16
Is sociaal ondernemerschap mogelijk? Ledenblad van het Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel | NUMMER 159 | Verschijnt driemaandelijks | JUL - AUG - SEP 2015 NVK Netwerk is de kaderwerking van LBC-NVK | V.U.: Sandra Vercammen, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen 7 Kaderleden: de brug tussen bedrijf en werknemers? 10 Hoe democratisch zijn sociale verkiezingen? 12 Hebben kaderleden recht op syndicale afvaardiging?

Download het nummer

Embed Size (px)

Citation preview

Is sociaal ondernemerschap mogelijk?

Ledenblad van het Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel | nummer 159 | Verschijnt driemaandelijks | juL - aug - sep 2015

NV

K N

etw

erk

is d

e ka

der

wer

kin

g v

an L

BC

-NV

K |

V.u

.: s

and

ra V

erca

mm

en, s

ud

erm

anst

raat

5, 2

00

0 a

ntw

erp

en

7 Kaderleden: de brug tussen bedrijf en werknemers?

10 Hoe democratisch zijn sociale verkiezingen?

12 Hebben kaderleden recht op syndicale afvaardiging?

ColofonDeze uitgave verschijnt vier maal per jaar en wordt verstuurd naar alle ledenVormgeVing www.x-oc.comHoofdredactie Sandra Vercammen, Jan De Paepeeindredactie Sebastiaan Kokdrukkerij Artoos CommunicatiegroepVerantwoordelijke uitgeVer Sandra Vercammen, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen

In dit nummer

04 is sociaal ondernemerscHap mogelijk?

Onder Boven Nemen groepeert ondernemers die geloven dat sociaal en ecologisch ondernemen wél kan. Bedrijven moeten niet alleen economische meerwaarde creëren. Raf Schoenmaekers legt uit waarom.

07 kaderleden: de brug tussen bedrijf en werknemers?

Michel Dekens is kadermilitant bij Carrefour. “Een roeping”, zo zegt hij zelf. We wisselen met hem van gedachten over de combinatie kaderlid en vak-bondsman, maar ook over het bereiken van jongeren en vrouwen, samen-werken en strijden ...

10 is de democratie zoek bij sociale Verkiezingen? Enkele Open VLD-kamerleden vinden de sociale verkiezingen niet erg

democratisch. Wat zijn hun argumenten? Wat is daar van aan? In deze woord-tegenwoord laten we Van Quickenborne en Lachaert (Open VLD) en Fonck (ACV) aan het woord en zetten we enkele feiten op een rijtje.

12 Hebben kaderleden recHt op syndicale afVaardiging?

Bedrijven weren kaderleden vaak uit de syndicale afvaardiging. Het Arbeidshof van Bergen deed hierover een uitspraak. Mogen kaderleden geweerd worden? Wat zijn de argumenten van het hof? In dit tweeledig artikel diepen we de sociale en juridische argumenten uit.

16 worksHops stress en burn-out Voor leidinggeVenden

Leidinggevenden hebben veel last van stress en mogelijk een burn-out, maar ze waken ook over de stressproblemen van hun medewerkers. Met een reeks infosessies en workshops leer wat stress en burn-out is, hoe je daar zelf en met je collega’s mee omspringt.

Digitale nieuwsbriefHet NVK-team maakt werk van een sterke communicatie met kaderleden. Tussen het verschijnen van twee Kadermagazines door, ontvang je een digitale nieuwsbrief met actuele informatie. Ontvang je de digitale nieuwsbrief nog niet? Gelieve ons dan je e-mailadres te bezorgen op [email protected]. De digitale versie vervangt niet het Kadermagazine.

2 |  juL - aug - sep 2015

editoriaal

Enkele weken geleden kon ik met twee kaderleden van gedachten wisselen over hun werk en vele verzuchtingen. Ik noem ze even in alle discretie Eva en Lies. Twee jonge vrou-wen, werkzaam in een groot industrieel bedrijf, de ene als leidinggevende, de andere als deskundige. Gedreven werkne-mers in het bedrijf, maar ook breeddenkend, pittig en begaan met de medemens en het welzijn van hun collega’s. Die col-lega’s komen regelmatig bij hen te rade. We hadden het over het gebrek aan inspraak op het werk.

Wat loopt er dan mis? “Voor kaderleden is toch alles perfect geregeld! Ze worden dik betaald en een uurtje meer of minder preste-ren is dan toch niet te veel gevraagd.” Een beeld dat gecultiveerd wordt door HR en het management en waarin andere werknemers te makkelijk meestappen.

Eva en Lies doorprikken dat clichébeeld. Neem nu de loonpolitiek. Er is een groot gebrek aan transparantie. Terwijl de lonen van de bedienden geregeld worden via een functieclassificatie en loonschalen, hebben kader-leden geen zicht op hoe lonen, loonopslag of een bonus wordt bepaald. Van kaderleden wordt bovendien verwacht om los van arbeidstijdgrenzen te werken. En wie zijn gewone verlofdagen volledig opneemt, wordt scheef bekeken. De inhaalrust waar bedienden en arbeiders recht op hebben, gelden trouwens niet voor kaderleden. De vermoeidheid is een groot pro-bleem bij kaderleden, want er is geen structureel ingebouwde rust meer. Zelf grenzen trekken, is dan weer not done.

Eva en Lies zijn vastberaden om hier iets aan te doen. Hun recht-toe-recht-aan-getuigenis op YouTube en Facebook zou wonderen doen om inspraak voor kaderleden af te dwingen bij werkgevers. Maar een derge-lijke outing kan zich tegen hen keren. Daarom hebben Eva en Lies beslist om lid te worden van de LBC-NVK, hun stem via de representatieve vak-bond te laten horen en zo gebruik te maken van het internationale recht op vereniging en het recht op collectieve onderhandelingen. Ondanks de druk van werkgevers om weg te blijven van alles wat naar vakbond ruikt.

Het verhaal van Eva en Lies is voor ons niet nieuw. In aanloop naar de sociale verkiezingen van 2016 vragen kaderleden ons om te bekijken welke stappen ze best zetten om inspraak te krijgen. Veel kaderleden, die aanvankelijk actief zijn in huiskaderlijsten of een exclusieve kadervak-bond, komen van een kale reis terug en stappen over naar representatieve vakbondsorganisaties zoals de LBC-NVK, die onafhankelijk van werkge-versdruk sociaal overleg plegen.

In dit Kadernummer vind je trouwens een interessant artikel over uit-sluiting van kaderleden van de syndicale afvaardiging en de pogingen van vakbondsorganisaties om betere inspraakrechten voor kaderleden te bekomen. Lees ook de getuigenis van Michel Dekens van Carrefour, die al jaren geleden de keuze maakte om op te komen voor zijn collega’s.

sandra VercammenNationaal Seretaris NVK

nationaal

nationaal secretaris nVkSandra VercammenSudermanstraat 5, 2000 Antwerpentel 03 220 87 37 - fax 03 220 89 83

nVk secretarisJan De PaepeSudermanstraat 5, 2000 Antwerpentel 03 220 87 19 - fax 03 220 89 83

dagelijks bestuur nVkMarnix AerssensDirk De CuyperVeerle VanpouckeMonique VanwalleghemJelle Vercoutere

regionaal

lbc-nVk aalst-oudenaardeKris De BlockHopmarkt 45, 9300 Aalsttel 053 73 45 24 - fax 03 220 88 01

lbc-nVk antwerpenKarin SchaerlaekensNationalestraat 111-113, 2000 Antwerpentel 03 222 70 15 - fax 03 220 88 02

lbc-nVk brussel-Halle-VilVoordeMarian WillekensPletinckxstraat 19, 1000 Brusseltel 02 557 86 56 - fax 03 220 88 05

lbc-nVk brugge-oostendeErik SomersKan Dr L Colensstraat 7, 8400 Oostendetel 050 44 41 64 - fax 03 220 88 04

lbc-nVk gent-eeklo-zelzateSwat ClerinxPoel 7, 9000 Genttel 09 265 43 15 - fax 03 220 88 08

lbc-nVk HasseltKoen De PunderMgr Broekxplein 6, 3500 Hasselttel 011 29 09 83 - fax 03 220 88 09

lbc-nVk kempenWerner SelsKorte Begijnenstraat 20, 2300 Turnhouttel 014 44 61 61 - fax 03 220 88 20

lbc-nVk kortrijk-ieper- roeselareGino DupontPres Kennedypark 16D, 8500 Kortrijktel 056 23 55 63 - fax 03 220 88 12

lbc-nVk leuVenLuc De LentackerMartelarenlaan 8, 3010 Kessel-Lotel 016 21 94 33 - fax 03 220 88 13

lbc-nVk mecHelenMagali VerhaegenOnder den Toren 5, 2800 Mechelentel 015 71 85 07 - fax 03 220 88 14

lbc-nVk waas & denderPatrick WaumanH Heymanplein 7, 9100 Sint-Niklaastel 03 765 23 70 - fax 03 220 88 18

een overtuigend pleidooi voor inspraak voor kaderleden

KaDeR | 3

Alhoewel onze regeringen heel sterk de kaart van de ondernemers trekken, voelen de leden van Onder Boven Nemen zich niet aangesproken door het dis-cours van het VBO, VOKA en UNIZO. “Misschien doen de grote jongens nog wat smalend over ons kleinschalig initiatief maar de trend is gezet en de ideeën zijn er. Bezuinigen op terreinen als klimaat, cultuur, zorg en duurzaam ondernemen zou absoluut de laatste optie moeten zijn.” We gingen praten met gangmaker Raf Schoenmaekers die zelf een kleine onderneming runt in de mediasector.

Kader: Het is merkwaardig om ondernemers mee te zien stappen met de burgerbeweging Hart boven Hard, waar ook de vakbonden deel van uitmaken.

Is sociaal ondernemerschap mogelijk?

‘OnDer BOven nemen’ neemt de proef op de som

jan de paepe

“economische groei tot stand brengen door te besparen in onderwijs, zorg en cultuur is een contradictie. ondernemen moet juist veel aandacht besteden aan de maatschappelijke en ook ecologische context!” dit stelt raf schoenmaekers die samen met een aantal sociaal bevlogen ondernemers in 2014 de reflectiegroep Onder Boven Nemen oprichtte.

Raf Schoenmaekers: “We willen met ons initiatief een halt toeroepen aan de groeiende polarisering die een wig drijft tussen de ondernemers en de rest van de samenleving. Het huidige beleid baseert zich op een zeer eenzijdige benadering die mensen tegen elkaar opzet. Wij willen juist verbinden, bruggen bouwen en samenwerken.Ondernemen gaat in de eerste plaats om het creëren van toegevoegde waarde. Niet alleen economische, maar ook sociale en ecologische. Het vertaalt zich in meer aandacht voor gelijke kansen, zorg, welzijn voor iedereen en een beter leefmilieu. Ondernemen staat niet los van de sociale context van vandaag. Als sommigen beweren dat vakbonden het ideeëngoed van de vorige eeuw hanteren, dan geldt hetzelfde ook voor sommige ondernemers.

© ONDERBOVENNEMEN.BE

4 |  juL - aug - sep 2015

Bij een initiatief als Hart boven Hard vinden wij een overkoepelend netwerk waarin wij zonder schroom ons model op ondernemerschap een plaats kun-nen geven. Veel ondernemers hebben een eenzijdig en negatief beeld van de vakbonden. Maar ook over ondernemers bestaan er clichébeelden, alsof ze alle-maal te maken hebben met LuxLeaks-toestanden. Voor ons is er geen harde grens tussen belangen van onder-nemers en werknemers. Het is logisch dat mensen actie voeren wanneer hun belangen op het spel staan.De oplossing zit in het vinden van een evenwicht, in overleg en met wederzijds begrip.”

Kader: Welvaart wordt steeds gekoppeld aan eco-nomische groei. Is dit ook voor jullie de sleutel voor een betere toekomst?

Raf Schoenmaekers: “Onze status wordt vandaag sterk bepaald door persoonlijke prestaties en capaci-teiten. Deze meritocratie heeft een bovenlaag gecre-eerd van mensen die op het juiste moment hun geluk en talenten hebben gebruikt. Maar slagen of falen in het leven hangt van meer af dan je persoonlijke pres-taties. Erg veel omgevingsfactoren spelen mee, en die zijn zeer verschillend voor iedereen. Daar moet je rekening mee houden als je streeft naar een mens-waardig of zelfs gelijkwaardig bestaan voor iedereen.Ondernemers willen in de eerste plaats een project realiseren. Uiteraard streeft men succes na, maar toch sta ik erg kritisch tegenover het dwangmatig geloof in de economische groei. Veel van onze traditi-onele belangenorganisaties van ondernemers nemen aan dat die groei de absolute voorwaarde is voor

KaDeR | 5

vooruitgang. Maar hoe kan in een eindige wereld de economie oneindig blijven groeien? Het begrip ‘economische groei’ is aan een herdefini-ering toe want ten koste van wat realiseren wij die? Van het milieu? Via wapenindustrie? Via de massale verkoop van antidepressiva? Via een steeds stijgende werkdruk die leidt tot steeds meer burn-outs? Neem nu het recente debat over nachtwerk in de online industrie. Moet dat nu echt? Moet iemand die via e-commerce op zaterdag een tablet bestelt die zon-dagmorgen al ontvangen?”

Kader: Zal deze kritische benadering aanslaan bij andere ondernemers? Raf Schoenmaekers: “Ik ben een optimist en ver-trouw erop dat er een groot draagvlak is om ieder-een een menswaardig en kwaliteitsvol leven te bie-den, ook bij ondernemers. Ongelijkheid zal er altijd wel zijn, maar de verschillen mogen wel uitgevlakt worden. Daarvoor zijn er nationaal en internationaal financiële middelen genoeg. Wat voor nut heeft het dat rijkeren hun kapitaal blij-ven opsparen? Eens je kapitaal genoeg hebt, krijgt het een eerder virtuele betekenis. Het coöperatief ondernemen brengt een dimensie bij en een coöpe-ratieve bank kan een scharnierfunctie hebben naar meer duurzaam ondernemen.”

Kader: Wordt ondernemen niet al te eenzijdig in een kapitalistische context ingevuld? Raf Schoenmaekers: “Ik denk dat ondernemen – en bij uitbreiding de economie - inderdaad vaak te eenzijdig rationeel benaderd wordt. Op wat zijn de economische stellingen gebaseerd? Zelfs binnen de zuivere wiskunde werd bijna een eeuw geleden al de beperkingen van elk ‘consistent systeem’ aange-toond in de onvolledigheidsstelling van Kurt Gödel. Die grenzen van het rationele geven ook cultuur en kunst een extra betekenis. Waar de rationaliteit stopt begint een ander verhaal. Wat ons drijft is de gevoelswaarde van de dingen. De zaken die ons echt leiden zijn vaak weinig concreet en toch bouwen we daar onze samenleving op.In de monocultuur van het economisch denken wor-den nieuwe ideeën gemakkelijk opzij gezet. Kijk

maar eens hoe verschillende critici reageerden op het nieuwe boek van Naomi Klein, ‘No time’, waarin het belang van klimaatverandering in een ruimer soci-aal maatschappelijk kader wordt geplaatst dan enkel de investering en zijn rendement. Milieuactivisme gaat immers om meer dan alleen de nadelige effecten van de temperatuurstijging. In het streven naar een beter milieu kom je al gauw tot de vaststelling dat het om een bredere maatschappelijke uitdaging gaat die de traditionele kapitalistische spelregels in vraag stelt met hun achterliggende sociale, economische en politieke principes. Een onvoorwaardelijk geloof in economische groei, vrijhandel en ondernemerschap als enige hefbomen voor een betere samenleving is achterhaald.

Kader: De traditionele werkgeversorganisaties geloven heel sterk in meer flexibiliteit. Hoe staan jullie daar tegenover? Raf Schoenmaekers: “Het netwerk Onder Boven Nemen telt veel kleine ondernemers. In de beginfase is het inderdaad niet zo evident om mensen aan te werven. Maar het kader dat nu reeds voorhanden is, biedt mogelijkheden genoeg om aan de vraag van de startende ondernemer te voldoen. Zo bestaat de mogelijkheid om in de beginfase te werken met uit-zendkrachten of zelfs zelfstandigen, maar na verloop van tijd wil je evolueren naar een duurzamere samen-werking. Dit bereik je maar door mensen vertrouwen te geven en een langetermijnperspectief te bieden en niet door maatschappelijke groepen tegen elkaar op te zetten. Op dat vlak zijn we idealistisch en volgen we de competitiviteitslogica niet. Uiteindelijk is elke realiteit een compromis. We mogen het alleen niet omdraaien en het ideaal afzwakken onder druk van de realiteit.”

Kader: Welke toekomst zien jullie voor Onder Boven Nemen weggelegd?Raf Schoenmaekers: “Onder Boven Nemen wil een vereniging worden voor ondernemers die hun onder-nemerschap plaatsen in een bredere maatschappe-lijke context. De betekenisvolle link met het midden-veld is hierbij essentieel. De traditionele ideologische tegenstelling is achterhaald want ook de onderne-mer leeft op deze aardbol en heeft kinderen, vrien-den en wil genieten van cultuur, kunst en onder-wijs. Ondernemen is meer dan het maken van winst. Economische groei door lastenverlagingen ten koste van de sociale zekerheid is absurd. Een ondernemer kijkt in de eerste plaats naar een project, een product dat hij wil maken en de waarde dat dit afdwingt voor de samenleving. In het verleden werd macht vaak opgebouwd met geld en verbale kracht. In het moderne tijdperk ont-staan netwerken veel gemakkelijker. Daar willen wij met Onder Boven Nemen naar toe. We hechten met onze organisatie meer belang aan cafégesprekken dan aan academische zittingen. Het komt er eer-der op aan om een uitwisseling mogelijk te maken van individuele verhalen. Ons verhaal is nuancerend maar niet onzeker!”

6 |  juL - aug - sep 2015

Kaderleden: de brug tussen bedrijf en werknemers?micHel dekens neemt Het op Voor de kaderleden bij carrefour

sandra Vercammen

michel dekens begon zijn carrière in 1983 in de distributiesector bij wat toen nog gb heette. een jaar later was hij kaderlid. 10 jaar daarna startte michel als vakbondsafgevaardigde voor de lbc-nVk. als actief lid van het cpbw, de ondernemingsraad, de kaderafvaardiging én lid van de europese ondernemingsraad is hij er voor zijn collega’s. waarom is een kaderafvaardiging zo belangrijk? Hoe gaat michel daarbij te werk?

© DANIëL RYS

KaDeR | 7

Kader: Waarom koos je voor een vakbondsen-gagement?Michel Dekens: “Voor ik militant werd had ik al veel respect voor de vakbonden, ook al zette ik me volledig in voor het bedrijf en de resultaten. Met de jaren besefte ik dat ook het sociale aspect binnen het bedrijf erg belangrijk is. Ik voelde de goesting om er mijn schouders onder te zetten. Bovendien was er niemand in de centrale diensten bij Carrefour die de LBC-NVK vertegenwoordigde. Mijn kandida-tuur werd enthousiast onthaald.”

Kader: Zijn kaderleden en professionals indivi-dualistischer dan andere werknemers?Michel Dekens: “Ik merk weinig verschil tussen kaderleden en andere werknemers. Het bedrijf ver-wacht wel meer van kaderleden en zet hen harder onder druk. Veel kaderleden zijn ervan overtuigd dat je je kansen op promotie en bonussen ondermijnt als je empathie toont voor je ondergeschikten of je sympathie betuigt voor de vakbond. Het klopt dat directieleden het daar soms moeilijk mee hebben, maar meestal beseffen ze wel dat een uitstekende relatie met het personeel en de sociale partners een goede zaak is. De meeste kaderleden zijn niet minder sociaal voelend, maar verbergen dat wel eens achter een ‘façade’. Ze denken zo hun promotiekansen te behouden en niet te moeten inboeten op hun vari-abele verloning. Vooral jonge kaderleden zijn daar bang voor. Oudere kaderleden zijn vaker tevreden met wat ze al bereikt hebben.”

Kader: Is het vandaag moeilijker om bepaalde kaderleden te bereiken? Michel Dekens: “Bij de centrale diensten van onze onderneming zijn vooral vrouwen aan de slag. Toch blijkt het niet evident om hen warm te maken voor een vakbondsengagement. Daarom doe ik hierbij een warme oproep naar de dames om ons te vervoegen. Ook jongeren houden meestal de boot af. Ze willen hun promotiekansen niet in gevaar brengen. Dat probleem zien we overal opduiken, niet alleen bij Carrefour.”

Kader: Wat is de meerwaarde van een kaderaf-gevaardigden?Michel Dekens: “Een kaderafgevaardigde heeft meer invloed dan andere werknemers omdat hij ho-ger geplaatste contacten heeft. Hij kan ook gemak-kelijker bruggen bouwen tussen directie en werk-nemers. Kaderleden en professionals komen met specifieke vragen en problemen naar ons toe. We helpen hen discreet. Achter individuele vragen gaan vaak verdoken collectieve problemen schuil, die we met sociaal overleg willen oplossen. Wanneer kader-leden bij een vakbond aangesloten zijn, krijgen ze mettertijd een andere kijk op bepaalde situaties. Om al die redenen is het belangrijk om ook kaderleden voldoende te bereiken.”

Kader: Waarom zou een kaderlid of een hoog-geschoolde lid worden van een vakbond?

Michel Dekens: “Om dezelfde reden als andere werknemers: je krijgt hulp bij al je vragen en pro-blemen met betrekking tot je werksituatie, van een goed gesprek tot en met juridische bijstand, je krijgt degelijke informatie, maar je steunt ook het vak-bondswerk dat leidt tot meer werkzekerheid, welzijn op het werk, enzovoort.”

Kader: Waar haal jij de motivatie om aan vak-bondswerk te doen? Kaderleden hebben het toch niet slecht?Michel Dekens: “Veel mensen denken dat kaderle-den het goed hebben, omdat ze meer verdienen. Ze krijgen echter te maken met specifieke problemen op het werk. Zo ligt de werkdruk bij kaderleden enorm hoog en kan de druk om (soms onrealisti-sche) targets te bereiken erg zwaar wegen. Mijn vakbondsengagement gaat echter verder dan het oplossen van problemen van kaderleden. Ik wil er niet alleen voor kaderleden zijn als het slecht gaat. En ik ben er ook voor andere werknemers. Mijn collega’s kunnen altijd bij mij terecht en dat in alle vertrouwen. Dat is mijn roeping.Ik vind het erg belangrijk dat werknemers via de vakbond een tegengewicht kunnen vormen tegen de economische macht van een bedrijf. Anders wor-den de werkomstandigheden alleen gedicteerd door winstbejag en concurrentie. Als kadermilitant krijg je zicht op zowel de bedrijfsvoering als het welzijn van de werknemers. Door je inbreng op de onder-nemingsraad en het CPBW kan je ook wegen op bepaalde beleidsbeslissingen. Ik krijg daarvoor veel appreciatie van mijn collega’s.”

Kader: Waar kan jij het verschil maken voor kaderleden?Michel Dekens: “Ik geloof sterk in een goede dia-loog en samenwerking. Vakbonden staan sterker als ze samenwerken in plaats van concurreren met el-kaar. Daarom werkt de LBC-NVK samen met de CNE (onze Franstalige tegenhanger), maar ook met de BBTK-Setca. Bij de sociale verkiezingen overtuigen we de kiezers met ons programma, de kwaliteit van de kandidaten en onze realisaties en gaan we niet met modder gooien naar de andere vakbonden. Werk-nemers appreciëren dat. Ik stel me hulpvaardig op naar alle werknemers, die daardoor graag lid worden.Een goede dialoog met wederzijds respect en ver-trouwen moet er ook met de directie zijn. Een ver-schil in overtuiging of ideeën hoeft dat niet in de weg te staan. Maar indien de dialoog niet leidt tot een oplossing, zal ik niet aarzelen om actie te voeren waar nodig.”

Kader: Wat betekent het NVK voor jou als ka-derafgevaardigde?Michel Dekens: “Het NVK brengt via het nationaal comité de kaderafgevaardigden uit verschillende sectoren samen. De groepen uit de financiële en industriële sectoren zijn historisch sterk met elkaar verbonden. Ik ben met een andere collega van Car-

8 |  juL - aug - sep 2015

refour de enige uit de distributiesector. We zijn echt met te weinig kadermilitanten in deze sector. Hier moet werk van gemaakt worden. Het NVK is een springplank om mee te wegen op beleidsbeslissin-gen en het inhoudelijke programma van de vakbond. Zo kon ik onlangs deelnemen aan het congres van de LBC-NVK rond het thema kwaliteitsvol werk. Daar hebben we de kaderproblemen op de agenda gezet.“

Kader: Hebben kaderleden voldoende inspraak bij Carrefour?Michel Dekens: “De directie van Carrefour be-schouwt de ondernemingsraad en de kaderraad als een noodzakelijk kwaad, met de nodige schijnverto-ningen, en zeker niet als een forum om samen tot een resultaat te komen. Terwijl het ook anders kan, door samen te werken aan resultaten. Nu wordt er dictatoriaal gezwaaid met “de wet”, belanden goed-bedoelde voorstellen in de prullenmand en ramt de directie hun eigen projecten door onze strot. Dat is geen inspraak hé!”

Kader: Wat heeft een kadervertegenwoordiger nodig om zijn vakbondswerk in de onderne-ming te kunnen doen?Michel Dekens: “De steun van de vakbond en de vakbondssecretaris is cruciaal, met vorming, docu-mentatie, logistieke steun, hulp bij vragen of pro-blemen … Ook een goede en hechte samenwerking tussen de afgevaardigden is noodzakelijk. Goede communicatie schept mogelijkheden. De mogelijk-heid om de bedrijfsmail te mogen gebruiken om allerhande informatie te kunnen verspreiden of om op een snelle manier materiaal te kunnen bekomen zonder daar telkens zelf voor naar het centrum van Brussel te moeten rijden.”

Kader: Wat zijn de specifieke uitdagingen in de distributiesector?Michel Dekens: “De uitdagingen in de distributie zijn zeer groot. Door de precaire jobs (lage lonen,

‘kleine contracten’ met weinig werkuren per week, tijdelijke contracten, weekendwerk, onregelmatige werkuren …) is de distributie niet aantrekkelijk voor hoogopgeleide of ambitieuze werknemers op zoek naar een voltijdse kwalitatieve job. Het resultaat is dat er de laatste decennia weinig basiswerknemers binnen het bedrijf doorstromen naar een kaderfunc-tie. Terwijl ervaring en vakmanschap in onze sector zeer belangrijk zijn. Wij moeten dus dringend evo-lueren naar kwalitatieve en aantrekkelijke voltijdse jobs.”

Kader: Wat zijn je wensen voor de toekomst binnen Carrefour?Michel Dekens: “In internationale bedrijven zoals Carrefour is een sterke vakbondsafvaardiging uiter-mate belangrijk. Ik ben ervan overtuigd dat zonder de syndicale sterkte en acties, we hier toestanden zoals bij Zalando zouden meemaken. Werknemers die zich organiseren en vrijheid van vakvereniging zijn ongelofelijk belangrijke rechten! Spijtig genoeg beseffen jongere werknemers dat onvoldoende. Of ze kiezen voor een andere werkgever wanneer ze voelen dat Carrefour geen uitzicht biedt. Ik zou ze liever bij Carrefour houden om samen te werken aan een beter Carrefour, beter voor het bedrijf én voor de werknemers!”Kadervertegenwoordigers zijn best geen geïsoleerde groep maar moeten integraal deel uitmaken van de vakbondsafvaardiging in het bedrijf. De kaderleden en de andere délégués kunnen elkaar perfect aanvul-len en wederzijds steunen.”

KaDeR | 9

WOOrD: ‘democratie zoek bij sociale Verkiezingen’

Open VLD-Kamerleden Vincent Van Quickenborne en Egbert Lachaert plaatsten, in een opiniestuk in De Morgen (12 mei ’15, bit.ly/SV-democr-1), vraag-tekens bij het democratisch gehalte van de sociale ver-kiezingen. Welke argumenten schuiven ze naar voor?

• ‘Door het te grote gewicht van de lijststem ten opzichte van de naamstem zou de greep van de vakbond op wie werkelijk verkozen wordt te groot zijn. Zij stellen voor om de lijststem gewoon af te schaffen.’

• ‘De sociale partners doen geen enkele inspanning om beide geslachten een gega-randeerde stem te geven in de onderne-mingsraden en comités.’

letterlijk:‘Een lijst indienen met enkel mannen? Geen enkel probleem! Dat is niet meer van deze tijd. Bij par-lementsverkiezingen moet het aantal mannelijke en vrouwelijke kandidaten gelijk zijn, en mogen de eerste twee plaatsen niet bezet worden door personen van hetzelfde geslacht. Daar moeten de vakbonden wat ons betreft een voorbeeld aan nemen. In tal van cao’s en wettelijke bepalingen wordt meer gendergelijkheid nagestreefd, maar als de daad bij het woord moet worden gevoegd, geven de bonden zelf voorlopig niet thuis’.

‘Enkel de representatieve vakbonden mogen lijs-ten indienen. En representatief, dat betekent dat je deel moet uitmaken van de Nationale Arbeidsraad. Lees: enkel als je lid bent van een van de drie klassieke vakorganisaties, kun je jezelf kandidaat stellen bij de sociale verkiezingen. Dat is zoals partijen verbieden bij een parlements- of lokale verkiezing. Weinig democratisch dus. Het kan anders. Waarom laten we sociale verkiezin-gen niet organiseren van onderen uit, van op het niveau van het individueel bedrijf? Het moet daarbij mogelijk zijn een drempel in te stellen om te beletten dat elkeen een lijst zou indienen. Maar die drempel moet haalbaar zijn, zodat er nieuwe vertegenwoordigers met andere inzichten zich kandidaat kunnen stellen’.

woord – wederwoord

Is de democratie zoek bij sociale verkiezingen?in de rubriek ‘woord-wederwoord’ laten we voor- en tegenstanders aan het woord over een actueel thema.

© D

AN

IëL

RYS

10 |  juL - aug - sep 2015

woord – wederwoord

Is de democratie zoek bij sociale verkiezingen?

WeeTJeS… • Volgens de Europese richtlijn 2002/14 ligt de drempel voor het inrich-

ten van informatie en consultatierechten rond de sociaaleconomische vooruitzichten (vergelijkbaar met onze ondernemingsraden) op 50 werknemers of lager. Dat werd in België met een omweg geregeld door ook aan comités en syndicale afvaardigingen sociaaleconomische infor-matierechten te geven. Het uitvoeren van de wet van 1948, die voorziet in ondernemingsraden vanaf 50 werknemers in plaats van 100, bleef politiek geblokkeerd.

• In de Commissie Sociale Zaken (voorgezeten door Vincent VanQuickenborne en met Egbert Lachaert als rapporteur; beiden Open VLD) werd onlangs de wet besproken die de sociale verkiezingen van 2016 inricht. De voorzitter viel zeker niet op als pleitbezorger voor de demo-cratie in de onderneming: ‘de oprichting van een ondernemingsraad in ondernemingen met minder dan 100 werknemers zou geen goede zaak zijn voor de KMO’s, die het hart van onze welvaart vormen’.

• Belgiëiseenlandmeteenzeerhogesyndicalisatiegraadwatongetwij-feld betekent dat veel werknemers in ons land vragende partij zijn om betrokken te worden bij het ondernemingsbeleid.

• InBelgiënemennietminderdan130.000kandidatendeelaandesoci-ale verkiezingen. Dit aantal ligt flink hoger dan bij de gemeenteraads-verkiezingen. Het ACV heeft op zijn eentje meer kandidaten dan alle politieke partijen samen bij de gemeenteraadsverkiezingen.

• Devrouwelijketewerkstellinggroeidein2012aantoteenparticipatievan52,7%, Op de ACV lijsten voor de sociale verkiezingen van dat jaar waren er 36,87% vrouwelijke kandidaten en werden 40,79% vrouwen verkozen.

Herman Fonck, diensthoofd van de dienst ‘Onderneming’ van het ACV. Dit artikel werd eerder opgenomen in De Wereld Morgen (bit.ly/SV-democr-2)

Beide Open VLD’ers verliezen in hun opiniestuk hun eigen verantwoordelijkheid uit het oog. Als ze het echt menen wat ze schrijven, dienen ze snel een wetsvoorstel in om ook sociale verkiezingen te orga-niseren in bedrijven met minder dan 50 werknemers. Vakbonden zijn al lang vragende partij voor een drem-pelverlaging bij de sociale verkiezingen, zodat er ook in kleinere ondernemingen gestructureerd overleg komt en werknemers hun vertegenwoordigers kun-nen kiezen. Nu moeten enkel ondernemingen met minstens 50 werknemers verkiezingen organiseren voor het comité voor preventie en bescherming op het werk (CPBW). Voor ondernemingsraden (OR) ligt die drempel zelfs op 100 werknemers. Voor deze lacune werd België al herhaaldelijk terecht gewezen door de Europese instanties, maar Open VLD-politici blijven de invoering blokkeren.

WeDerWOOrD: ‘wanneer dienen zij een wetsVoorstel in Voor sociale Verkiezingen in kmo’s?’

belang Van de lijststemmenDit debat leeft ook langs vakbondszijde. Maar er is wel een belangrijk tegenargument, namelijk het ont-breken van regionale kieskringen bij sociale verkie-zingen. In een onderneming met 500 werknemers op een hoofdzetel en 500 mensen verspreid over een netwerk van lokale kantoren is de kans op ver-kiezing van iemand van een buitendienst bijzonder klein. Om voldoende representatieve samenstelling van de werknemersvertegenwoordiging te bereiken zijn nu eenmaal afspraken nodig.

Vertegenwoordiging Van Vrouwen. wie Heeft er Hier de les te spellen? De zorg voor een representatieve samenstelling ver-taalt zich uiteraard ook in de genderverhouding. Alle vakbonden maken hier werk van. In een kieskring voor politieke verkiezingen wonen evenveel man-nen als vrouwen. In een onderneming is dat anders. Ondernemingen met 90 % mannen (vb. industrie) of 90 % vrouwen (vb. ziekenhuis) zijn geen uitzonde-ring. Daar is een ritssysteem niet democratisch. Het ACV haalde bij de laatste comitéverkiezingen 40 % vrouwen bij de effectieve verkozenen. Dat is beter dan in de politieke verkiezingen voor de Kamer (38 % vrouwen) of voor de gemeenteraden (36 % vrouwen).

enkel representatieVe Vakbonden kunnen lijsten indienen? kaderleden lusten geen namaak.Dat enkel ‘representatieve vakbonden’ lijsten kun-nen indienen voor de sociale verkiezingen klopt niet. Bij de sociale verkiezingen voor de kaderkiescolleges kan bijna iedereen zich kandidaat stellen als ze maar lid zijn van een vakbond, een kaderorganisatie als het NCK of van een lokale huislijst. Deze laatste twee worden niet zelden door de werkgevers aangestuurd. In de praktijk volstaan vaak 5 handtekeningen om een huislijst in te dienen.

Werknemers blijken in de praktijk te kiezen voor de vakbonden. De minst populaire kaderlijsten zijn de huislijsten (156 kaderzetels). De meest popu-laire kaderorganisatie is het ACV (896 kaderzetels) gevolgd door het ABVV (376 kaderzetels) en het ACLVB (231 zetels). De minst representatieve kader-organisatie is het NCK, de aparte en schijnbaar onaf-hankelijke kadervakbond (170 zetels). Een blik over de landsgrenzen leert dat, waar ook niet vakbondsle-den kunnen deelnemen aan verkiezingen (Nederland, Duitsland …), hun aandeel niet hoger is dan 5 à 10 % van de verkozen mandaten. De reden is voor de hand liggend. Vakbondswerk is groepswerk dat je samen met de andere afgevaardig-den en collega’s moet aanpakken. Je hebt hiervoor ondersteuning nodig: kennisontwikkeling, vorming, deskundigheid, de steun van vakbondssecretarissen …

KaDeR | 11

Hebben kaderleden nood aan een syndicale afvaardiging?

pHilippe berVoets

kaderleden en syndicale afvaardiging, het is een ‘oud zeer’. soms lukt het de lbc-nVk om kaderleden als vakbondsafgevaardigde aan te stellen. maar in veel bedrijven blijft het voor ons een belangrijk strijdpunt, om verschillende redenen.

kaderleden zijn werknemersWerkgevers beschouwen kaderleden vaak als een ‘bijzondere’ groep medewerkers, waarvan ze een grote loyauteit aan de bedrijfsobjectieven verwach-ten. Een vakbondsafvaardiging past niet echt in dit plaatje.Maar kaderleden zijn ook en vooral werknemers. Net zoals hun collega’s hebben ze een arbeidsover-eenkomst en werken ze onder het gezag van hun

werkgever, die de touwtjes stevig in handen houdt als het erop aan komt. Denk maar aan herstructu-reringen of aan de steeds hogere objectieven die kaderleden krijgen opgelegd.Daarom hebben kaderleden nood aan een volwaardig sociaal overleg, dat zich niet beperkt tot informatie en raadpleging, maar zich ook richt op medezeggen-schap, participatie en uiteindelijk het sluiten van collectieve akkoorden zoals een cao.

VakbondsafVaardiging essentieel in sociaal oVerleg Maar kaderleden kunnen toch hun vertegenwoor-digers verkiezen in ondernemingsraad en preven-tiecomité. Volstaat dit niet? In praktijk blijkt dit onvoldoende te zijn. Het sociaal overleg in bedrijven heeft drie organen,

© ROB STEVENS

12 |  juL - aug - sep 2015

waar werknemers hun zeg kunnen doen. De on-dernemingsraad bekijkt de economisch-financiële situatie en het sociaal beleid. Het comité bespreekt het welzijn op het werk. Beide organen bestaan uit evenveel werknemers- als werkgeversvertegenwoor-digers. Informatie en advies zijn er de speerpunten. De vakbondsafvaardiging bestaat enkel uit werkne-mersvertegenwoordigers. In feite is ze een afdeling van de vakbond(en) op de werkvloer, in de bedrijven. Met als specifieke opdracht: voor de gemeenschap-pelijke en individuele belangen van de (gesyndi-ceerde) werknemers opkomen bij de werkgever. De vakbondsafvaardiging verdedigt individuele dos-siers en sluit collectieve akkoorden over loon- en arbeidsvoorwaarden met de werkgever. Zij vormt een tegengewicht voor de economische macht van de werkgever. Uitsluiting van kaderleden beknot

Het Arbeidshof zegt neen tegen uitsluiting van kaderleden uit de syndicale delegatie

june geuens

in haar arrest van 5 september 2014 heeft het arbeidshof te bergen een aantal artikelen uit een sectorcao, die kaderleden uitsluiten van de syndicale delegatie, onwettig verklaard. de werkgever werd veroordeeld om opnieuw verkiezingen van de syndicale delegatie te organiseren. ditmaal moet hij rekening houden met de kaderleden om het aantal mandaten te bepalen en de kaderleden moeten de mogelijkheid krijgen om zich te laten opnemen op de kiezers- en kandidatenlijst.

niet enkel hun rechten, het ondermijnt ook de re-presentativiteit van de vakbond.

prioritaire eisDiscriminatie is niet meer van deze tijd. Met het eengemaakt statuut voor arbeiders en bedienden is een deel van de discriminatie tussen werknemers weggewerkt. Maar ook kaderleden worden gediscri-mineerd. Het recht van kaderleden op een vakbondsafvaardi-ging is een prioritaire eis in de lopende sectoronder-handelingen. Met het arrest van het arbeidshof van Bergen (zie verder) hebben de sectorale vakbondson-derhandelaars en onze militanten een extra troef in handen. Het arrest is helaas enkel bindend voor de betrokken partijen, maar het schept wel een prece-dent waar andere rechtbanken rekening mee houden.

inleidingEen werkgever weigerde om de niet-gebaremiseerde of -baremiseerbare bedienden (hierna: kaderleden) op te nemen op de kiezers- en kandidatenlijst voor de verkiezing van de syndicale delegatie en hield met hen geen rekening om het aantal mandaten te bepalen.Dit deed de werkgever op basis van de op hem toe-passelijke sectorcao (paritair comité 209 van de be-dienden in de metaalsector) die het statuut van de syndicale delegatie regelde.De vakbonden aanvaardden dit niet en ACV-CSC en CNE maakten samen met de werknemers de zaak aanhangig bij de arbeidsrechtbank. Zij vorderden de nietigverklaring van de artikelen van de cao waarin er een onderscheid gemaakt werd tussen kaderleden en andere bedienden. De zaak kwam uiteindelijk bij het Arbeidshof terecht.

de betwiste cao-bepalingenHet arbeidshof heeft zich in deze zaak expliciet ge-bogen over drie artikelen van de sector-cao. Het eerste artikel bepaalt dat de gesyndiceerde bedienden vertegenwoordigd worden door een syn-

dicale delegatie die aangeduid of verkozen wordt onder het gesyndiceerd personeel. Het tweede ar-tikel bepaalt de drempel voor het instellen van een syndicale delegatie en in het derde artikel wordt het aantal effectieve mandaten vastgesteld. In deze drie artikelen wordt echter duidelijk bepaald dat onder ‘gesyndiceerde bedienden’ enkel de be-dienden begrepen worden op wie de cao’s houdende de barema’s en functieclassificatie van toepassing zijn. De kaderleden worden dus uitdrukkelijk uitge-sloten.

Hoe kwam Het arbeidsHof tot dit besluit?In de Belgische Grondwet staat het gelijkheid- en non-discriminatiebeginsel. Dit grondrecht is ook op internationaal niveau verankerd. Het gelijkheids- en non-discriminatiebeginsel houdt in dat ieder die zich in een gelijkaardige situatie bevindt, in principe gelijk behandeld moet worden. Een verschil in behandeling van categorieën van personen die zich in gelijkaardige situaties bevinden, is enkel toegelaten als er een objectieve en redelijke rechtvaardiging voor bestaat. Bovendien moet het gebruikte middel, namelijk het invoeren van een

KaDeR | 13

verschil in behandeling, in verhouding staan tot het beoogde doel.Het arbeidshof heeft in deze zaak dus onderzocht of kaderleden en andere bedienden zich in gelijke of vergelijkbare situaties bevinden, en in welke mate er sprake is van een verschil in behandeling en desge-vallend of dit verschil in behandeling gerechtvaar-digd kan worden.

Kaderleden bevinden zich in een gelijke of verge-lijkbare situatie als de andere bedienenHet arbeidshof oordeelt dat kaderleden zich op het vlak van syndicale delegatie in een vergelijkbare of gelijkaardige situaties bevinden. Zowel kaderleden, als bedienden in het algemeen vervullen voorname-lijk intellectuele taken onder het gezag van dezelfde werkgever. Bovendien bevatten beide categorieën verschillende functies en niveaus van verantwoorde-lijkheid. Dat kaderleden andere functies uitoefenen en meer verantwoordelijkheid dragen, doet hieraan geen afbreuk. Het arbeidshof stelt tevens vast dat de functieclas-sificatie in de sector van paritair comité 209 de laat-ste 60 jaar nauwelijks nog geëvolueerd is. Hierdoor stemt de functieclassificatie niet meer overeen met de realiteit en vallen steeds meer werknemers er buiten. Al deze werknemers worden dan (onterecht) kaderleden genoemd.

Er is sprake van een verschil in behandeling van kaderleden op het niveau van grondrechten De essentiële beginselen omtrent de bevoegdheid en

de werkingsmodaliteiten van de syndicale delegatie zijn op nationaal niveau geregeld in cao nr. 5. De paritaire (sub)comités hebben enkel ruimte om de toepassingsmodaliteiten te specifiëren. Het uitsluiten van kaderleden, waardoor hen het recht op syndicale vertegenwoordiging en het recht om deel te nemen aan de verkiezing ervan worden ontzegd, is in strijd met cao nr. 5.De werkgevers erkennen dat het gesyndiceerd per-soneel vertegenwoordigd wordt door een syndicale delegatie en dat de vakbondsafgevaardigden aan-geduid of verkozen worden onder de werknemers. De syndicale vertegenwoordiging mag uitgebreid worden naar het geheel van het personeel, zelfs naar de niet gesyndiceerde werknemers. Dit betekent na-tuurlijk niet dat het toepassingsgebied beperkt mag worden tot bepaalde personeelscategorieën zolang deze maar gesyndiceerd zijn. Door de kaderleden rechten te ontzeggen die ver-bonden zijn aan hun lidmaatschap bij een vakbond wordt hun keuzevrijheid onder druk gezet en wordt er geraakt aan de vrijheid van vereniging, hetgeen een grondrecht is.Bovendien wordt ook het grondrecht op collectief onderhandelen geschonden. Het is namelijk de syndicale delegatie die tot taak heeft te onderhan-delen met de werkgever om collectieve akkoorden en overeenkomsten te sluiten. Als bepaalde werkne-mers het recht wordt ontzegd mee te stemmen over de aanduiding van de syndicale delegatie en zich niet kandidaat kunnen stellen, kan er geen sprake zijn van een volledige, objectieve en onpartijdige

© DANIëL RYS

14 |  juL - aug - sep 2015

syndicale vertegenwoordiging. Hierdoor worden de kaderleden dus niet vertegenwoordigd tijdens de collectieve onderhandelingen, wat hun recht op col-lectief onderhandelen uitholt.

Het onderscheidscriterium is niet voor objectieve en redelijke rechtvaardiging vatbaarDat een bediende een functie uitoefent die niet is opgenomen in de functieclassificatie kan volgens het arbeidshof niet op een objectieve en redelijke wijze verantwoorden dat deze bediende wordt uitge-sloten van de mogelijkheid zich door een syndicale delegatie te laten vertegenwoordigen.

Het verschil in behandeling is een discriminatie en in strijd met hogere rechtsbronnenHet arbeidshof oordeelde dat de werkgever het ge-lijkheids- en niet-discriminatiebeginsel schendt in combinatie met het recht op collectief onderhande-len en de vrijheid van vereniging. De caobepalingen van de sectorcao waarop de werkgever zich baseerde en die dit onderscheid in-voerden, worden door het arbeidshof dan ook nietig verklaard. Ze worden dus geacht niet te bestaan. Het arbeidshof veroordeelde de werkgever op straffe van een dwangsom om nieuwe verkiezingen van de syn-dicale delegatie te organiseren, ditmaal met in acht name van de wettelijke regels.

wat betekent dit?Het arrest vormt een zeer belangrijke hefboom in onderhandelingen en vergroot het de slaagkans van

gelijkaardige procedures aanzienlijk. Werkgevers kunnen zich nu niet meer achter sectorcao’s, zelfs als ze algemeen verbindend verklaard zijn, verschui-len om kaderleden van de syndicale delegatie uit te sluiten.Ook al werkt u in een sector waar de functieclassifi-catie niet gedateerd is, kan u dit arrest gebruiken om aan te tonen dat de rechtspraak discriminatie van kaderleden niet tolereert. Natuurlijk zal er op veel vlakken nog wel een andere behandeling van kaderleden mogelijk zijn, maar enkel als dit verschil objectief en redelijk gerecht-vaardigd is.Maar als het over vertegenwoordiging door de syndi-cale delegatie gaat, zijn er duidelijk zeer belangrijke argumenten om zich te verzetten tegen deze onge-lijke behandeling, tegen deze discriminatie. En zelfs als er in een specifieke situatie geen sprake zou zijn van een discriminatie, is het uitsluiten van kaderle-den uit de syndicale delegatie strijdig met cao nr. 5, het recht op collectief onderhandelen en de vrijheid van vereniging en dus niet toegelaten. Het arrest is helaas wel enkel bindend voor de par-tijen. Dit wil in theorie zeggen dat een rechtbank of hof in een ander dossier anders zou kunnen oorde-len. Toch is het arrest van groot belang, want recht-banken en hoven houden wel rekening met eerdere rechtspraak.

De eerste stap in de juiste richting is gezet. Laat u niet langer uw rechten ontzeggen en zet deze evo-lutie mee voort.

KaDeR | 15

Tijdschrifttoegelaten gesloten

verpakkingAntwerpen X

LBC-NVKSudermanstraat 52000 Antwerpen

België - BelgiquePB - PP

Antwerpen X

Een leidinggevende staat bloot aan veel stress en heeft een verhoogd risico op een burn-out. Maar hij moet ook oog hebben voor de stressproblemen bij zijn medewerkers. Hoe kun je als leidinggevende stress en burn-out voorkomen? Hoe re-integreer je een medewerker na een burn-out terug op het werk? Op deze en andere vragen krijg je een antwoord tijdens onderstaande workshops in samenwerking met het Centrum voor Loopbaanontwikkeling. Deze kaderen in de NVK-campagne “Minder stress, meer energie”.Opgelet: Om een workshop te volgen moet je eerst de algemene infosessie Stress en burn-out van 17 sep-tember volgen.

stress en burn-outInfosessie, 17 september (18.00 u - 20.30 u)Deze sessie geeft je inzicht in het fenomeen burn-out: symptomen, verloop, verschil met depressie of overspanning, de misverstanden en vooroordelen … Deze inzichten komen van pas voor jezelf als mens, als werknemer en als leidinggevende.

preVentief werken rond burn-out in je teamWorkshop, 2 oktober (13.30 u -17.00 u)Ben jij je als leidinggevende bewust van de stress in je team? Herken je de stresssignalen bij je medewer-kers? Kan je open en gepast spreken over burn-out met collega’s, je eigen leidinggevenden en de per-soneelsdienst? Zoek je naar manieren om stress in een vroeg stadium aan te pakken? In deze namid-dagsessie leer je de symptomen van een burn-out te herkennen en bespreekbaar te maken.

weer aan Het werk na burn-out: Het terugkomproces begeleidenWorkshop, 9 oktober (13.30 u -17.00 u)Wat doe je als een medewerker een burn-out krijgt? Wil je het gesprek aangaan met de thuisblijver? Hoe vermijd je dat er een taboe groeit rond de afwezig-heid van een collega? Hoe verloopt deze energieziek-te en hoe kan je zo goed mogelijke de re-integratie van je collega voorbereiden? In deze namiddagses-sie leer je meer over de geleidelijke opbouw en het trage verloop van het herstel. We hebben het over veerkracht en de oorzaken van burn-out. Je krijgt handvaten aangereikt om de terugkomst van je col-lega te bespreken.

Hersteltraject burn-outdriedaagse workshop (data volgen na algemene infosessie van 17/9)Ben je zelf slachtoffer van een burn-out? Als leiding-gevende zit je in een nét iets complexere situatie, met veel stress door targets, deadlines, je positie tussen de directie en je medewerkers ... Tijdens deze driedaagse krijg je meer inzichten in je eigen functioneren en patronen. Wat zijn jouw valkuilen en triggers voor burn-out? Waar haal je energie uit en wat zijn je energielekken? Je wordt alerter voor de signalen die je lichaam geeft en zo zet je de eerste stappen naar herstel.

praktiscHAlle initiatieven vinden plaats in Antwerpen, LBC-NVK, Sudermanstraat 5. Inschrijven kan enkel digitaal via www.jeloopbaan.be. Aan de workshops kunnen maximaal 12 leidinggeven-den deelnemen. De infosessie staat open voor een grote groep.

Opgelet: Deelname aan de algemene infoses-sie Stress en burn-out is een voorwaarde om te participeren aan de andere workshops.Voor info: www.minderstressmeerenergie.be Centrum voor Loopbaanontwikkeling 03 220 89 50, secretariaat NVK 03 220 87 27, [email protected].

De LBC-NVK en het ACV bieden geregeld work-shops aan rond verschillende thema’s. Neem een kijkje op www.jeloopbaan.be.

Interesse in loopbaanbegeleiding? Neem dan contact op met het CLO: [email protected], 03 220 89 50.

Workshops stress en burn-out voor leidinggevenden

sandra Vercammen & saskia de bondt

minder stress, meer energie

16 |  juL - aug - sep 2015