DÖNER SERMAYE NEDİR?

1

SELÇUK ÜNİVERSİTESİDÖNER SERMAYE

İŞLETMESİ MÜDÜRLÜĞÜ

2015

2

YÖNETİM ŞEMASI

Kudret SABANCI Döner Sermaye İşletme

Müdürü

İsmail ARSLAN Kamil TOY Murat

BODURDerviş

KÜÇÜKEKEN

3

1 - Döner Sermaye Nedir ? Döner Sermaye İşletmesi Nasıl Kurulur ?2 – Döner Sermaye İşletmesinin Faaliyet Alanları Nelerdir?3 - Döner Sermaye İşletmesinin Yönetim Organları Nelerdir ? Hizmetleri Kimler Tarafından Yürütülür ?4 - Döner Sermaye İşletme Müdürü Kimdir ? Görevleri Nelerdir ?5 - Gerçekleştirme Görevlisi Kimdir ? Sorumlulukları Nelerdir?6 - Döner Sermayenin İşleyişi Nasıldır?7 - Döner Sermayeler Faaliyetlerinde Hangi Mevzuatlardan Yararlanırlar?8 - Döner Sermaye Saymanlığı Nedir ? Neye Göre Faaliyet Gösterirler ? Saymanlık-İşletme İlişkisi Nasıldır ?9 - Muhasebe Yetkilisi (Sayman) Kimdir ? Görevleri Nelerdir?10 - Muhasebe Yetkilisi (Sayman) ‘nin Ödeme Emri ve Ekleri Üzerinde Yapacağı Kontroller11 - Muhasebe Yetkilisi Mutemedi Kimdir ?12 - Döner Sermaye İşletmesinin Gelirleri Nelerdir?13 - Döner Sermaye İşletmesinin Giderleri Nelerdir?14 - Bütçe Nedir? Uygulama İlkeleri Nelerdir?15 - Bütçe Nasıl Hazırlanır ? Nasıl Uygulanır? 16 - Harcama Yetkilisi Kimdir ? Bütçe Takibi Nasıl Sağlanır ?17- Bütçenin Görünümü18 - Ek Bütçe Nedir? 19 - Ödemelerin Yapılmasında Öncelik Sırası Nasıldır ?20 - Alacakların Takibi Ve Harcamalara İlişkin Belgeler21 - Defterleri Saklama Süresi Ve Aylık Tahsil Edilen Tutarın Beyanı22- Mali Tablolar23- Döner Sermaye Mali Yönetim Sistemi (DMİS)24 –Kontrol ve Denetim25 –Satınalma İşlemleri Süreci Nasıl İşler?26 - İhale Nedir? İhale Süreci Nasıl İşler?27- Elektronik Bilgi Yönetim Sistemi (EBYS)28 - Vergi, Beyanname, Tahakkuk ve Ödeme İşlemleri29- Vergi, Beyanname, Tahakkuk ve Ödeme İşlemleri30- Ek Ödemeler (Ek Ödeme Usül ve Esasları)

KONU BAŞLIKLARI

4

* Döner sermaye, Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinde şöyle tanımlanmıştır :“ Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerine kanunlarla verilen asli ve sürekli kamu görevlerine bağlı olarak ortaya çıkan ve genel idare esaslarına göre yürütülmesi mümkün olmayan mal ve hizmet üretimine ilişkin faaliyetlerin sürdürülebilmesi için, kamu idaresine bağlı olarak kurulmuş işletmelere tahsis edilen sermayedir. ”* 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 58. Maddesine Göre Döner Sermaye İşletmelerinin Kurulmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmeliğin 2. maddesine göre Döner Sermaye İşletmesinin kuruluşu şöyledir:“ Üniversite rektörleri doğrudan, üniversiteler bünyesindeki fakülte, enstitü, yüksekokul ve öteki birimlerin yöneticileri, ilgili yönetim kurulunun önerisi üzerine rektörün olumlu görüşünü aldıktan sonra, rektörlük aracılığı ile ve bu esaslara uygun şekilde düzenlenmiş bir yönetmelikle, Yükseköğretim Kurulunun onayı ve Maliye Bakanlığının olumlu görüşü alındıktan sonra döner sermaye işletmesi kurabilirler. “

1 - DÖNER SERMAYE NEDİR? DÖNER SERMAYE İŞLETMESİ NASIL KURULUR?

5

* Döner Sermaye İşletmesinin faaliyet alanları Selçuk Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü yönetmeliğinin 2. maddesinde belirtilmiştir:1-Yükseköğretim kurumları dışındaki kuruluşlar ile gerçek ve tüzel kişilerce talep edilecek bilimsel görüş, proje, araştırma ve benzeri hizmetler yapmak, seminer konferans, panel sempozyumlar düzenlemek, kurslar açmak,2-Plan, fizibilite çalışması, analiz, model denemeleri, bilgi işlem hizmetleri, iş değerlendirilmesi, danışmanlık, eğitim organizasyonu ve bunlara ilişkin her türlü raporları hazırlamak,3-Belirli bilimsel sonuçların uygulanmasını sağlamak,4-Klinikler, poliklinikler, ameliyathaneler ve laboratuvarlarda yapılacak her türlü muayene, tetkik, tahlil, ameliyat, bakım ve hizmet üretimi ile ilgili iş ve benzeri hizmetleri yapmak, açılmış ve açılacak olan her türlü sağlık hizmetleriyle ilgili yataklı ve yataksız ve geçici kuruluşları işletmek,5-Mevcut fiziki kapasiteyi değerlendirecek faaliyet alanı ile sınırlı olarak iş ve hizmet üretmek, elde edilen ürünleri önceden Rektörün izni alınmak şartıyla pazarlamak ve satmak.amaçlarından biri veya birkaçına yönelik faaliyette bulunması gerekir.

2 - DÖNER SERMAYE İŞLETMESİNİN FAALİYET ALANLARI NELERDİR ?

6

* Döner Sermaye İşletmesinin yönetim organları Selçuk Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü yönetmeliğinin 3. maddesinde belirtilmiştir:

“ İşletmenin Yönetim Kurulu Üniversite Yönetim Kuruludur. İta amiri Rektördür. Rektör bu yetkisini uygun gördüğü ölçüde yardımcılarına, dekanlara, enstitü, yüksekokul ve araştırma ve uygulama merkezi müdürlerine devredebilir.Üniversite Yönetim Kurulu, yetkilerini uygun gördüğü ölçüde, kuracakları yürütme kuruluna devredebilir. Yürütme Kurulu, Üniversite Yönetim Kurulunca seçilecek bir rektör yardımcısı, üç öğretim elemanı ve bir sayman olmak üzere beş kişiden oluşur.”

* 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 58. maddesine göre Döner Sermaye İşletmesinin Kurulmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmeliğin 11. maddesinde de belirtildiği gibi :“ Döner sermaye işletmelerinin hizmetleri yönetim kurulu, yürütme kurulu, ita amiri, işletme müdürü, tahakkuk memuru, sorumlu sayman, veznedar, ayniyat memuru, ambar memuru, mutemet, mal sorumlusu, memurlar ile işçilerden oluşan bir teşkilat tarafından yürütülür.”

3 - DÖNER SERMAYE İŞLETMESİNİN YÖNETİM ORGANLARI NELERDİR ? HİZMETLERİ KİMLER TARAFINDAN YÜRÜTÜLÜR ?

7

* Döner Sermaye İşletmesi Müdürü ile ilgili olarak, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 58. maddesine göre Döner Sermaye İşletmesinin Kurulmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmeliğin 12. maddesindeki açıklama aşağıdaki gibidir:“ Döner Sermaye İşletmesinin Müdürü, rektör tarafından üniversite personeli arasından atanır. İşletme Müdürünün görevleri şunlardır : 1- İşletmenin idari, mali ve teknik işlerini, kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, çalışma programları, bütçe esasları ve işletmecilik ilkelerine uygun biçimde yürütmek,2- Döner Sermaye kadrolarına atanan veya görevlendirilen memurlar ile işletmeye alınan işçilerin görevlerini iş bölümü esasları dahilinde düzenlemek, izlemek ve denetlemek,3-Döner sermaye memurlarının atamalarını teklif etmek ve işletmeye işçi alınması, çıkarılması ve işçilerin özlük haklarına ilişkin işleri yapmak,4- İşletmenin çalışma programlarının ve bütçe tasarılarının zamanında hazırlanmasını sağlamak,5- Canlı ve cansız demirbaşları ile malzemelerin iyi bir şekilde kullanılmasını, saklanmasını, korunmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almak,6- Ambar ve ayniyat işlerinin usulüne göre yürütülmesini sağlamak, gerekli denetimi yapmak. “

4 – DÖNER SERMAYE İŞLETME MÜDÜRÜ KİMDİR ? GÖREVLERİ NELERDİR ?

8

•Gerçekleştirme görevlisi, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 58. maddesine göre Döner Sermaye İşletmesinin Kurulmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmeliğin 10. maddesinde aşağıdaki şekilde ifade edilmiştir:

“ Gider gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.Harcama yetkilisi, kendisine en yakın üst kademe yöneticilerinden birisini veya birkaçını ödeme emri belgesini düzenlemek üzere görevlendirir. Görevlendirilen kişiler de gerçekleştirme görevlisi olup, harcama birimindeki ön mali kontrol görevini yaparlar.Gelir gerçekleştirme görevlileri, işletme gelirlerinin tahakkuk ve takip işlemlerini yürütürler.“

5 – GERÇEKLEŞTİRME GÖREVLİSİ KİMDİR ? SORUMLULUKLARI NELERDİR?

9

* Devlet kuruluşlarının faaliyetlerini sürdürmeleri için döner sermaye tahsis edilmesiyle birlikte bir defaya mahsus olmak üzere bir ödenek ayrılmaktadır. Devletin genel bütçesinden tahsis edilen döner sermaye ödeneği, devlet kuruluşunun döner sermaye sistemine geçebilmesini sağlar. Döner sermaye sistemine dahil olan devlet işletmesi faaliyetlerini sürdürerek para akışı sağlamaya başladığında, kazanılan para döner sermayede gelir olarak kayıt altına alınır. Harcamaların döner sermayeden yapılması ile birlikte gelir gider döngüsü kurulur ve döner sermaye sistemi efektif bir biçimde işlemeye başlar. Kuruluşlar yürüttükleri faaliyetler sonucunda elde ettikleri parayı genel bütçeye değil, döner sermaye bütçesine gelir olarak kayıt etmekte ve böylece sermaye yeniden kullanılabilir hale gelmektedir.* Elde edilen gelir ortak bir havuz sisteminde biriktirilir.* Dünyanın birçok ülkesinde kullanılan döner sermaye sistemi, devlet kuruluşlarına sürekli olarak genel bütçeden ödenek ayrılmasını da engeller. Döner sermaye sisteminin etkin bir biçimde yürütülmesiyle birlikte devletin genel bütçesi sürekli olarak ödeme yapmak zorunda kalmadığından, bu durum ülke ekonomisi için de oldukça önemlidir.

6 - DÖNER SERMAYENİN İŞLEYİŞİ NASILDIR?

10

* Döner Sermaye İşletmeleri, faaliyetlerini sürdürürken yararlandığı en önemli iki kaynak 26509 sayılı Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’dur. Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü’nün faaliyetlerinde göz önünde bulundurduğu diğer kaynaklar şunlardır :a - 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu,b - 24198 sayılı Selçuk Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü Yönetmeliği,c -18098 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 58. Maddesine Göre Döner Sermaye İşletmelerinin Kurulmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmelik,d - 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu,e - 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu,f - 6552 Sayılı İş Kanunu ve Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması Hakkında Kanun,g - 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu,h - 2914 Sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu,ı - 26040 Sayılı Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği,İ - 27159 Sayılı Hizmet Alım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği,j - 27159 Sayılı Mal Alım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği,k - 6245 Sayılı Harcırah Kanunu,l - 666 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname

7 - DÖNER SERMAYELER FAALİYETLERİNDE HANGİ MEVZUATLARDAN FAYDALANIRLAR?

11

* Döner Sermaye Saymanlık Müdürlükleri, bulundukları yerde bölge müdürlüğü ve başmüdürlük şeklinde kurulmuş olan daireler ile askeri birimlerin ve diğer dairelerin saymanlık hizmetlerini ve bakanlıkça verilen diğer görevleri yerine getirmekle sorumlu birimlerdir. Kadroları Maliye Bakanlığına ait olan döner sermaye saymanlıkları bulundukları illerdeki defterdarlıklara bağlıdırlar. Saymanlık müdürlüğünde, bir müdürün yönetimi altında yeterli sayıda müdür yardımcısı ile şef ve diğer personel çalıştırılır. Saymanlık müdürleri sayman sıfatı ile Sayıştaya hesap verirler.* Döner Sermaye Saymanlık Müdürlükleri, 26509 sayılı Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği ile Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği çerçevesinde faaliyetlerini sürdürürler. * Döner Sermaye Saymanlık Müdürlükleri, saymanlık hizmetlerini yürüttükleri kurumun döner sermaye işletme müdürlüğü ile birebir ilişki içerisindedir. Birimler tarafından hazırlanan bütün evraklar işletme müdürlüğüne teslim edilir, gerekli kontroller yapıldıktan sonra muhasebe birimine yani saymanlığa gönderilir. Muhasebeleştirme işlemleri saymanlık tarafından yapılır.

8 - DÖNER SERMAYE SAYMANLIĞI NEDİR ? NEYE GÖRE FAALİYET GÖSTERİRLER ? SAYMANLIK – İŞLETME İLİŞKİSİ NASILDIR ?

12

* Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinde Muhasebe Yetkilisi :“ Muhasebe hizmetlerinin yürütülmesinden ve muhasebe biriminin yönetiminden sorumlu, usülüne göre atanmış yöneticidir.” olarak tanımlanmıştır.•Yine aynı yönetmelikte muhasebe yetkilisinin görev ve sorumlulukları şöyle belirtilmiştir:

1-Gelirleri ve alacakları ilgili mevzuatına göre tahsil etmek, yersiz ve fazla tahsil edilenleri ilgililerine iade etmek.2-Giderleri ve borçları hak sahiplerine ödemek.3-Para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetleri almak, saklamak ve ilgililere vermek ve göndermek.4-Yukarıdaki bentlerde sayılan işlemlere ve diğer mali işlemlere ilişkin kayıtları usülüne uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutmak, belge ve bilgileri her türlü müdahaladen bağımsız olarak düzenlemek.5-Yönetmelik gereğince düzenlenmesi gereken belge ve bilgileri, belirtilen sürelerde ilgili yerleri düzenli olarak vermek.6-Veznenin kontrolünü ilgili mevzuatında öngörülen sürelerde yapmak.7-Muhasebe hizmetlerine ilişkin defter, kayıt ve belgeleri ilgili mevzuatında belirtilen sürelerle muhafaza etmek ve denetime hazır bulundurmak.8-Muhasebe yetkilisi mutemetlerinin hesap, belge ve işlemlerini ilgili mevzuatında öngörülen zamanlarda denetlemek veya muhasebe biriminden uzak yerlerde görev yapan muhasebe yetkilisi mutemedinin bulunduğu yerdeki birim yöneticisinden kontrol edilmesini istemek.9-Hesabını kendinden sonra gelen muhasebe yetkilisine devretmek, devredilen hesabı devralmak.10-Muhasebe birimini yönetmek.11-Diğer mevzuatla verilen görevleri yapmak.

9 – MUHASEBE YETKİLİSİ (SAYMAN) KİMDİR ? GÖREVLERİ NELERDİR?

13

* Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 20. maddesinde bu yetki şöyle ifade edilmiştir:

“Muhasebe yetkilileri ödeme emri belgesi ve ekleri üzerinde;

a)Yetkililerin imzasını,b)Ödemenin çeşidine göre ilgili mevzuatında belirlenen belgelerin tamam olmasını,c)Maddi hata bulunup bulunmadığını,ç)Hak sahibinin kimliğine ilişkin bilgileri,kontrol etmekle yükümlüdürler. “

10 – MUHASEBE YETKİLİSİ (SAYMAN) ‘NİN ÖDEME EMRİ VE EKLERİ ÜZERİNDE YAPACAĞI KONTROLLER

14

* Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 19. maddesinde yer alan ifade aşağıda gösterilmiştir:

“Muhasebe yetkilisi adına ve hesabına para ve parayla ifade edilebilen değerleri geçici olarak almaya, vermeye ve göndermeye yetkili olanlar muhasebe yetkilisi mutemedidir. Muhasebe yetkilisi mutemetleri, bu işlemlerle ilgili olarak doğrudan muhasebe yetkilisine karşı sorumludur. Muhasebe yetkilisinin muvafakatı alınarak seçilecek personel, harcama yetkilisi tarafından muhasebe yetkilisi mutemedi olarak görevlendirilir.“

11 – MUHASEBE YETKİLİSİ MUTEMEDİ KİMDİR ?

15

* Döner Sermaye İşletmesine bağlı bir birimin gelirlerini kısaca şu başlıklar altında toplayabiliriz :03 - Mal ve Hizmet GelirleriÖrneğin, tıp fakültesi hastanesi sağlık hizmeti, teknik bilimler meslek yüksekokulu mobilya matbaa-basım hizmeti, ziraat fakültesi ve veteriner fakültesi tarım ve hayvancılık geliri, turizm fakültesi konaklama geliri, araştırma ve uygulama merkezleri sınav ölçme ve değerlendirme geliri, mühendislik fakültesi proje zemin etüt değerlendirme geliri elde edebilir.04 - Alınan Bağış ve Yardımlarİlgili birime kurum ve kişilerden yapılan bağışlar ile proje yardımları buraya gelir olarak kaydedilir.06 - Sermaye GelirleriTaşınır malların satışından elde edilen gelirler ve menkul kıymet (altın,senet vs.) satışından elde edilen gelirler buraya gelir olarak kaydedilir.08 - Verilen Borçlardan Kaynaklanan TahsilatlarBir birimin başka birime vermiş olduğu borçlar tahsil edildiği zaman burada muhasebeleştirilir.09 - Diğer GelirlerFaiz gelirleri, para cezaları, kira gelirleri, repo gelirleri vb. gelirler burada gelir olarak kaydedilir.

12 - DÖNER SERMAYE İŞLETMESİNİN GELİRLERİ NELERDİR ?

16

* Döner Sermaye İşletmesine bağlı bir birimin giderlerini kısaca şu başlıklar altında toplayabiliriz :

01 - Personel GiderleriPersonel maaşları, kıdem tazminatları ve sosyal haklar bu başlık altında toplanır.02 - Sosyal Güvenlik Kurumuna Devlet Primi GiderleriSGK primleri bu başlık altında toplanır.03 - Mal ve Hizmet Alım GiderleriYolluk ödemeleri, kırtasiye malzemesi, taşıma, bakım onarım, hizmet alımı,haberleşme, enerji vb. alımlar için yapılan ödemeler bu başlık altında toplanır.05 - Cari TransferlerHazine hissesi, mali sorumluluk sigortası giderleri, memurların öğle yemeği yardımı vb. giderler bu başlık altında toplanır.06 - Sermaye GiderleriMalzeme, enerji, kira, taşıma, kamulaştırma vb. giderleri bu başlık altında toplanır.08 – Borç Verme ve Geri ÖdemeBirimlerin birbirlerine vermiş oldukları borçlar burada muhasebeleştirilir.10 - Ek ÖdemelerPersonele yapılan sabit ek ödeme (denge tazminatı), performans ek ödemesi (yönetici payı) ve diğer ek ödemeler (honoryum, danışmanlık) bu başlık altında toplanır.

13 - DÖNER SERMAYE İŞLETMESİNİN GİDERLERİ NELERDİR ?

17

* Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 3. maddesinde bütçe şöyle tanımlanmıştır: “İşletmelerin belirli bir dönemdeki gelir ve gider tahminleri ile bunların uygulanmasına ilişkin hususları gösteren ve usulüne uygun olarak yürürlüğe konulan belgedir.” ** Aynı yönetmeliğin 4. maddesinde bütçenin uygulama ilkelerine değinilmiştir:-İşletme bütçeleri metin kısmı ve ekli cetvellerden oluşur.-Bütçeler yıl içinde yapılacak giderler ve gelirlerden oluşur.-Bütçeyle verilen harcama yetkisi, mevzuatla düzenlenen görev ve hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla kullanılır.-Bütçeler izleyen iki yılın bütçe tahminleri ile birlikte hazırlanır ve değerlendirilir.-Bütçe, mali işlemlerin kapsamlı ve saydam bir şekilde görünmesini sağlar.-Tüm gelir ve giderler gayrisafi olarak bütçelerde gösterilir.-Belirli gelirlerin belirli giderlere tahsis edilmemesi esastır.-Bütçelerde giderlerin gelirleri aşmaması esastır.-Bütçeler, ait olduğu yıl başlamadan önce yetkili merci tarafından onaylanmadıkça uygulanamaz.-Bütçe gelir ve gider tahminleri ile uygulama sonuçlarının raporlanmasında açıklık, doğruluk ve mali saydamlık esas alınır.-İşletmelerin tüm gelir ve giderleri bütçelerinde gösterilir.

14 - BÜTÇE NEDİR ? UYGULAMA İLKELERİ NELERDİR ?

18

2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 58. maddesine göre Döner Sermaye İşletmesinin Kurulmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmeliğin 35 ve 36. maddelerinde bütçenin hazırlanması ifade edilmiştir:“ Döner sermaye işletmelerinin bütçe dönemi mali yıldır. “

“ 2547 sayılı Döner sermaye işletmesinin bütçe tasarısı işletme müdürü ve sayman tarafından hazırlanarak en geç Ekim ayı başında döner sermaye işletmesinin yönetim veya yürütme kuruluna sunulur. Bütçe rektörün onayı ile kesinleşir.Döner sermaye gelirleri, bütçedeki harcama kalemleri ile program hedefleri dışındaki amaçlara tahsis edilemez. Yıl içindeki bütçe tertipleri arasındaki aktarmalar yönetim veya yürütme kurulu kararı ve rektörün onayı ile yapılır.’

Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 5 . Maddesinde de bütçenin uygulanmasına değinilmiştir :“Onaylanarak kesinleşen bütçeler, en geç Aralık ayının sonuna kadar uygulanmak üzere işletmelere gönderilir. Bütçelerin bir örneği de muhasebe yetkilisine verilir.”

15 - BÜTÇE NASIL HAZIRLANIR ? NASIL UYGULANIR?

19

** Harcama Yetkilisi Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 3. maddesinde şöyle ifade edilmiştir:“Harcama Yetkilisi, bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir işletmenin en üst yöneticisini veya anılan görevi yürütmekle görevlendirilen kişidir.”** 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 58. maddesine göre Döner Sermaye İşletmesinin Kurulmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmeliğin 10. maddesinde harcama yetkilisine ilişkin ifade şöyledir:“İki ya da daha fazla birimin birlikte kuracakları döner sermaye işletmesinin yönetim kurulları, bu birimleri müştereken kapsayan üst kurumların yönetim kurullarıdır, ita amiri, o üniversitenin Rektörüdür.Rektör, ita amirliği yetkisini uygun gördüğü ölçüde yardımcılarına, dekanlara enstitü, yüksekokul müdürleri ve diğer birim yöneticilerine devredebilir.”

Bütçenin takibi döner sermaye işletme müdürlüğü personeli tarafından gerçekleştirilir.

16 – HARCAMA YETKİLİSİ KİMDİR ? BÜTÇE TAKİBİ NASIL SAĞLANIR ?

20

* Kurumsal I Kodu : Yükseköğretim Kurumlarına bağlı döner sermayelerde 38’dir.* Kurumsal II Kodu : Özel bütçeli idarenin özel bütçe kodudur ve selçuk üniversitesi için bu 17’dir.* Kurumsal III Kodu : Üniversite ilinin plaka kodudur.* Kurumsal IV Kodu : İlgili birimin kodunu belirtir.* Fonksiyonel Kod birim harcamalarının hangi görev alanında bulunduğunu belirtir. Örneğin Sağlık Hizmeti ise 07.03 kodu Eğitim Hizmeti ise 09.04 kodu kullanılır.* Ekonomik Kod ise birimin ödenek kalemlerini belirtir. Örneğin birimin personel giderleri 1 kodu altında toplanır.

17 – BÜTÇENİN GÖRÜNÜMÜ

21


22


23

** Ek Bütçe; Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 6. maddesinde;“ Bütçede öngörülen ödeneklerin yetersiz kalması veya iş programında öngörülmeyen işlerin yapılmasının gerektiği hallerde, süre şartları hariç olmak üzere ek bütçe yapılabilir. Ek bütçe taleplerinde kaynağın gösterilmesi zorunludur. ”

şeklinde ifade edilmiştir.

18 - EK BÜTÇE NEDİR ?

24

* Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 22. maddesinde sıralama şöyle ifade edilmiştir:İşletmelerin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması halinde giderler, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödenir. Sırasıyla;1-Katkı payları hariç olmak üzere özlük haklarına ilişkin ödemelere,2-Kanunları gereğince diğer kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, prim, fon kesintisi, pay vb. tutarlara,3-Çeşidine bakılmaksızın bakanlıkça belirlenen tutarın altındaki giderlere ilişkin ödemelere,4-İhalesi yapılan temizlik, yemek hazırlama ve dağıtım, güvenlik, bilgisayar sistemlerine yönelik hizmet alımları gibi yoğun emek gerektiren, düzenli kesintisiz yürütülmesi gereken hizmetlere ilişkin ödemelere,5-Mevzuatları gereği döner sermaye gelirlerinden; personele yapılacak ek ödeme, katkı payı gibi ödemelere,öncelik verilir.•İşletmelerin nakit mevcudunun yeterli olması durumunda ödemeler, ödeme emri belgelerinin muhasebe biriminin kayıtlarına giriş sırasına göre yapılır.** Her ne kadar yönetmelikte ödeme işlemleri bir sıraya konulmuşsa da hizmetin devamlılığı açısından personele yapılacak olan ek ödemelere öncelik verilmektedir ve bu durum denetlemelerden herhangi olumsuz bir sonuç ortaya çıkarmamıştır.

19 – ÖDEMELERİN YAPILMASINDA ÖNCELİK SIRASI NASILDIR ?

25

* Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 23. maddesi işletme alacaklarına değinmiştir:“ Alacakların takip edilerek tahsil edilebilir hale getirilmesi idarenin görev ve sorumluluğundadır.Muhasebe yetkilisi, alacakların takibi için gerekli bilgileri ve belgeleri düzenli olarak işletmeye vermekle yükümlüdür.Muhasebe yetkilisi, idarelerce ilgili mevzuatına göre tahakkuk ettirilerek tahsil edilebilir hale gelmiş gelir ve alacakları ilgili hesaplara kaydederek, nakden veya mahsuben tahsil edilmesinden sorumludur. “* Yine aynı yönetmeliğin 25. maddesinde harcama belgelerine ilişkin hüküm şöyledir :“ İşletme bütçelerinden yapılacak harcamalarda ödeme belgesine bağlanacak kanıtlayıcı belgeler hakkında, Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği uygulanır. “

20 – ALACAKLARIN TAKİBİ VE HARCAMALARA İLİŞKİN BELGELER

26

* Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 60 ve 566. maddelerinde bu konulara değinilmiştir:“ Defterler, vergi kanunlarındaki hükümler saklı kalmak kaydıyla, kullanıldıkları yıl dahil 5 yılın sonunda arşiv defterine kaydedilerek arşive kaldırılır. Arşive kaldırılan defterler hakkında ilgili yönetmelik hükümleri uygulanır.“* Aynı yönetmeliğin 566. maddesinde tahsil edilen tutarın beyanına ilişkin hüküm şöyledir :“İşletmelerce bir ay içinde elde edilen gayrisafi hasılattan tahsil edilen tutar, izleyen ayın 20 nci günü mesai saati bitimine kadar faaliyette bulundukları yerlere göre ilgili muhasebe birimine bildirilir. Bildirilen aylık gayrisafi hasılattan yapılan tahsilat tutarı üzerinden hesaplanan genel bütçeye aktarılacak miktarlar aynı süre içinde ilgili muhasebe birimine yatırılır.(2) Aylık dönemler içinde hasılat elde edilmemesi hâlinde de, işletmelerce aylık gayrisafi hasılattan tahsil edilen tutara ilişkin bildirim düzenlenerek ilgili yerlere verilir.(3) Yıllık bilanço ve diğer hesapları bağlı bulundukları merkez kuruluşunda birleştirilen işletmeler de dâhil olmak üzere, yukarıda belirtilen bildirim ve ödeme yükümlülüğünü her işletme ayrı ayrı yerine getirir.“

21 – DEFTERLERİ SAKLAMA SÜRESİ VE AYLIK TAHSİL EDİLEN TUTARIN BEYANI

27

* Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 565. maddesinde mali tablolar belirtilmiştir:“ Defterler, vergi kanunlarındaki hükümler saklı kalmak kaydıyla, kullanıldıkları yıl dahil 5 yılın sonunda arşiv defterine kaydedilerek arşive kaldırılır. Arşive kaldırılan defterler hakkında ilgili yönetmelik hükümleri uygulanır.“* Aynı yönetmeliğin 566. maddesinde tahsil edilen tutarın beyanına ilişkin hüküm şöyledir :“Malî tablolar ilkeleri, temel malî tabloların düzenlenmesinde işletmeler tarafından uygulanacak kuralları ifade eder.Malî tablolar aşağıdaki tabloları içerir:a) Bilanço:Her bir işletmenin belli bir tarihteki varlıklarını, yabancı kaynaklarını ve öz kaynaklarını gösteren

tablodur.b) Gelir Tablosu: İşletmelerin satışları, gelirleri, satışların maliyeti, giderleri, kâr ve zarar hesapları ve hesap

dönemine ait işletme faaliyeti sonuçları sınıflandırılmış ve gerçeğe uygun olarak bu tabloda gösterilir.c) Satışların Maliyeti Tablosu: İşletmenin dönem içindeki stok hareketleri ile satılan ilk madde ve malzeme,

mamul ve ticari mal gibi maddeler ve satılan hizmetlerin maliyetini gösterecek şekilde düzenlenir.d) Nakit Akım Tablosu:Hesap dönemi içinde, işletmenin nakit akışına ilişkin verileri kapsayacak şekilde

düzenlenir.e) Sermaye Hareketleri Tablosu:Hesap dönemi içinde sermayede meydana gelen artış ve azalışları gösterecek

şekilde düzenlenir. Bilanço ve gelir tablosu dipnotlar ve ekleri ile birlikte temel malî tabloları, diğerleri ise ek malî tabloları

oluşturur. “

22 – MALİ TABLOLAR

28

* Döner Sermaye Mali Yönetim Sistemi (DMİS), genel ve özel bütçeli idarelere bağlı başta sağlık olmak üzere sağlık, eğitim, tarım, kültür ve orman gibi farklı alanlarda faaliyette bulunan toplam 2712 adet döner sermaye işletmesinin; kaynaklarının etkin, ekonomik ve verimli şekilde kullanılmasının sağlanması ve mali verilerinin genel yönetim verileri ile konsolide edilebilmesi amacıyla mali işlemlerinin yürütülmesine ve yöneticilerin sağlıklı, hızlı ve doğru karar vermelerine imkân veren bütçe, muhasebe, harcama, personel, gelir ve taşınır işlemlerin yürütülmesini sağlayan ortak bir web tabanlı uygulama yazılımıdır.* DMİS, bilgi ve iletişim teknolojileri alanında kaynak israfını azaltmak, kurumlar arası mükerrerlikleri önlemek, kamu kaynaklarının etkin kullanımını sağlamak amacıyla, döner sermayeli işletmelerin bütçe, muhasebe, harcama ve taşınır işlemlerini kapsayan ve veriye dayalı karar verme süreçlerini destekleyen bir bilişim sistemi projesidir.

23 - DÖNER SERMAYE MALİ YÖNETİM SİSTEMİ (DMİS)

29

23 - Döner Sermaye Mali Yönetim Sistemi (Dmis)

30

* Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü genel olarak bütün mali işlerini Döner Sermaye Mali Yönetim Sistemi (DMİS) programı üzerinden yürütür. DMİS Programı Maliye Bakanlığı nezdinde lisanslı programdır. Sayıştay vs. Kurumların denetlemesinde program hesapları dikkate alınır. Program içeriğine biraz değinelim :* Bütçe MenüsüGider Bütçesi Hazırlama, Gelir Bütçesi Hazırlama, Ek Bütçe Hazırlama, Ödenek Aktarma ve İşletme Bütçesi Onaylama gibi işlemler gerçekleştirilir.* Muhasebe MenüsüFiş İşlemleri, Banka Kapama ve Gönderme İşlemleri, Vezne İşlemleri, Banka Hesapları,Devir Fişleri ve Bütün raporlara bu menüden erişim sağlanır.* Gelir Menüsüİlgili işletmenin gelir kalemlerine ulaşılır.* Yönetim MenüsüKullanıcının yani veri giriş yetkisi verilen muhasebe yetkilisinin bilgileri ve işletme ile ilgili istatistiki veriler yer alır.

23 - Döner Sermaye Mali Yönetim Sistemi (DMİS)

31

** Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 11-12 ve 13. maddelerinde kontrol ve denetimin amacı, ön mali kontrol ve denetim belirtilmiştir:a) Gelir, gider, varlık ve yükümlülüklerin, etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yönetilmesini,b) İlgili mevzuata uygun olarak faaliyet gösterilmesini,c) Her türlü malî karar ve işlemlerde usulsüzlük ve yolsuzluğun önlenmesini,ç) Varlıkların kötüye kullanılması ve israfını önlemek ve kayıplara karşı korunmasını,d) Karar oluşturmak ve izlemek için düzenli, zamanında ve güvenilir rapor ve bilgi edinilmesini,sağlamaktır.a) Ön Mali KontrolÖn malî kontrol, harcama birimlerinde işlemlerin gerçekleştirilmesi aşamasında yapılan

kontrolleri kapsar. Ön malî kontrol görevi, idarelerin yönetim sorumluluğu çerçevesinde, harcama birimleri tarafından yerine getirilir.

Harcama yetkilileri; yardımcıları veya hiyerarşik olarak kendisine en yakın üst kademe yöneticileri arasından bir veya daha fazla sayıda gerçekleştirme görevlisini ödeme emri belgesi düzenlemekle görevlendirir. Ödeme emri belgesini düzenlemekle görevlendirilen gerçekleştirme görevlileri, ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde ön malî kontrol yaparlar. Bu gerçekleştirme görevlileri tarafından yapılan kontrol sonucunda, ödeme emri belgesi üzerine “Kontrol edilmiş ve uygun görülmüştür.” şerhi düşülerek imzalanır.

b) Denetim İşletmeler, ilgili idarenin denetim elemanları, Bakanlık ve Sayıştay tarafından denetlenir.İşletmeler, ilgili idarelerin iç denetim kapsamında sayılırlar. Kanunun iç denetime ilişkin

hükümleri ve ilgili mevzuat çerçevesinde ilgili idarelerin iç denetçileri tarafından iç denetime tabi tutulurlar.

24 – KONTROL VE DENETİM

32

* Birimler, ihtiyaç duydukları mal, malzeme ve hizmetleri doğrudan temin veya ihale usülüyle temin ederler.* Doğrudan temin, 4734 sayılı kanunun 22. maddesinin a,b,c,d ve f maddelerine göre yürütülür.* İhale işlemleri yine 4734 sayılı kanuna göre yürütülür. * Kullanılan bütün belgelerin kanuni dayanağı Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği’dir.•Birimlerin ihtiyaçları için yaptıkları alımlar sonucu hazırlanan evraklar döner sermaye işletme müdürlüğüne teslim edilir ve ilgili kişiler tarafından kontrol edilir ve ödenmek üzere muhasebe birimine teslim edilir.

*** Satınalma işleminin aşamalarına kısaca değinelim :

1 – Onay belgesinin alınması Birim tarafından ihtiyaç belirlendikten sonra onay belgesi hazırlanır, gerçekleştirme görevlisi ve harcama yetkilisi tarafından imzalanır.

25 - SATINALMA İŞLEMLERİ SÜRECİ NASIL İŞLER?

33

25 - Satınalma İşlemleri Süreci Nasıl İşler?

34

2- Piyasa Fiyat Araştırması Yapılması

Onay Belgesi alındıktan sonra ihtiyaç duyulan mal, malzeme ve hizmet için piyasa fiyat araştırması yapılır ve piyasa fiyat araştırma tutanağı düzenlenir. Eğer mal, malzeme ve hizmet alımları 22-a,b,c maddelerine göre yapılmışsa tek temsilci belgesi düzenlenir.


35


36


37

3- Mal, Malzeme veya Hizmetin Teslim Alınması ve Fatura

* Piyasa fiyat araştırması sonucu mal veya hizmet hangi işletmeden alınmış ise o işletme fatura keser. 213 Sayılı Vergi Usül Kanununun 230 ve 231 maddelerinde faturanın şekli ve bulunması gereken özelliklere ilişkin nitelikler yer almaktadır.


38

25 – Satınalma İşlemleri Süreci Nasıl İşler?

39

4- Muayene Kabul Komisyon Tutanağı

Mal, malzeme veya hizmet teslim alındıktan sonra muayene kabul komisyon tutanağı hazırlanır ve muayene kabul komisyon görevlileri tarafından imzalanır.Alım yapılan şey hizmet ise hizmet alımları muayene kabul komisyon tutanağı düzenlenir. Mal veya malzeme ise iki seçenek vardır:•Alınan mal veya malzeme eğer ambara giriyorsa mal alımları kabul komisyon tutanağı ve akabinde taşınır işlem fişi düzenlenir.•Alınan mal veya malzeme eğer ambara girmiyorsa taşınır işlem fişi düzenlenmeyen mal alımları muayene kabul komisyon tutanağı düzenlenir.


40


41


42


43

5- Taşınır İşlem Fişi

Almış olduğunuz mal veya malzeme sizin deponuza veya ambarınıza girmiş ise taşınır işlem fişi düzenlenir. Taşınır kayıt kontrol görevlisi tarafından imzalanır.

25 - Satınalma İşlemleri süreci nasıl işler?

44


45

6-Ödeme Emri Hazırlanması

Döner Sermaye Mali Yönetim Sistemi (DMİS) programında ilgili muhasebe kodları kullanılarak ödeme emri fişi kesilir. Gerçekleştirme görevlisi ve harcama yetkilisi tarafından imzalanır.


46


47

•İhale iş, mal ve hizmetlerin, açık ve rekabetçi bir ortamda eksiltme veya artırma yöntemleriyle en uygun teklifte bulunana verilmesidir. Kamu kurumlarında ihale işlemleri Elektronik Kamu Alımları Platformu (EKAP) üzerinden gerçekleştirilmektedir.•Döner Sermayeli İşletmeler bütçe ve muhasebe yönetmeliğinde de belirtilen ihale işlemlerinde şu ayrıma dikkat etmek gerekmektedir:“ Mal ve hizmet alımı ile yapım işleri, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile 4735 sayılı Kamu İhaleleri Sözleşme Kanunu, satış işleri ise 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun birinci maddesinin ikinci fıkrasına dayanılarak, döner sermayeli kuruluşlar ihale yönetmeliğine göre yapılır. “

4734 SAYILI KANUNUN 19. MADDESİNE GÖRE YAPILACAKMAL VE HİZMET ALIM İHALESİNİN AŞAMALARI AŞAĞIDAKİ ŞEKİLDE İŞLER :

1.İhtiyacın Ortaya Çıkması Birimlerde ihtiyaç duyulan mal veya hizmet alımına ilişkin talep harcama yetkilisine bildirilir. Yılı bütçesinde ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamaz. 2.Teknik Şartnamenin Hazırlanması Alımı yapılacak mal ve hizmet ile ilgili işin özelliğini, ayrıntı ve şartları ile kriterlerini gösteren teknik şartname birim tarafından hazırlanır 3.Yaklaşık MaliyetHarcama birimde ilgili personel tarafından ayrıntılı miktar ve fiyat araştırması yapılmak suretiyle (KDV hariç) yaklaşık maliyet tespit edilerek dayanakları ile hesap cetvelinde gösterilir. 4.İhale Usulünün TespitiAlımı yapılacak mal ve hizmetin özelliği ve türüne göre 4734 sayılı Kamu İhale Kanunun ilgili maddesine göre ihale usulü tespit edilir. 5. İhale Onayının Alınmasıİhalesi yapılacak işe ait olarak düzenlenen yaklaşık maliyet cetveli ile ihale dokümanları onay belgesine eklenerek ihale yetkilisinin onayına sunulur. Bu onaya müteakip Kamu İhale Kurumu’ndan ihale kayıt numarası alınır.

26 - İHALE NEDİR? İHALE SÜRECİ NASIL İŞLER?

48

6. İhale Dokümanının HazırlanmasıHarcama birimi tarafından idari şartname, sözleşme tasarısı (4735 sayılı Kamu İhale Sözleşme Kanunu) , teknik şartname, standart formlar ile gerekli diğer belge ve bilgiler bulunan ihale dokümanı hazırlanır.7. İhale Komisyonunun Kurulması İhale yetkilisi tarafından, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunun 6. maddesine göre ihale komisyonunu kurulur.8. İhale İlanı4734 sayılı Kamu İhale Kanunun ilgili maddesinde belirtilen sürelere uyulmak şartıyla ihale konusu iş için ilan verilir. 9.İhale Dokümanlarının görülmesi/ Satın alınması10.İdarece Değişiklik ve Açıklamaların yapılması11.Tekliflerin sunulması 12.İhale Kararıİhale günü aday veya isteklilerin verdiği teklifler mevzuatına uygun olarak değerlendirilerek, ihale komisyonunca düzenlenen gerekçeli karar alınır ve birinci ve varsa ikinci avantajlı teklif sahibinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadıkları Kamu İhale Kurumu’ndan teyit ettirilerek gerekçeli karara eklenir ihale yetkilisinin onayına sunulur13.Sözleşmeye DavetBu sürelerin bitimini izleyen 3 gün içinde ihale üzerinde kalan istekliye Sözleşmeye Davet yazısı yazılır ve gönderilir.

26 - İhale Nedir? İhale Süreci Nasıl İşler?

49

26 - İhale Nedir? İhale Süreci Nasıl İşler?

50

* Elektronik Bilgi Yönetimi Sistemi (EBYS), Selçuk Üniversitesi birimlerinin 2014 yılı başından itibaren kendi aralarında kullandıkları bir sistemdir. Program kurumdışı yazışmalara da izin vermektedir, fakat evrak imzalandıktan sonra çıktısının alınıp posta yolu ile ilgili kuruma gönderilmesi gerekmektedir.* Döner Sermaye İşletme Müdürlüğüne EBYS üzerinden gelen yazılar, birim evrak sorumluları tarafından incelenir ve kayda alınır. İncelenen evrak harcama yetkilisine sevkedilir. Harcama yetkilisinin talimatları doğrultusunda ilgili yere veya yerlere yazı ile EBYS üzerinden cevap yazılır. Yazılan yazılar harcama yetkilisi tarafından 5070 sayılı Elektronik İmza Kanununa uygun şekilde elektronik olarak imzalandıktan sonra ilgili yere dağılır. Personel tarafından giden evraklar kayda alınır, arşive kaldırılır ve işlem sonlanır.

27 - ELEKTRONİK BİLGİ YÖNETİM SİSTEMİ (EBYS)

51

27 - Elektronik Bilgi Yönetim Sistemi (EBYS)

52

Vergi; kamu hizmetlerini karşılamak amacıyla, kişilerden ve kuruluşlardan kanun yoluyla toplanan paralardır. Vergi, devlet ve diğer kamu kuruluşlarının, kamu hizmetlerinin finansmanını karşılamak üzere kişilerden zorla aldıkları paralardır.

AŞAMALARINDAN KISACA BAHSEDELİM :* Vergileri hesaplanacak ayın bütün hesapları kapanır ve mizan alınır.

28 – Vergi, Beyanname, Tahakkuk ve Ödeme İşlemleri

53


54

** Bütün birimlerin yardımcı mizanları alınır.1- Gelir vergileri çıkarılır.2- Tevkifatları çıkarılır.3- Damga vergileri tek tek hesaplanır.4- KDV dökümleri hazırlanır.5- Beyannameler hazırlanıp sisteme yüklenir.6- Sisteme giriş yapılarak onay verilir ve tahakkuk ettirilir.Beyannamelerin ve tahakkuk fişlerinin dökümü alınarak 1 nüshası muhasebe birimine verilir bankaya ödemeye gönderilir.


55


56

1- Hizmet Alımı Usülü ile Çalıştırılan Personel

•Birimler tarafından hazırlanarak işletme müdürlüğüne getirilen evraklar ayrıntılı olarak incelenir. Bordro, fatura vb. evraklar taranarak yanlışlık var ise düzeltilmesi için gönderilir. Diğer evraklar için gerekli olan fiş, hakediş raporları vs. belgeler hazırlanarak ödenmesi için muhasebe birimine teslim edilir. Evrağın bir nüshası işletme müdürlüğünde arşivlenir.2- Diğer Personel

Bordro programından ilgili ay ve ilgili kişiler için bordro dökümü alınır. İcmal, personel bildirimi ve asgari geçim indirimi bildirimi hazırlanır. DMİS programından ilgili kodlar girilerek ödeme emri kesilir. Muhasebe birimine teslim edilir ve ödeme gerçekleştirilir.3-SGK PRİMLERİ

•Maaşını döner sermaye işletme müdürlüğünden alan personeller için maaş bordrosu gözönünde bulundurularak SGK Primleri hazırlanır. Muhasebe birimine teslim edilir ve ödemeye gönderilir.

29 - PERSONEL MAAŞLARI VE SİGORTA PRİMLERİ

57

Ek Ödeme, Bir işin yapılmasına, gerçekleşmesine emek, bilgi harcanması sonucu elde edilen gelirdir. Ek Ödemeler dağıtılırken kanunlar, yönetmelikler göz önünde bulundurulur. Mali yılbaşından önce birimlerden ek ödeme dağıtım usül esasları hususunda yönetim kurulu kararları istenir. Alınan kararlar üniversite yönetim kuruluna sunulur.

* Ek Ödemeler 3’e ayrılır:

1 – Sabit Ek Ödeme (Denge Tazminatı)Denge tazminatı, memurlar arasında gelir farkını engellemek amacıyla alt grup maaş alan memurlara verilen fark ücretidir.

2- Yönetici Payı (Performans Ek Ödemesi)Gelirin elde edilmesine katkısı bulunan kişilere yapılan ödemedir. Rektör / Rektör Yardımcısı,Genel Sekreter, Dekan / Başhekim, Dekan Yardımcısı / Başhekim Yardımcısı, Yüksekokul Müdür ve Yardımcılarına ödenir.

3- Diğer Ek ÖdemelerHonoryum, Danışmanlık vb. faaliyetler yapıldıktan sonra elde edilen gelirlerden kanuni kesintiler yapıldıktan sonra ödenen paradır. %1 hazine payı, %5 Bilimsel araştırma projeleri payı, %1 işletme payı ve artı olarak ilgili birimin mal ve malzeme alımları için kullanacağı miktar kesildikten sonra kalan tutar kişiye ödenir.

17 - EK ÖDEMELER

58

* Ek Ödemeler konusunda 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 58. maddesinin b,c,d,e fıkraları ile 666 sayılı kamu görevlilerinin mali haklarının düzenlenmesi hakkında kanun hükmünde kararname kararları esas alınır.

Ek Ödemenin dağıtımında genel olarak şu oranlar esas alınır :

* % 1 oranında genel bütçeye peşin gelir,* % 5 oranında bilimsel araştırma projeleri (BAP ) payı,* % 1 oranında döner sermaye işletme payı,*%15 - % 75 oranında mal ve malzeme payı (yönetim kurulu karar verir),* Bu tutarlar kesildikten sonra kalan tutar, gelire katkısı olan kişilere katkıları oranında kanuni kesintiler (gelir vergisi, damga vergisi) yapıldıktan sonra ödenir.

17 – Ek Ödemeler

59

** 2547 sayılı yükseköğretim kanununun 58. maddesi yükseköğretim döner sermaye işletme müdürlükleri için yol gösterici bir rol oynar. Faaliyetlerin devamı açısından ve ek ödemenin dağıtımında yol haritası olan bu maddeye biraz değinelim :

Madde 58 – (Değişik: 21/1/2010-5947/5 md.)

a) Yükseköğretim kurumlarında üniversite yönetim kurulunun önerisi ve Yükseköğretim Kurulunun onayı ile döner sermaye işletmesi kurulabilir. Kurulacak döner sermaye işletmesinin başlangıç sermayesine ilgili yükseköğretim kurumu bütçesinde bu amaç için ödenek öngörülmek şartıyla katkı sağlanabilir. Döner sermaye işletmesi faaliyetlerinden elde edilen gelirler, birimler itibarıyla ayrı hesaplarda izlenir. Döner sermaye işletmesine tahsis edilen sermaye, üniversite yönetim kurulu kararı ile artırılabilir. Artırılan sermaye tutarı yıl sonu kârlarından karşılanır. Ödenmiş sermaye tutarı, tahsis edilen sermaye tutarına ulaştıktan sonra kalan yıl sonu kârı, döner sermaye işletmesinin hizmetlerinde kullanılmak üzere ertesi yılın gelirine ilave edilir. Döner sermaye işletmesinin gelirleri, işletme adına yapılan mal ve hizmet satışları ile diğer gelirlerden oluşur. (Mülga altıncı paragraf:2/1/2014-6514/12 md.)Süreklilik arz eden hizmet alımları ile maliyeti yüksek ve ileri teknoloji ürünü olan tıbbi cihazların hizmet alımı yoluyla temini veya kiralanması için döner sermaye kaynaklarından gelecek yıllara yaygın yüklenmelere girişilebilir.

17 – Ek Ödemeler

60

b) Döner sermaye gelirlerinden tahsil edilen kısmın, tıp ve diş hekimliği fakülteleri sağlık uygulama ve araştırma merkezleri ile açık öğretim hizmeti veren yükseköğretim kurumları için asgari yüzde 35'i, ziraat ve veteriner fakülteleri, sivil havacılık yüksekokulu, sürekli eğitim merkezleri ile bünyesinde atölye veya laboratuar bulunan yükseköğretim kurumları için asgari yüzde 30’u, diğer yükseköğretim kurumları için ise asgari yüzde 15'i, ilgili yükseköğretim kurumunun ihtiyacı olan mal ve hizmet alımları, her türlü bakım, onarım, kiralama, devam etmekte olan projelerin tamamlanmasına yönelik inşaat işleri ve diğer ihtiyaçlar ile yönetici payları için kullanılır. Bu oranları yüzde 75'ine kadar artırmaya üniversite yönetim kurulu yetkilidir. (1)

Döner sermaye gelirlerinden tahsil edilen kısmın en az yüzde 5'i, üniversite bünyesinde yürütülen bilimsel araştırma projelerinin finansmanı için kullanılır. Bu tutar döner sermaye muhasebe birimince, tahsilatı takip eden ayın yirmisine kadar ilgili yükseköğretim kurumu hesabına yatırılır. Yatırılan bu tutarlar, yükseköğretim kurumu bütçesine öz gelir olarak kaydedilir. Kaydedilen bu tutarlar karşılığı olarak ilgili yükseköğretim kurumu bütçesine konulan ödenekler, gelir gerçekleşmelerine göre kullandırılır. Süresi içinde yatırılmayan tutarların tahsilinde 6183 sayılı Kanun hükümleri uygulanır. (1) Bilimsel araştırma projelerine ilişkin ödenekler, üniversite yönetim kurulunca gerekli görüldüğü takdirde, her bir proje için avans verilmek suretiyle de kullandırılabilir. Bilimsel araştırma projelerinin seçilmesi, uygulanması ve izlenmesi ile ödeneklerin kullandırılması, genel hükümlerin ön ödemelere ilişkin sınırlamalarına bağlı kalınmaksızın avans verilmesi ve bu avansın mahsubuna dair usul ve esaslar Maliye Bakanlığının uygun görüşü alınarak Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

17 – Ek Ödemeler

61

c) Tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinin hesabında toplanan döner sermaye gelirleri bakiyesinden, bu yerlerde; 1) Gelir getiren görevlerde çalışan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine aylık (ek gösterge dahil), yan ödeme, ödenek (geliştirme ödeneği hariç) ve her türlü tazminat (28/3/1983 tarihli ve 2809 sayılı Kanunun geçici 3 üncü maddesinin beşinci fıkrası uyarınca ödenen tazminat dahil, makam, temsil ve görev tazminatı ile yabancı dil tazminatı hariç) toplamından oluşan ek ödeme matrahının yüzde 800'ünü, araştırma görevlilerine ise yüzde 500'ünü; bu yerlerde görevli olmakla birlikte gelire katkısı olmayan öğretim üyesi ve öğretim görevlilerine yüzde 600'ünü, araştırma görevlilerine ise yüzde 300'ünü, (1)

2) Diğer öğretim elemanlarına ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi personel (…) (2) ile aynı Kanunun 4 üncü maddesinin (B) bendine göre sözleşmeli olarak çalışan personele ek ödeme matrahının; uzman tabipler için yüzde 600’ünü, hastaneler başmüdürü ve eczacılar için yüzde 250'sini, başhemşireler için yüzde 200'ünü, diğer öğretim elemanları ile diğer personel için yüzde 150'sini, işin ve hizmetin özelliği dikkate alınarak yoğun bakım, doğumhane, yeni doğan, süt çocuğu, yanık, diyaliz, ameliyathane, enfeksiyon, özel bakım gerektiren ruh sağlığı, organ ve doku nakli, acil servis ve benzeri sağlık hizmetlerinde çalışan personel için yüzde 200'ünü geçmeyecek şekilde aylık ek ödeme yapılır. Sözleşmeli personele yapılacak ek ödeme matrahı, sözleşmeli personelin çalıştığı birim ve bulunduğu pozisyon unvanı itibarıyla aynı veya benzer unvanlı memur kadrosunda çalışan, hizmet yılı ve öğrenim durumu aynı olan emsali personel dikkate alınarak belirlenir. Emsali bulunmayan sözleşmeli personelin ek ödeme matrahı ise brüt sözleşme ücretlerinin yüzde 25'ini geçemez.(Ek cümle: 11/10/2011-KHK-666/5 md.) Bu fıkra uyarınca yapılacak ödeme sigorta prim kesintisine tabi tutulmaz.

17 – Ek Ödemeler

62

Nöbet hizmetleri hariç olmak üzere mesai saatleri dışında gelir getirici çalışmalarından doğan katkılarına karşılık olarak (1) numaralı bentte belirtilen personel için yüzde 50’sini, (2) numaralı bentte belirtilen personel için yüzde 20’sini geçmeyecek şekilde ayrıca aylık ek ödeme yapılır. Yükseköğretim kurumlarının tıp ve diş hekimliği fakülteleri ile sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinde ihtiyaç duyulması halinde ilgilinin isteği ve kurumlarının muvafakatiyle diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görevli sağlık personeli haftanın belirli gün veya saatlerinde veyahut belirli vakalar ve işler için görevlendirilebilir. Belirli bir vaka ve iş için görevlendirilenlere, kadrosunun bulunduğu kurumdaki döner sermaye işletmesinden yapılan ödemenin yanı sıra, katkı sağladıkları vaka ve iş dolayısıyla görevlendirildiği sağlık kuruluşundaki döner sermaye işletmesinden, bu maddede belirtilen esaslar çerçevesinde ve toplamda tavan oranları geçmemek üzere döner sermayeden ek ödeme yapılır. d) Ziraat ve veteriner fakülteleri, sivil havacılık yüksekokulu ve bünyesinde atölye veya laboratuvar bulunan yükseköğretim kurumları ile sürekli eğitim merkezleri, açık öğretim hizmeti veren yükseköğretim kurumları ile düzenli döner sermaye geliri olan yükseköğretim kurumlarında üretilen mal ve hizmetlerden elde edilen döner sermaye gelirlerine katkısı bulunan öğretim elemanlarına yapılacak ek ödemeler hakkında da (c) fıkrası hükümleri uygulanır. (1)(2)

e) Yükseköğretim kurumlarının (c) ve (d) fıkraları kapsamına girenler haricindeki diğer birimlerinde döner sermaye işletmesi hesabına yapılan iş veya hizmetler karşılığında tahsil edilen gelirlerden kanuni kesintiler ile varsa yapılan iş veya hizmetle bağlantılı giderler düşüldükten sonra geri kalan tutar, hizmet karşılığı olarak gelir tahsilatının yapıldığı tarihi izleyen bir ay içinde, veya hizmet bedelinin peşin tahsil edilmesi halinde hizmetin gerçekleşme oranına bağlı olarak aylara bölünerek hizmeti veren öğretim elemanlarına ödenir.

17 – Ek Ödemeler

63

Tıp ve diş hekimliği fakültelerindeki öğretim elemanlarının sağlık hizmeti dışında verdikleri hizmetler karşılığında döner sermaye hesabına tahsil edilen paradan pay alma hususunda bu fıkra hükümleri uygulanır. (Ek cümle: 17/2/2011-6114/17 md.) Bu kapsamda bulunan hizmetler ile öğretim elemanlarının yükseköğretim kurumlarının imkanlarını kullanmaksızın verdikleri hizmetler karşılığında elde edilen gelirlerden (b) fıkrasının birinci bendi uyarınca yapılacak kesintilerin uygulanmasında asgari yüzde 15 oranı uygulanır.f) Rektör, rektör yardımcısı ve genel sekreterlere gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, üniversite yönetim kurulunun uygun gördüğü birimin döner sermaye hesabından yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılır. Yapılacak ek ödemenin tutarı ek ödeme matrahının, rektörler için yüzde 600’ünü, rektör yardımcıları için yüzde 300’ünü, genel sekreterler için yüzde 200’ünü geçemez. Döner sermaye gelirinin elde edildiği birimlerin dekan, başhekim ve enstitü ve yüksekokul müdürleri ile bunların yardımcılarına, gelir getirici katkılarına bakılmaksızın, görev yaptıkları birimin döner sermaye gelirlerinden yönetici payı olarak ayrılan tutardan ek ödeme yapılır. Yapılacak ek ödemenin tutarı, ek ödeme matrahının, dekan, enstitü ve yüksekokul müdürü için yüzde 250’sini, bunların yardımcıları için yüzde 100’ünü, tıp ve diş hekimliği fakülteleri dekanları ile sağlık uygulama ve araştırma merkezleri başhekimleri için yüzde 500’ünü, bunların yardımcıları için yüzde 300’ünü geçemez. Bu fıkra kapsamında bulunan yöneticilere, mesai saatleri içerisinde verdikleri mesleki hizmetlerinden dolayı ayrıca ek ödeme yapılmaz. Mesai saatleri dışında döner sermaye gelirlerine katkıları bulunması hâlinde alabilecekleri toplam ek ödeme tutarı, hiçbir şekilde yönetici payı dahil ilgisine göre (c) ve (d) fıkralarında belirtilen esaslara göre hesaplanacak tutarı geçemez.

17 – Ek Ödemeler

64

g) Bu madde uyarınca 11/10/1983 tarihli ve 2914 sayılı Yüksek Öğretim Personel Kanununa tabi personele yapılan ödemeler, 27/1/2000 tarihli ve 4505 sayılı Sosyal Güvenlikle İlgili Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Temsil Tazminatı Ödenmesi Hakkında Kanunun 5 inci maddesinin (c) fıkrası ile 4/7/2001 tarihli ve 631 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Mali ve Sosyal Haklarında Düzenlemeler ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 16 ncı maddesi hükümlerinin uygulanmasında dikkate alınmaz.(Ek paragraf: 23/7/2010-6009/52 md.; Değişik ikinci paragraf: 11/10/2011-KHK-666/5 md.) Bu maddenin (c) ve (f) fıkraları kapsamında bulunanlar dışındaki 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memurlar ile aynı Kanunun 4 üncü maddesinin (B) fıkrasına göre sözleşmeli olarak çalışan personele 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 9 uncu maddesi kapsamında ödeme yapılır ve bunlara bu madde uyarınca ayrıca ek ödeme yapılmaz. h) (Ek: 2/1/2014-6514/12 md.) Öğretim üyelerinin mesai saatleri dışında üniversitede sundukları sağlık hizmetlerinden dolayı 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 73 üncü maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca alınan ilave ücretler döner sermaye işletmesinin ayrı bir hesabında toplanır. Bu tutardan ayrıca Hazine payı kesintisi ve (b) fıkrası uyarınca kesinti yapılmaz. Bu şekilde elde edilen gelirin yüzde 50’sinden az ve yüzde 60’ından fazla olmamak üzere üniversite yönetim kurulunca tespit edilecek oranı, mesai saatleri dışında sağlık hizmeti sunan öğretim üyesine, mesai içinde gerçekleştirilen iş miktarı ve çeşidi dikkate alınarak belirlenen toplam performansı aşmamak kaydıyla, ek ödeme matrahının yüzde 800’ünü geçmemek üzere her ay ayrıca ödenir. Mesai saatleri dışında ilave ücret alınmayacak sağlık hizmetlerini veren öğretim üyeleri için de yüzde 800 oranı uygulanır. Ancak bu fıkra kapsamında öğretim üyelerine yapılacak ek ödeme ile (c) ve (f) fıkraları uyarınca yapılacak ek ödeme toplamı ek ödeme matrahının yüzde 1600’ünü geçemez. Bu fıkra uyarınca dağıtılan gelirlerden kalan tutarlar (b) fıkrasında belirtilen işler ile (c) fıkrasının ikinci paragrafı uyarınca fiilen mesai dışında çalışan diğer personele yapılacak ek ödemede kullanılır.

17 – Ek Ödemeler

65

ı) (Ek : 2/1/2014-6514/12 md.) Öğretim üyelerinin 36 ncı maddenin yedinci fıkrası uyarınca çalışmaları karşılığı elde edilen gelirler döner sermaye işletmesinin ayrı bir hesabında toplanır. Bu tutardan (b) fıkrası uyarınca kesinti yapılmaz. Bu gelirin yüzde 50’si, herhangi bir limite bağlı olmaksızın hizmeti sunan öğretim üyesine ödenir ve kalan tutar (b) fıkrasında belirtilen işler için kullanılır. (1)

i) (Değişik: 17/2/2011-6114/17 md.) Döner sermaye işletmesi faaliyetlerinin gerçekleştirilmesinde, kaynakların ekonomik, verimli ve tasarruflu kullanılması esastır. Yapılacak olan ödemelerde gelir-gider dengesinin gözetilmesi zorunludur. Yapılacak ek ödemenin oranları ile bu ödemelerin esas ve usulleri; yükseköğretim kurumlarının hizmet sunum şartları ve kriterleri, personelin kadro ve görev unvanı, görev yeri, çalışma şartları ve süresi, eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetleri ve mesleki uygulamalar ile ilgili performansı ve özellik arz eden riskli bölümlerde çalışma gibi hizmete katkı unsurları esas alınarak Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkartılacak yönetmelikle belirlenir. Bu yönetmelikte belirlenen temel ilkeler çerçevesinde üniversite yönetim kurulları gerekli düzenlemeleri yapmaya yetkilidir.(Değişik üçüncü paragraf: 11/10/2011-KHK-666/5 md.) Üniversitelerin (c) ve (f) fıkraları kapsamındaki personeline bu madde uyarınca her ay yapılacak ek ödemenin net tutarı, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 9 uncu maddesi uyarınca kadro ve görev unvanı veya pozisyon unvanı itibarıyla belirlenmiş olan ek ödemenin net tutarından az olamaz. Bu kapsamda ek ödemeden yararlanan personele, ayrıca 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 9 uncu maddesi uyarınca ödeme yapılmaz. (1)

j) Döner sermaye işletmelerinin faaliyet alanları, gelir ve giderleri, sermaye limitleri ile işletmelerin yönetimine ilişkin esas ve usuller Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Yükseköğretim Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

17 – Ek Ödemeler

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN

TEŞEKKÜRLER….

Documents

DÖNER SERMAYE NEDİR?