50
1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: Wykorzystanie: charakter charakter „ podstawowy podstawowy” – badania badania laboratoryjne wykonuje si laboratoryjne wykonuje się niemal przy niemal przy ka kaŜ dym przyj dym przyję ciu, ciu, dostarcza stosunkowo du dostarcza stosunkowo duŜ o informacji o o informacji o pacjencie, pacjencie, dobrze dobrze „ obrazuje obrazuje” wiele nieprawid wiele nieprawidł owo owoś ci. ci.

Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

1

Diagnostyka laboratoryjnaDiagnostyka laboratoryjna

Diagnostyka laboratoryjnaDiagnostyka laboratoryjna

Wykorzystanie:Wykorzystanie:�� charakter charakter „„podstawowypodstawowy”” –– badania badania

laboratoryjne wykonuje silaboratoryjne wykonuje sięę niemal przy niemal przy kakaŜŜdym przyjdym przyjęęciu,ciu,

�� dostarcza stosunkowo dudostarcza stosunkowo duŜŜo informacji o o informacji o pacjencie,pacjencie,

�� dobrze dobrze „„obrazujeobrazuje”” wiele nieprawidwiele nieprawidłłowoowośści.ci.

Page 2: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

2

Specyfika diagnostyki Specyfika diagnostyki laboratoryjnejlaboratoryjnej

�� Z reguZ regułły brak bezpoy brak bezpośśredniego kontaktu z pacjentem redniego kontaktu z pacjentem �� Operowanie na materiale pobranym od pacjentaOperowanie na materiale pobranym od pacjenta

�� DuDuŜŜa iloa ilośćść wykonywanych badawykonywanych badańń�� duduŜŜe laboratoria: kilka milione laboratoria: kilka milionóów badaw badańń (pr(próób) rocznieb) rocznie�� personelu coraz mniej => komputeryzacja szczegpersonelu coraz mniej => komputeryzacja szczegóólnie przydatnalnie przydatna

�� PrzewaPrzewaŜŜa analiza iloa analiza ilośściowa (numeryczna)ciowa (numeryczna)�� wyniki wyniki jawniejawnie zestawiane z wartozestawiane z wartośściami fizjologicznymiciami fizjologicznymi�� Plus elementy analizy jakoPlus elementy analizy jakośściowejciowej

�� Stosunkowo czStosunkowo częęsto wykonywana w warunkach sto wykonywana w warunkach zagrozagroŜŜenia enia ŜŜyciaycia�� czas trwania badania istotnyczas trwania badania istotny

�� CzCzęęsto wymagana praca 24h/dobsto wymagana praca 24h/dobęę

Page 3: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

3

Zalety automatyzacji diagnostyki Zalety automatyzacji diagnostyki laboratoryjnejlaboratoryjnej

�� Czas badaCzas badańń ((dnidni……godzinygodziny --> minuty)> minuty)�� Mniejsze zuMniejsze zuŜŜycie odczynnikycie odczynnikóów (rzw (rzęędu du µµl) l)

�� => mniejszy koszt badania=> mniejszy koszt badania�� Precyzja, dokPrecyzja, dokłładnoadnośćść�� Uproszczenie procedur => mniejsze Uproszczenie procedur => mniejsze

prawdopodobieprawdopodobieńństwo popestwo popełłnienia bnienia błęłędudu�� MoMoŜŜliwoliwośćść podpodłąłączenia do czenia do LISaLISa

(ang. (ang. LaboratoryLaboratory InformationInformation SystemSystem))

Uproszczona taksonomia urzUproszczona taksonomia urząądzedzeńńdiagnostyki laboratoryjnejdiagnostyki laboratoryjnej

Typowe laboratorium analityczne (ZakTypowe laboratorium analityczne (Zakłład Diagnostyki Laboratoryjnej) ad Diagnostyki Laboratoryjnej) przeprowadza badania:przeprowadza badania:

�� hematologicznehematologiczne�� biochemicznebiochemiczne�� biabiałłkowekowe�� posiewy posiewy �� cytologiacytologia�� histologiahistologia�� bank krwibank krwi

UrzUrząądzenia diagnostyki laboratoryjnej modzenia diagnostyki laboratoryjnej moŜŜna podzielina podzielićć na:na:�� czysto diagnostyczneczysto diagnostyczne�� takie, kttakie, któóre umore umoŜŜliwiajliwiająą taktakŜŜe wykonywanie prac badawczych.e wykonywanie prac badawczych.

Page 4: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

4

Analizator badaAnalizator badańń biabiałłkowychkowych

Analizator badaAnalizator badańń biabiałłkowychkowych

Badania dotyczBadania dotycząące (m.in.):ce (m.in.):�� odpornoodpornośścici�� stanstanóów zapalnychw zapalnych�� monitorowania szpiczaka monitorowania szpiczaka

(choroba szpiku kostnego)(choroba szpiku kostnego)�� hematologiahematologia�� prpróóby reumatyczneby reumatyczne

�� PrzykPrzykłładad: : BehringBehringNephelometerNephelometer Analyzer Analyzer ((BehringwerkeBehringwerke AGAG//HoehstHoehst))

Page 5: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

5

Page 6: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

6

Odpowiednik tradycyjnyOdpowiednik tradycyjny

�� Metoda tradycyjna: Metoda tradycyjna: immunodyfuzjaimmunodyfuzja radialna (radialna (ManzinniManzinni); ); wykorzystywana nadal do celwykorzystywana nadal do celóów kontrolnychw kontrolnych

�� PPłłytka firmowa z ytka firmowa z agarozagaroząą i przeciwciai przeciwciałłem em �� Antygen w materiale badanymAntygen w materiale badanym�� Pomiar wielkoPomiar wielkośści ci „„krkrąŜąŜkaka”” reakcjireakcji

MateriaMateriałł badany w probbadany w probóówkach:wkach:�� ppłłyn myn móózgowozgowo--rdzeniowyrdzeniowy�� moczmocz�� osoczeosocze�� surowica surowica

Page 7: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

7

NephelometriaNephelometria

�� Bazuje na kompleksach immunologicznych Bazuje na kompleksach immunologicznych (reakcja antygen(reakcja antygen--przeciwciaprzeciwciałło)o)

�� Metoda Metoda nephelometrycznanephelometryczna (badanie wi(badanie wiąązki zki rozproszonej). rozproszonej).

�� Najlepsza metoda do immunochemicznego Najlepsza metoda do immunochemicznego mierzenia zawartomierzenia zawartośści biaci białłek w surowicy, ek w surowicy, moczu i innych pmoczu i innych płłynach fizjologicznych. ynach fizjologicznych.

�� MateriaMateriałł: pr: próóbka zawierajbka zawierająąca antygenyca antygeny

Zasada pomiaruZasada pomiaru

�� Czynnik aktywny: przeciwciaCzynnik aktywny: przeciwciałła (a (antibodyantibody))�� Pomiar Pomiar śświatwiatłła rozpraszanego przez kompleksy a rozpraszanego przez kompleksy

antygenantygen--przeciwciaprzeciwciałłoo�� Przy zachowaniu pewnych warunkPrzy zachowaniu pewnych warunkóów, w,

intensywnointensywnośćść rozpraszanego rozpraszanego śświatwiatłła jest a jest proporcjonalna do liczby w/w kompleksproporcjonalna do liczby w/w kompleksóów w w w prpróóbcebce

�� Koncentracja jest okreKoncentracja jest okreśślana za pomoclana za pomocąą krzywej krzywej odniesienia (odniesienia (referencereference curvecurve), wi), wiąŜąąŜącej cej intensywnointensywnośćść z koncentracjz koncentracjąą komplekskompleksóóww

Page 8: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

8

Page 9: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

9

Zasada pomiaruZasada pomiaru

�� Reakcja ma charakter dynamicznyReakcja ma charakter dynamiczny�� Wykres szybkoWykres szybkośćść reakcji w funkcji czasureakcji w funkcji czasu

Dwie metody pomiaruDwie metody pomiaru

�� Metoda punktu koMetoda punktu końńcowego (cowego (endend--pointpoint methodmethod):):Pomiar maksymalnego zmPomiar maksymalnego zmęętnienia (tnienia (turbidityturbidity), po ), po nasyceniu (zakonasyceniu (zakońńczeniu) reakcji; czeniu) reakcji; �� Pomiar porPomiar poróównywany do krzywej odniesienia wnywany do krzywej odniesienia

�� Metoda staMetoda stałłego odcinka czasu (ego odcinka czasu (fixedfixed time time methodmethod): ): Oparta na rOparta na róóŜŜnicy wartonicy wartośści pomiarci pomiaróów w dww w dwóóch ch chwilach czasuchwilach czasu�� Zaleta: obliczanie z rZaleta: obliczanie z róóŜŜnicy (nicy („„biasbias”” jest odejmowany)jest odejmowany)

�� PoszczegPoszczegóólne testy wykonywane z ulne testy wykonywane z uŜŜyciem tych yciem tych dwdwóóch podejch podejśćść z przewagz przewagąą drugiegodrugiego

Page 10: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

10

Krzywa odniesieniaKrzywa odniesienia

�� (ang. (ang. referencereference curvecurve))�� Problem: okreProblem: okreśślony poziom rozproszenia molony poziom rozproszenia moŜŜe e

odpowiadaodpowiadaćć zarzaróówno nadmiarowi antygenu, jak i wno nadmiarowi antygenu, jak i antyciaantyciałłaa=> dob=> dobóór parametrr parametróów tak, aby punkt reakcji byw tak, aby punkt reakcji byłł z z pewnopewnośściciąą po lewej stronie po lewej stronie equivalenceequivalence rangerange

�� Dla uzyskania zadowalajDla uzyskania zadowalająącej precyzji i uniezalecej precyzji i uniezaleŜŜnienia sinienia sięęod warunkod warunkóów przeprowadzania reakcji (?)(temp, w przeprowadzania reakcji (?)(temp, zmiennozmiennośćść odczynnikodczynnikóów), krzywe odniesienia nie sw), krzywe odniesienia nie sąązafiksowane, ale szafiksowane, ale sąą obliczane obliczane onon--lineline na podstawie na podstawie rróównolegle przeprowadzanych reakcji na firmowych wnolegle przeprowadzanych reakcji na firmowych prpróóbach przy ubach przy uŜŜyciu tych samych przeciwciayciu tych samych przeciwciałł => => kalibracjakalibracja

Page 11: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

11

Dwa Dwa rodziajerodziaje rozproszenia rozproszenia ((scatteringscattering))

�� RayleighRayleigh’’aa (gdy (gdy śśrednica czrednica cząąstek jest mastek jest małła w a w porporóównaniu z dwnaniu z dłługougośściciąą fali); zachodzi prawie fali); zachodzi prawie rróównomiernie we wszystkich kierunkachwnomiernie we wszystkich kierunkach

�� MieMie (du(duŜŜa a śśrednica czrednica cząąstek w porstek w poróównaniu z wnaniu z ddłługougośściciąą fali); zachodzi gfali); zachodzi głłóównie w kierunku wnie w kierunku (przed(przedłłuuŜŜenia) padajenia) padająącego promienia. cego promienia.

�� ŚŚrednica kompleksu antygenrednica kompleksu antygen--przeciwciaprzeciwciałło rzo rzęędu du > 1000nm; > 1000nm; �� ddłługougośćść fali 840 fali 840 nmnm�� => rozproszenie typu => rozproszenie typu MieMie

Page 12: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

12

SprzSprzęętt

�� Dwa gDwa głłóówne komponenty: analizator + wne komponenty: analizator + komputerkomputer

�� ŁąŁącznocznośćść: interfejs szeregowy RS232C: interfejs szeregowy RS232C�� Analizator:Analizator:

�� dwie mikropipety dziadwie mikropipety działłajająące rce róównolegle/niezalewnolegle/niezaleŜŜnienie�� pompy prpompy próóŜŜnioweniowe�� odczynniki (przeciwciaodczynniki (przeciwciałła) w firmowych fiolkach a) w firmowych fiolkach

oznaczanych kodem paskowym, zawierajoznaczanych kodem paskowym, zawierająącym kod cym kod odczynnika, datodczynnika, datęę produkcji i seriprodukcji i serięę produkcyjnprodukcyjnąą

Page 13: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

13

Inne komponenty systemuInne komponenty systemu

�� rotor z kuwetami reakcyjnymi (0.5 ml karotor z kuwetami reakcyjnymi (0.5 ml kaŜŜda); niektda); niektóóre re odczynniki pobierane w iloodczynniki pobierane w ilośści 0.01 ml = 10 ci 0.01 ml = 10 µµl; pozwala l; pozwala na jednoczesne przeprowadzanie wielu reakcjina jednoczesne przeprowadzanie wielu reakcji

�� kuwety pomocnicze, do rozciekuwety pomocnicze, do rozcieńńczania odczynnikczania odczynnikóów => w => automatyczne rozcieautomatyczne rozcieńńczanie odczynnikczanie odczynnikóóww

�� magnesy do mieszania w kuwetachmagnesy do mieszania w kuwetach�� momoŜŜliwoliwośćść uzupeuzupełłniania odczynnikniania odczynnikóów na biew na bieŜąŜąco, w co, w

trakcie badania (trakcie badania („„multitaskingmultitasking””))�� nadzoruje temperaturnadzoruje temperaturęę reakcjireakcji�� zestaw 60 zestaw 60 mikrokuwetmikrokuwet do rozciedo rozcieńńczaniaczania

Page 14: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

14

Ciekawe wCiekawe włłaaśściwociwośścici

�� rozcierozcieńńczanie odczynnikczanie odczynnikóów niezbw niezbęędne, bo dne, bo niektniektóóre reakcje zachodzre reakcje zachodząą jedynie w jedynie w śściciśśle le okreokreśślonych proporcjachlonych proporcjach

�� analizator nie dopuszcza uanalizator nie dopuszcza uŜŜywania ywania odczynnikodczynnikóów przeterminowanychw przeterminowanych

�� Automatyczne mycie kuwetAutomatyczne mycie kuwet

Page 15: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

15

Inne komponentyInne komponenty

�� Zasobnik z wodZasobnik z wodąą (destylowan(destylowanąą, , zdejonizowanzdejonizowanąą) do rozcie) do rozcieńńczania czania odczynnikodczynnikóów i mycia kuwet. w i mycia kuwet.

�� Interfejs do sieci komputerowej (LIS, Interfejs do sieci komputerowej (LIS, LaboratoryLaboratory InformationInformation System)System)

�� ZZłąłącze serwisowecze serwisowe

Page 16: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

16

Komputer i oprogramowanieKomputer i oprogramowanie

�� PowerMacPowerMac//PowerPCPowerPC 7200/907200/90�� WewnWewnęętrzny trzny streamerstreamer do archiwizacji do archiwizacji �� RRęęczny czytnik kodczny czytnik kodóów paskowychw paskowych

�� Oprogramowanie:Oprogramowanie:�� status urzstatus urząądzeniadzenia�� wyniki wyniki onon--lineline; badania w trakcie, zako; badania w trakcie, zakońńczone, etc.czone, etc.�� wywyśświetlanie czasu do zakowietlanie czasu do zakońńczenia procesu czenia procesu

(wszystkich bada(wszystkich badańń); );

Page 17: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

17

Page 18: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

18

Page 19: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

19

PrzeglPrzegląąd funkcjid funkcji

�� Badanie skBadanie skłłada siada sięę z kilku (>=1) z kilku (>=1) prpróób/testb/testóów/oznaczew/oznaczeńń�� Definiowanie prDefiniowanie próób (b (assayassay))�� MoMoŜŜliwoliwośćść definiowania wdefiniowania włłasnych profili (grup) badaasnych profili (grup) badańń..

�� MoMoŜŜliwoliwośćść stosowania jednego profilu badastosowania jednego profilu badańń do do wielu prwielu próóbek materiabek materiałłu. u.

�� OglOgląądanie krzywych referencyjnychdanie krzywych referencyjnych�� Prowadzenie dziennika laboratorium (Prowadzenie dziennika laboratorium (lab lab

journaljournal))

Inne opcjeInne opcje

�� ZawartoZawartośćść probprobóówek i stan zajwek i stan zajęętotośści podajnikci podajnikóów w ((rackrack))

�� Lista wymaganych odczynnikLista wymaganych odczynnikóów wraz z ich w wraz z ich iloilośściamiciami�� Nazwa, kod, wymagana objNazwa, kod, wymagana objęętotośćść (ml), dost(ml), dostęępna pna

objobjęętotośćść, , �� Kontrolki odczynnikKontrolki odczynnikóów (doraw (doraźźne i miesine i miesięęczne)czne)

�� Pozycja w stojaku (Pozycja w stojaku (rackrack; z regu; z regułły dowolna); y dowolna); �� UrzUrząądzenie sprawdza ilodzenie sprawdza ilośćść odczynnikodczynnikóóww

Page 20: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

20

Prezentacja wynikPrezentacja wynikóów badaw badańń

�� Wyniki badania Wyniki badania �� dla konkretnego pacjentadla konkretnego pacjenta

�� identyfikator pacjenta, typ badania, profil badaniaidentyfikator pacjenta, typ badania, profil badania�� zbiorczozbiorczo

�� MoMoŜŜliwoliwośćść archiwizacjiarchiwizacji

KosztyKoszty

�� Koszt: ~250.000 zKoszt: ~250.000 złł (1997)(1997)�� Pojedyncze badanie: ~15zPojedyncze badanie: ~15złł�� ŚŚredni czas wykonania pojedynczego testu: ~10minredni czas wykonania pojedynczego testu: ~10min�� WydrukiWydruki�� MaxMax. 2250 zlece. 2250 zleceńń�� Statystyka wykonywanych badaStatystyka wykonywanych badańń�� Aktualne wykorzystanie: 20 pacjentAktualne wykorzystanie: 20 pacjentóów/dziew/dzieńń (x5 (x5

oznaczeoznaczeńń = ~100 pr= ~100 próób dziennie)b dziennie)

Page 21: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

21

Badanie posiewBadanie posiewóóww

Aparat do analizy posiewAparat do analizy posiewóów krwiw krwi((bioMbioMéérieuxrieux))

�� miejsce: pracownia mikrobiologiczna miejsce: pracownia mikrobiologiczna (dok(dokłładniej: bakteriologiczna)adniej: bakteriologiczna)

�� Wykrywanie bakterii i grzybWykrywanie bakterii i grzybóów (np. w (np. drodroŜŜddŜŜakakóów) w organizmie (tzw. w) w organizmie (tzw. sepsasepsa ––uoguogóólnione zakalnione zakaŜŜenie organizmu)enie organizmu)

�� nie leczone z regunie leczone z regułły y śśmiertelnemiertelne�� Jedynie Jedynie detekcjadetekcja zakazakaŜŜenia.enia.

Page 22: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

22

SprzSprzęętt

�� „„CieplarkaCieplarka”” –– utrzymuje temperaturutrzymuje temperaturęę w w granicach 35..37granicach 35..37°°CC

�� DDrobnerobne kokołłysanie (wytrzysanie (wytrząąsanie)sanie)�� MateriaMateriałł: :

�� krew, pkrew, płłyn myn móózgowozgowo--rdzeniowy, prdzeniowy, płłyny yny ustrojowe, stawowe, pustrojowe, stawowe, płłyny UV yny UV (przechowywanie przeszczep(przechowywanie przeszczepóów)w)

�� te, ktte, któóre w normalnych warunkach w re w normalnych warunkach w organizmie sorganizmie sąą jajałłoweowe

Zasada dziaZasada działłaniaania

�� Bakterie/grzyby Bakterie/grzyby namnanamnaŜŜajająą sisięę na firmowej pona firmowej poŜŜywce w ywce w buteleczkach buteleczkach

�� Buteleczki z nietButeleczki z nietłłukukąącego sicego sięę szkszkłła, a, �� Kody paskowe zawierajKody paskowe zawierająące: typ podce: typ podłłooŜŜa, data produkcji, numer a, data produkcji, numer

seryjny; dzielony na pseryjny; dzielony na póółł ((ppóółł zostaje na butelce, pzostaje na butelce, póółł przykleja siprzykleja sięędo karty badania)do karty badania)

�� PoPoŜŜywki tak dobrane, by maksymalizowaywki tak dobrane, by maksymalizowaćć prpręędkodkośćśćnamnanamnaŜŜaniaania; ; �� jednoczejednocześśnie inaktywujnie inaktywująą ewentualne antybiotyki zaewentualne antybiotyki zaŜŜywane ywane

wczewcześśniej przez pacjenta; niej przez pacjenta; �� Fluoresceina jest zwiFluoresceina jest zwiąązana z pozana z poŜŜywkywkąą;;

�� NamnaNamnaŜŜanieanie sisięę drobnoustrojdrobnoustrojóów powoduje spadek poziomu w powoduje spadek poziomu fluorescencjifluorescencji

Page 23: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

23

Praktyka badaniaPraktyka badania

�� Minimum 2 prMinimum 2 próóby/pacjenta: tlenowce i beztlenowce (w by/pacjenta: tlenowce i beztlenowce (w butelce CO2 lub azot zamiast tlenu)butelce CO2 lub azot zamiast tlenu)

�� MaxMax. czas pr. czas próóby: 7 dby: 7 dóób; min. ~2h (wynik pozytywny)b; min. ~2h (wynik pozytywny)�� Komputer monitoruje prKomputer monitoruje próóbki co 15min.bki co 15min.

�� wobec >=14 wymaganych w badaniu tradycyjnymwobec >=14 wymaganych w badaniu tradycyjnym

�� W praktyce wykonuje siW praktyce wykonuje sięę kilka badakilka badańń dziennie, gdydziennie, gdyŜŜststęŜęŜenie drobnoustrojenie drobnoustrojóów zmienia siw zmienia sięę wraz z porwraz z porąą dnia dnia (niekt(niektóóre bardzo trudno wykryre bardzo trudno wykryćć))

�� CzuCzułłoośćść: 15..30 kom: 15..30 komóórek/ml (cm3) !rek/ml (cm3) !

Page 24: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

24

Komputer i oprogramowanieKomputer i oprogramowanie

�� Komputer: PC (IBM)Komputer: PC (IBM)�� UPS (bo 24h/dobUPS (bo 24h/dobęę))�� WewnWewnęętrzny i zewntrzny i zewnęętrzny czytnik kodutrzny czytnik kodu�� StreamerStreamer�� Statystyka (prStatystyka (próóby pozytywne/negatywne, w czasie)by pozytywne/negatywne, w czasie)�� Automatyczna kalibracjaAutomatyczna kalibracja�� Software: Software:

�� id pacjenta, nazwisko, oddziaid pacjenta, nazwisko, oddziałł, id badania, data badania,, id badania, data badania,�� modyfikowalne modyfikowalne „„ssłłowniczkiowniczki””; np. oddzia; np. oddziałłóów, materiaw, materiałłóóww

�� MoMoŜŜliwoliwośćść eksportowania danych do plikeksportowania danych do plikóów w formacie MS w w formacie MS ExcelExcel’’aa�� W razie wyniku negatywnego wyW razie wyniku negatywnego wyłąłącza komcza komóórkrkęę�� DyDyŜŜur caur całąłą dobdobęę

Page 25: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

25

UwagiUwagi

�� Dalsze postDalsze postęępowanie w razie wyniku pozytywnego: powanie w razie wyniku pozytywnego: �� zastosowanie zastosowanie „„szerokiegoszerokiego”” antybiotykuantybiotyku�� stawianie antybiogramustawianie antybiogramu

�� Opcjonalny aparat tej samej firmy; stawia diagnozOpcjonalny aparat tej samej firmy; stawia diagnozęę(gatunek grzyba/bakterii) i proponuje konkretne (gatunek grzyba/bakterii) i proponuje konkretne antybiotyki; na Lutyckiej hodowla na podantybiotyki; na Lutyckiej hodowla na podłłooŜŜu stau stałłym, ym, metodmetodąą dyfuzyjnodyfuzyjno--krkrąŜąŜkowkowąą (dobry standard, NCCL)(dobry standard, NCCL)

�� Wykorzystanie: 20..30 pacjentWykorzystanie: 20..30 pacjentóów/dobw/dobęę�� Koszt badania: 2x8zKoszt badania: 2x8złł�� W praktyce ok. 50zW praktyce ok. 50złł, bo kilka posiew, bo kilka posiewóóww�� Rocznie ok. 1200 badaRocznie ok. 1200 badańń, z tego ok. 300 pozytywnych, z tego ok. 300 pozytywnych

Analizator biochemicznyAnalizator biochemiczny

Page 26: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

26

�� JapanJapan, , bioMerieuxbioMerieux handluje (+22) 624 24 34handluje (+22) 624 24 34�� W peW pełłni zautomatyzowany, wielokanani zautomatyzowany, wielokanałłowy analizator o owy analizator o

dostdostęępie swobodnympie swobodnym�� Oznaczanie poziomu: mocznika, glukozy, elektrolitOznaczanie poziomu: mocznika, glukozy, elektrolitóów w

(s(sóól/potas), magnezu, fosforu, cholesterolu, etc. l/potas), magnezu, fosforu, cholesterolu, etc. �� Bazuje na spektrofotometrii; bada Bazuje na spektrofotometrii; bada śświatwiatłło przechodzo przechodząące ce

przez reagujprzez reagująące skce skłładniki przy radniki przy róóŜŜnej dnej dłługougośści fali (siatka ci fali (siatka dyfrakcyjna). dyfrakcyjna).

�� lampa halogenowa jako lampa halogenowa jako źźrróóddłło o śświatwiatłła; da; dłługougośści fal: 340, ci fal: 340, 380, 410, 480, 520, 540, 570, 600, 660, 800 380, 410, 480, 520, 540, 570, 600, 660, 800 nmnm

�� kolorymetria ?kolorymetria ?

Analizator OLYMPUS AU 560Analizator OLYMPUS AU 560

KonstrukcjaKonstrukcja

�� Fotodetektory monochromatyczne mierzFotodetektory monochromatyczne mierząą wielkowielkośćśćabsorpcji. absorpcji.

�� CzCzęśęści: analizator, moduci: analizator, modułł dostarczania wody, procesor dostarczania wody, procesor danychdanych

�� probprobóówki w statywie wki w statywie „„łłaańńcuszkuowymcuszkuowym””; kod binarny ; kod binarny ((„„dziurkowydziurkowy””) na stojakach prob) na stojakach probóówekwek

�� 400 oznacze400 oznaczeńń/h/h�� dba o temperaturdba o temperaturęę odczynnikodczynnikóów (wewnw (wewnęętrzna komora trzna komora

chchłłodnicza 5..10odnicza 5..10°°C)C)�� momoŜŜliwoliwośćść wstawiania badawstawiania badańń „„doradoraźźnienie””, poza planem, poza planem

Page 27: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

27

Charakterystyka badaniaCharakterystyka badania

�� prpróóbka: 3..50bka: 3..50µµll�� zuzuŜŜycie odczynnikycie odczynnikóów 15..30w 15..30µµl/prl/próóbbęę�� komunikacja: RS232Ckomunikacja: RS232C�� kalibracja poprzez faktor kalibracji i 1..7 wzorkalibracja poprzez faktor kalibracji i 1..7 wzoróów w

kalibracji liniowej/nieliniowejkalibracji liniowej/nieliniowej�� odczynniki od producenta, ale moodczynniki od producenta, ale moŜŜna wna włłasneasne�� Koszt ok. 4mld, pojedyncze badanie 4.5 zKoszt ok. 4mld, pojedyncze badanie 4.5 złł

ZaletyZalety

�� czas: czas: maxmax. 10 min., tradycyjnie ~1h. 10 min., tradycyjnie ~1h�� brak brak bbłłeduedu pipetowaniapipetowania�� wystarczy jedna probwystarczy jedna probóówka (nawet do kilku oznaczewka (nawet do kilku oznaczeńń))�� ModuModułł dostarczania wodydostarczania wody�� maxmax. 0.8 l/min, . 0.8 l/min, zdejonizowanazdejonizowana (wi(więęcej nicej niŜŜ destylowana); destylowana);

zbiornik nieczystozbiornik nieczystośści; moci; moŜŜliwoliwośćść pracy 24hpracy 24h

Page 28: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

28

OprogramowanieOprogramowanie

�� momoŜŜliwoliwośćść zaprogramowania do 1000 przaprogramowania do 1000 próóbb�� momoŜŜliwoliwośćść uułłooŜŜenia/zdefiniowania wenia/zdefiniowania włłasnego testuasnego testu�� 99 program99 programóóww�� do 60 testdo 60 testóów na prw na próóbkbkęę�� HDD z danymi do 4000 pacjentHDD z danymi do 4000 pacjentóów (20MB)w (20MB)�� dyskietka 3.5dyskietka 3.5”” –– 1000 pacjent1000 pacjentóóww�� modyfikowalne wydrukimodyfikowalne wydruki�� lista anomalii lista anomalii �� np. puste probnp. puste probóówkiwki�� dane o prdane o próóbie: nazwisko pacjenta, oddziabie: nazwisko pacjenta, oddziałł, materia, materiałł

(surowica, osocze, mocz, p(surowica, osocze, mocz, płłyn myn móózgowozgowo--rdzeniowy), rdzeniowy), prpróóby do wykonaniaby do wykonania

�� kontrola jakokontrola jakośści w czasie rzeczywistymci w czasie rzeczywistym�� programowalna czprogramowalna częęstotliwostotliwośćść pomiaru prpomiaru próóbek kontroli bek kontroli

jakości

AnalizatorAnalizator immunologicznyimmunologiczny

Page 29: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

29

Analizator immunologiczny Analizator immunologiczny AbbotAbbot AxSymAxSym

�� Wykorzystywany w:Wykorzystywany w:�� hormony (tarczycy, phormony (tarczycy, płłciowe)ciowe)�� monitorowanie lekmonitorowanie lekóów w �� kontrola, czy poziom leku w organizmie pacjenta kontrola, czy poziom leku w organizmie pacjenta

jest prawidjest prawidłłowyowy�� przeciwciaprzeciwciałła (np. ra (np. róóŜŜyczka, toksoplazmoza)yczka, toksoplazmoza)�� w ogw ogóóle toksykologiale toksykologia�� markery nowotworowemarkery nowotworowe�� hepatitishepatitis

Charakterystyka pomiarCharakterystyka pomiaróóww

�� odczynniki dostarczane przez producenta, kalibratory odczynniki dostarczane przez producenta, kalibratory firmowefirmowe

�� Bazuje na fluorescencji reagentBazuje na fluorescencji reagentóóww�� Badanie przedtem niewykonalne (takBadanie przedtem niewykonalne (takąą metodmetodąą))�� widoczne tylko ostateczne wynikiwidoczne tylko ostateczne wyniki�� kiedykiedyśś uuŜŜywano innych reakcjiywano innych reakcji�� ~100 bada~100 badańń/dzie/dzieńń, 30z, 30złł/badanie, ~1.000.000 PLN/badanie, ~1.000.000 PLN�� chyba najbardziej skomplikowane urzchyba najbardziej skomplikowane urząądzenie (i dzenie (i

najbardziej zawinajbardziej zawiłła zasada fizyczna)a zasada fizyczna)

Page 30: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

30

Analizator hematologicznyAnalizator hematologiczny

PrzeznaczeniePrzeznaczenie

�� Przeznaczenie: morfologia, czyli oznaczanie (m.in.):Przeznaczenie: morfologia, czyli oznaczanie (m.in.):�� leukocyty (leukocyty (WBC[countWBC[count]), ]), �� erytrocyty (erytrocyty (RBC[countRBC[count]), ]), �� hemoglobina (HGB), hemoglobina (HGB), �� hematokryt (HCT), hematokryt (HCT), �� sok (objsok (objęętotośćść [[fLfL]), ]), �� szerokoszerokośćść rozkrozkłładu czerwonych krwinek (RDW), adu czerwonych krwinek (RDW), �� ppłłytki (PLT [ytki (PLT [countcount]), ]), �� śśredniredniejej objobjęętotośści pci płłytek (ytek (PLT[fLPLT[fL]), ]),

Page 31: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

31

Inne oznaczane parametryInne oznaczane parametry

�� Rozmaz leukocytRozmaz leukocytóów (w % udziaw (w % udziałł obojobojęętnochtnochłłonnychonnych(NEUT), limfocyt(NEUT), limfocytóów (LYMP), monocytw (LYMP), monocytóów (MONO), w (MONO), kwasochkwasochłłonnych (EOS), zasadochonnych (EOS), zasadochłłonnych (BASO) + luki onnych (BASO) + luki ((nonnon--classifierclassifier, LUC)), LUC))

�� MMooŜŜliwoliwośćść dostarczania pewnych wynikdostarczania pewnych wynikóów w jakojakośściowychciowych::�� Tzw. flagi morfologiczneTzw. flagi morfologiczne�� anizocytozaanizocytoza, , mikrocytozamikrocytoza, , makrocytozamakrocytoza, , �� polichromia, polichromia, hypochromiahypochromia, , hyperchromiahyperchromia, , �� przesuniprzesunięęcie w lewo, atypowe, cie w lewo, atypowe, blastyblasty, etc., etc.

Analizator hematologicznyAnalizator hematologiczny

�� TechniconTechnicon H1 H1 �� TechniconTechnicon InstrumentsInstruments –– pionier w pionier w

automatycznej analizie; pierwszy analizator TI automatycznej analizie; pierwszy analizator TI Auto Auto AnalyserAnalyser 19571957

�� W Polsce: 16 szt.W Polsce: 16 szt.

Page 32: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

32

WWłłaaśściwociwośścici

�� Analizuje Analizuje cacałąłą krewkrew�� Pobiera ok. 10Pobiera ok. 10µµl krwil krwi�� Krew poddana dziaKrew poddana działłaniu aniu versenianuversenianu potasu potasu

((antykoagulantantykoagulant) ) --> nie krzepnie> nie krzepnie

�� Czas trwania badania: ok. 3 min.Czas trwania badania: ok. 3 min.�� Koszt badania: ok. 2 zKoszt badania: ok. 2 złł

BudowaBudowa

�� Trzy ukTrzy ukłłady optyczne:ady optyczne:�� spektrofotometr spektrofotometr

�� oznaczanie hemoglobinyoznaczanie hemoglobiny

�� lampa halogenowalampa halogenowa�� powtpowtóórne liczenie + analiza barwyrne liczenie + analiza barwy

�� laser =>laser =>

Page 33: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

33

BudowaBudowa

�� laserlaser�� liczenie czerwonych krwinek (erytrocytliczenie czerwonych krwinek (erytrocytóów): w):

�� pod wppod wpłływem odpowiedniego odczynnika stajywem odpowiedniego odczynnika stająą sisięę kuliste, kuliste, przepuszczane przez b. cienka rurkprzepuszczane przez b. cienka rurkęę w pw płłaszczu z jakiegoaszczu z jakiegośśsyntetyka, dwie wisyntetyka, dwie wiąązki zki śświatwiatłła a --> dwa pomiary > dwa pomiary --> u> uśśrednienie rednienie (wysoka dok(wysoka dokłładnoadnośćść); rozmiar 60); rozmiar 60--120 120 flfl (?)(?)

�� liczenie pliczenie płłytek, (mniejsze: 7.4..11.5 ytek, (mniejsze: 7.4..11.5 flfl, , maxmax. 20). 20)�� liczenie leukocytliczenie leukocytóów w –– j.wj.w., te., teŜŜ dwukrotnie dwukrotnie �� oznaczanie rozmazu w tzw. reakcji bazo:oznaczanie rozmazu w tzw. reakcji bazo:

komkomóórki chemicznie rki chemicznie „„odzieraneodzierane”” z cytoplazmyz cytoplazmyanaliza wielkoanaliza wielkośści samych jci samych jąąder der liczone w tym samym urzliczone w tym samym urząądzeniu (tedzeniu (teŜŜ laser)laser)

Inne wInne włłaaśściwociwośścici

�� WaWaŜŜna zasada: w razie patologii dokonuje sina zasada: w razie patologii dokonuje sięęsprawdzenia sprawdzenia „„rręęcznegocznego””

�� wykres objwykres objęętotośćść/koncentracja V/HC/koncentracja V/HC�� Kontrola jakoKontrola jakośści/kalibracja: na prci/kalibracja: na próóbkach przygotowanych bkach przygotowanych

przez firmprzez firmęę, z oznaczonymi parametrami. , z oznaczonymi parametrami. �� Testy do kalibracji optyki. Testy do kalibracji optyki.

Page 34: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

34

Typowe wyniki generowane Typowe wyniki generowane przez aparatprzez aparat

Page 35: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

35

Page 36: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

36

Page 37: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

37

OprogramowanieOprogramowanie

�� Wyniki: Wyniki: �� Statystyki opisoweStatystyki opisowe�� Wykresy Wykresy

�� koncentracja hemoglobiny (HBC) koncentracja hemoglobiny (HBC) vsvs. obj. objęętotośćść�� rozkrozkłłady: objady: objęętotośćść krwinek czerwonych i koncentracji hemoglobinykrwinek czerwonych i koncentracji hemoglobiny�� wykresy wielkowykresy wielkośćść/barwa/barwa

�� Wyniki drukowane na gotowych paskachWyniki drukowane na gotowych paskach ((szablonachszablonach))�� MoMoŜŜliwoliwośćść budowania statystyk z wielu badabudowania statystyk z wielu badańń�� DokDokłładniejsze raporty nadajadniejsze raporty nadająące sice sięę do prac badawczych; do prac badawczych;

rróóŜŜne raportyne raporty

Inne urzInne urząądzenia diagnostyki dzenia diagnostyki laboratoryjnejlaboratoryjnej

Page 38: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

38

DensytometrDensytometr

�� Densytometr (Densytometr (AppraiseAppraise, , BeckmanBeckman))�� Odczytuje wynik elektroforezy i prezentuje go w Odczytuje wynik elektroforezy i prezentuje go w

postaci graficznejpostaci graficznej�� elektroforeza elektroforeza –– ruch naruch nałładowanych czadowanych cząąstek fazy stek fazy

rozproszonej w kierunku anody lub katody w orozproszonej w kierunku anody lub katody w ośśrodku rodku znajdujznajdująącym sicym sięę w polu elektrycznym; stosuje siw polu elektrycznym; stosuje sięęm.in. do rozdzielania biam.in. do rozdzielania białłekek

�� Analizuje Analizuje śświatwiatłło odbite i przechodzo odbite i przechodząące w rce w róóŜŜnych nych barwachbarwach

Informatyczne systemy Informatyczne systemy laboratoryjnelaboratoryjne

Page 39: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

39

Informatyczne systemy Informatyczne systemy laboratoryjnelaboratoryjne

�� Ang. Ang. LaboratoryLaboratory InformationInformation SystemsSystems(LIS)(LIS)

�� Cel: Cel: �� obsobsłługa przepuga przepłływu pracy i danych w ywu pracy i danych w

laboratorium analitycznym laboratorium analitycznym �� integracja rintegracja róóŜŜnych urznych urząądzedzeńń

Podstawowa funkcjonalnoPodstawowa funkcjonalnośćść LIS: LIS: Typowy cykl pracyTypowy cykl pracy

1.1. Wprowadzenie pacjenta (Wprowadzenie pacjenta (Check InCheck In))2.2. Zamawianie badania (Zamawianie badania (Order EntryOrder Entry))3.3. Pobranie i odbiPobranie i odbióór prr próóbki (materiabki (materiałłu badanego) u badanego)

((SpecimenSpecimen receivingreceiving))4.4. Przekazanie do wPrzekazanie do włłaaśściwego badania (zazwyczaj ciwego badania (zazwyczaj

partiami)partiami)5.5. Pobranie wynikPobranie wynikóów z aparatu diagnostycznego w z aparatu diagnostycznego 6.6. Weryfikacja wynikWeryfikacja wynikóóww

1.1. CzCzęęsto: w przypadku wyniku pozytywnego powtsto: w przypadku wyniku pozytywnego powtóórzenie rzenie badaniabadania

7.7. Wygenerowanie raportu wynikWygenerowanie raportu wynikóów (w (Lab Lab reportingreporting))

Page 40: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

40

Raport wynikRaport wynikóóww

�� GGłłóówny wny ‘‘stykstyk’’ laboratorium ze laboratorium ze śświatem wiatem zewnzewnęętrznym (trznym (npnp. szpitalem). szpitalem)

�� PostaPostaćć::�� WydrukWydruk�� EE--mailmail�� WiadomoWiadomośćść HL7 (HL7 (HealthHealth LevelLevel 7)7)

Inne funkcje wspierane przez Inne funkcje wspierane przez LISyLISy

�� DostDostęęp przez WWW p przez WWW �� StatystykiStatystyki�� Inne formy raportowaniaInne formy raportowania

�� ObciObciąŜąŜenieenie�� Raporty dla potrzeb instytucji finansujRaporty dla potrzeb instytucji finansująącychcych�� Raporty finansoweRaporty finansowe

�� WyrWyróównywanie obciwnywanie obciąŜąŜeniaenia

Page 41: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

41

RozwiRozwiąązania technicznezania techniczne

�� 11_05_2411_05_24--56_LISsurvey.pdf56_LISsurvey.pdf

PrzepPrzepłływ informacjiyw informacji

�� PrzepPrzepłływ informacjiyw informacji�� zamawianie badazamawianie badańń, odbieranie wynik, odbieranie wynikóóww�� Zadania: pozyskiwanie, weryfikowanie, interpretowanie i udostZadania: pozyskiwanie, weryfikowanie, interpretowanie i udostęępnianie pnianie

danych uzyskanych z analizy prdanych uzyskanych z analizy próóbki (bki (specimenspecimen) pacjenta. ) pacjenta. �� Istotny czynnik: czasIstotny czynnik: czas�� Komputery:Komputery:�� ssąą czczęęsto integralnsto integralnąą czczęśęściciąą aparatury diagnostycznejaparatury diagnostycznej�� pomagajpomagająą analizowaanalizowaćć dane dane �� przechowywaprzechowywaćć i rozprowadzai rozprowadzaćć wyniki testwyniki testóóww�� nadzorowanadzorowaćć jakojakośćść testtestóóww�� dokumentowadokumentowaćć procedury laboratoryjneprocedury laboratoryjne�� udostudostęępniapniaćć informacje dot. zarzinformacje dot. zarząądzanie, np. przepdzanie, np. przepłływ pracy (yw pracy (workflowworkflow), ),

ocenianie wydajnoocenianie wydajnośści, kosztci, kosztóów, etc. w, etc.

Page 42: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

42

Diagnostyka Diagnostyka „„sygnasygnałłowaowa””

Diagnostyka Diagnostyka „„sygnasygnałłowaowa””

�� Oparta na przebiegach czasowychOparta na przebiegach czasowych�� NajbardziejNajbardziej popularnepopularne formyformy::

�� Elektrokardiografia (EKG)Elektrokardiografia (EKG)�� Najbardziej popularna; dobrze poznana i Najbardziej popularna; dobrze poznana i wystandaryzowanawystandaryzowana; ; �� Z odmianami: np. elektrokardiografia caZ odmianami: np. elektrokardiografia całłodobowa (przenoodobowa (przenośśny ny

aparat rejestrujaparat rejestrująący)cy)�� ElektroencefalografiaElektroencefalografia (EEG) =>(EEG) =>

Page 43: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

43

Elektroencefalografia (EEG)Elektroencefalografia (EEG)

�� Obraz EEG jest uwarunkowany dwoma czynnikami:Obraz EEG jest uwarunkowany dwoma czynnikami:�� organizacjorganizacjąą struktury postruktury połąłączeczeńń nerwowoychnerwowoych,,�� procesami procesami neuronalnymineuronalnymi, kt, któóre zalere zaleŜąŜą od od śśrodowiska rodowiska

wewnwewnęętrznego i zewntrznego i zewnęętrznegotrznego..

�� NieprawidNieprawidłłowoowośści zapisu EEG ci zapisu EEG mogmogąą wynikawynikaćć z:z:�� naruszenia siatki naruszenia siatki neuronalnejneuronalnej (struktury)(struktury),,�� zakzakłłóócenia czynnocenia czynnośści mci móózgu (zgu („„programuprogramu””))..

�� UwagiUwagi::�� TeTeŜŜ wwłłaaśściwie diagnostyka obrazowa ciwie diagnostyka obrazowa ((vide vide „„obrazobraz”” w w

przetwarzaniu obrazprzetwarzaniu obrazóóww))�� ZZasadniczoasadniczo do dzido dziśś badanie o charakterze pomocniczymbadanie o charakterze pomocniczym

Typy falTypy fal

�� Obraz jest wypadkowObraz jest wypadkowąą wielu generatorwielu generatoróów. w. �� Normalny obraz: faleNormalny obraz: fale

�� alfa (8alfa (8--13Hz, oczy zamkni13Hz, oczy zamknięęte), te), �� beta (14beta (14--30Hz)30Hz)�� thetatheta (4(4--7.5 Hz): 7.5 Hz): thalamusthalamus, dzieci i osoby starsze, dzieci i osoby starsze�� delta (0.5delta (0.5--3.5Hz), patologiczne3.5Hz), patologiczne�� lambda, lambda, �� kappakappa (podczas my(podczas myśślenia)lenia)

Page 44: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

44

Standardowe badanie EEGStandardowe badanie EEG

�� Obserwacja przebiegObserwacja przebiegóów potencjaw potencjałłóów mw móózgowych zgowych pacjenta w warunkach spoczynku i przy pacjenta w warunkach spoczynku i przy konkretnych akcjachkonkretnych akcjach

�� Pacjent umieszczony w odizolowanym Pacjent umieszczony w odizolowanym pomieszczeniupomieszczeniu�� minimum niepominimum niepoŜąŜądanych zewndanych zewnęętrznych bodtrznych bodźźccóóww�� interkominterkom

�� Czas trwania badania: 10..15min, czasami do 1hCzas trwania badania: 10..15min, czasami do 1h

Page 45: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

45

PomiarPomiar

�� PotencjaPotencjałły rzy rzęędu du µµVV�� Aparat mierzy Aparat mierzy rróóŜŜnicenice potencjapotencjałłóów w

pomipomięędzy elektrodamidzy elektrodami�� KanaKanałł ilustruje rilustruje róóŜŜnicnicęę potencjapotencjałłóów w

pomipomięędzy pardzy parąą elektrod; stelektrod; stąąd z regud z regułły y jedna elektroda jest referencyjnajedna elektroda jest referencyjna

�� PrzykPrzykłładowa definicja kanaadowa definicja kanałłóóww

Page 46: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

46

Page 47: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

47

PrzykPrzykłładowy elektroencefalografadowy elektroencefalograf

�� Starsze urzStarsze urząądzenia: dzenia: �� Rejestracja na papierzeRejestracja na papierze�� Brak moBrak moŜŜliwoliwośści dokci dokłładniejszej obradniejszej obróóbki, papierbki, papier

�� MEDELEC DG Compact (MEDELEC DG Compact (VickersVickers MedicalMedical, GB), GB)�� SprzSprzęęt:t:

�� GGłłowica elektrod (owica elektrod (HeadboxHeadbox) do pod) do podłąłączenia sond czenia sond �� Komputer PC + monitor wysokiej rozdzielczoKomputer PC + monitor wysokiej rozdzielczośści, duci, duŜŜy HDDy HDD�� FotostymulatorFotostymulator: stroboskop 0.1..40Hz (sterowany z: stroboskop 0.1..40Hz (sterowany złąłączem czem

szeregowym)szeregowym)�� Specjalizowana drukarka termiczna DG PR2000Specjalizowana drukarka termiczna DG PR2000

Page 48: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

48

CharakterystykaCharakterystyka

�� 16 kana16 kanałłóów prw próóbkowanych z czbkowanych z częęstotliwostotliwośściciąą 240/480Hz240/480Hz�� podpodłąłączone za poczone za pośśrednictwem karty rozszerzenia; wyglrednictwem karty rozszerzenia; wygląąda jak zda jak złł. .

rróównolegwnoległłe)e)�� CzuCzułłoośćść 1515µµV/mmV/mm�� Filtry 0.16..15Hz; + filtr sieciowy 50 HzFiltry 0.16..15Hz; + filtr sieciowy 50 Hz�� Zapis na dyskach optycznych Zapis na dyskach optycznych PanasonicPanasonic

�� 2 strony x 750MB => 30h zapisu => 150 bada2 strony x 750MB => 30h zapisu => 150 badańń na dyskuna dysku

OprogramowanieOprogramowanie

�� Kompresja sygnaKompresja sygnałłu: 2xu: 2x--4x4x�� MoMoŜŜliwoliwośćść dokonywania na biedokonywania na bieŜąŜąco adnotacji o pacjencie: co adnotacji o pacjencie:

zamknizamknięęcie oczu, otwarcie oczu, zaciskanie zcie oczu, otwarcie oczu, zaciskanie zęębbóów, w, śśpipi�� SkSkłładowanie danych o pacjencie (modyfikowalne)adowanie danych o pacjencie (modyfikowalne)�� Regulowana prRegulowana pręędkodkośćść przesuwu przesuwu „„papierupapieru””; ; stdstd. 1strona. 1strona--10sek.10sek.�� Przesuwanie pPrzesuwanie płłynne lub stronami (nawyki diagnostyka)ynne lub stronami (nawyki diagnostyka)�� WyWyśświetlanie w rwietlanie w róóŜŜnej skali czasu (np. nej skali czasu (np. „„zagzagęęszczoneszczone””))�� RRóóŜŜne typy ne typy gridugridu�� TimetableTimetable, tj. wy, tj. wyśświetlanie tylko adnotacji (zdarzewietlanie tylko adnotacji (zdarzeńń) w ca) w całłym ym

badaniubadaniu�� Nazywanie (Nazywanie (łąłączenie/czenie/crossingcrossing) elektrod) elektrod�� Kursory czasoweKursory czasowe

Page 49: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

49

OpcjeOpcje

�� MoMoŜŜliwoliwośćść wycinania/skwycinania/skłładowania fragmentadowania fragmentóów zapisw zapisóów w w postaci listy w postaci listy „„segmentsegmentóóww”” (np. napady, iglice); (np. napady, iglice); schowekschowek

�� Drukowanie onDrukowanie on-- i i offoff--lineline�� MoMoŜŜliwoliwośćść definiowania wdefiniowania włłasnych asnych „„programprogramóóww””, tj. , tj.

sposobsposobóów mapowania elektrod i kanaw mapowania elektrod i kanałłóóww�� MoMoŜŜliwoliwośćść monitorowania dodatkowych sygnamonitorowania dodatkowych sygnałłóów w

(sygna(sygnałł oddechowy, puls, EKG)oddechowy, puls, EKG)�� MoMoŜŜliwoliwośćść zmiany parametrzmiany parametróów akwizycji w akwizycji onon--lineline�� Kalibracja impulsami schodkowymi Kalibracja impulsami schodkowymi �� Kontrola impedancji elektrodKontrola impedancji elektrod

Inne opcjeInne opcje

�� NowoNowośćść: : „„mapowaniemapowanie””; rozk; rozkłłady topograficzne amplitudy ady topograficzne amplitudy (lub mocy widma)(lub mocy widma)

�� Raport o pacjencie (wynik): nr badania, imiRaport o pacjencie (wynik): nr badania, imięę nazwisko, nazwisko, wiek, pwiek, płłeećć, data badania, adres, czy by, data badania, adres, czy byłło poprzednie o poprzednie badanie, kto wykonywabadanie, kto wykonywałł, kto diagnozowa, kto diagnozowałł, diagnoza, diagnoza

Page 50: Diagnostyka laboratoryjna - cs.put.poznan.pl · 1 Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka laboratoryjna Wykorzystanie: charakter „podstawowy ” – badania laboratoryjne wykonuje

50