23
5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen [email protected] Walter De Vleeschhouwer [email protected] Wondzorg specialisten Partners “Wondkompas VOF” www.wondkompas.be Bronnen Incontinence Associated Dermatitis: Moving Prevention forwards/Beeckman,ea Wounds International/ 2015 Prevention and management of Moisture lesions/ Wales Viability Nurses/ 2014 Zorgkwaliteit: Incontinentie-geassocieerde dermatitis en Decubitus: Is er een verband? Prof. H Beele 2014 Moisture-Associated Skin Damage/ Wounds UK/ VOLUME 9/ ISSUE 4 / NOV 2013 Exsudate Management/ Wounds International/ Romanelli, ea/ 2010 Incontinence Associated Dermatitis: a consensus/ J Wound Ostomy Continence Nurs. 2007;34(1):45-54.

Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence ... · 5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen [email protected]

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence ... · 5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen erwin@wondkompas.be

5/10/2016

1

Detectie, preventie en behandeling van IAD:

Incontinence Associated Dermatitis

1

Erwin Van der [email protected]

Walter De [email protected]

Wondzorg specialisten

Partners “Wondkompas VOF”

www.wondkompas.be

Bronnen

• Incontinence Associated Dermatitis: Moving Prevention forwards/Beeckman,ea Wounds International/ 2015

• Prevention and management of Moisture lesions/ Wales Viability Nurses/ 2014

• Zorgkwaliteit: Incontinentie-geassocieerde dermatitis en Decubitus: Is er een verband? Prof. H Beele 2014

• Moisture-Associated Skin Damage/ Wounds UK/ VOLUME 9/ ISSUE 4 / NOV 2013

• Exsudate Management/ Wounds International/ Romanelli, ea/ 2010

• Incontinence Associated Dermatitis: a consensus/ J Wound Ostomy Continence Nurs. 2007;34(1):45-54.

Page 2: Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence ... · 5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen erwin@wondkompas.be

5/10/2016

2

1. Inleiding

2. Oorzaken en soorten Vochtletsels (MASD)

3. Definitie en herkennen van IAD-letsels

4. Prevalentie van incontinentie

5. Risico factoren

6. De huid van oudere mensen

7. Effect van vocht op de huid

8. Verschil tussen een drukletsel en een IAD- letsel

9. Behandeling van MASD Letsels

10. Invoeren van een IAD protocol

11. Preventie van vochtletsels

12. Case reports

INHOUD

� Vocht letsels, perineale dermatitis, luier dermatitis of IAD worden traditioneel gezien als incontinentie problemen.

� De oorzaken kunnen echter totaal verschillend zijn.

� Beter is te spreken over M.A.S.D.-letsels (Moisture-Associated Skin Damage) of VOCHTLETSELS

� MASD dekt een ganse waaier huidproblemen die kunnen optreden door een té lange blootstelling aan wondvocht,

fecale en/of urinaire incontinentie maar ook aan perspiratie.

� Het is aan ons, zorgverstrekkers, om MASD letsels correct te diagnosticeren en te behandelen.

� Niet alleen de oorzaak van de locale huidschade dient juist behandeld te worden, ook de aangepaste

huid/wondverzorging dient te gebeuren (curatief) alsook maatregelen bij incontinentie om de huid proper en

droog te houden. (preventie)

1. Inleiding

Beeckman, ea: Incontinence Associated Dermatitis: Moving Prevention forwards/

Wounds International/ 2015

Page 3: Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence ... · 5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen erwin@wondkompas.be

5/10/2016

3

• Incontinence-associated dermatitis (IAD) is vooral een chemische irritatie die optreedt wanneer urine en/of

stoelgang in contact komen met de huid.

• Ammoniak uit urine en enzymes uit stoelgang kunnen de huidmantel beschadigen en eventueel tot

weefselafbraak leiden.

Rees J; Best practice guidelines for the prevention and management of IAD.

Nursing Times (2009)105(36):24–6

2.1. IAD: Incontinence-associated dermatitis

2. Oorzaken en soorten Vochtletsels (MASD-letsels)

Page 4: Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence ... · 5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen erwin@wondkompas.be

5/10/2016

4

• Verweking van de huid speelt een hoofdrol in het ontstaan van IAD en kan er toe leiden dat de huid meer

ontvankelijk wordt voor frictie krachten.

• Urinaire incontinentie kan leiden tot IAD; het treedt vooral op bij personen die fecaal incontinent zijn en zeker

bij hen die dubbel incontinent zijn(stoelgang en urine) (Voegeli, 2012).

• De bedreigde zone ziet rood en is verweekt. De bedreigde zone kan erger worden tot pijnlijke partial-thickness

erosies met sereus exsudaat.

• Als je IAD niet behandelt zal de bedreigde zone door druk en frictiekrachten leiden tot weefselafbraak.

White RJ, Cutting KD (2003) Interventions to avoid maceration of the skin and wound bed.

Br J Nurs 12(20): 1186–203. Wounds UK (2012) Best Practice Statement: Care

2.1. IAD: Incontinence-associated dermatitis

2. Oorzaken en soorten Vochtletsels (MASD-letsels)

• Intertrigo treedt op als zweet “gevangen” blijft zitten tussen de huidplooien waar er weinig tot geen luchtcirculatie is.

• Als het zweet niet kan verdampen wordt het stratum corneum overgehydrateerd en verweekt het. Wrijvingschade

wordt gemakkelijker en deze toont meestal een spiegelbeeld wonde.

• Vervolgens treedt inflammatie op en denudatie (ontvelling) van de huid. Hierdoor wordt de zone meer ontvankelijk

voor infectie.

• Obese mensen hebben een groter risico op ITD daar ze meer huidplooien hebben en meer perspireren om hun

lichaamstemperatuur te regelen. De pH van de huid bij obese mensen is ook hoger waardoor de zuurmantel van de

huid, die een natuurlijke barriére, is minder efficient wordt.

Black JM, et al (2011) MASD part 2: incontinence associated dermatitis and intertriginous dermatitis: a consensus.

J Wound Ost Continence Nurs 38(4): 359–70.

2.2. Intertrigo dermatitis (ITD)

2. Oorzaken en soorten Vochtletsels (MASD-letsels)

Page 5: Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence ... · 5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen erwin@wondkompas.be

5/10/2016

5

• Het optreden van wondexsudaat is een normale reaktie tijdens de inflammatoire fase van de wondheling.

• Overmatig exsudaat kan de huid rond een wonde (ongeveer 4 cm rond een wonde) verweken (macereren)

en zelfs afbreken. (White and Cutting, 2003).

• De hoeveelheid wondvocht, de aanwezigheid van bacteriën, specifieke eiwitten of proteolytische enzymen

kunnen de barriére functie van de huid erg verminderen en tot verweking leiden.

• Wondvocht van chronische wonden bevatten een hogere concentratie van eiwitoplossende (proteolytische)

enzymes vergeleken met acute wonden (Romanelli et al, 2010).

• Het onzacht verwijderen van bepaalde verbanden, leidt tot stripping van de epidermis, en beïnvloedt ook

het optreden van periwond verweking.

2.3. Periwound Moisture- Associated dermatitis

Romanelli, ea; Exsudate Management/

Wounds International/ 2010

2. Oorzaken en soorten Vochtletsels (MASD-letsels)

• Peristomale vocht geassocieerde dermatitis wordt gedefinieerd als “ inflammatie en huiderosie te wijten aan

vocht “ dat begint aan de stoma en kan uitbreiden tot een straal van 10 cm.

• Huid barriéres dienen rond de stoma geplaatst te worden om de onderliggende huid te beschermen tegen

schadelijke elementen die uit de stoma komen (stoelgang of urine).

• Deze barriére producten helpen de huid droog te houden door hun absorberende eigenschappen enerzijds en

het weghouden van vocht van de onderliggende huid anderzijds.

• Als er té veel vocht uit de stoma geabsorbeerd dient te worden zal het barriére product minder doeltreffend

worden waardoor vocht in contact kan komen met de peristomale huid.

• Als er té veel vocht onder het barriére product zit (zweet of exsudaat van een bestaande peristomale wonde)

kan er ook verweking optreden.

Colwell JC, et al (2009): perisotimal moisture-associated dermatitis and periwound moisture-associated dermatitis: a consensus.

J Wound Ostomy Continence Nurse 38(5): 233-241.

2.4. Peristomal Moisture-Associated dermatitis

2. Oorzaken en soorten Vochtletsels (MASD-letsels)

Page 6: Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence ... · 5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen erwin@wondkompas.be

5/10/2016

6

Romanelli M, ea; Exudate management

Wounds International (2010)

11

2. Oorzaken en soorten Vochtletsels (MASD-letsels)

Page 7: Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence ... · 5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen erwin@wondkompas.be

5/10/2016

7

1. IAD is een antwoord van de de huid op chronische blootstelling aan urine en stoelgang.

IAD is een type van irriterende contact dermatitis (inflammatie van de huid) die men aantreft bij patiënten met

fecale en/of urinaire incontinentie. (Beeckman, ea, IAD: Moving prevention forwards; WI; 2015)

2. Een vochtletsel wordt veroorzaakt door urine en/of stoelgang , wondvocht én perspiratie die in voortdurend

contact staan met de intacte huid van het perineum, het zitvlak, de liezen, de binnenkant van de dijen, de

bilspleet, de huidplooien en overal waar er huid-huid contact is.

3. Definitie en herkennen van IAD

Gray M, ea (2007) Incontinence-associated dermatitis: a consensus.

J Wound Ostomy Continence Nurs 34: 45–54

Huidzones waar IAD kan optreden

Beeckman, ea: IAD; Wounds International (2015)

Page 8: Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence ... · 5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen erwin@wondkompas.be

5/10/2016

8

Vochtletsels veroorzaken oppervlakkig verlies van epidermis en/of dermis.

Voorafgaand kunnen er zones van erytheem optreden op de intacte huid (Figuur 1). Meestal gaat dit gepaard met pijn.

De huid kan:

Gestript zijn: oppervlakkige wonden die rood en droog kunnen zijn (figuur 2)

Verweekt (gemacereerd): wit, nat, vochtig, glimmend (figuur 3).

Men spreekt van kopie letsels (of kissing lesions) als de wonde zich vertonen op beide zijden van de bilspleet.

3. Definitie en herkennen van IAD

ALS DE PATIENT NIET INCONTINENT IS, IS HET GEEN IAD

Page 9: Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence ... · 5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen erwin@wondkompas.be

5/10/2016

9

• Patiënten met IAD zijn zeer gevoelig aan secondaire huid infecties.

• Infecties met Candida schimmels komen het meest voor.

• Uit studies blijkt dat 32% van de IAD patiënten een schimmel infectie heeft.

• Typisch is het verschijnen van een heldere rode uitslag die zich verspreid vanuit een centraal punt. Er treden ook

sateliet letsels op aan de wondranden (pin point papeltjes of puistjes).

• Schimmel infecties hebben echter niet altijd dit typisch aspect en de diagnose is niet altijd eenvoudig.

Beeckman, ea: Adressing Evidence gaps for IAD;

Wounds International (2015)

3. Definitie en herkennen van IAD

• Meestal worden candida besmettingen lokaal behandeld met een anti-schimmel créme of anti-schimmel poeder.

• Deze anti-schimmel middelen dienen gebruikt te worden in combinatie met een huidbeschermer (acrylaat

copolymeer barriére film)

• Naast Candida Albicans zijn er nog andere schimmelsoorten die verantwoordelijk kunnen zijn voor een

bijbesmetting bij IAD.

• Een microbiologische kultuur AFGENOMEN VOOR HET OPSTARTEN VAN EEN THERAPIE is hier aangewezen om de

juiste therapie te bepalen.(lokale en/of systemische antimitotica )

• De antimicrobiële resistentie tegen anti-schimmel middelen neemt toe. Voorzichtigheid in gebruik is dus

aangewezen. Er bestaat geen bewijs om systhematisch deze producten te gebruiken in de preventie van IAD.

Beeckman, ea: Adressing Evidence gaps for IAD;

Wounds International (2015)

3. Definitie en herkennen van IAD

Page 10: Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence ... · 5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen erwin@wondkompas.be

5/10/2016

10

Komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen: 25–51% van de dames lijden aan een vorm van incontinentie

(Buckley et al, 2010).

Ouderdom verhoogt de kans op problemen (Farage et al, 2007).

Prevalentie van incontinentie bij > 65 jaar wordt geschat op 7% (Soffer and Hull, 2000) maar de werkelijkheid ligt

waarschijnlijk véél hoger; dit komt door te laag registreren door de patiënten door het stigma dat aan

incontinentie gebonden is (Beldon, 2008).

De juiste prevalentie voor vochtletsels is dus niet gekend. De prevalentie in de Nederlandse

verzorgingsinstellingen wordt geschat op 11% (Houwing, et al (2007), hoewel er ook rapporten zijn met cijfers

tussen 5.6–66% . (Newman et al, 2007; Gray et al, 2007; Nix and Haugen,2010).

De prevalentie van een aandoening is het aantal gevallen per duizend of per honderdduizend op een specifiek moment in de bevolking

4. Prevalentie van incontinentie

4.1. Types van urinaire incontinentie:

1. Stress incontinentie: onvrijwillig urineverlies bij uitoefenen van een kracht als niezen of hoesten.

2. Urge incontinentie: onvrijwillig urineverlies door hoogdringendheid om te plassen. Symptomen zijn ook

frekwent plassen en nocturia (‘s nachts opstaan om te plassen)

3. Gemengde vorm van Incontinentie: onvrijwillig urineverlies geassocieerd met hoogdringendheid en onhevig zijn

aan krachten als niezen, hoesten, lachen .

4. Obstructieve incontinentie: gelijk welke symptomen of obstructie die de blaas hindert in de juiste werking. Deze

symptomen hinderen ook het volledig ledigen van de blaas.

5. Functionele incontinentie: als er beperkingen zijn in de omgeving : beperkte mobiliteit; beperking in handeling,

en onaangepaste toiletten.

4. Prevalentie van incontinentie

4.1. Types van urinaire incontinentie:

Page 11: Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence ... · 5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen erwin@wondkompas.be

5/10/2016

11

• De meest aanvaarde definitie is deze die niet alleen de incontinentie van vaste en vloeibare betreft maar ook

het gebrek aan controle op flatus.

• Deze definitie van de World Health Organization Consultation on incontinence (Norton et al, 2002) stelt:

anale incontinentie is het onvrijwillig verlies aan flatus, vloeibare en vaste stoelgang, wat een

sociaal en een hygienisch probleem is.

• De gerapporteerde prevalentie van faecale incontinentie in acute/kritische settings is 18–37% (Bliss et al, 2000).

• Bij verlengde hospitalisatie eenheden is de gerapporteeerde prevalentie 46% (Borrie and Davidson, 1992)

• In Rustoorden en woonzorgcentra 40–79% (Bliss et al, 2006).

4. Prevalentie van incontinentie

4.2. Types van fecale incontinentie:

• Type incontinentie: (Fecaal (diarree/ vaste stoelgang) ---Dubbele incontinentie (fecaal en urinair)----Urinair)

• Frequente episoden van incontinentie (vooral fecaal)

• Gebruik van occlusieve pampers

• Slechte huid conditie (te wijten aan leeftijd, gebruik van steroïden, diabetes).

• Beperkte mobiliteit

• Verminderde cognitieve vaardigheden

• Onmogelijk om eigen hygiëne te verzorgen

• Pijn / obees/ huidplooien

• Pyrexia: verhoogde lichaamstemperatuur

• Medicatie (antibiotica, immunosuppressief)

• Slechte voedings status

• Kritische ziekten.

Beeckman, ea: Adressing Evidence gaps for IAD;

Wounds International (2015)

5. IAD: Risico factoren

Page 12: Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence ... · 5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen erwin@wondkompas.be

5/10/2016

12

De huid heeft een aantal zeer belangrijke fysiologische rollen :

• Bescherming tegen blootstelling uit de omgeving,

• Behoud van de intern homeostase,

• Homeostase is de eigenschap van een systeem waarbij veranderingen zodanig gereguleerd worden dat de interne condities

stabiel blijven en relatief contant: bv: temperatuursregeling, balans van de zuurtegraad (pH)

• Thermoregulatie,

• Immuun systeem

• Vitamin D metabolisme.

De vochtbalans van de huid is een essentieel element in deze functie. De vochtbalans draagt bij tot de interne

homeostase door enerzijds de beweging van water in het lichaam te vertragen en anderzijds door het lichaam te

beschermen tegen overvloedige absorptie van water en opgeloste stoffen uit de omgeving.

Wounds UK (2012) Best Practice Statement: Care of the Older Person’s Skin.

Wounds UK. Available from: www.wounds-uk.com

6. De Huid van oudere mensen 6.1. Algemene functies van de huid

De belangrijkste huidbarriére van de huid ligt in de buitenste laag: het stratum corneum.

Gemiddeld bevat het stratum corneum 15-20 lagen afgeplatte huidlagen: de corneocyten.

Het stratum corneum wordt continu vernieuwd. Als de opperste lagen van de corneocyten verdwijnen wordt er

steeds een nieuwe laag aangemaakt om de integriteit van de huid te behouden.

De ganse structuur is belangrijk voor de waterhuishouding in en uit het startum corneum:

het zorgt voor voldoende hydratatie en vermijdt overhydratatie.

Beeckman, ea: Adressing Evidence gaps for IAD;

Wounds International (2015)

6. De Huid van oudere mensen 6.2. de barriére functie van de huid

Page 13: Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence ... · 5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen erwin@wondkompas.be

5/10/2016

13

1. De cellen vernieuwen minder: dit resulteert in moeilijker wondheling en dunnere dermis.

2. De barriére functie van de huid neemt af.

3. De mechanische functie vermindert. Dunnere elastine en minder elasticiteit.

4. Minder productie van zweet en talk: resulteert in drogere huid.

5. Minder natuurlijke hydraterende factoren en lipiden in stratum corneum.

6. Grotere Transepidermaal water verlies (TEWL) wordt bepaald als de hoeveelheid water dat vanuit het lichaam passeert

door de epidermis naar de atmosfeer door diffusie en evaporatie.

6. De Huid van oudere mensen 6.3. Waarom zien we meer IAD bij oudere mensen?

Als de huid blootgesteld wordt aan aan te grote hoeveelheden vocht zal de huid zachter worden, opzwellen en gerimpeld

worden. Al deze zaken maken dat de huid kwetsbaar wordt.

MASD treedt op als:

1. Vocht té lange tijd met de huid in contact is

2. Als het vocht irriterende substanties bevat,

3. Als het vocht bacteriën of schimmels bevat

4. Als er meer frictie optreedt op verweekte huid

Wounds UK (2012) Best Practice Statement: Care of the Older Person’s Skin.

Available from: www.wounds-uk.com

7. Effect van vocht op de huid

Page 14: Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence ... · 5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen erwin@wondkompas.be

5/10/2016

14

De diagnose tussen drukletsel (decubitus) en IAD is niet altijd eenvoudig.

Vaak is er zelfs een mix tussen decubitus en IAD

Maar.. .de manier van behandelen is compleet verschillend

• Decubitus: mijd en voorkom druk!

• IAD: hou de huid proper, droog en goed gehydrateerd

8. Differentiaal diagnose tussen decubitus en IAD

WBP

Care Cycle

Preventie

Begin

bij uw

patiënt

Wond

ethiologie

TIME

concept

toepassen

Behandel en

evalueer

TIME

Is er

heling?

ja

Correcte diagnose = kans op correcte behandeling !!

28

Page 15: Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence ... · 5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen erwin@wondkompas.be

5/10/2016

15

In eerste instantie is de behandeling voor de 4 types MASD letsels identiek:

• Stel een gestructureerd plan op om de huid te verzorgen.

• Gebruik producten die kunnen absorberen of die vocht weg kunnen houden van de huid.

• Kijk de oorzaak van het overmatig vocht na

• Behandel de secundaire infectie (Grey et al, 2011).

De eerste stappen om afbraak van de huid te voorkomen is het correct reinigen van de

huid, het gebruik van een voedende substantie voor de huid en het gebruik van

huidbeschermers. (Grey et al, 2011).

Voegeli D (2012) Moisture-associated skin damage: Aetiology, prevention and treatment.

Br J Nurs 21(9):517–21.

9. Behandeling van IAD: implementeren van een zorgpad

Page 16: Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence ... · 5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen erwin@wondkompas.be

5/10/2016

16

• Een volledig gedetailleerde anamnese zou ook de staat van incontinentie, mobiliteit, voedingstoestand,

allergiën en vorige huid en wondproblemen moeten bevatten.( Holistische visie, Care Cycle)

• Schat ook de hygiëne mogelijkheden van de patient in. Schakel zorgverstrekkers in zo zelfzorg

ontoereikend is.

• Gebruik een erkende schaal om de risico’s voor huidschade in te schatten, zoals een druk risico meting. (NPUAP/EPUAP 2009).

9.1. Patienten benadering

9. Behandeling van IAD

• Na de holistische benadering van de patient zou steeds een gedetailleerde benadering van de huid wenselijk

zijn: inspectie en palpatie van de huid, nazicht van de kleur van de huid, de temperatuur en de vochtigheid van

de huid.

• De oorzaak, de plaats en het type letsel dienen goed genoteerd te worden om een onderscheid te kunnen

maken tussen een drukletsel en een vochtletsel. (Defloor et al, 2005).

• Uit studies blijkt dat de diagnose tussen een vochtletsel en een drukletsel vaak fout is. (Beeckman et al, 2007) Dit kan

de juiste behandeling negatief beïnvloeden.

9.2. Benadering van de huid

9. Behandeling van IAD

Page 17: Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence ... · 5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen erwin@wondkompas.be

5/10/2016

17

• Gezonde huid is licht zuur met een zuurtegraad van 4 tot 6 (ph 7 = neutraal)

• Urine en faeces zijn alkalisch

- pH van urine: tussen 6.5 en 7;

- pH van faeces: tussen 6.5 en 7.5.

• Faeces bevatten verteringsenzymes die het stratum corneum kunnen beschadigen en aldus huiderosie kunnen

veroorzaken.

• Vloeibare stoelgang bevat de meeste verteringsenzymes en is dus gevaarlijker.

• Als de huid te lang blootgesteld wordt aan urine en faeces verandert de pH rond de perineum zone .

• De verhoogde lipase en protease activiteit verhoogt de permeabiliteit avn de huid en vermindert de natuurlijke

barriére functie van de huid.

Best Practice Statement: Care of the Older Person’s Skin.

Wounds UK, London (2012)

9. Behandeling van IAD

Reinigen van de huid (cleansing)

• De huid dient na iedere incontinentie gereinigd te worden.

• Een verkeerde manier van reinigen echter kan de huidschade nog doen toenemen.

• Traditionele zeep kan de huid doen dehydrateren.

• Zeep bevat ook surfactanten die de huid kunnen irriteren en meer kwetsbaar maken voor beschadiging.

• Zeep is daarenboven ook nog alkalisch. Naast stoelgang en urine kan zeep dus de PH balans van de huid nog meer

verstoren. Dit kan de groei van bacteriën bevorderen (Nix and Haugen, 2010).

• Kies je toch voor zeep, neem dan een zeep met lage pH en lauw water.

• Mijd ook het droogschrobben van de huid want dit veroorzaakt frictie.

• Dep eerder de huid voorzichtig droog .

Prevention and management of Moisture lesions/

Wales Viability Nurses/ 2014

9. Behandeling van IAD

Page 18: Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence ... · 5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen erwin@wondkompas.be

5/10/2016

18

• Huid cleansers zijn alternatieven voor zeep. Zij verminderen de negatieve aspecten van zeep door de pH van

de huid op het juiste peil te houden.

• Huid cleansers zijn beschikbaar in schuim, sprays en doekjes.

• Deze cleansers kunnen een verzachtend effect hebben en bevatten meestal een niet irriterende surfactant; dit

helpt het reinigend proces door de stoelgang los te maken en vermijdt dat men de huid dient te schrubben

om vuil weg te krijgen.

9.3. Huid cleansers( skin cleansers)

9. Behandeling van IAD

• De huid kan beschermd worden door het gebruik van een passend huid barriére product.

• Deze producten zijn lokaal te gebruiken en zijn beschikbaar in crémes, sprays, schuim en doekjes.

• Crémes kunnen gebruikt worden op droge, intacte huid

• Sprays, doekjes en applicators kunnen gebruikt worden op beschadigde huid en/of intacte huid.

• De produkten dienen :

• Ademend of occlusief te zijn

• Moeten de huid kunnen hydrateren

• Maar moeten ook het vocht weghouden van de huid.

• Barriére crémes zijn op basis van water en kunnen dimethicone, lanoline of zinkoxide bevatten. Deze additieven

kunnen huid irritatie veroorzaken. Zeker oudere personen kunnen gevoeliger zijn aan deze additieven.

9.4. Bescherming van de huid door gebruik van barriére producten

Prevention and management of Moisture lesions/

Wales Viability Nurses/ 2014

9. Behandeling van IAD

Page 19: Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence ... · 5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen erwin@wondkompas.be

5/10/2016

19

• Alle crémes dienen dun aangebracht te worden én verwijderd na iedere periode van incontinentie.

• Zalven zijn gebaseerd op olie en kunnen occlusief werken waardoor ze meer bescherming bieden dan crémes.

• Film barriére producten mogen op beschadigde en geïrriteerde huid aangebracht worden zonder dat ze prikkeling

veroorzaken.

• Ze drogen snel waardoor ze een “waterproof barriére” maken tegen irriterende zaken als urine en stoelgang.

9.4. Bescherming van de huid door gebruik van barriére producten

Prevention and management of Moisture lesions/

Wales Viability Nurses/ 2014

9. Behandeling van IAD

• Barriére producten kunnen 72 uur bescherming bieden; bij zware incontinentie kunnen ze best om de 24 uur

herbruikt worden.

• De barriére créme of film dient de tijd te krijgen om volledig uit te drogen (+/- 30-60 seconden). Dan pas kan een

incontinentie luier aangebracht worden zonder kleven.

• Als je té veel lagen barriére producten legt, dan kan de behandelde incontinentie zone hard aanvoelen en

barstjes vertonen waardoor vocht kan doordringen.

Prevention and management of Moisture lesions/

Wales Viability Nurses/ 2014

9.4. Bescherming van de huid door gebruik van barriére producten

9. Behandeling van IAD

Page 20: Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence ... · 5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen erwin@wondkompas.be

5/10/2016

20

� Patienten met IAD in acute vorm kunnen een tijdelijke opvang van urine en/of stoelgang nodig hebben om

adequaat huidbescherming en/of wondheling te bekomen.

� Voor urinaire incontinentie kan een verblijfscatheter overwogen worden alhoewel dit een verhoogd risico

inhoudt voor nosocomiale infectie.

� Er bestaan ook fecale opvangsystemen.

� Soms dient zelfs een stoma overwogen te worden.

Prevention and management of Moisture lesions/

Wales Viability Nurses/ 2014

9.5. Bescherming van de huid : medical devices

9. Behandeling van IAD

1. Verwijder irriterende zaken( stoelgang/urine) van de huid en bescherm de huid tegen verdere blootstelling.

2. Gebruik producten die vocht weghouden van de bedreigde en/of beschadigde huid.

3. Reinig na iedere incontinentie de perineale huidzone telkens met een cleanser of een doekje met een +/ pH 5.5.

4. Vermijd kruisinfectie door gebruik van wegwerpbaar wasmateriaal.

5. Inspecteer zorgvuldig de huidplooien op achtergebleven faeces en urine.

6. Hydrateer en bescherm de huid met barriére producten.

7. Zorg voor de opleiding van uw zorgverstrekkers omtrent IAD.

9. Behandeling van IAD: vuistregels

Page 21: Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence ... · 5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen erwin@wondkompas.be

5/10/2016

21

10.1. Preventief protocol

IAD CATEGORIE nulIntacte huid; géén roodheid

Gebruik 2x daags: voedende en

beschermende créme

• Brava créme (Coloplast)

• Cavilon créme (3M)

• Avéne créme (Avéne)

• Aldanex créme (via Hospithera)

• Proshield créme (Smith and Nephew)

1. Mijd water en klasieke zeep

2. Reinig met pH vriendelijke mousse

10 Protocol voor IAD

10.1. Curatief protocol

IAD CATEGORIE 1Intacte huid; wél roodheid1. Mijd water en zeep

2. Reinig met pH vriendelijke mousse

Gebruik 2x daags :

• Voedende en beschermende créme

10 Protocol voor IAD

Page 22: Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence ... · 5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen erwin@wondkompas.be

5/10/2016

22

10.1. Curatief protocol

IAD CATEGORIE 2Roodheid en open letsels

• Het letstel is vochtig (pijnlijk):

• Avéne lotion (wacht tot droog!)

• Brava of Cavilon spray (wacht tot droog)

•Het letsel is nattend:

• Overstap naar gebruik van Flaminal

Hydro of Forte naargelang het vocht

Zorg voor microklimaat (ventilatie!!)

Zorg voor wisselhouding

1. Mijd water en zeep

2. Reinig met pH vriendelijke mousse

10 Protocol voor IAD

CANDIDA

11. Preventie van Vochtletsels

Bij incontinentie is een goede benadering en een goed behandelingsplan de beste manier om vochtletsels te

voorkomen.

Er dient ook aandacht te zijn voor:

1. Goede observatie van de huid en goede huidverzorging

2. Nazien of de patiënt voldoende gevoed is

3. Kijken of er een optimaal microklimaat is;

4. Herpositionering van immobiele patiënten

5. Zorgen voor een adequate druk opheffing.

Prevention and management of Moisture lesions/

Wales Viability Nurses/ 2014

Page 23: Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence ... · 5/10/2016 1 Detectie, preventie en behandeling van IAD: Incontinence Associated Dermatitis 1 Erwin Van der Heggen erwin@wondkompas.be

5/10/2016

23

• Zorg voor de huid en hygiëne is een fundamenteel aspect van de zorg dat vaak verwaarloosd wordt.

• Als onderdeel van een holistische benadering dient de toestand van de huid én de continentie status van ieder individu

regelmatig bekeken te worden.

• Snelle herkenning én de juiste interventies kunnen vochtletsels voorkomen of vermijden.

• De huid dient na iedere episode van incontinentie gereinigd te worden met een pH vriendelijke huid cleanser. Water en

traditionele zeep kunnen de huid strippen en dienen vermeden te worden.

• Barriére producten dienen gebruikt te worden om kwetsbare huid te beschermen tegen contact met urine/faeces.

• Aangepaste devices dienen overwogen te worden om incontinentie af te leiden van de huid bij hoog risico op vochtletesels.

• Alhoewel de behandeling van drukletsels totaal verschillend is van vochtletsels dient men drukontlasting toe te passen bij

vochtletsels. De aanwezigheid van vocht verhoogt het risico op schade door druk.

• Bij onopgeloste incontinentie problemen dient advies bij een incontinentie specialist gevraagd te worden.

Besluiten

Prevention and management of Moisture lesions/

Wales Viability Nurses/ 2014