sa mga harassment kag

pamahug paagi sa iya mga tinawo sa militar kag

kapulisan.

Sa kawawad-on sang seguridad para sa mga

mamumugon sa midya kag naga-kitid nga espasyo

sang demokrasya sa paghari sang pasista, traidor,

paantus, kag kurap nga gobyernong Duterte, wala na

saligan ang pumuluyo kundi ang maghiliusa kag

magbato para itib-ong ang mga demokratiko nga

kinamatarong labi na ang kinamatarong nga

magpahayag. #DD

6 ka tuig Matapos ang Yolanda

Wala Gihapon sang Hustisya

ala pa gihapon mahatagan sang hustisya

ang mga biktima sang kriminal nga

pagpatumbaya sang reaksyonaryong

gobyerno sa pag-dalasa sang supertyphoon Yolanda

sadtong Nobyembre 8, 2013. Ang Yolanda ang isa sa

pinakamabaskog nga bagyo sa kasaysayan sang

pungsod kag kalibutan nga nag-wasak sa mga

probinsya sang mga rehiyon sa Kabisayaan. Masobra

16 milyones nga pumuluyo ang na-apektuhan, isa ka

milyon nga mga panimalay ang naguba, kag indi

magnubo sa 10,000 ang mga napatay sa pag-dalasa

sang bagyo.

6 ka tuig na ang nagligad, wala gihapon

makumpleto sang gobyerno ang mga housing project

sini para sa mga nagub-an sang panimalay. Sa

Western Visayas, 30% sang mga housing project ang

wala pa matapos asta sa subong. May mga pumuluyo

pa nga wala makabaton sang Presidential Financial

Assistance (PFA) asta sa subong sa mga probinsya

sang Panay bangud sa malala nga kurapsyon.

Matandaan nga promisa ni Duterte nga hatagan sang

PFA nga naga-balor P5,000 ang tanan nga biktima

sang Yolanda nga wala nakabaton sang Emergency

Shelter Asssitance.

Bisan pa binilyon ang ayuda nga natipon sang

gobyerno halin sa iban nga pungsod para sa mga

biktima sang Yolanda, wala ini lubos nga nagtupa sa

mga naga-kinahanglan. Maka-alakig ang kriminal nga

pagpatumbaya sang reaksyonaryo nga gobyerno halin

kay BS Aquino II pakadto kay Duterte. Nangin

gatasan sang mga kurap nga opisyales sang gobyerno

ang mga wala-matapos nga proyekto para

rehabilitasyon kag bulig sa pumuluyo. Mas malala pa,

N W

Page 12: Editoryal Sublion ang Rebolusyonaryo nga Kaisog sang Katipunan … · 2019-12-09 · Aton tandaan nga kadam-an sang mga propagandista, manunulat kag lideres sang Rebolusyon 1896 mga

12 DABA-DABA, NOBYEMBRE 2019

gina-pakamalain sa subong ni Duterte kag sang AFP

ang mga organisasyon nga naghatag sang alibyo kag

bulig sa mga biktima sang Yolanda. Para tabunan ang

pagpatumbaya kag kurapsyon sang gobyerno, gina-

intriga sang militar nga mga komunista ang mga non-

government organizations, aid groups, kag mga

demokratiko nga organisasyon sang pumuluyo nga

naghatag bulig sa mga biktima sang Yolanda.

Matandaan nga wala pa man naghulag ang

inutil nga gobyerno ni Aquino, nauna na nga naghulag

kag naghatag sang gilayon nga ayuda ang mga

progresibo kag demokratiko nga mga organisasyon

sang pumuluyo sa mga biktima sang bagyo. Bangod

sang kurapsyon sang gobyerno, madamo nga mga

pungsod kag organisasyon sa luas ang nagpaagi sang

ila bulig nga materyal kag kwarta sa mga progresibo

nga organisasyon bangod direkta nagatupa sa mga

biktima.

Sa kaumhan sang Panay labi sa binukid sini,

ginpahulag sang PKP ang tanan nga mga

organisasyon sini labi na ang NPA sa pagbulig sa

konstruksyon sang mga naguba nga panimalay kag

pag-organisa sa pumuluyo para makabangon sa halit

sang bagyo. Kasaysayan na ang nagpamatuod sang

pagkainutil kag kurap sang reaksyonaryo nga mga

rehimen sa atubang sang malala nga kalalat-an sang

pumuluyo.

Sa ika-6 nga tuig pagkatapos sang Yolanda,

nagapadayon ang panawagan sang pumuluyo para sa

hustisya. Sa bilog nga pungsod, nagpatigayon ang

nagkalain-lain nga organisasyon para sa pag-dumdom

sang bagyo. Ginpatigayon ang mga film showing,

cultural night, art exhibit, vigil, candle lighting, kag

mga protesta sa mga sentrong banwa kag syudad sa

Tacloban, Cebu, Metro Manila, Leyte, Samar,

Masbate kag iban pa. Gindeklarar sa bilog nga Eastern

Visayas ang Yolanda Commemoration Day sang

Nobyembre 8 kadungan sang dalagkuan nga protesta

sa syudad sang Tacloban. Sa Panay, ginpatigayon ang

mga protesta sa Iloilo, Aklan, kag Capiz. #DD

PAMATI-I ang PANAWAGAN

Naghulat ako...

Ginhulat ta ka...

Apang wala ka...

Hambal mo maupod ka...

Ti, sa diin ka na?

Indi pagpabay-e nga malunod ka sa kalipayan

Kalipayan nga nagapaburon sang imo kaisipan

Sa kamatuoran nga nagapatay sa aton tanan

Sa imo, sa akon kag sa aton mga kaanakan

Mahulat ako...

Nagahulat ako...

Apang san-o ka gid bala?

Indi na pagpadugaya...

Indi na paghulata nga ikaw lubos nga lamunon

Sining sistemang maluibon kag mapiguson

Buksi ang imo paminsaron kag balatygon

Agud indi ka mangin paka sa bobon

Ari na ako diri...

Magamartsa na kami...

Padulong sa banas nga amon ginpili

Dasiga,dali na di!

Wala ta ka ginapilit kag indi ta ka pagpiliton

Indi ko lang gusto nga ikaw mangin ulipon

Indi ka na mag-uyang sang panahon

Agud mangin kaupod ka na namon

Imuklat ang imo mga mata

Pamatii ang mga tingog nila

Nagadulot!kaangay sang matalom nga pana

Nagalanog! nagapamangkot!!

Para ka gid kay sin-o?

Ang imong ginhalinan, pagabalikdon

Handum sang katawhan imong hakson

Ano kapuno kag katambok sa balatyagon

Kung ikaw magasabat na gilayon

‘HUO, ma-NPA na AKO!!

TH A SAMPA U TA

BINALAYBAY

Page 13: Editoryal Sublion ang Rebolusyonaryo nga Kaisog sang Katipunan … · 2019-12-09 · Aton tandaan nga kadam-an sang mga propagandista, manunulat kag lideres sang Rebolusyon 1896 mga

13 DABA-DABA, NOBYEMBRE 2019

“REBANEK” Kompaylasyon sang

Rebolusyonaryo nga mga Anekdota.

Suno sa tagsulat nga mga kaupod, Ang

‘REBANEK’ isa ka pagtipon sang mga panaysayon

kag istorya halin sa “tunay nga mga hitabo sa kabuhi

sang mga rebolusyonaryo nga kaupod kag masa sa isla

sang Panay nga nagalakip sadtong dekada 70 sa lugar

nga ginatawag Border Area sang Iloilo, Capiz kag

Aklan.”...

“Mga kahalam-utan ini nga inagihan—mga gawi,

aksidente, nga ang iban, bunga sang agwat-kultural sa

tunga sang kaumhan kag kasyudaran sang mga

kaupod nga naghalin sa nagkalain-lain nga sahi kag

impluwensya, nga nagahimakas sa pagbag-o sang

kaugalingon kag sang katilingban.”…

“Sa pihak sang pagkaseryoso kag kabuhi-kamatayon

nga paghimakas sang mga kadre, katapo sang partido

kag mga Pulang hangaway, may katimbang ini nga

mga hitabo nga makapakadlaw, hungod man ukon

indi.”…

“Sa kabilugan nagahatag sang pagpamag-an sang

sitwasyon kag panahon nga makakadlaw nga normal

sa kabuhi sang rebolusyonaryo sa luyo sang masa,

diin man sila ukon bisan sa aktwal nga pagpakig-away

sa pasistang militar.”

“Nasadyahan lang ako, ah!”

Una nga bahin sang 1975, gintukod ang

iskwad namon nga magahulag sa binukid sang Pan-ay.

Isa si Ka Kamlon nga gintapo sa amon yunit bangod

sang iya ihibalo sa tereyn sa amo nga lugar. Bangod

indi makontrol ang pangmilitar nga kahimtangan, may

mga baryo nga naga-night walking permi ang amon

yunit.

Isa sadto ka gab-i may bulu-balita nga may

kaaway. Gani tama sa amon ka alerto kag mahipos

ang tanan labi pa nga manugtabok kami sa suba sang

Panay. Antes kami magtabok nagmando ang amon

CO nga manilag anay.

Nanilag kag alerto ang tanan sang gulpi lang

nga may lumumpat sa pangpang sang suba. Sa hinali

nga kakibot naghalapa kami tanan kag nagahulat na

lang sang linupok sa pagbana nga basi may kaaway

na.

"Ako d’ya Ka! Basi matapangan n’yo ako!"

‘Sus, si Ka Kamlon gali.

Sa kaingit, dayon namangkot ang amon CO:

"Nga-a naglumpat timo haw"?

"Nasadyahan lang ako ah"!”

Nagangisi-ngisi lang siya sa pagsabat..huu..

HULATON ANG MADASON NGA MGA REBOLUSYONARYONG ANEKDOTA SA MASUNOD NGA ISYU SANG DABA-DABA

REBANEK

Page 14: Editoryal Sublion ang Rebolusyonaryo nga Kaisog sang Katipunan … · 2019-12-09 · Aton tandaan nga kadam-an sang mga propagandista, manunulat kag lideres sang Rebolusyon 1896 mga

14 DABA-DABA, NOBYEMBRE 2019

PATINDOG

1. Ang Katipunan nagduso sang __________ nga

paghimakas batok sa mga kolonyalistang

Espanyol.

2. Dekada 1880, naglanog sa kalibutan ang

kadalagan sang mga rebolusyon sang mga

anakbalhas sa Europa nga may mga panawagan

sang pag-ulolutod, pag-alalangay, kag

__________?

3. Sino ang labing-una nga Pangulo sang Pilipinas?

4. Ano ang Grupo nga gintukod ni Bonifacio para

isulong ang paghimakas sang pumuluyo batok sa

pagpamigos sang kolonyalistang Espanyol?

PAHIGDA

5. Seksyon ini sang Daba-Daba nga naga-saysay

sang mga rebolusyonaryong istorya kag

anekdota.

6. Luwas sa pagiging obrero kag artista, si Bonifacio

isa man ka epektibo nga ___________?

7. Ano ang koda sa KKK ni regoria “Ka Oryang”

de Jesus?

8. Ano ang ngalan sang pumuluyong tumandok sa

Tarlac nga ginpalayas ni Duterte para hatagan

ligwa ang konstruksyon sang pasilidad para sa

SEA Games?

9. Ang sektor nga manunubli sang buasdamlag.

inakabig “pag-asa ng bayan”.

CADUY

KROSWORD