Đạo Đức Kinh

7/26/2019 o c Kinh

1/19

Trung Tm H Tng - Trang Ch

T Tng Lo T Qua Quan im Pht Hc

Vin Minh

TH DCH V L GII LI CHNG I LO T

O C KINH

Trc y, trong bo Co Thm, chng ti c vit bi Gp v hai ch o vDanh trong Lo T o c Kinh. Nn c nhiu bn c ngh chng ti dch v giiton b chng I. LTK ch khng gii hn trong phm vi hai cu u ca chng ny.Tic rng hi chng ti khng c th gi dch tip. Nay nhn vit bi Ng nhn tnh biquan tiu cc trong LTK chng ti xin tip tc dch v ch gii li ton b chng I,LTK theo cch nhn ring ca mnh.

Hai cu u ca Chng I LTK, chng ti vn gi quan im nh c nhng cthm bt v sp xp li cho ph hp hn vic dch gii ton chng, ng thi chomch vn c lin lc v ngha c nht qun.

C th ni, ch ring chng I Lo T o c Kinh cng ni ln ton b ttng o hc ca Lo T. Cho nn vic dch gii chng ny cn phi ht sc thntrng, nu khng s phn li ct t tinh thn o hc m Lo T o c Kinh mun giithiu vi chng ta.

Chng ny gy nhiu tranh lun hng nghn nm nay v c phng din chm cu,dch thut ln l gii. V vy rng ng so snh, trc khi a ra cch dch gii ringca mnh, chng ti s c gng trnh by trung thc mt s cch dch gii tiu biu khc.V lc u chng ti s ghi nguyn vn chng I khng c chm phy d so snh vinhng cch chm phy v sau.

By gi tin vic theo di chng ti xin ghi di y nguyn vn chng I Lo To c Kinh:

o kh o phi thng o Danh kh danh phi thng Danh v danh thin achi th hu Danh vn vt chi mu c thng v dc d quan k diu thng hu dc dquan k kiu th lng gi ng xut nhi d danh ng v chi huyn huyn chi huhuyn chng diu chi mn.

C mt iu may mn l s ch chng I trong cc bn u ging nhau, ch khcnhau v chm cu, dch thut v l gii m thi. Ngay c v chm cu th ch bt ng vchi tit cn tng qut th vn l nht tr. Do mt ln na chng ti li phi ghi ra cchngt cu m mi ngi u ng , ng thi nh s cu tin vic trnh by:

1. a) o kh o phi thng o

b)Danh kh Danh phi thng Danh.

2. a) V danh thin a chi th,

b) Hu danh vn vt chi mu.

3. C

a) Thng v dc d quan k diu

b) Thng hu dc d quan k kiu.

4. a) Th lng gi ng xut nhi d danh. ng v chi huyn, huyn chi huhuyn, chng diu chi mn.

A/ By gi chng ti xin trnh by cu I.a. V cch ngt v th phn ln cc bn u cdu phy gia o kh ov phi thng o. Mt s bn khc khng c du phy, v cho mch vn lin tc. Chng ti cng ng khng cn du phy v khng

phi l hai v ring.

V phn dch ngha th chng ti ghi nhn mt s bn dch nh sau:

1) Bn dch Lo T o c Kinh (in ln th nh, nm 1970) do c Nghim Tondch: o c th ni c khng phi o thng.

converted by Web2PDFConvert.com
http://www.web2pdfconvert.com/?ref=PDFhttp://www.web2pdfconvert.com/?ref=PDFhttp://localhost/var/www/apps/index.html

7/26/2019 o c Kinh

2/19

2) Bn Lo T o c Kinh (nh xut bn Vn hc, nm 1991, do c Nguyn DuyCn dch: o (m ta) c th gi c, khng (cn) phi l o thng.

3) Bn Lo T o c Kinh (Nh xut bn Vn Ha, nm 1994) do c NguynHin L dch: o m c th din t c th khng phi l o vnh cu bt bin.

4) Bn Lao Tzu Tao Teh Ching (St. Johns University Press, New York 1961) doJohn C. H. Wu dch: Tao can be talked about, but not the Eternal Tao.

5) Bn Lao Tsu Tao Te Ching (Vintage Books Edition, September 1972) do Gia-FuFeng v Jane English dch: The Tao that can be told is not the Eternal Tao.

6) Bn dch ca J. L. L. Duyvendak (Maisonneuve, 1953): La Voie vraiment voieest autre quune Voie constante.

Nh vy, phn ln cc dch gi u ng xem ch o th nh trong o kho l ng t vi ngha l ni, bn, gi, din t. Ch c J. L. L Duyvendak cho l danh t,nn ng dch l o thc l o th khc vi o thng hng.

Chng ti khng hon ton ng vi Duyvendak v ngha nhng nht tr vi ng cba ch o trong cu o kh o phi thng ou l danh t. V im ny chngti s trnh by sau, by gi chng ti xin bn qua v tc gi v thi gian trc tc ca LoT o c Kinh mi xc nh c ngha mt s t nh o, Danh mun m ch iug.

Lo T o c Kinh l mt tc phm gy nhiu kin bt ng v thi gian trctc cng nh tc gi. C thuyt cho rng Lo T vit o c Kinh, theo li yu cuca Don H, mt vin lnh quan gi i, trc khi mt mnh i vo sa mc mai danh ntch. Nhng cng c gi thuyt cho rng ngi vit Lo T o c Kinh l mt hu bin danh no ca Lo T, mn tinh thn v vi v hnh nh hn nhin ca ng lo citru thong dong th ngoi ny ph phn ci o Hu Vi ca Khng, Mc. Thuyt nyc hu ht cc trng phi dch gii Lo T o c Kinh u ng . Nh vy, LoT o c Kinh phi ra i vo khong sau Khng, Mc v trc Mnh, Trang.

Bng chng l trong Lo T o c Kinh c rt nhiu on ph phn Khng, Mcnh:

- Ph nhn gi tr ca o Ng Thng(Nhn, ngha, l, tr, tn). Lo T o cKinh vit:

Tht o nhi hu c, tht c nhi hu nhn, tht nhn nhi hu ngha, tht nghanhi hu l, ph l gi, trung tn chi bc nhi lon chi th.

(Mt o mi ti c, mt c mi ti nhn, mt nhn mi ti ngha, mt nghami ti l. i l y l s mng manh ca lng trung tn m m u ca lon lc)-LTK ch. 38

- Dp thnh tr, khng trng hin (Thnh tc l vua cha t tiu chun Vngo theo Khng T, cn hin l bc tr c song ton theo Mc T). Lo T o cKinh vit: Tuyt thnh kh tr, dn li bch bi(Dp thnh b tr dn li trm ln) -LTK ch. 19. Bi v d l bc minh qun th cng vn em mu tr tr dn, tuy dn cth c hng giu sang sung tc nhng ri sinh ra tham m trong b li danh. Chibng Thng s dn v tri v dc) - LTK ch. 3, th dn c li hn nhiu.

Cn i vi quan nim trng dng bc hin ti ca Mc gia th Lo T o c Kinhvit: Bt thng hin, s dn bt tranh(Khng cao hin ti khin dn khng tranhginh) LTK ch. 3. in hnh nh chuyn Bng Quyn Tn Tn chng hn, v tranh tidanh m hi nhau.

- Khng tn th mt ng Tri (Thin) hoc Thng () hu th, d di hnhthc trit hc hay tn gio. Lo T o c Kinh vit Thin php o (Tri bt chco) - LTK ch. 25. Hoc Hu vt hn thnh, tin thin a sanh ng bt tri kdanh, t chi vit o (C vt hn n m thnh, sinh ra trc c tri t ta khngbit tn l g, nn tm gi l o)- LTK ch. 25. o trng khng nhng dng mikhng y, khng ai sinh ra n nhng c trc tng (o xung nhi dng chi hocbt doanh ng bt tri thy chi t, tng chi tin )- LTK ch. 4.

Lo T cng dng ch thin (Thin chi o) nhng vi ngha l lut t nhin trongtri t, ch khng phi l ng Tri).

- Bc b s hon thin c nhn theo o c hu vi.T o c trong LoT o c Kinh hon ton khc vi o c thng dng trong Nho gio c ghitrong sch i Hc: i Hc chi o, ti minh minh c, ti thn dn, ti ch chthin.(o ca i Hc ch lm sng t ci c sng, ch i mi ngi dn,

http://www.web2pdfconvert.com/?ref=PDFhttp://www.web2pdfconvert.com/?ref=PDF

7/26/2019 o c Kinh

3/19

ch dng ni ch thin). Cho nn o ca Khng T c xem l Tu vi chi phngphptc l phng cch rn luyn tu chnh khai ha con ngi t n ch ch thin.Nh vy ch thin l kt qu ca n lc con ngi.

o trong Lo T o c Kinh l o v vi t nhin m vn vt t khai ha (othng v vi vn vt tng t ha) LTK ch. 37), uyn o thanh tnh (uyn h, trm )- LTK ch. 4, nn khng th ni nng ngh bn, khng dng l tr, t tng nm bt, licng khng th do n lc con ngi m t c. o t n hon thin trong bn chtch khng phi l tiu chun ch thin do con ngi t ra, nh mt l tng cu tonm lng dc vng mun vn ti.

Phi chng Tam Cng, Ng Thng, Tam Tng, T c v.v l nh cao ch thinm con ngi dng li nh mc tiu ti hu? Phi chng, tu thn, t gia, tr quc,bnh thin h l l tng tuyt i ca con ngi hay ch l ci o t ra theo thigian, khng gian v th hiu ca con ngi? Nu vy th o cng s do thi gian,khng gian v th hiu con ngi o thi, v vy th tt nhin khng phi l oThng.

- Bi xch l tng cng danh. Theo Nho hc, ngi qun t l ngi mumc, rng ct ca thin h cho nn phi lp cng bi c, v phi c danh g vi nisng. Lo T li ch trng v k, v cng, v danh. V nu c g lm cho thin h thcng cng thnh nhi pht c (vic thnh m khng li) - LTK ch. 2, hoc ni rhn cng toi thn thoi, thin chi o(o l gia tri t l xong vic th lui thn) -LTK ch. 9, hoc Cng thnh bt danh hu(vic xong khng th tn) LTK

ch.34), v o vn kn o khng cn tn tui (o n v danh) - LTK ch. 41.

V nhng l do trn, m Lo T o c Kinh a ra phn bc o Hu Vi,chng ti ngh rng, nhng ch o trong cu l m ch o hu vi v o V vi, okhng phi thng v o thng. Vy d phn bit chng ti tm nh s nh sau:

o (1) kh o (2) phi thng o (3).

a/ o (1)l o nhn vi, tng i, l h thng lun l v trit hc do l tr con ngit ra. l chn l mc c (vrit conventionnelle), hoc chn l tng i (vritrelative). Trong Pht hc gi l tc (sammuti sacca), chn l ca th gian. y cbit m ch o hu vi ca Khng, Mc.

b/ o (2)l o t nhin, v vi, l thc ti tuyt i, l th gii bn nguyn chn

thc trong t tnh. Nh Pht gi l chn nh (yathbhta) thc tnh(sabhva), n vtngoi l tr, ngn ng, khi nim trit hc v h thng lun l. l chn l cu cnh(vrit finale) hoc chn l tuyt i(vrit absolute). Thut ng Pht gio gi l chn hay nht ngha (paramattha sacca), chn l khng phi thuc nhn vi, ch nh.

c/ o (3)ng ngha vi o (2) nhng nhn mnh yu t thngca o chthc. Thng y khng i lp vi v thng, nn khng th dch l thng hng, vnhcu hay bt di bt dch. Trong o t nhin, v vi, thng hay v thng u bnh ng.

Trong Vi Tiuc k cu chuyn v vnh cu nh sau:

Mt o s tu php trng sinh gp mt Thin s lin hi:

- o Pht c tin mt th gii vnh cu khng?

S ch mt git sng trn a hoa ph dung va mi n, ni:

- C, y chnh l th gii vnh cu.

o s ngc nhin:

- c Pht cng ni: Cc php hu vi l v thng kia m?

S ni:

- Th ng tng ci g lu di mi l vnh cu sao?

Tuy a hoa ph dung sm n ti tn nhng n ang biu hin tnh thng (t

nhin, v vi) ca o. Thng hng, vnh cu, m bn ting Anh dch l eternal, ch lthi gian ko di bt tn, l nim m c kht khao m nhiu ngi kim tm v vng. Vh khng bit rng vnh cu chnh l st-na sinh dit, hay ni ng hn l vt khi thigian (akliko), mt tnh cht tt yu ca thc ti (php dhamma). Trong Pht hc t khidng ch thng m ch ni l chn thng trnh nim thng hng trong thngkin ca t o. Chn thng vt ra ngoi khi nim v thng v thng ca thi giantm l ca t tng. Nhng chn thng li ng ngha vi thc tnh v thng (v


7/26/2019 o c Kinh

4/19

thng th thng). Do chng ti hon ton ng vi c Nghim Ton v c NguynDuy Cn l c nguyn ch thng, rt hm sc, m khng cn dch ngha.

Ring ch khchng ti xem nh mt ng t. ng ra n ch l mt tr ng t(auxiliary verb), nhng chng ti ngh rng ng t theo sau c gin lc (hiu ngm) cho bn cu u mi cu ng su ch. Trong thi ph cch gin lc ny rt thngdng. Cho nn ch kh chng ti dch vi ngha c th la, c thcho l, cemso snh vi. Vy ton cu chng ti dch nh sau:

o hu vi (1) m c th cho l o thc (2) th khng phi o thng (3)

o hu vi do con ngi thi thit (nhn vi) nh Tam cng, Ng thng, Tam tng,T c, v tha, kim i v.v c th l o c nhn lun rt hu ch gia cuc i, nhngnu em so vi o v vi t nhin thin bin vn ha, th n vn cn nm trong vng quyc hn hp, ty thuc thi gian, khng gian do con ngi ch nh ch khng phi l

o thng.

Ni theo ngn ng trit hc th cu ny c th dch l: chn l mc c (conventionaltruth) m c em so vi chn l cu cnh (final truth) th vn cn qu hn hp, khngth l chn l ph qut c (universal truth).

Cng vy, nu dch theo ngn ng Pht hc th cu ny c ngha l: Ch nh php(pannatti dhamma) so vi chn ngha php (paramattha dhamma) th ch thuc v thgian php (lokiya dhamma) ch khng th l xut th php (lokuttara dhamma) c.

B/ Trong cu I.b Danh (1) kh Danh (2) phi thng Danh (3)cng vy, v i nhautng ch vi cu I.a nn ba ch danh phi l danh t mi hp l. Nhng trc khi trnhby quan im ring ca mnh, chng ti xin trch dn mt s bn dch khc nh sau:

1) Bn Lo T o c Kinh do c Nghim Ton dch: Tn c th gi c khngphi tn thng.

2) Bn Lo T o c Kinh do c Nguyn Duy Cn dch: Danh (m ta) c th gic, khng (cn) phi l Danh thng.

3) Bn Lo T o c Kinh do c Nguyn Hin L dch: Tn m c th t ra gi n (o) th khng phi l tn vnh cu bt bin.

4) Bn Lao Tzu Tao Teh Ching do John C. H. Wu dch: Names can be named, but

not the Eternal Name.5) Bn Lao Tsu Tao Te Ching do Gia-Fu-Feng v Jane English dch: The name that

can be named is not the eternal name.

C nm bn dch u xem ch Danh (2)nh ng t vi ngha l t tn, gi tn.Nhng chng ti thy dch nh vy hnh nh hi gng, bi v l tn th sao li khnggi c? V l do chng ti ngh rng Lo T o c Kinh a ra mt thngdanh ph phn ci phi thng danhtrong thuyt chnh danhca c Khng T.

Thuyt chnh danhca c Khng T i khi cho rng: Vua phi ra vua, ti phira ti, cha phi ra cha, con phi ra con (qun qun, thn thn, ph ph, t t). iu nymi nghe c v nh l mt h lun ca nguyn l thi v trung chnhtrong Dch l, nnhon ton ng n v nht l c ch li nht nh no cho nn chnh tr o c ngthi. Nhng vn ch ai l ngi c tham quyn t nghim nht ci lut tc quy

nh vua nh th no mi xng ng l vua, ti nh th no mi xng ng l ti v.vNhng quy nh v quyn hn v nhim v ca mt v vua nh th c ng vi bn chtch thc ca v vua hay khng? Vua cng l con ngi, vi tt c bn cht mt conngi, v sao vua li c tn xng danh hiu Thin t, c quyn th thin hnh o?Cn ti cng l con ngi vi tt c bn cht ca mt con ngi v sao li b b buc phitrung thnh tuyt i vi vua, n ni, Qun x thn t, thn bt t bt trung?

Vy, nh th no mi tht l chnh danh? C th Khng, Mc a ra nhng phmcch Vng o tht hp l v tht lng thin, nhng qu l tng v qu hu vi nntrong thc t lch s khng c bao nhiu v vua c th thc hin c. V nu c thc hinc th rt c th s em li mt s n nh no m thc cht l gng p v khngbn.

Nu con ngi c sng trong bn cht t nhin v vi ca o, th c t tasng mi ngi, m tn ti trt t khng cn sp xp vn c hi ha. Lo T ni:

Ng v vi nhi dn t ha,

Ng hiu tnh nhi dn t chnh


7/26/2019 o c Kinh

5/19

(Ta v vi m dn t ha,

Ta a tnh m dn t chnh)

T Hu Nng ni: H k t tnh bn t c tc (Chng d t tnh vn t y ).T tnh l o, t c tc l c, v khng kin tnh, tc khng thy o, nn khngthy c, v khng thy c nn mi phi chnh danh, hn l iu bt c d.

Phm cht quy nh d tt n u cng khng t y nh c ln ca o. ol th tnh, c l tng dng. Tng dng t n khng tn nhng ty s dng, ty stng m t tn. t tn th c gi, nhng gi m ng lm danh vi thc, hoc hn

th na l ng chp ly danh m li b thc.

Chnh danh chng khc no tr ng tung. Ln sn khu th phi ng vai cho ngkch bn, nhng c nhp vai n u cng ng qun con ngi thc ca mnh.

Chuyn xa k rng, c mt anh chng chuyn ng vai vua trong mt gnh ht. Mthm i ngoi ng, ang i bng, thy ngi bn ch, anh vut ru phn: Khanh hymau dng ln trm mt chn ch. Ngi bn ch tng thng in toan b chy. Vuani gin qut: Bay u, hy chm u n cho ta. Nhng nh vua ch nghe ting ci rca nhng ngi b hnh p li.

Chnh v ci bnh say m ng tung di nhn hiu chnh danh m bao nhiu cnghu khanh tng chng khc no mng t ty sinh. Cho nn Lo T o c Kinhmi ging ln hi chung cnh tnh: Danh kh danh phi thng danh nh thcnhng ngi ang ng qun trong cht h danh mng o.

Nh vy, theo chng ti hiu, 3 ch Danh trong cu 1.b u l danh t vi ngha ltn, nhng m ch ba s kin khc nhau. Trong Abhidhamma Pht gio c phn bit hailoi tn: Tn ch mt khi nim vt c thc (vijjamna nmapannatti = danh khi nimthc), v tn ch mt khi nim vt khng c thc (avijjamna nmapannatti = danhkhi nim gi).

Danh chnh l tn gi vt c thc th v khng c thc th. Chng ta tm gi tnkhng thc th l tngi nhv tn c thc th l tn ch nh d phn bit:

1) Tn gi nhl tn m ni dung mun m ch khng c tht. N ch ni ln tnhcht m ngi gi quy nh p t ln mt s vt.

V d nh: vua, ti, cha, con, chng, v, anh, em v.v ch c tnh cht qui nh v mttn ti trt t v lun l x hi d quan h tip xc vi nhau.

Hoc nh: ch tch, th tng, gim c, cng nhn, k s, bc s v.v ch c tnhcht qui nh v mt a v, chc nng d phn chia quyn hn, nhim v ca mingi.

Hoc nh: ti, anh, n, chng ti, cc anh, chng n v.v... ch c tnh cht qui nh vmt xng h, i din cho nhn vt c ni n trong quan h vi nhau.

Hoc nh: L Vn A, Nguyn Th B, Trng nh X v.v c dng nh nhng khiu nh du h s c nhn ca mi ngi.

Hoc nh: i, xoi, mo, ch, ngi, vt v.v c tnh cht quy nh v mt ging loi

ca mi s vt d h thng ha.V cn rt nhiu loi tn tng t, nhng ni chung l ch c tn khng c thc. Nu

khng thy c tnh cht rng khng ca n th rt d chp danh lm thc ri dng ln otng v ng v php.

V d, khi ni ti l cha, th phi hiu rng hon ton ch l mt khi nim gi lp.Ti l tn gi lp, cha cng l tn gi lp. C hai u l hu danh v thc.

Mi ngi c th cng lc mang nhiu tn gi khc nhau: Anh ta t gi mnh l ti,nhng ngi khc gi anh ta l my, n, em, anh, ch, bc, con, chu, cha, ng, ng ni,ng ngoi, bc s, gim c v.v v li cn mt tn ring Nguyn Vn X na. Vy trongnhng tn gi tn no l tn tht ca anh? Nu qu tht anh ta l cha, bt di bt dch, thsao li c gi l ch, chu, anh, em na? n gin ch v l tn gi nh

(avijjamna nmapannatti) th lm sao tm cho ra c thc th!Lo T hi:

Th ch hu danh

Danh dic k hu,


7/26/2019 o c Kinh

6/19

Ph dic tng tri ch

Tri ch kh d bt i.

(Bt u ch nh mi c tn, c tn ri, i cng phi bit dng, bit dngkhng li). Bit dng tc l khng chp vo ci h danh gi lp, cho d c l chnhdanhi na, th may ra mi trnh c li lm tai hi.

2) Tn ch nhl tn gi ci c thc. C thc th y ch c ngha l c s kinhay hin tng xy ra thc. Mt hin tng thc hu l khi d n c c gi tn haykhng th n vn hin hu. C tn ch gi thi ch khng phi chnh l thc th m nmang tn. Trong v tr bao la ny c nhng con ngi, nhng vt cha ai bit ti ttn vy m chng vn hin hu? Ngay c nhng ngi sao thy c trn bu tri cng c ch ngha u m t tn cho ht?

Vn hc Abhidhamma (A-T-m) Pht gio gi loi tn ch nh ny l danh khinim thc (vijjamna nmapannatti) ch nhng hien tng c thc th nh:

-T i:t, nc, gi, la (xin ng hiu theo ngha thng, m hiu nh yu tnhca mi thnh t trong s cu to vt cht: t l tnh cng mm v th t ca vt th,ncl tnh trn t v lin kt, lal tnh nng lnh v thnh thc, gil tnh chuyn ngv linh hot). Nu thiu mt trong bn yu tnh ny khng th cu to thnh bt c vt thno.

- Ng un:Sac, th, tng, hnh, thc. Sc:hien tng i xc trong quan h sinh

vt l. Th:cm gic tm sinh l. Tng:tri gic tng bit tnh tng ca i tng. Hnh:phn ng tm l trrn i tng. Thc:nhn bit v thu thp kinh nghim.

- 12 x:Nhn, nh, t, thit, thn, (su ni x)

Sc, thanh, hng, v, xc, php (su ngoi x)

- 18 gii:12 x + 6 thc trc khi i xc gia 6 ni ngoi x.

- 4 thng php:tm, tm s, sc, Nit Bn.

- 4 s tht:Kh, tp, dit, o.

y chng ti ch nu ra mt s tn ch nhtiu biu hu d phn bit vi tn gi

nh m thi, ch khng ni nhiu khi b lc .

By gi chng ti xin ly mt v d: khi c ai ku tn chng ta Anh X ! th tht schng c ai l Anh X c, v ch l tn gi nh, nhng m thanh pht ra t ming ngigi th c tht (thanh ngoi x). Quan nng nghe phn ng trc m thanh ca l taicng c tht (nh ni x). Chc nng nhn ra m thanh ca l tai cng c tht (nh thcgii). Cm gic pht sinh do s i xc gia m thanh nh mn nh thc, nh nghe mtai hay chi tai cng c tht (th un). S phn bit m thanh cng vi thuc tnh ca ncng c tht (tng un). Phn ng vui bun khi nghe m thanh cng c tht (hnhun). S nhn thc v thu thp ton b din trnh tng giao tm sinh vt l gia m thanhv nh mn cng c tht (thc un). Cng xin nhc li mt ln na, t c tht y khngc ngha l hng hu m ch l c hin tng xy ra, hin tng phn ln l sinhdit v thng nhng xy ra tht s ch khng h danh nh tn gi nh.

Nhng ngi kt vo danh gi nh chng khc no nm m m tng thc. Hc th hy sinh ci thn mng ang hin hu i ly cht h danh mng o. Cho nnLo T t ra mt cu hi nh thc h khi gic mng hong lng:

Danh d thn thc thn?

(Danh h v thn thc ci no mt thit hn?)- LTK ch. 44.

Cho d ci danh l chnh danhi na th cng cn qu xa vi con ngi tht(thn) ca chnh mnh.

Cn nhng ngi kt vo danh ch nhm khng thy ci c ch nh, th cngchng khc no th mi bt bng, y nc m trng.

Danh (3)l thng danhng ngha vi v danhhay nh th(yathtathat) trongPht hc. l ci tntrung thc nht t biu hin qua tnh, tng, th, dng, tc, nhn,qu, duyn, bo, v tnh cht ton din ca mi s vt (php). Mi vt u t trnh hintn mnh qua c tnh t ni (self characteristic) m Duy Thc hc gi l nhm tr t tnhqu sanh vt giitc l mi php gi c tnh ring ca mnh nh chng ta c thphn bit c.


7/26/2019 o c Kinh

7/19

Nhiu ngi khi bt gp mt vt g mi l h phi hi cho c tn, bng khng thcng phi vn dng ton b k c ca mnh xem vt ging ci g m mnh bit tnbit h. Hnh nh h ch quan tm ci tn c m ha mau mau a vo bnh ch khng g n chnh hin vt ang t xng tn mt cch trn vn ngay trcmt mnh. Hai mi nm sau khi gp li vt ny h ch cn loay hoay moi ci tn m hara v ni mt cch t tin ti bit ri, chng cn nhn thy sau 20 nm vt by gibin i ra sao!

V vy, Lo T khuyn chng ta khng nn coi trng ci tn, d l tn gi nh hay tnch nh, m ch nn ch vo tnh trng s nguyn, mc mc, khng tn khng tui ca ss vt vt (D v danh chi phc) - LTK ch. 37.

Ci tn khng tn ny mi khng bao gi thay i. Nhng xin ng hiu khng thayi l vnh hng bt bin m ch c ngha l khng b i thay theo nim khc nhau catng tn gi hay trong nim sai khc ca mi ngi. Nh yu tnh thc th (thc tnh)ng sau nhng tn gi, th khng thay i so vi s thay i lin tc ca cc nim tngi gn ghp vo cho n. (Xin lu mt iu hi t nh l thc tnh khng thay i nhnghin tng mang thc tnh th vn lun lun thay i, ngc li, khi nim v tn gi thc th thay i nhng n li khng c thc bin i v thng).

V d, cng mt hin tng m khi th gi l cha, khi th gi l con, khi l anh, khi lem, hoc ch, bc, ng, thng v.v Hin tng khi cha c nh danh th c v nhmp m bt nh (ht h hong h)nhng bn trong li hm cha tinh th (k trung hutinh), bn trong rt thc (k trung thm chn), bn trong ng tin (k trung hu tn), cho

nn ci tn khng tn(thng danh) ca n th xa nay khng h suy gim (t c cpkim, k danh bt kh) -LTK, ch. 21.

Tuy nhin, c mt iu rt nguy him d a n nhm ln gia ci khng tn nhngc khi nim v ci khng tn vt ngoi khi nim. Chnh v iu ny m trong vn hcAbhidhamma, c Pht phn tch ci tn khng tnmt cch r rng hn Lo T

o c Kinh nhiu. C hai ci khng tn:

a) Ci khng tn nhng c khi nimgi l ngha khi nim hay vt khi nim(attha pannatti), ngha l tng ch nm bt i tng qua tng (hnh nh) hay nim( ngha) ch khng thm nhp c bn th chn nh (yathtathat) hay t tnh(sabhva) ca php. Ni gn l ch thy tng khng thy tnh. Hay ch thy ngoi dinm khng thy ton din.

Ngoi din i khi gm c:- Khi nim v hnh dng (santhna) nh ni cao, sng di, t rng, my trng,

nc trong v.v

- Khi nim v tng hp (samha) nh xe, nh, lng, bc tranh, pho tng v.v.. phitp hp nhiu yu t m thnh ch khng th t nhin c.

- Khi nim v phng hng (dis) nh ng, Ty, Nam, Bc, trn, di, trong,ngoi v.v

- Khi nim v thi gian (kla) nh sng, tra, chiu, ti, xun, h, thu, ng v.v

- Khi nim v khong khng (ksa) nh h khng, l trng, k h gia cc sc ti v.v

- Khi nim v mc thin (Kasina) nh t, nc, la, gi, xanh, vng, , trngv.v.

- Khi nim v thin tng (nimitta) nh nhng hnh nh th tng, t tng, quangtng v.v. trong thin nh.

b) Ci khng tn khng khi nim tm gi l chn hay nht ngha (paramattha sacca), chnh ci thc tnh ny Lo T cng ni khng c tn nhng tm gil o (Ng bt tri k danh, t chi vit o). l th gii bn nguyn, t nhin, ca thina vn vt m o Pht gi l t tnh php (paramattha dhamm)

Trong danh ch nh nu ta b ci danh i m ch thy ci c ch nh th c haitrng hp:

- Trong trng hp thy bng tng tri (sanjnti) hay thc tri (vijnti) ch thyc vt khi nim hay ngha khi nim m thi (thy ngoi din v phin din)

- Trng hp thy bng tu tri (pajnti) th mi thy c th gii nht ngha hay bn nguyn chn thc ca o (thy ton din)


7/26/2019 o c Kinh

8/19

Cng theo vn hc Abhidhamma, c 4 tin trnh thc tip tr ngay sau mt trongnm tin trnh tm qua ng mn nhn thc i tng. y l qu trnh khi nim ha itng m tng ng vai tr then cht.

Mi tin trnh khi u bi mn hng tm (manodvravajjana) tip nhn itng php trn. Php trn ny l hnh nh thu c t i tng ngoi trn qua nm thcgic quan va mi din ra trc . Bn tin trnh thc tip tr din bin trnh t nhsau:

- Giai on 1:Tin trnh phn bit tnh c th tng phn ca i tng va ctip nhn ln u tin qua mn tip sau tin trnh ng mn. l tin trnh phn tch(attaggahana).

- Giai on 2:Tin trnh lin kt cc phn phn bit c thnh mt c tnh tngth ca i tng. l tin trnh tng hp(samhaggahana). V d c tnh sc, thanh,hng, v... hoc t, nc, la, gi v.v.

i tng ca ba giai on trn u l thc tnh php (o thng, danh thng)

- Giai on 3:sau khi nhn c c tnh tng th, bt u hnh thnh tng tngca i tng v vt khi nim (attha pannatti) xut hin, tng khi nim ny thngkhng y c th do s nm bt hi ht, thiu ch , hoc i tng khng mnh thu ht s ch , nhng cho d c quan st k th vt khi nim bao gi cng phindin. Tng c th b sung k c hoc tng tng ca mnh vo a ra mt hnh nh(tng) tng i c thkt lun c l vt g.

Phn ln giai on ny i tng b bp mo thnh mt tng ch quan khc xa vithc tng ca i tng. Chng hn thy si giy thnh con rn, nghe ting pho tngting bom.

- Giai on 4: sau khi kt lun l vt g th trong trng hp bit vt ri lptc hi tng cung cp tn gi ca vt . Trong trng hp i tng l vt l th giaion 3 s lp i lp li nhiu ln cung cp thng tin r hn cho giai on 4 c thi giant tn cho i tng. Qu trnh ny gi l danh khi nim (nma pannatti). Ngay ctrng hp vt cha bit cng vn b k c xen vo. V d nh thy ci hoa ging uichn lin t l hoa ui chn chng hn. Giai on ny cng c M Minh(Asvaghosha) gi l k danh t tng.

Nu tn gi giai on ny ch nh c thc th th gi l danh khi nim thc(vijjamna pannatti). Nu tn gi ch l gi nh khng c thc th th gi l danh khinimgi (avijjamna pannatti), nh chng ti trnh by trn.

Trong trng hp tai nghe mt tn gi th giai on 4 n trc giai on 3, v nghetn trc mi thy tng sau. V d nghe tn tri i trc mi tng ra hnh tri i sau.

Nh vy, chng ta c th a ra mt bng so snh trnh t thoi ha trong nhn thcv o vi Chn nh sau:

T nhng l gii trn, chng ti xin dch cu Danh (1) kh danh (2) phi thng danh(3)nh sau:

Gi danh (1) m c th cho l thc danh (2) th u phi l thng danh (3)Hoc nu p dng cho thuyt chnh danh th:

Thuyt chnh danh (1) m c th cho l thc danh (2) th khng phi l thngdanh (3).

Hoc ni theo o Pht th kinh in ging nh ngn tay ch mt trng, say m kinhin th ch thy ngn php ch khng thy c chn php, cng nh ham nhn ngn tayth bao gi mi thy c mt trng? Vy chng ta c th ni:

Ngn tay ch mt trng (1) m c th cho l mt trng (2) th khng phi l mttrng tht (3)

B/ Trong on II, cu a v b, u c hai cch chm cu khc nhau:- Theo Vng Bt th v danh v hu danh xem nh t kp, cho nn c th vit:

II.a. V danh, thin a chi th.

II.b. Hu danh, vn vt chi mu.


7/26/2019 o c Kinh

9/19

Bn Lo T o c Kinh ca c Nguyn Duy Cn, John C. H. Wu ly theo bn caVng Bt. Bn ca Gia-Fu-Feng v Jane English ly theo bn c khng c chm cu,nhng khi dch cng theo bn ca Vng Bt.

Theo T M Quang, Vng An Thch, T Thc, Lng Khi Siu th v v hung ring, cn ch danh l ng t, vy c th vit:

IIa V, danh thin a chi th,

IIb Hu, danh vn vt chi mu.

Bn Lo T o c Kinh ca c Nguyn Hin L, tiu lun ca c Ng Tt T vLo T, chm cu theo cch sau. Cn bn ca c Nghim Ton dng c hai cch. Chngti cng ng theo cch chm cu th hai v thy hu l hn.

V mt dch thut th ty theo cch c ngt khong khc nhau nn cng c hai cchdch khc nhau:

1) Theo bn ca Vng Bt:

- C Nguyn Duy Cn dch: khng tn, l gc ca tri t, c tn, l m ca vnvt.

- C Nghim Ton dch: khng tn l trc tri t, c tn l m mun vt.

- John C. H. Wu dch: As the Origin of heavenandearth it is nameless; as

The Mother of all things, it is the nameable.- Gia-Fu-Feng v Jane English dch: The nameless is the beginning of heaven

and earth. The named is the mother of ten thousand things.

2) Theo bn dch ca T M Quang, Vng An Thch v.v.

- C Nghim Ton dch: khng, gi l ci trc tri t; c, gi l m munloi.

- C Nguyn Hin L dch: khng, l gi ci bn thy ca tri t; C, l gi msinh ra mun vt.

- C Ng Tt T tuy khng trc tip dch nhng cng l gii theo ngha vv huch khng theo ngha v danh, hu danh ca Vng Bt.

Chnh Vng Bt ch gii v v danh, hu danh trong 3 cu II.a v II.b nh sau:Phm ci g c u bt ngun t khng, cho nn lc khng hnh, khng tn tc lngun gc ca vn vt, n lc c hnh c tn tc trng dng n, nh tr n l m nvy.

(Phm hu giai th v, c mt hnh v danh chi thi tc vi vn vt chi th, cp k huhnh hu danh chi thi tc trng chi dc chi nh chi c chi vi k mu d).

Nh th, tuy ni v danh, hu danh nhng Vng Bt cng vn cho l bt ngun tv v hu. Y nh atthapannatti v nmapannatti u xut pht t paramattha, nh chngti trnh by trong cu danh kh danh phi thng danhvy.

Do , chng ti ngh rng chm cu v dch theo cch th hai ng hn, v n s phhp v nht qun vi ton chng, nht l on III v IV k . Nhng ni v danh, hudanh cng khng phi hon ton v l, ch khng lt c ht m thi.

T v v huc chnh Lo T nhc i nhc li nhiu ln trong o c Kinh.Nhng mi ni c th c mt ngha khc nhau.

1) Vv hutheo ngha khong khng v vt th: trong s cu to ca vt cht lunlun phi c hai yu t ny mi thnh hnh c. D l mt n v nh nht nh nguyn tth cng phi c cc dng in t, m in t, trung ha t v.v. hay ni cch khc l cnhng ht v khong khng gia nhng ht gip cho nhng ht in t ny c th luchuyn c. Vt cht c hiu theo ngha sng hay lng t th cng u nh vy.

Trong Pht gio v trit hc n cng ni rng thnh phn cu to vt cht ti thiuphi c 5 yu t: t, nc, la, gi v khong khng. Vn hc Abhidhamma gi khongkhng ny l gii hn sc (pariccheda rpa) tc l h khng gii (ksadhtu). Nu thiuyu t gii hn ny th mi vt trn i s dnh lin nhau thnh mt khi lin l. Cho nn nh

c yu t v ny m chng ta mi c th phn bit c nhng ci hu. V chnh civ ny li tr thnh ci dng ca ci hu. Lo T ni: Ba mi cm chung mt bu,ngay ch khng, c dng ca xe. Nhi t lm chn, ngay ch khng, c dng cachn. c ca no lm nh, ngay ch khng, c dng ca nh. Cho nn, c l lm li, khng l lm dng.(Tam thp phc, cng nht cc, ng k v, hu xa chidng. Duyn thc d vi kh, ng k v hu kh chi dng. Tc h d d vi tht, ng k v,


7/26/2019 o c Kinh

10/19

hu tht chi dng. C, hu chi vi li, v chi d vi dng. - LTK ch. 11.)

Nh vy vt th v khong khng ha hp vi nhau to thnh mun loi vn vttrn i.

2) Vv huhiu theo ngha sinh dit: Bt k mt vt g hin hu, c hin tng, cs tng, c tng dng u gi l hu. Nhng khng c vt g t hu m khng donhiu yu t to thnh. Khi cc yu t hp th sinh, khi cc yu t tan th dit. Nh vy t v(cha c vt ) sinh ra hu (vt xut hin), ri t hu li tr v v (vt hoi dit).

V d, trng bm t hoi thnh su, su hoi thnh nhng, nhng hoi

thnh bm v.vLo T ni: Mun vt trn i sinh ra t c, c sinh t khng (Thin h vn vt

sinh hu, hu sinh v)- LTK, ch. 40.

Trong kinh Tng Nht A Hm cng vit:

Php php tng lon,

Php php t tc,

Php nng sinh php,

Php nng dit php,

Nht thit s hu,

Giai quy khng.

(Php vi php cng lon, php vi php t dt, php c th sinh php, php c thdit php, mi ci c u tr v khng).

Hoc kinh Majjhima Nikya ni:

Ci ny c ci kia c,

Ci ny sinh, ci kia sinh,

Ci ny khng ci kia khng,

Ci ny dit, ci kia dit

(Imasmim sati idam hoti

Imass upd idam uppajjhati

Imasmin asati idam na hoti,

Imassa nirodh idam nirujjhati)

Vn Hnh Thin s cng ni: Thn nh nh chp c ri khng(Thn nh innh hu hon v)v chnh l kha cnh sinh dit m Lo T mun ni v tnh cht huv ca thin a vn vt.

3) Vv hutheo ngha bn th v hin tng: v thin a vn vt do nhiu thnh thp li m hin hu nn khng c vt no c t th. Vy bn th ca tt c hin tng lkhng, hay ni mt cch khc, bn th ca hu l v. Tuy nhin chnh nh ci v m cihu mi bin ha v cng.

Lo T ni: Khong khng ca tri t ging nh ng b trng khng m bt tn,cng ng th cng ra(Thin a chi gian, k do thc thch! H nhi bt khut, ng nhid xut) - LTK ch. 5.

Trung Qun Lun ca Long Th cng vit: Ta ni php do nhn duyn sinh tc lkhng(Nhn duyn s sinh php, ng thuyt th khng). Khi Pht gio ni: Nht thit

php khng(Sabbe dhamm suat ti) tc l ni bn th ca hu l v v hin tngca v l hu vy.

4) Vv hutheo ngha th v dng: Th tnh ca thin a vn vt l o v tngdng ca o l c. o chnh l v, c chnh l hu. V th trng khng m hu thdng hoi khng ht (dng chi bt cn) -LTK, ch, 6.

Lo T ni: o trng khng m dng mi khng y.(o xung nhi dng chihoc bt doanh) - LTK, ch 4.


7/26/2019 o c Kinh

11/19

5) Vv hutheo ngha hai i cc tng sinh: t o cho n thin a vn vtlun lun l mt nht nguyn lng tnh, trong hai yu t i nghch tuy c v tngkhc nhng li tng sinh, tng nhip, tng dung, tng tc t tn v pht trin.

Lo T ni: o sinh mt, mt sinh hai, hai sinh ba, ba sinh vn vt. Vn vt cngm m bng dng, i nghch ha hp (o sinh nht, nht sinh nh, nh sinh tam,tam sinh vn vt. Vn vt ph m nhi bo dng, xung kh d vi ha) - LTK, ch. 42.

Ni mt cch d hiu hn th o chnh l ci mt trong c hai i cc. Hai icc li ha hp thnh mt (Hn chi vi nht) LTK Ch.14) thnh ci th ba, c thm dng nh tn sinh mi mi (Min min nhc tn) LTK Ch.6.

Hai i cc tng sinh l p v xu, thin v c, kh v d, di v ngn, cao vthp, m v thanh, sau v trc, trng v en, m v dng, v v hu, v.v

Cho nn Lo T ni: C v khng cng sinh, d v kh cng thnh (Hu vtng sinh, nan d tng thnh.) LTK, ch. 2, din t s sinh ha ca thin avn vt trong lut nht nguyn lng tnhca o.

6) Vv huhiu theo ngha v vi v hu vi: v vi l th gii t tnh bn nguyn,thin nhin, cht phc. Hu vi l th gii ch quan c nh, theo t kin t dc ca conngi, th gii m Duy Thc hc gi l Tam gii duy tm vn php duy thc, tc l dotm ngi bin hin ch khng phi l th gii thc tnh hay bn nguyn ca o.

Theo thin ca chng ti, th Lo T khng phi l mt trit gia a ra mt v tr

quan hay nhn sinh quan ring ca mnh, cng khng phi l mt chnh tr gia a rahc thuyt v vi nhi tr an bang t th, nh phn ln cc nh lun gii Lo T o

c Kinh thng ngh. Lo T ch thun ty l mt nh o hc, a ra nhng nguyn tcsng o m chnh ng thm chng, chim quan v th nghim trong sut i mnh.

C th ng a ra mt vi nhn xt v nhn sinh quan, v tr quan hay quan imchnh tr, ch ph phn sai lm ca trit hc v chnh tr thi Xun Thu Chin Quc mthi. Nhng v sau nhiu ngi trin khai bng cch ngy to mt s chng cngc quan im m h tm c. Nhng thm tht ny hu hay v tnh nh lc hng ttng o hc m Lo T mun gii thiu vi chng ta.

V phng din ngoi gii, nh chng ti trnh by trong phn B (danh v thc),v vikhng phi l trng thi bt ng ca na tnh (tnh l bt ng). V vicng khngphi l bn th, hiu theo ngha bn th lun ca trit hc Phng Ty, i nghch vi hin

tng. Bi v hin tng tuy chuyn bin khng ngng m vn v vi. V vi l nguyn trngca th gii thin nhin sinh ng, l tnh - tng - th - dng chn thc ca o, tc cathin a vn vt, khi cha b bp mo bi t kin, t dc ca con ngi.

Ngc li vi v vi ngoi giil hu vi ngoi gii, tc l th gii b nhn qua lngknh ca l tr, tnh cm, t tng, quan nim v danh ngn m con ngi p t. V d, khithy si dy l con rn th si dy l v vi cn con rn l hu vi.

V phng din ni gii, v vi l tm bn lai thanh tnh, lc cha khi sinh vngng m thin gi l mt mi lc cha sinh, l tm thi tuyt hc v u (dt hc chnglo)- LTK, ch. 20, hay tuyt thnh kh tr tuyt nhn kh ngha ... tuyt xo kh li vcui cng v vi chnh l kin t, bo phc, thiu t, qu dc (dt b thnh tr dt bnhn ngha dt b xo li. Thy nguyn s, gi mc mc, t ring t, t ham mun)-

LTK ch. 19.Cn hu vi ni giil tm thi y p nim, tng, t tng, kin thc, quan

nim, tnh cm, l tr...

Hin tng hu vi l mt hin tng khng th chi ci c trong th gii loingi. N hu nh chi phi mi sinh hot ca con ngi; nn o Pht cng chp nhnn nh mt chn l th gian, gi l tc (sammuti sacca), v hn phn na gio l oPht thit lp trn th gii khi nim ca tc ny. B th, tr gii, thin nh, tinh tn, nhnnhc, t, bi, h, x, v.v phn ln t nn tng trn tc . Ch c tr tu mi thy ra cth gii nht ngha (paramattha sacca) m thi. Cho nn tc cng c mt tt,mt ng ca n. Ch khi no con ngi y th gii khi nim i qu xa mi tr nn hnlon trong in o mng tng. V chnh l hu vi cui b vc thm.

Chnh lc Lo T mi khuyn chng ta nn tr v gc bng cch dp b tt cdanh ngn, s tng, quay v vi th gii bn nguyn, v vi, v vt (phc qui v vt)- LTK, ch. 14. V vthay v tng y khng c ngha l khng c g, m l vt gcng thng thng bt kh danh (mi mi khng th gi tn). Nh vy cn phi ly civnguyn s chn thc m tr ci huph phim ch quan, Nh Lo T ni: chpc chi o v d ng kim chi hu) - LTK ch. 14.


7/26/2019 o c Kinh

12/19

Cho nn ai c th bit c ci gc chnh l ngi nm c ging mi ca ovy (Nng tri c th th vi o k - LT K, ch. 14.

Nhn nhc n ch thtrong nng tri c thchng ti xin tr li ch th v mutronghai cu:

II.a V, danh thin a chi th;

II.b Hu, danh vn vt chi mu.

Ch th v ch muc khi Lo T dng vi ngha ging nhau. Chng hn trong

chng 25 Lo T ni:

Hu vt hn thnh

Tin thin a sinh,

Kh d vi thin h mu,

Ng bt tri k danh,

T chi vit o

Ch muny r rng l ng ngha vi ch thtrong cu II.a. V trong chng 52Lo T ni:

Thin h hu th,

D vi thin h mu.

Th ch th v mucng c dng ng ngha. Nhng trong cu II.a v II.b th haich ny khng nhng c ngha khc m cn hu nh phn ngha vi nhau na.

Thl gc ca thin a. Thin a c tnh tng th v ong nht, cho nn c hnghi t v gc. Cn mul m sinh vn vt. Vn vt c tnh chia bit v a th, cho nn chng phn tn ra ngn.

V phng din o hc, th khng c ngha l ngun gc ca tri t, nh kiu vtr lun ca trit hc, hoc gi thuyt Big Bang ca khoa hc, gii thch s hnh thnh vtr; v mu cng khng phi l mt ng to ha sinh ra mun loi vn vt theo kiuThng hoc Phm Thin.

Lo T cng khng c gii thch th v mutheo ngha thi cc trong Dch L kiuChu Hy Dch hu thi cc th sinh lng nghi, lng nghi sinh t tng, t tng sinhbt quiri t sinh ra mun loi vn vt.

Nhiu ngi thy o c hu v nn ngh n lng nghi, ri kt lun o l ThiCc. Hn na, Lo T ni: o sinh nht, nht sinh nh, nh sinh tam, tam sinh vn vtnn li cng inh ninh rng Lo T gii thch o theo chiu hng Dch L.

Nu Dch hc t n tuyt hc v unh Lo T, th chng ti ngh ng v

vi gi, v t gi, tch nhin bt ng cm nhi toi thng thin a chi c(Dch l v vi, vt, an nhin, lng l m cm thng thin a vn vt)nh H t 10 trong Chu Dch m t,ch khng ni o sinh nht tam sinh vn vtmt cch qu tm thng nh vy.

Nhng y, Lo T ch mun ni v mt o hc hay Tm hc, trong o chnhl bn tm, h nht nim khi thin c d phn,cho nn khi cho thin l thin th hm so o vi bt thin ri (tri thin chi vi thin t bt thin d) LTK, ch. 2.

Khi ni bn tm khi ln mt nim th ht h hong h k trung hu tng(mpm xao ng bn trong c hnh nh) LTK, ch. 21. M khi ti thin thnh tngthti a thnh hnh. Hay ni theo Abhidhamma, khi tng (sann) khi ln, nu khng ctr tu h tr th thc tnh (paramattha) sm mun g cng s tr thnh vt khi nim(atthapannatti), v khi vt khi nim hin khi th chc chn danh khi nim (nma

pannatti) s theo sau, ri t sinh ra mi chuyn xu tt, ng sai trn i.Cho nn hu v v l hai chiu ca tm thc: chiu sinh sinh ha hav chiu

thi tng mtca cng mt thc th, l o. Huchnh l phn gi o chi ngca v(xem Lo T o c Kinh, chng 40). Cng nh chn khng v diu hu lhai mt ca php, ty theo cch nhn ch khng phi hai mt cch bit. Huv vtngdung ch khng bit lp, cng nh nht a tng dung hay n hin cu thnh ca


7/26/2019 o c Kinh

13/19

Thin s Tr Nghim vy. Ni nh Thin s o Hnh th d hiu hn:

C th c t my may,

Khng th c th gian ny cng khng.

(Tc hu trn sa hu,

Vi khng nht thit khng)

V ty theo cch dng tm m ty duyn bt bin, hay bt bin ty duyn ch

khng kt vo v hay hu. Kt vo v th trm khng tr tch, kt vo hu th sinh tlun hi. Cho nn thi ca thin rt ging vi tinh thn Lo T ch s lai nhi tm thhin, s kh nhi tm ty khng(vic n th tm ng khi, vic i th tm rng rang).

Lo T khuyn chng ta khi i vo th gii tng dng ca hu th ng kt vohu. ng ni:

Thin hnh v trit tch,

thin ngn v h trch

(Kho i khng lu du, kho ni chng li) - LTK, ch. 27. V khi phc qui v vt th cng ng vng vo v. ng ni o thng v vi nhi v bt vi (othng v vi nhng khng g khng lm).

T l gii trn, chng ti dch cu II.a v II.b theo cch th hai ca cc nh ch thchLo T o c Kinh nh sau:

II.a Khng, tn gi gc ca tri t,

II.b C, tn gi m ca mun loi.

C/ on III cu a v b u c hai cch chm cu:

- Theo Vng Bt thv dcv hu dcxem nh t kp cho nn ng vit:

IIIa C, thng v dcd quan k diu.

IIIb C thng hu dcd quan k kiu.C Nguyn Duy Cn chm cu theo Vng Bt. John C. H. Wu cng vy, nhng li

dch theo bn T M Quang, Gia Fu-Feng v Jane English khng chm cu nhng dchtheo bn ca Vng Bt.

- Theo T M Quang, Lng Khi Siu v.v.. th thng vov thng huxem nht kp, v dc c xem l ng t, cho nn vit nh sau:

IIIa C, thng v, dc d quan k diu.

IIIb C, thng hu, dc d quan k kiu.

Bn Lo T o c Kinh ca c Nguyn Hin L, tiu lun ca c Ng Tt T

chm cu theo cch th hai. C Nghim Ton dng c hai cch. Chng ti cng theo cchth hai ny.

V mt dch thut th cng c hai cch khc nhau ty theo trng phi chm cu:

1) Theo bn ca Vng Bt:

- C Nguyn Duy Cn dch: Bi vy, thng khng t dc mi nhn c chhuyn-diu ca o; thng b t dc, nn ch thy ch chia la ca o.

- C Nghim Ton dch: Cho nn, thng khng cm ng xem ci binha nhim mu khng chng ca n; thng c cm ng xem ch i ti cng, tinht cc im ca n.

- Gia-Fu-Feng v Jane English dch: Ever desireless, one can see the mystery;

ever desiring, one can see the manifestations.2) Theo bn ca T M Quang:

- C Nghim Ton dch: Cho nn thng khng, mun ly ci khng xemmi bin ha khng chng ca n; thng c mun ly ci c xem ch i ticng, tinh t cc im ca n.


7/26/2019 o c Kinh

14/19

- C Nguyn Hin L dch: Cho nn, t thng t vo ch khng l xt cith vi diu ca n (o); t thng t vo ch c l xem xt ci (dng) v bin can.

- John C. H. Wu dch: So, as ever hidden, we should look at its inner essence;as always manifest, we should look at its outer aspects.

- C Ng Tt T khng dch trc tip nhng ch thch ngha theo nhm th hai.

Chng ti cng thy rng hiu theo ngha thng v, thng hung hn l thngv dc v thng hu dc, bi v ni: thng v dc, d quan k kiu th c th chpnhn c. Lo T ch trng qu dcv i khi cn ni l phi v dcna th thinh mi n nh (ph, dic tng v dc) LTK, ch. 37. Vy khng th thng hudcm li c th thy ch chi li vi t c. Khi mt nim dc khi ln thi l th gii ukhng cn l thc tnh, thc tng c na, vy lm sao m thng hu dcli cth thy ch tinh vi, t xo ca ci bin dch v cng? Hn na, ch quanc ngha lxem xt k lng r rng, nn khng phi l s trng ca thng hu dcc.Do dch theo ngha thng v, thng huva hp l va nht qun vi ton chng.

Chng ti trnh by mt s nh ngha hai ch vv huc dng trong Lo To c Kinh, nhng thc ra ch c mt s ngha c th p dng cho ch vv hutrongchng I m thi. Sau y chng ti xin lit k mt s ngha i chiu gia v v hu, diuv kiu ph hp vi chng ny:

V (Diu) HU (Kiu)

oTnhThNhtnChn khngParamatthaV viDiuChn ThcVin thnh thtTh

cTngDng

aHinDiu huPaattiHu viKiuTc DanhY tha khiMu

Hu nh ton b ngha ca ch Vu khng tt khng xu. Nhng huth cngha va tt, va xu, nh pannatti, tc , hu vi, danh, tng, dng v.v.. nu ng th tt,ngc li th xu. V d, ngn ng, khi nim nu c kho dng th rt li ch nhngs dng sai th rt tai hi.

Nh vy th gii diucavl th gii hon ho, nhim mu v tinh nguyn, cnth gii kiucahul th gii sai bit, chi li v vng thau ln ln. Cho nn chng takhng ly lm l khi Lo T thng khuyn tr v vnh l ngun ci t tng ca mingi. Nhng thnh ng nh qui cn, phc mng, phc qui phc, anh nhi, v vt,nng tri c th, vin vit phn v.vu l m ch s tr v vi o, m y c ngha lbn tm hay t tnh thanh tnh, ch khng phi l tr v ch ngun gc u tin ca v tr

nh nhiu ngi thng ngh.

Tuy nhin, tr v gc khng phi l t b ngn ngnh, hay tr v th tnh khng phil khng cn tng dng. Tr v gc chnh l tng dng c chu ton (i dng),ngn ngnh c phong ph, bi v tng dng ch quan bao gi cng hn hp, bt ton.Hn na, mt gc hay khng thy t tnh hn l s ri vo con ng lm lc m tngdng sa ly. Lo T ni: Cho nn thnh nhn gi ci mt lm mu mc cho thinh(Th d thnh nhn bo nht, vi thin h thc) L TK, ch. 22.

Mt khc, i vo th gii tng dng, khng nhng ng mt th tnh, m cnphi trnh bt c ci g thi qu (kh thm, kh xa, kh thi ) - LTK, ch. 24.

Chnh v vy m Lo T dng ch thng m t ci thc, xc nh rng v vhu phi thc mi c th l hai phng din ca o c. Nu v v hum phithngth khng th l diuv kium Lo T dng y hon ton c ngha tt mthi.

Tm li, cu III.a v III.b khng th hiu theo ngha thng v dc v thng hudcc, v khng nhng khng ph hp vi ngha v v hu, m cn khng ph hp vingha v danh, hu danh, theo trng phi Vng Bt, ca cu II.a v II.b na. Cho nn


7/26/2019 o c Kinh

15/19

hiu theo ngha thng v, thng hurt thch ng vi v v hu ca hai cu trc, mLo T c dng ch c lu chng ta s tng hp ca hai on vn ny. Nhvy, n y chng ti c th dch c on III ny nh sau:

Cho nn,

Thng khng, chim nghim ch uyn o ca o;

Thng c, chim nghim ch vi t ca o.

Ch kr rng c ngha l ca onn chng ti dch nh vy trong ngha tng

qut. Nhng xin hiu rng o c th p dng cho bt c s vt g, v bt k s vt g cngu c th nhn di hai phng din huv v, diu v kiuc. Hay ni chnh xchn, ci g chn thc cng u l o c. Vy dch ch k l ca o hon ton hp l.

Mt hm, c mt thin sinh n hi Thin s:

- Xin Ngi ch cho con ci g l o?

Thin s ngc nhin hi li:

- Cn con, th ch cho ta ci g khng phi l o?

i vi thin th bt c ci g tai nghe mt thy u l o c (xc mc v phi tho). Cho nn, mt thin sinh khc hi Thin s:

- u l con ng vo o?

Thin s hi:

- Ngi c nghe ting sui reo khng?

- D c.

Thin s ni:

- chnh l ng vo o.

Nu o xt trn phng din tm hc th chng ta c th dch hai cu III.a, III.b nhsau:

Cho nn, mun nhn thy ch huyn diu ca o th phi thng v (tm). Munnhn thy ch nhiu phong ca o th phi thng hu (tm). Tc l nu so snh vithin th chnh l:

S lai nhi tm th hin, s kh nhi tm ty khng.

Hay:

Tc hu trn sa hu, vi khng nht thit khngm chng ti trch dch trnvy.

on IV, cui chng I, chnh l on kt, ni ln s tng quan gia o(thng o) v c (thng Danh), gia V v Hu, gia Th v Mu, gia Diu v

Kiu m Lo T cp trong 3 on trn. V vy, chng ti s dch nguyn c onmt ln ngha cng nh mch vn c lin tc. V phng din chm cu th cngc hai trng phi.

- Theo Vng Bt th vit nh sau:

Th lng gi ng xut nhi d danh,

ng v chi huyn, huyn chi hu huyn

Chng diu chi mn.

- Bn c Nguyn Duy Cn th vit:

Th lng gi ng,

Xut nhi d danh,

ng v chi huyn,

Huyn chi hu huyn


7/26/2019 o c Kinh

16/19

Chng diu chi mn.

- Gia Fu-Feng v Jane English th ly theo bn c, khng c chm cu:

- Hu ht cc bn khc u vit theo T M Quang:

Th lng gi, ng xut nhi d danh, ng v chi huyn.

Huyn chi hu huyn, chng diu chi mn.

- Bn c Nghim Ton chm cu theo c hai cch ca Vng Bt v T MQuang.

V phng din dch thut, chng ti xin nu mt s bn nh sau:

- C Nguyn Duy Cn dch:

Hai ci , ng vi nhau,

Cng mt gc, tn khc nhau,

ng, nn gi Huyn,

Huyn ri li Huyn,

l ca vo ra ca mi huyn diu trong Tri t.

- C Nghim Ton dch theo c hai cch nhng ni dung ging nhau: Hai ci yu do mt ni sinh ra m khc tn, u bo l su kn, mt m. Su kn li cng sukn thm, y l ca pht ra mi bin ha khn lng ca s vt

- C Nguyn Hin L dch:

Hai ci (khng v c) cng t o m khc tn, u l huyn diu. Huyn diuri li thm huyn diu, l ca ca mi bin ha k diu.

- John C. H. Wu dch:

These two flow from the same source, though differently named; And both arecalled mysteries. The mystery of mysteries is the Door of all essence.

- Gia Fu-Feng v Jane English dch:

These two spring from the same source but differ in name; This appears asdarkness. Darkness within darkness; The gate to all mystery.

Ni chung, hu ht cc bn dch u cng mt , tuy nhin bn ca c Nguyn DuyCn c my im khc. c bit l c nhn mnh ch ng, c ngha l bng nhau,ngang nhau, bnh ng vi nhau, ha nhau, ging nhau ch khng phi l cng, unh nhng bn khc. Cho nn th lng gi ngc dch l hai ci , ng vi nhau.Nhng ch xut trong xut nhi d danhc li dch theo ngha ng xuttc l cngmt gc, nh vy xutl danh t ch khng phi l ng t nh hai bn ting Anh flow(hoc spring) from the same source.

Ch ngtrong ng v chi Huyncng vy, c dng nh danh t hay tnh t, nnc dch l ng, nn gi l Huynhoc r hn, trong bn bnh ch, l ng vi nhau,

nn gi l Huyn.Trong khi cc bn dch khc dch vi ngha: cng, unh cu trn.Ngoi s khc bit , phn cn li hu nh ging nhau.

Chi tit hn, chng ti xin ngt ra tng cu hay nhm t tin vic dch gii:

- Th lng gi(hai ci ): Theo Vng Bt l th v mu(lng gi th d mud). Theo c Nguyn Hin L l khng v c. Theo c Nguyn Duy Cn l v danh v hudanh, v dc v hu dc. Theo c Nghim Ton l th v mu, v v hu, dit v kiu.Chng ti ng vi c Nghim Ton v xin thm vo mt cp na l o (Thng o)v c (Thng Danh) cho nhng yu t cp trong chng I.

- ng xut(cng gc): Theo Vng Bt th cng gc tc l cng t huynm ra(ng xut gi ng xut huyn d). Cc bn khc cng ng nh vy.

- Nhi d danh (nhng khc tn): Theo Vng Bt th tn khc nhau c t rakhng th ng: ti khi u nn gi l th, ti cui cng nn gi l mu (d danh s thi btkh ng d, ti th tc v chi th, ti chung tc v chi mu).

Theo thin ca chng ti th c nguyn cu ng xut nhi d danhmi d hiuhn. V ng xut y khng phi l c hai cng xut t mt im chung th ba, m c


7/26/2019 o c Kinh

17/19

ngha c hai l mt; ging nh hai mt ca mt bn tay vy. Lo T ni: Nhn m khngthy gi l Di, lng m khng nghe gi l Hi, nm m khng c gi l Vi; ba ci khng th truy cu n cng; v ha ln m lm mt (Th chi bt kin danh vit Di, thnhchi bt vn danh vit Hi, bc chi bt tc danh vit Vi; th tam gi bt kh tr ct. C hnnhi vi nht- LTK, ch. 14. Di, Hi, Vi chnh l o v c, v v hu, th v mu, diu vkiu ch khng phi l v sc, v thanh, v hnh nh cc dch gi thng hiu (chng tixin s bn v vn ny trong mt bi khc).

Nh vy Di, Hi, Vi, hay hu - v, th - mu v.v tuy khc tn (d danh) nhng cng gimt thc th (ng nht). S d tn khc nhau v gc nhn khc nhau m thi. V d, tc

phm iu khc hnh hai con nai bng . C ngi nhn vo th ni: ny qu qu!,nhng ngi kia li ni con nai p tht!.

Trong thin c cu chuyn v thin s ch tng Pht lm ci t la cu ngi,trong khi ch tiu tm khng ra ci v thy trong cha ton l tng Pht. Vy v nai, gv tng khc tn m cng mt vt.

Thin s Tr Nghim cng dng hnh tng con s t vng nu ln thphuyn ngha ca s l Hoa Nghim, chnh l ng ch thy ca Lo T vy.

Nu chng ta chp nhn ngha ng xut nhi d danhl cng mt vt m khc tnth quan im cho rng v danh v hu danh, v dc v hu dc l cng mt vt m khctn, s tr thnh v l. V nu lin h vi cu ng v chi huyntheo sau li cng v lhn na.

Trong ch thch v d danh ca Vng Bt, c ni rng ti th tc v chi th, tichung tc v chi mu.Chng ti khng hiu ng mun ni ti thl ch no, v tichungl ch no. Theo chng ti, th th khng phi l khi u nn khng phn nghavi chung, trong phm tr thi gian. Th l tnh trng nguyn s nh th nhn t gc tnhca s vt. Cn mucng chnh l s vt c nhn t gc ng m thi, chkhng phi hai vt khc nhau hay hai thi im cch bit. Th khng phi l khi nguynca v tr nh chng ti ni, m chnh l thc ti ang l.Yu tnh ca thc ti l phithi gian (akliko), nn i tm mt khi nguyn trong thi gian l chi b thc ti chy theo o nh. l iu hon ton ngc li vi o m Lo T mun ni.

- ng vi chi huyn(ng gi l huyn): Theo Vng Bt th huync ngha l ti,l mc nhin khng c, l ch m th v mu pht xut (Huyn gi minh d, mc nhin v

hu d, th mu chi s xut d). Nh vy, theo ng, ch m th v mu pht xut l ti tmm mt, lng l chng c g, danh ngn khng din c nn tm gi l huyn.

C Nguyn Duy Cn dch ch ng theo ngha huyn ng tc l khng thphn bit c gia ci v v ci hu, v n ng vi nhau v phm cng nh v shin huL gii ca c c l r rng v hu l hn c.

Cng mt s vt nhng ty duyn, ty thi, ty cnh, ty dng m thy nh khcnhau, hay ty theo phng din m t tn sai bit. Nhng ng v vy m em tm phnbit, tr nn phin din, c chp, nh nguyn. Cho nn, huyn ng chnh l bnh ng, vphn bit, d khi cn phi phn bit r rng. Lo T ni:

Tc k oi, b k mn,

Ta k nhu, gii k phnHa k quang, ng k trn

Th v huyn ng.

(Ngn ht li, ng ht ca, nht bn nhy, b ri ren, ha nh sng, cng bi trn, gi l huyn ng) - LTK, ch. 56.

Tht vy, nu chng ta c hng ra ngoi, em tm phn bit, a n bin chp,th khng th no thy c thc ti ton din, y tnh tng, th, dng ngay ning x hin tin. i tm mt ci th u, mt ci mu cui tm cho ra ci huynm chng pht xut nh Vng Bt th khng bit n bao gi mi c th huyn ng choc.

V chng ti hiu ng xut l pht xut t nhau, nh v t hu, hu t v, hocni theo thin th vn php quy nht, nht quy vn php,ch khng phi c hai u phtxut t mt ci th ba, d ci th ba l o. Thc ra o chnh l v v hu (nhtnguyn lng tnh), ch khng phi o sn sinh ra v v hu nh mt s dch gi chtrng, cho nn chng ti nht tr vi c Nguyn Duy Cn, dch ch ng theo nghahuyn ngtrong chng 56.


7/26/2019 o c Kinh

18/19

- Huyn chi hu huyn(huyn ri li huyn). Theo tin sinh Vng Bt, nu c tnhin m cm nhn th chng cn phi nh danh tng g c, nhng mt khi gi lhuyn th xa thc ti ri, cho nn huyn th phi huyn na l v vy (th bt kh cnhi v chi nhin tc bt kh d nh h, nht huyn chi d tc th danh tc tht chi vin h,c vit huyn chi hu huyn d).

Theo c Nghim Ton, th huyn ri li huyn tc l cng i su vo th gii v vhu cng thy cn mi. Diu th su thm v cng, cn kiu th bin ha bt tn, cho nnc phi huyn mi ch khng th huyn na vi m cng l tn tnhc.

Theo c Nguyn Hin L th huyn tc l huyn diu, cho nn c dch l huyn diuri li thm huyn diu, cn c Nguyn Duy Cn th hiu theo ngha huyn ng ri lihuyn ng, nh chng ti trnh by trn.

Chng ti cng hiu theo ngha huyn ng nh c Nguyn Duy Cn. Tuy nhin,huyn ng khng c ngha th nhpnh kiu tiu ng th nhp i ng hay linh hn trv di chn Thng , m huyn chi hu huyn l th hin ton vn bn thn ssng mi ngi tr th gii v vi th sinh chi xtinh nguyn, t phc m xa nayvn t ti vin dung.

C l huyn chi hu huyncng mt ngha nh cu vi o nht tn, tn chi hutn, d ch v vi(lm theo o cng ngy cng bt, bt ri li bt, cho n tn v vi)-LTK, ch. 48. Bt y chnh l b k oi ng k trnnh trong huyn ng vy.

Nh vy, huyn l thi sng o sinh ng, ch khng phi ch l mt tnh t m t v huyn diu cao siu ca o. Tuy nhin, thi khng phi l tm cch thnhp vo o, nh chng ti ni. Cng khng phi nh cc o gia c gng luyntinh ha kh, kh ha thn, thn hon h thm nhp vo ci siu huyn o diu.

Chuyn Vi Tiu k rng:

Mt v Tng yt kin Thin s, hi:

- Th nhp cng php gii lm mt c c chng?

S ni:

- Ch ng tng php gii vi ng l hai c sao?

V tc gi gii thch nh sau: Php gii tnh (o) cha mt ln loi tr ai, chabao gi t phn ha, ch c bn ng t tch ri php gii nh chn, t c lp, t khpkn, t cch ngn, t rng buc, t gii hn Nhng c tch ri c khng? Khng, vbn ng ch l o tng, ch l huyn mng. Th th c th nhp c khng? Cngkhng, v nim th nhp cng l o tng ca vng ng. Php gii tnh u phi lci ng c phng i (i ng) nh ngi nm mng li cng thm mng (mngtrung chi mng).

Ngi nm mng thy mnh i chi, sut cn mng kh kh, vui vui, thngthng, ght ght, s s, lo lo, khi ni ny lc ch n nhng khi tnh dy thy mnhvn trn ging, chng h sai khc. i vi bn ng th php gii tnh m hn munth nhp cng l m vng, cn php gii chn thc th ch khi no ht m mi thychng hai.

Khi m ni mt ni hai.

Chng khi tnh mng ci di mt phen

(Vi Tiu)

Nh vy, huynkhng phi l mt c gng th nhp ri chuc thm phin phcm ch cn gin d l thy ngay thc ti mt cch nguyn vn nh n ang l (d gin nhithin h chi l c h).

Ch huyn c l ging nh ch trungca ai s Tr Khi. Th gii (ni tm hayngoi cnh) c hai mt l khngv gi. Khi tm hon ton ngng tch th c th gii ningoi u khng. Khi tm khi ln ng dng th c th gii, trong ngoi, u c (tnh

khng tc nht chn ngng tch, tnh hu tc vn dng hng sa). Nhng nu ngi ta

chp vo khng hay vo hu (gi) th u kt c. Cho nn phi sng theo trung, tc lhuyn ng gia khng v c,mi l sng o. C th hn na, c Pht dy rt ngin trong Kinh T Nim X (Satipatthna) l thy thn ngay ni chnh thn, thy th ngayni chnh th, thy tm ngay ni chnh tm, thy php ngay ni chnh php (Kyekayanupassi, vedansu vedannupassi citte cittnupassi, dhammesu dhammnupassi),vi mt tm nhit tnh, lng l v thc tnh (tp sampajno sattim) v mt thi qun


7/26/2019 o c Kinh

19/19

bnh khng thng, khng ght, khng th, khng x (abhijjh adomanassam). V d, khiang i ch n gin thy c ng i, khi c cm gic au ch n gin thy cm gicau, khi tm ri lon ch n gin thy tm ri lon, khi tm an n ch n gin thy tm ann, khi c trng thi bc bi ch n gin thy l bc bi, khi c trng thi an lc ch ngin thy l an lc v.v tc l ngay ni mi s vt thy n khng hai, khng i khng,khng tha hip. Bi v trong an nhin lng l v trong sng nh vy mi c th cm nhitoi thngvi thin a vn vt, m cng l huyn ng vi o vy.

Ni mt cch khc, theo thin qun Vipassan nguyn thy ca c Pht th, khichng ta bnh tm sng sut, tr bt nh (pann) s xuyn thu nmapannatti bt gpatthapannatti, v xuyn thu lun c atthapannatti thy ra t tnh paramattha ca vnphp, tc l php gii tnh nguyn s, t nhin v mc mc. S xuyn thu nhiu ln nhth cho n ct t chnh l huyn chi hu huynv d ch v vivy.

- Chng diu chi mn(ca ca mi vi diu): Vng Bt gii thch rng mi k diuu t m ra nn gi l ca ca mi k diu (chng diu giai tng ng nhi xut cvit chng diu chi mn d). Hu ht cc dch gi khc u cng mt nh vy. Ch chiu ch diu hi khc mt t m thi. John C. H. Wu dch l The Door of all essencenh vy diu l tinh th hay yu tnh. Cn Gia-Fu-Feng v Jane English th dch l Thegate to all mystery, nh vy diu l su kn, n mt. S khc bit thc ra cng khngxa nhau my.

Theo chng ti hiu th Lo T khng mun ni trit l mt cch chung chung, ng thts mun chng ta sng o ng b cun tri trong th gii phi thng o, phi

thng Danh do dc vng v l tr con ngi qui nh, ri t c lp ly mnh. ng mrng cnh ca bao la vi diu mi ngi cng bc vo chn tri mnh mang bt ngtca ci cht phc, hn nhin, v t, v dc ca o, chnh l cnh ca ca huyn chihu huyn, chng diu chi mnvy.

Cui cng, chng ti xin ghi li ton b bi dch ca chng ti nh sau:

I/ a o (hu vi) m c th cho l o th khng phi o thng.

b Danh (thi thit) m c th cho l danh th khng phi danh thng.

II/ a Khng, tn gi bn th ca tri t;

b C, tn gi m sinh ca mun loi.

III/ Cho nn:

a/ - Thc s khng, chim nghim ch uyn o ca o;

b/ - Thc s c, chim nghim ch vi t ca o.

IV/ Hai ci cng mt m khc tn.

Cng mt l huyn. Huyn ri li huyn.

Ca vo vi diu.

Chng ti ch xin ng gp i ba thin ca mnh, nhng mong soi sng c phn

no ch su xa vi diu ca o m Lo T trnh by mt cch qu c ng. Nu c gch quan sai lm, hay tht l xin c rng tnh tha th.

[u trang][Tr v trang Mc Lc][Tr v trang Th Vin]

updated: 2006
http://localhost/var/www/apps/Pages/ThuVien.aspx?tvcat=2http://localhost/var/www/apps/conversion/tmp/scratch_7/Index.htm

Documents

Đạo Đức Kinh