8
ฟันเทียมท้งปากคร่อมรากเทียมขนาดเล็กสองรากหลังการผ่าตัด ทันทีในขากรรไกรล่างผู้ป่วยที่มีภาวะปากเล็กจากโรคผิวหนังแข็ง สัมพันธ์กับโรคลูปัสทางระบบ : รายงานผู้ป่วย Immediate Loading in Two Mini-Implant Retained Mandibular Overdenture in Patient with Microstomia for Scleroderma Associated Systematic Lupus Erythematosus : A Case Report กิตติพงศ์ ทัตตากร 1 , วีระพันธ์ อุ่นเมืองทอง 2 , พนารัตน์ ขอดแก้ว 3 , ปฐวี คงขุนเทียน 2 1 กลุ่มงานทันตกรรมโรงพยาบาลปราณบุรี จ.ประจวบคีรีขันธ์ 2 ศูนย์ความเป็นเลิศทางทันตกรรมรากเทียม คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ 3 ภาควิชาทันตกรรมประดิษฐ์ คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ Kittipong Tattakorn 1 , Weerapan Aunmeungtong 2 , Panarat Kodkeaw 3 , Pathawee Khongkhunthian 2 1 Dental Department, Pranburi Hospital, Prachuap Khiri Khan 2 Center of Excellence for Dental Implantology, Faculty of Dentistry, Chiang Mai University, Thailand 3 Department of Prosthodontic, Faculty of Dentistry, Chiang Mai University, Thailand ชม. ทันตสาร 2559; 37(1) : 155-161 CM Dent J 2016; 37(1) : 155-161 Corresponding Author: ปฐวี คงขุนเทียน รองศาสตราจารย์ ดร. ศูนย์ความเป็นเลิศทางทันตกรรมรากเทียม คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ Pathawee Khongkhunthain Associated Professor., Dr. Center of Excellence for Dental Implantology, Faculty of Dentistry, Chiang Mai University 50200, Thailand E-mail:[email protected] รายงานผู้ป่วย Case Report บทคัดย่อ การรักษาด้วยทันตกรรมรากเทียมเป็นที่แพร่หลายใน ปัจจุบันรวมถึงในการรักษาผู้ป่วยที่สูญเสียฟันท้งปาก การ ใช้รากเทียมช่วยยึดฟันเทียมท้งปากจะช่วยท�าให้ผู้ป่วยมี คุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น สามารถใช้ฟันเทียมท้งปากได้อย่างมี ประสิทธิภาพ ในกรณีที่สันเหงือกละลายตัวมาก ความกว้าง ของกระดูกขากรรไกรไม่เพียงพอต่อการฝังรากเทียม ราก เทียมขนาดเล็กซึ่งมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางน้อยกว่าหรือ เท่ากับ 3 มิลลิเมตร เป็นทางเลือกหนึ่งในการรักษา อีกทั้ง Abstract Dental implant becomes more popular in the management of edentulous patient. The implant retained overdenture can be an effective approach to improve elderly patient’s quality of life and chewing ability. In case of excessive alveolar ridge resorption with inadequate bone width, Mini dental implant (MDI) with ≤ 3 mm of diameter can be use as an alternative treatment due to less complication

Case Report ...web1.dent.cmu.ac.th/cmdj/fulltext/fulltext_2559_37_1_409.pdfและช วยลดต นท นของค าใช จ ายได ในกรณ ศ กษาน

  • Upload
    phungtu

  • View
    245

  • Download
    1

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Case Report ...web1.dent.cmu.ac.th/cmdj/fulltext/fulltext_2559_37_1_409.pdfและช วยลดต นท นของค าใช จ ายได ในกรณ ศ กษาน

ฟนเทยมทงปากครอมรากเทยมขนาดเลกสองรากหลงการผาตดทนทในขากรรไกรลางผปวยทมภาวะปากเลกจากโรคผวหนงแขง

สมพนธกบโรคลปสทางระบบ : รายงานผปวยImmediate Loading in Two Mini-Implant Retained

Mandibular Overdenture in Patient with Microstomia for Scleroderma Associated Systematic Lupus

Erythematosus : A Case Reportกตตพงศ ทตตากร1, วระพนธ อนเมองทอง2, พนารตน ขอดแกว3, ปฐว คงขนเทยน2

1กลมงานทนตกรรมโรงพยาบาลปราณบร จ.ประจวบครขนธ2ศนยความเปนเลศทางทนตกรรมรากเทยม คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

3ภาควชาทนตกรรมประดษฐ คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหมKittipong Tattakorn1, Weerapan Aunmeungtong2, Panarat Kodkeaw3, Pathawee Khongkhunthian2

1Dental Department, Pranburi Hospital, Prachuap Khiri Khan2Center of Excellence for Dental Implantology, Faculty of Dentistry, Chiang Mai University, Thailand

3Department of Prosthodontic, Faculty of Dentistry, Chiang Mai University, Thailand

ชม. ทนตสาร 2559; 37(1) : 155-161CM Dent J 2016; 37(1) : 155-161

Corresponding Author:

ปฐว คงขนเทยนรองศาสตราจารย ดร. ศนยความเปนเลศทางทนตกรรมรากเทยม คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

Pathawee KhongkhunthainAssociated Professor., Dr. Center of Excellence for Dental Implantology, Faculty of Dentistry, Chiang Mai University 50200, ThailandE-mail:[email protected]

รายงานผปวยCase Report

บทคดยอ การรกษาดวยทนตกรรมรากเทยมเปนทแพรหลายใน

ปจจบนรวมถงในการรกษาผปวยทสญเสยฟนทงปาก การ

ใชรากเทยมชวยยดฟนเทยมทงปากจะชวยท�าใหผปวยม

คณภาพชวตทดขน สามารถใชฟนเทยมทงปากไดอยางม

ประสทธภาพ ในกรณทสนเหงอกละลายตวมาก ความกวาง

ของกระดกขากรรไกรไมเพยงพอตอการฝงรากเทยม ราก

เทยมขนาดเลกซงมขนาดเสนผานศนยกลางนอยกวาหรอ

เทากบ 3 มลลเมตร เปนทางเลอกหนงในการรกษา อกทง

Abstract Dental implant becomes more popular in the management of edentulous patient. The implant retained overdenture can be an effective approach to improve elderly patient’s quality of life and chewing ability. In case of excessive alveolar ridge resorption with inadequate bone width, Mini dental implant (MDI) with ≤ 3 mm of diameter can be use as an alternative treatment due to less complication

Page 2: Case Report ...web1.dent.cmu.ac.th/cmdj/fulltext/fulltext_2559_37_1_409.pdfและช วยลดต นท นของค าใช จ ายได ในกรณ ศ กษาน

ชม. ทนตสาร ปท 37 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2559 CM Dent J Vol. 37 No. 1 January-June 2016156

บทน�า โรคลปสทางระบบ (systemic lupus erythemato-sus) เปนกลมโรคภมคมกนตอตานตนเอง (autoimmune disease) พบบอยในเพศหญง ปจจบนยงไมทราบกลไลการ

เกดโรคทชดเจน สนนษฐานวาเปนภาวะทางพนธกรรมรวมกบ

สงแวดลอม โรคลปสทางระบบมอาการแสดง อาท ผมรวง

มผนแดงบนใบหนาคลายรปผเสอ (malar rash) ปวดขอ

แผลในปาก ซด บวม แพแสงแดด(1) กรณทโรคมผลตอระบบ

เนอเยอเกยวพน (connective tissue) ผปวยอาจมภาวะ

ผวหนงแขง (scleroderma) ซงสามารถน�ามาสการมภาวะ

ปากเลก (microstomia)(2) ภาวะปากเลกเปนผลจากการทชองปากแคบผดปกต

เนองจากมความจ�ากดในสวนรมฝปากหรอกลามเนอรอบปาก

สงผลใหผปวยมขอจ�ากดในการดแลสขภาพชองปาก เกดโรค

ฟนผหรอโรคปรทนตได รวมถงยงขดขวางการใหการรกษา

ทางทนตกรรม(3) น�าไปสการสญเสยฟนกอนวยอนควร ซง

การใสฟนเทยมทดแทนจงมความส�าคญเพอพฒนาคณภาพ

ชวตของผปวย แนวทางการรกษาผปวยทมภาวะปากเลกน

นอกจากจะท�าการผาตดขยายขนาดชองปากแลว การเพม

ความยดหยนกลามเนอโดยเฉพาะบรเวณมมปาก และการใช

ฟนเทยมแบบแยกสวน (sectional denture) เปนหลกการท

มกน�ามาใชในทางทนตกรรมประดษฐ(4)

การฝงรากเทยมเพอรองรบฟนเทยม จะชวยแกไขปญหา

ฟนเทยมหลวมหลดงาย แกไขอาการเจบปวดจากฟนเทยมกด

ยงลดผลขางเคยงจากการผาตด ประหยดเวลาในการรกษา

และชวยลดตนทนของคาใชจายได ในกรณศกษานกลาว

ถงผปวยทมสนเหงอกขนาดเลก มภาวะปากเลกจากโรค

ผวหนงแขงทสมพนธกบโรคลปสทางระบบ และไดท�าการ

รกษาโดยท�าฟนเทยมทงปากครอมรากเทยมขนาดเลกสอง

รากหลงการผาตดทนทในขากรรไกรลางซงผลการรกษา

และตดตามผลการรกษาเปนระยะเวลา 1 ปเปนทนาพงพอใจ

ค�ำส�ำคญ: รากเทยมขนาดเลก ฟนเทยมครอมรากเทยม

การใสทนท ภาวะปากเลก รายงานผปวย

surgery procedure, reduce treatment time and rea-sonable cost. This study presents a case of narrow alveolar ridge and microstomia from scleroderma associated systematic lupus erythematosus (SLE). The patient was treated by immediate loading in two mini-implant retained mandibular overden-ture. The treatment and one year follow up gave favorable results.

Keywords: Mini-implant, Overdenture, Immedi-ated loading, Microstomia, Case report

ทบขณะเคยวอาหาร ท�าใหผปวยมคณภาพชวตทดขน กลบมา

มความมนใจมากขน(5) โดยมการแนะน�าใชฟนเทยมครอมราก

เทยม 2 ราก ในบรเวณดานหนาของสวนโคงขากรรไกรลาง

ระหวางรเปดเมลทอล (mental foramen) ซายและขวา เปน

มาตรฐานของการรกษาผปวยทมฟนเทยมทงปากชนลาง(6)

เนองจากบรเวณนกระดกมความหนาแนนสงกวาบรเวณอนๆ

รวมทงมขนาดและความสงทเหมาะตอการฝงรากเทยม

อยางไรกดในกรณทสนเหงอกละลายตวมาก ความกวางของ

สนเหงอกในแนวใกลแกมและใกลลนไมเพยงพอตอการฝงราก

เทยม รากเทยมขนาดเลกซงมขนาดเสนผานศนยกลางนอย

กวาหรอเทากบ 3 มลลเมตร เปนทางเลอกหนงในการรกษา

อกทงยงลดการบาดเจบของผปวย ประหยดเวลาในการท�า

หตถการและยงชวยลดตนทนของคาใชจายได(7-9)

รปแบบการใสฟนเทยมครอมรากเทยม ตามระยะเวลา

จากการผาตดถงการใสฟนเทยม สามารถแบงออกเปน 3

รปแบบคอ1) ใสภายใน 1 อาทตย (immediate loading) 2) ใสหลงผาตด 1 อาทตย-2 เดอน (early loading) และ

3) ใสหลงผาตด 2 เดอนขนไป (delayed loading) ซงจาก

ขอมลผลการวจยเชงสงเคราะห (systematic review) พบ

วา ไมมความแตกตางอยางมนยส�าคญหากรากเทยมมความ

เสถยรภาพแรก (primary stability) ทด(10)

รายงานผปวยนมวตถประสงคเพอน�าเสนอลกษณะทาง

คลนกของผปวยทมภาวะปากเลกจากโรคผวหนงแขงสมพนธ

กบโรคลปสทางระบบ 1 ราย แนวทางการรกษาดวยฟนเทยม

Page 3: Case Report ...web1.dent.cmu.ac.th/cmdj/fulltext/fulltext_2559_37_1_409.pdfและช วยลดต นท นของค าใช จ ายได ในกรณ ศ กษาน

ชม. ทนตสาร ปท 37 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2559 CM Dent J Vol. 37 No. 1 January-June 2016157

ทงปากครอมรากเทยมขนาดเลกสองรากหลงการผาตดทนท

ในขากรรไกรลางและการตดตามผลการรกษา

รายงานผปวย ผปวยหญงไทยอาย 29 ป ผอมบาง น�าหนก 32 กโลกรม

สง 150 เซนตเมตร มประวตเปนโรคลปสทางระบบทควบคม

ได ถกสงตวจากโรงพยาบาลตนสงกดเนองจากไมสามารถใช

ฟนเทยมเดมได จากการตรวจนอกชองปากและซกประวตเพม

เตมพบวาผปวยมลกษณะผวหนงแหง แขงตงเลกนอย แพ

แสงและความเยน รมฝปากตงยดหยนนอย (รปท 1A) จาก

การตรวจในชองปากไมพบฟนทขากรรไกรบนและลาง มภาวะ

น�าลายนอย สนเหงอกแบนและมเนอเยอปวกเปยก (flabby tissue) ฟนเทยมทใชเปนแบบแยกสวน เมอประกอบฟนเทยม

ในปากพบวาไมสามารถยดอยในต�าแหนงไดเอง จ�าเปนตอง

รปท 1 A. ลกษณะใบหนาตรงของผปวยเมอแรกรบขณะ

ไมใสฟนเทยม B. ขณะใสฟนเทยมชดเดม C. แสดงลกษณะฟนเทยมทงปากของผปวยชดเดม

ทเปนแบบฟนเทยมแยกสวนชนบน 3 สวน ชน

ลาง 2 สวน ยดตดกนดวยกระดมโลหะ

Figure 1 A. Initial extraoral appearance of this patient without denture B. with old denture C. The old complete denture was a sec-tional design. The metal attachments were used to assemble parts of the denture, 3 parts in upper and 2 parts in lower.

รปท 2 แสดงภาพรงสพานอรามคของผปวย

Figure 2Thepanoramicfilmofthispatient

ใชสารยดฟนเทยม (denture adhesive) เพอให ใชงานได

(รปท 1B,C) จากการตรวจทางภาพรงสพานอรามกไมพบรอย

โรคใดในกระดกขากรรไกรบนและลาง (รปท 2)

หลงการตรวจวนจฉย วางแผนการรกษาและอธบาย

ขนตอนการรกษา (รปท 3) เพอใหผปวยเขาใจและยนยอม

รบการรกษา การรกษาเรมจากใหค�าแนะน�าการบรหารกลาม

เนอโดยใหใชอปกรณดงรงชองปาก (lip retractor, Tidal River, China) ในการชวยยดกลามเนอรวมถงการประคบ

อนหวงเพมความยดหยนของชองปากผปวยเพอใหสามารถ

เขาท�างานไดงายขน จากนนจงน�าฟนเทยมเดมของผปวย

มาเทแบบหลอปนปลาสเตอรเพอสรางถาดพมพปากเฉพาะ

บคคล โดยวธการเขาท�างานจะใชการหมนและตะแคงในขณะ

ทผปวยอาปากเลกนอยเพอลดการรงตงบรเวณมมปากรวม

กบการทาวาสลน (vaseline) ซงชวยลดการเสยดสมมปาก

เวลาถอดใส ท�าการเสรมแตงขอบดวยรเบสท (Rebase II®, Tokuyama, Japan) พมพปากครงสดทายดวยวสดโพลไวนล

ไซลอกเซนชนดความหนดปานกลาง (polyvinylsiloxane mediumconsistency-Aquasil®, Dentsply, USA) ท�า

รปท 3 แสดงแนวทางการรกษาผปวยทมภาวะปากเลก

Figure 3 Treatment protocol for the patient with microstomia.

Page 4: Case Report ...web1.dent.cmu.ac.th/cmdj/fulltext/fulltext_2559_37_1_409.pdfและช วยลดต นท นของค าใช จ ายได ในกรณ ศ กษาน

ชม. ทนตสาร ปท 37 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2559 CM Dent J Vol. 37 No. 1 January-June 2016158

ชนหลอ จากนนสรางแทนกดสบเพอหาเคารปใบหนาระดบ

ของระนาบสบและความสมพนธของขากรรไกรบนลาง บนทก

ความสมพนธระหวางขากรรไกรในต�าแหนงสบศนย (centric relation) ดวยขผงอะล (Aluwax®, Aluwax Dental Product, USA) ตดตงกลอปกรณขากรรไกรจ�าลอง เลอก

ใชซฟนเทยมส�าเรจรปแบบไรปม (YAMAHACHI, Japan) ท�าการเรยงการสบฟนแบบนวโทเซนทรก (neutrocentric occlusion) เมอลองฟนและปรบแตงจนผปวยพงพอใจใน

ความสวยงามบนใบหนาแลว จงท�าการแตงขผงโดยใหแผน

เหงอกดานลนของชนลางมความหนามากทสดเทาทจะไมขด

ขวางการท�างานในชองปากของผปวยเพอรองรบสวนประกอบ

ของหวยดรากเทยม จากนนจงน�าเขาสกระบวนการทางหอง

ปฏบตการจนไดเปนฟนเทยมถอดไดฐานพลาสตกทงปาก

(รปท 4) ท�าการใสฟนเทยมและตดตามจนไมมอาการเจบ

จากการใชงาน

หาต�าแหนงทจะฝงรากเทยมดวยภาพรงสโคนบมซท

(Cone beam computed tomograms, Dentiscan®, NSTDA, Thailand) โดยใชฟนเทยมทงปากชนลางเดมของ

ผปวย เจาะรในต�าแหนงฟนเขยวดานซายและขวารวมกบการ

ใสกตตาเปอรชา (Guttapercha) ใหเตมชองวางเพอเปนแนว

ฝงรากเทยม (รปท 5) วางแผนในการผาตดเพอฝงรากเทยม

โดยใชรากเทยมขนาดเลกของบรษทพดบบลวพลส (mini implant, PWplus, Thailand) ทมหลกยดระบบอเควเตอร

(OT Equator®, Rhein83, Italy) เสนผานศนยกลางของ

รากเทยม 3 มลลเมตร ความยาว 12 มลลเมตร จ�านวน 2

ราก ในขากรรไกรลางทต�าแหนงฟนเขยวดานซายและขวา ตว

ยดรากเทยมท�าจากไทเทเนยม (titanium) ทมยางซลโคน

สวมทบ (metal housing with silicone cap) ขนาดเสน

ผานศนยกลาง 4.4 มลลเมตร สง 2 มลลเมตรตดอยทฐานฟน

เทยม และใหผปวยใสฟนเทยมครอมรากเทยมทนทหลงผาตด

ฝง (immediate loading implant-retained overdenture) ฉดยาชาเฉพาะทเพอระงบความรสก (local infiltration) ทางดานกระพงแกมและดานลนดวยอาตเคนความเขมขน

รอยละ 4 ทมอพเนฟรน 1:100,000 (4% Articaine with epinephrine 1:100,000) จ�านวน 3.6 มลลลตร ก�าหนด

จดเจาะแผนเหงอกตามแนวฟนเทยม กลางบรเวณสนเหงอก

ต�าแหนงฟนเขยวดานซายและขวา ออกแบบการผาตดแบบ

ไมเปดแผนเหงอก (flapless technique) จากนนเจาะ

กระดกโดยใชความเรวหวกรอไมเกน 1,200 รอบ/นาท รวม

กบใชน�าเกลอฉดเพอชวยลดความรอนทเกดขนขณะกรอ

กระดก เรมตนดวยหวกรอกลมขนาดเสนผานศนยกลาง 1.8

มลลเมตร ตามดวยหวกรอเกลยวขนาดเสนผานศนยกลาง

2.7 มลลเมตรจนไดความลก 12 มลลเมตร ทง 2 ต�าแหนง

โดยใหรทเจาะทงสองมความขนานกน ขนรากเทยมลงใน

รปท 4 A. ลกษณะใบหนาตรงของผปวยเมอใสฟนเทยม

ชดใหม B. แสดงลกษณะฟนเทยมทงปากของ

ผปวยชดใหม

Figure 4 A. Initial extraoral appearance of this pa-tient with a new denture B. The appearance of new complete denture.

รปท 5 แสดงภาพภาคตดขวางของภาพรงสโคนบมซท:

A. แสดงต�าแหนงบรเวณซ 33 และ B. แสดง

ต�าแหนงบรเวณซ 43

Figure 5 The cross sectional view of cone beam CT images show the bone dimension tooth 33 area (A.) and tooth 43 area (B.)

Page 5: Case Report ...web1.dent.cmu.ac.th/cmdj/fulltext/fulltext_2559_37_1_409.pdfและช วยลดต นท นของค าใช จ ายได ในกรณ ศ กษาน

ชม. ทนตสาร ปท 37 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2559 CM Dent J Vol. 37 No. 1 January-June 2016159

ต�าแหนงทเตรยมไว โดยใชเครองมอรชเชทไดรเวอร (ratchet driver) ฝงในระดบรากเทยมเสมอขอบกระดก ขนตอหวยดอ

เควเตอรดวยแรง 15 นวตนเซนตเมตร (รปท 6A) วดคาความ

เสถยรทางรากเทยม (ISQ) เพอประเมนความเสถยรภาพ

เบองตนของรากเทยม

ท�าการใสตวยดทมยางซลโคนสวมทบอยภายในบนหลก

ยดอเควเตอรทตออยบนรากเทยม และปดสวนคอดดวยรบ

เบอรแดม (rubber dam) กรอฐานฟนเทยมในต�าแหนงท

เจาะรใหมความกวางและลกมากพอทจะใสตวยด (housing) ผสมรเบสทใสในชองวางทเตรยมไวจนเกอบเตม น�าฟนเทยม

ลางใสใหเขาท จากนนใสชนบนแลวใหผปวยกดสบ ตรวจด

สภาพการกดสบทถกตอง เมอวสดกอตวจงถอดฟนเทยมออก

จากปากน�ามาขดแตงวสดสวนเกนใหเรยบรอย (รปท 6B) ให

ผปวยลองถอดใสจนมนใจวาเขาทถกตองและสามารถท�าได

ดวยตนเอง ใหค�าแนะน�าการท�าความสะอาดรากเทยม ฟน

เทยมและชองปาก ในชวงแรกแนะน�าใหรบประทานอาหาร

ออนๆ และท�าความสะอาดชองปากดวยน�าเกลออนๆ ในวน

รงขน ใหยาระงบปวดพาราเซตามอล (Paracetamol) 500 มลลกรม ครงละ 1 เมดรวมกบไอบโพรเฟน (Ibuprofen) 400 มลลกรม ครงละ 1 เมดเวลาปวดและยาปฏชวนะชนด

อะมอกซซลน (Amoxycillin) 500 มลลกรม ครงละ 2

แคปซล วนละ 2 ครง เชา-เยนเปนเวลา 5 วน นดตดตาม

อาการอก 1 อาทตย พบวาแผลหายเปนปกต ไมพบภาวะ

แทรกซอนใดๆ ทสมพนธกบรากเทยม

นดตดตามผลหลงการใชงาน 1 เดอน 3 เดอน และทก

6 เดอนโดยตรวจสภาพเนอเยอออน คราบจลนทรยและหน

น�าลายบนรากเทยม ประเมนเสถยรภาพรากเทยม การโยก

รวมทงอาการเจบและไมสบาย ตรวจการละลายของกระดก

รอบรากเทยมดวยภาพถายรงสรอบปลายรากชนดถายแบบ

ขนาน(periapical paralleling technique) โดยดดแปลง

อปกรณในการวางฟลมเอกซซพ (Extension cone paral-leling: XCP® instrument, Dentsply) ใหมขนาดพอดกบ

หวยดรากเทยมเพอใหการถายภาพรงสอยในต�าแหนงเดยวกน

ทกครง ตรวจสภาพฟนเทยมทงปาก ตรวจความแนบสนทของ

ฐานฟนเทยมกบเนอเยอ กรอแกไขจดกดเจบ จดกดทบจาก

ฟนเทยม ตลอดจนการสบฟนทกอการบาดเจบ (traumatic occlusion) และตรวจสภาพยางยด หากพบการสก หลวม

หรอฉกขาดกท�าการเปลยนใหม

ผลการรกษา ผปวยไมมภาวะแทรกซอนหลงการผาตดฝงรากเทยม

และใสฟนเทยมครอมรากเทยมทนท จากการตดตามผลเปน

ระยะเวลา 1 ปพบวาผปวยสามารถถอดใสฟนเทยม ท�าความ

สะอาดชองปาก รากเทยม ฟนเทยมไดเปนอยางด สามารถ

เคยวอาหารไดด พดชดเจน มความมนใจมากขน ใชฟนเทยม

ทงปากไดอยางมประสทธภาพ และจากการถายภาพถายรงส

รอบปลายรากชนดถายแบบขนาน พบการละลายของกระดก

รอบรากเทยมในแนวนอนเลกนอยไมเกน 1 มลลเมตร ซงอย

ในเกณฑทรบได (รปท 7)

บทวจารณ จากการทผปวยมภาวะปากเลกจากโรคผวหนงแขงรวม

กบโรคลปสทางระบบ ท�าใหการท�างานทางทนตกรรมประดษฐ

เปนไปไดยากยงขน อกทงฟนเทยมแบบแยกสวนทผปวยใช

งานเดม จะมน�าหนกทมากขนจากการมตวยดโลหะหรอแม

เหลก รวมถงการมรอยตอของฟนเทยมอาจท�าใหฟนเทยม

ขาดเสถยรภาพจากการผนกขอบยดตดทดได ในกรณผปวย

รายนจงวางแผนการสรางฟนเทยมชดใหมโดยพยายามสราง

ใหเปนชนเดยวกน เรมจากการกระตนใหผปวยท�าการยด

รปท 6 A. ลกษณะภายในชองปากผปวยภายหลงการฝง

รากเทยมขนาดเลก 2 รากและขนตอหวยดอเคว

เตอร B. แสดงลกษณะของฟนเทยมทมตวยด

รากเทยมท�าจากไทเทเนยม (titanium) ทมยาง

ซลโคนสวมทบ (metal housing with silicone cap) ตดอยทฐานฟนเทยม

Figure 6 A. Intraoral appearance of this patient after two mini-implant and OT Equator® instal-lation B. The tissue surface of mandibular overdenture after picking up of titanium metal housing and silicone cap

Page 6: Case Report ...web1.dent.cmu.ac.th/cmdj/fulltext/fulltext_2559_37_1_409.pdfและช วยลดต นท นของค าใช จ ายได ในกรณ ศ กษาน

ชม. ทนตสาร ปท 37 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2559 CM Dent J Vol. 37 No. 1 January-June 2016160

กลามเนอชองปากเปนประจ�า ซงเมอตดตามผลในระยะเวลา

1 เดอนแรกพบการตอบสนองของการยดชองปาก จงเรมการ

รกษาตอจนสรางฟนเทยมทงปากทมเสถยรภาพและการผนก

ขอบยดตดทด แตอยางไรกตามเนองจากสนเหงอกขากรรไกร

ลางมการละลายตวไปจ�านวนมาก รวมกบความสามารถของผ

ปวยในการควบคมฟนเทยมทงปากยงไมดพอสบเนองจากโรค

ทางระบบ จงพจารณาน�ารากเทยมเขามาชวยเพอใหฟนเทยม

มเสถยรภาพและการยดตดทดยงขน

ผปวยโรคลปสทางระบบอาจไดรบการรบประทานยากด

ภมคมกน ซงอาจมผลตอการหายของแผลทชาขน รวมถง

ความเสยงการตดเชอภายหลงการรกษา การพจารณาการ

ผาตดแบบแผลขนาดเลก (minimally invasive surgery) ในการฝงรากเทยมจงเปนสงทส�าคญ(11) เปรยบเทยบวธการ

ฝงรากเทยมดวยวธการเปดและไมเปดแผนเหงอก พบวาวธ

การไมเปดแผนเหงอกจะชวยลดระยะเวลาในการผาตด ลดการ

ละลายตวของกระดกรอบรากเทยม ลดการอกเสบของเนอเยอ

รอบรากเทยม ความไมสบายของผปวย(12) หลายการศกษาใน

ปจจบนไดศกษาการน�ารากเทยมขนาดเลกมาใชส�าหรบยดฟน

เทยมทงปากชนลาง พบวามประสทธภาพในการยดฟนเทยม

ทงปากชนลางไดอยางด มคาใชจายต�ากวาการใชรากเทยม

ขนาดมาตรฐาน(7-9) ยงมการศกษาทพบวาระหวางการยดฟน

เทยมทงปากทนทกบยดภายหลงในคนทวไปไมพบความแตก

ตางของผลการรกษา(10) ซงในการศกษานภายหลงการฝงราก

เทยมขนาดเลกไดท�าการตรวจสอบความเสถยรภาพแรกของ

รากเทยมแลวพบวาอยในเกณฑทด จงพจารณาท�าการยดฟน

เทยมทนทเพอลดเวลารอคอยในการใสฟนเทยมและเออให

ผปวยสามารถใชฟนเทยมไดทนท ลดจ�านวนการท�าหตถการ

และชวยเพมคณภาพชวตของผปวย นอกจากนตวรากเทยม

ขนาดเลกจะมการตดตงสวนหลกยดกบฟนเทยม ซงสามารถ

ถอดเปลยนได ถาหากสวนหลกยดมการสกหรอจากการใช

งานกสามารถเปลยนไดทนท ไมจ�าเปนตองรอรากฟนเทยม

ทงทงชน เพมความงายในการใชงานและการดแลรกษา

บทสรป การท�าฟนเทยมทงปากครอมรากเทยมขนาดเลกสอง

รากหลงการผาตดทนท จดเปนวธการผาตดแบบแผลขนาด

เลกทใหผลการรกษาทนาพงพอใจ เปนทางเลอกในการรกษา

ผปวยทตองการการผาตดนอยครง ไมตองการการเยบแผล

มการหายของแผลทเรวขน ลดตนทนของคาใชจายได อกทง

ยงสามารถใชงานฟนเทยมไดทนท แตอยางไรกตามวธการ

รกษานยงมขอจ�ากดในเรองการเลอกผปวยทเหมาะสม (case selection) คณภาพของกระดกผปวย และความเสถยรภาพ

แรกของรากเทยมหลงฝงดวย

กตตกรรมประกาศ ขอขอบคณคณาจารยภาควชาทนตกรรมประดษฐ เจา

หนาทคลนกบณฑตศกษา 2 และเจาหนาทศนยความเปนเลศ

ทางทนตกรรมรากเทยมทกรณาใหค�าแนะน�า สนบสนน และ

ใหการชวยเหลอเปนอยางด

รปท 7 แสดงลกษณะกระดกรอบรากเทยมขนาดเลกใน

ภาพถายรงสรอบปลายรากชนดถายแบบขนาน

บรเวณต�าแหนงซ 33 และ 43 เพอตดตามผลการ

รกษา

Figure 7 In one-year follow up, the paralleling peri-apicalfilmsshowthe33and43toothareaperi-implant bone support.

Page 7: Case Report ...web1.dent.cmu.ac.th/cmdj/fulltext/fulltext_2559_37_1_409.pdfและช วยลดต นท นของค าใช จ ายได ในกรณ ศ กษาน

ชม. ทนตสาร ปท 37 ฉบบท 1 ม.ค.-ม.ย. 2559 CM Dent J Vol. 37 No. 1 January-June 2016161

เอกสารอางอง1. Brennan MT, Valerin MA, Napenas JJ, Lockhart

PB. Oral manifestations of patients with lupus erythematosus. Dent Clin North Am 2005; 49: 127-141

2. Albilia JB, Lam DK, Blanas N, Clokie CM, San-dor GK. Small mouths ... Big problems? A review of scleroderma and its oral health implications. J Can Dent Assoc 2007; 73: 831-836.

3. Koymen R, Gulses A, Karacayli U, Aydintug YS. Treatment of microstomia with commissuroplas-ties and semidynamic acrylic splints. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2009; 107: 503-507.

4. Silvestre-Rangil J, Martinez-Herrera M, Silvestre F-J. 2 Dental management of patients with mi-crostomia. A review of the literature and update. J Oral Res 2015; 4: 340-350

5. Fueki K, Kimoto K, Ogawa T, Garrett NR. Effect of implant-supported or retained dentures on masticatory performance: a systematic review. J Prosthet Dent 2007; 98: 470-477.

6. Feine JS, Carlsson GE, Awad MA, Chehade A, Duncan WJ, Gizani S, et al. The McGill con-sensus statement on overdentures. Mandibular two-implant overdentures as first choice standard of care for edentulous patients. Gerodontology 2002; 19: 3-4.

7. Flanagan D, Mascolo A. The mini dental implant in fixed and removable prosthetics: a review. J Oral Implantol 2011; 37: 123-132.

8. Bidra AS, Almas K. Mini implants for definitive prosthodontic treatment: a systematic review. J Prosthet Dent 2013; 109: 156-164.

9. Klein MO, Schiegnitz E, Al-Nawas B. Systematic review on success of narrow-diameter dental implants. Int J Oral Maxillofac Implants 2014; 29: 43-54.

10. Esposito M, Grusovin MG, Willings M, Coulthard P, Worthington HV. The effectiveness of imme-diate, early, and conventional loading of dental implants: a Cochrane systematic review of ran-domized controlled clinical trials. Int J Oral Maxillofac Implants 2007; 22: 893-904.

11. Ergun S, Katz J, Cifter ED, Koray M, Esen BA, Tanyeri H. Implant-supported oral rehabilitation of a patient with systemic lupus erythematosus: case report and review of the literature. Quintes-sence Int 2010; 41: 863-867.

12. Becker W, Goldstein M, Becker BE, Sennerby L. Minimally invasive flapless implant surgery: a prospective multicenter study. Clin Implant Dent Relat Res 2005; 7: S21-27.

Page 8: Case Report ...web1.dent.cmu.ac.th/cmdj/fulltext/fulltext_2559_37_1_409.pdfและช วยลดต นท นของค าใช จ ายได ในกรณ ศ กษาน

The Vision of the Faculty of Dentistry, Chiang Mai University

“To achieve quality academic and research work at the international level, and produce dental graduates with a good knowledge

and sense of community service”

£ Oral Biology and Diagnostic Sciences£ Family and Community Dentistry£ Orthodontics and Pediatric Dentistry

£ Restorative Dentistry and Periodontology£ Prosthodontics£ Oral and Maxillofacial Surgery

Departments

TeachingPrograms Available and Degrees Offered

£ Undergraduate Program The faculty offers a six-year program leading to a Doctor of Dental Surgery Degree (D.D.S.). Currently there are approximately 635 students working towards this degree.

£ Graduate Programs

! There is a graduate program leading to Higher Graduate Diploma in Dentistry.

! There are three more graduate programs leading to Master’s degrees in Dentistry, Orthodontics, and Periodontology.

! There is also one Doctor of Philosophy Program in Dentistry (Ph.D.)

! There will be a graduate program leading to Graduate Diploma in Dentistry in 2016