Embed Size (px)
Citation preview
2/18/2020
1
Menadžment ljudskih resursa
Doc. dr Branka Zolak Poljašević
Konsultacije:ponedjeljak 10:00-12:00utorak 10:00-12:[email protected]
2/18/2020
2
Literatura
▰ Osnovna literatura: Osnovi menadžmenta ljudskih resursaGordana Ilić
▰ Dodatna literatura: Menadžment ljudskih potencijala Fikreta Bahtijarević Šiber
Menadžment ljudskih resursaBiljana Bogićević Milikić
Menadžment ljudskih potencijala Raymond A. NoeJohn R. HollenbeckBarry GrehartPatrick M. Wright
Gradivo za prvi test
▰ Uvod u menadžment ljudskih resursa
▰ Strategijski menadžment ljudskih resursa
▰ Planiranje ljudskih resursa
▰ Analiza i oblikovanje posla
▰ Regrutovanje ljudskih resursa
▰ Selekcija kandidata
▰ Obuka zaposlenih
2/18/2020
3
Gradivo za drugi test
▰ Upravljanje radnom uspješnošću
▰ Razvoj zaposlenih
▰ Motivacija i kompenzacije zaposlenih
▰ Beneficije zaposlenih
▰ Radni odnosi i kolektivno pregovaranje
▰ Zdravlje i bezbjednost zaposlenih
Uvod u menadžment ljudskih resursa
2/18/2020
4
Pojam i definisanje menadžmenta ljudskih
resursa
Šta je to menadžment ljudskih resursa?
▰ Ljudski resursi su jedinstveni za svako preduzeće i ne mogu se kopirati.
▰ Dva preduzeća mogu imati isti broj zaposlenih, istu kvalifikacionu strukturu, istu polnu strukturu, starosnu strukturu i drugo, pa ipak nemaju identične ljudske resurse.
▰ Ono po čemu se razlikuju su ukupne sposobnosti (organizacione, intelektualne, stručne i dr.), koje nisu prost zbir pojedinačnih sposobnosti, nego sasvim novi kvalitet (koji zavisi od ukupne prakse, stila vođenja , organizacione kulture, iskustva i slično).
2/18/2020
5
Pojam menadžmenta ljudskih resursa ...
U literaturi i u praksi u upotrebi su različiti naziviza menadžment ljudskih resursa.
Engleski naziv je Human Resource Management(HRM) i najčešće se prevodi kao:
▰ upravljanje ljudskim resursima;
▰ menadžment ljudskih resursa;
▰ upravljanje ljudskim potencijalima;
▰ menadžment ljudskih potencijala;
▰ upravljanje kadrovima.
Značenje menadžmenta ljudskih resursa ...
▰ Menadžment ljudskih resursa kao naučna disciplina
▰ Menadžment ljudskih resursa kao upravljačka filozofija
▰ Menadžment ljudskih resursa kao poslovna funkcija
2/18/2020
6
Definisanje menadžmenta ljudskih resursa ...
Iako postoje različite definicije MLJR, još uvijek ne postoji jedinstvena, univerzalna i opšte prihvaćena definicija. Jedna od definicija glasi:
Menadžment ljudskih resursa obuhvata politike, prakse i sisteme koji utiču na
ponašanje zaposlenih, njihove stavove i radnu uspješnost.
(Raymond, et.al., 2011)
Definisanje menadžmenta ljudskih resursa ...
Menadžment ljudskih resursa obuhvata niz međupovezanih aktivnosti i zadataka
menadžmenta usmjerenih na osiguranje adekvatnog broja i strukture zaposlenih,
njihovih znanja, vještina, interesa, motivacije i oblika ponašanja potrebnih za ostvarenje aktuelnih, razvojnih i strategijskih ciljeva
organizacije. (Bahtijarević Šiber, 1999)
Menadžment ljudskih resursa predstavlja najefikasniju upotrebu ljudi da ostvare
organizacione i individualne ciljeve. (Ivancevich & Glueck, 1995)
2/18/2020
7
Značaj menadžmenta ljudskih resursa ...
▰ Aktivnosti menadžmenta ljudskih resursa direktno utiču na karakteristike zaposlenih, kao što su zalaganje, posvećenost, motivacija, znanje, vještine i sposobnosti.
▰ Zaposleni koji imaju neophodna znanja, vještine i sposobnosti, i koji su posvećeni i motivisani na rad i zalaganje na poslu, utiču na poboljšanje produktivnosti i podizanje kvaliteta proizvoda i usluga.
▰ Poboljšanje operativnih performansi, kao što su produktivnost i kvalitet, može značajno uticati i na poboljšanje finansijskih performansi organizacije.
Razvojni tok funkcije ljudskih resursa
2/18/2020
8
Menadžment ljudskih resursa nekada i sada ...
▰ Rani period
▰ Industrijska revolucija
▰ Naučni menadžment
▰ Okolnosti nastanka funkcije ljudskih resursa
▰ Personalni management
▰ Menadžment ljudskih resursa
Razvoj savremenog pristupa menadžmentu ljudskih resursa ...
2/18/2020
9
Menadžment ljudskih resursa u kontekstu tranzicionih zemalja ...
▰ U socijalističkim zemljama aktivnosti iz oblasti menadžmenta ljudskih resursa bile su pod strogom kontrolom države, odnosno partijske birokratije ...
▰ Tek u periodu tranzicije i otvaranja tržišta došlo je do pozitivnih pomaka u razumjevanju uloge zaposlenih i značaju adekvatnog upravljanja ovim specifičnim resursom ...
▰ Opšti trend u oblasti menadžmenta ljudskih resursa u postsocijalističkim zemljama Istočne Evrope može se sumirati kao „postepena vesternizacija“ ...
Razlike između personalnog menadžmenta i menadžmenta
ljudskih resursa
2/18/2020
10
Razlike između personalnog i menadžmenta ljudskih resursa ...
Osnovne razlike između personalnog i menadžmenta ljudskih resursa ogledaju se u:
▰ značenju (nazivu funkcije),
▰ ciljevima funkcije,
▰ načinu vršenja funkcije,
▰ nivou odgovornosti,
▰ tretiranju zaposlenih u organizaciji,
▰ položaju zaposlenih u organizaciji.
Razlike između personalnog i menadžmenta ljudskih resursa
2/18/2020
11
Razlike između personalnog i menadžmenta ljudskih resursa
Modeli menadžmenta ljudskih resursa
2/18/2020
12
Šta su to modeli menadžmenta ljudskih resursa?
Modeli su konceptualni okviri za proučavanjeaktivnosti i procesa menadžmenta ljudskihresursa, njihovih odnosa, prirode i značaja.
Najpoznatiji modeli su:
▰ Matching model (1984)▰ Harvard model (1984)▰ Guest’s model (1989)▰ Warwick’s model (1990)
Matching model ...
Vanjsko uklapanje
Unutrašnje uklapanje
2/18/2020
13
Harvard model ...
Guest’s model ...
2/18/2020
14
Warwick’s model ...
Ciljevi menadžmenta ljudskih resursa
2/18/2020
15
Opšti cilj menadžmenta ljudskih resursa ...
Opšti cilj menadžmenta ljudskih resursa je ostvarenje organizacione uspješnosti
pomoću zaposlenih i njihovih potencijala.
Osnovni ciljevi menadžmenta ljudskih resursa ...
2/18/2020
16
Osnovni ciljevi menadžmenta ljudskih resursa ...
Ciljevi menadžmenta ljudskih resursa mogu se klasifikovati i na sljedeći način:
Aktivnosti menadžmenta
ljudskih resursa
2/18/2020
17
Aktivnosti menadžmenta ljudskih resursa
▰ Analiza i dizajn posla
▰ Planiranje ljudskih resursa
▰ Regrutovanje kandidata
▰ Selekcija kandidata
▰ Obuka zaposlenih
▰ Ocjenjivanje uspješnosti zaposlenih
▰ Razvoj zaposlenih
▰ Nagrađivanje zaposlenih
▰ Odnosi sa zaposlenim
▰ Zaštita zdravlja i bezbjednost zaposlenih
Sadašnji i budući uticaji na menadžment ljudskih
resursa
2/18/2020
18
Eksterni faktori koji oblikuju menadžment ljudskih resursa
Promjena zakonodavstva
Globalizacija
▰ Rastuća konkurencija▰ Internacionalizacija poslovanja
Razvoj tehnologije
Demografske promjene i promjenekarakteristika radne snage
▰ Promjene vrijednosti
Izmjene zakonodavnog okvira ...
Oblast radnih odnosa je u velikoj mjeri regulisana zakonodavnim okvirom. Propisi u ovoj oblasti su brojni i kompleksni, i direktno ili indirektno utiču na skoro sve segmente menadžmenta ljudskih resursa.
Izmjenom zakonodavstva u ovoj oblasti, država najčešće nastoji da prebaci dio socijalnih i političkih ciljeva na poslovne organizacije, ali i da na taj način ostvari određene ciljeve populacione politike.
2/18/2020
19
Globalizacija ...
Faktori koji su doprinijeli porastu globalizacije su razvoj transportnog sistema, razvoj informacione i komunikacionetehnologije, ali i liberalizacija trgovine.
Posljedice globalizacije su brojne, a među njima mogu se izdvojiti:
▰ Rast konkurencije
▰ Internacionalizacija poslovanja
Rastuća konkurencija ...
Rastuća konkurencija ima izuzetno veliki uticaj namenadžment ljudskih resursa i primorava organizacije na promjene, odnosno prilagođavanje.
▰ Konkurencija na tržištu proizvoda i usluga
▰ Konkurencija na tržištu rada
U uslovima globalizacije, izazov za menadžment ljudskih resursa predstavlja i zadržavanje stručnjaka određenih profila. O tome svjedoči i sve učestalija migracija sposobnih i kreativnih ljudi iz nerazvijenih u razvijene zemlje.
2/18/2020
20
Internacionalizacija poslovanja ...
Internacionalizacija podrazumjeva proces širenja poslovanja u druge zemlje, a najčešći motivi za internacionalizaciju poslovanja su pristup novim tržištima ili jeftinijim resursima.
Kada dođe do međunarodnog širenjaposlovanja, organizacije imaju na raspolaganju dvije mogućnosti:
▰ Centralizovano upravljanje ljudskim resursima
▰ Decentralizovano upravljanje ljudskim resursima
Razvoj tehnologije ...
Tehnologija se odnosi na metode, sisteme i uređaje, koji su rezultat naučnih saznanja, a koji se koriste u praktične svrhe. Takođe, to je i način realizacije poslova uz pomoć tehničkih procesa, metoda i znanja.
Uspon ekonomije znanja postavio je nova pravila za organizacije, izmjenio organizacione ciljeve i poslovne procese, uključujući i procese u menadžmentu ljudskih resursa.
Kada se govori o načinu provođenja, kako tradicionalnih, tako i savremenih aktivnosti menadžmenta ljudskih resursa, najznačajnije promjene nastaju kao posljedica razvoja informaciono-komunikacione tehnologije (elektronski menadžment ljudskih resursa ili eMLJR).
2/18/2020
21
Promjene karakteristika radne snage ...
Opšte karakteristike radne snage oblikuju ekonomsko, socijalno i političko okruženje. Sa svakom novom generacijom dolazi do promjena u opštim karakteristikama radne snage ...
Promjene u sistemu vrijednosti i radnim odnosima ...
2/18/2020
22
Organizaciona jedinica za ljudske resurse
Djelokrug rada organizacione jedinice ljudskih resursa ...
Sve aktivnosti, procesi, politike i prakse koje se tičuzaposlenih i kojima se utiče na njihovo ponašanje, stavove i radnu uspješnost (rezultate) predmet su djelokruga rada organizacione jedinice za ljudske resurse.
Neke poslove organizaciona jedinica za ljudske resurse obavlja samostalno, dok neke aktivnosti (npr. intervjuisanje, upravljanje radnom uspješnošću i slično) obavlja u saradnji sa drugim organizacionim jedinicama u preduzeću.
2/18/2020
23
Organizaciona jedinica za ljudske resurse ...
Način organizovanja i dizajniranja organizacione jedinice za ljudske resurse zavisi od brojnih faktora.
Najznačajniji su:
▰ Veličina organizacije
▰ Stepen (de)centralizacije
▰ Uloga menadžmenta ljudskih resursa
Menadžment ljudskih resursa kao kameleonska funkcija ...
U većini savremenih organizacija menadžment ljudskih resursa ima nekoliko uloga. Iako postoje različite klasifikacije, najjednostavnija je podjela na:
▰ administrativnu,
▰ operativnu i
▰ strategijsku ulogu.
2/18/2020
24
Organizaciona jedinica za ljudske resurse ...
Primjer 1
Organizaciona jedinica za ljudske resurse ...
Primjer 2
2/18/2020
25
Organizaciona jedinica za ljudske resurse ...
Primjer 3
Ko stvarno upravlja ljudskim resursima?
Bez obzira na značaj, ulogu i adekvatno pozicioniranje menadžmenta ljudskih resursa kroz posebnu organizacionujedinicu, uvijek treba imati na umu da ljudskim resursima upravljaju svi nivoi menadžmenta u organizaciji (strategijski, srednji i linijski).
Ukoliko nadležnosti i odgovornosti svih aktera u procesu upravljanja ljudskim resursima nisu jasno razgraničene velika je vjerovatnoća da će se javljati konflikti.
2/18/2020
26
Ko stvarno upravlja ljudskim resursima?
Menadžeri najvišeg nivoa, tj. vrhovni
menadžeri
Postavljaju ciljeve i politiku upravljanja ljudskim resursima, dugoročno planiraju i organizuju.
Menadžeri srednjeg nivoa
Kontrolišu operativne postupke i programe potrebne za postizanje ciljeva upravljanja ljudskim resursima i provode politiku i programe
vrhovnih menadžera.
Menadžeri najnižeg nivoa, odnosno prve
linije
Interpretiraju ciljeve, politiku, programe i postupke zaposlenima, raspravljaju prigovore, utiču na stavove, usmjeravaju rad i povratno
prenose interese zaposlenih višem menadžmentu.
Menadžeri ljudskih resursa
Pomažu menadžerima svih nivoa osiguravanjem stručnih savjeta, smjernica i pomoći.
Uloga organizacione jedinice za ljudske resurse u odnosu na menadžere ...
2/18/2020
27
Za one koji žele da saznaju više:Diana L. Deadrick
Dianna L. Stone
Human Resource Management: Past, present, and future
Link: https://www.researchgate.net/publication/275096385_Human_resou
rce_management_Past_present_and_future
