de Oude StadVlissingen, 1953-2003

Omslag: Een overzichtsfoto van ongeveer 1954 laat zien waar de eerstespeeltuin was gesitueerd, links voor de molen richting zee. Een foto gemaakt door Dert.De inzet geeft een beeld van de huidige situatie.

In dit boekje uitgegeven door de jubileumcommissie geven wij tergelegenheid van het vijftigjarig bestaan van buurt- en speeltuin-vereniging de Oude Stad een overzicht van de geschiedenis.Een geschiedenis waarin de vereniging een betekenisvolle functiein de sociale structuur van de wijk heeft verworven.De vereniging heeft zich kunnen ontwikkelen door inzet van veelvrijwilligers die voor korte of langere periodes activiteiten hebbenbegeleid, bestuurslid zijn geweest of op andere wijze een rol heb-ben gespeeld in, zoals burgemeester Westerhout het verwoordde,‘de ontwikkeling van deze wijk’.

Aan hen willen wij dit boekje opdragen, in het vertrouwen datook in de toekomst medewerkers met dezelfde instelling zullenopstaan om dit werk voort te zetten in het belang van de wijk.

Rob Francooy en Ton van den Akerboom

Vlissingen, april 2003

3

De geschiedenis van deOude Stad

16 juni 1951De eerste stappen om te komen tot de oprichting van eenspeeltuinvereniging worden gezet op zaterdag 16 juni 1951.“Ten huize van de heer Groeneberg, Emmastraat 2”, zo lui-den de notulen, “kwamen bijeen de heren Van Zutphen,Vader, Goedbloed, Davidse en Groenenberg. De heer VanZutphen nam na onderling goedvinden de leiding van dezebespreking.” De heer Vader neemt het secretariaat op zich.Dinsdag 19 juni vindt een vergadering plaats waarop hetbestuur van de Vlissingse Speeltuin Vereniging (VSV) aan-wezig is. De heer Heijboer, voorzitter van de VSV, geeft een over-zicht van het ontstaan en de opbloei van zijn vereniging.

De uitnodiging aan B en W voor de oprichtingsvergadering in 1951

Belangrijk punt is de contributie: 15 cent per week pergezin.De voortvarendheid waarmee de initiatiefnemers aan deslag gaan moge blijken uit de afspraak op 26 juli met burge-meester Kolff. Het nieuwe bestuurslid Van Duuren en voor-zitter Van Zutphen bespreken dan een situatieschets voor detoekomstige speeltuin.

OprichtingsvergaderingDe snelheid wordt erin gehouden als op donderdag 2 augustus 1951 de oprichtingsvergadering plaatsvindt.Volgens de notulen wordt in ’t Gebouw, Noordstraat 34, de vergadering gehouden.De opkomst is matig: het bestuur van de VSV, een lid vande pers (PZC) en drie belangstellenden. Voorzitter vanZutphen speekt daarover zijn teleurstelling uit en noemt “de slechte opkomst bij vergaderingen een typisch Vlissingsverschijnsel”.Een constatering in 1951!Voorzitter Heijboer van de VSV is overtuigd van het wel-slagen van de plannen: “met de werkkracht van dit bestuuris succes verzekerd!”. Het initiatief wordt hier en daar metreserves ontvangen. Zo laat de Bond van Buurtverenigingenweten niet op de oprichtingsvergadering te kunnen komenop grond van bepalingen in hun reglement. Een en anderwerd door de vergadering ironisch opgenomen, zo meldende notulen.Goedbloed vraagt zich reeds hardop af of het wenselijk zouzijn de speeltuinen samen te voegen, waarop VSV-voorzitterHeijboer zegt dat een vorm van samenwerking in de toe-komst wenselijk is, maar de speeltuinen moeten wel zelf-standig blijven.De vereniging telt bij aanvang 9 leden, maar het bestuur zal‘deur aan deur gaan’ met een ledenwerfactie. Er komt op 14 augustus toch een bespreking met de buurt-verenigingen om te proberen een breder draagvlak voor despeeltuin te krijgen.De buurtverenigingen de Grote Markt, Nieuwstraat,Palingstraat en de Posthoorn komen in café Le Clercq aande Walstraat bijeen om over eventuele steun te praten, ter-wijl de Spuistraat laat weten verhinderd te zijn.Het onderhoud met de burgemeester wordt medio septem-ber 1951 beantwoord met een schrijven waarin een “voor-

Thom van ZutphenUit Beverwijk afkomstig,daar geboren op 8 januari1893. Sinds 15 september1928 werkzaam als stokerbij de Provinciale Stoom-boot Dienst tot aan zijnpensionering op 1 mei 1958.Reeds in de jaren dertig isThom van Zutphen actiefonder de jeugd van HetEiland in Vlissingen. Hijkreeg in de Oude Stadbekendheid door activitei-ten te organiseren in debuurt- en Oranjevereniging.Verder had hij een belang-rijk aandeel in het organi-seren van uitstapjes enbustochten voor de jeugd.Via Filmclub de Posthoornwas hij mede-organisatorvan de maandelijkse film-voorstelling voor de jeugdin de bioscoop.Voor speeltuinvereniging de Oude Stad was het vanessentieel belang dat hij injuni 1951 het initiatief namtot een overleg met deheren Vader, Goedbloed,Davidse en Groenenberg.Hij was toen reeds 58 jaar!Het overleg leidde ertoedat de eerste stappen wer-den gezet die zouden uit-monden in de opening op13 juni 1953 van eenspeeltuin bij de Oranje-molen en het landings-strandje.

4

5

lopige toezegging voor een terrein bij de landingsdam entoestemming om op eigen kosten genoemd terrein af terasteren.”

ZakelijkOm voldoende financiële middelen te krijgen wordt beslo-ten een onderhoud aan te vragen bij ‘De Schelde’ met eenverzoek aan de directie of men bereid is een rentelozelening te verstrekken. In ruil waarvoor de personeelsledenvan de Schelde 50% reductie zullen krijgen op het lidmaat-schap van de vereniging. Het nieuwe bestuurslid de heerVan Duuren zegt toe persoonlijk een gulden bij te leggen bijiedere honderd gulden die men krijgt. Het onderhoud levert het volgende resultaat op: “Materieelwordt alle medewerking toegezegd, de grootste moeilijk-heid zit echter in de financiële steun.” Hiermee ontstaatvanaf de oprichting een vorm van samenwerking tussen deSchelde, in de uitvoering meestal met de bedrijfsschool, ende Oude Stad.Zo wordt ook een circulaire, die is opgesteld om mensen uit te nodigen iets te schenken voor de verkoopavond,gestencild........... bij de Schelde.Tijdens een spoedvergadering op 21 maart 1952 wordt deofficiële toestemming van de gemeente voor het gebruikvan het terrein besproken waarmee de plannen een stapdichter bij de uitvoering komen.

Tweede oprichtingsvergaderingEen merkwaardige ontwikkeling voltrekt zich op 20 april1953 in het Concertgebouw aan de Emmastraat inVlissingen. Een nieuwe oprichtingsvergadering binnen tweejaar wordt gehouden. Maar nadere beschouwing leert datdeze vergadering de eigenlijke start is van de vereniging.Tijdens deze vergadering reageert de voorzitter naar de aan-wezige PZC-verslaggever op een beschouwing in de PZCover een gemeenteraadsvergadering waarin het bestuur vande Oude Stad als ‘niet actief genoeg’ werd bestempeld. Hijsomt vervolgens de vele werkzaamheden op die door hetbestuur zijn uitgevoerd, wijst ook op de moeizame onder-handelingen met de gemeente over financiële steun en hetterrein en komt tot de conclusie: “Als wij echter over denodige gelden zouden beschikken zou één en ander vluggerzijn gerealiseerd.” Niettemin hebben wij het aangedurfd een

Helpen bouwenKees Marijs, woont met z’ngezin dan een jaar of 5 inde Baljuwstraat op nummer14 en herinnert zich goeddat buurman Groenenbergbij hem kwam met het ver-zoek of hij mee wilde hel-pen met de werkzaam-heden die moesten leidentot het inrichten van eenspeeltuin bij de Oranje-molen.“Ik zei ja, waarom niet”, wijhadden toen zelf drie kin-deren.Maar ik was in die tijd vis-serman en had dan nietzoveel tijd om aan derge-lijke activiteiten mee tedoen. ’s Morgens vroeg op’s avonds laat thuis, dusbleef de zaterdag overmaar dan was er ook nogwel eens wat anders tedoen.

6

bestaande speeltuinuitrusting over te nemen, aldus VanZutphen.Met de gemeente is een afspraak gemaakt over een terreinbij de Oranjemolen. Er is door het bestuur ook een idee ont-wikkeld over de opzet van de speeltuin. Naast de gebruike-lijke toestellen als een schommel, wippen en een glijbaanmoet er ook een auto, koets of een voertuig komen..............,om met dat laatste ‘de werkelijkheid zoveel mogelijk na tebootsen’.Als de voorzitter zelfs de openingstijden kan meedelen ende contributie op 15 cent per week, per gezin wordt bepaald,is het duidelijk dat deze tweede oprichtingsvergadering deechte start van de vereniging is. Een start met zevenbestuursleden, een batig saldo van ƒ 10,74 en bijna 40 leden!In de aansluitende bestuursvergadering worden de herenSturm en Koops (beheerder van de jeugdherberg in de

Willem III-kazerne) welkom geheten als nieuwebestuursleden. Na de hoop te hebben uitgesprokenop een prettige samenwerking zegt de voorzitter“ook te hopen dat zij hun beste krachten zulleninzetten om tot verwezenlijking te komen van onsmooie doel.”

Steun gemeenteVoor de gemeente is deze vergadering blijkbaarook het signaal waarop men zit te wachten: erkomt een lening van 500 gulden beschikbaar, af telossen in 10 jaar tegen 4% rente. Een onderhoudmet de wethouder van sociale zaken en de hoofd-opzichter van de gemeente levert ‘alle steun op’ en‘toezeggingen van verschillende materialen, zijndegaas en paaltjes voor afrastering en andere werk-tuigen.................’. Ook de betonnen buizen welkeop het terrein liggen, mogen wij behouden en kun-nen naar eigen goeddunken gebruikt worden.

De OpeningNa de definitieve toewijzing van een terrein bij deOranjemolen beginnen de eigenlijke werkzaamhe-den die moeten leiden tot een speeltuin. Het ter-rein wordt gehuurd van de gemeente voor 10 gul-den per jaar, maar na verdubbeling van de opper-vlakte en de mogelijkheid gebruik te maken vanUit de PZC van maandag 15 juni 1953

een op het terrein aanwezigebunker wordt de huur bepaaldop 25 gulden per jaar.De gemeente stelt dat het hiereigenlijk niet om huur gaatmaar meer gezien moet wordenals “een erkenning van heteigendomsrecht”.Zo nemen de voorbereidingeneind 1952 een aanvang die eentegenslag te verwerken krijgentijdens de februaristorm dieleidt tot de watersnoodramp in1953. Het terrein, de beplan-ting en de omheining worden

vernield, terwijl een groot deel van de op het terrein aanwe-zige rioolbuizen onbruikbaar is geworden.De vereniging krijgt ter lediging van de noden 215 guldenuitgekeerd uit de zogenaamde Zweedse Pot voor de geledenschade.Zoveel werk en energie, verzet door het bestuur om tekomen tot een speeltuin in de (oude) binnenstad vanVlissingen, vinden een bekroning als op zaterdag 13 juni1953 burgemeester Kolff samen met voorzitter Van Zutphende speeltuin officieel opent.Op een verzoek om subsidie in december 1953 reageert degemeente dat het verzoek in overweging wordt genomenomdat door B en W het speeltuinwerk zeer op prijs wordt

gesteld. Aangezien degemeente zelf een“ongunstige financiëlepositie inneemt, kanniet zo maar lukraaksubsidie worden ver-strekt, doch dienen erde nodige waarborgente zijn”. Uiteindelijkfinanciert de gemeentede aanschaf van speel-toestellen waarop devereniging zich ver-plicht jegens degemeente de aankoop-

Burgemeester Kolff (links)met in het middenbestuurslid Sturm en rechtsbestuurslid Groenenbergtijdens de opening van deeerste speeltuin in de OudeStad

Een indruk van de speel-tuin met op de achtergrondde Oranjemolen

7

som in een aantal jaren af te lossenen over het niet afgeloste deel jaar-lijks rente te betalen.Omdat sinds de oprichting blijktdat een speeltuin voorziet in eenwerkelijke behoefte stelt degemeente een jaarlijkse subsidievast.De ‘hoegrootheid van de subsidie’wordt jaarlijks bepaald met eenmaximum van 250 gulden.Het aanstellen van een speeltuin-wachter is dan een zorg van de eer-ste orde. De eerste officieel aange-

stelde speeltuinwachter is na bemiddeling van de gemeente,de heer Stetzenbach. De aanschaf van speeltoestellen heeftnatuurlijk ook de aandacht. Als een idee wordt gelanceerdeen glijbaan te laten maken zegt de heer Groenenberg:“kans te zien dit uit eigen middelen te doen geschieden.”De heer Goedbloed heeft bovendien een autowrak terbeschikking…………... Aan het eind van het seizoen 1954wordt het wrak verkocht als oud ijzer voor 12 cent per kg.tot een bedrag van ƒ 10,–!Na de opening beschikt de speeltuinvereniging over de vol-gende speeltoestellen: 1 grote dubbele schommel, 1 kleineschommel met drie bakken, 5 kleine wippen, 2 grote wip-pen, 1 klimrek, 2 stel ringen, 1 roeiboot (niet zeewaardig),14-persoons zweeftouw en 1 klimboom………………, eenklimboom. Ja, de heer Groenenberg vindt het raadzaam om

na de februaristorm eengrote boom die in zijn tuinstond weg te halen. Methulp van leden van descouting en verhuisbedrijfVroegop wordt de boomnaar de speeltuin getrans-porteerd en de klimboom iseen begrip.

Einde locatie OranjedijkEind jaren ’50 wordt duide-lijk dat de bunkers op hetterrein van de speeltuin

8

De koets beschikbaargesteld door StalhouderijSchout

De klimboom van de familieGroenenberg vertrekt vanafde Zeilmarkt naar de speel-tuin, op de achtergrond hetbelastingkantoor. De hulpwas ingeroepen van verhui-zer Vroegop en deScouting!

moeten worden geruimd.Ook het terrein van de speel-tuin moet geheel opnieuwworden ingericht. Dat betekentin eerste instantie een bijnadefinitieve nekslag voor devereniging. Het bestuur zietzich geplaatst voor de situatiedat alle toestellen van het ter-rein moeten worden gehaalden er geen nieuw terreinbeschikbaar is. Door die ont-wikkeling gaat de vereniging

nagenoeg ter ziele, juist op een moment dat de gemeentemet een plan komt voor de toekomst van de speeltuin in debinnenstad.Maar het is vervolgens opnieuw Thom van Zutphen dieHenk van Uxem (als penningmeester) en Izaak Weug (alssecretaris) vraagt hem te helpen bij het realiseren van deverhuizing van de speeltuin.De directeur der gemeentewerken komt op 31 december1960 met het volgende voorstel: Als gevolg van de gedwon-gen verhuizing door de bunkeropruiming kan de verenigingworden geholpen met het verplaatsen van de toestellen (ƒ 1984,50) en een nieuwe afrastering (ƒ 1300,–), totalesubsidie 3284,50 gulden.B en W, in de personen van wethouder voor o.a. jeugdzakenCh.J. Gillissen-Verschage en burgemeester Kolff, spelen nu ook weer een rol bij de totstandkoming van de nieuwelocatie op het terrein van de voormalige gasfabriek aan dePaardenstraat en nemen het voorstel van de directeurgemeentewerken over. Het terrein is echter bezaaid met sin-tels, keien en andere obstakels voor een verantwoord speel-terrein.De gemeente laat het terrein met grond ophogen en erwordt een hek omheen geplaatst.De vereniging kan ook gebruik maken van een deel van eenloods die de reinigingsdienst gebruikt om strooipekel op teslaan.Buurtbewoners hebben inmiddels de speeltoestellen gerepa-reerd en opgeknapt, een voorbeeld van sociale betrokken-heid!

9

De bootjesschommels, wippen en ringen.

Als op 2 mei 1964 burgemeester Kolff de speeltuin opentbegint de ontwikkeling van speeltuinvereniging naar een ver-eniging met buurt- en clubactiviteiten, voor de hele wijk enalle leeftijden. In 1971 komt er een accommodatie beschik-baar met toiletten, een bestuurskamer, een werkplaats enzaaltje. Inmiddels is ook het aantal speeltoestellen uitgebreidmet schommels, een hoge glijbaan en zelfs een trampoline.Na enige tijd koopt de gemeente het hele terrein en allegebouwen. In de twee achterzalen kan een tafeltennisruimteworden gerealiseerd, de trimclub krijgt een kleedruimte ende fotoclub neemt z’n intrek in de op het terrein aanwezigebunker.Het voetbalveldje wordt afgegraven en van een nieuwe top-

10

Burgemeester Kolff, methoed, verricht de opening.Links van hem bestuurslid

Henk van Uxem, rechts vanhem voorzitter Thom van

Zutphen. CharlotteTheunisse staat klaar met

‘de schaar’.

(foto archief PZC)

Het voetbalveldje geeftaanleiding voor zowel de

jeugd als de heren, als dedames om als voetballer

actief te zijn.

laag voorzien, kortom een groot aantal activiteiten naast hetinstandhouden van een speeltuin. Als in 1965 een familie-schommel wordt geplaatst, die door de Kon. Maatschappijde Schelde is vervaardigd, lijkt de speeltuin compleet.

CarnavalEen groep enthousiastelingen neemt in 1972 het initiatieftot de viering van carnaval. De activiteit slaat aan, wordt deMolenwuppers genoemd en groeit uit naar een volwaardigecarnavalvereniging met praalwagens, waar vele maandenlang in een loods aan wordt gebouwd, een Raad van Elf,jeugdraad, dansmariekes en natuurlijk carnavalsmuziek. Op het hoogtepunt is jarenlang de carnavalsoptocht in deVlissingse binnenstad met zo’n 35 eenheden en 500 deel-nemers een bezienswaardigheid waar ieder jaar naar wordtuitgekeken. Daarbij laten o.a. burgemeester Westerhout endiens vrouw zich ook niet onbetuigd. Nadat in de jaren ’80het bouwen van praalwagens problemen oplevert, lijdt hetBoerenbal en de Carnavalsviering aan een tanende belang-stelling en blijkt dat in Vlissingen niet een echte carnavals-traditie in stand te houden is.

11

Lange traditieSjaan en Adrie Lobbezooweten van het ontstaan vande speeltuin de Oude Stadbij de Oranjemolen. Nu nogaltijd trouwe bezoekers vanactiviteiten in de speeltuin,al zijn ze inmiddels 79 en85 jaar maar tijdens de kla-verjasavond, bingo, koers-bal en voor Sjaan hetbloemschikken en hetdamesgym zijn zij nogsteeds present. Die speel-tuin was een pracht plaatsvoor de kinderen in de wijk,ook voor de kinderenLobbenzoo. Een speeltuinmet een draaimolen, eenwip, schommels, een koetsen een ingegraven bootwaren toch aanwezig. Nietminder in trek waren dood-gewone rioolbuizen die ookop het terrein aanwezigwaren. De eerste speeltuin-wachter was de heerStetzenbach, die woonde inde Eedestraat weet Sjaannog. Zij herinnert zich ooknog een inzamelingsactiedoor de kinderen van despeeltuin, toen de kanarievan Stetzenbach dood wasgegaan en ze hem eennieuwe konden schenken.De familie Lobbezoo is éénvan de families die vaakbetrokken zijn bij allerleiactiviteiten. Moeder weetnog van de inrichting enaankleding van de zaal alsde speeltuin wordt opge-start aan de Paardenstraatmaar ook voor breien enhaken kon een beroep ophaar gedaan worden.Jannie, Addie en Corrie zijnjarenlang bij verschillendeactiviteiten betrokkengeweest, terwijl de laatstetwee dat nog steeds zijn.

v.l.n.r.: bovenste rij: dhr. Westerhout, Henk van Uxem, mevr.Westerhout, Rie van Uxem, Rinus Meijer, Marijke Meijer, Adri Klap.Staand: Job Meulmeester, Erik van Dijke, Lume Tuininga, WimHouweling, Frans van Veenendaal, Jaqueline Tuininga, Mark deNooyer, Paul van Dijke, Martin Kentin, Frank Vink. Zittend: PetraWeijermans, Fons Verbunt, Hans Gunter, Tom Colijn

PeuterbadVernieuwen van de speeltuin loopt als een rode draad dooralle activiteiten van de vereniging, iets dat er steeds maarweer bij hoort. Vernieuwingen die voor het overgrote deelgerealiseerd worden door vrijwilligers (leden van de vereni-ging en belangstellende buurtbewoners). Maar ook hetbedrijfsleven steunt in meer of mindere mate door de jaren

heen de activiteiten van de vereni-ging. Voor een peuterbadje, onder-deel van deze vernieuwing, levertAnker Desein ‘gratis het beton’ engeven het Loodswezen, Van denAkker en de PZC financiële onder-steuning.Met het opendraaien van een kraanvult burgemeester Westerhout op 14mei 1973 het peuterbadje als ope-ningshandeling van de vernieuwdespeeltuin. Westerhout zegt de vere-

Een overzicht van de speel-tuin rond 1974. Links defamilieschommel ook wel de Vliegende Hollandergenaamd en rechts de grote glijbaan.

12

Op de foto uit het PZC-archief: v.l.n.r dhr. Bollen (loodswezen), Joke v.d. Pompe, daarvoor zittendMarinella en Goesije,Gerrie Wijermans, Burgemeester Westerhout (met lange jas), Henk van Uxem,Izaak Weug, dochter Koper, Paul Jacqemijns, dhr. Mange (v.d. Akker), mevr. Dingemanse, mevr. Blok-land, met stropdas dhr. Blokland, mevr. Lippens, Til Klap, Adri Klap, mevr. Brokking (wegkijkend) en deheer Lippens.

niging van groot belang te vinden voor de ontwikkeling vande oude binnenstad en wijst op de vele activiteiten die naasthet onderhouden van een speeltuin werden georganiseerd.Op zijn beurt prijst voorzitter Izaak Weug de gemeente voorhaar medewerking. “Er is hier en daar veel kritiek op hetbeleid van de gemeente met betrekking tot het oude stads-deel, maar dat geldt niet voor onze vereniging”, aldusWeug. Het initiatief tot een jaarlijks bustochtje als nieuweactiviteit wordt in 1977 genomen tijdens de damesgymacti-viteit. Til Klap en TruiVerbunt nemen het voor-touw in deze activiteitwelke 10 jaar lang eengroep van 40 tot 50 deel-nemers, meest dames, eenonvergetelijk uitstapjebezorgt. De eerste trip gaatmet een bus van Carliernaar Volendam en Marken.

Gifgrond De vereniging ontwikkeltzich steeds verder doorallerlei activiteiten voor dewijk te organiseren. Wievierde geen koninginnedag in de speeltuin, wiens kinderenspeelden er niet of wie bezocht er als volwassene niet eenactiviteit. Het zullen weinig buurtbewoners uit de OudeStad zijn.Maar dan slaat een nieuwe tegenslag toe: dan nog nietbeseffend wat de vereniging boven het hoofd hangt moet in

februari 1982 de speeltuin sluiten van-wege gif dat in de grond zit waaropde speeltuin en de bebouwing staan.Directe aanleiding is het aantreffenvan het giftige cyanide op de muurvan het Arsenaal. Het blijkt eenbegrijpelijke, maar impulsieve reactievan de gemeente te zijn en drie dagenlater mag de speeltuin weer open,nadat de muur van het Arsenaal vaneen schutting is voorzien. Een woord-voerder van de gemeente merkt dan

13

Bestuur metgif-problemenHet bestuur dat met de gif-grond-problemen wordtgeconfronteerd, is in 1982als volgt samengesteld:Henk van Uxem, Adri Klap,Addy Vrijenhoek, AddieWeijermans, Jos Klap,Hans van Veenendaal,Johan Verbunt, MarijkeMeijer.Til Klap ‘opent’ jarenlang debestuursvergadering alsvertegenwoordigster van deOude Stad in het VlissingsSpeeltuinverbond met vra-gen van of mededeling uithet ‘Verbond’. Haar onder-werpen zijn o.a. de jaarlijk-se kindermiddag in deScheldehal voor de kinde-ren die lid zijn van deVlissingse speeltuinen,contributie afstemmen tus-sen de speeltuinen, uitwis-seling van de onderlingeactiviteiten enz. Daarnaverlaat zij de vergadering.Later zal ze lid van hetbestuur worden.

Toen een auto nog ietsongewoons was, zeker alsspeelobject

nog op: “dat er geen aanleiding was om de grond af te gra-ven, omdat de bovenste grondlaag nooit in aanraking isgeweest met gevaarlijk stoffen………….”. Deze opvatting,weten we nu, zal maar een paar jaar standhouden want in1985 wordt de speeltuin gesloten en zal het gebouw wordengesloopt en de speeltoestellen worden verwijderd om sane-ring van de verontreinigde bodem mogelijk te maken. Ervindt veel en langdurig overleg plaats waarbij het ministerie,de provincie, de gemeente en de Oude Stad gesprekspartnerszijn. De vereniging heeft gelden, materiaal maar vooral veelenergie gestopt in het pand aan de Paardenstraat waarvoorhet bestuur voldoende compensatie eist. Maar hoe compen-seer je een konijnenberg, een kippenren enz. Als tot afbraakvan het gebouw wordt overgegaan is er nog steeds geenoplossing voor de toekomst van de vereniging. De OudeStad vreest op dat moment dat alleen een speeltuin terug zalkomen en alle club- en buurtactiviteiten gestopt moeten wor-

14

Een blik op de speeltuinvanaf de grote glijbaan,

met op de achtergrond dekranen van De Schelde en

het dak vanhet oude stadhuis,

het speeltuingebouw,daarvoor het peuterbadje,

de schommels en de wippen.

den. In deze onzekerheid over de toekomst van de vereni-ging schenkt amateur-beeldhouwer K. Wingelaar een doorhem vervaardigd beeld van Michiel de Ruyter, omdat hij eenpassende plaats wil voor zijn creatie.

La Reine laat de zon schijnenEen opmerkelijk initiatief wordt genomen door Wil vanDijke van La Reine midden jaren tachtig. Hij wil een aantalverenigingen steunen waaronder speeltuinvereniging deOude Stad. Activiteiten worden door Wil van Dijk georgani-seerd waarbij de medewerkers van de deelnemende vereni-gingen helpen met de uitvoering van zulke activiteiten. Opeen bepaald moment wordt de samenvoeging DIOS gebe-zigd die staat voor Dierenbescherming, Oude Stad. De ver-koop van consumpties in La Reine levert de actie per ver-kochte consumptie ook een bedrag op voor de genoemdeactie. Een jaarlijks terugkerend evenement is het ringrijdenrond de Zeemanserve. Een paar marktkramen word bemanddoor medewerkers die drankjes en hapjes aan de man bren-gen. Een greep uit verdere activiteiten: Country festival,sponsor-fietstocht, Carnaval, enz. Een naamswijzing in DOPgeeft aan dat de nieuwe samenstelling bestaat uit Dieren-bescherming, Oude Stad en Ponyclub voor gehandicapten.Geleidelijk aan haken steeds meer medewerkers af zodat uit-eindelijk alleen medewerkers van de Oude Stad overblijvendie nog het jaarlijks ringrijden voor hun rekening nemen. De jaarlijkse mosselavond is de laatste activiteit voortko-mend uit deze actie, welke nog wordt georganiseerd.

Periode Willem IIIDe periode die volgt op de ontruiming van het gebouw aande Paardenstraat is één van de moeilijkste situaties in hetbestaan van de vereniging.

Een speeltuinvereniging zonder speeltuin……Wat kan de vereniging de kinderen nog wel bieden.Hoe moeten de activiteiten voor volwassenen worden georganiseerd.Waar worden activiteiten als het carnavalfeest gehouden.Op welke manier houdt en motiveert de vereniging haar medewerkers.Hoe worden de leden nog aan de vereniging gebonden.

15

Ledenvergaderingenworden regelmatig slechtbezocht, zo ook op 20 april1982. De voorzitter opentde ledenvergadering ensluit deze direct: geenleden aanwezig. Na eenhalf uur opent de voorzitter,zoals het huishoudelijkreglement voorschrijft, deledenvergadering opnieuw.Met de constatering dat erslechts twee leden aanwe-zig zijn en omdat zo'n aan-tal te weinig is sluit devoorzitter de vergaderingdefinitief. Dat laatste is vol-gens de huidige reglemen-ten niet meer mogelijk!Overigens ging men inonderhavige gevallen ver-der met een bestuursverga-dering, het bestuur wastoch aanwezig.

Onder voorwaardenHet bestuur bespreekt op25 juni 1984 een aanbodvan een beeld, voorstellen-de Michiel de Ruyter. Debeeldhouwer stelt hetbeschikbaar aan de vereni-ging onder voorwaarde dathet beeld niet in eigendomvan de gemeente zal wor-den gegeven.

Allemaal vragen die beantwoord moeten worden op hetmoment dat wordt afgesproken dat Addie Weijermans innovember 1985 de sleutel ophaalt van de Willem III kazer-ne die als vervangend onderkomen moet gaan dienen voorde vereniging.Daarnaast zijn er de zorgen om goederen die verdwijnen uitde oude vismijn aan de Koningsweg waar zij tijdelijk zijnopgeslagen.Het voortdurend overleg over een nieuw gebouw, op enigmoment zelfs met een verdieping, neemt veel tijd en ener-gie in beslag en duurt het bestuur ook veel te lang.Men moet ook op zoek naar locaties waar grote activiteitenkunnen worden gehouden. Zo wordt het carnavalsbal in hetclubhuis van Zeeland Sport gehouden en worden de kinde-ren per bus vervoerd naar speeltuin Lammerenburg voorhun carnavalsfeest.De vereniging komt ook in financiële moeilijkheden, getuigeeen brief van voorzitter Verbunt aan de gemeente Vlissingen.In deze brief geeft de vereniging aan dat de toegekende sub-sidie voor 1987 onvoldoende is aangezien de vereniging geeninkomsten heeft gehad omdat de activiteiten hebben stilgele-gen. Het leden-aantal loopt bovendien sterk terug.Nadat de bodem is gesaneerd, wordt in juni 1986 begonnenmet het terugplaatsen van de speeltoestellen en daarmeewordt een periode van herstel ingeluid.Uiteindelijk gloort het licht helemaal aan de horizon als op2 november 1987 wordt begonnen met de bouw van hetnieuwe verenigingsgebouw aan de Paardenstraat.

16

Misschien illustratief voorde situatie waarin de speel-tuin zich bevond: het verle-

den wordt (gedeeltelijk)verbrand op het terrein vande speelruin om tijdelijk te

verhuizen naar deWillem III kazerne.

Een nieuwe toekomstNa veel overleg over de uitvoering van de bouwplannen metbijsturingen en wijzigingen, besproken in de bouwcommis-sie, wordt op 10 juni 1988 de sleutel ontvangen om met deafwerking en inrichting van het gebouw te kunnen begin-

nen. Daarna kunnen alle activiteitenweer worden opgestart en wordennieuwe ideeën ontwikkeld. Zowordt in maart 1990 een biljart ingebruik genomen. Maar ook de uit-breiding of vervanging van oudebestaande speeltoestellen wordt terhand genomen. Zo komt er eenkabelbaan en een loopbrug aanbestaande bebouwing bij de bunker.De positie van speeltuin in eennieuw gedeelte van de wijk moetook nog even wennen getuige eenoverleg met buurtbewoners overgeluidsoverlast van de trampoline,begroeiing en vooral het onderhoudvan de groenvoorziening alsmedede openingstijden. Inmiddels kanworden gesteld dat de Oude Stadweer zijn vertrouwde plaats in dewijk heeft en worden de activiteitendoor veel buurtbewoners bezocht.

17

Het einde van een specta-culaire attractie in de speel-tuin, de hoge glijbaan werdte gevaarlijk...................

Er wordt een begingemaakt met de bouw van

het nieuwe onderkomenvoor de Oude Stad

Bij het 40-jarig bestaan in 1993 ontstaat het plan de speel-tuin op en top in orde te brengen. Allereerst moetenondeugdelijke toestellen worden weggehaald. De bootjes-schommels, wippen, en vooral de grote hoge glijbaan zullengesloopt moeten worden. Op 19 oktober 1994 is de speel-tuin opnieuw ingericht en verrijkt met een glijbaan vanaf debunker, een paviljoentje, een klauterbaan de bunker op enschommels. De kinderen van de Oude Stad houden, tijdenshet 40-jarig jubileum, een eigen verkoopdag om geld in tezamelen waarvoor ze een speeltoestel willen kopen. Hetwordt een duikelrek. De speeltuin lijkt weer voor een aantaljaren klaar te zijn. Als in 1993 de koersbalclub van start gaat met 16 deelne-mers, is ook aan de activiteiten weer een uitbreiding gege-ven.

ActiviteitenBij het opstarten en organiseren van activiteiten is o.a.Addie Weijermans-Lobbezoo vaak betrokken (geweest) envooral het draaiende houden kost veel tijd en energie. Naasteen periode als bestuurslid te hebben gefunctioneerd, zijnhet vooral de activiteiten die haar belangstelling hebben.Meer dan 25 jaar bezig zijn met diverse activiteiten, weke-lijks, maandelijks of incidenteel. Nog steeds heeft Addieeen aantal activiteiten onder haar hoede:Kinderclub vanaf 1972-1997Damesgym vanaf 1976Fietsdag vanaf 1976Gourmetavond vanaf 1976

18

Roken……………….Een onderwerp dat reedslang de aandacht heeft vanhet bestuur van de OudeStad. In de koffiepauze tij-dens de bestuursvergade-ring van 9 maart 1981besluit het bestuur dat tij-dens de bestuursvergade-ringen niet meer gerooktmag worden………….eenbesluit in de pauze, mis-schien dat er daarom nogsteeds gerookt wordt tij-dens de bestuursvergade-ringen.

Tafeltennisactiviteit in hetoude gebouw

Terugkeer naar dePaardenstraatIn de Willem III bereidt hetbestuur de terugkeer vande speeltuin en bouw vaneen nieuw clubhuis aan dePaardenstraat voor en pro-beert de vereniging draai-ende te houden. In 1986ziet dat bestuur er als volgtuit: Johan Verbunt, Til Klap,Jos Klap, AddieWeijermans, Marijke Meijer,Johan van Pelt, de heerReg Quick, Kees Marijs,Addy Vrijenhoek.

Avondvierdaagse vanaf 1976-2000Bloemschikken vanaf 1983Peutergym vanaf 1991Activiteiten door anderen overgenomen en ‘actief’ gehouden:Koninginnedag vanaf 1973Kerstspel vanaf 1975St. Nicolaas vanaf 1976Ook anderen namen initiatieven voor activiteiten met eenlangdurige periode:Kaarten vanaf 1976Darten vanaf 1989Biljarten vanaf 1994Bingo vanaf 1990Peutermorgen vanaf 1989-2002Koersbal vanaf 1994Kinderclub vanaf 2000Zo groeit, vormgegeven met een groot aantal andere vrij-willigers, een flink aantal activiteiten.

KeetEen houten keet, beschikbaar gesteld door Scheldebouw, islang een onderwerp van gesprek tijdens vele bestuursverga-deringen. Het bouwsel komt in 1992 ter beschikking van despeeltuin. In de loop van 1993 worden stappen ondernomenom de keet op te bouwen. Een bestemming voor de Keet isnog onduidelijk. Voor de verdere afbouw wordt gewacht totde huizen in de Gravestraat worden afgebroken en daarkomt misschien hout vrij dat gebruikt kan worden voor deKeet.

19

Bijzonder jubileumIn het verslag van debestuursvergadering van 6 oktober 1987 staat datAddie een geschenk ont-vangt in verband met haar16-jarig jubileum………….

Het kerstspel opgevoerddoor kinderen van de Oude

Stad is al vele jaren eenvast onderdeel van alle

activteiten

Twijfel over de toestand waarin de Keet verkeert geeft in1994 aanleiding tot nauwkeurig onderzoek.Over de uitkomst van dat onderzoek ontstaat sterk verschilvan mening maar in oktober 1996 komt er een dak op deKeet!Uiteindelijk wordt op 9 december 1999 de Keet geopenddoor wijkwethouder Henk de Haas. De bestemming is danook duidelijk. Er blijkt een duidelijke behoefte te bestaanaan een eigen onderkomen bij jongeren die gezien hun leef-tijd niet meer in de speeltuin terecht kunnen.De Keet wordt een jeugdhonk waar de jongeren zelf verant-woordelijk zijn voor programmering, onderhoud en open-stelling, al zal er altijd begeleiding van volwassenen zijn.

Veiligheidsbesluit speeltoestellenJuist op het moment dat onze speeltuin helemaal op orde is,komt in 1997 het Besluit Veiligheid voor Attracties enSpeeltoestellen aan de orde. Voor onze speeltuin betekentdat een onderzoek door een erkend bureau van alle toestel-len om duidelijkheid te krijgen of deze toestellen voldoenaan deze nieuwe eisen.De uitkomst voor de gezamenlijke Vlissingse speeltuinen istamelijk catastrofaal. Er moet voor ruim 200.000 guldenaan toestellen worden vervangen. Voor de Oude Stad komthet bedrag neer op meer dan 50.000 gulden. Tel uit jewinst!Na overleg met de gemeente Vlissingen komt ook de sane-ring van het aantal speeltuinen aan de orde.

20

De wijkwethouder Henk deHaas (achterin) heeft de

Keet officieel geopend enbrengt als cadeau een

heleboel cd’s mee die hijsamen met een groep

Keet-bezoekers heeft uitge-zocht.

Deze twee zaken worden gezamenlijk onderwerp vangesprek om te komen tot enige vorm van mogelijke finan-ciering van de ontstane problemen.

Deltaplan SpelenJuist op het moment dat financiering van te vervangenspeeltoestellen onderwerp van discussie is tussen degemeente Vlissingen, de Oude Stad en speeltuinverenigingLammerenburg meldt de NUSO zich als gesprekspartner enpresenteert het Deltaplan Spelen. Een initiatief waarmeelandelijk een aantal speeltuinen geheel opnieuw ingerichtzal worden maar ook een andere financiële basis moetenkrijgen. Tijdens een breed overleg met delegaties van deOude Stad en Lammerenburg, de NUSO en de wethoudermevrouw Poppe-de Looff wordt uiteengezet wat het Delta-plan Spelen voor de betrokken speeltuinen kan betekenen.Belangrijk daarin is o.a. een nieuwe visie op de continuïteitvan de speeltuinen, welke mogelijk gemaakt moet wordendoor een jaarlijkse reservering van 10% van de aan te schaf-fen speeltoestellen om zodoende na de afschrijvingsperiodenieuwe toestellen aan te kunnen schaffen.De projectgroep Delta Plan Spelen wordt geïnstalleerdwaarin zitting nemen twee vertegenwoordigers van iederespeeltuin, Rinus Goedemondt namens de gemeente, Marlie

21

Paars?Op 9 augustus 1988 wilMarino weten of er 10 sep-tember paars gereden kanworden, dat is praktischniet mogelijk………………

Als gevolg van de veilig-heidskeuring moesten een

flink aantal toestellen uit despeeltuin verwijderd wor-

den. Het betrof voorname-lijk het deel van de speel-

tuin dat bestemd is voor dejongste bezoekers. Daar

stond helemaal niets meer.Als tijdelijke oplossing werdeen aantal kunststof speel-

toestellen aangeschaft.

Blok, later vervangen door Harrie Been namens Scoop, ter-wijl P2O (opbouwwerk) Peter Gillissen als gespreksleiderlevert. Vaak is Willem van Os namens de NUSO(Nederlandse Unie Speeltuin Organisaties) aanwezig.Belangrijke subsidieverstrekkers zijn CommissieGeïntegreerd Spelen en Speel op Zeker, waarin een aantallandelijk hulporganisaties zijn vertegenwoordigd. Per pro-ject is een bedrag van 80.000 gulden beschikbaar. Het blijktechter dat in alle andere projecten sprake is van één speel-tuin per project! Na deze hindernis te hebben overwonnenonstaat de unieke situatie dat in Vlissingen eigenlijk tweeprojecten van start gaan: de Oude Stad en Lammerenburg,terwijl de eerste 15 projecten gelijkelijk over het land ver-deeld zouden worden. Het betekent voor de beide vereni-gingen wel dat iedere speeltuin over de beoogde subsidie-bedragen zal kunnen beschikken. Ook de gemeente Vlissin-gen neemt haar deel in de financiering van beide speeltui-nen voor haar rekening.Nadat ook andere fondsen zich bereid hebben verklaard debeide projecten te steunen kunnen de plannen worden uitge-voerd. In het geval van de Oude Stad gebeurt dat onder lei-ding van speeltuinarchitect Jootje Vaas.De inbreng van de Oude Stad bestaat uit vele uren, dagen,weken van mankracht. Verschillende vrijwilligers nemen ervakantie voor op! De eerste werkzaamheden bestaan uit hetverwijderen van speeltoestellen, of delen daarvan, die nietmeer aan de veiligheidseisen voldoen. Daarna kan worden

22

SpeeltuingezinDat je als gezin ook intensbetrokken kan raken bij deOude Stad, weten ze b.v.bij de familie Klap ook.Vader Adrie werd in 1964gevraagd mee te willen hel-pen bij werkzaamheden inde speeltuin………… Datwordt een jarenlangebetrokkenheid op veel ter-reinen. Eenzelfde positiedie Jos jarenlang zal inne-men. Als jongen vergezelthij zijn vader met name bijde werkzaamheden op hetspeelterrein, het gebouwen de toestellen. Ook hijwas bestuurslid, maar voor-al man van het onderhoud;verbouwingen en nieuw-bouw hadden en hebbenzijn voorkeur. Beiden heb-ben vele uren geïnvesteerdin de oude speeltuingebou-wen en hebben de ontrui-ming daarvan met ledeogen aangezien. Aan decarnavals activiteiten heb-ben zij ook hun bijdragengeleverd. o.a. met het bou-wen van de carnavalswa-gen. Til was zo’n 17 jaar devertegenwoordigster van deOude Stad in het VlissingsSpeeltuin Verbond, waar zijjarenlang voorzitter vanwas. Bij iedere bestuursver-gadering deed zij verslagvan de ontwikkelingen van-uit het ‘Verbond’. Voor devereniging haalde ze 25jaar de contributie opwaardoor ze het directecontact tussen het bestuuren leden was. Zij is nogsteeds een vaste mede-werkster achter de bar bijverschillende activiteiten,terwijl Jos nog bij o.a. ver-bouwingswerkzaamhedenbetrokken raakt.

Een begin van de werkzaamheden waardoor de speeltuin opnieuwzal worden ingericht

begonnen met een gigantische klus van het opnieuw inrich-ten van de speeltuin, die een uniek beeld krijgt.Het is speeltuinwachter ‘ome’ Jan Veerman die de eer tebeurt valt om op zaterdag 5 juni 1999 de hernieuwde enveilige speeltuin te heropenen. In een overvolle speeltuin-zaal willen kinderen en volwassenen erbij zijn als de speel-tuin weer in gebruik kan worden genomen.

23

Vrijwilligers van de OudeStad aan het werk, soms

onder slechte weers-omstandigheden

Gezien deze belangstelling is deze klus opnieuw niet voorniets geweest. Met de opening wordt opnieuw een periodeafgesloten van enorme extra inzet, zowel organisatorisch als‘ambachtelijk’ door medewerkers van de Oude Stad enbuurtbewoners.

Met veel voldoening is een grote klus geklaard, het zal nietde laatste zijn, maar dat kan alleen de toekomst ons leren.Daarmee bewijst zich ook hier de wijsheid: “Wie geenhistorie heeft, heeft ook geen toekomst.”

De kampeerweekenden behoren tot de laatste nieuwe activiteitenin de nieuwe speeltuin.

24

SpeeltuinverbondAl tijdens de oprichtingsver-gadering van de Oude Stadoppert de heer Goedbloedde gedachte dat deVlissingse speeltuinensamen moeten werken.Een overtuiging die gestal-te krijgt in het ontstaan vanhet Vlissings SpeeltuinVerbond. Het verbond is degesprekspartner van degemeente. Daarnaast wasjarenlang het organiserenvan de jaarlijkse kindermid-dag door het Verbond eenhoogtepunt voor deVlissingse speeltuinvereni-gingen. Honderden kinde-ren waren aanwezig inBritannia of de Scheldehal.Maar van deze activiteitloopt eind jaren tachtig debelangstelling terug en zijstopt midden jaren ’90.Overleg met de gemeenteblijft de belangrijkste taak.In 1997, tijdens een bijeen-komst op het stadhuis metde wethouder komt desanering van de Vlissingsespeeltuinen aan de orde.Ook daar is het Verbondpartij in een ongemakke-lijke situatie. De saneringresulteert in het sluiten vande speeltuin deBloemenlaan (VSV) en deIrislaan (de Schommelaer).Uiteindelijk legt ook despeeltuin op ’t Fort hetloodje, voornamelijk doorinterne strubbelingen.Strubbelingen waarin hetVerbond ook heeft getrachtte bemiddelen en oplossin-gen aan te dragen. Verderwas er overleg over hetafstemmen van de contri-buties, openingstijden enzaken die een gezamenlijkbelang hebben.

De klimtoren op de bunker, een silhouet van een nieuwe speeltuin.