97
Предговор Када смо 1999. године објавили прво издање књиге '' Цинцари Ниша'', која је уједно била и првенац издавачке делатности нишке подружнице Српско- цинцарског друштва '' Луњина'', нисмо ни слутили у којој мери ће ова књижица изазвати реакције кутурне јавности Ниша и Србије. Објављена у малом тиражу, за ограничен број читалаца, књига о Цинцарима Ниша је ускоро разграбљена и појавила се логична потреба за новим издањем. Тачно пет година од првог издања (децембар 1999.) пишемо предговор за друго, умногоме допуњено издање књиге '' Цинцари Ниша''. Новина у овом издању су бројне илустрације и графикони, чиме је битно побољшана визуелност књиге, потом бројне тектуалне допуне – ново поглавље о учешћу Цинцара Ниша у политичком животу Ниша, подаци о њиховом учешћу у оснивању ложе ''Немања'' (1892.) и Rotary cluba ( 1936.- 1996.) те битне допуне у поглављима Цинцари у уметности Ниша, Цинцари у трговини и Цинцари у здравству. 5

cincari nisa- dopunjeno

Embed Size (px)

Citation preview

1999. '' '', - '' '', . , , . ( 1999.) , '' ''. , , , '''' (1892.) Rotary cluba ( 1936.- 1996.) , . , , , . , , , (), . - - , - "" - ("") , . . '' '', , .5

, 2004.

6

1.

, 1498. , 15. . , , ( ), , , , , . ; , () , . 1498. , . 300 , .1 , 1516. , . 2 700 . 13

7

300 3. 4 , , 5 , , . , . 16. 17. . 1564. : , 6, , , , 7. - . . : . , , .

8

2.

( ) , , . , . " " , , : " . , , - . ,

( . )... . ( , ),

9

."8 "" ( ), ( ), "", " ", "" - - , . , " , . , , , , , ( !), , ."9 , , - . : " (!), , , , . . ; . , , "" , , ... ."10 " " :10

" , , , 18. , . , . , , , , , . , , , , - . "" , , , , "11. 18. , , , , , : () , 18. , , 72 !12 , , 1769. , - , - , . , 1821. , ( , , 11

, , ). , , , , , , , , ? - ; . . , 1690., , . , , - ().13 , , , , 14 18. , , , 1756. .15 , , (" - ", " ") 12

1878. . ( , "" ), - , , 18. , , . 18. . 18. 25 , 9 , ; - , , , , , , .16 . , , , , , . , . , : , , . 1757. , , " - ". 13

, .17 , - . , , - 19. 20. , , . , , , , , , . 19. :

13314

34

1878. 12801 1884. 16178

1890.

19877 141 21 -

1878. ( , , , , , ) , . - (1884.), . , . , " - " : " , . , - . "" ( ) , ."18 , , : ( "... ."), . , , .15

, . .

16

2.1. ( )

, . , , : , , , , , "" "" , , . , , - , . , , - . , , , ( , , , 20. , , , , " ").17

1879. , 19 - 20 , . " - : - ( . , , .), . "21. - , , , ( , , , - ). 1878./9 , , , , , . , , "" ( , . ..) 93 1218

: 25, 11, 10, 7, 6, 5, -, 4 .22

1902. , , , , . . , , , , .

19

1878.

20

2.2.

, , , " ", , , . , , , ; . , 1878./9. , " ", .23 . , , - .24 , , , , 20. . - (, ) , . , , , , , 21

, , (" ") , , , ( ) ( ). , , , - - , .25

. , , , . , , " ", , : , ; , , ... , , , , . , .26

22

, , , 1860. , , 1889. . : " 1860. , , , . . , , ..."27

19. , , , , , .23

, , . , , , , , , - - - . , , , , .

3.

, ,

. , , . , , . , , . - , - 24

. . , . ,

- . .

.

3.1.

, , , - . (), , , , . , , 25

- - , , , . 18. , , . 1757. . , - , . 28. 1732. , , - .29 18. , , . , , , , : , ( - )30 , , , , , , . , 19. , , . , . , , , 26

, : , , , , , , ( - ), "", , ( , ). , , 31. , , - , , , . ( ) . - , , " - - ". 1868. , , , , 32. 1886. , , , . : " , , : . , . , , ".33 , 27

- , . , , , , 1881. .34 , 1879. , - 35 .36 - , . , , , , 100 - 156 .37 - , , (1884. ) . - , . 1882. , , , , 28

.38 , , , , , ,1879. . , , , , , , 6240 .39 , , , . , . , , 25. 1884. . . , , .40 ( ) : ., , ., ., , ., , ., ., . .. , 1888. , : 250.000, 29

120.899, 351.644, 1256, 21.500, 4,30 11% 1,8 2,8 . , , ..41 1894. , 55 1265 . : 75 5 , 50 .42 , , , . 1902. , , , 45.781 .43 '''' 1892. 44. . , '' '', , 45.

30

, '' '' , , , , , . 1896. , - , . , 1906. " , , , , - - , " " ".46

31

, , , 19. . , , . , , .47 , , . 1910. , " , ".48 " "49. , , ., , .50 , " , 1913. , 6.165 "51 32

100 , 6000 50.000 10 .52 , 75% , . . 8. 1932. : 250 , . , , 100 ., ,60 . 10 .53 , , 1936. : 13. . " " . , " . , , 10.000 . "54. , 1924. , 33

. , . , . " , ... ".55 , , " "56. .57 , , . . , . . , " ; ; . ; , ; "", , , "58 . 59 . , 7 % , , 2000 1000 .6034

, . . , .

35

3.2.

. . , , .61 , , , , .62 19. . "" . . " " .63 - " ( , ..) ".64 36

- "" - .65 1830. . ( ) . . . , .66 . ("") , . 1855. 1856. .67 1861. 1843. . . 1885. .68 . 37

1885.

-

1889.

,

, - .69 . , . . , II .70 , 1821. , . 71 . , . . . , . . .: " . 38

.72 , ; 1944. . . . . 1. 1928. ".73 . . . , , . , , 11 x 10 :".() "74. . , 1938., 45 x 35 . : " . , , , " 75. . . " " . , "" , :" . , . , 39

11. 1886. . , "76. , , , . , .77 , 24. 1932. , .78 , .79 .

3.3.

, , , . , . , , , 40

. . , 19. , . 20. . 3.3.1.

19. 20. , , . , , . , ". (, 1916. - 11.03.1942, ). . " "80 . 41

"

" "81 " ?"82 . " - " ( 1937.) . . , .11. 1942. . .

. () 1985. 42

.

. - '''' , . . - , , . '' '' . . , : '' '' ( 1999.) . '' '' ( 2000.) '' '' ( 2004.). , '''' .

43

3.3.2.

, . , . , " " - " I", " " - : - , .83 , , , , , "" 11. 1887. .84 , " , "85. , , " " - . , - , , , , 44

, , . :"... - , , , , , ... , , , ".86 . , . , , , , - - . , , - , .87 , , , , . 45

- . , .

46

3.3.3

, , , . , 1853. .88 . 1872. . . , .89 .

47

19. . 1862. , 1895. , 1898.., , , 90. , , , . 1905. 1907. 48

.

1914.. 91.

,

, , . " ", - .

49

3.3.4.

18. 19. , , , . , , : ( ), -, : , , - " " 92. . , , , 1. 1928. 1944. . - .

, , , . ( ) 19.50

" "93. , , " , "94 " ".95 , , , , 96 , . : " . 200 , . , . . , , , . - , . , . 1918. . 51

. 1934. - 5. 1944. "97. . , , , , : , , ( ), ( ), , , , . 1840.., , , 1874. , , ; 1885. , - , . , , , , .

52

28. 1874. .

, , , . 1870., 1860. "... 1860. , , . ; , . , ".98 . 53

. , , . ( - ), - . - , , , . . 1920. 1. 1928. .99 28. 1878. .

54

3.4.

18. , . . . . , . : - (). 1880. ( ). 1865. 1881.100 8. - 12. 1884. : , , , .101 55

" , . , , ."102 : " , 25 , . , . . , , , . ."103 , , . . 1884. : x , , x, , , x .104 56

31. 1884. . , . 1883. 1887. . 1887. 1888. 1889. 1890. ., . . , 1884. "(...) , ". , , . , , .57

. . 1882. (). 28 . "", 1876. .105 . : 1919. , . , 100-300% .106 " ". , . . 58

, 1928.107 .108 , 1937. 60- . 1937. . , , . , , 1940 .109 . , , : , ; - - , ; - -, ; (). , .

59

4.

, . 1878.. . 11. 1886.. . 110. , '' '' . , - , , 111. 1914.. . , .112 : '' . . 60

. () , , , , ()'' 113 1923. . 1926.. . '' 1924. '' . 114 21.12.1923. .115 30. 1924. : 8 ] .. , "" . , , ()''116 1936. . , , . 29. 1936. , , .117 . 61

. , .118 , , .119 , , - .. , 22. 1936.120 , .121 , .122 - , , . 11. 1942. . .

62

. , .

63

5. 18. - 19.

, , . 1874. - 1890., . . 1874. 2). , , , 1882. , , . . (), . . . (- .). , , . 1902. . , . , .

64

, . , . , , . 50 1894. . . , . . . . 18. , . , 1870.. . , , . , , " ". . .

. , , 65

. " " (1937). , .. . , . 1914., . . . , , . "... 19. . , . 1803. , ", . . . 1860. , . , . : , , , , . . . .66

(1817 - 1892), , - . , , , . - - . - 1840., ( - ) , - , . 1853. .

67

68

, I 154 155 (...) 3 , I , 19 4 (...) 5 (...)1 2

8 . , , 298 9 . , , 298 10 . , , 298 11 . , , 160 12 . , , 157 13 . , , 117 14 . , , 117 15 ., , 4 16 . , ..., 12 17 , I , 227 18 .., - , 7-8 19 . - '' '' '' , , , , , '' (A. kalji, Turcizmi, 192 ) 20 Sagr , sagrdija (A. kalji, Turcizmi, 522 ) 21 , II, 36 22 , 73, 173 23 , II, 34 24 , II, 34 25 , II, 23 -32 26 , II, 33 27 . , .., 169-170 28 . , , 109 29 . , , 109. . 30 .. , , 33 31 . , , 162 32 . , , 63- 64 33 , 27. 1886. 34 , 8. 1881. 35 , 4. 1879. 36 , 13. 1879. 37 , , 38 .., , , 9, , 1929., 408 39 , 28. 2. 1882. 40 . , , 159 41 . , , 159 42 , - -XVII - 4 1895. 43 . , , 161 44 Z. Nenezi, Masoni u Jugoslaviji, 45 Z. Nenezi, Masoni u Jugoslaviji, 46 , , 1953, 478 47 , , 1953, 478-479 48 , 14. 1910.6 7

, 14. 1910. , 11. 1911. 51 J.Grgaevi , Industrija Srbije i Crne Gore , 214 52 J.Grgaevi , Industrija Srbije i Crne Gore , 214 53 , 31. 1932. 54 , 20. 1936. 55 , 17. 1924. 56 , 4. 1926. 57 , 3. 1910. 58 , 3. 1910. 59 , 8. 1911. 60 , 23. 1921. 61 ,I , 227 62 ,I , 301 63 .., , 25 64 ,I , 227 65 ,I , 301 66 ., , 29-41 67 ., , 41 84 68 ., , 41 69 ., , 45 70 ., , 45 71 , , .XXIV , .197/ 1885 72 . , , 3. . 73 . , , 3 74 . , , 36 75 . , , 44 76 . , , 49-50 77 , 3. 1924. 78 . , , 30 79 . , , 27 80 N. Ozimi, Niki Cincari u kulturnom i politikom ivotu Nia, 153 81 N. Ozimi, Niki Cincari u kulturnom i politikom ivotu Nia, 153 82 N. Ozimi, Niki Cincari u kulturnom i politikom ivotu Nia, 15349 50

. ., , 55-59 . ., , 57; N. Ozimi, Niki Cincari u kulturnom i politikom ivotu Nia, 154 85 . ., , 57 58. '' '' , 1890. . 1915. . 86 , 7. 1891. , '' 18 '' 87 50 , 38 88 , I , 152 89 , I , 153 90 N.Ozimi, Cincari Nia, 41 91 N.Ozimi, Cincari Nia, 4183 84

., , 70 N. Ozimi, Niki Cincari u kulturnom i politikom ivotu Nia, 155 94 , I , 34392 93

., , 20 ., , 178 97 . , , , 6, 53 98 . , , 158 99 , , 6. 1928., '' '' 100 Dj.Stamenkovi, 100 godina farmacije u Niu, 15 101 Dj.Stamenkovi, 100 godina farmacije u Niu, 16 102 Dj.Stamenkovi, 100 godina farmacije u Niu, 1695 96

V.Marjanovi, Farmacija u Srbiji u XIX veku, 373 .Stamenkovi, 100 godina farmacije u Niu, 15 105 ., - , 31 106 E, III, 40 107 1995. 108 V.Milojevi, Pasterov zavod u Niu, 182 109 V.Milojevi, Pasterov zavod u Niu,182- 183 110 .., , I, 49-50 111 ., , 69 112 IAN-A- ZP-I-2-5 113 , 3. 1924 114 ., , 97103 104

, 26. 1923. , 30. 1924 117 ., , 217 118 ., , 217; N. Ozimi, Niki Cincari u kulturnom i politikom ivotu Nia, 155 119 , 10., 1937.,3 120 , 23. 1936.,3 121 , 23. 1936.,3115 116

122

, 28 1937., 22

6. ( ) () f. IX, . 87/1885; f. XXIV,.197/1885.; f. X, . 213/ 1886 ; XVII 4 1895 () I ; - - I 2 - 5; - - I 2- 7 ; '' '', , 23. 1921. ; , 23. 1936; 23..1936.; , 12. 1937.; 23 . 1937.; , 31. 1932., 4. 1933., 24. 1933., 20. 1936. ; , 25. 1926., 16. 1930.; , 22. 1923., 19. 1924., 30. 1924., 15. 1924., 17.1924., 3. 1924., 5. 1924., 3. 1926.; , 28. 1937.; (), 6. 1928.; , 26. 1923.,13. 1924., 21. 1924., 4. 1926., 11. 1926.; , 23. 1934., 10. 1937.; , 7. 1891., 9. 1893., 5. 1893; (), 4. 1879, 13. 1879., 8. 1881., 28. 1882., 2.1882., 27.1886., 14. 1910.; , 3. 1910, 8. 1911., 11. 1911.

1. . , ...... ., 1830.-1946., , , 1970 2. . , ...... ., 1897.-1972, , 1972 3. . , - ...... ., - 1828. 1884., , 5, , 1978.,

4. . , ...... ., - , , 1, , 1974., 5. .. , . ...... . ., XIX , , 1928 6. .. , ...... .., ( 1727.-1737.), , 1935 7. .. , ...... .., , , 1961 8. .. , ,...... . ., , , 1978 9. .. , ...... . ., , . I , , 1979 10. .. , , ...... .., , (1831- 1842), , .2-3, , 1985, 22- 29 11. J.Grgaevi , Industrija Srbije i Crne Gore...... Grgaevi J., Industrija Srbije i Crne Gore , Zagreb, 1924 12. 50 ...... , 50 , , , 1938. 13. ., , II ...... ., , II , , CXVIII, ..20, , 14. . , ...... ., , - , - , , 1990 15. , I ...... I , , ,1995 16. E, III ...... III (), , , 1996. 17. . , ...... ., , 1883. 18. ., ...... ., (1918.-1941.),, , 1995 19. I - III. ...... I - III, , , , , , 1984. 20. .., ...... . ., , , 9 , , 1928. 21. . , ...... ., 1880. 1884., , 16, , 1987 22. . , ...... ., , , I -II, , , 1990. 23. . , ...... ., , , 1927. 24. ., XIX ...... ., XIX , , , 1970 25. .. , ...... . ., , , , 1887 26. . , ...... ., 19. 20. , , , 1975. 27. . , ...... ., (1900.-1985.), , , 1990 28. . , 1916.-1918...... ., 1916.-1918., , , 1987

29. Z. Nenezi, Masoni u Jugoslaviji...... Z. Nenezi, Masoni u Jugoslaviji ( 2.izd.), Beograd, 1988. 30. N. Ozimi, Cincari Nia...... Ozimi N., Cincari Nia, Lunjina, Ni, 1999. 31. N. Ozimi, Niki Cincari u kulturnom i politikom ivotu Nia...... Ozimi N., Niki Cincari u kulturnom i politikom ivotu Nia, KULTURNI I ETNIKI IDENTITETI U PROCESU GLOBALIZACIJE I REGIONALIZACIJE BALKANA, CBS-JUNIR, Ni, 2002, 153- 158 32. . , XIX XX ...... ., XIX XX , , 11, , , 2002., 139-144 33. .. , - ...... . ., - , , , 1937 34. . , ...... ., ( 1878.1968.), " ", , 1970 35. . , ...... ., , , 1934 36. ...... , , , 1953. 37. . , 100 ...... ., 100 (1878.-1978.), ,1978 38. ., ...... ., , , , 1997 39. . , 19. ...... ., 19. ( 1804.-1878.), , 1987 40. . , ...... ., , - "", , 1994 41. . , ...... ., , - "", , 1994 42. ., ......., , , 1 , , 1985 43. . , ...... ., , , , 1990 44. A. kalji, Turcizmi...... kalji A., Turcizmi u srpkohrvatskom jeziku ,( 6.izdanje) Svjetlost, Sarajevo, 1989.