Definiowanie i pomiar kompetencji zawodowych

Definiowanie i pomiar kompetencji zawodowych

dr Paweł Jurek

Seminarium pt. „Droga do kariery- zawód czy kompetencje”Słupsk 16 października 2013 r.

Agenda

• Czym są kompetencje zawodowe• Kompetencje a kwalifikacje• Pomiar i standardy pomiaru kompetencji

zawodowych• Testy kompetencji dostępne na polskim rynku• Nowe tendencje w badaniu kompetencji

Droga do kariery- zawód czy kompetencje 2

Kompetencje zawodowe

„Gdy chcemy sprawdzić, kto będzie dobrym policjantem, musimy dowiedzieć się, co dobrzy policjanci robią.” „Jak dużo piwa osoba może wypić, nie jest ściśle związane z tym, ile go wypija.“

David McClelland

„Na efektywność składa się pewna suma nawyków i zabiegów, które nie są czymś wrodzonym.“

Peter F. Drucker


Kompetencje zawodowe – dylematy definicyjne

• Mieć kompetencje, czy być kompetentnym?• Zakres dyspozycji uznawany za kompetencje• Lista kompetencji: jedna uniwersalna, czy wiele

specyficznych?• Stałość definicji poszczególnych kompetencji


Kompetencje zawodowe- model kompetentnego działania


Źródło: Jurek, P. (2012). Metody pomiaru kompetencji zawodowych, Zeszyt informacyjno-metodyczny doradcy zawodowego nr 54, Warszawa: MPIPS Departament Rynku Pracy, s. 29

Kompetencje a kwalifikacje


Pomiar kompetencji zawodowych- poziomy rozwoju kompetencji


POZIOM OPIS

Niski (1)

Brak pożądanych zachowań, popełnianie błędów, wyraźna nieumiejętność poradzenia sobie z zadaniami wymagającymi danej kompetencji.

Podstawowy (2)

Podejmowanie prób zachowania się w oczekiwany sposób, poradzenia sobie z zadaniami wymagającymi danych kompetencji, popełnianie błędów.

Dobry(3)

Samodzielność, poprawne wykonywanie większości zadań wymagających danej kompetencji, problemy z nieco trudniejszymi zadaniami, błędy w przypadku nowych, niestandardowych sytuacji.

Zaawansowany (4)

Sprawna, bezbłędna realizacja zadań wymagających danej kompetencji, radzenie sobie również z trudnymi zadaniami. Przejawiane pozytywnych zachowań opisujących daną kompetencję, osoby takie często stawiane są jako wzór do naśladowania, zachowują się w sposób płynny, radzą sobie z trudnymi zadaniami, również w niestandardowych sytuacjach.

Wybitny (5)

Sprawne wykonanie nawet wyjątkowo trudnych zadań wymagających danej kompetencji, wskazywanie i tłumaczenie innym oczekiwanych zachowań. Wysoki poziom automatyzmu wykonywanych czynności.

Pomiar kompetencji zawodowych

• Ocena - pomiar z wykorzystaniem technik ocen szacunkowych tak, aby tylko jawne, obiektywnie zaobserwowane zachowania podlegały ocenie.– Ewidencja– Wartościowanie

• Diagnoza – rozpoznawanie stanów rzeczy na podstawie ich objawów.


Standardy pomiaru

X = T + ε


efekt spostrzegającego (oceniającego) efekt obiektu (osoby ocenianej) efekt relacji efekt metody (procedury, narzędzia)

Standardy pomiaru- rzetelność

Dokładność z jaką test mierzy to, co mierzy.

• Zgodność wewnętrzna pomiaru (alfa Cronbacha) - tym większa im wyższa zbieżność odpowiedzi na poszczególne pytania skali

• Zgodność wyników w przypadku dwukrotnego badania tym samym narzędziem


Standardy pomiaru- trafność

Zakres tego, co rzeczywiście mierzy metoda.

• Korelacja pomiędzy wynikiem pomiaru z wynikami pochodzącymi z innych źródeł (trafność diagnostyczna)

• Korelacja pomiędzy wynikiem pomiaru a wynikiem badania kryterium zewnętrznego w przyszłości (trafność prognostyczna)


Standardy pomiaru- normalizacja

Nadawanie znaczenia wynikom pomiaru

• Norma definiowana zgodnie z kryterium teoretycznym – odniesienie się do jakiegoś wzoru/modelu

• Norma definiowana zgodnie z kryterium statystycznym – „zachowanie większości“


Metody pomiaru kompetencji zawodowych

• Samoocena i ocena kompetencji w miejscu pracy (ocena metoda 180 i 360 stopni)

• Wywiady kompetencyjne (BEI)• Testy kompetencyjne• Assessment & Development Center• Gry komputerowe


Testy kompetencyjne- różne rozumienie

• W przypadku ujęcia kompetencji w kategoriach różnic indywidualnych, nierzadko testami kompetencyjnymi nazywane są zarówno testy zdolności, jak i kwestionariusze badające osobowość, czy też postawy

• Kwestionariusze bazujące na samoopisie zachowań, będących wskaźnikami kompetencji

• Testy wiedzy praktycznej: testy oceny sytuacji (SJT), testy wiedzy ukrytej (Tacit Knowledge Tests)


Testy kompetencyjne- wiedza praktyczna

• wiedza proceduralna (Ryle, 1949)• wiedza proceduralna przechowywana jest w formie

skryptów poznawczych - reprezentacje sekwencji zdarzeń zawierające informacje o uczestnikach, rzeczach, przebiegu czynności oraz celu zdarzenia (Schank & Abelson, 1977)

• wiedza pragmatyczna - pełni funkcję instrumentalną, tzn. umożliwia jednostce realizowanie codziennych zadań (Mądrzycki, 1996).

• wiedza ukryta (tacit knowledge): ma charakter proceduralny, nabywana jest w wyniku własnego doświadczenia i ma wartość praktyczną dla sprawności działania osoby (Polanyi, 1966; Sternberg i wsp., 2000).


Testy kompetencyjne – przykład 1 (JOBFITTER)


Testy kompetencyjne – przykład 1 (JOBFITTER)


Test Kompetencji Menedżerskich pozwala na ocenę praktycznej wiedzy niezbędnej do dobrego kierowania zespołem. Zadania sprawdzają umiejętności menedżerskie z zakresu 6 kompetencji:

Przywództwo

Podejmowanie decyzji

Organizacja pracy zespołu

Motywowanie Rozwijanie pracowników

Zarządzanie

zmianą

Testy kompetencyjne – przykład 1 (konstrukcja pytań)


Testy kompetencyjne – przykład 2 (Test Kompetencji Ogólnych)


Komunikatywność i przekonywanie, Współpracowanie

Delegowanie i egzekwowanie zadań, Inspirowanie i motywowanie

Nastawienie biznesowe, Nastawienie na klienta

Dokładność i odpowiedzialność, Dążenie do rezultatów, Ocena sytuacji i generowanie rozwiązań, Umiejętności organizacyjne Dostosowywanie zachowania, Innowacyjność

Dostosowywanie zachowania, Innowacyjność, Umiejętność podejmowania decyzji

Testy kompetencyjne – przykład 2 (konstrukcja pytań)


Testy kompetencyjne – przykład 3 (Test Wiedzy Ukrytej dla Menedżerów)


1. Opis sytuacji…

Oceń jakość niżej zamieszczonych strategii działań mających na celu wzrost orientacji na temat nowych produktów i technologii na skali od 1 do 7. 1 ---------------- 2 -----------------3 ----------------- 4 ----------------- 5 ------------------ 6 ------------------7skrajnie zła ani dobra, ani zła skrajnie dobra

• Zachowanie 1• Zachowanie 2• Zachowanie 3• …

Nowe tendencje w badaniu kompetencji

• Ćwiczenia złożone poznawczo stosowane podczas sesji Assessment Center

• Gry komputerowe pozwalające na diagnozę kompetencji


Documents

Definiowanie i pomiar kompetencji zawodowych