Galerija “Centar” , maj 2012

CRTEŽU SLOVENAČKOM

STRIPU

< Naslovna strana: Primož KrašnaKada postanemo životinja, 2003str. 1-3, tuš, četkica, bijela boja150 x 210 mm

Izar LunačekParadise Misplaced. Kindergardenstr. 3, tuš, pero, 210 x 297 mm >

CRTEŽ U SLOVENAČKOM STRIPU <<<<<<<<<<<<<<<

< Naslovna strana: Primož KrašnaKada postanemo životinja, 2003str. 1-3, tuš, četkica, bijela boja150 x 210 mm

Izar LunačekParadise Misplaced. Kindergardenstr. 3, tuš, pero, 210 x 297 mm >

dr Sarival Sosič

Crtež u slovenačkom stripu

> Još od samih početaka likovne umjetnosti slika i priča su povezane. One se međusobno nadopunjuju, stvaraju likovni i narativni jezik ali mogu biti i isključujući ili suprotni estetski elementi kojima nije potreban zajednički oblik. Tako obimnu i raznoliku estetsku aktivnost kao što su slika i priča možemo sumi-rati u problemske oblasti koje se promatraju i tretiraju kroz periode, razmišljanja, formu i medij. Period opredjeljuje odnos sa aktuelnim stvaralačkim aktivnosti-ma, što se izvana odražava upravo kroz refleksiju na određene kreativne poruke. Stvaranje postepeno postaje dublje osjećanje, gdje sliku ili narativnost izdvaja-mo iz mnoštva i činimo je vidljivom, čitljivom, prepoznatljivom, raspoloživom i prisutnom upravo kroz izabrani medij. Svaki vid stvaralaštva je akcija i ugrađen je u vrijednosni čin pošto je uvijek namijenjen ljudima, otvoren ka široj društvenoj sferi, podvrgnut razumijevanju ili kritici, odobravanju ili osporavanju, obožavanju ili preziru. Forma, kao sastavni dio svake estetske aktivnosti, implicitno se odno-si na nešto objektivno, čvrsto i opredjeljujuće. Forma obuhvata estetsku poru-ku, stavlja je u određen poredak koji je prepoznatljiv i prijemčiv; njena raznovrs-nost omogućava kreativnu slobodu i razvijanje autorskih pristupa. Upravo su sve opisane karakteristike ugrađene i u medij koji strip predstavlja.

Opšte je priznato da je strip proizvod 20. vijeka. Njegova moć leži u kombinaciji vizuelnog i verbalnog, iako preovlađuje vizuelno a mnogi stripovi su bez tekstu-alnog dijela. U Sloveniji se razvio i utemeljio izrazito autorski strip koji individu-alizuje pojedinačne stvaraoce i često predstavlja pronicljiv likovni izraz vreme-na nastanka, društva i kulture. Autorski urađen strip je najčešće nezavisan od naručioca i udaljen od pretjerane komercijalnosti, informisanosti i konvencija. To je vrsta kreativne igre, dinamičnog dijaloga s umjetnošću i naracijom ali i iza-zov u pogledu upotrebe različitih materijala i tehnika kao i mogućnosti pred-stavljanja. Strip je smješten u savremeni društveni i kulturni prostor kao živa i is-

tovremeno društveno kritična likovno-narativna aktivnost koja otvara put novim razmišljanjima, pogledima i saznanjima o tome kako, zašto i na koji način prikaza-ti stvarnost, život i osjećanja. Širina stripa, njegova prividna jednostavnost i laka dostupnost namijenjeni su najširoj populaciji a prevashodno onoj koja je otvore-na za male sličice ispunjene kratkom ali zgusnutom pričom povezanom u ritam slika i vođenom kroz kontinuiranu priču.

Izložba „Crtež u slovenačkom stripu“, koju je priredila ustanova Muzej i galeri-je grada Ljubljane, fokusira se na ulogu crteža u stripu kod nas, od njegovih začetaka do danas. Upravo crtež predstavlja najupadljiviji i najizražajniji instru-ment kojim strip dostiže svoju vizuelno-pripovedačku izražajnu moć. Izložba uključuje izbor skoro svih strip autora koji su u Sloveniji obilježili strip i utemelji-li ga kao jednako vrijedan estetski likovni segment unutar naše kulture prošlosti i sadašnjosti.

Ova izložba i cjelokupni stručni uvid u stvaranje stripa kod nas pokušavaju promijeniti stereotipno mišljenje o manje značajnom i stvaralački manje vrijed-nom mediju koji se neprestano kreće (često gotovo neprimjetno) po rubovima društveno kulturnih događanja. Naše mišljenje je upravo suprotno jer strip svo-jom pronicljivošću, naizgled jednostavnom narativnošću i čistim crtežom daje likovnoj umjetnosti poetski karakter, svoju likovnu i sadržajno estetsku sliku. Sve to ga ravnopravno svrstava u izložbene djelatnosti naših galerija i zahtijeva kon-stantno detaljnije istraživanje i analizu.

^ H

inko

Sm

reka

r, Cr

tež

pero

m n

a do

pisn

ici,

1905

, tuš

, per

o, 1

20 x

195

mm

CRTEŽ U SLOVENAČKOM STRIPU <<<<<<<<<<<<<<<

^ Marjan Amalietti, Ormar tete Mete, 1983, str. 25, tuš, pero, akvarel, olovke u boji, 420 x 297 mm

< Milko Bambič, Bu-ci-bujevo rođenje, 1927, tuš, pero, 420 x 297 mm

Milan Maver, Jaka Sulc, Zlobni jezici, 1965, tuš, pero, 140 x 297 mm ^Jaka Sulc, Turistička lutrija, 1965, tuš, pero, 140 x 297 mm ^

Jaka Sulc, Zasluge za turizam, 1965, tuš, pero, 140 x 297 mm ^

Miki Muster, Skok u budućnost, 1971, str. 1, tuš, pero, olovka, kolaž, 475 x 360 mm >

>>>>>>>>>>>>>> CRTEŽ U SLOVENAČKOM STRIPU

^ Marjan Manček, Hribci, 1984, str. 7, tuš, pero, akvarel, 210 x 160 mm

< Melita Vovk, Ljubav za kulturu, 1974, tuš, pero, flomaster, rasterska folija, 297 x 210 mm

Zvonko Čoh, Cukermanija, 2005, str. 2, gvaš, hemijska olovka, 297 x 210 mm ^

Milan Erič, Bez naslova (Čelada), 2010, str. 2, hemijska olovkapigmentno pero, bijela boja, fotokopija, 705 x 522 mm >

CRTEŽ U SLOVENAČKOM STRIPU <<<<<<<<<<<<<<<

>>>>>>>>>>>>>> CRTEŽ U SLOVENAČKOM STRIPU

^ Jelka Godec Schmidt, Vrtić Kod vesele krave, 2011, str. 1, ugljeni štapić, tempera, 354 x 254 mm

< Zoran Smiljanić, 1991, 1992, str. 23, tuš, pero, flomaster, bijela boja, 478 x 350 mm

Iztok Sitar, Dnevnik Ane Tank, 2004, str. 3, akvarel, tuš, četkica, 375 x 262 mm ^

Dušan Kastelic, Partizani, 1988str. 16, tuš, pero, četkica, flomastersamoljepljiva rasterska folija, bijela boja, 420 x 297 mm >

CRTEŽ U SLOVENAČKOM STRIPU <<<<<<<<<<<<<<<

>>>>>>>>>>>>>> CRTEŽ U SLOVENAČKOM STRIPU

^ Jakob Klemenčič, Krstarenje po Ljubljani, 2006, tuš, četkica, flomaster, bijela boja, 297 x 210 mm

< Tomaž Lavrič, Crveni alarm, 1995, str. 18, tuš, četkica, flomaster, bijela boja, 420 x 297 mm

>>>>>>>>>>>>>> CRTEŽ U SLOVENAČKOM STRIPU

CRTEŽ U SLOVENAČKOM STRIPU <<<<<<<<<<<<<<<

^ Saša Kerkoš, Kurent 1, 2011, olovka, 297 x 210 mm

< Marko Kociper, Dika, 2005, str. 4, tuš, pero, 420 x 297 mm

>>>>>>>>>>>>>> CRTEŽ U SLOVENAČKOM STRIPU

^ Mina Fina (Mina Žabnikar), When there is fog the night is orange, 2004, str. 1-2, flomasteri, 150 x 210 mm

< Matej Kocjan–Koco, Pagatova ispovijest, 2004, str. 32, olovka, 420 x 297 mm

CRTEŽ U SLOVENAČKOM STRIPU <<<<<<<<<<<<<<<

^ Gašper Rus, Ograničen rok trajanja, 2007/2008str. 7, tuš, četkica, bijela boja, kompjuterska obrada, 342 x 252 mm

< Kaja Avberšek, Mojca P., 2008, str. 2, tuš, pero, kompjuterska obrada, 296 x 210 mm

>>>>>>>>>>>>>> CRTEŽ U SLOVENAČKOM STRIPU

Matej Stupica, Kule večnost, 2009, str. 3, tuš, četkica, akril, 301 x 219 mm ^ David Krančan, Ekspresna izrada i dostava ključeva – Ključarstvo Gubec

2010, flomaster, kompjuterska obrada, 315 x 450 mm >

| www.csucg.co.me || Crtež u slovenačkom stripu | Galerija “Centar” | Njegoševa 2, Podgorica |

| Izdavači: Centar savremene umjetnosti Crne Gore, Ambasada Republike Slovenije, Podgorica | Za izdavača: Milenko Damjanović || Tekst: dr Sarival Sosič | Prevod sa slovenačkog: Darja Marija Vuletić | Tehnička realizacija izložbe: Sava Radević, Rajko Raičević |

| Dizajn i štampa: DPC, Podgorica | tiraž: xxx | maj 2012 |