CMS Prirucnik

7/29/2019 CMS Prirucnik

1/357

CMS za kole

Prirunik za korisnike


2/357

Sadraj

Prirunik CARNetov CMS za kole ................................................... 1Ciljevi prirunika i kategorije korisnika CMS-a .................................................. 2Oznake u priruniku .............................................................................................. 4Predznanja i vjetine potrebne za svladavanje ovog dijela prirunika ............. 6

1. cjelina: Web s korisnike strane ......................................................... 7Odakle dolaze i to su zapravo web stranice? ..................................... 8

Uvod ....................................................................................................................... 8Statike i dinamike web stranice......................................................................... 9CMS ....................................................................................................................... 11Blogovi, LMS-ovi i ostale vrste dinamikih web sjedita ................................. 13Vrste kolskih web sjedita na CARNetovim posluiteljima ............................. 14Prednosti upotrebe CARNetovog CMS-a........................................................... 15

Pogled na web stranice u CARNetovom CMS-u ................................. 16Uvod ..................................................................................................................... 16Moduli .................................................................................................................. 17Vertikalna navigacija ........................................................................................... 19Prijava na websjedite ........................................................................................ 21Korisnike postavke ............................................................................................. 22

2. cjelina: Administriranje ................................................................... 27Administriranje uvod .................................................................... 28Kako poeti?..................................................................................... 29

Administratori imenika i administratori resursa ..............................................30Priprema u administracijskom suelju sustava HUSO...................................... 32Sekundarna domena ............................................................................................ 33Prvi posjet websjeditu u CMS-u ....................................................................... 36

Administratorski pogled .................................................................. 38Redoslijed rada .................................................................................................... 39Dodavanje, rasporeivanje i brisanje modula .................................................. 40Izbornik Upravljanje portalom ........................................................................... 44Izbornik Dodaj novu stranicu ............................................................................. 45

Ureivanje navigacije ....................................................................... 48Promjena redoslijeda stranica u navigaciji ........................................................ 49Dodavanje stranica i promjena parametara ...................................................... 51Brisanje stranica .................................................................................................. 55

Korisnici............................................................................................ 57Usklaivanje korisnika ........................................................................................ 58Stvaranje stranica pri usklaivanju korisnika................................................... 60Pregled svih korisnika ......................................................................................... 64Grupe .................................................................................................................... 65

Dozvole ............................................................................................. 69Poetno stanje ...................................................................................................... 70


3/357

Nasljeivanje i kombiniranje dozvola ................................................................ 74Znaenja pojedinih dozvola................................................................................. 78Rad s dozvolama .................................................................................................. 85Savjeti za rad s dozvolama...................................................................................89

Popisi promjena ............................................................................... 92Odobrenja ............................................................................................................. 93Dnevnik promjena ............................................................................................... 94

Dva pogleda na arhiviranje sadraja ................................................ 97Sigurnosne kopije ................................................................................................ 97Dokumentiranje stanja websjedita .................................................................. 97

3. cjelina: Moduli ................................................................................. 99Moduli uvod ................................................................................ 100Moduli u sredini stranice ................................................................102

Vijesti .................................................................................................................. 102Multipage modul ............................................................................................... 120Kljune rijei ...................................................................................................... 122Galerija slika ...................................................................................................... 123Dokumenti .......................................................................................................... 131Spajalica ............................................................................................................. 147Forum ................................................................................................................. 150Izrada obrasca .....................................................................................................161Modul iframe ..................................................................................................... 173Mapa weba ......................................................................................................... 176Razredi i popis uenika u razredu ..................................................................... 177Popis djelatnika.................................................................................................. 178

Mali moduli jednaki velikima .......................................................... 179Statiki HTML modul ........................................................................................ 179RSS ..................................................................................................................... 185Dokumenti za prikaz .......................................................................................... 196

Moduli u bonim stupcima ..............................................................198Linkovi ................................................................................................................ 198Mala anketa ....................................................................................................... 202Broja posjeta.................................................................................................... 209

Mali moduli povezani s velikima ..................................................... 212Pitanja i odgovori ............................................................................................... 212Kalendar i raspored sati .................................................................................... 218Rjenik................................................................................................................ 227Trailica ............................................................................................................. 230

Fiksni moduli ................................................................................. 232Modul za prijavu (login modul) ........................................................................ 232Navigacija ........................................................................................................... 233Mrvice kruha (breadcrumbs)............................................................................ 236Naziv kole i podnoje stranice ......................................................................... 237Zaglavlje stranice .............................................................................................. 238Gornji linkovi .................................................................................................... 240


4/357

4. cjelina: Editor ................................................................................. 241Editor uvod.................................................................................. 242Alatna traka i pisanje ..................................................................... 244

Alatna traka ........................................................................................................ 245Upotreba uzastopnih razmaka .......................................................................... 247Lijepljenje ...................................................................................... 248Zalijepi ................................................................................................................249Zalijepi kao isti tekst ....................................................................................... 250

Tablice ............................................................................................. 251Umetanje tablice ................................................................................................ 251Dodavanje i brisanje redaka i stupaca ............................................................. 254Spajanje i dijeljenje elija tablice ...................................................................... 255Oblikovanje elija tablice................................................................................... 256

Slike ............................................................................................... 258Umetanje slika ................................................................................................... 258Promjena svojstava slike ................................................................................... 261Dimenzije slike ...................................................................................................264Napomene ..........................................................................................................266

Linkovi ........................................................................................... 267Postavljanje linkova na druge sadraje na webu ............................................ 268Promjena svojstava linkova ............................................................................... 270Linkovi na dokumente izvan lanka ................................................................ 271Linkovi na dokumente pohranjene uz lanak................................................. 272

Flash animacije .............................................................................. 274Ukljuivanje Flash animacija ............................................................................ 274Svojstva animacija ............................................................................................. 276

Rad s HTML kdom........................................................................ 2785. cjelina: Priprema slika ................................................................... 280

Priprema slika uvod ..................................................................... 281Slike s fotoaparata .......................................................................... 282Slike koje nisu fotografije ............................................................... 284

Slike iz programa paketa Microsoft Office ...................................................... 284Hvatanje slike ekrana ....................................................................................... 286

Slike su na papiru ........................................................................... 287Privremeno rjeenje: slike s weba.................................................. 289Izbor programa .............................................................................. 292Odreivanje veliine slika .............................................................. 293

Kako doznati veliinu slike? ..............................................................................294Veliina slike iz fotoaparata .............................................................................. 295Veliina izvezenih slika......................................................................................296

Rad ................................................................................................. 297Izrezivanje slike (crop) ..................................................................................... 298Smanjivanje slike ............................................................................................... 301Izotravanje slike .............................................................................................. 302Zavrni zadaci i napomene ............................................................................... 302


5/357

6. cjelina: O pisanju ........................................................................... 304O pisanju uvod............................................................................. 305Kako itamo?.................................................................................. 307Znakovi (slova) ............................................................................... 308

Verzal ................................................................................................................. 308Podebljavanje ..................................................................................................... 310Podvlaenje ......................................................................................................... 311Kosa slova ........................................................................................................... 312Izbor fonta i veliine znakova............................................................................ 313

Odlomci ........................................................................................... 315Broj znakova u redu ........................................................................................... 315Nabrajanje i numeriranje .................................................................................. 316Prijelom reda i prijelom odlomka ..................................................................... 318

Tekst ............................................................................................... 320Naslovi ................................................................................................................ 321Sadraj ................................................................................................................ 322

Organizacija rada uvod ............................................................... 324Poetni poslovi bez raunala .......................................................... 326

Za koga i zato radimo? ..................................................................................... 326O emu emo pisati i koliko esto? ................................................................. 328Ostale teme ........................................................................................................ 330

Poetak rada vezan uz CMS ............................................................. 331Vertikalna navigacija ......................................................................................... 331Sadraj sredinjeg dijela naslovnice ................................................................. 333Izgled stranica .................................................................................................... 335Sadraj pojedinih stranica ................................................................................. 337Izgled lanaka ................................................................................................... 338

Poetno objavljivanje na websjeditu ............................................. 341Dodatna edukacija autora .............................................................. 343Povratna informacija i promjene na websjeditu .......................... 345Rjenik........................................................................................... 347Linkovi vezani uz CARNetov CMS .................................................. 353


6/357

CARNetov CMS za kole O priruniku

Prirunik CARNetov CMS za kole 1

PrirunikCARNetov CMS za koleCARNetov CMS za kole sustav je koji korisnicima omoguava izradu web

stranica s mnotvom raznolikog sadraja bez brige o tehnikim poslovima

izrade websjedita. Pritom su korisnici najee ustanove, a meu njima je

najvie osnovnih i srednjih kola.

PrirunikCARNetov CMS za kole namijenjen je prvenstveno nastavnicima

koji ele websjedite svoje kole postaviti pomou CARNetovog sustava za

upravljanje sadrajem i(li) na njemu objavljivati svoje priloge. Osim njih,

prirunikom se mogu sluiti i ostali djelatnici kola, prije svega ravnatelji,

psiholozi, pedagozi i ostali zainteresirani za objavljivanje podataka na webu.

Neki dijelovi prirunika, a osobito uvodna poglavlja, te poglavlja o pripremislika, pisanju i organizaciji rada, mogu biti zanimljiva svima koji objavljuju

svoje radove na webu, bez obzira na sustav kojim se slue.

Prirunik je nalik istoimenom teajukojem se moe pristupiti sNacionalnog

portala za uenje na daljinuNikola Tesla. Kao jedinu vanu razliku izmeu

teaja i prirunika bismo naveli postojanje veza (linkova) izmeu dijelova

teaja koji posjetitelju olakavaju dolazak do sadraja koje je preskoio, a

vaan je u poglavlju koje upravo prouava. itatelji prirunika te sadraje

trebaju pronai sami sluei se tablicom sadraja.

Kao to je prikazano na sljedeoj slici, prirunik se sastoji od sedam dijelova:

Odakle dolaze i to su u stvari web stranice?

CMS-ovi openito i vrste web sjedita na CARNetovom posluitelju za

kole

Korisniki pogled na web stranice

izgled kolskih web stranica sa stanovita posjetitelja;

uvod u planiranje web sjedita i stvaranje sadraja

Administriranjesustav imeusobni

odnosi pojedinih

njegovih

sastavnica:

stranica, dijelova

stranica, korisnika

Modulipopis i opis

modula koje

administratori

mogu ukljuiti

na stranice

Rad u editoru

Priprema slika za web

O pisanju

Organizacija rada

Dodaci

rjenik i popis vanih adresa vezanih uz CARNetov CMS za kole
http://lms.carnet.hr/http://lms.carnet.hr/http://lms.carnet.hr/http://lms.carnet.hr/http://lms.carnet.hr/http://lms.carnet.hr/http://lms.carnet.hr/http://lms.carnet.hr/


7/357



Ciljevi prirunikai kategorije korisnika CMS-a

CARNetov CMS za kole je sustav sastavljen iz mnotva dijelova. On

omoguava grupni rad, pri emu korisnici biraju zadatke prema svojimsklonostima i trenutanim mogunostima. Zato ciljevi ovog prirunika ovise

o poslovima koje svaki pojedini korisnik treba, odnosno namjerava obavljati

vezano uz kolsko web sjedite, a razni dijelovi prirunika su namijenjeni

raznim kategorijama korisnika.

Administratore resursa

(AR), odnosno

administratore kola (A)

prirunik e osposobiti za

poetno postavljanje websjedita kole,

organiziranje i dodavanje

sadraja te ostale poslove

potrebne u ivotu web

sjedita.

U daljnjem radu

navedenim

administratorima mogu

pomoi suradnici koje oni

proglase administratorima

web sjedita, odnosno

administratorima

pojedinih stranica. Nakon

ovoga prirunika ti e

suradnici moi odluiti

kakve e sadraje postaviti

na websjedite te koga e

imenovati autorima na

pojedinim stranicama.

Imenovani e autori u ovom prirunikunauiti kako objaviti lanke bilo da

je rije o specifinostima CARNetovog CMS-a, bilo da je rije o vjetinama

potrebnim za objavljivanje sadraja na webuopenito.

Piramida korisnika web sjedita kole:

puno autora i malo raznih administratora.

Svima je njima namijenjen ovaj prirunik,

na zadovoljstvo buduih posjetitelja websjedita.


8/357



Svaka od ovih kategorija korisnika CARNetovog CMS-a prolazit e

prirunikomna svoj nain, na primjer:

Svi bi korisnici CARNetovog CMS-a trebali proitati cjelinuKorisniki pogled na web stranice prvog dijela prirunika,

Osnovna znanja. Ta bi cjelina mogla dobro doi i kao uvod uupotrebi CMS-a svim korisnicima weba.

Administratori web sjedita trebaju svladati sadraj cjelineAdministriranje,a dobro e im doi i cjelinaOrganizacija rada.

Administratori resursa kola koji ne ele biti administratoriweb sjedita cjelini Administriranje e se u prvim poglavljima

cjeline Administriranje upoznati s administracijskim sueljem,

nauit e uvoziti korisnike, te e u poglavlju Dozvole nauiti

prenijeti ovlatenja na novog administratora websjedita.

Administratori web sjedita bi trebali pregledati cjelinuModuli, zajedno s ostalim autorima odluiti koje e module

upotrebljavati, te potpuno svladati rad s izabranim modulima.

Autori bi iz cjeline Moduli trebali proitati poglavlja o modulimavijesti i statikom HTML-u te sadraje potrebne svim korisnicima.

Dobro e im doi i sva poglavlja iz cjelina Editor, Priprema slika,

Pisanje i Organizacija rada.

Cjelina Organizacija rada koristit e svima koji rade na nekomweb sjeditu ili to namjeravaju. Ono e koristiti i njihovim

kolegama i nadreenima da bi bolje razumjeli posao koji se odvija unjihovoj blioj okolini.

Cjeline Pisanje i Priprema slika mogu koristiti autorima i zastvaranje sadraja namijenjenog ispisu, a ne samo stvaranju sadraja

za web.


9/357



Oznake u priruniku

Dijelovi teksta sa slinom funkcijom u tekstu su oznaeni na isti nain.

Rijei koje oznaavaju funkcije CMS-a ili operacijskog sustava, kao i

vrijednosti koje se upisuju u obrasce, oznaene su podebljano. Kosimslovimanapisane su strane rijei.

U tekstu lekcija nalaze se struni pojmovi za koje se moe dogoditi da nisu

poznati svim itateljima. Rijei koje su vezane uz CARNetov CMS objanjene

su odmah pri prvom pojavljivanju u lekciji, pri emu su oznaene bojom i

podebljavanjem. Rijei koje su neovisne od CMS-a, a za koje vjerujemo da

bi nekim itateljima mogle biti nepoznate, opisane su u rjeniku koji se

nalazi na kraju svake cjeline.

Uz tekst se nalaze okvirii s napomenama koje, premda vane, izlaze izvan

glavnog sadraja izlaganja. U tekstu se nalaze posebno oznaene aktivnosti ivjebe, za koje vam savjetujemo da ih proitate i pokuate rijeiti.

AKTIVNOST

U ovakvom se okviru nalaze aktivnosti, a u slinom i vjebe u ovom

priruniku.

Aktivnostise odnose na promatranje i istraivanje webaopenito i raznih

websjedita stvorenih u CARNetovom CMS-u, te na openita razmiljanja o

web sjeditu vae kole. Vjebe sadre ideje za praktini rad u okviru

vlastitog websjedita.

Vjebe ete provoditi na svom kolskom web sjeditu. Budui da je rije o

web sjeditu kojeje ve u upotrebi, nee ba uvijek biti prikladno provesti

upravo postupak koji je naveden u vjebi. Zato moete uiniti jedno od

sljedeeg:

osmisliti problem iz svoje okoline slian predloenom zamoliti administratora web sjedita svoje kole da stvori podruje

za vjebanje u koje ete moi postaviti module iju upotrebu

vjebate; za to e administrator trebati prouiti poglavlje o

korisnicima i poglavlje o dozvolama.

U tekstu se nalazi i niz vanjskih linkova koji vode na web stranice za koje

vam preporuamo da ih posjetite. Svi su oni oznaeni kaoovaj link.

Ovo je napomena.
http://www.carnet.hr/cms_za_skolehttp://www.carnet.hr/cms_za_skolehttp://www.carnet.hr/cms_za_skolehttp://www.carnet.hr/cms_za_skole


10/357



Konano, u tekstu je i niz slika od kojih veina upotpunjava tekst. Dobro

pogledajte slike i proitajte tekst ispod njih.

Opisi slika esto sadre vane podatke nemojte ih preskakati.


11/357



Predznanja i vjetinepotrebne za svladavanjeovog dijela prirunika

Od korisnika CMS-a, pa i itatelja ovog prirunika, se oekuje da su

viegodinji aktivni korisnici weba i da su korisnici nekog od programa za

obradu teksta.

Korisnik koji moe proizvesti uredan tekst u programu za pisanje

nee imati problema niti s pisanjem lanaka u CMS-u.

Korisnici koji svoje web stranice radili u nekom od programa

specijaliziranim za izradu web stranica (Expression Web, SharePointDesigner,Dreamweaver, neki drugi WYSIWYG editor za web stranice ili neki

program u kojem su samostalno upisivali HTML kd) moi e kapitalizirati

to znanje. Slino vrijedi i za korisnike koji su radili u nekom drugom CMS-u

ili su pisali svoj blog.

I sva druga znanja vezana uz izradu sadraja pomoi e vam da web sjedite

izgleda bolje. Tu se prije svega misli na obradu slika, izradu animacija,

filmova i sl.

Za stjecanje

navedenih dodatnih

vjetina CARNet nudionline teajeve zasamostalno uenje.
http://www.microsoft.com/expression/products/web_overview.aspxhttp://www.microsoft.com/expression/products/web_overview.aspxhttp://www.microsoft.com/expression/products/web_overview.aspxhttp://www.microsoft.com/downloads/en/details.aspx?FamilyID=baa3ad86-bfc1-4bd4-9812-d9e710d44f42&displaylang=enhttp://www.microsoft.com/downloads/en/details.aspx?FamilyID=baa3ad86-bfc1-4bd4-9812-d9e710d44f42&displaylang=enhttp://www.microsoft.com/downloads/en/details.aspx?FamilyID=baa3ad86-bfc1-4bd4-9812-d9e710d44f42&displaylang=enhttp://localhost/cms_tecaj/00-00-rjecnik.htm#dreamweaverhttp://localhost/cms_tecaj/00-00-rjecnik.htm#dreamweaverhttp://localhost/cms_tecaj/00-00-rjecnik.htm#dreamweaverhttp://lms.carnet.hr/http://lms.carnet.hr/http://lms.carnet.hr/http://lms.carnet.hr/http://lms.carnet.hr/http://lms.carnet.hr/http://lms.carnet.hr/http://localhost/cms_tecaj/00-00-rjecnik.htm#dreamweaverhttp://www.microsoft.com/downloads/en/details.aspx?FamilyID=baa3ad86-bfc1-4bd4-9812-d9e710d44f42&displaylang=enhttp://www.microsoft.com/downloads/en/details.aspx?FamilyID=baa3ad86-bfc1-4bd4-9812-d9e710d44f42&displaylang=enhttp://www.microsoft.com/expression/products/web_overview.aspx


12/357

1. cjelina:Webs korisnike strane


13/357

CARNetov CMS za kole

Korisniki pogled na web stranice 8

Odakle dolaze i to suzapravo web stranice?

Uvod

Neko davno, ljudi su na internetske posluitelje postavljali datoteke koje su

drugi ljudi mogli preuzimati na svoja raunala i nakon toga ih pregledavati

odgovarajuim programima.

Malo manje davno smiljen je web. Autori su poeli stvarati HTML

dokumente posebnim programima i postavljati ih na posluitelje, a

posjetitelji web sjedita su ih mogli preuzimati na svoja raunala web

preglednicima te pregledavati istim programom kojim su ih preuzeli.

Obje opisane situacije postoje jo uvijek, ali je tehnologija otila i korak dalje.

OPIS POGLAVLJA

Ovo e vas poglavlje upoznati s najznaajnijim dananjim vrstama web

sjedita te s vrstama websjedita koje kolama nudi CARNet.

U ovom ete poglavlju nauiti:

to su statika, a to dinamika web sjedita koje su prednosti i nedostaci statikih, a koje dinamikih web

sjedita

to su CMS-ovi, LMS-ovi i blogovi te to im je zajedniko.Nakon ovog poglavlja moi ete pretpostaviti koja bi websjedita od onih

koja posjeujete mogla biti dinamika, a koja statika.

Vezano uz izradu web sjedita za kole, u ovom ete poglavlju upoznati:

kakva websjedita CARNet nudi kolama koje su prednosti websjedita izgraenog CARNetovim CMS-om.

Konanu odluku o izboru vrste websjedita moi ete donijeti nakon to

upoznate mogunosti CARNetovog CMS-a.

U okviru ovog poglavlja oekuju vas aktivnosti kroz koje ete promatrati

razna websjedita. Te su aktivnosti podloga za bolje razumijevanje naina

rada mnogih dananjih web sjedita.
http://public.web.cern.ch/public/en/About/WebStory-en.htmlhttp://public.web.cern.ch/public/en/About/WebStory-en.htmlhttp://public.web.cern.ch/public/en/About/WebStory-en.html


14/357



Statike i dinamike web stranice

Webje zamiljen tako, da autori svoje sadraje najee web stranice

postavljaju na posluitelj, a posjetitelji ih preuzimaju.

Nakon primanja HTML dokumenta web preglednik e ustanoviti koje mu jodatoteke nedostaju te zahtijevati i njihovo preuzimanje kako bi ih mogao

isporuiti posjetitelju. Tako se, na primjer, dolazi do slika potrebnih za

prikaz web stranice.

Posjetitelj zahtijeva neki sadraj i

posluitelj ga isporuuje.

Sadraj ovakvih web sjedita je stalan, tj. svim se posjetiteljima isporuuju

iste stranice koje su za njih pripremili autori. Zato se ona zovu statikaweb

sjedita.

Iako je u poetku za stvaranje statikih web sjedita trebalo poznavati

sintaksu HTML-a, ve se dugo stranice mogu stvarati na vlastitom raunalu

programima koji nalikuju obinim programima za pisanje (WYSIWYG

editori). Zato je ovaj nain objavljivanja sadraja na webu postao prihvatljiv

velikom broju korisnika. No, njegovi nedostaci dolaze do izraaja kad web

sjedite naraste, kad treba esto dodavati ili obnavljati sadraj i(li) kad na

njemu pone raditi vei broj autora.

Problemi koji se tada javljaju su pravo pristupa i pravo mijenjanja pojedinih

dijelova web sjedita, elja vie autora da istovremeno promijene stranicu

(svatko svoj dio), konzistentnost izgleda svih stranica i drugi.

Danas web stranice esto ne postoje u obliku u kojem se isporuujuposjetiteljima. lanci i drugi podaci koji utjeu na sadraj web stranica

pohranjeni su u bazi podataka, a posjetitelju se isporuuje HTML dokument

koji za njega u trenutku primanja zahtjeva za stranicom stvaraju programi

koji rade na web posluitelju. Takva se web sjedita nazivaju dinamika

websjedita.


15/357



Glavnu ulogu u dinamikim websjeditima imaju programi

koji stvaraju web stranice

na temelju podataka iz baze podataka i drugih podataka.

Programi osiguravaju da pojedinim dijelovima websjedita mogu pristupiti

samo ovlateni posjetitelji te da sadraje mogu mijenjati samo ovlateni

autori. Programi sprjeavaju i da vie autora ne bi istovremeno mijenjalo isti

sadraj.

AKTIVNOST

Aktualan primjer websjedita na kojem je dio sadraja sigurno dinamiki

jewww.oib.hr,web sjedite na kojem moete na temelju JMBG-a doznati

svoj OIB.

Prisjetite se jo nekoliko web sjedita kojima se sluite, a za koje je jako

vano da su u cijelosti ili djelomino dinamika.
http://www.oib.hr/http://www.oib.hr/http://www.oib.hr/http://www.oib.hr/


16/357



CMS

Dinamike se web stranice najee stvaraju i odravaju sustavima za

upravljanje sadrajem, poznatijim pod kraticom CMS (content management

system).

U takvim se sustavima svi lanci, podaci o izbornicima i mnotvo drugih

podataka nalaze u bazi podataka. Neovisno o njima, postoje programi koji od

tih podataka stvaraju stranice prema potrebama i dozvolama pojedinog

korisnika. Tu su i razliiti dizajni websjedita, takoer najee neovisni i od

podataka i od programa. Konano, slike i ostali multimedijski materijal

najee se nalaze u posebnim datotekama.

Glavnu ulogu u dinamikim websjeditima imaju programi

koji stvaraju web stranice na temelju podataka iz baze podataka i drugih podataka.

Danas je veina websjedita ostvarena upravo na taj nain. Budui da vie

nema problema s usklaivanjem rada veeg broja autora, sadraji se lake

objavljuju, to u konanici dovodi do vie sadraja na webu.

Ovakva organizacija nudi i mnotvo drugih prednosti, na primjer:

Budui da je dizajn neovisan o podacima i programima, moe semijenjati kad vlasnici web sjedita to zaele bez utjecaja na podatke.

Mogu se promijeniti i programi koji stvaraju web stranice, to znaida se sadraj stranica moe organizirati na potpuno nov nain.

Iz pohranjenog se sadraja mogu izvui razni pregledi (najnovijevijesti, najitanije vijesti, popis najeih kljunih rijei iz svih

lanaka, itd.).


17/357



Primjer websjeditawww.carnet.hr:

u popisu novosti prikazane su dvije po dvije novosti,

a klikom na gumb Pokai sve novosti

moemo vidjeti uvodne dijelove svih aktualnih novosti.

AKTIVNOST

Posjetite CARNetovo web sjedite. Pogledajte novosti i linkove oko njih.

Uoite i okvirie Kljune rijei i Top 10, isprobajte trailicu. Razmislite

bi li se ti sadraji mogli ostvariti pomou statikog web sjedita.

Posjetite neki od portala koje esto posjeujete. Uoite nekoliko vijesti i

pogledajte na kojim se sve dijelovima stranice, odnosno na kojim se sve

stranicama pojavljuju podaci o tim vijestima.
http://www.carnet.hr/http://www.carnet.hr/http://www.carnet.hr/http://www.carnet.hr/http://www.carnet.hr/http://www.carnet.hr/http://www.carnet.hr/http://www.carnet.hr/http://www.carnet.hr/http://www.carnet.hr/


18/357



Blogovi, LMS-ovii ostale vrste dinamikih websjedita

Postoje i drugi dinamiki sustavi za rad s web stranicama koji nalikuju

sustavima za upravljanje sadrajem (CMS). Nazivi ovih sustava vezani su uz

njihove specifinosti.

Blog (web log, dnevnik na webu) moemo smatrati malim CMS-om. lanci

su u njemu organizirani jednostavno, najee kronoloki s najnovijim

lankom na poetku bloga. Blogu se mogu dodati i drugi sadraji, a vano je

da se podaci iz lanaka prikazuju na razne naine kao datumi objavljivanja

u kalendaru, u popisu kljunih rijei, broju lanaka po mjesecima itd.

LMS, learning management system, vrsta je CMS-a koja u sebi sadribrojne alate koji nastavnicima olakavaju poduavanje, a njihovim uenicima

uenje.

Tako LMS-ovi uz alate uobiajene u CMS-ovima, kao to su objavljivanje

raznih vrsta sadraja i alati za meusobnu komunikaciju posjetitelja, obino

imaju alate koji omoguuju primjenu aktivnosti slinih onima koje se

primjenjuju u uionici. To su, na primjer, alati za sastavljanje provjera

znanja, za predaju zadataka, za praenje napredovanja uenika i drugi. S

druge strane, uenicima je najvaniji jednostavan pristup do onih materijala

koji im trebaju, odnosno koje im je nastavnik namijenio.

Wikisustavi su takoer dinamika websjedita jer na njima korisnici mogu

dodavati nove i mijenjati postojee sadraje, a sve se promjene biljee u bazu

podataka. Niz najnovijih promjena moe se vidjeti pregledavanjem povijesti

stranice.

AKTIVNOST

Pokuajte se prisjetiti jo neke vrste websjedita za koju ste sad uvjereni

da se stranice koje vidite stvaraju dinamiki na temelju podat aka iz neke

baze podataka.

CARNet nudi online

teaj o LMS-u Moodledostupan

nastavnicima u

kolama,Izradaonline teaja pomouMoodle-a.
http://www.carnet.hr/moodle/o_usluzihttp://www.carnet.hr/moodle/o_usluzihttp://www.carnet.hr/moodle/o_usluzihttp://www.carnet.hr/moodle/o_usluzihttp://www.carnet.hr/moodle/o_usluzihttp://www.carnet.hr/moodle/o_usluzihttp://www.carnet.hr/moodle/o_usluzihttp://www.carnet.hr/moodle/o_usluzi


19/357



Vrste kolskih web sjeditana CARNetovim posluiteljima

CARNet kolama nudi izbor vrste websjedita.

kola moe izabrati web sjedite u CARNetovom CMS-u. PritomCARNet daje programe za upravljanje sadrajem i gotove predloke

dizajna, a nastavnici i uenici se trebaju baviti iskljuivo sadrajem.

kola se moe odluiti i za tzv. web izvan sustava. On moe bitistatiki, to znai da autori kolskih web stranica sastavljaju HTML

dokumente, postavljaju ih na posluitelj i zamjenjuju novima pri

svakoj promjeni podataka. Web izvan sustava moe biti i dinamiki,

zasnovan na nekom CMS-u razliitom od CARNetova, pri emu se

sustav koristi bazom podataka koju kola dobiva na raspolaganje.

O prednostima dinamikog pred statikim webombilo je rijei u prethodnim

lekcijama.

U pravilu kola nemoe imati obje vrstewebsjeditaistovremeno.


20/357



Prednosti upotrebeCARNetovog CMS-a

CARNetov CMS tim kod svake vee

promjene mogunosti svog CMS-a

objavljuje novosti.

Glavna prednost CARNetovog CMS-

a pred CMS-om koji bi postavila

kola vezana je uz odravanje

sustava: CARNetov CMS odrava

skupina strunjaka iz CARNeta, dok

je za odravanje CMS-ova koje je

razvila i(li) samo instalirala kola,

odgovorna kola.Odravanje sustava sastoji se od

ispravljanja pogreaka i dodavanja

novih mogunosti (funkcionalnosti)

sustavu. Ispravljanje pogreaka koje

mogu uoiti korisnici, kao to su

dodavanje upozorenja prilikom

slanja pogreno popunjenih

obrazaca, ispravljanje pogreaka u prikazu podataka i drugi, vano je jer

omoguuje nesmetan rad web sjedita. No, korisnike raduje i dodavanje

novih mogunosti sustavima.

Postoje i pogreke koje korisnici ne vide, a koje se moraju ispraviti bez

odlaganja. Naime, programi na web posluiteljima mogu postati meta

zlonamjernih napadaa koji mogu promijeniti sadraj napadnutog web

sjedita ili napraviti jo veu tetu. Zato se svaki uoeni sigurnosni propust

mora odmah ispraviti, to osobama odgovornima za web sjedita u kolama

moe biti vrlo zahtjevno jer su to najee nastavnici kojima je pr imarno

zaduenje rad s uenicima i roditeljima.

Druga je vana prednost CARNetovog CMS-a za kole dostupnost izravne

podrke korisnicima koja se prua putem:

distribucijske (mailing) liste na koju se od veljae 2009. godineautomatski pretplauju svi administratori resursa

foruma izravne pomoi putem CARNetovog helpdeska

te kroz stvaranje ovog prirunika.

Problem: prvo razgovarati s uenikom

koji je razbio prozor ili prvo rijeiti

novootkriveni sigurnosni propust u

vlastitom CMS-u?

Rjeenje je CARNetov CMS!
http://www.carnet.hr/cms/novostihttp://www.carnet.hr/cms/novostihttps://lists.carnet.hr/listinfo/skole-cms-korisnicihttps://lists.carnet.hr/listinfo/skole-cms-korisnicihttps://lists.carnet.hr/listinfo/skole-cms-korisnicihttps://lists.carnet.hr/listinfo/skole-cms-korisnicihttp://forum.skole.hr/viewforum.php?f=70http://forum.skole.hr/viewforum.php?f=70http://forum.skole.hr/viewforum.php?f=70https://lists.carnet.hr/listinfo/skole-cms-korisnicihttp://www.carnet.hr/cms/novosti


21/357



Pogled na web stranice

u CARNetovom CMS-u

Uvod

U ovom su poglavlju opisani osnovni elementi od kojih se sastoje web

stranice izraene u CARNetovom CMS-u.

OPIS POGLAVLJA

Cilj je ovog poglavlja da vam s korisnike strane predstavi elemente s

kojima ete se kasnije baviti kao administratori, odnosno autori kolskihweb stranica.

U ovom ete poglavlju na web stranicama kola, neovisno o dizajnu,

uoiti:

vertikalnu navigaciju jedan ili vie skupova dodatnih linkova razne elemente (module) na stranicama.

Promatrajui module koji su unaprijed postavljeni na vae web sjedite

kao i module na drugim websjeditima izraenim pomou CARNetovogCMS-a, moi ete poeti razmiljati o modulima koje elite na web sjeditu

svoje kole, te odluiti koja ete poglavlja o modulima prvo prouavati u

ovom priruniku.

Nakon zavrenog poglavlja moi ete se prijaviti na websjedite kole bez

dileme: Treba li pisati '@skole.hr' ili ne?.

Konano, saznat ete koje korisnike postavke moe svaki registrirani

posjetitelj postaviti na web sjeditu svoje kole te ete moi namjestiti

postavke prema svojim eljama i(li) potrebama.

U ovom ete poglavlju promatrati razna web sjedita izraena pomouCARNetovog CMS-a. Ako je vae kolsko websjedite jedno od njih, moi

ete ga iskoristiti kao jedan od primjera.

O detaljima uporabe pojedinih modula na web stranicama bit e rijei u

poglavljima koje se odnose na svaku pojedinu vrstu modula.


22/357



Moduli

AKTIVNOST

Posjetite stranice Skockajte web 2010. Na njima se nalaze linkovi na

najbolja web sjedita kola izraena u CARNetovom CMS-u koja su

izabrana na istoimenom natjecanju.

Uoite vrste sadraja koji se ponavljaju na vie web sjedita (na primjer

vijesti, ankete, kalendar,...).

Napomena: web sjedita se mijenjaju i moe se dogoditi da pri nekom

drugom posjetu istim websjeditima na njima uoite druge elemente.

Sav je sadraj na web stranicama u CARNetovom CMS-u organiziran u tzv.

module. Oni se na kolskim web sjeditima nalaze u pravokutnicima

smjetenim na raznim dijelovima stranice:

na vrhu u uskim, bonim stupcima u sredinjem podruju.

Slika naslovnice s oznaenim modulima.

Nemaju sva web sjeditajednake module niti u sredinjem podruju za

sadraj, niti u uskim stupcima. Ako su moduli i jednaki, esto su prikazani

razliitim redoslijedom i(li) sadre razliite podatke.
http://cuc.carnet.hr/2010/skockajte_webhttp://cuc.carnet.hr/2010/skockajte_webhttp://cuc.carnet.hr/2010/skockajte_webhttp://cuc.carnet.hr/2010/skockajte_webhttp://cuc.carnet.hr/2010/skockajte_web


23/357



Nadalje, moe se uoiti da se na svakom pojedinom web sjeditu pojedini

modulimogu pojavljivati na svim stranicama, ali da se mogu nalaziti i samo

na naslovnici ili na nekoj od stranica u dubini websjedita.

Module na stranicama web sjedita postavlja administrator web sjedita, a

mogu mu pomoi administratori pojedinih stranica.

AKTIVNOST

Uoite razliku izmeu rasporeda modula na web sjeditima kola i

rasporeda modula naCARNetovom websjeditu.
http://www.carnet.hr/http://www.carnet.hr/http://www.carnet.hr/http://www.carnet.hr/http://www.carnet.hr/http://www.carnet.hr/http://www.carnet.hr/


24/357



Vertikalna navigacija

AKTIVNOSTNa web sjeditima koja ste posjetili u prethodnoj lekciji uoite modul koji

sadri popis stranica na njemu.

Stranice su u web sjeditu organizirane hijerarhijski. To znai da posjetitelj

prvo vidi linkove na gornju razinu stranica. Uz neke se linkove nalaze

strelice.

Kad posjetitelj klikne na neki od linkova, otvara se odgovarajua stranica.Ako je uz link stajala strelica, u navigaciji se sad vide linkovi na stranice koje

su administratori smjestili hijerarhijski ispod upravo otvorene stranice.

Navigacija u poetnom stanju i nakon klika na linkO koli

pokraj kojeg je prikazana strelica.

Nakon klika se otvara sljedea razina linkova,

a klikom na linkDjelatniciotvorila bi se jo jedna razina.

Skup linkova koji posjetitelju omoguavaju plovidbu do svih stranica

sloen je u svim izgledima kolskih web sjeditavertikalno, pa ga zovemo

vertikalna navigacija.

Vertikalna navigacija stvara se dinamiki ovisno o pravima svakog pojedinog

posjetitelja. Naime, administratori mogu neke stranice sakriti od pogleda

odreenih skupina korisnika. Tipian su primjer podaci o razredima koji su

po inicijalnim postavkama web sjedita vidljivi samo prijavljenim

korisnicima iz iste kole, a skriveni od ostalih posjetitelja.

U starim se

prirunicima zastranicu (u nekimposebnim

sluajevima spodstranicama) moenai izrazkategorija.


25/357



Navigacija iz prethodnog primjera s linkovima koje vidi prijavljeni korisnik

(bez obzira na kolu iz koje dolazi).

Uoite linkRazredi koji u prethodnom primjeru,

dok se korisnik jo nije prijavio, nije bio vidljiv.

Osim vertikalne navigacije korisnik moe uoiti i niz horizontalnih linkova

na vrhu svih stranica te, ukoliko su postavljeni, i module s linkovima na

ostalim mjestima. Ti su moduli namijenjeni prvenstveno objavljivanju

linkova koji vode na druga web sjedita, iako mogu voditi i do pojedinanih

stranica na istom websjeditu.

Svojstveno je vertikalnoj navigaciji u CARNetovom CMS-u da u pravilu vodi

do gotovo svih stranica na web sjeditu, naravno pod uvjetom da je

posjetitelj ovlaten za njihovo pregledavanje.

Jedan od zadataka administratora je organiziranje stranica u vertikalnu

navigaciju. Pritom moe mijenjati ili brisati postojee te dodavati nove

stranice.

Naziv koji se joupotrebljava za

horizontalnu

navigaciju je mrvicekruha(breadcrumbs).


26/357



Prijava na websjedite

Da bi dobio vea prava na kolskim web sjeditima i vidio sadraje koje

anonimni posjetitelji ne smiju vidjeti, posjetitelj se treba prijaviti (logirati)

na web sjedite.

Na kolska websjedita korisnici se prijavljuju svojom korisnikom oznakom

i pripadajuom lozinkom unutar domene skole.hr. Dakle, budui da smo

ve u kolama, uz korisniku oznaku nije potrebno navoditi domenu.

Prijava.

Korisnik koji se prijavi na jednom kolskom websjeditu izraenom pomouCARNetovog CMS-a, bit e prijavljen i na ostalim websjeditima izraenim

u CARNetovom CMS-u. S druge strane, za ostale CARNetove usluge morat e

se prijavljivati odvojeno, koristei se punim AAI@EduHr korisnikim

imenom.

Pri prijavi na stranice namijenjene svim CARNetovim korisnicima,

kao to jewebmail

, treba upisati svoje puno korisniko ime iz sustava AAI@EduHr.
http://www.aaiedu.hr/http://www.aaiedu.hr/http://webmail.carnet.hr/http://webmail.carnet.hr/http://webmail.carnet.hr/http://webmail.carnet.hr/http://www.aaiedu.hr/


27/357



Korisnike postavke

Iza linka Korisnike postavke krije se nekoliko meusobno nepovezanih

parametara koji mogu olakati uporabu websjedita.

Trajanje sjednice

Iz sigurnosnih razloga veina sustava

koji zahtijevaju prijavu (logiranje)

korisnika, automatski odjavljuju

korisnika nakon odreenog vremena

njegove neaktivnosti.

Naime, korisnik se moe udaljiti od

raunala, a to je raunalo dulje bez

nadzora, poveava se mogunost da se

neka druga osoba poslui njegovim

raunalom. Ta druga osoba moe pod

imenom prijavljenog korisnika

neovlateno promijeniti sadraj

stranica, pisati poruke na forumu ili

samo vidjeti sadraje koji joj nisu

namijenjeni. Da bi se izbjegle takve

situacije, trajanje sjednice je kod

veine sustava ogranieno.

Unaprijed zadana vrijednost trajanja sjednice u CARNetovom CMS-u je

180 minuta i ne preporua se poveavati je.

Za vrijeme neaktivnosti korisnika

njegovim se identitetom

moe posluiti bilo tko.


28/357



Pristupanost

Jedan od naina poveanja pristupanosti web stranice za korisnike s

potekoama vida je opcija koja omoguuje promjenu kontrasta teksta i slika

u odnosu na pozadinu stranice.

U CARNetovom se CMS-u moe birati izmeu tri izgleda.

Crno-bijela, bijelo-crna i web stranica s originalnim postavkama.

Pretpostavka je da e veini korisnika odgovarati originalne postavke jer se

bojom pozadine istiu granice pojedinih modula i na taj se nain olakava

itanje.


29/357



Moje pretplate

Da bi lake pratio novosti na web sjeditu svoje kole, korisnik se moe

pretplatiti na novosti. To znai da e mu obavijesti o novostima stizati u

sandui elektronike pote na domeni skole.hr ili e, ako je prijavljen nakolsko web sjedite, popis novosti vidjeti na stranici Korisnike

postavke.

Korisnik moe primati novosti samo iz ovih modula:

vijesti forum dokumenti (za sve dokumente ili pri promjeni pojedinog

dokumenta)

pitanja i odgovori.Svi ti moduli uz naslov imaju ikonu za pretplatu.

Korisnik koji je upisao neki dogaaj u kalendarmoe postaviti podsjetnik

na taj dogaaj, pri emu obavijesti stiu na isti nain kao pretplata.

Uz naslove modula na koje se korisnik moe pretplatiti stoji ikona pisma.

Klikom na istu ikonu kasnije se moe ukinuti pretplata.

Isti moduli koji

podravaju pretplatuimaju i svoje RSS

izvore. To znai danovosti iz njih moetepratiti i u svom

omiljenom RSS

itau.

injenica da nekimoduli podravajupretplatu, a drugi ne,

moe biti odluujuapri izboru modula.


30/357



Poetne postavke pretplate korisnik moe odrediti na stranici Korisnike

postavke.

Moe se odrediti koliko e esto stizati obavijesti o novostima i na koji nain.

Sve su aktivne pretplate navedene takoer u modulu Moje pretplate na

stranici Korisnike postavke. Za svaku se pretplatu mogu pojedinano

promijeniti postavke klikom na linkPostavkei izborom eljenih opcija.

Korisniku koji inae prima obavijesti samo jednom dnevno

i to putem portala (v. prethodnu sliku)

je oito dokument o ponavljanju gradiva prof. Bingia vaan.

Zato za njega prima obavijesti odmah po promjeni i to elektronikom potom.

Bilo koja od pretplata moe se ukinuti iz ovog popisa klikom na ikonu za

brisanje ( ) na poetku retka s pretplatom.

VJEBA

Ako vaa kola ve ima web sjedite, pretplatite se s razliitim

parametrima na novosti iz dviju rubrika.

Ako vaa kola jo nema websjedite, to moete uiniti i kasnije.


31/357



Obavijesti i izvjetaji pretplate

U modulu Obavijesti i izvjetaji pretplate nalazi se popis pristiglih

obavijesti o novostima na websjeditu, kao i podsjetnicima iz kalendara.

Popis obavijesti.

Za svaku od obavijesti klikom na njezin naslov dobiva se detaljnija obavijest,

te jedan ilivielinkova na novoobjavljene sadraje.

Obavijest o novosti.

U rubrici Linknalazi se link koji omoguava posjet novoobjavljenom sadraju.

U popisu se mogu izabrati pojedinane ili sve obavijesti (Check all) te

obrisati (Erase checked). Gumb Reset slui za brisanje svih oznaka iz

popisa.


32/357

2. cjelina:Administriranje


33/357


Administriranje 28

Administriranje uvodRezultate veine poslova opisanih u cjelini Administriranje posjetitelji i

autori web sjedita ne primjeuju. No, ako su provedeni na pogrean nain,doivljaj pregledavanja kolskih web stranica pojedinim e ili svim

posjetiteljima biti umanjen, a u najgorem sluaju i nemogu.

S druge strane, cjelina prirunika koja se odnosi na administriranje upoznaje

vas s nainom rada websjedita i uvodi u odnose izmeu raznih objekata na

web sjeditu: stranica, modula, korisnika i drugih. Na temelju steenih

saznanja moi ete se efikasnije snalaziti u administratorskim funkcijama pri

radu s modulima, to je opisano u treem dijelu ovog prirunika.

Ova je cjelina prirunika namijenjen prvenstveno administratorima web

sjedita i webstranica. To su administratori resursa i administratori kola,

koji su svojom funkcijom postali i administratori web sjedita,te svi oni koji

su kasnije imenovani administratorima webstranica ili sjedita.

Sljedea poglavlja mogu pregledati i ambiciozniji autori web stranica, no

njima je vano samo da stvore sliku o nainu rada CMS-a i razumiju uloge

podijeljene u svom timu.


34/357


Administriranje 29

Kako poeti?U poglavlju o web sjeditima bilo je rijei o razlikama izmeu dvaju vrsta

web sjedita. Pretpostavimo li da ste se odluili za web sjedite uCARNetovom CMS-u, u ovom ete poglavlju imati mogunost upoznati se s

pripremnim koracima za izradu takvog websjedita.

Za prve korake u izradi web sjedita zadueni su administratori imenika i

resursa. Ovo je poglavlje ujedno prilika da provjerite jesu li te uloge

dodijeljene osobama koje jo uvijek rade u vaoj koli i zainteresirane su za

suradnju na stvaranju kolskog websjedita.

Bit e rijei i o promjeni adrese kolskih web stranica, a poglavlje zavrava

aktiviranjem kolskog websjedita.

OPIS POGLAVLJA

Cilj je ovog poglavlja proi kroz sve korake potrebne za stvaranje web

sjedita.

Nakon ovog poglavlja moi ete:

opisati funkcije administratora imenika, administratora resursa iadministratora kola vezano uz postavljanje kolskih websjedita

moi postaviti websjedite u CARNetovom CMS-u objasniti to je sve potrebno da bi se vae web stranice otvarale

kad ih posjetitelj zatrai upisujui adresu (ime domene) koju vi

smatrate prikladnom za vau kolu i jednostavnom za pamenje.

Prvi posjet kolskom web sjeditu je jednostavan i u njemu biste se

sigurno snali i bez ovog prirunika, no u ovom ete poglavlju povezati

korake koji se pritom provode s dosadanjim znanjima o CMS-ovima

openito.

U ovom ete poglavlju kroz aktivnosti i vjebe proi administrativnekorake potrebne za imenovanje administratora, a zatim ete posjetiti

administracijsko suelje sustava HUSO kako biste se provjerili kome su

dodijeljene uloge administratora u vaoj koli. U ovom je poglavlju prilika

da se upoznate s postupkom dobivanja vlastite domene. Ako jo nemate

web sjedite u CARNetovom CMS-u, imat ete priliku proi kroz

pripremni postupak u administracijskom suelju sustava HUSO te kroz

kratak postupak stvaranja websjedita.


35/357


Administriranje 30

Administratori imenikai administratori resursa

Administratori imenika i administratori resursa slubeni su predstavnici

kola u odnosima s CARNetom.

Vana je uloga administratora imenika resetiranje lozinki korisnicima koji su

ih zaboravili.

Administratori imenika (AI) zadueni su za sve podatke vezane uz

elektronike identitete uenika i djelatnika kole kao i za podatke o koli koji

se takoer nalaze u sustavuAAI@EduHr.

Administratori resursa (AR) dodjeljuju resurse dobivene od CARNeta

korisnicima u svojoj koli i po potrebi u ime kole zahtijevaju proirenje

resursa. Administratori resursa se najee bave web stranicama kole.

Administratori kola (A) su istovremeno AI i AR. Pretpostavlja se da e

administratori kola biti imenovani prvenstveno u manjim kolama u kojima

se oekuje manje posla za administratore, pa obje funkcije moe obavljati

jedna osoba.

U pravilu u koli postoji po jedan AI i AR i oni se imenuju putem obrasca koji

kola alje na CARNetovu adresu. Ako neki od administratora napusti kolu,

treba imenovati novog administratora.

AKTIVNOST

Posjetite stranicuo slubenim predstavnicima kolana CARNetovom web

sjeditu. Ako vam je ovo prvi posjet toj stranici, proitajte tekst na njoj.

Pogledajte koji su slubeni predstavnici vae kole. Ako netko od njih vie

nije djelatnik vae kole, preuzmite odgovarajui obrazac za imenovanje

novog administratora i ispunite ga. Obrazac trebaju potpisati administrator

i ravnatelj, treba ga potvrditi peatom kole te ga dostaviti u CARNet.
http://www.aaiedu.hr/http://www.aaiedu.hr/http://www.aaiedu.hr/http://www.carnet.hr/ustanove_clanice/administratori_skolahttp://www.carnet.hr/ustanove_clanice/administratori_skolahttp://www.carnet.hr/ustanove_clanice/administratori_skolahttp://www.carnet.hr/ustanove_clanice/administratori_skolahttp://www.aaiedu.hr/


36/357


Administriranje 31

Odreivanje administratorau administracijskom sueljusustava HUSO

U administracijskom suelju sustava HUSO administrator imenika moe

korisniku ili nekolicini korisnika postaviti AI, AR ili A kao tip

administratora.

Vrsta administratora odreuje se u administracijskom suelju sustava HUSO.

Imenovanje rezervnih administratora je u pravilu potrebno samo u

izvanrednim sluajevima, na primjer kad je AI nekoliko dana odsutan, a

oekuje se da e korisnici moda zaboravljati svoje lozinke u tom razdoblju.

Slino vrijedi i za administratora resursa.

Vano je napomenuti da za rad s websjeditem u CARNetovom CMS-u ne

treba postavljati nove administratore niti imenika, niti resursa.

VJEBA

Posjetite administracijsko suelju sustava HUSO i uvjerite se da nemate

vie administratora imenikai administratora resursa nego to je to nuno.

Da biste to provjerili, trebate prelistati sve djelatnike jer ne postoji

pretraivanje po tipu administratora.

Ova je vjeba osobito vana ako ste poeli raditi u svojoj sadanjoj koli

nakon uvoenja sustava HUSO, jer postoji mogunost da su u sustavuostaci nekih imenovanja iz vremena prethodnih administratora.

Velike kole moguimati po jednog AI u

svakom turnusu zbog

lakeg kontaktiranja s

korisnicima.
http://admin.skole.hr/http://admin.skole.hr/http://admin.skole.hr/http://admin.skole.hr/http://admin.skole.hr/http://admin.skole.hr/http://admin.skole.hr/


37/357


Administriranje 32

Priprema u administracijskomsuelju sustava HUSO

Prvi korak kod postavljanja kolskog web sjedita treba odraditi

administrator resursa. No, budui da je za neke poslove potrebna iintervencija administratora imenika, ovaj emo posao prikazati sa stanovita

administratora kole funkcije koja objedinjava uloge administratora

imenika i administratora resursa.

Funkcije koje su na raspolaganju administratorima kole su zbroj funkcija

koje vide administratori imenika i administratori resursa.

Administrator resursa prvo treba izabrati linkWeb i tamo, ako ve nije

izabran, izabrati Web na sustavu upravljanja sadrajem. Nakon toga

treba kliknuti na Promijeni tip webai priekati nekoliko minuta.

Izbor vrste web sjedita.

Nakon promjene treba priekati nekoliko minuta.

AKTIVNOST

Provjerite koji je tip webapostavljen za vau kolu.

Ako ve sad elite aktivirati web na CMS-u, moete to uiniti. Na ovaj se

korak moete vratiti i kasnije, kad zaelite aktivirati ponueni CMS.

Promjenom vrste web

sjedita postojei sesadraj ne brie samo postaje

nedostupan putem

uobiajene webadrese.


38/357


Administriranje 33

Sekundarna domena

CARNet svakoj koli dodjeljuje poddomenu unutar domene skole.hr. Zato

su, na primjer, web stranice Osnovne kole Otro pero dostupne

upisivanjem adrese os-ostro-pero.skole.hr. Da bi se korisnicimanaviknutim na webadrese koje poinju kraticom www olakao pristup web

stranicama, kola dobiva i poddomenu koja poinje tim nizom znakova, na

primjerwww.os-ostro-pero.skole.hr.

Ako kola eli imati web adresu s vlastitim imenom domene, na primjer

www.ostro-pero.hr, ona mora registrirati svoju domenu ostro-pero

unutar hrvatske vrne domene .hr (sekundarnu domenu).

Kad posjetitelj preuzme neku od kolskih web stranica koje su na vlastitoj

domeni, u adresnoj traci web preglednika e se ipak pojaviti izvorno ime

domene (unutar domene skole.hr).

Adresna traka web preglednika.

Registracija domene

Domena se moe registrirati u bilo kojem trenutku. Ako kola promijeni ime,

ona moe (i trebala bi) promijeniti i naziv domene.

Postupak registracije domene u hrvatskom domenskom prostoru je

besplatan i sastoji se od nekoliko jednostavnih koraka:

1. Smisliti ime domene vezano uz naziv kole koje sadri slova engleskeabecede i eventualno znamenke te znak - (minus).

2. Provjeriti da eljeno ime domene ve nije zauzeto to je mogueobavitipretraivanjem .hr domenana CARNetovim stranicama.

3. S CARNetovih stranica preuzeti obrazac za registraciju besplatnedomene ispuniti ih (potrebna je pomo tajnika kole oko registra ukoji je kola upisana, te odgovorne osobe za peat kole i potpis).

4. Poslati obrasce DNS slubi unutar CARNeta. 5. Priekati odgovor.
http://www.carnet.hr/dnshttp://www.carnet.hr/dnshttp://www.carnet.hr/dnshttp://www.carnet.hr/dns/administracija/registracija_besplatnehttp://www.carnet.hr/dns/administracija/registracija_besplatnehttp://www.carnet.hr/dns/administracija/registracija_besplatnehttp://www.carnet.hr/dns/administracija/registracija_besplatnehttp://www.carnet.hr/dns/administracija/registracija_besplatnehttp://www.carnet.hr/dns


39/357


Administriranje 34

AKTIVNOST

Ako vaa kola nema domenu, moete provjeriti pretraivanjem popisa

domena jesu li vai prijedlozi za ime domene slobodni.

Ako kola ima svoju domenu, provjerite pretraivanjem nalaze li se u

popisu domena ispravni podaci o vaoj koli. U sluaju da podaci nisu

ispravni, moete putem obrasca za registraciju promijeniti te podatke.

Aktivacija domene

Ako kola ve ima registriranu domenu i web stranice na nekom drugomposluitelju, svoju domenu moe aktivacijom prenijeti na CARNetov web

posluitelj.

Registracija domene samo je zauzimanje imena, nakon ega je potrebno

domenskim posluiteljima za domenu .hr dostaviti informaciju koje e

raunalo (domenski posluitelj) znati adresu raunala na kojem se nalaze

vae web stranice. Iako pozadina ovog postupka izgleda sloeno, aktivacija

domeneje sa stanovita vlasnika web sjedita takoer jednostavna:

1. Na CARNetovim stranicamapreuzeti obrazac za aktivaciju domene.2. Na obrascima ispuniti:

naziv HR domene: na primjer ostro-pero.hr ime osnovnog domenskog posluitelja: dns1.skole.hr

IP adresa osnovnog domenskog posluitelja:

193.198.184.135

ime pomonog domenskog posluitelja: dns2.skole.hrIP adresa pomonog domenskog posluitelja:

193.198.184.136

potpis podnositelja zahtjeva za registraciju iliadministrativno-tehnike kontakt osobe.

3. Ostala polja na obrascima ne treba ispunjavati jer se alju na adresuCARNeta s napomenom za HUSO, gdje se dalje ispunjavaju

tehniki podaci i prosljeuju DNS slubi.
http://www.carnet.hr/dns/administracija/posluziteljhttp://www.carnet.hr/dns/administracija/posluziteljhttp://www.carnet.hr/dns/administracija/posluziteljhttp://www.carnet.hr/dns/administracija/posluzitelj


40/357


Administriranje 35

Posao u administracijskom sueljusustava HUSO

Kad dobije potvrdu o aktiviranju domene, administrator imenika treba naziv

domene upisati u podatke o koli:

Podaci o koli koji se odnose na domenu.

Polje MX record za sekundarnu domenu je u stvari dio MX recorda koji

omoguava upotrebu e-mail adresa s domenom kole. Na primjer, tako e se

moi upotrebljavati adrese oblika [email protected] umjesto

[email protected] ili [email protected].

Dozvoljeno zauzee prostora za internetske stranice zasad se odnosi

samo na web stranice ostvarene kao tzv. statiki web. Sadraj tog polja ne

moe se promijeniti iz administracijskog suelja, nego ga mogu promijeniti

samo administratori sustava.

Upisivanje domene u

polje MX record

atraktivno je u

kombinaciji s

definiranjem aliasa.

Tako kola moeimati adrese kao to

su:tajnistvo@ostro-

pero.hr,

psiholog@ostro-

pero.hr i sl.


41/357


Administriranje 36

Prvi posjet websjedituu CMS-u

Pristup web sjeditu nakon njegovog postavljanja omoguen je samo

administratoru resursa. To znai da se korisniku koji zatrai neku od vaihweb stranica pojavljuje stranica s prostorom za prijavu, a prijaviti se moe

samo administrator resursa.

Prijava pristup je omoguen samo administratoru resursa.

U drugom koraku administrator bira poetni dizajn. Izabrani dizajn samo je

poetni izbor on se kasnije moe u bilo kojem trenutku promijeniti.

Poetni izbor dizajna prvo treba odabrati izgled, a onda na sljedeoj stranici i boje.


42/357


Administriranje 37

Pri tom se koraku prvo stvara baza podataka potrebna za rad web sjedita i

ona se puni poetnim podacima. Tu se, meu ostalim, nalazi kostur strukture

web sjedita, nekoliko lanaka i ostali podaci koji bi administratorima iz

veine kola mogli olakati poetno postavljanje stranica. Oni se mogu prema

elji administratora mijenjati, odnosno brisati.

Stvaranje i punjenje baze s podacima za web sjedite.

Upravo se kopira popis korisnika.

Nakon aktiviranja dizajna svi posjetitelji mogu vidjeti novo web sjedite.

Preporua se to skorije punjenje odgovarajuim sadrajem, no u ovom emo

priruniku ipak prvo pogledati od ega se sastoje web sjedita stvorena

CARNetovim CMS-om.

VJEBAAko ste tek u proloj lekciji aktivirali svoje web stranice na CARNetovom

CMS-u, onda je sad pravo vrijeme da prvi put posjetite svoje novo web

sjedite.


43/357


Administriranje 38

Administratorski pogled

Administratorski se pogled na web stranice bitno razlikuje od pogleda ostalih

korisnika. Za razliku od ostalih korisnika, administrator vidi:

strelice uz module koje moe brisati, premjetati ili uz koje moedodavati nove module

linkove na funkcije koje omoguavaju ureivanje svakog modula nastranici

izbornikUpravljanje portalom.

Administratorski pogled na stranicu.

Istaknute su strelice na kojima su linkovi za rasporeivanje modula

i izbornikUpravljanje portalom.

Administratorske ovlasti na web sjeditima kola u poetku imaju samo

administratori kola i administratori resursa iste kole. Oni kasnije mogu

ulogu administratora pojedinih stranica ili cijelog web sjedita dodijeliti i

drugim korisnicima unutar CMS-a.

Funkcije opisane u ovom poglavlju odnose se jednim dijelom na korisnike

koji imaju ovlasti administriranja pojedinih stranica, a dijelom na one koji

imaju ovlasti administriranja cijelog web sjedita.

U kolama koje su

web sjedite izradileodmah nakonuvoenja uslugeCARNetovog CMS-a

administratorska

prava imaju i

administratori

imenika.


44/357


Administriranje 39

OPIS POGLAVLJA

Po zavretku ovog poglavlja moi ete:

razmjetati module po stranici

dodavati nove module i brisati postojee dodavati nove stranice sa suelja kolskih web stranica.

Upoznat ete se i s funkcijama koje su na raspolaganju administratorima

web sjedita, no upotrebljavat ete ih tek u sljedeim poglavljima.

Punjenje pojedinih vrsta modula sadrajem obuhvaeno je sadrajem

cjeline o modulima.

Redoslijed rada

Ako se websjedite konstruira od nule, prvo se treba postaviti navigacija,

ime se odreuje od kojih e se stranica sastojati web sjedite. Nakon

postavljanja navigacije treba ovlastiti suradnike za ureivanje pojedinih

stranica nakon ega bi svatko trebao krenuti na svoj pravi posao: biranje i

rasporeivanje modula na svojim stranicama te punjenje stranica

sadrajem.

Postavljanje navigacije, izbor i postavljanje modula te punjenje modula sadrajem.

Budui da web sjedite za kole na CARNetovom CMS-u ve sadri

navigaciju koja uglavnom moe zadovoljiti potrebe veine kola, u ovom

emo priruniku krenuti od izabiranja i postavljanja modula.

Stranice se mogu dodavati, a navigacija ureivati i kasnije kad se pojavi

potreba.


45/357


Administriranje 40

Dodavanje, rasporeivanje ibrisanje modula

Postoje etiri vrste modula:

moduli koji se mogu dodavati, brisati i mijenjati oni su uadministratorskom pogledu oznaeni strelicama

moduli kojima se moe izravno utjecati na sadraj, ali ih se ne moeukloniti: zaglavlje stranice i niz linkova ispod njega

moduli na iji se sadraj moe utjecati samo posredno i takoer se nemogu ukloniti: vertikalna navigacija (izbornik), navigacijska traka

(mrvice kruha, modul breadcrumbs), modul s imenom kole te

modul na dnu stranice (podnoje,footer)

modul na koji administratori websjedita ne mogu utjecati: modulza prijavu (login modul).

U ovom e poglavlju biti rijei samo o modulima koji se mogu slobodno

rasporeivati po stranici. Dodavanje, rasporeivanje i brisanje modula

poslovi su koje mogu obavljati administrator web sjeditate administratori

stranica na kojima se nalaze ili trebaju nalaziti moduli.

Izbornik za rad s modulima

Klikom na strelicu uz naslov modula pojavljuje se izbornik za rad s

modulima. Njegov sadraj ovisi o poloaju modula na stranici, no gotovo

uvijek sadri funkcije za dodavanje modula, za pomicanje modula unutar

istog stupca, za brisanje modula i za promjenu svojstava modula.

Jedan od izgleda izbornika koji se dobiva klikom na strelicu

za rasporeivanje i ureivanje modula.


46/357


Administriranje 41

Raspored modula u bonim stupcima

Svaki se modul moe nalaziti na svim stranicama ili samo na jednoj.

Administrator moe razlikovati te dvije skupine modula po boji strelice

kojom se otvara izbornik: plavom su strelicom oznaeni moduli postavljeni

samo na prikazanoj stranici, dok se uta strelica nalazi uz module koji se

nalaze na svim stranicama. Nepromjenjiv modul s vertikalnom navigacijom

uvijek zauzima najvie mjesto u svom stupcu.

Strelica kojom se otvara izbornik za rasporeivanje modula

je ute boje na modulima koji se nalaze na svim stranicama,

a plave boje na modulima prikazanima samo na jednoj stranici.

Unutar bonog stupca moduli se rasporeuju prema sljedeim pravilima:

na vrhu stupca smjeteni su moduli koji se prikazuju na svimstranicama

slijede moduli koji se nalaze samo na prikazanoj stranici na dnu stupca se mogu nalaziti moduli koji se nalaze na svim

stranicama.

Modul se ne moe premjetati iz jednog u drugi uski stupac, kao niti sa

stranice na stranicu.

Modul se moe naknadno pomicati u okviru navedenih pravila. Modul se

moe i obrisati, ime se esto brie i njegov sadraj (ovisi o vrsti modula).

Moduli se ne mogu premjetati iz jednog u drugi uski stupac.


47/357


Administriranje 42

Umetanje modula

Umetanje modula nalik je kasnijem ureivanju postavki, no osnovna je

razlika u tome to je pri umetanju modula potrebno odrediti vrstu modula. U

ovom emo se poglavlju baviti modulom koji sadri tekst. Svi su moduliobraeni u cjelini Moduli.

Okvir za upisivanje postavki modula.

uta podloga govori da je rije o modulu koji se nalazi na svim stranicama

inae bi podloga bila bijela.

Svakom se modulu moe sakriti naslov ili se postojei naslov (koji je najee

na engleskom) moe zamijeniti vlastitim.

Primjer modula statiki HTMLs ukljuenim naslovom i bez njega.

U primjeru je rije o nizu slika (bannera) na kojima su

linkovi na sadraje s drugih websjedita.

Funkcija Postavke

moe vam posluitida vidite koje je vrstepojedini modul na

vaim stranicama bilo da je postavljen

pri stvaranju web

sjedita ili da ga jepostavio

administrator koji je

radio prije vas.

Modulima se mogu

mijenjati i svojstva.

Budui da svojstvaovise o pojedinom

modulu, ona su

detaljno obraena ucjelini Moduli kodsvakog pojedinog

modula.


48/357


Administriranje 43

VJEBA

Umetnite modul statiki HTML

na vrh sredinjeg dijela svih

stranica. U modul napiite

obavijest o dobrotvornoj akciji koja

se odrava u vaoj koli ili neku

drugu, proizvoljnu obavijest.

Umetnite modul statiki HTML

na sve stranice na vrh bonog

stupca koji ne sadri vertikalnu

navigaciju. U modul upiite

obavijest o radnom vremenu administracije ili neku drugu obavijest.

Umetnite modul statiki HMTL na stranicu O koli. Upiite obavijest osljedeoj okruglojgodinjici kole koju ete slaviti ili o nekoj drugoj vanoj

temi za koju elite da najava nekoliko mjeseci stoji na toj stranici, bez

obzira na druge vijesti koje e se mijenjati.

Brisanje modula

Pri brisanju modula (funkcija Ukloni) se kod nekih vrsta modula brie

sadraj, dok je kod drugih sadraj vezan uz stranicu i ponovno e se

pojaviti kad se umetne modul iste vrste na istu stranicu.

Vrste modula kod kojih je sadraj vezan uz stranicu su oni kod kojih korisnici

sami upisuju sadraj:

vijesti dokumenti galerija slika forum izrada obrasca kalendar pitanja i odgovori.

Vrste modula kod kojih se sadraj brie su uglavnom moduli koji prikazuju

sadraj iz drugih izvora:

statiki html multipage modul dokumenti za prikaz iframe RSS ita.

Upravo umetnuti HTML modul

bez proizvoljnog naslova.

U taj se modul moe upisati tekst

klikom na linkUredi tekst.

Za rad u ovom

poglavlju ne treba

poznavati statikiHTML modul u

detalje.

Trenutano se pribrisanju svih modula

pojavljuje poruka o

brisanju sadraja.


49/357


Administriranje 44

IzbornikUpravljanje portalom

Administratori web sjedita vide izbornik Upravljanje portalom.

Administratori stranica vide isti izbornik, ali mogu upotrijebiti samo funkcije

namijenjene njima.

IzbornikUpravljanje portalom.

U ovoj emo lekciji ukratko opisati namjenu pojedinih funkcija iz ovog

izbornika:

FunkcijaAdministracija namijenjena je radu s web sjeditem kaocjelinom. Njome se moe ureivati vertikalna navigacija dodavati,

brisati i premjetati stranice iz navigacije. Istom se funkcijom mogu

promijeniti i neka svojstva stranice.

Funkcija Izgled jednaka je funkciji izbora izgleda pri stvaranju websjedita.

Funkcija Korisnici iz imenika omoguava usklaivanje popisakorisnika i njihovih ovlatenja s popisom ureenim u HUSO

administracijskom suelju.

Funkcijom Grupe korisnici se slau u grupe da bi se mogle lakedodijeliti dozvole.

Funkcijom Dozvole dodjeljuju se dozvole raznim skupinama(grupama) korisnika i pojedinanim korisnicima.

Funkcija Odobrenja uz svoj naziv ima broj koji oznaava brojvijesti i dokumenata koji ekaju na objavljivanje. Ovom funkcijom

administrator stranice moe objaviti vijesti koje su napisali autori

bez prava izravnog objavljivanja.

Dnevnik promjena omoguava praenje promjena, kao to sudodavanje i mijenjanje vijesti te ostalih elemenata koji utjeu na

sadraj web sjedita.

Administratori stranica mogu upotrijebiti samo posljednje tri funkcije, dok

ostale funkcije utjeu na cijelo web sjedite pa su namijenjeneadministratorima cijelog web sjedita.
http://admin.skole.hr/http://admin.skole.hr/http://admin.skole.hr/http://admin.skole.hr/http://admin.skole.hr/


50/357


Administriranje 45

VJEBA

Promijenite izgled svog websjedita dizajn ili samo skup upotrijebljenihboja. Razgledajte websjedite i, ako elite, vratite se na poetni izgled.

IzbornikDodaj novu stranicu

Administratori stranica i autori s pravom objavljivanja sadraja vide izbornik

Dodaj novu stranicu i mogu dodavati stranice izravno sa stranica websjedita kole.

IzbornikDodaj novu stranicuu svom najeem obliku.

Dodavanje nove stranice nekom od funkcija ovog izbornika sadri manje

opcija od alata Administracija koji je na raspolaganju administratorima

websjedita. No, ove su funkcije kompromis izmeu preciznog odreivanja

postavki stranice i jednostavnosti dodavanja stranice, to pomae veini

autora koji nemaju administratorske sklonosti.

Osnovne su razlike izmeu dodavanja stranica na ovaj nain i funkcije

Administracija:

Ovaj je nain znaajno jednostavniji od funkcijeAdministracija. Na ovaj se nain stranice dodaju na dno razine na koju se umeu,

dok se funkcijomAdministracija mogu dodati na bilo koje mjesto.

Stranice dodane funkcijom Dodaj novu stranicu administrator web

sjedita moe kasnije premjestiti na odgovarajue mjesto.

Nove stranice dodane funkcijom Dodaj novu stranicuu sredinjem dijelu

sadre jedan statiki HTML modul. Administratori stranice mogu po potrebi

obrisati taj modul i(li) dodati nove module.


51/357


Administriranje 46

Razlika izmeu dodavanja na ovoj razini i dodavanja ispod ove razine je

u buduem smjetaju stranice. Na primjer, ako se autor nalazi na stranici O

kolion moe:

... dodati stranicu Budunost ispod

ove razine

... i dodati stranicu Autobus na istu

razinu.

Pri dodavanju stranice pojavljuje se obrazac za upis osnovnih podataka o

stranici:

Naziv stranice: naziv koji e biti upisan u navigacijsku traku(breadcrumbs).

Kratki naziv stranice: naziv koji e se nalaziti u vertikalnojnavigaciji.

URL: naziv koji e u adresi web stranice odreivati upravo tustranicu; sustav ga sam predlae na temelju naziva stranice i URL -a

nadreene stranice (stranice-roditelja). On mora biti jedinstven na

cijelom websjeditu.

Dio adrese koji se upisuje u polje URL smije sadravati slova engleske

abecede, znamenke i crtice (_ i -).Velika i mala slova se u ovom dijeluadrese razlikuju.

Budui da se stranicestvaraju dinamikiovisno o stanju u bazi

i pravima posjetitelja,

u polje URL se

upisuje URI (uniform

resource identifier), a

ne lokacija (URL,

uniform resource

locator) stranice.


52/357


Administriranje 47

Da bi se istaknula hijerarhija stranica, sustav e kao URL za podstranice

predloiti identifikator sastavljen od:

identifikatora stranica koje se u hijerarhiji nalaze iznad njega (one suodvojene kosim crtama)

jo jedne kose crte rijei nalik na kratki naziv stranice.

Okvir s podacima koje treba upisati pri dodavanju stranice.

Budui da je stranica Budunost u hijerarhiji ispod stranice s URL-jem skola,

a ujedno je trebalo izbjei pojavljivanje naih slova,

predloeni URL je bio /skola/budu_nost_kole.

Korisnik je predloeni URL promijenio da bi ljepe izgledao.

VJEBA

Otvorite naslovnicu. Dodajte na istu razinu stranicu za kolski sportski

klub za koji e u navigaciji pisati K i ime kluba (na primjer KPtiice), a u navigacijskoj traci e pisati puno ime kluba (kolski

portski klub Ptiice).

Otvorite novu stranicu.

Ispod nje dodajte novu stranicu s nazivom sporta, na primjer

Badminton.

Stvorite stranicu za jo jedan sport, na primjer stranicuAtletika.


53/357


Administriranje 48

Ureivanje navigacijeIza linka Administracija krije se stranica izgledom i sadrajem bitno

razliita od kolskih web stranica. Ta je stranica namijenjena iskljuivoadministratorima web sjedita i omoguava ureivanje navigacije i

odreivanje dozvola za pojedine stranice.

U ureivanju navigacije najee se upotrebljavaju funkcije za dodavanje,

brisanje i premjetanje stranica, ali su mogunosti ovog suelja vee.

Do odreivanja dozvola se ee dolazi linkom Dozvole iz izbornika

Ureivanje portala, pa e postavljanje dozvola biti opisane u sljedeem

poglavlju.

OPIS POGLAVLJA

Cilj je ovog poglavlja da upoznati vas s ureivanjem vertikalne navigacije,

kao i postojanjem stranica koje nisu u navigaciji.

Nakon ovog poglavlja moi ete:

premjestiti stranice koje su vai autori dodali alatom Dodaj novustranicuna odgovarajue mjesto,

obrisati nepotrebnu stranicu ili je samo privremeno ukloniti iznavigacije

dodati novu stranicu i odrediti podatke vezane uz nju dodati u navigaciju linkove na vanjske stranice.

Rad u okviru ovog poglavlja biti e vam najzanimljiviji ukoliko ve imate

izraeno kolsko web sjedite iju biste vertikalnu navigaciju eljeli

preurediti. Ukoliko ste tek postavili kolsko web sjedite, vjerojatno ete

takoer imati ideje za neke promjene, a neke ideje e vam dati i vjebe u

okviru ovog poglavlja.

Ako ve imate vertikalnu navigaciju koja zadovoljava vae potrebe

odnosno ne elite je preurediti, preporuujemo vam da vjebate, ali bez

spremanja promjena. Moete i stvoriti podruje za vjebanje (za to je

potrebno znati raditi s korisnicima i s dozvolama, to je opisano u

sljedeem poglavlju).


54/357


Administriranje 49

Promjena redoslijeda stranicau navigaciji

U administracijskom suelju odmah se vide sve stranice u navigaciji,

odnosno podstranice ne treba otvarati klikom na link na stranicu na kojem se

nalazi strelica, kao to se to radi pri pregledavanju websjedita.

Navigacija s otvorenom stranicom

O koli.Prikaz navigacije

na administracijskoj stranici.

Na prikazu navigacije na administracijskoj stranici moete primijetiti da su

svi okviri koji se odnose na podstranice uvueni ispod okvira njihove

roditeljske stranice.

Stranice se u navigaciji mogu premjetati u svim smjerovima: gore, dolje,

lijevo i desno.

Pomicanjem stranice ulijevo stranica se podie za jednu razinu prema gore, a

pomicanjem udesno stranica se sputa na jednu razinu nie, odnosno postaje

podstranica neke druge stranice. Pomicanjem prema gore i dolje mijenja se

samo redoslijed stranica.

Ako se pomie stranica koja ima podstranice, s njom se pomiu i pripadajue

podstranice.


55/357


Administriranje 50

Stranice se pomiu povlaenjem za bilo koji dio okvira s nazivom stranice

osim za link:

Mjesto na kojem treba uhvatiti stranicu da bi je se moglo premjetati.

Ako postoje, oznaavaju se i premjetaju i podstranice oznaene stranice.

Da bi promjene bile pohranjene treba prije izlaska sa stranice kliknuti na

gumb Spremi sve promjene. Gumb Vrati na staro ponitava sve

promjene napravljene od ulaska u administraciju ili zadnjeg spremanja

promjena.

Tek se klikom na gumb Spremi sve promjenepohranjuju sve uinjene promjene.

VJEBA

Naite stranicu kolske novine. Premjestite je tako da odgovarajui link

bude vidljiv u navigaciji im se otvori naslovnica.

Za promjenu redoslijeda stranica treba uhvatiti okvir s nazivom stranice za

bilo koje mjesto osim za link, a klikom na link se otvaraju svojstva stranice.

to znae pojedina svojstva opisano je u sljedeoj lekciji.


56/357


Administriranje 51

Dodavanje stranicai promjena parametara

Da bi se sa stranice namijenjene administriranju navigacije mogla dodati

nova stranica, potrebno je prvo osigurati da niti jedna stranica nije odabrana

(oznaena).

Da bi opcija Novabila dostupna, esto je potrebno

ili spremiti postavke stranice na kojoj ste radili (opcija Spremi)

ili ponititi promjene (opcija Otkai).

Dodavanje stranica je operacija kojom se stvara prazna stranica i u

vertikalnu navigaciju se postavlja link na nju. Na stranicu kasnije treba

dodati module sa suelja websjedita kole.

Osnovni podaci o stranici

Pri dodavanju stranice treba upisati osnovne podatke, slino kao i kod

dodavanja stranice, funkcije sa suelja kolskih stranica:

Naziv stranice: naziv koji e biti upisan u mrvice kruha(breadcrumbs) u navigacijskoj traci.

Kratki naziv stranice: naziv koji e se nalaziti u vertikalnojnavigaciji.

URL: naziv koji e u adresi webstranice odreivati upravo upisanustranicu; na ovom mjestu sustav ne predlae URL, nego ga treba

upisati poevi s kosom crtom (/).

U adresi stranice, pa

onda ni u URL-u, ne

smiju se nalaziti

dijakritiki znakovi(odnosno naa

slova). Dozvoljena su

slova engleske

abecede, znamenke i

crtice (- i _).


57/357


Administriranje 52

Primjer skupa parametara koji se upisuju pri stvaranju nove stranice.

URL obino odraava strukturu u navigaciji, pa sadri URL nadr

Documents

CMS Prirucnik