Commentaria in Summam Theologiae I Qq 54-58, 84-89, 94

8/18/2019 Commentaria in Summam Theologiae I Qq 54-58, 84-89, 94

1/110


2/110


3/110


4/110


5/110


6/110


7/110


8/110


9/110


10/110


11/110


12/110


13/110


14/110


15/110


16/110


17/110


18/110


19/110


20/110


21/110


22/110


23/110


24/110


25/110


26/110


27/110


28/110


29/110


30/110


31/110


32/110


33/110


34/110


35/110


36/110


37/110


38/110


39/110


40/110


41/110


42/110


43/110


44/110


45/110


46/110

* Cf,

num. r.

Q

UAESTIO LVIII ,

ARTICULUS VII

91

non est

cu rae.-

Tertium,

quod po test denota

re hab i t ud inem

termini pure et praecis

e:

ita

scilicet quod cr e

atura si t ter

minus cogni t ionis, e t

non causa

n

eque rat io; s

ed rat io co

gn

oscendi si t ipsa essent i

a divina.

II. Quoad undu

m *,

prim

a conclusio est,

quod co

Adverte hic quod,

quia opp

ositorum eadem

est disci

plina,

cum ex praecedent i

art iculo decisum si t matut

inum

et ve s

pe r t i num

in

cogni t ione

attend i et differre pene

s esse

pr imor

diale et ultimatum, id e

st es se rei in V erbo e

t esse

in seipsa

; et esse rei in V erbo

uno tantum modo in

spi


47/110

I

gnitio

vespert ina habens c rea

tu ram pro te rmino e t m

edio,

differt e

ssentialiter a cogni t ione

matutin

a. -

Se cunda est :

C o

gni t io ves

pert ina habens c rea tu ra

m

pr

o t e rmin o

tantum,

est ead

em real i ter cum cogni t io

ne matut ina, differens solum

secundum

t e rminas , seu cogni ta

, quod idem est.

ci atur, scilic

et videndo Ve rbum,

ut

per Aug

ustinum *

pa t e t ;

co nsequens

fuit

ut

tata la t i tudo d

ifferentiae inter cogni

tionem matutinam

et vespertinam, ex

diversitate modorum

cognos cendi ess

e re i secundum propriam

naturam, osten

deretur.

*De Gen.

ad itt.,

lib.IV, cap.xxm,

XXIV.


48/110


49/110


50/110


51/110


52/110


53/110


54/110


55/110


56/110


57/110


58/110


59/110


60/110

QUAESTIO LXXXIV, ARTICULUS VIII

3zg

bus fortem imaginationem. Si autem motus va

porum fuerit modicus, non solum imaginatio

remanet libera, sed etiam ipse sensus communis

ex parte solvitur; ita quod horno iudicat

11

inter

dum in dormiendo ea quae videt somnia esse,

quasi diiudicans ínter res et rerum similitudines.

munis ligatus; et ideo, licet aliquas similitudines

discernat a rebus, tamen semper in aliquibus de

cipitur. - Sic igitur

per

modum quo sensus sol

vitur

6

et imagina ío in dormiendo, liberatur et

iudicium intellectus, non tamen ex toto. Unde illi

qui dormiendo syllogizant, cum excitantur, sem


61/110

Sed tamen ex aliqua parte remanet sensus

con1-

l;)

vaporum.

- Om. codices et

a

b.

1J iudicat. - iudicet codices et a b.

per

recognoscunt se in aliquo defecisse.

6)

sensus solvitur.

-

solvitur sensus

ABCDE. -

et post liberatur

om. Pab. - Pro non tamen, licet non BD.

Oommentaria Oardinal i s

Oaietani

T

ITULUS clarus. - In corpore una conclusio responsiva

quaesito affirmative: Iudicium intellectus

impeditur

li

gato sensu.

Probatur

sic. Ignotis pertinentibus

ad

rem, et praecipue

fine seu termino iudicii, necesse est iudicium impediri: sed

ligato

sensu, hoc

accidit: ergo.

Maior

patet.-Et minor probatur: qui a

ligato sensu, igno-'

ratur

particulare,

quod

est terminus iudícii.

Quod probatur

tripliciter.

Primo, ratione: quia, proprium

obiectum nostri

intellectus est

natura

sensibilis. Secun do , auctor itate Ari

stotelis,

in

III Caeli.

Et

tertio , quia

omnia

quae cogno

scimus, discernimus in ordine ad sensibilia.

SUli MAE

THEOL. D.

THOli AE T II.

U. In responsione ad

secundum, nota quatuor

gradus

ligamenti sensitivae partís.

III.

Nota

hic diligentissime et cautissime quod, quia

iudicium

intellectuale ideo fallitur ligato sensu, quia non

potest resolvere

quod

iudicat

in

particulare sensibile; con

sequens est

quod multo

magis intellectuale fallatur, quando

despiciuntur particularia, nec est curae ut habeat

iudicium

rationis

testimonium

a sensibilibus.

Et propterea in

pluri

mos

contingit labi errores,

qui

a superioribus

inchoant

iudi

cium, et ordinant doctrinas suas inconsultis sensibus.

Unde

pater

philosophorum Aristoteles, nunquam a sensibus re

cedens, semper iuxta veritatem iudicavit.


62/110


63/110


64/110


65/110


66/110


67/110


68/110


69/110


70/110


71/110


72/110


73/110


74/110


75/110


76/110


77/110


78/110


79/110


80/110


81/110


82/110


83/110


84/110


85/110


86/110


87/110


88/110


89/110


90/110


91/110

QUAESTIO LXXXVIII, ARTICULUS III

36g

Oommentaria Oardinal is Oaietani

T

ITULus clarus: primum ordine originis. - In corpore

duo :

primo

,

respondet

directe quaesito ; secundo ,

ostendit

quid

sit

primum

cognitum.

Quoad

primum, conclusio

est:

Deus

non

est

primum

quod

a

no

bis cognoscitur. -

Probatur

dupliciter.

Primo,

sic. Substantiae immateriales creatae non possunt a nobis

cognosci: ergo nec Deus. - Secundo, sic. Deus cognoscitur

a nobis per creaturas: ergo non primo. Antecedens patet

ad Rom. r.

Quoad secundum, conclusio est: Primum cognitum a

no

bis est quidditas rei materialis. -

Probatur: quia

est

pro-

immediate

sit

cognitum:

consequens est ut

id quod pro

priam speciem non habet in intellectu, nec per essentiam

suam

immediate obiicitur, non possit esse

primo

cognitum.

Ac

per

hoc, optime

argumentatur

littera, ex

hoc

quod

sub

stantiae immateriales non cognoscuntur a

no

bis per

proprias

species, ergo nec

Deus: Ergo non primo potest

cognosci.

Adverte secundo quod, curo

primum.

dicatur

in

ordine

ad consequ entia , iuxta diversitatem

ordinum

rerum, di

versimode quaeri potest de

primo

cognito. Ordinando enim

universum

in

tres ordines, scilicet quidditatis materialis, et

immaterialis, et actus puri, dicitur

quod primum

cognitum


92/110

prium obiectu m intellectus nostri. .

II. Adverte hic duo. Primo, quod primitas cognitionis

curo sit primitas obiectiva, quia

oportet primo

cognitum

primo

esse obiectum intellectus; et primitas obiectiva nulli

convenire possit, nisi

per propriam

speciem

aut

essentiam

SuMMAE

THEOL. D. Tn o MAE T II.

ab intellectu nostro, ordine generationis, est quidditas

ma

terialis. Si vero

quaeritur inter

quidditates

rerum

m a t e ~

rialium

quae est

primo

cognita,

hoc

alterius inquisitionis

est. Et

iam

de

hoc

scripsi in Commentariis de Ente et

Essentia

*

quaestionem non parvam. *

Prooem., qu. 1.

47


93/110


94/110


95/110


96/110


97/110


98/110


99/110


100/110


101/110


102/110


103/110


104/110


105/110


106/110


107/110


108/110


109/110


110/110

Documents

Commentaria in Summam Theologiae I Qq 54-58, 84-89, 94