CZARN BYL

Elektrownie atomowe

Tomasz Siergiejuk

Miasto przed wybuchem

Nad ukraińską rzeką Prypeć, w okolicy miasta Prypiat, ok. 40 km od granicy z Białorusią znajduje się dzisiaj już znane całemu światu miasto Czernobyl. Znajduje się ono w pobliżu ujścia Zbiornika Kijowskiego, w obwodzie kijowskim.

Jeszcze do końca kwietnia 1986r zamieszkiwało go 14 000 mieszkańców, robotników oraz ich rodzin pracujących w pobliskiej fabryce. Dzisiaj znajdują się tam jedynie jednostki pomiaru promieniotwórczości

Elektrownia

Elektrownia atomowa znajduje się 18 km poza granicami miasta. Została zbudowana w latach 80- tych. Pierwotnie nosiła imię Włodzimierza Ilicza Lenina. W bloku IV elektrowni został zainstalowany reaktor typu RBMK-1000 (reaktor bolszoj moszcznosti kanalnyj).

30 X 1985 r została podjęta decyzja o wdrożeniu racjonalizatorskiego projektu autorstwa inżyniera Miedlenki ze stowarzyszenia. – Turbina wytrącała swe parametry szybciej, niż zaczynał płynąć prąd z generatora zapasowego. Należało to poprawić. Oficjalnie eksperyment nazwano “ badaniem reżimu wybiegu generatora pod obciążeniem potrzeb własnych”.

Zaplanowano go na 25 kwietnia 1986 r na godzinę 14.00, ponieważ tego dnia miał się rozpocząć czterdziestodniowy remont bloku IV.

Plan wydarzeń w elektrowni w nocy z 25 na 26 kwietnia 1986 r

14. 00 - odłączenie system chłodzenia awaryjnego

00.28 – Leonid Toptunow popełnia błąd operatorski zmniejszając moc cieplną prawie do zera

WYBUCH

01.00 – zwiększa się w reaktorze aktywność reakcji łańcuchowych

01.23.40 s. Aleksander Akimow podejmuje decyzję o zamknięciu reaktora, rośnie w nim temperatura do 1000°C, w wyniku reakcji chemicznej z cyrkonem zaczyna się wytwarzać wodór, ciśnienie rozsadza rury, wypycha do góry kilkutonowa płytę przykrywającą rdzeń , zapalają się bloki grafitu, wodór łączy się z powietrzem ( tlenem) i powstaje ”pęcherz” wodorowy, który eksplodując rozwala część ścian, zrywa dach, rozwala czterystutonową ładowarkę, która spada na rozgrzany do 1600°C rdzeń reaktora

01.24 – w niebo nad elektrownią strzela słup ognia i iskier, zaczynają wyć syreny alarmowe

Powtórka z chemii

Skażenie promieniotwórcze jest to obecność substancji promieniotwórczej np. cezu, radu na powierzchni lub wewnątrz organizmów żywych oraz przedmiotów przekraczająca ilość naturalną.

Opady atmosferyczne zawierające pierwiastki promieniotwórcze: stront, izotop cezu 137, powstają głównie w wynikach wybuchów jądrowych i dużych awarii reaktorów jądrowych

Choroba popromienna

Opublikowane przez ONZ w końcu kwietnia obliczenia podają, że u około 7,1 miliona ludzi mogą pojawić się poważne powikłania zdrowotne będące następstwem awarii reaktora nr 4 w elektrowni atomowej w Czarnobylu.

Skutki napromieniowania

większość dzieci w rodzinach osób, które przebywały w skażonej strefie od urodzenia, ma problemy ze zdrowiem

Chorują one głównie na tarczycę oraz choroby układu krążenia i układu nerwowego

Zwiększyła się bezpłodność (sześciokrotnie u mężczyzn i trzykrotnie u kobiet)

Reaktor jądrowy

urządzenie służące do wytwarzania kontrolowanej reakcji łańcuchowej, tj. ciągłego pozyskiwania energii z rozszczepiania jąder atomowych.

Typowy reaktor jądrowy zbudowany jest z rdzenia, reflektora neutronów oraz osłon biologicznych. Sam rdzeń zawiera pręty paliwowe, pręty regulacyjne, pręty bezpieczeństwa, moderator, kanały chłodzenia i kanały badawcze.

Reaktor jądrowy

Elementy konstrukcyjne reaktora jądrowego:

1 - osłona biologiczna,

2 - osłona ciśnieniowa,

3 - reflektor neutronów,

4 - pręty bezpieczeństwa,

5 - pręty sterujące,

6 - moderator,

7 - pręty paliwowe,

8 - chłodziwo.

Reakcjarozszczepienia

rozpad promieniotwórczy wzbudzonego jądra atomowego ciężkich pierwiastków na ogół na dwa, czasem na więcej fragmentów, również będących jądrami atomowymi. Zjawisku towarzyszy emisja neutronów i kwantów gamma oraz wydzielenie znacznej ilości energii (defekt masy). Powstałe w wyniku rozszczepienia jądra atomowego fragmenty mają nadmiar neutronów, które emitowane są z tych jąder po rozszczepieniu (część jako neutrony opóźnione).