Dialog międzykulturowy w kształtowaniu postaw uczniów

Poznań-Konin, 12 września 2008 r.

Formy komunikacji międzykulturowej

1)      Komunikacja poprzezkulturowa (cross-cultural communication), czyli komunikowanie się różnych grup wewnątrz jednej kultury narodowej;

2)    Komunikacja pomiędzykulturowa (inter-cultural communication), zachodząca pomiędzy uczestnikami różnych kultur narodowych;

3)   Komunikacja międzynarodowa (international communication);

4)   Komunikacja globalna (global communication), która jest pewnym aspektem poprzedniej.

„To właśnie jest fantastyczne w tym kraju: w Ameryce od dawien dawna jest tak, że nawet najbogatszy konsument przeważnie kupuje to samo co najbiedniejszy. Widzisz coca-colę w telewizji i możesz być pewny, że prezydent pije coca-colę, że Liz-Taylor pije coca-colę – i że ty też możesz pić colę! Coca-cola jest i będzie coca-colą, i za żadne pieniądze nie dostaniesz nigdzie coli lepszej niż, którą pije włóczęga na ulicy”.

A. Warhol, Filozofia Warhola od A do B i z powrotem, tłum. J. Raczyńska, Warszawa 2005, s. 86.

Stowarzyszenie Międzykulturowej Edukacji, Kształcenia i Badań – Society for Intercultural Education, Training and Research (SIETAR – www.sietar.org)

Second Life: „Jesteśmy inni dla wszystkich na wiele sposobów”,

www.bluepillgroup.com/portfolio.php

 

Cele nauki o komunikowaniu międzykulturowym (wg Freda Jandta)

- poszerzenie swej wiedzy w komunikacji werbalnej oraz niewerbalnej z przedstawicielami różnych kultur,

- dystans do własnej kultury,- zdolność rozpoznawania i podejmowania zachowań

komunikacyjnych w różnych sytuacjach,- zdolność do szybszej aklimatyzacji w nowych warunkach,- zrozumienie zależności i wpływów między rodzimą kulturą a

innymi kulturami,- świadomość Innego wewnątrz siebie i na zewnątrz, umiejętność

rozmowy o nim,- zmniejszenie obawy przed innymi kulturami, - poznanie obyczajów innych społeczeństw,- pokonanie lęku przed wyrzucenie z grupy za przekonania.

PIERWOTNY POZIOM KULTUROWY

(PPK)

Nowe podejścia do badań nad dialogiem międzykulturowym

-         Podejście współorientacyjne, które głosi, że ludzie poszukują wzajemnego zrozumienia i zaufania, ujawniają swoim partnerom, jak postrzegają samych siebie. Każda kultura ma swoje zasady inicjowania i rozwijania stosunków interpersonalnych.

-         Teoria redukowania niepewności – gdy spotykają się obcy sobie ludzie, starają się systematycznie gromadzić informacje o swoim partnerze, które pozwalają przewidzieć jego zachowanie. Ludzie różnych kultur mają różne sposoby eliminowania niepewności. Informacje o partnerze, bliskie z nim stosunki na różnych płaszczyznach, zarówno zawodowych, jak i prywatnych, pomagają niepewności te zredukować.

-         Podejście skoordynowanego zarządzania znaczeniami – we współczesnych, heterogenicznych społeczeństwach osoby, które często uczestniczą w kontaktach międzynarodowych, wykazują wysoki stopień świadomości różnic kulturowych. Niektóre umiejętności tych nabywają już na etapie wczesnej socjalizacji. Czasem bezpodstawne oczekiwanie na zaistnienie takich trudności, o których dowiadują się w ten sposób, utrudnia potem ludziom efektywną komunikację.[59]

  “Jak może miara pięciu długich wiekówUstąpić wobec naszej krótkiej chwili?Jak może cię nie być? Ależ nie, ty żyjesz,Bo czyż mógłbym kroczyć przez ciebie, jak teraz?”Abraham Sutzkewer

www.toomuch.us

Uczyć dialogu nie poprzez rozmowę o globalizacji, ale poprzez analizowanie tego, jak różne kultury odnoszą się do zjawiska, które najogólniej określa się tym pojęciem.

Koncepcja zapominania wg Franka Ankersmita

pierwszy – wiele zdarzeń z naszej przeszłości możemy spokojnie zapomnieć jako nie mających żadnego znaczenia dla naszej teraźniejszej czy przyszłej tożsamości (przy całym ryzyku pominięcia faktów, które będą miały znaczenie dla późniejszych naszych przeżyć);

drugi – zapominamy poprzez brak świadomości, co jest naprawdę ważne dla naszej tożsamości i działania;

trzeci – zapominamy, a więc odpowiednio pamiętamy, kiedy „mamy ważkie powody, aby zapomnieć o pewnych aspektach naszej przeszłości – na przykład, kiedy pamięć taka jest zbyt bolesna dla naszej zbiorowej świadomości”;

czwarty – wkraczanie do nowego świata jest możliwe pod warunkiem „zapomnienia o świecie poprzednim i pozbycia się poprzedniej tożsamości[...] Nowa tożsamość jest w głównej mierze ustanowiona przez traumę utraty poprzedniej tożsamości – to właśnie stanowi jej główną treść[...] strata wydaje się trwała i nie do odrobienia, ten rodzaj traumy jest czymś równie permanentnym jak utrata poprzedniej tożsamości

BibliografiaJ. Mikułowski Pomorski, Komunikacja międzykulturowa. Wprowadzenie, Kraków 1999.E. T. Hall, Bezgłośny język, tłum. R. Zimand i A. Skarbińska, Warszawa 1987. E. T. Hall, Ukryty wymiar, tłum. T. Hołówka, Warszawa 2003. M. H. Poser, The Cultural Dialogue: An Introduction to Intercultural Communication, Boston 1987. R. Benedict, Chryzantema i miecz. Wzory kultury japońskiej, tłum. E. Klekot, Warszawa 2003. F. E. Jandt, An Introduction to Intercultural Communication: Identities in a Global Community (Paperback), Sage Publications, 2006. M. Janion, Kobiety i duch inności, Warszawa 1996 (lub inne). Tu szczególnie rozdział pt. Nańka i kowboj.E. Badinter, Fałszywa ścieżka, tłum. M. Kozłowska, Warszawa 2005.M. Jacyno, Iluzje codzienności. O teorii socjologicznej Pierre’a Bourdieu, Warszawa 1997. P. Bourdieu, Loic J. D. Wacquant, Zaproszenie do socjologii refleksyjnej, tłum. Anna Sawisz, Warszawa 2001.D. Tannen, To nie tak! Jak styl konwersacyjny kształtuje relacje z innymi, tłum. P. Budkiewicz, Poznań 2002.U. Kusio (red.), Polifonia, dialog i zderzenie kultur. Antologia tekstów z komunikacji międzykulturowej, Toruń 2007. G. Agamben, Homo Sacer. Suwerenna władza i nagie życie, tłum. M. Salwa, Warszawa 2008.M. Foucault, Historia seksualności, t. 1 Wola wiedzy, tłum. B. Banasiak, K. Matuszewski, Warszawa 2000.C. Bush, The Other of the Other? Cultural Studies, Theory, and the Location of the Modernist Signifier, „Comparative Literature Studies, vol. 42, no. 2, 2005.W. b. Gudykunst, Handbook of International & Intercultural Communication, SAGE 2002. F. Ankersmit, Wzniosłe odłączenie się od przeszłości albo jak być/stać się tym, kim się już nie jest, tłum. J. Benedyktowicz, [w:] tegoż, Narracja, reprezentacja, doświadczenie. Studia z teorii historiografii, red. E. Domańska, Kraków 2004.

Dziękuję Państwu za uwagę.