ATAOLBEHRAMOGLU/DZDEM1R NCE edgarallanpoc.waltwhitman.emilydickinson.ezrapound.goethe,nietzche.halilcibran.rcsuliiamzaluv.gerarddenerval.victorhugo. cluirlesbaudlaire. paulverlaine. arthurrimbaud. paulvalefj. pauleluard. tagor. wil I iamshakespeare.tseliot. fuferruhzd. oscarwilde, williambutlcryeas.^^WBTB5mT!rinellysachs.pierpaolopassolini.yasanoakiko.jorgeluisborges.attilajozsef.kunuthamsun.muharmncdikbal.lernandopessoa.aleksandrpukin.mihaliermontov.ilyaehrenburg.hochiniinh.konstantinoskavafis.yorgoseferis.pozijifDnya Siir Antolojisi-1 Hazrlayanlar: AtaoL Behramolu&zdemir ncePozitif YaynlarYaynYnetmeni: S. Dursun imen Editr: Muharrem Katolu Sayfa Dzeni: Adem enel Kapak Tasarm: Yunus KaraaslanEyll 2008 B a s k :dil Matbaas,stanbulGENEL DAITIMARTI YAYIN DAITIMAlemdar Mah. ataleme Sok.ataleme Han No: 25/2 3A110 Caalolu-stanbul Tel:(0212)5U 57 87 Faks: (0212)512 0914 e-maiLsdcimenOgmaiLcom inforaartidagitim.com.tr www.artidagitim.com.trPOZTF YAYINLARITel:(0212) 512 48 84 Fax: (0212) 512 0914 www.pozitifkitap.comDNYA R ANTOLOJOSIHazrlayanlar AtaolBehramolu&zdemir nceBRNCCLTPOZTF YAYINLARINDEKLERA FR K AL K EL ERAgostino N eto................. ............17 GineAntonio Cardoso........... ............19 Camara L aye..................................Costa A ndrade................ ............20Antonio J aci nto............... 21 Gney AfrikaPeter A brahams............................Fildii Kys Richard R i v e..................................Bernard D adi e................. ............24 Mazisi Kunene.............................Charles N okan................. 25 Breyten Breytenbach.................Mongane Wally Ser ote.............Gambia Oswald M tshal i ............................Lenrie Peters...................... 26 Sipho Sepanla................................Gana KamerunEllis Ayitey Komey ............27 Mbella Sonne D i poko...............Kwesi Brew....................... ............27 Patrice Kayo..................................(Francis Ernest K obina) Parkes29 Francis Behey...............................Kofi A wanoor.................. ............32Atukwei Okai.................. ............33 K ongoM- F. Dei A nang............ ............35 Patrice Emery L umumba.........A.L. Milner-Brown. 37 Tchicaya U tamsi .........................A ntoine-Roger Bol amba..........38394141424444454748495051536LiberyaRoland Tombekai Dempster.. 54MadagaskarJ ean-J oseph Rabeari vel o55J acques Rabemananjara............ 56Flavien Ranaivo...........................57MalawiDavid Rubadiri............................. 58MaliGaoussou Di avara........................ 60Ouologuem Yambo.....................64MozambikJose Craveiri nha............................65Rui Nogar........................................66Marcelino Dos Santos................67N oemia Da Souza........................ 68NijeryaGabriel Okura................................69Chinua A chebe............................. 72Franceso Yetunde Pereira.........73Wole Soyi nka..................................74RodezyaDennis Brutus................................76SenegalBirago Diop.................................... 78L eopold Sedar Senghor..............79Tanzanyaaban R efi k ......................................86ALMANYA-AVUSTURYAW. V. G oethe................................... 89Friedrich Schi l l er ..........................90Friedrich Hlderlin.....................93H einrich H eine............................. 95Friedrich Nietzsche.....................98Stefan G eorge.................................99Rainer Maria Rilke....................101Herman H esse..............................104Gottfried Ben n ............................106Hans A rp.......................................108Georg Trakl.................................. 109Kurt Tuchol sky.......................... 111Johannes R. Becker..................112Carl Zuckmayer..........................114Bertolt Br echt...............................115Erich K aestner..............................119Gnter E i ch .................................. 120Stephan H ermlin....................... 121Karl K rol ow .................................. 122Johannes Bobrow ski ................. 122Paul C el an......................................125Wolfgang Borchert....................127Ernst J and l .....................................128Dagmar N i ck ................................129I ngeborg Bachmann................. 131Gnter Grass................................132H.Magnus Enzensberger...134Gnter K unert............................. 138Reiner K unze................................139Sarah K i r sch.................................139Wolf Bi ermann............................ 140Volker Braun..............141AMERKA BRLEK DEVLETLEREdgar A llan P o e..........................145Walt Whitman............................ 147Emily D i cki nson.........................149Edwin A rlington Robinson..152Robert Frost.................................153Cari Sandburg............................. 155Vachel L i ndsay............................157Wallace Stevens...........................158William Carlos Williams........159Ezra P ound....................................160Marianne M oore.........................164Robinson J effers..........................165Conrad A i ken...............................166Edna St. Vincent M i l l ay.......... 167A rchibald Macleish...................168Edward Estlin Cummings....170Fart C rane.....................................176Ogden N ash.................................. 177Langston Hughes.'...................... 179Richard Eberhart....................... 181Kenneth Rexroth....................... 182Stanley K uni tz.............................184Theodore Roethke.....................185Muriel Rukeyser..........................186Robert H ayden...........................188J ohn Berryman......................... 190Randal J arrel ................................191Robert L ovel l .............................. 192Lawrence Ferlinghetti............193Denise L evertov........................ 202Bob Kaufman.............................203William Dewitt Snodgrass .... 205Allen Gi nsberg.......................... 206William Stanley M ervi n211Richard H oward........................212Gregory Corso............................216Sylvia Plath...................................217Michael M cC l ure.....................221J ohn W i ener .............................. 222ARAP LKELER CezayirA bdlkerim A kkum.................224H enri K r ea....................................225Kateb Y asi n...................................227Yusuf Septi ....................................229A llal El F assi .................................231FasA bdllatif Labi......................... 23278Muhammed H ayreddi n237Abdlaziz M ansuri ................... 239Tahar Ben J elloun......................241Malika A si mi ............................... 243Ben Salem H i mmi ................... 244Filistin brahim T ukan............................248Abu Sal ma..................................... 248Faolwa Tukan.............................. 250Yabra brahim Yabra................252Salim J abren.................................252Samih El -K as m......................... 253Tevfik El Zeyyad........................ 255Mahmud D ervi ..........................256IrakCemil Stk-Zevahi................... 259Abdlvahap El -Beyati ..............259Bedir akir El -Seyar.................263H alid E l -avaf.............................263Nazik El M el i ke...........................265LbnanHalil C i bran..................................267Beara El-H uri............................269Hayreddin Zi ri kel i .....................270Fevzi M aluf..................................271Salim El -Zurkal i ..........................273A donis (A li A hmet Sait).........274evki Ebu arka..........................278MsrA hmet Zeki Ebu-Sadi............. 280Kemal N ecat.................................280A hmed R ami ................................282SudanMuhammed El Feyturi ............284Jili A bdurrahman.......................288Muhiddin Fares...........................290Mbarek Haan H al i fe............291SuriyeHalil M atran.................................293Nizar K abbani .............................294Muhammed M aghut................297Abdel Basit El-Suf................... 300Suudi ArabistanHaan Abdullah El-K ureyi .. 303TunusEblkasm El-bi.....................305Muhammed abuni ..................306ARNAVUTLUKM i gjeni ...........................................309Llazar SM qi ...................................310Fatos Arapi...................................311Dritero A gol l i ..............................312smail Kadere..............................3139AVUSTURULYABanjo Paterson............................317K enneth Slessor......................... 318R. D. M urmphy...........................319James Me Auley..........................320Colin T hi el e..................................320Gwen Harwood..........................321Eric Rol l s........................................322L eon Slade.................................... 324Rudi Kraussman........................ 324Richard P acker............................325J ohn Tranter.................................327Peter Skryznecki........................328Peter Kocan..................................329Judith Wright.............................. 330Kath Wal ker..................................331AZERBAYCANSamed Vurgun............................333Sleyman Rstern......................336Mikayl M fi k............................336Resul R z a..................................... 337Nigar Ref beyl i ............................340Nebi Hazri....................................343Bahtiyar Vahapzade..................344Fikret Sadk..................................345Fikret K oca...................................346V agi fV eki l ov............................... 347Ramz Rven.............................349BALTIK LKELEREstonyaYuhan L i i v.....................................351Marie U nder................................ 351Heitti Tal vi k................................. 352LetonyaYan Raynis.................................. 353A rvids Grigulis.........................353Ojars Vacietis............................ 355Imants Zi edoni s........................ 356Viktors L ivzemnieks357J anis P eters...................................358Maris Cakl ai s...............................359Uldis Berzi n...............................360LitvanyaV. M. Putinas.............................361Salomeja Neris..........................362Nyka Niliunas........................... 363J anina Degutyte........................364J ustinas Marscinkevicius......365Vytautas Bl oze........................... 366BANGLADEemsur Rahman.......................367Nazrul sl am...............................369Davud H aydar...........................371ahid K adri .................................373Raf kA zad................................... 37410BAKIRDSTANMustay K arim.............................376BELKAEmile Verhaeren........................ 378Charles Van L ebergue..............382Max El skamp................................383Maurice M aeterl i nck................384FranzHellens............................... 385Geo Norge....................................386A lbert Ayguesparse.................. 387Edmond Vandercammen......388Theodore K oeni g......................389Philippe J ones............................390Jacques Brel................................ 391Auguste Marin...........................394Louis Dubrau.............................394BELORUSYAYanko Kupala.............................395Maksim Tank.............................396BULGARSTANHristo Botev...............................399van Vazov...................................400Peyo K. Y avorov.......................402Dom Gabe...................................403Elizaveta Bagriana................... 404Hristo Smirnenski................... 406Atanas Dalev.............................407M laden sayev.............................409Nikola Vaptsarov.......................410A leksandr Gerov........................412Veselin H anev............................413Valeri P etrov.................................416Blaga Di mi trova......................... 416Bojidar Boji l ov............................418Pavel Matev..................................419Georgi Cagarov...........................420Ivan Davi dkov.............................423Liana Daskalova......................... 424Peter K araangov.........................425A ndrey Germanov.....................427Dimiter Stefanov........................428Eftim Eftimov.............................429Vladimir Baev.......................... 430Lubomir L evev.........................431EKOSLOVAKYA (eski)P etr Bez r u ...................................435Ivan Krasko..................................436Karel Tornan...............................437J osef Hora.....................................439Stefan K rcmery.........................440Konstantin Biebl........................442Jan Smrek...................................... 443Vitezlav N ezval ........................... 446Jaroslav Sei fert.............................450Laco Novomesky.......................453Vladimir H ol an.......................... 453AndreiPl avka..............................455I.iiiKostra.....................................456( )ldrich M i kul aek.....................457l.uniir Civrny..............................459A nlonin Bartuek......................461l.inSkacel ...................................... 463Miroslav H ol up.......................... 464Vaclav H avel .................................468l osefH anzl i k............................... 469Fero (Frantisek) Lipka............471NLieu T a-P ai ....................................476Hu ...............................................476Kuo Mo J o ..................................... 477Mao Zedung................................ 477Wen Yi-Tuo..................................478P ai -H ua..........................................481P i ngSi n...........................................482FengChi h..................................... 483Feng ..........................................483TaiVang-u..................................484Li Kwang-Tien...........................485Pien -L i n..................................486Ai Zi n g ..........................................486Siang M i ng....................................488Lo M en............................489Y K uang-ong......................... 489Zin Z-H ao.................................490Thong Ting-Ven........................491Sun Y -Tang............................... 492Liu i a............................................. 493FangVei-Teh............................... 495Ven ieh.........................................496Sia Zing.........................................497Pai Zieu.........................................498Liang Shang Y uang................... 499Li a ................................................. 500Yi M en.............................................501Wu Wang Y ao..............................502UVA ZERK CUMHURYETGennadi Aygi.............................. 504DAISTANResul H amzatov......................... 506DANMARKAOtto Gel sted.................................507Tom K ri stensen...........................510Hulde Ltken.............................. 510Nis P etersen..................................511Jens August Schade.................. 512Piet Hein........................................513Gustaf Munch Petersen513Ove A bi ldgaard...........................515Tove Di tl evsen............................. 516Ivan Malinovski..........................5171112Edle N i el sen..................................518Uffe H arder....................................519Eri k Stinus...................................520H enrik Nordbrand..................521ERM EN STA NHovannes Tumanyan.............525Avedik I sahagyan...................... 526Yeie arents............................527F N L A N D Y AH jalmar Procope.......................529Edith Sdergran........................ 529K atr i V al a.....................................531Olavi Paavol ai nen.....................532Rabbe Enckel l .............................533H enry P arl and............................534Eli Sinervo...................................534Helena A nhava.......................... 535Bo Carpel an................................535Lassi N ummi ..............................537Pentti Saari koski ................538Srkka T urkka.............................539FRA N SAA lphonse de L amartine.........542Victor H ugo................................544Gerard De Nerval....................546Alfred De M usset.....................547Charles Baudelai re.....................548Charles C r os.................................552Stphane M al l arme....................553J ose-M aria de Heredia............ 557Paul Verlaine................................557Cahit Sitki T aranci .....................560Comte dE Lautramont.........561A rthur Ri mbaud........................ 566Jules L aforgue.............................. 574Paul Claudel.................................575Francis J ammes...........................576Paul V al ry.................................... 578Max J acob......................................589Guillaume A pollinaire............ 593Valry L arbaud............................609Jules Superviel le......................... 611Biaise C endrars...........................613Saint-J ohn P erse..........................632Pierre Reverdy....................... 635Paul El uard...................................637A ndr Breton................................643Tristan Tzara................................648A ntonin A rtaud......................... 651Philipe Soupaul t..........................654L ouisA ragon.................................657H enri M i chaux............................668Robert Desnos.............................672Jacgues Prevert............................674Raymond Queneau..................684Ren C h ar ..................................... 688A ndr Frenaud............................692Eugne Gui l l evi c........................ 696lean Grosjean..............................699Alain Bosquet..............................700Rene Guy C adou........................703Yves Bonnefoy.............................707GRCSTANrakl Abaidze............................710lossif Griavili...........................714Anna Kalandadze......................714lossif Nonevili...........................715HNDSTANRabindranath Tagor................718HarindranathChattopadhyaya......................... 722Subhas Mukarci......................... 723Mehdi Bak r ..................................724Ganga Prasad V i mal .................726Mahmud Cemal ...........................728Sapti attopadhvay.....................729A run M i tra.................................... 729HOLLANDAEd. H oorni k..................................732Jan Hanlo..................................... 733Cees Buddigh.............................734Bert Schi erbeek...........................734Jan G. El burg............................... 735Paul Rodenko............................... 737Louis Th. L ehmann...............738Gerrit K ouwenaar......................738L ucebert.........................................740Remco C ambert......................... 741Judith Herzberg......................... 74213Ataol Behramolu / zdemir nce15Al RKA LKELER1 kinciDnyaSavandansonrancDnyalkelerindeba- kn .mbamszlk hareketlerisonucuKaraAfrikada birok yenidevlet l klu.Bu sre iinde, air ve yazarlarn nder olarak siyaset ve daha i un , da ynetimde yer aldklarn gryoruz:Neghor (Senegal), Lumumba (K ongo), Neto (A ngola), vb.A l'rika lkelerinde binlerce yerli dilin yan sra Franszca, ngilizce, l'm Ukizce,A rapaveA frikaan-yadaA frikaner-(2)dillerikonuulmaklaveyazlmaktadr.A rapa;bilindiigibiSveyKanalileAtlas >1yausuarasnda veKuzeyA frikada yaayanMslmanAraphalk- la nresmidilidir.BulkeleriniirleriArapiiriblmndeyer almakladr.BulkelerinveEtiyopyanndndakalanbirokA frika lkesinde,Franszca, ngilizcevePortekizceyaresmidilyadakltr lil durumundadr. Bu dil smrge dneminin kkl etkilerini sim- ll'ledikleri kadar, binlerce dil konuan yerli halk ve kabilelere dil birlii eletiim ortam da hazrlamlardr.ada A frika airlerinin ounda rk ayrm ve soykrma kar savam bilinci, bamszlk, zgrlk, doa sevgisi ve insanln geleceine nan gibi ortak ve genel iirsel izleklerin yan sra en etkili dncenin Negritude (3)olduunu syleyebiliriz.Afrikaairlerininoundasmrgecikltrnngiderekazalan etkisiylebirlikteA frikalnnkiilii ninaratrlmasnngeniboyut- lakazand(ya da bu kazanmla birliktesz konusu etkinin azald), .mnist kltrn, ada kltrel bireimin temel elerinden biri olma V niinde ilev kazand grlyor. Eski dinsel trenlerde kitlelerce sylenenilahileri, ky lenlerinin neeli iirlerini ierenanimist kltrn Al ikalairiinoketkinbiranlatmolanaolduunugrmemekIAngola, Fildii Kys, Gambia, Gana, Gine, Gney Afrika Cumhuriyeti, Kamerun, Kongo, Liberya, Madagaskar, Malawi, Mali, Mozambik, Nijerya, Rodezya, Senegal, Tanzan- ya.II lollanda kkenli Gney Afrikallar ve onlarn dili.IFranszca yazan yazarlarn Afrika sevgisini ve Afrikal olmann verdiigururu anlatmakkin bulduklar szck.16Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)olanaksz. nk, sanatla yaamn kol kola yrd kabile yaamnda,yresel iir, gnlk yaamn bir parasdr.LangstonHughesndadediigibibugnkA frikaiirimisyoner:okulunun sralarndan uzaklap halk trklerinin sylendii aklklaradorugitmektedir.Onyedi A frikalkesininiirlerindensetiimiz:iirler Hughesn gzlemini byk lde dorulamaktadr.A ncak A frika iirinin yalnzca karaderililerden olutuunu sylemeki hakszlk olur.zellikleA frikaandilinde yazanBreytenBreytenbach, PortekizceyazanAngolalLuandinoVieiragibi beyazair veyazarlar karaderili A frikann yannda yer alrken onun iir ve edebiyatnn olu-:masna da nemli katklarda bulunmaktadr.Ataol Behramolu / zdemir ince17ANGOLAAgostino Neto (1922-1979)A TELER V E A H EN K L ER Yol stnde zincir krtlar,Kularn arks.( )rmanlarn slakl altnda,Hindistan cevizi aalarnnyumuak musikisinin serinliiAteler,imende ate,Kayatm madensi scak yapraklarnda ate.insanln byk glerini barnda tayangeni kei yollar, kapal ufuklara doru geni kei yollar, silah zoruyla alm kei yollar.Fogueriaslar,danslar,tamtamlar,ahenkler.A ydnln ahengi,Rengin ahengi,Sesin ahengi,Hareketin ahengi,plak ayaklarnkana bulanm zincirlerinin ahengi Sklm trnaklarn ahengi,Ahenkler,Sonsuz ahenkler, ey A frikann kederli sesi.Trkesi: Eray Canberk18Dnya iir Antolojosi (i. Ciit)A Y RI L I KN CES N DE VEDAA nacm!ldrdler evlatlarn senin Ve sabretmeyi rettiler sana.A nacm!Yllar senin yaamnn benziyor birbirine mezar talar gibi,Ve ac ekmeyi rettiler sana umut balayp gklere.Fakat senin evlatlarnndaha baka oldu yazgsatlad sabr tave atladtohumu acnnve fke aac fkrd ondan.Ve gklere balanan umudun sonu geldi.Umut biziz, kendimiz!Biz ki dnnKleleri;plak rgatlarkahve plantasyonlarnda:Biz ki a her zaman, her zaman susuz, biz ki aydnlktan yoksun; kr, cahil,ve bildiimiz tek okul efendilerimizin buyruu...Ataol Behramolu / zdemir ince19K orkard kyrmekten toprak stnde allnda atalarmzn yatt; severdik, seni hrszlamahir bakasnn maln alar gibi; seni biz, ana diye rmaya korkardk...Anacm, yurdum!imdi deitik artk.Kendimiz kurtardk boynumuzu boyunduruktan Ve dn yok artk bu yolun.Yaamdan korkmuyoruzbu, lmden de korkmuyoruz demektirBiziz umuduAngolannVe bizim savamzsana mutluluu getirecektir!Trkesi: Ataol Behramolu Antonio Cardoso (d. 1935) RNe zaman ekip gidecek bu kuru dnem ve gelecek gne glmsemeye damn stnde?... eskiden, ocukluumun gnlerinde sac damnkk delikleri vard aralarnda gnei gzlediim...Hskiden.20Dnya iir Antolojosi (I.Cilt)Ne zamana dek ekip gidecek bu kurun gk ve mavilii eskiningelecek glmsemeye damn stnde?Trkesi: Gven Turan CostaAndrade (d. 1936)M EL EZ (M UL A TO)Yenmesi gereken bir kuaktanm ben ve yeni yollar amay denemesi acunun drt yanma ne durur ne yorulurum ben ne de bir korku duyarm ne de ikyet ediyorum imdi sessizlik bouklatrd sesleri.Bir bildiri gibi dodum ben her ktada kk olanSevebilir yaptlar beni ve yaratabilir yaptlar ykl omuzlarm kesinliklerleve bana bir yrek verdiler tm engellerin stesinden gelecekA ma salt nsanm benSenin gibi her Avrupann kardei ve sen karde, iinde yacak gelecein A frikalar.Trkesi: Gven TuranAtaol Behramolu / zdemir ince21Antonio J acinto (d. 1924)XI LOA NGO Bu rmaklu rmak uzaklara gider yle uzun ve uzakBu rmakb rmak hayatmzdr bizim yle ksa ve plakBu rmakbu rmak umudumuzdur bizim yle uzun ve gerekA nlam ne bu rman vc sular krtran rzgrn?A nlam ne hayatmzn ve amayan ieklerin?A nlam ne bu uzaklnanlam ne hi devirilmeyen gerekliin?Ah anlam ne anlam ne umudumuzun o lmsz su zambann ykselen rman zerinde ieklenen bir glmseme halinde!Ne anlam var bir bakay nn glleriyle aydnlananve rmakta kalann.(1976)Trkesi: zdemir nce22Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)MON A NG A M B A4Bu koca iftlikte ekinleri yamur deil aln terim sularBu koca iftlikte olgun kahve krmz kiraz varkanm damla damla besledi zsularm.Kahve kavuracak ezilip, tlecek kararacak, kararacak; rgatn kara rengini alacak Irgatn kara rengini!akyan kulara sortasasz, kvrlp akan rmaklarave ierden ierden esen rzgra:kim kalkar erkenden? kim yollanr tarlaya?Kim tar aann tahterevanm5uzun yollarda?rn deviren kimdir, parasn alan kim?Kim yaar kokmu msr, kokmu balk ve aalanmayla paavralar iin50 anglores6gndelikle ya kim yer sopay kar knca?Kim?K im bytr dary ve ieklendirir portakal bahelerini?-K i m?Aaya, otomobiller, aralar makineler, metresler ve bir sr zenci tutmas iin paray kim salar? kim zenginletirir beyaz adam kim iirir gbeini ve czdann?-K i m?4Motangamba: Gamba ocuklar.5Tipoye:ki klenin, zerinde eyaz Adam tadklar iskemle (aslnda).6Anglores: Angola paras.AtaolBehramolu / zdemir nce 23ve akyan kular tasasz akan rmaklar ve ierden esen rzgr yantlayacaklar:Gamba kopuklarm ( Monangmbeeeee...)Ah! brakn hurma aalarna trmanaym hi olmazsa b rakn ekeyim, ekeyim hurma arabn sarholuumda boulup, UN UTA YI M Gamba kopuklarm ( Monangmbeeeee...)Trkesi: Turul Tanyol24 Dnya iir Antolojosi(I. Cilt)FLD KIYISIBernard Dadi e (d.1916)T MKI TA LA RI N N SA N LA RIKan sram gecelerden kar gelirim brlerime bir bak A lk ve atele deilmi Ekilebilir bir topraktm ben Gr nasr balam elimi,kapkaradurmadan ilemekten dnyay.Gzlerim ak ateiyle yank.Ben oradaydm atay kovduu zaman melek Oradaydm ben dalar tkettiinde sular sa uzlatrdnda cennetle yeryzn gene oradaydm Hl oradaym, glmsemesi koyaklarnstndeyken Bizi bir araya balayan ayn yazgda.Btn ktalarn insanlar Kurunlar hl glleri budar Dlerinin sabahlarnda.Syrlr insan yalan umutlarn gecesindenSylediim ark sizedirSiz ki sahipsiniz eriilebilir cenneteBizki ararz kendimizi sokak lambalarnn yalanc afanda oka bilirimKemiklerdeki souk, karndaki ala dair,Karabinalarn grltsyle yataktan frlatlma hakknda A ma hep gz krpvermiti bu yldz Ateler akamnda, barutla sarho saatlerde.Btn ktalarn insanlar Sahipsiniz eriilebilir cenneteAtaol Behramolu / zdemir ince25Si/ , ki bi r kadn gl iitmeyi seversiniz Bir ocuun oyununu seyretmeyi Siz ki seversiniz nermeyi ellerinizi / incir gi bibiimlendirmeyi Kurunlar hl glleri budar 1)iilerin sabahlarnda.Trkesi: Cengiz ndersever Charles Nokan (d.1937)ZGRL K EAld i eizgrln Eski dinler unutuldu artk.Tapmyorduk Assieyle Niamlene.Iara denen yeni tanr ald yerini onlarn da.Kara A frikay yaralad beyazlar.Karalar ldrmek iin kavutu zgrle.Byk karanlklar izliyor karanlklar.Uyan art k lkemin ruhu!Seni ldrecekleri yok et Ve ek gerek zgrl!Trkesi: Muzaffer Uyguner26Dnya iir Antolojosi (I.Cilt)GAMBALenri ePeters (d. 1932)PA RA TL A DA ML A R Paratl adamlara gre ilk atlaysoluunu keser insann vegrnts rahatsz ederie yaramadan sallanan ayaklarn.Sert toprakbraktn yerde deildir tepetaklak inerken aa, konuur can damarn sen dinlenirsinrenerek umudu kesmemeyi.Birden yalnzsn rzgr bir yerde ak emsiye ile scak yeryz gven verir bu titrek geiciliin sonunu getirmesi ile.K onmaya alrsn yeil imenlerin olduu yerde ve tamaya ykn tarlann bir kesinden tekine.iddetli initir son noktay koyan ve yeryz bir yere gitmezken sensin kendini balad yerde bulan.Zaman younlarken havada yitip gidersin bulut iinde ve her sama d gibi bu da biter balad yerde.Trkesi: GrhanUkanAtaol Behramolu / zdemir ince27GANAEllis Ayitey Komey (d. 1927)UN UTUDen hurmay anmsamak istiyorum Ve beyaz arabn hurmann Sert gbeinden dklen.Yolu anmsamak istiyorum Ayamn amurunu,Vcuduma srnen dallarn Aalarn.Olduu gibi anmsamak istiyorum Yeil suratl orman Kurbaalarn keyifli barlarn rperten sesleriyle baykular.Hurmalar arasnda yrmeliyimYapraklar ji l et gibi keskinDibinde bceklerin yuva kazdklarYer elmalarn, manyokalar glgeleyenVe sarktka a bir ocuu besleyen gslere benzeyenHindistan cevizleri arasnda yrmeliyim.Hepsini hepsini anmsamak istiyorum Onlar da ben de Toprak olmadan,Gnn birinde.Trkesi: Grkal Aylan Kwesi Brew (d. 1928)A RA TI RM AGemi dediin Bugnn kllerinden Baka ne ki...Gelecek dediin Bulutlarla snrl Ge kam Bir dumandan baka ne...28Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)H amm-hanmck ol;Sevgilimyi yrekli ol;Bak, szler hatra oluyor Soytarlarn elinde H atralar kt silah.Akl banda adamlarn Suspus olular Buddhnm yznde sannAvularndaki yazy Okuyularndan trdr. yleyse sevgilim Onlarn nutuklarnda A kl-makl arama sen Klavuzluk arama.Brak sessizlikte kalsn Onlarn dillerine Haddini bildirmi olan Ayn ate.ret bize, aydnlat bizi..., Sen ve ben Yk akmzdan Olan geceyi Uyur dururken Yamur boand.Onlarn o Sivri veYeni bulunma akllar abuk abuk parlayan imek aklarnda A a vuruyor gerei; Demek ki Onlar aptallarn Klesi olmu kalmlar.Ataol Behramolu / zdemir ince29(Francis Ernest Kobina) Parkes (d.1932)GECE YA RI SITanrm, bu gece yars K aranlk, kasvetli,Yldzsz gece yars.t!geliyor ite Kzl ateli cinler Hayaletlerle birlikte K aranlk gece yars.Kulak ver u sessizlie!Grltl bakaldryYaam grltsnKorkudan, pis lmdenBaka bir ey hissettirmeyen bu sessizlie?Uyanyor akbabalar aalarn hrtsndan.ite kpekler havlyor Hayaletleri mi grdler yoksa Kzl, scak soluklu cinleri mi Bu kara gecede?Tanrm, nasl da havlyorlar!Sessizlik yeni batan.Tm cadlar seferber Bir av bulmu olmallar.Tanr yardmcs olsun A nnesinin gsnden alnp karlan Kk bebein Bu karanlk saatte!Duyuyor musunuz barlarn Tiz,ler acs,Ve sonra...Dnya iir Antolojosi(I.Cilt)O sessizlik yeniden!Kk ruhu karlm olmal A kbabalarn bekletii Aac.Rzgr esiyor Belki esmiyor da ekiyor zavall,Kr bebek iin.Bir ses duymadnz m?Ne zaman?imdi. Yani bu gece,Hayaletlerin ayakland,Kt ruhlarn ilenlilerden ald K ehribar karanlndaki bu gece.Bir inilti, bir barma duymadnz m? Bebein barmasyd o.Kt cadlarn aataki vekilleri A kbabalar tarafndan gzleri oyulan bebeO byk sessizlik yeniden.Ayak seslerini duyuyorum kt tanrlarn.Uyuyamam, skntlymkarrken cadlarK r bebeiAaca.Yatam srlsklam, baknSouk vcudumdan akan souk terle,A ma kalkmamalymBu karanlk bu skc saatteHayaletlerin ayaklandYanklarn slk gibi dolatTanrlarnA yaklarndaki zincirleri akrdattAtaol Behramolu / zdemir ince31bu saatte.Evet, evet, kalkmamalym Alevden soluklar Kzla evirirken bu kara geceyi Ve cadlar beslenirken A kbabalarn kr ettii Bebein ruhuyla.Hl gece yars m Tanrm?Trkesi: Grkal AylanA POLCA LYPSE Kyamet gnne yakn Grnm deiecek yeryznn Gne gece yars olacak, ay da kan Kyamet gnne yakn.Ama imdi, kllarn daha saban demiri olmad Mzraklarn mzraklklarn srd u gnde Gznz drt an ocuklarm.Diyelim ki mango aacnn glgesinde yryorsunuz Ya da kouyorsunuz kzgn gnein altnda.Bir hi olduunuzu kabul edeceksiniz.( hlarn ok olarak kald,Mzrak ve oraklardan doan mucizenin ( lrnmeyen bir mucize olarak kald u gnde l Isumuzda olsun ocuklarm,Kpeklerin sylevler verdii,Boynuzlarn insan alnlarn ssledii lkelerde KinliSasabonsamn kara ve gizlemli Bir zindanna srklerse sizi U.stlantyla, minik ayaklarnz ( immi pullarla kapl denizkzlarmn Ve deniz hayvanlarnn insanlkla alay ettii Bu garip, insanlktan uzak lkedeDnya iir Antolojosi(I.Cilt)Taklrsa gzleriniz bir taa Kara, cansz, pis, sakall,Yalvarrm ocuklar, ses etmeden gein,Soru sormadan.Tarih ncesine dneceiz nk,Birleecek yeniden son ve ba,Grnm deiecek dnyann yeniden Talar insan olacak nsanlar ta,Serelerden kartallar doacak Toprak buday buday olacak.ocuklarm,Rastlantyla, kkreyen bir tavan grrseniz Ya da tahterevana kurulmu bir maymun,Sessizce bakn. abucak uzaklan yanndan.ok abuk.Trkesi: Grkal AylanKofi Awanoor (George Awaoonor-Williams) (d. 1935)SAVA T RK S A k basmalar iinde uyuyacam; nsanolunu geldi buldu sava basmalar iinde uyuyacam.Brak ocuklar gitsinler savaa Kpli ve adamlar gitsinler;Beyaz adamn silahlan grlesin brak,Hcuma geiyoruz;Hepimiz basmalar iinde uyuyacazSaldrrken biz, yerler sarslacak;Ta kulbelerimize dein geldi girdi sava;K orkaklar kalsnlar geride,Evde otursunlar korkaklar kanlarla;AlaolBehramolu / zdemir ince33K arlarmza yanaan olursa eer Biz savatayken karlarmza,Soluklarn yitirecekler biz dnnce.Nerde duyulmutur kiNerde duyulmutur ki gzleri nnde kendi z anasnn Bir ocuu soksun bir ylan;Sava geldi attTa kulbelerimize dein girdi sava Yiitlerin sava buBrak grlesin topu tfei beyaz adamn Savan duman sarsn bizi brak Bir lm kalm sava bu sava.Sava alannda leceiz stemeyiz baka yerde istemeyiz lm Bizimle birlikte lecek topumuz tfeimiz Keskin kllarmz bizimle birlikte Sava alannda leceiz.Trkesi: Nazar BymAtukwei Okai(d. 1941)CA BRA L NVG TTabanca da yalan syledi gene Alad btn kyler kasabalarAnilcar Cabraln ardndanliy afak vaktinin asl duran iyi liy gkyznn trk aran bulut uurtmas liy uuun srtlerek geen kanatlar Ne zamandr bombalanyor trkmz?Ne zamandr baklanyor mz Ne zamandr yerde yatyor kumru?34Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)6.A milcar Cabral Ben de grdm onu afak vakti yrrken tarlalardayrrken geni admlarla o kyl savay ben de grdm A milcar CabralDengesini bozuyordu kprlerin,ieklere su veriyordu,Adreslere fsldyordu,Ate yalmlarnn kulaklarna.Otlaklara, kaynaklara gtryordu davarlar.Trkler sylyordu,bezginruhlara kova kovasaydam kuyu sular dkecek trkler,Trkler sylyordu sesleri ar yapan trkler.7.Yarn mahkemede savunacaksnz hepiniz Taflatsenin toprak reformunu, geri verilecek Btn topraklar halka uygun olarak bu yasaya.tekilere syleyin, adm vermeyin, salcakla kaln.Her evde yank tutulsun ya kandilleriGrnmesin salk verdik gneeBtn topraklar halka geri verilinceye kadartekilere syleyin, adm vermeyin salcakla kaln.Bu gece adres deitirtecek baklar En byk ocuklarna dmannGeri verilmeli halka btn topraklar.TEK L ERE SYL EY N , A DI M IVERM EY N , KA LI N SA LI CA KLA .Trkesi: Yunus akrAtaolBehramolu / zdemir ince35M- F. Dei Anang(1909-1978)HA N GK A DERE DORU EY A FR KA ?Oturdumgkyz yldzlarnn delik deik ettii kubbenin altna Ve yrngesi boyunca sabrla kayan aya baktm.Kprdamyordu ayve Doann kendisini snrladndan da kederlenmiyor gibiydi Sessizce glmseyip durumundan holanyordu Yukarda bulutlarn arasnda.Ve sonra Ey A frikabyk Firavunlarn ve esrarl mimar yasalarn yaratt o geni piramitlerin topra Anavatanm benim Dnmeye koyuldum ki ay gibiSenin de ktn sylerler!A ma hangi kadere doru Ey Afrika,Hangi kadere doru?Gemie doru mu?Davullarnve hurma aalarnn glgesindeki enlik rakslarnn zamanna Gemie doru mu?Koruyucusuz gnlerin zamanna Kzn hep el dememi olduu zaman Ve olan eski tanrlarn korkusuyla36Dnya iir Antolojosi (I.Cilt)tiksinirdi kt yola sapmaktan.Gemie doru mu?DinginliinVe iyiliin hkm srd Saman sapndan yaplma karanlk kulbeler Gemie doru, BO N A N LA R ama doru mu? Ya da ileriye mi? leriye!A ma neye doru? nsanninsan stne yld Ktlnve yoksulluunmutsuz yuvalarm kurduklarHer eyin karanlk ve korkutucu olduuGecekondulara m? leriye neye doru? nsanlk d bir deirmendeBitmez tkenmez uzun bir ktcl by iindeZor saatleri ten fabrikaya m? leriye!A ma neye doru?Ortaadan kalma sularn bulac pis kokular,Aa rkninsanlar stne bombalar ve gllelerle Arirkninsanlarnnkana susam toplar ate pskrd zaman leriye,UYGA RLI Adoru mu? leriye,tozlu gerelere ve a gzl kazanlara ldrc kavgann kesin habercilerine doru mu?Ya da dnyann yarsnn canllarn yere sermek veteki yarsnn gebermesi pahasnabatan aaya pazarlar darmadan edenve insanlarn yreini elie evirenAdam Simithinuygunsuz yasalarnaAtaolBehramolu / zdemir nce37ileriye doru mu?Ya da gemieAsl kaynanaA hlaksal erdemlerinHem tm hem erkin hem zgrBamsz bir gnlden ykselen nsansevgisive Tanr korkusuna doru mu?Aynceden belli bir yol boyuncayldzlarn delik deik ettii gkyzndesabrl ve sessiz kayyor yice snanm bir yol stndeSaknarak kay, Ey AnavatanA ma hangi kadere doru, ey Afrika?Hangi kadere doru oy?Trkesi: Eray Canberk A.L. Milner-BrownK MB L R?Kim bilir, altn topraklarlaBylesine cmerte gnendirilmiVe palmiyelerle bezenmiUzak yakn btn byk uluslarn imrendiiBu A frika bir gn dnyaya art niyetsizBar ve dinginlik iin nderlik edebilir-Kim bilir? K im bilir?Ve Tanrnn zaman yetkinlie erdiindeVe ayr renklerin soylarn snflarn insanlarOnu nder edindiklerindeKin ve ktlk gemie gmldndeBarn Prensi en sonunda A frikadaYuvasn kurabilirKim bilir? K im bilir?(Barn Prensi: sa Mesih, yalva)Trkesi: zcan zbilge38Dnya iir Antolojosi (I.Cilt) G N ECamaral aye (d. 1928)A N N EMEZenci kadn, A frikal kadn, seni dnyorum, annem ey ...Ey Dman,annemhey,srtnda sentadnbeni,senemzirdin,ilk admlarm sen attrdn, ilkin sen atn gzlerimi yeryznn olaanstlklerine,seni dnyorum...Tarlalarn kadn, rmaklarn kadn, byk rman kadn, sen hey, annem, seni dnyorum...Ey Dman,annemhey,gzyalarmsenkurulardn,sencoturur- dunyreimi,senkatlanrdnyaramazlklarmasabrla,ocukkenyannda olmaktan holanrdm, imdi bile yannda bulunmaktannasl da holanacaktm!Ar kadn, duru kadn, tevekkll kadn, sen ey, annem, seni dnyorum...EyDman,bykdemircilerailesininDman,bykdemirciler ailesinin Dman, usum, dncem hep seninle ilgileniyor, her admda, senin dnmen elik ediyor bana. Ey Dman, annem, imdi bile, itenliinle,scaklnlaolmaktan.Naslholanacaktm,ocukkenyannda olmaktan...Zenci kadn, A frikal kadn, sen ey, annem, saol; beni m iin yaptn her ey iin saol, olun ne uzak sana, ne yakn sana olun!Trkesi: shak YetiAtaolBehramolu / zdemir ince 39GN EYA FR K APeter Abmhams (d.1919)BENREN K L Y MLiza Teyze (Evet?)Ben neyim?(Ne demek sen nesin?)I rmakta bir ocua rastladm Dedi ki o bir Zuluymu.Teyzem gld.(Sen Renklisin, eit insan vardr;Beyazlar, Renkliler ve SiyahlarBeyaz insanlar en nce gelirler sonra da Renkliler en sonra da Siyahlar gelir.)Neden?(nk bu byledir.)Ertesi gn Josephi grdmde Gsm dverek Ben Renkliyim dedim.O da ellerini rpt ve gld.J oseph ve ben o yaz uzun leden sonralarnn ounu birlikte geirdik.Ben ondan biraz Zulu rendim, o da benden biraz A frikaans rendi.Dopdolu geiyordu gnlerimiz.En bata rmak vard aratrmak iin.Sonra benim yzme derslerim vard.O yaz sopalarla kavga etmesini st dallar ve yapraklarndan yeil apka rmesini40Dnya iir Antolojosi (I.Cilt)ellerimlekurbaa ve iriba yakalamasn ceylan kapan kurmasn rmak kularnn sellerini yanslamasn rendim.Bizi stan scak bir gne,slak bedenlerimizi kuruttuumuz yeil imenler,oynamak iin killi amur,boumak iin ince kumumuz vard.Kocaman ekirgelerimiz vard, yartmz Austos bcekleri vard gn kararnca srlerle ortaya kan, ve yzlercesini yakaladmz.Gevrek kzarm tuzlu bceklerin o ayrks tad vard.Stlerde hrdayan rzgrn sesi, frtna ktnda duyduumuz gk grlts vard.Kahkahalara boulan iki ocuun sesleri, bizim seslerimiz vard.Josephin beyaz adamdan nce yaam siyah krallar anlatan ykleri vard.Evde sordum;Liza Teyze (Evet?)Bizim de Renkli krallarmz var myd beyaz adamdan nce?(Hayr)Peki, biz nereden geliyoruz?J oseph ve annesi beyaz adamdan nceki siyah krallarn soyundan geliyorlar.(ok konuuyorsun sen) dedi teyzem glerek ve salarm okayarak (Git ykan artk.)Trkesi: zcan zbilgeAtaol Behramolu / zdemir ince41Richard Rive (d. 1931)GK K UA I N I NB TT Y ERDE Gkkuann bittii yerde Bir lke olacak kardeim,Ve orada dnya btn arklarn syleyebilecek.Biz de birlikte syleyeceiz kardeim, sen ve ben H em de senin beyaz olmana Benimse olmamama karn.Biraz buruk bir ark olacak kardeim nk ikimiz de besteyi bilmiyoruz,Zor bir beste olacak kukusuz.A ma sen ve ben renebiliriz kardeim.Ne siyah ne de beyaz ark var aslnda Yalnzca mzik var kardeim.Ve ite bu o mzik, bizim de birlikte syleyeceimiz Gkkuann bittii yerde.Trkesi: zcan zbilge Mazisi Kunene (d. 1932)I L I K L A RSize bir lgn adamn lklarn veriyorum acmaszlara haykranlarn gmtlerin zerinden haykranlarn iskeletlerin, st ste yl ve eklem yerlerinden krk kemiklerin.Size bir akbabann sesini veriyorum etten tarlalarmzn zerinde dnen tepelerde sralar halinde toplanan gz ukurlarnda yitmi gzlerin ve mehtabn vahete terk ettii yerdekilerin.Size ortasndan yrtlm bu gmlei veriyorum tarlada braklmdaha memeden kesilmeden genlerin orda,syle bana, syle banakim giydi bunu k bastrmadan?42Dnya iir Antolojosi (I.Cilt)Size yalnz uyuyanlar veriyorum elleriyle d katlayanlar, lm gecesinde baktklar iin asla gereklemeyecek dleri, barn dnyaya diye size veriyorum!Trkesi: GrhanUkan Breyten Breytenbach (d. 1939)L K EY E DN A nne dnyorum da eve dnersem bir gnhabersiz sabahn erkensaatlerinde dnerim yllarn birikimi zenginlikler demir atlarn srtnda her yer, her ey mavidir hl usulca aarm kapsn arka avlunun yal Wagter havlar sonra sallar kuyruunu beni tanynca ipince bir keman alacaktr Fritz Kreiser nasl da iyi bilirsin anne bu havalarn getirdii Viyana valslerini pencerelere toplanmaya balayacak insanlar belki de uzaktanuzaa glmseyerek eilecekler gecelikleri iinde dirsekleri bir zamanlar zerinde tepindiim dizleri zerinde ierde atlarcasma atacak annenin kalbi (peki gzlklerim nerede?) birdenuyanacak rzgrn sersemlettii baba ama anne oktan dardadr sabahl iinde ve al aldr yanaklar A nnednyorum da tpk byle olacam Noel sabahnda bir melezler korosu gibi alayacamz ve ay ieceimizi dnyorum anne.Trkesi: zdemir nceAtaol Behramolu / zdemir ince43NERUDA N I N LMBirka kan rengi elenkemekilerin bayraklar gibi tabut zerinde;gn gnne izledik lmn Pablo Nerudaah, nice zaman yrdn varmak iin dnyann br ucuna:(gkyz m? cehennem mi?)karn deilmi Madrit sokaklarndagvdesinde tohumlar benzeri kurunlarla orada yatmaktadr Lorcaklrengi ocuklar nnde Barselonannhep snra doruve yrekte spanyaeski ama dipdiri bir uygarln rndamarlarnda vuruu kayalarn ve madenlerindoruklar zerinde A nd dalarnngnein mihraplarnn tesindedaha insancl yeni bir afaa dorubiz de tanyoruz onlar - generalleri ve bankerleri,bakml trnaklaryla kokulu odalarndankaplar yumruklayarak kfrler yadran gece yars askerlerinihaykrarak kitaplar kartrrlarparalamak iin kck yalmlarnbilgi, zgrlk, onur ve gururunzavall hayvanlar -sanki kesebilirlermi gibikuyruunu yldzlarn!Bizim scak iklimimiz de retti, karanlkta,gvenlik bahanesiylesaygdeer psikopatlar, ldren, kurban eden,smrcnn beki kpekleri,uaklar dolarn, zalimler,iklet beyinli iren gorillerince byklar, gne gzlkleridinleme aygtlar, mikrofonlarhamambcekleri gibi, kertenkeleler gibi drt bir yanda.Trkesi: zdemir nce44Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)Mongane Wally Serote (d. 1944)YANAN B R S GA RABu kk kara ocuk paketten bir sigara eker gibi geldi dnyaya ve yakld.Bakar ykselen, kvrlan, dalan dumanolmu umutlarna sonra, Hi.Byr sigarann klleri gibi byr, hemuysal, hem savunmasz.Ve ezilip sndrlr.Trkesi: Eray Canberk Oswald MtshaliBI RA K I L M I I K I NJ abavunn dumanlarna karmsabah sisi, beyaz kadn, yaylyor, kaln, sar geni bir yaradan szanirin gibi.K ck evlerimiz bouluyor iinde aa yakalanm balklar andran.Kann krmz paavralarna brnm, kpekler, p tenekelerinin yamaclar, hrlayorlar, yrtc, bir kn kprdyor, belli belirsiz.Bir ta atyorum?Uzun sivri dilerini gsteriyor kpeklerve bir an iinkzl kadifeden azlarn.Tabanlar yalyorlarAtaolBehramolu / zdemir nce45ve didiklenmi bir ceset brakyorlar. bir yn pisliin stnde yeni domu bir ocuk- Ey Yemliin Hazreti sas(7)yi uyuinsan pl stnde.A nan yumurtlad seni sabahn klar iinde, gnahsz parlayan yzn, el dememi i tanesi gibi yrein.Trkesi: Eray Canberk Sipho SepanlaDURDURUNYALANLARI sterim hep,Umutsuzluk lklarn deil zn duyman szcklerin,atk kalarmdan okunan.Bir yeni sesinH aykrlarn tayor nk gvdem.Dursun istiyorum yalanlar.Brakn yoksullar beslediinizi anlatmaynk siz kardnz alA ltn ukuruna akttnzda kanm.Dursun istiyorum yalanlar.Brakn kurduunuz okullar saymay,nk siz kardnz cahillii Yalnzca bana gre bir eitim kurarak.Dursun istiyorum yalanlar.Brakn gstermeyi hastanelerinizi,nk siz kardnz hastalklar Emeime alk creti deyerek.7Alda dnyaya geldiine inanlan Hazreti sann doduu zaman stne konduu yemlik hatrlatlyor. (eviren)Dnya iir Antolojosi (I. Cilt) sterim hep,Beni gzn abartmalaryla deil Tanrnn yaratt gibi grmeni, Varlnn nesnelliinde somutlanan. nk yere basyorum ayam skca Evrendeki tm insanlar gibi Trkesi: Engin KoparanAtaol Behramolu / zdemir ince47KAMERUNMbella Sonne Dipoko (d. 1936)A CIParkta yaprak kmldamyordu soluk solua bir haberci gibi gelip de rzgr syleyene dek barbarlarn geldiini.Fsl fsl konuan dallar aresizlie kapldlar.Size o fkeli frtnay anmsatmak isterim:Hani aresiz kalan ieklerbir buket olup vermilerdi kendilerinitac meteorlarla ssl kt krala...Frtna balayana dek susup da sonra konuan o dallar gibi biz de bekledik keskin souuyla grnmez bir kl arpp kesene dek bizi.Her paramz bir yere gitti.Srklenip yamur suyunda, her paramz kanmz dndaaa gvdesindeki yaban bal gibi olduu yerde kaldTrkesi: GrhanUkan48Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)Patrice Kayo(d. 1942)T RK Btn karlar babamn lin ediyorlard anam Fakat bilmiyorlard dans Babamn yerini ben alnca Ve kralie olunca anam Karm olunca btn karlar babamn ve uaklar anamn Dans beceremeyen anamn fazla ocuu yoktu Salgnlar alp gtrmt onlar yalnz ben kalmtm Bir rmak mydm?gm gibi akyordum Ve birlikte olmadmz zamanlar ceberrutlayordum Bir domuz taciri idim ve tavuk satcs ncirleriniz, ngraklarnz varsa satn alrm.Bir tek oulGvenlidir baba koltuundan Btn danslar da biliyorum A nnemse ahin eti yiyor yalnzca.Trkesi: Muzaffer UygunerAtaolBehramolu / zdemir ince49Fratcis BeheyB R GNA NLA YA CA KSI N Bir gn anlayacaksn derinin kara, dilerinin ve ellerinin iinin ak ve dilinin pembeve balta girmemi ormanlarn sarmaklar gibi kvrck olduunu salarnnSus.Bir gn renincekrmz olduunu damarlarndaki kannkahkahalarla gl,ellerini vur birbirine,deliler gibi sevinbu sz karsnda.Sonra bu neeli halini brak, takn ciddi tavrn ve sor evrendekilere:Damarlarndaki krmz kan yetmez mi kabule insan olduumu?Babamn keisinin de krmzdr damarlarndaki kan.Sonra ok elendiini syle onlara Biliyorsun ki hi anlamadlar,Hayvana ve insana krmz kan Tanrnn verdiini,Hi bilmez grndler nsan ba konulduunu babamn keisineYaa ve alBylece adam ol.Trkesi: Muzaffer Uyguner50Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)KONGOPatrice Emery Lumumba (1926-1961)A FR KA NI NY RE N DE SA BA H Binlerce yl, A frikam, bir hayvan gibi ac ektin,l yalayp geen rzgrda savruldu kllerin.Gzalc, byl tapnaklar yapt zalimler Ruhunu aclardan kurtarmak iin Barbarlarn yumruu, beyazlarn krbacna kar Yalnz lmekti senin hakkn bir de alamak,Totemine bitip tkenmez alk, tutsaklklar oydular,A alarn kabuunda bile korkun, zalim bir lm Sinsice seni gzlyor, sana doru geliyordu A alarn deliklerinden, ucundan kan dallar gibi lm vcudunu, tedirgin ruhunu saryordu.Gsnn stne kocaman hain bir engerek ylan koydular: Boynuna sert ikilerden bir boyunduruk geirdiler,Cann cierin karn aldlar elinden, ucuz incilerle gz boyayp Varn younu inanlmaz, paha biilemez.Kulbenden tamtam sesleri karanlk geceye,Yce kara rmaklara zalim seslenilen tad;A ldatlan kzlarn, gzyalarnn, kanlarn,Ve kk adamlarn kaynat, dolarn kral olduu A navatan dedikleri o ilenli lkelere giden Gemilerin yksn syleyip.te orada ocuum, ttler karn gece gndz A mansz, korkun bir deirmende, yok oldu byk aclar iinde, Sen de tekiler gibi birisin. yi kalpli beyaz Tanrnn Sonunda btn insanlar uzlatracana inanman istiyorlar. Ateler yakp aladn, iler acs arklarn syledin El kaplarna ken evsiz barksz dilencinin Derken bir eyler oldu, bir eyler kmldad iinde Kann yanp tututu geceleyinAtaol Behramoiu / zdemir nce51Dans ettin, bardn babadan kalma tutkuyla.Bir frtna gibi azgn, ama insancl bir tonda Bir g douverdi binlerce yllk felaketten sonra.Cazn madensel sesinde, nlenmesi g bir barla Bir dev kprdanyla sarstn her yeri.ard herkes, duman oldu btn dnya K annn lgn ritmini, cazn delice ritmini duyup Sapsar kesildi beyazlar bu yeni arkyla Mor mealeyi karanlk geceye diken bir arkyla.Sabah ite, kardeim!Sabah! Yzmze bak,Yeni sabahlar balyor eski A frikada.Yalnz bizim olacak artk bu lke, bu su, bu kutsal rmaklar, Binlerce yl anas alayan zavall Afrika.Tm gcyle gne bizim iin parlayacak,Gzmzn yan, suratmzdaki tkrkleri kurtularak,Zinciri kopardn an, koca zinciri,Ktlklerin, ikencelerin kkne kibrit suyu,Hr ve en bir Kongo doacak kara topraktan,Hr ve en bir K ongokara iek, kara tohumdan!Trkesi: Grkal AylanTchicaya Utamsi (d.1931)DEBOU T... te rmak yine gkkua altnda ellerimi salarm alan rmak akallar dilerim gibi sinsi ylann kokusunda belleimdeki delikte gizlenen bayku gzlyor atmam yldzlarla sarho ilk admlarmyaamm ldrc bir yaam al onu52Dnya iir Antolojosi (I.Cilt)brakma lme anlyorum ki Kongom hr yaamak istiyor zgrlkdilerim iin akallar olmak gzel kokulu hangi elma olsa ie yarar ak zntlyse gece inecek ruhum hazrTrkesi: Grkal AylanA LIA TEAte rmak demek budeniz imek ardndan kumlarnayaklar elleryrekte sevmeyeinsanla dolduruyor beni iimde yaayan bu rmak bir sana syledim evresinde ateinrkmakyor orda burda bir rmakalevler baklarstnde kulukalayanlarmsyledim sanarkmhatrlyortadn tun esrik scak fkenin.Trkesi: Ali KktavanhAtaol Behramolu / zdemir ince53Antoine-Roger BolambaPORTREBenim var bir bym bym bym sessiz birden uyanm sarlan dalgal kollarna Kongonun istemez bir frtnal geit yreime prldayan bayrakklarla bombalanm gm gerdanlm dnyorum yzlerce sessizlik adac ol baylyorum inat sabrna okapininak gkleri dven mavi ku hangi batan gemi Onu hilik krfezine drd gece yakarlarndan yoksun hilikA h tutulmam direniler ah!ilikli delikler onlar koruyanlara ynelsin kaderim alak adam diyorum sayarak123kim bulandryor atalardan kalma aynaysenden baka kaak grntgz kararm fkenin en ycesinde bulacam senibekle takaym yzme kan maskemiyaknda greceksinbir bayrak gibi dalgalandn diliminTrkesi: Ali Kktavanl54Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)LBERYARoland Tombekai DempsterA FR KA N I NYA KA RI IBensen deilim ama sen benim frsat vermiyorsun ben olmamaBen senin yerinde olsaydmama biliyorsun kiben sen deilimyine de brakmyorsunben ben olaymHer iime burnunu sokuyorsunsanki bunlarsenin iinmisen de benmisin gibi.Duygusuzun, kafaszn birisin aptallk olur dnmek benim sen olabileceimi, senin gibi konuup senin gibi davranacam.Tanr beni ben yapm seni de baka yaratm brak Tanr akna ben ben olarak kalaym.Trkesi: Grkal AylanAtaolBehramolu / zdemir ince55M A DA GA SK A RJ ean-J oseph Rabearivelo (d. 1901-1937)HA N GGRN M EZ FARE Hangi grnmez fare gecenin duvarlarndan inip stl ay pastasn kemiren?Yarn sabah, ay kp gidince, kanayan di izleri kalacak.Yarn sabah btn gece ienler ktlar drenler ellerinden yan kapal gzlerle aya bakp kekeleyecekler:K imin u parayeil masada yuvarlanp giden?A h! diyecek ilerinden biri,dostumuz her eyini yitirdi de ldrd kendini!Hepsi yarm glmseyecek sendeleyip decekler.Ay orda olmayacak artk: fare alp gtrd onu deliine.Trkesi: Ali Kktavanh56Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)J acques Rabemanatjara (d.1913)A N TSAAda!Alev heceli ada,Adn hibir zamanbundan pahalya mal olmad ruhuma!Ada,bu denli houna gitmedi yreimin!Alev heceliada,Madagaskar!Ne yank!Szckler eriyor azmda:Ormanlarnn gizeminde aydnlk mevsimlerin gzellii,Madagaskar!Bakir ve krmz etini diliyorum snmekte olann k dili doymak bilmez tutkusuyla,Madagaskar!Bir susuzluk dayana alk iindeki yreimde, en atelisi klarnn, ensadk olanncokusuyla uzanacam gsnde,Madagaskar!Ne nemi var gece kularnn, ve kundaklanm evin atsnda can skc ve alak uan baykularn ne nemi var!ah, tilkiler, civciv kan kokan, telli turnalarn kanyla ereflenmi derilerini yalasnlar!Biz dierleri, gk sanrllar,bulut mavisinin sonsuzluuna taklmz lgnca,Madagaskar!Trkesi: Ferda KeskinAtaol Behramolu / zdemir nce 57Flavier Ranaivo (d. 1914)SI RA DA NB R I I NT RK S Beni sevme, tatlm, glgen gibi,glgeler silinir akamlan,gne doana kadaruyank kalmasn isteyemem,karabiber gibi de sevme;biber mideyi yakar,acknca isteyemem,yastn gibi de sevme;gndz bir araya gelemeyiz,buluuruz ancak uyku saatlerindepirin gibi de sevme',bir kere yendi miakla gelmez bir daha,sessiz konumalar gibi de sevme;tatldr bal amaherkes bilir tadn,beni gzel bir d gibi sev;sen gecede yaarsn,benim umudum gnde,beni sev,birazck para gibi yanmda bulundurduum, yolculuun boyunca yannda giden bir yolda gibi koca bir su kaba gibi iinde su biriktirilen, aldm gitar gibi mzik paras gibi beni sev.Trkesi; Eray Canberk58Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)MALAWDavid Rubadiri (d.1939)B R A FR K AFI RTI N A SIA celeci bulutlar belirdi Batdanapansz ve kararloraya buraya en ekirgeler gibi dne dnekuyruu boyunca bir eyler brakarak bir hi peinde koan deliler gibiGebe bulutlar at srtnda gibi birleerek tepelere konan kt amal kara kanatlar gibi; rzgr slk alyor ve gesin diye o aalar eiliyor.Kylerdecoku dolu ocuklarn lklar uuuyorve attklar lklar rzgra karyor srtlarnda bebeleri kadnlar ieri darfrlayp duruyor lgnlar gibi rzgr slk alyor ve gesin diye o aalar eiliyor, ipe dizili giysilerAtaol Behramolu / zdemir ince 59prtk bayraklar gibi sallanyor dalga dalga uup gidiyorsallanan memeleri ortaya kararak kr edici yldrmlar gibi hava grlyor, titriyor ve patlyor bunca ate-duman tufannda ve frtnann cokusunda rzgr slk alyor ve gesin diye o aalar eiliyor.Trkesi-.GrhanUkan60Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)M A L Gaoussou Diavara (d. 1939)A M L K A R KA BRA LI N A N I SI N AIYzn anmsyorum senin A skerin yz Emekinin Ve peygamberin.Gzlerini anmsyorum Bakmtm onlarakendi gzlerime bakarcasna.Sesini anmsyorum Kararl net temiztoprakasma.Seni anmsyorum Projektrlerin kesitii yerde Flalar altnda fotoraf makinelerinin Mikrofonlarn iti arkasnda.SeniKmrlemi kylerinduman kokusuyla...Srtndakiasker gmleindenbir barut acl ykselirdi...Glmseyiini anmsyorum Ruha alevler saan.Elleriniki mavi yanklar gerirdi onlardadman bazukalarnn armaan.Parmaklarn anmsyorum ki jestleriincelik, younluk ve iradeyi birletirirdi.AtaolBehramolu / zdemir inceSeni anmsyorum,sylevini.Sesini sevgili olunundinlerdi A frikaVe Asyadururdu yannda onun z bacs gibi.Sz ederdinyurdundanki oradatamtr zgrlk nehri ve fkeyle parlamaktadrpartizan dalarnda ateler.Konuurdunsen Ve yanard yrekler Savan mziiylemest.Zrhl arabalarn uultusu infilaklarve makinelerin takrts ve kurunun sl ve dikenli tellerinatrts ve zafer lyla...A nmsyorum seni Amilkar...Derdin ki zgrlkdnyada son tutsakkoparp att zaman zincirleriniancak o zaman balayacak...I IA milkarUmut yerletirdinsen acl, milyonlarca yree.Onlaryakan mutluluun duyumuyla doldurdun. Kestin sonsuz geceyigerein mealesiyle Ynelttin halknetin yollarnayiitlik ve ak yrekliliin.Ve ite, iki adm kala afaa dtnve donup kaldn sonsuzca.Ve kann ykyorgkte ykselen afa.ldrdler seni.nk senGerek yaamn yolunu setin yolunu bakaldrnn nk seneline silah alm adalettin nk senacmzdn her ey iin hesaplamaydn dmanla.nk senmidiydin emei ve onuru yamalananlarn.Gine-Bissaudave Yeil Burun adalarnda alyor rzgrPalmiye korularnda krmz bir toz kaldrarak.Dalgalar vuruyor kylara, ve acyla grldyor anafor.Titriyor cengellerinliyor derinlikleri ormanlarnDnya iir Antolojosi (I.Cilt)Ataol Behramolu / zdemir nceA frika anasevgili olununcesedi stnde alyor...Bir canavara dnd onlar.Sen gz peke yaamaktaydn Geberiyordu onlar korkudan Sen cisimlemi akldn A klszlkt onlara egemen olan.ldrdler seni Fakat al kann atardamarlarmzda atele fkryor.Ve yzn tekrarland milyonlarca yzde.Ve vcudunbir paras oldu topramzn onun tasn sen, topra ve kumu.Ve yrein senin filizlenerek yaam aac olacak bizler ve ocuklarmz iinI I IEllerin canlanacakVe youracak baln gelecein.Ve biz, yeni bir yaam yapacaz ondan.Yrein canlanacakve balayacak savaarak geri almayazgrlkak ve iyilik zamann.64Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)Gzlerin canlanacakVe greceklerafan douunualtn bir alev iinde ufuktan.Cesedinin stnde yemin ederim her eyimi vereceime en uzak kesinde topramzn son zincir halkas paralanana kadar...Nerede gneglmseyi ve trkler varsa ve u veren filiz; orada sencanlsnAmilkar...Trkesi: Ataol Behramolu Ouooguem Yambo (d. 1940)BY CN NSOL UUGece gelecek ve nemli hibir ey olmayacakUmut snecek ve belki yrek susacakGn geip gitti, btn gnler gibi insanlar alt, hibir ey dnmeden.Gece ilerleyecek, herkes yalnz kalacak Bizsiz balanan demetleri yacak dler.Hayvan gibi uyunmuyor, insanz Tadn karmal uykunun, gndz yorucu;Olumlu iki ey, grmeliyiz dlerde hep byle yaamak tat vermiyor artk...Trkesi: Muzaffer UygunerAtaolBehramolu / zdemir ince 65MOZAMBKJ ose Craveirinha (d. 1922)K A TRA NDA N B R TA N RI NM akine alacak,gne demeden,yamur demeden,unla, fasulyeyle,makine topra aacak.Ay yrei gizliyor, altn geliyor elmas yontulacak, gemi geliyor, ambar makineyle dolu,Kmrden kukla geliyor,Emmet Ti ll in tarihi, geliyor Cadillac patronun.Makine alacak havanda dvlen unla.Geliyor msr, geliyor fasulye tarlas, geliyor koca makine katrandan tanrya.Havanda dvlen unla alacak makine!Trkesi: A. Kadir-A.Timuin66Dnya iir Antolojosi(I. Cilt)Rui Nogar (d.1932) STEM EDENA SK ERE G DEN B R A SK ERE RKorkmaktankorkarakgitti oraya.(A man Tanrm, kymde braktm kadnm...)Utanarak gitti oraya.(A man Tanrm, belki de bir ocuk ldreceim, benim de iki yavrum var...)Oraya gitti bakas istedi diye.Oraya gitti ama ne cesareti onundu ne de nefreti-hi onun olmamt ya Bakasnn fkesi bulanca ona o da ldrd, ldrd.Ta ki bir gnbir hakaret gibi gelentam gnei varken, umudu varkenkadn varkenoullar anas ve mektubuher ey varkentepesine dene dekgagassarkuyruu krmzkorkun bir kahkaha ileel bombalar.Trkesi: GrhanUkanAtaol Behramolu / zdemir ince(57Marcelino Dos Santos (Kalungano)A RMA A NYollarn akllar stndeki gneGm yapraklar titretenrzgrve dereler,lk topran damarlarndan akan...Btn bunlar bir armaandr sana olundan.Uzakocukluk zamanlarndan, derin dlerinden sana uzanan.Bir yaamisteiyle keskin ve buyurgan durmadan canlanan anlarndan.M sr ieklerinden bir tatr bu, olunun alnna koyduu senin bayramnda senin gnnde, ana!Haylazlklarm baladn gnlerdeki gibi tpk o zamanlardaki gibi ite geldim gene bugn bam gsne koymaya.Uyumaya, salnarak gzlerindeki dalgalarn uzaklardan tad ninnilerle dalmaya kollarndan doan dlere doru.te,ana,Dnya iir Antolojosi(i. Ciit)yorgun ayaklarnn Aalardallarnn iekleriyle donatyor kollarn ve glgesine saryor seni umutsuz bir dinleniin.Doduuntopraklarn armaan derelerakyor gvdenin vadisinden ykayarak ellerini. te benim gelen ana!..Trkesi:Onat Kutlar Noemia Da SouzaA RIK im bomu olacak kz kardeimin yorgunsesini cra yerlerde?..Gelmez oldu artk her sabah uzun uzun yrmekten yorgun, kilometreler ve kilometreler yutarak sonsuz lyla: Makala!Yok, gelmez oldu artk, iseleyen yamurda slanm elinde eteinde ocuklar ve olacaa boyun emi...Ve bir yzle; dingin, duru bakyla kendini ele veren!Ah, biliyorum, biliyorum; son kez, bir veda prlts vardmahzun gzlerinde,ve sesi bouk bir mrltyd nerdeyse,dokunakl ve umutsuz...Ey A frika, toprak anam benim, syle bana:N oldu benim cra yerlerdeki kz kardeim, hi kente gelmemi olan kz kardeim sonsuz ocuklaryla?Trkesi: Eray CanberkAtaol Behramolu / zdemir inceN J ERYAGabriel Okura (d.GL DNDE GLDNSenin kulanda benim arkm motoru bozuk otomobil bouk seslerle sarslan; gldn de gldn.Senin gznde benim yrym garip, yabans bir yryt senin yce zekna smayan, gldn de gldn.arkma da gldn, yryme deBy dansm yaptm sana simgesel bir konumann ritmiyle yalvaryordu tamtamlarm, ama kapadn, gzlerini, gldn de gldn.I dnyam atm, mistik dnyam sonuna dek, gkler gibi gelgelelim sen girdin arabana Gldn de gldn.Dansma da gldn, i dnyama da.Gldn de gldn.K ahkahalarn buz gibiydi ama iini dondurmutu gln, sesin kulaklarn dondurmutu, kulaklarn gzlerini, dilini.Glme sras bende artk;70Dnya iir Antolojosi (I.Cilt)glm buzdan deil ama; souk deil.nk kulunuz ne otomobil bilir, ne de buz.Glm ateidir gn, topran, havannateidirdenizlerin, rmaklarn, balklarn, ateidir hayvanlarn,aalarn, iini stan bir atetir glm eritir buzlarn sesinin, kulaklarnn, gzlerinin, dilinin.Birden bir mucize olur utanga utanga fsldarsn:Nasl olur bu?Yantlarm hemen:A talarm da, beni de yaatan yce scakldr topran, cokun, plak tabanlarmla dokunduum.Trkesi: Giirkal AylanB R ZA M A N L A RBir zamanlar, olum,iten yrekten gelirdi glmelergzlerininii glerdi insanlarn;gel gr ki herkes srtyor imdi.buz kesilmi gzlerigzleri bir kukular denizi.Bakayd o zamanlar, baka el skmada bile itenlik vard; ama hepsi tarihe kart, olum.imdi souk souk yapyorlar bu ii o yetmezmi gibisol elleriyle bo cepleri yokluyorlar.AtaolBehramolu / zdemir nce 71Buras sizin eviniz, Gene buyrun nden bol keseden atyorlar ama, sonradan i deiiyor, bir kez, iki kez gleryz gsterip ncde kapyorlar kapy suratma.Neler rendim neler.Yz deitirmeyi rendim szgelimi giysi deitirir gibi evyz, iyz, sokakyz, konukyz, kokteylyz her birinde ayr bir anlatm bir fotoraf gl.ben de rendim olum dilerimi gsterip srtmay, souk souk el skmay, iten defol demeyi Hi sevmediim halde Grdme sevindim kafam kazan olduu halde Ne gzel konuuyorsunuz demeyi ben de rendim.A ma inan bana, olum,sen yatayken naslsamyine yle olmak istiyorum. A rmagidiyor numaralar renmek.zellikle nasl glneceini yeniden renmem gerek, bir glyorum aynada, dilerim zehirli dileri oluyor bir ylann.ret bana olum, nasl glneceini; gster nasl glerdim bir zamanlar sen yataykenTrkesi: Grkal Aylan72Dnya iir Antolojosi (I.Cilt)MA N GO F DES(Christopher Okigbonun ansna)Modern bir i hannn Yksek penceresinden bakarken Yeni km mango fidesi grdm Geni beton kntnn zerinde ki kat aadaki,Mor,iki yaprakl, duruyordu ikiye yarlm Kara yumurtasnn zerinde. El ediyordu nee iinde rzgra ve gnee ki saanak arasnda-ziyafet ekiyordu her gn kendine Bol bol tohumundaki niastasylaNe kadar srer?Ne kadar, yamurlarn ykad bu ta gmt uurumundan bu mutlu el sallay?Ne kadar srer toprak tencerenin dibinde kalm unla doyunmak?Belki de inanc hi lmeyen Bir pencere gibi durmu bekliyordu Ormandan gelecek, o psteki salGcyle tohumu sonsuza dek dondurabilen kutsal adam.Ya da belki kocaman bir eyin sebze ksesine yerletirilmi Hindistancevizi yumrusunun durmadan yenilenen lekesi zerinde Yal kaplumbaann tanskt sofrasn umuyordu Bu masaldan uzak, inantan uzak gnlerde?Daha sonra grdm onu Yrekli bir yalnzlkla dururkenYerle gk arasnda kan ilk az dalanda K ahramanca kk salmaya alrken nesnellie, havann ortasndaki taa Bu kavgay ilk balatan yamurunChi nuaAchebe (d. 1930)AtaolBehramolu / zdemir ince73Bir gn iyice glenip lgnca bir alayanla Koruyucusu olduu fidan indireceini dndm Aadaki topraa. A ma yamur yad her gn Beton dilinin zerinde kk seller oynatlar Dans ettiler onun ayak ucunda ikiye ayrldlar,Sonra yeniden birleip devam ettiler yollarna.Hastalkl yeile dnt mor rengi lmeden nce.Bugn hl gryorum onu Kurak aylarn tozu gnei iinde kupkuru tel gibi ince Tutkulu cesaretin kk molozlar arasnda bir mezar ta.Trkesi: Kevser KavalaFratceso Yetunde Pereira (d. 1933)Y KBana giz miz verme dostum,Yreim ykn ekemez onun, kafam ezilir Arl altnda.Beni bir kalem geiver, nolur,Dilsiz olmak istemiyorum Susuk, bir labirent gibi Kalbimden gelen yol Nasl olsa kvrla kvrla Bir sokaa alacak sonundaKonumalar sokana.Bana giz miz verme dostum ayann altn peyim, baka ne istersen yaparm Ama ne istersenDilsiz olmam isteme de.Trkesi: Grkal Aylan74Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)MEVS MPas olgunluktur, pas Ve benzi sar msr tyleri;iek tozlar iftlemek zeredir K rlanglar dansa durduu zaman Okun ucundaki ty gibi Uumakta msr saplarnniplikikleri I n hizasnda. Ve biz iitmekten sevinli Rzgrntoplu yryn, iitmek Ovadaki bk sesini, msrlarn brakld yerde Bambu kymklar gibi iine ilediini, biz toplayclar, imdiPskllerin stndeki pas beklerken, ekilir A lacakaranlktan uzun glgeler, kaplanr elenk gibi Sazdan samandanarabalar ttsler iinde. Su ykl saplar Tohumun rne yrrler-biz bekleriz Pasnsz verdiini.Trkesi: Haydar ErgidenY A DI I N IDN Y ORUMYadm dnyorum onun Kuraklktan salverilmi diliyle A znnalmam tepelerinden, dolarak Ykl mjdeyle,Onun ykseldiini grdm O apansz bulutu, kller iinden. Yerleerek Bulutular kl rengi bir emberde, iinde Durmadandnen bir ruh.A h, o yamal elbette A kldaki bu kuatma tutmal bizi Tuhaf kederler iinde, reterek Kederin sessizliini.Wole Soyinka (d. 1934)Ataol Behramolu / zdemir ince 75Ve onun nasl rpndn rktp saydam eyleri kanatlar stnde Bizim isteklerimizin, koyu zlemleri yakp K anlmaz vaftiz trenlerinde.Yamur ddkleridir almanBoyun eme inceliinde, buralardan uzakta.Hl boyun emeyen, bu, benim plak kayalar ken dnyamn Bulumasdr seninle.Trkesi: Haydar Erglen76Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)RODEZYADenni s Brutus (d.1924)MA RTHA YA M EK TU PL A R 17.Hapistebulutlar nem kazanyor ve kularDmanln duvarlarile kesilmi gkyz bir yanda ezenler varken yukar dnyor akl -dnebildii zaman-Yldzlar grme umudu yok: aradaElektrikli teller ve lambalar var, siliniyor onlarKularnbeceri dolu hava bilgileri ve en gsterileri ilgisini ekiyor insann kularn zgllne ilikin bilinen szler ve bakmsz serbestlikleri anlam kazanyorVe bulutlarn ince zgn hareketleri -bir eit mzik, iir, dans- insana etkileyici ritimler gnderiyor imgelere brakp gidiyor:Nereye gidiyorlar nerede zlecekler Evdekiler grecek mi onlar K imleri sevindirecekler?Trkesi: GrkanUkanAtaol Behramolu / zdemir ince 77SESLER BA L I YOR Y N E Sesler balyor yine:Geceninortasnda sirenkapda frtnaac eken sinirlerin lYarm ay gibi keskin ac eken yzler salt sonsuz haykr zgr olmayanlarn tandSaanak gibi iniveren grntler ac sayor havaya sirenlerin hemen ardndan izmelerin tkrtlar ve balyor benim seslerim yine.Trkesi: Grkar Ukun78Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)SEN EGA LBi ragoDi op (d. 1906-1970)DY PTI QU ESividi asmakabann ucunda ipe asl gne gn doyururken,k kzlarnn yaklamasndan rken karanlkdalarn eteklerine sokulur.Savana aydnlk ve hamdr.Her ey gzler nndedir, biimler ve renkler.Bunaltan sessizlikteki uuldamada ne bouk ne keskin ufack grltler; bizi saran ve rkten duyarsz ve yrek ezen gizlerdir Duyarsz usuz gizler.Topraa serilmik dokulu,koyu renkli petamalgecenin yatan aarken,karanlk kzlarnn yaklamasndan rkenkpek uluyor, at kiniyorve insan kulbesinin kuytusuna saklanyorGzlerden saklanr, biimler ve renkler,n yitirmi savanadaBunaltan sessizlikteki uuldamadakimi bouk kimi keskin,bitip tkenmeyen grltckler;gizin dolambal yollarekip gidenler ve geri dnenler iinusulca aydnlanrlar.Trkesi: Necmiye gren8ki katl kanattan oluan, sk sk bir altarda yer alan resim.Ataol Behrami>9lu ' zdemir ince79Leopold SedarSenghor (d.1906-2001)S N E GECESKoy alnma pelesengi andran ellerini, kadrn, koy, krkten de yumuak ellerini.Yukarda, akamn esintisinde hrdayan hurmalar salnyor Daha imdi. Stannenin trks balamam bile.Bizi sallayan, ahenkli sessizlik.Dinleyelim trksn, dinleyelim koyu Rann damarlarmzda arptn, dinleyelim.Yitip gitmi kylerin sisi iinde Afrika'm)1nabznn attn te yorgun ay durgun denizden yatana doru eiyor ban te kahkahalar azalp seyreliyor, dyor balar anlatclarn annesinin srtnda uyuklayanocuun ba gibi te arlayor raks edenlerin ayaklar; art arda trk syleyip ranlarn arlayor diliYldzlarn ve dnceye dalm Geceni)1 saatidir imdi Dayam dirseini bu bulut tepesine, st beyaz petamalyla rtnm tepeye I ldyor hafiften kulbelerin damlar. de diyorlar acaba byle gizliden yldzlara.Snyor ierdeki ocak, yakc ve yumuak kokularyla mahremiyetin Yak ya lmbasn, kadn, yak da evresinde yarenlik etsin bykler atalarn yapt gibi, dinlesin ocuklar yatakta Elissann Eskil erini n dinleyelim seslerini-Biz srgnler gibi lmek istememiti onlar, yitip gitse de kumlarn arasnda tohum selleri.Dinleyeyim, tandk ruhlarn konuk gelen yanssn tts kokan kulbedeBam, ocaktan kan bir dang kadar scak gsnn zerinde Duyaym kokusunu llerimizin, derli yim ve syleyim yeniden onlarn yaayanseslerini, reneyim Uykunun o derin boluuna inmeden nce yaamay.Trkesi: Eray Canberk80Dnya iir Antolojosi (I.Cilt)SEN NA DI N ISY L EY ECE M(Tama iin)Senin adn syleyeceim, Naett, senin adn haykracam, Naett,Adn tarn kadar uucu Naett, kokusu bir limon bahesi gibi.Naett, iek aarken naslsa kahve aalar yle saydam, adm,le gneinin ve tutkunun yaratt koyu nemli bir glgelik, iekler aan,ie benzer adm, daha taze demirhindi aacnn glgesinden,Gnn sca azalp akam olunca naslsa yle, ksa akam saatlerinden daha taze,Naett, sen fkeli kasrga, imein grlts, gecem, gneim,imdi de bycn oldum senin adnsyleyebilmek iin her eyi gze aldm,O uursuz gnde Futadan srlen Elissaprensesi.Trkesi: Eray CanberkK A RAKA DI Nplak kadn, kara kadn!Giyinmisin yaamn kendi olanrenginle, gzellik olan biiminle! Glgende bymtm,ellerinin yumuakl rtmt gzlerimi. Sonra, yazn ve lenin scanda, birden buldum seni adanm toprak, kavrulanyksek bir tepenin stnde Ve gzelliin uan bir kartaln ak gibi arpyor yreime.plak kadn, kara kadn!Olgun yemiin sk eti, kararm arabn acdan koyulaanrenginde,azm iirlereitenazAtaol Behramolu /zdemir ince81A r evrenli ayrlk rperiyor Dou yelinin tutkusu okayyla Tam tam oymal evrenin zerine gerili gergin deri, inildiyorFatihin parmaklar altnda Senin derin iten sesin kutsal ezgisidir en Yce olann.plak kadn, kara kadn!En ufak bir solukta dinginleiyor ya, yarnn br stndekiya, MaliPrensi ni n br stndeGk tutulu ceylan, i damlalar deriningece gnde yldz0balamaz usun tatlar, illi derinde al altn yansmalardr, sann kara glgesinde kara sevdam aydnlanr doan gneiylegzlerinin,plak kadn, kara kadn!Yiten gzelliini trklyorum, lmsz bir kalba sokuyorum onu Kskan bir kader seni yaamn kklerini beslemek iindndrmeden kle.Trkesi: Gven TuranANIBugn Pazar,Kardelerimin ta yzl kalabalndan korkuyorum.Acyla doldurulmu cam kulemden, hep kusur bulan A talar Damlara, tepelere bakyorum siste Sessizliktebacalar arbal ve plak.Eteklerinde uyuyor llerim, btndlerim toprak Btn dlerim, caddeler boyunca dklyor cmert kan, mezbahalarn kanlarna karlk Ve imdi, bu gzlem kulesinden ehrin varolarndan gibi Dlerimin belli belirsiz akp gittiini gryorum caddelerden, tepelerineteklerine yayldn,1rkmm yol gstericileri gibi Gambia kylarnda ya da Saloum, imdi Seinede, bu tepelerineteklerinde.llerimi dneyim!82Dnya iir Antolojosi (1.Cilt)Dn Toussaint idi, koca yldnm gnein H ibir mezarlkta anlmad.Ah, lmeyi hi kabul etmeyen ller, lmle nasl savaldm bilen Seinede ya da Sinede, benim gsz damarlarma yenilmez kan dolduran,Koruyun dlerimi oullarnz korur gibi sezgili ayaklarla dolaanlar.A h ller, koruyun Paris damlarm Pazar sisinde Benim llerimi koruyan damlarKi korkulu tehlikesizliinden kulemin inebileyim caddelere K atlmak iin aralarna mavi gzl kardelerimin Kaba elli.Trkesi: Ali KktavanltA FR K AA frika Afrikam benim.Ba emez savalarn A frikasHani o ata yadigr ovalara adn yazmHani o bykannemin arklarndakiKar rmak boylarndakiSavalarn A frikasBen seni hi grmedimKanndamarlarmda oysaO gzelim kara kannKrlar bayrlar sulayanO gzelim kara kannBular terlerineKlelikten can kan ocuklarnnA frika syle bana A frikaSenin srtn mdr bu ki bklm ezilgin olanKk grmelerin arl altndaKzl yaralar aansrtnda iek iekKrba krba inleyen sen misin yaz scandaAtaolBehramolu /zdemir ince83Erkek bir ses yantlyorMert olum byyor ite yiit ve glBurada bunca viranln ortasndaBeyaz soluk ieklerden bir aaA frika bu senin A frikanYeniden dallanp yeeriyor bak sabrla inatlaSunarak rnlerine yava yavaAc tadn zgrln.Trkesi: Grkal AylanA K BA BA L A R O gnlerdeUygarln yzlerimizi tekmelediiKutsal suyun uysal alnlarmza arpld o gnlerdeA kbabalar penelerinin glgesine diktilerKanl vesayet antnO gnlerdeAc kahkahalar vard yollarnmadensel cehennemindeBouyordu tek dze ritmi dualarnSmrgedeki ulumalar o gnlerdeEy zorla alman pcklerin ac anlarBir savut namlusunda bozulan vaatlerinYnlarla kitap okuduklar halde yine deYabancs olan insanlklarn sevgilerinA ma biz bu eller bu dllediimiz topraklarSizin gurur dolu arklarnzaYkk kylerine karn AfrikannTayoruz bir kale gibi umutlarmz iimizdeSwazilandn madenlerinden Avrupann fabrikalarna dekYeniden ieklenecek bahar aydnlk admlarmz bastmz her yerde.Trkesi: Grkal Aylan84Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)DERD N E YAN ZAVALLI ZEN CDerdine yan kk Zenci K rba slk alyor bak Srtnda okadka Kanl kanl terli terliDerdine yan kk Zenci Gn uzun yollar uzun Ta durmadaniin ne Beyaz fildii beyaz EfendineDerdine yan kk Zenci A lsn ocuklarnala Bombo kald kulben Sevgili karn uyuyor Efendinin yatandaDerdine yan zavall Zenci derdine Bir kez vurmu bahtn damgasn rengineTrkesi: Grkal AylanSEN NYANI NDASenin yannda yeniden buluyorum adm Uzaklklarn tuzu altnda gizlenmi adm Yeniden buluyorum fkenin ateini saklamayangzleriniBir de karanl bir alev gibi delen gln Bana A frikay yeniden kazandran karl gemilerin tesindenOn yl bu sevgilim on ylKuruntularla dolu sabahlar ve dnce krntlar kiyle szlm uykularOn yl bu ve dnyann soluu bir ac gibi ilediiimeAtaol Behramolu / zdemir nce85Gelecek gnlerin tadn imdiden tayor bu ac Bitimsiz bir rmak yaratyor aktan K anmn gemiini yeniden buluyorum seninyanndaVe gnleri evreleyen gllerden oluangerdanlklar Yenilenmenin sevinciyle kvlcmlanan gnlerinTrkesi: Eray Canberk86Dnya iir Antolojosi (I.Cilt)TA NZA NYAaban Refik (d. 1909-1962)A M NAA mina, sana geldi gitme sras, seni seti lm Bir gonca glnsoluu gibi, henz baharndayken Senin iin Cennete gtren k olsun dualarm Balyor ikimizi hibir eyin zemeyecei akmzNe ok diledim kavuman salna, ne ok dualar ettim Hastala yenilmemeni, kaybedenin sen olmamam ne ok istedim Tanr buyruu bu; sana geldi gitme sras, seni seti lm Balyor ikimizi hibir eyin zemeyeceiakmzSeni dnyorum dayanlmaz bir kedere bouluyorum A nlarnla evriliyim, bir dteyim gemii yayorum bugnde Bu lm yaamnsonu deil, buna inanyorum Balyor ikimizi hibir eyin zemeyecei akmz nanyorum lmszdr ruh, yaar sonsuzca lm bir kurtulutur, bekler vaktini gelmeye Canm benim, sen Cennettesin, yaamaktasn orda Balyor ikimizi hibir eyin zemeyecei akmzBildiim ve unutmadm bir ey var ki imdi sen A cnn artk sana ulaamayaca bir yerdesin te aclarm unutturan imdi bana kalan dl bu Balyor ikimizihibir eyin zemeyecei akmzBitiyor iirim senin iin yaptm bir duaylaTopraa dalan beden yeniden olutuunda, geri dndnde ruh Ve artk yok olduunda lm ak dosun yeniden Balyor ikimizi hibir eyin zemeyecei akmzTrkesi: aban zdemirAtaol Behramolu / zdemir ince87REN K L ER M ZTanr badr rengimiz cezalandrmas deil Buday ekmei yiyen de dar ekmei yiyen de birdir Yayor ve lyor buday yiyen de mercimek yiyen de Tanr badr rengimiz cezalandrmas deilO sslyor glleri yaseminleri donatyor yldzlar Cennetleri Tanrnn kudretini gsterir rengimiz ancak ve deildir bedenimizin kiri Ne bir irkinliktir o ne bir gazap imidir ve ne de gnahtr Rengimiz K dir-i Mutlak Yce Tanrnn snrsz gzelliidirKantlanmas iin bir Tanr ba olduunun Gzelliin sahibi olan ve hamdedilen Yce Tanr Ayplayanlar maskara eder dnyada rengimizi Tanr badr rengimiz cezalandrmas deilTanyoruz K dir-i Mutlak Yce Tanry pek ok iaretlerle En gzel belgelerdir byk sanatlar Ve gerein kantlardr yeryzn stan Ayetler Rengimiz Kdir-i Mutlak Yce Tanrnn snrsz gzelliidirZor deildir Ona donatmak Cenneti, canllar ve uluslar Bilgelikler doludur her buyruunda Yce Tanrnn lmle ve doumla deitirendir canllar dnyada Tanr badr rengimiz, cezalandrmas deilTrkesi: aban zdemirSA VA HL CEA na yreindedir en scak sevgiler, baka yerde bulunmayan Ve sen Savahilice anadilimsin benim, en deerli varlmsn Tutuan bir kalpten ykseliyor iirim, bunu sunuyorum sana Ki seni bilmeyenler sana kosunlar bununla A nne yreindedir en scak sevgiler, baka yerde bulunmayan ocukluumun dili, benigetiren bugne; olgunlatrarak iinde Algladm gzelliini ve benim oldun her eyinle Gl kokusu gibisinrzgrla gelen, en temiz havasn bana Senin vgn yayacam okyanus telerine ve sahraya batanbaa Anne yreindedir en scak sevgiler, baka yerde bulunmayanTrkesi: aban zdemir88Dnya iir Antolojosi (i.Cilt)A L M A N YA -A VUSTURYAA LMA NYA -A VUSTURYA balaltnda,Almanya,Federal A lmanya, Eski Demokratik A lmanya ve Avusturya iirleri yer almaktadr.nk1945ncesiiirinignmznikiAlmanyasnniirinden ayrmaknekadargse-1900lerdedoanozanlarhayatlarnnotarihtensonrakiblmnikiAlmanyadasrdrmlerdir-Avusturya iiriniPrusya(A lmanyaveikiAlmanya)iirindenayrmakolde gtr.ModernA lmaniirinintemeliFriedrichK lopstocka(1724-1803) dayanr.Buozan,ognekadargittikekatlaarak sreniirselkalplarykarakA lmaniirindebiimselveierikselbakmdanbykbir ferahlk yaratmtr. A lman iirinin gnmze doru gelimesinde bakabirduranStefanGeorge(1868-1933),HugovonHoffmannsthal (1874-1929)gibiFranszsimgeciliindenetkilenenvegzeligelenekselbiranlaylaimgeselvesesseluyumdaarayanairleroluturmaktadrlar.Tartmalbirdurumolmasnakarn,AvusturyalIHugovon H offmannsthal ve arkadalar, Alman iirinin XI X. yzyln kapatan ve ada iiri aan airler olarak saylmaktadr.Yzylmzn ilk yarsnda Alman iirine damgalarn vuran ozandanilki Rainer Maria Rilkedir.Davurumcu akmn egemenliinin dndayeni biriire ynelenRilke,mistikierikliyalnveduygusalbir iir yazmtr.teki iki ozan,1945tensonra Federal Almanyay seen, Tanrdmanlndanyaamnsamalnauzananbirnihilisttavr iinde,yzylnelikilerini,gerilimleriniiindeyaayanaydnkiinin ruhsal karmaa ve tutarszln yanstan Gottfried Benn (1886-1956) ile Demokratik A lman Cumhuriyetinde yaamay seen toplumcu gereki iirin en nemli temsilcilerinden biri olan Bertholt Brechttir. kinciDnyaSavandansonraaralarnda birokortak kaynaklar bulunmasna karn, iki Almanyada iki felsef ve politik dnya grne dayalbamsziirlerinolutuusaptanmaktadr.FederalAlmanyada Hlderline kadar geriye doru uzananiir geleneini srdrenozanlarn yan sra toplumcu iiri srdren airler de gze arpmaktadr.SEVG L YA KI N LI ISeni hatrlarm sulara gnn avk vurunca;Seni hatrlarm, dalara ay Renkler verince.Seni grr gzm uzak yollarda Tozlar kalkarken;Derin gecelerde, da yollarnda Yolcu titrerken.Seni iitirim, bouk seslerle Su ykselince;Krlarda skutu dinlerim gece Her ey susunca;Uzakta da olsan, ben yanndaym,Sen yanmdasn.Gn sker, yldzlar k gkte, ah.Burada olsaydn.Ataol Behramolu / zdemir ince89W. V. Goethe (1749-1832)Trkesi: Selahattirt Bata90Dnya iir Antolojosi (I.Cilt)Fri edri ch ekiller (1759-1805)A LMA NSANA TIRomadaki Augustus devrinin debdebesi,Floransak cmert bir Medici prensi,A lman sanatsna gler yz gstermedi;O kendini koruyan hretlerin peinde,Kral ve prenslerin ltufkr gneinde,Rahat rahat byyp meyvesini vermedi.Milletin en nl, yce evlad iken Byk Frederik de onu taht nnden,Boynu bkk, kimsesiz bir kenarca att.A lman imdi derin bir mutluluk duyabilir,Kalbi byk bir gurur ile arpsa yeridir,Zira deerlerini o kendisi yaratt.Bunun iin dalardan coan sel gibi gelir,Bunun iin kzl bir alev gibi ykselir,A lman ozanlarnn trks ge kadar;Kendi i zenginlii, bolluuyla taarak,Kalbin derinliinden kaynayarak, coarak,K urallarn skc balarn paralar!Trkesi:Burhanettin BatumanPA R STEK A N T KESERL ER Yunan sanatkrlarnn yarattklarn bir Fransz elde silah alp gtrebilir.Parisin gbeine, Seine nehrinin yanna;Eline geirdii bu antlar parlak,Saray gibi muhteem mzelere koyarak,Gsterebilir akn bakan vatandalarna!Fakat bu eyler ona susacaktr her zaman,Zira bu talar asla yksek sehpalarndan inerek canl hayat iine katlmazlar.Sanat perilerine, onlar scak scak Barnda tayanlar sahip olacak ancak.Vandallar iin onlar sadece bir tatrlar.Trkesi: Burhanettin BatumanAtaol Behramolu / zdemir ince91GEN K I ZI NYA KI N I IAalar hldyor, bulutlar uuuyor,Bir kz oturmu yeilliklerinde kynn,Dalgalar arpyor devler gibi,Oysa iini ekiyor kapkaranlk gecede,Alamaktan buulanm gzleri.K albim ld, bombo bu dnya.Hibir ey vermiyor artk arzulara.Yanna al ocuunu ne olur kutsal varlk,Tattm yeterince yeryz mutluluunu ben,Yaadm, sevdim!Bo yere akp gidiyor gzyalar,Diriltmez lenleri bu ac yakmlar;A ma syle, ne teselli eder, ne iyiletirir gnl Tatl bir sevginin kaybolmu sevinci ardndan.Ben, gksel varlk, yoksun komayacam seni ondan.Brak bo yere aksn bu gzyalar;Diriltmesin lenleri bu ac yaknlar!En tatl mutluluk yas eken gnl iin,Sevginin acsyla yakmtr,Tatl bir sevginin kaybolmu sevinci ardndan.Trkesi: Vural lkBLNDNYA YIA ln bu dnyay!diye seslendi bir gn Zeus gklerinden nsanlara; aln, sizin olsun artk.A rmaanm olsun sizlere bu mlk, bu toprak;Ama kardee bln aranzda.Kotu eli aya tutan, kendine bir pay iin, e sarld herkes, genciyle yalsyla.ifti rnlerini kapt tarlalarn,Ava koyuldu asilzade ormanlarn iinde.92Dnya iir Antolojosi (I.Cilt)A mbarlarnn ald kadar ald tccar,En iyi yllanm arab seti rahip kendisine.Kralsa, tuttu kpr balarn, yol kavaklarn,Benimdir, dedi, her eyin onda biri.Bu blme oktan bitmi, gemiti ki nice zaman,air kageldi, ok ok uzaklardan;A ma hibir ey kalmamt hibir tarafta,Ve bir sahibi vard her eyin de.Eyvah!Unutacak miydin beni byle hepsi iinde?Beni, en sadk olunu senin?Diye dvnd, yaknd, haykrd uzun uzun,Att sonra kendini tahtn nne.Gezip durursan byle hayaller lkesinde,Dedi Tanr, sz syleme artk sonra bana.Neredeydin peki dnya paylalrken?Yanndaydm oldu cevab airin.Gzm yzndeydi,Kulam gklerinin ahenginde;Sarhotu ruhum ndan, affet!Unuttu her eyini yeryznn.Ne yapmal imdi? dedi Zeus, dnyamz gitti elden,Ne tarlalar,ne ormanlar, ne de krlar benim artk.A ma yaamak istersen gkte benimle,A k olacak o sana her geliinde.Trkesi: Vural lkAtaol Behramolu / zdemir ince93Fri edri ch Hlderlir (1770-1843)Y U RTendir dn gemicinin yuvaya sakin akntnn stnde,Uzak adalardan, bereketli olmusa hasad;yle dnerdim ben de yurda, toplayabilseydim yilikleri aclar kadar.Siz sevgi kylar, beni yetitiren bir zamanlar,Dindirir misiniz aclarn sevginin, vaat eder misiniz Siz genliimin ormanlar, geldiimde Huzuru yeniden bana?Serin dere kysna, dalgalarn oyunlarn,A kntnn yanma, kayan gemileri grdm,Varrm hemen imdi ve sararsnz beni,K i sarmalanm gibi saala yreim,Siz sadklar!A ma bilirim, bilirim,abuk saalmaz bu sevgi acm benim,Sylemez hibir umut arks bu, avunanlmllerin syledii gibi gnlden bana.nk onlar, bize gksel atei dn verenler,Tanrlar, kutsal topra da balar bize.Kalsn bu yleyse. Bir olu gibiyim ben Yeryznn: Sevmek iin yaratlm, ac ekmek iin.Trkesi: Oru Aruoba94Dnya iir Antolojosi (I.Cilt)YA A M A K I ISen de isterdin daha byn ama sevgi zorlar,Serer hepimizi yere, ac zorlu bkerA ma bouna deil geri gelmesiYaymzn, neredeyse gelii!Yukar ya da aa!Hkm srer kutsal gecede Dilsiz doann oluan gn sezinledii yerde,Hkm srer en aykr OrkustaBir derece deil, bir hak daha!Yaadm bunu.nk, siz lml ustalar gibi,Siz gkseller, siz her eyi ayakta tutanlar,Bildiim kadar, zenerek hiYneltmediniz beni dz yola.Denesin her eyi insan, der gkseller,Ki, gl beslenip, kran rene her ey iin.Ve renebile zgrl Krp amay, istedii yne.Trkesi: Oru AruobaEM PEDOK L ESA rarsn yaam, ararsnda fkrp bakar Tanrsal bir ate yerin derinliklerinden sana Ve sen rperten arzunla atarsn Kendini Etnann yalmlarna, incilerin byle eritirdi arapta ecenin Taknl; eritir ya!Ama sen Sunmasaydm zenginliini, ey ozan,O kaynayan kadehe!Yine de seni alan yerin gc gibi Kutsalsn bence sen, ey korkusuz kurban!Ve sevgi tutmasayd, ben de izlerdim Derinliklere dek, kahraman.Trkesi: Turan OflazoluAtaol Behramolu / zdemir ince95Hei nri ch Hei ne (1797-1856)LOREL EIBilmem ki ne mana vermeli?Beni byle mahzun eden Eski efsanelerden biri,kmaz oldu dncemden.Hava serin, kararmak zeredir;Ren nehri akmakta sakinsakin;Parldayan dan zirvesidir I nda akam gneinin.Dilber peri kz km oturmu Tepeye, stnde btn ziyneti, gzellii;A ltn bana klar dm;Taryor altn rglerini.Bir yandan altn tarakla taranrken Bir yandan da ark sylyor arknn cana can katan, alp gtren Bi r ahengi var ki dayanlmyor.Kayk, iinde kk bir kayn;Amansz bir ac sarm iini;Farknda deil yaklaan kayalklarn Tepeden ayramyor gzlerini.Derler ki gmlr dalgalara Sonunda kayk da tekne de Ve bunu arklaryla Lorelei yapt gene.Trkesi: Dora Gney-Necati CumalDnya iir Antolojosi (I.Cilt)S LEZYA LIDOK UM A CI L A RGzler kupkuru, ya yok gzlerde bir damla.Oturmular tezghlan bana, di bilerler.Dokuruz kefenini senin, hey Almanya, Almanya, dokuruz sana bir yuf, bir yuf daha, bir yuf daha, dokuruz ha dokuruz, dokuruz ha dokuruz, dokuruz ha!Y uf o tanrya, tapndmz tanrya, souk k gecelerinde biz,a plak yalvardk yakardk, umutlandk, bekledik bouna, komad bizi insan yerine, aldatt bizi, alay etti acmzla.Dokuruz ha dokuruz, dokuruz ha dokuruz, dokuruz ha!Yuf o krala, zenginlerin adamna, halkn yoksulluuna hi aldrmayan o krala, bir de soyar bizi varana dek son kuruumuza, kurunlatr kpekler gibi sokak ortasnda bizi.Dokuruz ha dokuruz, dokuruz ha dokuruz, dokuruz ha!Y uf o anayurda, barmza bastmz anayurda, yalnz alakln, utanc iei yetiir zerinde, ve iekler soluverir, iekler aar amaz,anide, solucanlar byr ve kurtlar, kokumuluun kucanda.Dokuruz ha dokuruz, dokuruz ha dokuruz, dokuruz ha!Dokuruz ha dokuruz, senin sonunu dokuruz, gece gndz, inleyen tezghlarda mekiklerimiz savrula savrula, sana kefen dokuruz, ey koca Almanya, sana kefen dokuruz, dokuruz sana bir yuf, bir yuf daha, bir yuf daha, dokuruz ha dokuruz, dokuruz ha dokuruz,dokuruz ha!Trkesi: A. Kadir Selhattin YldrmAtaolBehramolu / zdemir ince 97A RK I L A R9.Gller, servi dallan, srma tellerle Bir tabut gibiSsleyerek bu kitab sevimli, ho,Koysam iine iirlerimi.Ak da koyabilsem! Yeerir A kn mezarnda huzur iei,Byr, aar koparlr Benim iin amas, ben lnce!te iirler, Etnanm lavlar Gibi takn, barmdan Kvlcmlar saarak fkrd Etrafa bir zaman.imdi hepsi sessiz, l adeta,Donmu, kat, buulu,Fakat canlanrlar eski atete,Esse stlerinden aknsoluu.Dile gelir kalpteki duygular,Ak soluu iy olur stlerinde;Geer bir gn eline bu kitap,Sevgilim!Uzakta bir yerde.Trkesi: Behet Necatigil98Dnya iir Antolojosi (I.Ciit)Fri edri ch Nietzsche (1844-1900) A RET A TEBurada, adann denizlerin ortasnda kverdii, bir kurban ta gibi birdenbire ykseldii yerde, burada, kara gklerin altnda tututuruyor Zerdt koca ateini,yollarn kaybetmi gemicilere iaret atei, bir cevap verebileceklere soru iareti...Beyaz-gri karnl bu alev -arzulamas yalyor souk uzaklklar, hep daha ar yksekliklereuzatyor boynunu- sabrszlkla dikelmi bir ylan: bu iareti takyorum kendi kendime.Benim ruhumdur bu alev:K anmazca susuz hep yeni uzaklklara, durgun yalazn frlatyor, yukarlara.Ne demee kat Zerdt hayvandan da insandan da?Ne demee brakt salam karalan?Alt yalnzl tanmt bileama yetmedi ona denizin yalnzl,ada brakt trmansn, tepe brakt yansn, alev olsun,bir yedinci yalnzl, yukarya,att imdi oltasn arayla,Ey yollarn kaybetmi denizciler!Ey snm yldzlarn artklar! Siz ey gelecein denizleri! Ey kefedilmemi gkler!te atyorum btn yalnzlara oltam: bir cevap verin alevin sabrszlna, yakalayn bana, yksek dalarda bekleyen balkya yedinci, sonuncu yalnzlm!Trkesi: Oru AnobaAtaolBehramolu / zdemir ince 99YEN DEN ZL ERE DORU Oraya gitmek istiyorum, oraya A rtk gvenim var koluma, kendime nmde uzanan ak deniz Bir gemi tayor beni engine.Her ey prl prl, daha yeni Uyur meknda, zamanda le vakti Yalnz senin gzlerin, ey sonsuz!.Senin bakn seyreder beni.Trkesi: Selahattir Batt Stefan George (1868-1933)K A I RMAGel benimle sevgili ocuk Uzak mutu ormanlarna Ve al armaan boncuk Yalnz trkm azna.Yunalm ipek mavisinde brak Gemi mahmuzlarnn misk dolu:Gvdelerimiz yle ltl i tanesinden daha berrakHavada incecik gm I nlar bize duvak recek.imlerde ketenler aacak Narin kar ve yldz lts dm.Gl evresinde aalar altnda Birlemi szleceiz sevinle.arklar mrldanp. iekler sap erinle.Beyaz karanfiller beyaz yonca.Trkesi:Yksel Pazarkaya100Dnya iir Antolojosi (t. Cilt)TOPRA I NDOSTU afak kzllndan az nce sallarla Gelir elinde bir ba bayla grnr Taneleri dolgun baaklar ki altn Dudaklaryla ona rpererek srnr.Sonra elinde l i f l i f asmalar arasnda Geliken dallarndan sallanan eritlere Yeil, sert koruklara dokunur elleriyle Bir asma hevegini krarak alr yere.Rzgrlara gsn gerer gibi ardndan Sallar gen bir aac, engeller bulutlar Bir ok verir kendine korusun diye ona Glmser karlarken ilk doan meyveleri.Elinde bir su kaba, su alr, su boaltr Eilir ayrklar topraktan skmek iin Hudutlar, mesafeler geniler evresinde Kabarr, ieklenir ayak izleri btn.Trkesi: Selahattin BatuSESS Z EH R Bir ehir vadinin iinde Solgun bir gn geip gitmede Ne yldz, ne de ay, ok gemeden Gece belirecek gk lkesinde.Sisler iner btn dalardan Uyuyan ehrin stne Ne bir ev, ne bir dam, ne de bir at Ne bir ses ykselir dumanlardan Ne kpr belirir,ne kule.Gene de yolcu korkuya dnce K ck bir k parldar derinde Dumanlar iinden, sisler iinden Bir vg arks ykselir ge Bir ocuk azndan.Trkesi: Selahattin BatuAtaol Behramolu / zdemir ince101Rai nerMari a Rilke (1875-1926)Y A L N I ZL I KYalnzlk bi r yamur gibidir.Denizdenakamlara ykselir; uzak m uzak ovalardan gelir, aar ge, hep ordadr gklerin.Ve der gkten stne ehrin.A laca saatlerde yaar geri, nice ki sabaha dner btn sokaklar; nice ki gdeler, bir ey bulamam hibiri, umutlar boa km, zgn ayrlklar; nice ki insanlar karlkl nefret ire kalrlar yan yana bir yatakta yatarken:akar yalnzlk rmaklarla derken...Trkesi: A.Turan OflazoluGZ GN Tanrm: vakit geldi.ok bykt yaz.Dsn stne glgen gne saatlerinin ve yeller sal imenler stne biraz.Son meyveler de olsunsen buyur ki; iki gney gn daha bala, onlar yetkinlie doru zorla ve izle son tad ar araptaki.Ev kurmaz evsiz olan bundan byle.Yalnz olan yalnz kalr uzun zaman; uyanr, okur, uzun mektuplar yazar bazen; ve aal yollarda tedirgin, yle gezinir, yapraklar uarken savrularaktan.Trkesi: A. Turan Oflazolu102Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)GZDer yapraklar, der sanki uzaklardan, gkyznde uzak baheler mi bozulmu ne; derler gnlsz doanlar gibi.Der geceleyin ar yeryz deyalnzla, btn yldzlardanBiz hepimiz deriz, der bu el, bak.Gr baka eyleri de: bu, hepsinde.A ma var biri, bu dmeyi ellerinde tutar, sonsuz yumuak.Trkesi: A.Turan OflazoluGeceleri yatakta aladm Kendisine amadm sevgili,Yorgun dren varlm Bir beik gibi.Benim iin uykusuz kaldn Benim gibi, saklayan.Ah, iimizdeki bu yangn Sndrmeye almadan imizdeki tasak Sevienlere bir bak, tirafa kalksalar akSzlerine yalan karacak.endendir yalnzlm, varlm sana dnm.Seslerin iinde bir an doarsn;Uup giden kokularda bir an varsn.A h, hepsini kollarmda yitirdim,Bir sen domaktasn, tekrar, yeni:Hi tutmadm,o yzden tutmaktaym seni(9)Trkesi: Behet Necatigil9Malte Laurids BriggcninNotlandan.Ataol Behramolu / zdemir ince 103ZEY T N L KKuruni yapraklar altnda kt yukarlara kuruni hep ve zeytinliklere karrcasna; toza belenmi alnn gmd sonra kzgn elinin tozluuna.Hepsinden sonra bu. te buydu sonu.Gzlerin krleirken gitmeliyim ben; neden istiyorsun bunu, var olduunu neden syleyeyim, seni artk bulamazken.A rtk bulamyorum seni bende, hayr.Bakalarnda da. Bu tata da yoksunsen.A rtk bulamyorum seni. Yalnzm ben.Btn insanln acsyla yalnzm,onu seninle hafifletmek iin omuzlamtm;oysa yoksun, adsz utan, sen...Sonradananlatld: Bir melek geldi derken...Ne melei:Ah geceydi gelenaalarda yapraklar ilgisizce kmldatarak.Havarilerse dlerinde sradlar ancak.Ne melei: A h geceydi gelen.Grlmemi bir gece deildi gelen gece; onun gibi yzlercesi gelip gider.Sonra kpekler uyur, talar durur ylece.Ah yasl bir gece, ah herhangi bir gece tekrar sabahn olmasn bekleyen.Melekler byle yakaranlara gelmez nk, geceler genilemez bunlarn evresinde.Kendini kaybedenleri her ey brakr yzst; babalar onlar terk ederler, kapanr onlara analar rahmi de.Trkesi: A.Turan Oflazolu104Dnya iir Antolojosi (I. Cilt)Herman Hesse (1877-1962)BT NL ML ERldm btn lmlerle ben imdiye dek,Yeniden isterim lmek btn lmleri,A acnlmn l