Doğal Gaz Dağıtım Sektöründe Çevre Performansı

Erdal Kaya

02/11/2017

Haliç Kongre Merkezi / İstanbul

Doğal gaz dağıtım sektöründe çevre bilincinin yükseltilmesi ve Çevre Performans kriterleri konusunda gündem oluşturmak

Doğal Gaz Doğal Gaz ve Karbondioksit Çevre Performansı Çevre Yönetim Sistemi Ana Süreçler ve Performans Göstergeleri Sürekli İyileştirme ve Geliştirme Çevre Performansı ve Tarife Sonuç

Doğal gaz, milyonlarca yıl önce yaşamış bitki ve hayvan artıklarının zamanla yeryüzü kabuğunun derinliklerine gömülüp kimyasal dönüşüme uğraması sonucu oluşur.

Doğal gaz, metan ve hidrokarbonlardan oluşan yanıcı, renksiz, kokusuz ve havadan hafif bir gaz karışımıdır. Kaynağından çıkarıldığı haliyle herhangi bir işlemden geçirilmeksizin kullanılabilmektedir.

DOĞAL GAZ

DOĞAL GAZ

Dünya üzerinde Antarktika dışında tüm kıtalarda doğal gaz üretilmekte olup, Dünyadaki en büyük üretici Bağımsız Devletler Topluluğu'dur. ABD, Kanada ve Hollanda ve İran da önemli doğal gaz üreticileri ülkelerdendir.

Doğal gazı en verimli ve en ucuz taşıma yöntemi boru hattı kullanımıdır. 2014 Yılı verilerine göre, Türkiye’de BOTAŞ ve TPAO tarafından döşenmiş yaklaşık 12.8 bin km doğal gaz boru hattı vardır.

Bunun yanında doğal gaz basınçlı tanklarda sıvılaştırılmış olarak da taşınabilir. Sıvılaştırılmış doğal gazın (LNG) taşıma sırasında çok yüksek basınç altında ve düşük sıcaklıklarda tutulması zorunluluğu, bu taşıma yöntemini boru hattı yöntemine göre daha verimsiz kılmaktadır.

RENKSİZ VE KOKUSUZ

HAVADAN HAFİF

BİLEŞİMİNDE ZEHİRLEYİCİ MADDE OLMAYAN

TEMİZ (BAKIM VE İŞLETME GİDERİ DÜŞÜK)

KULLANIMI KOLAY

ÇEVRE DOSTU

ÇOK AMAÇLI KULLANIMA UYGUN (ISINMA, SU ISITMA VE PİŞİRME)

HER AN KULLANIMA HAZIR/KESİNTİSİZ

DOĞAL GAZ

DOĞAL GAZ VE KARBONDİOKSİT

Enerji / Yakıt Emisyon Faktörü

(kg CO2 / kWh)

Doğal Gaz 0,19

LPG 0,21

Petrol 0,24

Gaz / Dizel 0,25

Ağır Fuel Oil 0,26

Kömür 0,3 (Guidelines for the measurement and reporting of emissions in the UK Emissions Trading Scheme)

Doğal gaz, diğer hidrokarbonlara oranla en düşük CO2 Emisyon değerine sahiptir.

DOĞAL GAZ VE KARBONDİOKSİT

1 + 10 1 + 2 + 8

CH4 HAVA

(O2+N2)

CO2 H2O AZOT

(N2)

1 Mol CH4 (12+4*1)= 16 gr, 1 Mol CO2 (12 +2*16)= 44 gr 1 m3 doğal gaz yaklaşık 0,73 kg = 9155 kcal/m3 1 kWh= 860 kcal

X=2,0075 kg, Y=10.645 kWh

X/Y=0,19 kgCO2 / kWh

CO2 EMİSYON HESAPLAMASI

16 0,73 kg 1 kWh 860 kcal 44 X kg Y kWh 9155 kcal

Çevre Performansı, kuruluşun çevre ile ilgili ön gördüğü hedefleri gerçekleştirme oranı olarak tanımlanabilir. Temelde iki unsur üzerinde değerlendirilir. Kaynak Tüketimi ve Atık Üretimi

Doğal Gaz Dağıtım sektöründe Genel Çevre hedefleri; Faaliyet alanında “Sıfır” Çevre kazası, Ofis / İşletme ve Yapımda Atık Miktarı azaltmak Çalışan Bazında Enerji Tüketimini azaltmak Çevre kuruluşlarıyla işbirliği içerisinde proje gerçekleştirmek Doğalgaz kullanımını yaygınlaştırmak suretiyle hava kalitesinin artırılmasını

sağlamaktır.

Sürdürülebilir çevre için; gelecek kuşakların gereksinimlerini dikkate alarak doğal kaynakların, toksik maddelerin, atık salınımlarının azaltılması ile mümkündür.

ÇEVRE PERFORMANSI

MİNUMUM ATIK ÜRETİMİ

Yatırım & İşletme Malzemesi

Sarf Malzemeleri

Doğal Gaz

Elektrik

Su

İnsan

MİNUMUM KAYNAK TÜKETİMİ

Bertaraf

Enerji Geri Kazanımı

Geri Dönüşüm

Yeniden Kullanım

Minimizasyon

Önleme

ÇEVRE PERFORMANSI

ÇEVRE YÖNETİMİ SİSTEMİ

UYGULAMA - ÖLÇME - İZLEME

ÇEVRE

POLİTİKASI

BOYUT - ETKİ ANALİZİ

ÖNEMLİ ETKİLER

AMAÇ VE HEDEFLER

ÇEVRE PROGRAMLARI

Plan Prosedür Talimat Harici

Doküman

YÖNETİMİN

GÖZDEN

GEÇİRMESİ

ÇALIŞANLAR

MÜŞTERİLER

TOPLUM

PAYDAŞLAR

TEDARİKÇİ

SÜREÇLER

DOĞAL GAZ

DAĞITIM

HİZMETİ

DOĞAL GAZ DAĞITIM ŞİRKETLERİ

SÜREKLİ İYİLEŞTİRME VE GELİŞTİRME

ÇEVRE YÖNETİMİ SİSTEMİ

ANA SÜREÇLER ve PERFORMANS GÖSTERGELERİ

DOĞAL GAZ DAĞITIM ANA SÜREÇLERİ ÇEVRE PERFORMANS GÖSTERGESİ

Alt Yapı Oluşturma * Birim İmalat için harcanan enerji * Atık Malzeme Miktarı / Toplam İmalat …..

İşletme ve Bakım * İşletme & Bakım Gideri / Toplam Abone * İşletme & Bakım Gideri / Toplam İşletme Envanteri ….

Malzeme ve Hizmet Tedariki Hurda malzeme Miktarı / Toplam Sipariş

Abonelik İşlemleri Ofis Enerji Tüketimi/ Alınan Abone Sayısı

İç Tesisat ve Servis Hattı Sertifikalandırma

Doğal Gaz Cihaz ve Armatürlerin Uygunluk Değerlendirmesi -

İç Tesisat Kontrolü Enerji Tüketimi / Kontrol edilen Tesisat Sayısı

Faturalandırma & Tahsilat -

Doğal Gaz İhbarlarına Müdahale, Enerji Tüketimi / İhbar Sayısı

Kamu Kurum ve Kuruluşlarını Bilgilendirme, -

SÜREKLİ İYİLEŞTİRME ve GELİŞTİRME

Planla

Ölçeklendir

Uygula Ölç

Değerlendir

ÇEVRE PERFORMANSI ve TARİFE

Her ne kadar bazı performans göstergeleri tarife metodolojinde yer almasına rağmen Çevre performansı konusunda ayrı bir başlık oluşturulabilir. Doğal Gaz Dağıtım Şirketleri için Çevre Performansı konusunda rekabet ortamı oluşturulabilir. Bu amaçla; 1. Öncelikle grup bazında ortalama değerlerin tespit edilmesi sonrasında ortalama değerlerden daha iyi performans gösteren tüm şirketlere %1 oranında tarife artışı sağlanabilir. Başlangıç Olarak; Şebeke Hasarı Miktarı / Toplam Şebeke Uzunluğu (%50) Atık malzeme miktarı / Toplam İmalat (%20) Çalışan Bazında Enerji Tüketimi (%10) Ofis Kaynak Tüketimi (%10) Çevre Projeleri Gerçekleştirme Sayısı (% 10)

Doğal gaz dağıtım sektöründe Dağıtım Şirketleri için Çevre Performansı konusunda rekabet ortamı oluşturulabilir. Bu amaçla; 2. Dağıtım şirketleri arasında sıralama yapılabilir. Performans Göstergeleri Şebeke Hasarı Miktarı / Toplam Şebeke Uzunluğu (%50) Atık malzeme miktarı / (Toplam Atık / Toplam İmalat) (%20) Çalışan Bazında Enerji Tüketimi (%10) Ofis Kaynak Tüketimi (%10) Çevre Projeleri Gerçekleştirme Sayısı (% 10)

Yeni Tarife= Tarife + % (1/N) * Tarife Örneğin 1. Dağıtım şirketi için Yeni Tarife = Tarife+% 1/1*Tarife= 1.01*Tarife, 2. İçin Tarife= 1,005*Tarife iken 3. için 1,003 gibi (N; Performans Sıralaması; 1,2,3,4,5……)

ÇEVRE PERFORMANSI ve TARİFE

Doğal gaz dağıtım sektöründe Çevre Performansı verimlilik faktörü olarak ele alınabilir.

Çevre performansının artırılması ile birlikte, insanlarımızın daha temiz bir çevrede, daha sağlıklı yaşaması ve ülkemizin çevre karnesinin uluslararası alanda iyileşmesine katkı sağlanacaktır.

SONUÇ