De rol van de woningcorporatie in een

sterk veranderende context

Het spanningsveld van de wereld van de

instituties en de leefwereld van bewoners

Breburg Debat 26 juni 2012

De maatschappelijke onderneming

Het woondomein

Tegenover internationalisering en individualisering staat een groeiend verlangen aan geborgenheid, gebondenheid, gemeenschappelijkheid.

Als er één terrein is waar deze sociologische zoektocht relevant en actueel is, dan is dat wel het terrein van het wonen.

Nergens anders krijgt de grens tussen het private en het publieke, en tussen individu en gemeenschap, zo concreet gestalte als in de relatie tussen de woning en de buurt of wijk.

Rol van corporaties

Duurzame aanwezigheid

Directe relatie met bewoners vanuit de eigen dienstverlening

Belangrijke signaleringsfunctie

Leggen van verbindingen

Grote invloed op kwaliteit directe

leefomgeving

Investeringskracht, belangrijke opdrachtgever voor genereren van werk

Globalisering versus behoefte aan eigen identiteit

Wantrouwen instituties

Afvlakken economische groei, mondiale herverdeling dus ook verschuiving politieke macht

Wegvallen collectieve arrangementen/ herpositionering overheid De rol van de burger en de gemeenschap wordt ingezet als redmiddel

Complexiteit zonder richting

Mensen zien de wereld als een chaos

- Geen solide kaders

- Institutionele complexiteit

Onmacht bij bestuurders

Professionals worstelen met

handelingsverlegenheid

Onbehagen en onzekerheid bij burgers

Vervreemde instituties

Afstand is te groot geworden

Systeemwereld werkt verticaal

Leefwereld wordt steeds horizontaler

Behoefte aan indirecte vormen van

leiderschap

Door lang vast te houden aan oude

coördinatiemechanismen wordt geen

orde maar juist chaos gecreëerd

Zoek meer aansluiting bij burgerlogica

Van Mechanische orde (Gemeinschaft) en

Organische orde (Gesellschaft) naar

Improvisatiemaatschappij (Netzschaft)

Netwerksamenleving: improvisatie, knooppunten en relaties

Netwerkmaatschappij: flexibele verbanden, gefragmenteerde

identiteiten, heterogeniteit - homogeniteit

Georganiseerde vrijheid

Knooppunten

Synchroniteit

Zelf organiserend vermogen

Parallel jazzmuziek

Jazzimprovisatie als metafoor: georganiseerde vrijheid

- Thema - motief

- Basisritme - momentum

- Duidelijke identiteiten (kernfuncties)

- Verhouding tot traditie (geschiedenis)

- Kennis, ervaring en vaardigheid

- Lichte vorm van leiderschap

- Ruimte voor individueel excerceren - creativiteit

- Afstemming en feedback als opgave

- Tussen kakofonie en samenspel

Principes in de netwerksamenleving

Sturing en beleid

Mate van ordening is bepalend voor

bestuurlijke inzet

Faciliteren en begrenzen

Sturing op dynamiek

die al gaande is

Durf te experimenteren

en te de-implementeren

Principes in de netwerksamenleving

De organisatie van relaties

Organiseren is echter letterlijk zoiets als

‘tot organisme en tot organen maken’

Het cruciale belang van wederkerigheid

transacties

Explicitering van verwachtingen

Helderheid in procedures

De herontdekking van face to face

contact: micro-interactie

Waar blijft de morele dimensie Normatieve herijking in dialoog vanuit organisaties

en bestaande verbanden van burgers

Niet als grote gedachte over waarden en normen

van bovenaf, maar als publieke moraal van

onderop

Versterking wat bij burgers best leeft

Ga uit van verschillen

Kleinschalig en praktisch

Nog wel een zoektocht

Kanteling van de keten

Van denken in oplossingen

naar

Het organiseren van

behoeften

Aanspreken op eigen

verantwoordelijkheid

versus het scheppen van

noodzakelijke condities of

context

Individueel en collectief

Instituties daar waar

mogelijk in een facilitaire

rol, zonder hun

verantwoordelijkheid te

verliezen

De uitdaging Ruimte voor experimenten

Minder vanuit het institutionele belang

Meer vanuit de opgave

Herbronnen

We zijn nog robuust genoeg

Mensen werken makkelijk samen organisaties

niet van nature

De sleutel ligt bij de medewerkers in de

frontlinie

Vanuit nieuwe verhoudingen meebouwen aan de

maatschappij van 21ste eeuw

Anders organiseren

Doorbreken van patronen, op zoek naar nieuwe

Dialoog met de burger

Echte dialoog met de burger

Zeggenschap - verantwoordelijkheid

Je gaat het pas zien als je het door hebt

‘Het klant denken duwde de burger in een passieve rol en

nam zo prikkels weg voor actieve betrokkenheid.’

Idealiter beschouwen burgers de maatschappelijke

voorzieningen waarvan ze intensief gebruik maken als de

hunne

Anders kijken

Nederland koploper op het gebied van

initiatieven ontwikkelingshulp,

natuurbescherming en mensenrechten

Meer dan 5 miljoen burgers actief als

vrijwilliger

Nederland aan top voor goede doelen

Dunne solidariteit, maar toch

De Groene afgelopen week:

‘Het actieve burgerschap bloeit. We wachten niet langer op

de overheid, daar hebben we meer last dan profijt van.

Steeds meer Nederlanders willen zichzelf besturen.’

‘Hoera voor de actieve, naar autonomie strevende burger die

hart heeft voor de buurt, en voor zichzelf.’

Succesfactoren

De aanwezigheid van ‘trekkers’ – mensen die zich inhoudelijk verbinden met een bepaald onderwerp en anderen in hun enthousiasme meenemen.

De aanwezigheid van ‘verbinders’ – ‘meertaligen’ die de schakel kunnen vormen tussen burgers en beleidsmakers.

Respect: burgers willen serieus genomen worden.

Beleidsmakers moeten een evenwicht vinden tussen loslaten en steunen.

Rugdekking vanuit de instituties helpt

En wat vind jij?

Herkennen jullie de ontwikkelingen

Werken jullie al zo

Hebben jullie er successen mee behaald

Wat moet echt anders

Welke kansen liggen er nog

Wat kan je er zelf aan doen

Wat heb je nodig van de organisatie