11

“B¸o c¸o tµi chÝnh còng gièng nh­ mét lo¹i n­íc hoa quý ph¸i vËy: chØ ®Ó ngöi chø kh«ng nuèt ®­îc”

Abraham Brilloff

2

Slide chú ý cho giảng viênSlide chú ý cho giảng viênGiới thiệu bài: Củng cố kiến thức p/pháp “tổng hợp-cân

đối kế toán”:-Nội dung p/pháp; -Hình thức biểu hiện; -Các loại báo cáo kế toán-Vận dụng các phương pháp giảng dạy tích cực tuỳ thuộc vào các mục của chương -Giới thiệu quan điểm đào tạo chuyên ngành kế toán của các nước trên thế giới: năm thứ nhất đã làm quen với báo cáo kế toán...và tiếp theo mới trình bày dần dần cơ sở dẫn liệu đến các khoản mục trên báo cáo kế toán

3

b¸o ccco o tai tinhschinhn cøub¸o ccco o tai tinhschinhn cøu• 10.1 ý nghÜa vµ yªu cÇu cña BCTC• 10.2 HÖ thèng BCTC cña doanh nghiÖp• 10.3 B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n• 10.4 B¸o c¸o kÕt qu¶ H§ SXKD• 10.5 B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ• 10.6 ThuyÕt minh BCTC• 10.7 Báo cáo tài chính tổng hợp• 10.8 B¸o c¸o tµi chÝnh hîp nhÊt

4

10.1 10.1 ýý nghÜa vµ yªu cÇu cña nghÜa vµ yªu cÇu cña BCTCBCTC

Th«ng tin KTTCMôc ®Ých - T¸c dông cña BCTCYªu cÇu cña BCTCNh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n lËp BCTC

Copyright Bé m«n KTDN - Khoa kÕ to¸n - HVTC

5

QuyÕt ®Þnh kinh tÕ

H®SX kinh doanh cña doanh nghiÖp

:C¸c ng/vô kinh tÕ-Ngo¹i sinh-Néi sinh

®èi t­îng sö dông th«ng tin:

- Chñ D/nghiÖp- C¬ quan q/lý N2

- ®èi t­îng kh c 

 

Thu thËp th«ng tin - LËp chøng tõ - Ghi chÐp phan nh

Xö lý th«ng tin  - Ph©n lo¹i - HÖ thèng ho¸ - Tæng hîp

Cung cÊp th«ng tin  - Bo c¸o kÕ to¸n: + B o c¸o tµi chÝnh + Bo c¸o quan trÞ

Quy trinh xö lý sè liÖu kÕ to¸n

               

 

Th«ng tin KTTC

6

G/V thuyết trình: trình tự, qui trình ghi chép kÕ to¸n cña doanh nghiÖp ; theo mô tả bằng sơ đồ.- Nêu vấn đề cho sinh viên và kết luận sau cùng:

- Nêu vấn đề mục đích? - Nêu vấn đề tác dụng đối với từng đối tượng cụ thể để sinh viên trao đổi? - Nêu vấn đề đặc điểm thông tin kế toán tài chính?- Giáo viên cho sinh viên bổ sung (sau đó kết luận trên slide trình chiếu tiếp theo)

7

• §Æc ®iÓm th«ng tin kÕ to¸n tµi chÝnh:- Th«ng tin kÕ to¸n tµi chÝnh lµ th«ng tin tæng hîp-Th«ng tin kÕ to¸n tµi chÝnh lµ th«ng tin tæng hîp, hiÖn thùc, th«ng tin vÒ nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh ®· diÔn ra, ®· kÕt thóc hoµn thµnh lµm c¬ së cho viÖc ra quyÕt ®Þnh kinh tÕ. - Th«ng tin kÕ to¸n tµi chÝnh cã ®é tin cËy kh cao- Th«ng tin kÕ to¸n tµi chÝnh lµ th«ng tin cã gi trÞ ph p lý

8

Môc ®Ých - T c dôngMôc ®Ých - T c dôngcña BCTCcña BCTC

• Kh i niÖm: • B o c¸o tµi chÝnh lµ ph­¬ng ph p tæng hîp sè

liÖu tõ c¸c sæ kÕ to¸n theo c¸c chØ tiªu kinh tÕ tµi chÝnh tæng hîp, ph¶n ¸nh cã hÖ thèng t×nh h×nh tµi s¶n, nguån h×nh thµnh tµi s¶n cña doanh nghiÖp, t×nh h×nh vµ hiÖu qu¶ SXKD, t×nh h×nh l­u chuyÓn tiÒn tÖ vµ t×nh h×nh qu¶n lý, sö dông vèn... cña doanh nghiÖp trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh vµo mét hÖ thèng mÉu biÓu quy ®Þnh thèng nhÊt.

9

• Môc ®Ých cña c¸c b o c¸o tµi chÝnh lµ cung cÊp th«ng tin vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh, t×nh h×nh SXKD vµ nh÷ng biÕn ®éng vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ®Ó cho c¸c ®èi t­îng sö dông th«ng tin tæng hîp, ®¸nh gi¸ vÒ thùc tr¹ng cña doanh nghiÖp tõ ®ã gióp cho ng­êi sö dông th«ng tin ra ®­îc nh÷ng quyÕt ®Þnh kinh tÕ phï hîp vµ kÞp thêi.

10

• T c dông cña b o c¸o tµi chÝnh:- Cung cÊp th«ng tin vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp- Th«ng tin vÒ t×nh h×nh doanh nghiÖp- Th«ng tin vÒ sù biÕn ®éng t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp

- Th«ng tin trong c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cã t¸c dông quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý, cung cÊp th«ng tin cho c¸c ®èi t­îng ®Ó ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh tÕ phï hîp vµ kÞp thêi.

11

• §èi t­îng sö dông th«ng tin kÕ to n:1+ §èi víi c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp2+ §èi víi c¸c c¬ quan qu¶n lý chøc n ng cña Nhµ n­íc:

- C¬ quan thuÕ- C¬ quan tµi chÝnh

- C¬ quan qu¶n lý ®¨ng ký kinh doanh (Së kÕ ho¹ch, Bé kÕ ho¹ch ®Çu t­):

- C¬ quan thèng kª3+ §èi víi c¸c ®èi t­îng kh c: Th«ng tin trong b¸o c¸o tµi chÝnh cung cÊp cho c¸c nhµ ®Çu t­, c¸c chñ nî, c¸c kh ch hµng, cæ ®«ng...

Tác dụng cụ thể thông tin kế toán cho các đối tượng này như thế nào?

12

Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n lËp BCTCNh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n lËp BCTC

1- Kinh doanh liªn tôc2- Nguyªn t¾c dån tÝch3- Nguyªn t¾c nhÊt qu n4- TÝnh träng yÕu vµ sù hîp nhÊt 5- Nguyªn t¾c bï trõ6- Nguyªn t¾c so s¸nh

13

-Yêu cầu sviên đọc tài liệu, G/v giải thích một vài thuật ngữ và kết luận-Kiểm tra kiến thức cũ của sviên về các thuật ngữ, nguyên tắc đã nghiên cứu ở chương 1; giải thích rõ thêm nguyên tắc trọng yếu và sự hợp nhất; Bù trừ; Có thể so sánh

-Đọc yêu cầu lập và trình bày báo cáo của chuẩn mực 21-Đọc giáo trình các nguyên tắc cơ bản?-Xem xét khái niệm trọng yếu trên những khía cạnh nào?-Nghị định 129/NĐ-CP ngày 31/5/04 về việc làm tròn số có ảnh hưởng đến tính trọng yếu? tính cân đối của báo cáo?

14

1- Kinh doanh liªn tôc: Khi lËp vµ trinh bµy b¸o c¸o tµi chÝnh, Gi m ®èc (hoÆc ng­êi ®øng ®Çu) doanh nghiÖp cÇn phai ®¸nh gi vÒ kha n ng ăho¹t ®éng liªn tôc cña doanh nghiÖp. Bo c¸o tµi chÝnh phai ®­îc lËp trªn c¬ së gi ®Þnh lµ doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng liªn tôc ảvµ sÏ tiÕp tôc ho¹t ®éng kinh doanh binh th­êng trong t­¬ng lai gÇn, trõ khi doanh nghiÖp cã ý ®Þnh còng nh­ buéc ph i ngõng ảho¹t ®éng, hoÆc phai thu hÑp ®¸ng kÓ qui m« ho¹t ®éng cña minh. Khi ®¸nh gi , nÕu Gi m ®èc (hoÆc ng­êi ®øng ®Çu) doanh nghiÖp biÕt ®­îc cã nh­ng ®iÒu kh«ng ch¾c ch¾n liªn quan ®Õn c¸c sù kiÖn hoÆc c¸c ®iÒu kiÖn cã thÓ g©y ra sù nghi ngê lín vÒ kha n ng ho¹t ®éng liªn tôc cña doanh nghiÖp thi nh­ng ă®iÒu kh«ng ch¾c ch¾n ®ã cÇn ®­îc nªu râ. NÕu b¸o c¸o tµi chÝnh kh«ng ®­îc lËp trªn c¬ së ho¹t ®éng liªn tôc, thi sù kiÖn nµy cÇn ®­îc nªu râ, cïng víi c¬ së dïng ®Ó lËp b¸o c¸o tµi chÝnh vµ lý do khiÕn cho doanh nghiÖp kh«ng ®­îc coi lµ ®ang ho¹t ®éng liªn tôc.

15

2- Nguyªn t¾c c¬ së dån tÝch:Trõ c¸c th«ng tin cã liªn quan ®Õn l­u chuyÓn tiÒn,

doanh nghiÖp ph i lËp b¸o c¸o tµi chÝnh trªn c¬ së ảnguyªn t¾c dån tÝch.Theo c¬ së kÕ to¸n dån tÝch, c¸c giao dÞch vµ sù kiÖn ®­îc ghi nhËn vµo thêi ®iÓm ph t sinh, kh«ng c n cø vµo thêi ®iÓm thùc thu, thùc chi ătiÒn vµ ®­îc ghi nhËn vµo sæ kÕ to¸n vµ b¸o c¸o tµi chÝnh cña c¸c kú kÕ to¸n liªn quan. C¸c kho n chi phÝ ả®­îc ghi nhËn vµo Bo c¸o kÕt qu ho¹t ®éng kinh ảdoanh theo nguyªn t¾c phï hîp gi a doanh thu vµ chi ữphÝ. Tuy nhiªn, viÖc ¸p dông nguyªn t¾c phï hîp kh«ng cho phÐp ghi nhËn trªn B ng c©n ®èi kÕ to¸n nh­ng ảkhoan môc kh«ng thoa m·n ®Þnh nghÜa vÒ tµi s n ảhoÆc nî ph i tra.ả

16

3- Nguyªn t¾c nhÊt qu n

ViÖc trình bµy vµ ph©n lo¹i c¸c kho n môc ảtrong b¸o c¸o tµi chÝnh phai nhÊt qu n tõ niªn ®é nµy sang niªn ®é kh c, trõ khi: a/ Cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ vÒ b n chÊt c¸c ảh/®éng cña DN hoÆc khi xem xÐt l¹i viÖc trinh bµy b¸o c¸o tµi chÝnh cho thÊy r»ng cÇn ph i thay ®æi ả®Ó cã thÓ trình bµy mét c¸ch hîp lý h¬n c¸c giao dÞch vµ c¸c sù kiÖn; hoÆc b/ Mét chuÈn mùc kÕ to¸n kh c yªu cÇu cã sù thay ®æi trong viÖc trình bµy.

17

4- TÝnh träng yÕu vµ sù hîp nhÊt: Tõng khoản môc träng yÕu phải ®­îc trinh bµy riªng biÖt trong BCTC. C¸c khoan môc kh«ng träng yÕu thi kh«ng phải trinh bµy riªng rÏ mµ ®­îc tËp hîp vµo nh­ng khoản môc cã cïng tÝnh chÊt hoÆc chøc năng. Th«ng tin träng yÕu lµ th«ng tin nÕu kh«ng ®­îc trinh bµy thi cã thÓ cã anh h­ëng tíi viÖc ra quyÕt ®Þnh kinh tÕ cña c¸c ®èi t­îng sö dông th«ng tin dùa trªn c¸c BCTC. ®Ó x¸c ®Þnh mét khoản môc hay mét tËp hîp c¸c khoản môc lµ träng yÕu phải ®¸nh gi¸ tÝnh chÊt vµ quy m« cña chóng. Tuú theo c¸c tinh huèng cô thÓ, tÝnh chÊt hoÆc quy m« cña tõng khoan môc cã thÓ lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh tÝnh träng yÕu. VÝ dô, c¸c tµi sản riªng lÎ cã cïng tÝnh chÊt vµ chøc năng ®­îc tËp hîp vµo mét khoản môc, kÓ cả khi gi¸ trÞ cña khoản môc lµ rÊt lín (152,153...). Tuy nhiªn, c¸c khoản môc quan träng cã tÝnh chÊt hoÆc chøc năng kh¸c nhau phải ®­îc trinh bµy mét c¸ch riªng rÏ.

18

5- Nguyªn t¾c bï trõ:a/ Bù trừ tài sản và nợ phải trả:Khi ghi nhận các giao dịch kinh tế và các sự kiện để lập và trình bày báo cáo

tài chính không được bù trừ tài sản và công nợ, mà phải trình bày riêng biệt tất cả các khoản mục tài sản và công nợ trên báo cáo tài chính.

b/ Bù trừ doanh thu, thu nhập khác và chi phí:+ Được bù trừ theo qui định tại một chuẩn mực kế toán khác;+ Một số giao dịch ngoài hoạt động kinh doanh thông thường của doanh

nghiệp thì được bù trừ khi ghi nhận giao dịch và trình bày báo cáo tài chính, ví dụ:

- Đối với hoạt động kinh doanh chứng khoán ngắn hạn:

Lãi (lỗ) bán chứng khoán

= Thu bán chứng

khoán

- Giá gốc chứng khoán

- Đối với hoạt động kinh doanh ngoại tệ:

Lãi (lỗ) mua, bán

ngoại tệ

= Thu bán ngoại tệ

- Giá mua ngoại tệ

Các khoản mục được bù trừ được trình bày: Số lãi (hoặc lỗ thuần).

19

6. Nguyên tắc có thể so sánh Theo nguyên tắc có thể so sánh giữa các kỳ kế toán, trong các báo cáo tài chính

như: Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ phải trình bày các số liệu để so sánh, cụ thể:.

- Đối với Bảng cân đối kế toán:+ Bảng cân đối kế toán năm phải trình bày số liệu so sánh theo từng chỉ tiêu

tương ứng được lập vào cuối kỳ kế toán năm trước gần nhất (Số đầu năm);+ Bảng cân đối kế toán quý phải trình bày số liệu so sánh từng chỉ tiêu tương

ứng được lập vào cuối kỳ kế toán năm trước gần nhất (Số đầu năm).

- Đối với Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh:+ Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh năm phải trình bày số liệu so sánh theo

từng chỉ tiêu tương ứng được lập cho kỳ kế toán năm trước gần nhất (Năm trước);

+ Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh lập theo kỳ kế toán quý phải trình bày số liệu của quý báo cáo và số lũy kế từ đầu năm đến ngày lập báo cáo tài chính quý và có thể có số liệu so sánh theo từng chỉ tiêu của Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh quý cùng kỳ năm trước (Quý này năm trước).

- Đối với Báo cáo lưu chuyển tiền tệ:

20

+ Báo cáo lưu chuyển tiền tệ năm phải trình bày số liệu so sánh theo từng chỉ tiêu tương ứng được lập cho kỳ kế toán năm trước gần nhất (Năm trước);

+ Báo cáo lưu chuyển tiền tệ quý phải trình bày số lũy kế từ đầu năm đến ngày lập báo cáo tài chính quý và có thể có số liệu so sánh theo từng chỉ tiêu của báo cáo lưu chuyển tiền tệ quý cùng kỳ năm trước (Quý này năm trước).

Để bảo đảm nguyên tắc so sánh, số liệu “Năm trước” trong Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ và Bản thuyết minh báo cáo tài chính phải được điều chỉnh lại số liệu trong các trường hợp:

- Năm báo cáo áp dụng chính sách kế toán khác với năm trước;

- Năm báo cáo phân loại chỉ tiêu báo cáo khác với năm trước;

- Kỳ kế toán “Năm báo cáo” dài hoặc ngắn hơn kỳ kế toán năm trước. Ngoài ra, trong Bản thuyết minh báo cáo tài chính còn phải trình bày rõ lý do của sự thay đổi trên để người sử dụng hiểu rõ được báo cáo tài chính.

21

yêu cầu đã được qui định tại Chuẩn mực kế toán số 21 “Trình bày báo cáo tài chính”, gồm:

+ Trung thực và hợp lý;+ Lựa chọn và áp dụng các chính sách kế  toán phù hợp 

với  qui  định  của  từng  chuẩn  mực  kế  toán  nhằm  đảm  bảo cung cấp thông tin thích hợp với nhu cầu ra các quyết định kinh tế của người sử dụng và cung cấp được các thông tin đáng tin cậy, khi:

- Trình bày trung thực, hợp lý tình hình tài chính, tình hình và kết quả kinh doanh của doanh nghiệp;

- Phản ánh đúng bản chất kinh tế của các giao dịch và sự kiện không chỉ đơn thuần phản ánh hình thức hợp pháp của chúng;

- Trình bày khách quan, không thiên vị;- Tuân thủ nguyên tắc thận trọng;- Trình bày đầy đủ trên mọi khía cạnh trọng yếu.

22

10.2 HÖ thèng BCTC cña doanh 10.2 HÖ thèng BCTC cña doanh nghiÖpnghiÖp

• Néi dung b¸o c¸o tµi chÝnh cho c¸c doanh nghiÖp bao gåm 4 biÓu mÉu b¸o c¸o:- B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n MÉu sè B 01 - DN- KÕt qu¶ ho¹t ®éng KD MÉu sè B 02- DN- L­u chuyÓn tiÒn tÖ MÉu sè B 03- DN- ThuyÕt minh BCTC MÉu sè B 09 - DN

23

Những chuẩn mực nào quy định nội dung báo cáo tài chính? Thông tư hướng dẫn cụ thể?-Yêu cầu SV đọc cụ thể CM 21; 27; 28; thông tư 23...-Nội dung các báo cáo tài chính năm có gì giống; khác báo cáo tài chính giữa niên độ?-Kỳ báo cáo ?+CM 21?+CM 27?+Các trường hợp đặc biệt?

24

Tr¸ch nhiÖm, thêi h¹n lËp vµ göi Tr¸ch nhiÖm, thêi h¹n lËp vµ göi BCTCBCTC

c¸c lo¹idoanh nghiÖp

Thêi

h¹n lËp b¸o c¸o

N¬i nhËn b¸o c¸o

C¬ quan tµi chÝnh (1)

Côc thuÕ (2)

C¬ quan thèng kª

Doanh

nghiÖp cÊp trªn

C¬ quan ® ng ă

ký kinh doanh

1. Doanh nghiÖp Nhµ

n­íc

Quý,

Năm

x x x x x

2. Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc

ngoµi

Năm

x x x x

3. C¸c lo¹i doanh

nghiÖp kh c

Năm

x x

25

§iÒu 31 cña LuËt KÕ to¸n, n¬i nhËn b¸o c¸o tµi chÝnh ®­îc quy ®Þnh nh­ sau:1. Bo c¸o tµi chÝnh cña ®¬n vÞ kÕ to¸n thuéc ho¹t ®éng kinh doanh ph¶i nép cho c¬ quan thuÕ, c¬ quan thèng kª, c¬ quan cÊp ®¨ng ký kinh doanh cïng cÊp vµ c¬ quan kh c theo quy ®Þnh cña ph p luËt.2. §èi víi doanh nghiÖp nhµ n­íc cßn ph¶i nép b¸o c¸o tµi chÝnh cho c¬ quan tµi chÝnh cïng cÊp.3. §¬n vÞ kÕ to¸n trùc thuéc cßn ph¶i nép b¸o c¸o tµi chÝnh cho ®¬n vÞ kÕ to¸n cÊp trªn.

26

®iÒu 31. Thêi h¹n nép b¸o c¸o tµi chÝnh 1. Bo c¸o tµi chÝnh nam cña ®¬n vÞ kÕ to¸n phai ®­îc nép cho c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn trong thêi h¹n 90 ngµy, kÓ tõ ngµy kÕt thóc kú kÕ to¸n nam theo quy ®Þnh cña ph p luËt; ®èi víi b¸o c¸o quyÕt to¸n ng©n s¸ch thi thêi h¹n nép b¸o c¸o ®­îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ.2. ChÝnh phñ quy ®Þnh cô thÓ thêi h¹n nép b¸o c¸o tµi chÝnh, b¸o c¸o quyÕt to¸n ng©n s¸ch cho tõng lÜnh vùc ho¹t ®éng vµ tõng cÊp quan lý.

27

§iÒu 33 cña LuËt KÕ to¸n, thêi h¹n c«ng khai b¸o c¸o tµi chÝnh n m ®­îc quy ®Þnh nh­ sau:

2. ®¬n vÞ kÕ to¸n thuéc ho¹t ®éng thu, chi ng©n s¸ch nhµ n­íc phai c«ng khai b¸o c¸o tµi chÝnh nam trong thêi h¹n 60 ngµy, kÓ tõ ngµy ®­îc cÊp cã thÈm quyÒn duyÖt.3. ®¬n vÞ kÕ to¸n lµ c¬ quan hµnh chÝnh, ®¬n vÞ sù nghiÖp, tæ chøc cã sö dông kinh phÝ ng©n s¸ch nhµ n­íc vµ ®¬n vÞ sù nghiÖp, tæ chøc kh«ng sö dông kinh phÝ ng©n s¸ch nhµ n­íc, ®¬n vÞ kÕ to¸n cã sö dông c¸c khoan ®ãng gãp cña nh©n d©n phai c«ng khai b¸o c¸o tµi chÝnh nam trong thêi h¹n 30 ngµy, kÓ tõ ngµy ®­îc cÊp cã thÈm quyÒn duyÖt.4. ®¬n vÞ kÕ to¸n thuéc ho¹t ®éng kinh doanh phai c«ng khai b¸o c¸o tµi chÝnh nam trong thêi h¹n 120 ngµy, kÓ tõ ngµy kÕt thóc kú kÕ to¸n nam. 

28

10.3 B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n10.3 B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n

• Kh¸i niÖm, b¶n chÊt• KÕt cÊu BC§KT• Néi dung, ý nghÜa cña BC§KT• C¬ së sè liÖu vµ Ph­¬ng ph¸p chung lËp

BC§KT

29

Chú ý: Giáo viên “thuyết trình tích cực”: Kết hợp truyền đạt kiến thức theo kiểu thông báo tạo khả năng cho SV:+Tiếp cận thông tin+Xử lý thông tin một cách có tư duy+Phát triển các quá trình vận dụng trí nhớ môn LTHTKT về bảng CĐKT để đi đến kết luận bản chất bảng CĐKT

30

Kh i niÖm:B¶ng c©n ®èi kÕ to n lµ h×nh thøc biÓu hiÖn cña ph­¬ng ph¸p tæng hîp c©n ®èi kÕ to¸n vµ lµ mét b¸o c¸o kÕ to¸n chñ yÕu, ph¶n ¸nh tæng qu¸t toµn bé t×nh h×nh tµi s¶n cña doanh nghiÖp theo hai c¸ch ph©n lo¹i vèn: kÕt cÊu vèn vµ nguån h×nh thµnh vèn hiÖn cã cña doanh nghiÖp t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh.

31

-Yêu cầu sinh viên chuẩn bị trước mẫu biểu trước khi đến lớp. -Tài sản của DN được phân loại như thế nào?-Tại sao có tính cân đối?-Tại sao khi nghiên cứu tài sản của DN lại đặt trong trạng thái tĩnh? (tại một thời điểm nhất định trong khi hoạt động của DN luôn vận động)-Để đáp ứng yêu cầu so sánh thì kỳ so sánh ở báo cáo là gì? Đối với báo cáo giữa niên độ?-Yêu cầu SV nhớ mẫu biểu tóm tắt BCĐKT

32

B¶n chÊtB¶n chÊt• - C¸c chØ tiªu trªn b¸o c¸o b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ®­

îc biÓu hiÖn d­íi h×nh th i tiÒn tÖ (gi trÞ) • - B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ph¶n nh tæng qu t toµn

bé t×nh h×nh tµi s¶n ®ång thêi theo hai c¸ch ph©n lo¹i vèn: kÕt cÊu vèn vµ nguån vèn h×nh thµnh. TÝnh c©n ®èi kÕ to¸n biÓu diÔn b»ng ph­¬ng tr×nh

Tµi s¶n = Nî ph¶i tr¶ + Nguån vçn chñ së h÷u.• - B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ph¶n nh c¸c lo¹i vèn (theo

kÕt cÊu) vµ nguån vèn (theo nguån h×nh thµnh tµi s¶n) t¹i mét thêi ®iÓm.

33

+ B ng c©n ®èi kÕ to¸n ®­îc chia thµnh hai phÇn theo kÕt ảcÊu däc: phÇn trªn lµ phÇn "Tµi s n", phÇn d­íi lµ phÇn "Nguån ảvèn".

+ C n cø vµo møc ®é linh ho¹t cña tµi s n hoÆc tÝnh thanh ă ảkho n cña nguån vèn ®Ó s¾p xÕp thø tù c¸c chØ tiªu trong tõng ảphÇn theo tÝnh gi m dÇn. (Tµi s n ng¾n h¹n, tµi san dµi h¹n; nî ả ảph i tr ng¾n h¹n, dµi h¹n; vèn chñ së h u, nguån kinh phÝ vµ ả ả ữc¸c quü)

+ KÕt cÊu phÇn chÝnh cña Bang c©n ®èi kÕ to¸n ®­îc chia thµnh 05 cét: Cét chØ tiªu (tµi s n, nguån vèn); cét m· sè; thuyÕt ảminh; cét sè ®Çu n m; cét sè cuèi n mă ă

+ Trong tõng phÇn (tµi s n hoÆc phÇn nguån vèn) ®­îc chia ảthµnh 02 lo¹i, trong c¸c lo¹i ®­îc chia thµnh c¸c môc, trong c¸c môc ®­îc chi tiÕt thµnh c¸c kho n...ả

+ Ngoµi phÇn kÕt cÊu chÝnh, B ng c©n ®èi kÕ to¸n cã phÇn ảphô: C¸c chØ tiªu chi tiÕt ngoµi B ng c©n ®èi kÕ to¸n .ả

KÕt cÊuKÕt cÊu

35

-Nội dung phần tài sản? Nội dung phần nguồn vốn? Nội dung một số mục trong từng phần? -Chứng minh nguyên tắc trọng yếu và sự hợp nhất trong kết cấu bảng?-Chứng minh nguyên tắc so sánh trong kết cấu bảng?-Tại sao một số chỉ tiêu có cả ở 2 phần trong BCĐKT?(nguyên tăc nào đã chi phối?)-Kết cấu (hình thức) báo cáo giữa niên độ như thế nào? Có mấy quan điểm?(Đoạn 8;9-VAS 27)

36

C¬ së sè liÖu vµ c«ng viÖc chuÈn C¬ së sè liÖu vµ c«ng viÖc chuÈn bÞ lËp BC§KTbÞ lËp BC§KT

C¬ së sè liÖu • Nguån sè liÖu ®Ó lËp B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n

bao gåm:• - B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cuèi niªn ®é kÕ to¸n tr­

íc.• - Sè d­ c¸c tµi kho¶n lo¹i I,II, III,IV, vµ lo¹i 0

trªn c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt vµ sæ kÕ to¸n tæng hîp cuèi kú lËp b¸o c¸o.

• - B¶ng c©n ®èi sè ph t sinh c¸c tµi kho¶n (nÕu cã)

C«ng viÖc chuÈn bÞ:

37

Giảng viên yêu cầu SV đọc giáo trình rồi nêu vấn đề trao đổi trên lớp trong các tình huống cụ thể.-Giáo viên diễn giải được tầm quan trọng của cơ sở dẫn liệu qua qui trình kế toán số liệu đã ảnh hưởng như thế nào đến thông tin trên báo cáo tài chính DN.(Từ nghiệp vụ, giao dịch phát sinh, lập chứng từ, thu thập, phân loại, hệ thống hoá, ghi sổ--> cung cấp thông tin lên báo cáo)

-Công việc chuẩn bị trước khi lập báo cáo? Tại sao phải thực hiện những công việc đó?+Sổ kế toán DN có sự khác biệt với NH... thì điều chỉnh như thế nào trước khi lập báo cáo?(Các tình huống cụ thể lớn hơn, nhỏ hơn, chưa biết nguyên nhân.v.v.)+Sổ kho, sổ chi tiết khác với tài liệu kiểm kê thì điều chỉnh như thế nào?...

38

- KiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu gi­a c¸c sæ kÕ to¸n cã liªn quan(sæ kÕ to¸n tæng hîp víi nhau; sæ kÕ to¸n tæng hîp víi sæ kÕ to¸n chi tiÕt), kiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu gi­a c¸c sè kÕ to¸n doanh nghiÖp víi c¸c ®¬n vÞ cã quan hÖ kinh tÕ (Ng©n hµng, ng­êi b¸n, ng­êi mua...). KÕt qua kiÓm tra ®èi chiÕu nÕu cã chªnh lÖch cÇn phai ®iÒu chØnh theo ph­¬ng ph p thÝch hîp tr­íc khi lËp b/c.

- KiÓm kª tµi san trong tr­êng hîp cÇn thiÕt vµ kiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu gi­a biªn ban kiÓm kª víi thÎ tµi san, sæ kho, sæ kÕ to¸n...nÕu cã chªnh lÖch phai ®iÒu chØnh kÞp thêi, ®óng víi kÕt qua kiÓm kª tr­íc khi lËp b¸o c¸o.

- Kho sæ kÕ to¸n t¹i thêi ®iÓm lËp Bang C®KT- ChuÈn bÞ mÉu biÓu theo quy ®Þnh vµ ghi tr­íc c¸c

chØ tiªu cã thÓ (cét sè ®Çu nam).

C«ng viÖc chuÈn bÞ lËp BC§KT

39

. Ph­¬ng ph p chung lËp BC®KT - Cé t “Sè ® Çu n m ”ă : Can cø vµo cét "sè CN" cña b¸o c¸o

BC®KT ngµy 31/12/ nam tr­íc gÇn nhÊt ®Ó ghi vµo c¸c chØ tiªu t­¬ng øng. Cét "sè ®Çu nam" kh«ng thay ®æi trong 4 kú b¸o c¸o quý cña nam nay.

- Cé t s è “Sè c uè i n m ” ( NÕ u b ¸ o c ¸ o the o q uý : “Sè c uè i q uý ”)ă : Can cø vµo sè d­ cuèi kú cña c¸c sæ tµi khoản kÕ to¸n cã liªn quan (sæ TK cÊp 1, cÊp 2, sæ chi tiÕt...) ®· ®­îc kho¸ sæ ë thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o ®Ó lËp BC®KT nh­ sau:

1- C¸c chØ tiªu trªn BC®KT cã néi dung kinh tÕ phï hîp víi sè d­ cña c¸c TK (tµi khoản cÊp 1, hoÆc tµi khoản cÊp 2) thi căn cø trùc tiÕp vµo sè d­ cña c¸c tµi khoản liªn quan ®Ó ghi vµo c¸c chØ tiªu t­¬ng øng trong b¸o c¸o theo nguyªn t¾c:

+ Sè d­ Nî cña c¸c tµi khoản ®­îc ghi vµo chØ tiªu t­¬ng øng trong phÇn "Tµi san"

+ Sè d­ Cã cña c¸c tµi khoản ®­îc ghi vµo chØ tiªu t­¬ng øng trong phÇn "Nguån vèn"VÝ dô: - M· sè:151 “Chi phÝ tra tr­íc ng¾n han”: can cø vµo sè d­ Nî TK 142 - M· 222; 225; 228 “Nguyªn gi ” cña TSC® HH; thuª tµi chÝnh; VH : can cø vµo sè d­ Nî TK 211; 212; 213

 

40

-Hãy ví dụ về p/p lập cột đầu năm của 1 vài chỉ tiêu? nội dung của chỉ tiêu đó là gì?-Hãy chỉ ra những chỉ tiêu nào trên bảng cân đối kế toán căn cứ vào số dư cuối kỳ tài khoản cấp 1? Cấp 2? (phần tài sản? phần nguồn vốn?)- Hãy chỉ ra những chỉ tiêu nào áp dụng nguyên tắc hợp nhất?- Hãy chỉ ra chỉ tiêu nào áp dụng nguyên tăc bù trừ? (Chú ý:Không để sv nhìn vào ví dụ trong giáo trình. Giáo viên chuẩn bị thêm 1 số ví dụ và đưa vào phần chữ nhỏ ở dưới, sau khi sv trình bày thì trình chiếu hoặc phóng to khung chữ )

"VÝ dô: - M· sè:151 “Chi phÝ tra tr­íc ng¾n han”: can cø vµo sè d­ Nî TK 142 - M· 222; 225; 228 “Nguyªn gi ” cña TSC® HH; thuª tµi chÝnh; VH : can cø vµo sè d­ Nî TK 211; 212; 213........???

41

2- C¸c chØ tiªu trªn b ng c©n ®èi kÕ to¸n cã néi dung kinh tÕ liªn ảquan ®Õn nhiÒu tµi kho n, nhiÒu chi tiÕt cña tµi kho n thi c n ả ả ăcø vµo c¸c sè d­ cña c¸c tµi kh an, c¸c chi tiÕt cã liªn quan tæng ỏhîp l¹i theo nguyªn t¾c bï trõ; hîp nhÊt ®Ó lËp. (Chú ý:Không để sv nhìn vào ví dụ trong giáo trình. Giáo viên chuẩn bị thêm 1 số ví dụ và đưa vào phần chữ nhỏ ở dưới, sau khi sv trình bày thì trình chiếu hoặc phóng to khung chữ )

VÝ dô:- M· 121 “®Çu t­ ng¾n h¹n”: can cø vµo sè d­ Nî TK 121 (+) chi tiÕt d­ Nî TK 128 (kh«ng tÝnh c¸c khoan t­¬ng ®­¬ng tiÒn ®· trinh bµy trong m· 112). - M· sè 141 “Hµng tån kho”: Can cø vµo sè d­ Nî c¸c Tk 151, 152, 153, 154, 155, 156, 157 cuèi kú tæng hîp l¹i ®Ó lËp. - M· sè 138 "C¸c khoan phai thu kh c" : Can cø vµo sè d­ Nî tµi khoan 1388; 141; 144 céng (+) sè d­ Nî (nÕu cã) cña tµi khoan 3382,3383, 3384,3388 ®Ó lËp. - M· 152 “ c¸c khoan thuÕ phai thu”: Can cø sè d­ Nî TK 133 (+) d­ Nî TK 333 (nÕu cã) ....

42

3- Mét sè chØ tiªu trong b ng c©n ®èi kÕ to¸n cã néi ảdung kinh tÕ phï hîp víi néi dung kinh tÕ cña chi tiÕt c¸c tµi kho n mµ c¸c chi tiÕt ®ã cã thÓ cã sè d­ Nî hoÆc ảd­ Cã; khi lËp b¸o c¸o cÇn ph i c n cø vµo sè d­ Nî cña ả ăc¸c chi tiÕt cã liªn quan sau khi ph©n lo¹i nî ph i thu lµ ảng¾n h¹n hay dµi h¹n råi tæng hîp l¹i ®Ó ghi vµo chØ tiªu t­¬ng øng trong phÇn "Tµi s n"; tæng hîp sè d­ Cã ảcña c¸c chi tiÕt cã liªn quan sau khi ph©n lo¹i nî ph i tra ảlµ ng¾n h¹n hay dµi h¹n råi tæng hîp l¹i ®Ó ghi vµo chØ tiªu t­¬ng øng trong phÇn "Nguån vèn"; kh«ng bï trõ lÉn nhau gi a c¸c chi tiÕt trong cïng mét tµi kho n.ữ ả(Chú ý:Không để sv nhìn vào ví dụ trong giáo trình. Giáo viên chuẩn bị thêm 1 số ví dụ và đưa vào slide ở sau, sau khi sv trình bày thì trình chiếu hoặc phóng to khung chữ )

43

VÝ dô: C¸c sæ chi tiÕt c¸c tµi kho n 131, 331, 3387 ngµy ả31/12/N-1 vµ ngµy 30/06/N ®­îc ph©n lo¹i lµ kho n ph i thu, ả ảph i tr ng¾n h¹n, dµi h¹n cña DN X nh­ sau:ả ả Sè d­ chi tiÕt TK 31/12/N-1 30/06/N -SCT ph i thu KH A1(ng¾n h¹n) 1.000 (d­ Nî) 1.200 (d­ Nî)ả -SCT ph i thu KH A2ả (dµi h¹n) 1.300 (d­ Nî) 1.600 (d­ Nî) -SCT ph i thu KH B1(ng¾n h¹n) 2.000 (d­ Cã) 2.300 (d­ Nî) ả -SCT ph i thu KH B2ả (dµi h¹n) 1.200 (d­ Nî) 2.250 (d­ Nî) -SCT ph i thu KH C(ng¾n h¹n) 3.000 (d­ Nî) 1.500 (d­ Cã)ả -SCT ph i tr NB K1(Ng¾n h¹n) 4.000 (d­ Cã) 9.500 (d­ Cã)ả ả -SCT ph i tr NB K2 ả ả (dµi h¹n) 2.900 (d­ Cã) 2.770 (d­ Cã) -SCT ph i tr NB Q(Ng¾n h¹n) 5.100 (d­ Cã) 4.800 (d­ Nî)ả ả -SCT ph i tr NB J(Ng¾n h¹n) 6.400 (d­ Nî) 2.400 (d­ Nî).ả ả -SCT Tk 3387 (nhËn trø¬c tiÒn cho thuª ho¹t ®éng tµi s n):ả 8.600 (d­ Cã) 4.700 (d­ Cã).

44

Slide này trình chiếu sau khi có thời gian làm ví dụ trên- Tæng hîp c¸c sè liÖu trªn ®Ó lËp BC®KT ngµy 30/06/N c¸c chØ

tiªu liªn quan:

ChØ tiªu: Ma SCN S®N

-Phai thu cña kh ch hµng 131 3.500 4.000

-Tra tr­íc cho ng­êi b¸n. 132 7.200 6.400

-Phai thu dµi h¹n cña kh ch hµng

211

3.850 2.500

-Phai tra cho ng­êi b¸n. 312 9.500 9.100

-Ng­êi mua tra tiÒn tr­íc. 313 6.200 10.600

-Phai tra dµi h¹n ng­êi b n 321 2.770 2.900

45

4- Mét sè tr­êng hîp ® c biÖt:ă- C¸c tµi kho n 129, 139 ả (chi tiÕt dù phßng phai thu khã ®ßi ng¾n h¹n, dµi h¹n), 159, 229 vµ tµi kho n 2141, 2142, 2143, ả2147 tuy cã sè d­ Cã, nh­ng khi lËp b¸o c¸o vÉn ®­îc sö dông sè d­ Cã ®Ó ghi vµo c¸c chØ tiªu t­¬ng øng trong phÇn"Tµi s n" b»ng ảsè ©m (d­íi hinh thøc ghi trong dÊu ngoÆc ®¬n) - C¸c tµi kho n 412, 413, 421 nÕu cã sè d­ Nî thi vÉn ®­îc ảsö dông sè d­ Nî ®Ó ghi vµo chØ tiªu t­¬ng øng trong phÇn "Nguån vèn" b»ng sè ©m. (d­íi hình thøc ghi trong dÊu ngoÆc ®¬n).- ®èi víi c¸c chØ tiªu ngoµi B ng c©n ®èi c n cø trùc tiÕp vµo sè ả ăd­ Nî cña c¸c tµi kho n lo¹i o cã liªn quan ®Ó ghi vµo nh ng chØ ả ữtiªu t­¬ng øng.

46

1/ Yêu cầu sinh viên thực hành bài tập theo từng nhóm. Chia lớp thành 3-4 nhóm độc lập thực hành bài tập ở nhà theo sự trao đổi trong nhóm; các SV sẽ tích cực vào quá trình học tập và chia sẻ kinh nghiệm; các nhóm trưởng báo cáo kết quả trên lớp và cùng tranh luận nếu có sự khác biệt kết quả. GV kết luận vấn đề.

2/ GV yêu cầu sinh viên sử dụng kết quả các bài tập đã chữa ở các chương trước để thực hành việc lập bảng CĐKT? từng nội dung cần kiểm tra kiến thức SV vận dụng phương pháp chung nào?. Chú ý: Để làm được điều này, từng GV phải ra thêm các yêu cầu của các bài tập chương trước (ví dụ như chương 7,8) để có số liệu lập bảng cân đối kế toán.

47

GV Đặt các tình huống kế toán hạch toán sai vào sổ kế toán-->dẫn đến số liệu ảnh hưởng như thế nào trên bảng CĐKT?-Gi sö ngµy 31/12/N c«ng ty X kiÓm kª s n phÈm tån kho ả ảcã 1.000 sp A tån kho; tæng gi thµnh thùc tÕ 1.000.000 ®ång(cã biªn b n kiÓm kª); theo tµi liÖu sæ chi tiÕt sp A ảtån kho lµ 990 sp, sè tiÒn 990.000 ®ång; c«ng ty chØ s n ảxuÊt 1 lo¹i sp, tình hu ng s n phÈm thiÕu:ố ả-Ch­a biÕt râ nguyªn nh©n.-Đã biết nguyên nhân và xử lý bắt thủ kho phải bồi thường?- Anh, chÞ h·y thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc cÇn thiÕt vµ trình bµy c¸ch lËp chØ tiªu cã liªn quan lªn b o caã b ng c©n ả®èi kÕ to n ngµy 31/12/N?

48

10.4 Bo c¸o KÕt qu¶ ho¹t ®éng 10.4 Bo c¸o KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanhkinh doanh

• T c dông cña BCKQ ho¹t ®éng kinh doanh• Néi dung kÕt cÊu BCKQ ho¹t ®éng KD• C¬ së sè liÖu vµ phương ph p lËp

49

-Yêu cầu SV đọc giáo trình và phân tích tác dụng cụ thể -SV trực quan báo cáo và trình bày nội dung. Sau đó giáo viên kết luận.

50

T c dông cña BCKQ H§ kinh doanhT c dông cña BCKQ H§ kinh doanhKN: Bo c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh lµ b¸o c¸o tµi

chÝnh tæng hîp, ph¶n nh tæng qu t t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh trong mét kú kÕ to¸n cña doanh nghiÖp chi tiÕt theo tõng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh (b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô; ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng kh c)

T c dông:• C¸c ®èi t­îng sö dông th«ng tin kiÓm tra, ph©n tÝch

vµ ®¸nh gi t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch, dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, gi vèn, doanh thu tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho , t×nh h×nh chi phÝ, thu nhËp cña ho¹t ®éng kh c còng nh­ kÕt qu¶ t­¬ng øng cña tõng ho¹t ®éng.

• §¸nh gi xu h­íng ph t triÓn cña doanh nghiÖp

51

Néi dung, kÕt cÊu BCKQ ho¹t ®éng Néi dung, kÕt cÊu BCKQ ho¹t ®éng KDKD

Néi dung vµ kÕt cÊu cña b¸o c¸o kÕt qu ho¹t ®éng ảkinh doanh.

Bo c¸o kÕt qu ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh ảnghiÖp trình bµy ®­îc néi dung c¬ b n vÒ chi phÝ, ảdoanh thu vµ kÕt qu tõng lo¹i giao dÞch vµ sù kiÖn:ả

+ Ho¹t ®éng b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô.+ Ho¹t ®éng tµi chÝnh (TiÒn l·i, tiÒn b n quyÒn, cæ ả

tøc vµ lîi nhuËn ®­îc chia...). + Chi phÝ, thu nhËp kh c.C¸c chØ tiªu ®­îc b¸o c¸o chi tiÕt theo 5 cét: ChØ tiªu,

M· sè, ThuyÕt minh, N m nay, N m tr­íc.ă ă

52

-Nguyên tắc so sánh trong kết cấu báo cáo?-Nội dung của từng chỉ tiêu trong báo cáo? Ví dụ “Lợi nhuận kế toán trước thuế là gì? Lợi nhuận chịu thuế TNDN là số liệu nào?-Kết cấu (hình thức)báo cáo giữa niên độ như thế nào? Có mấy quan điểm?(Đoạn 8;9VAS 27)

53

Bµi sè 5(Ch ng 7)ươ ë doanh nghiÖp s n xuÊt "ả KL" cã tình hình sau: (®¬n vÞ: 1.000®ång)1.Tæng hîp tình hình t¹m ph©n phèi tiÒn l·i trong n m N:ă -T¹m tinh thuÕ TNDN ph i nép tõ th ng 1 ®Õn th ng 1ả 2/N lµ 75.000 (®·

chuyÓn TGNH nép ®ñ) - Sè ®· t¹m trÝch lËp c¸c quÜ DN : 120.000 Trong ®ã: + QuÜ TPT: 45.000Đ + QuÜ DPTC: 45.000 + QuÜ KTPL: 30.0002.Tình hình c¸c nghiÖp vô kinh tÕ quÝ I/n m (N+1):ă - Ngµy 25/1 b¸o c¸o quyÕt to¸n n m N ®­îc phª duyÖt chÝnh thøc: C«ng ă

nhËn tæng l·i kÕ to¸n thùc hiÖn n m N lµ ă 280.000; lîi nhuËn chÞu thuÕ TNDN 300.000) vµ sè ®· t¹m ph©n phèi trong n m N. ång thêi c«ng bè chÝnh thøc ă Đtû lÖ ph©n phèi LN 28% nép thuÕ TNDN, sè cßn l¹i trÝch lËp c¸c quÜ:

+ LËp quÜ TPT: 40%Đ + QuÜ DPTC: 40% + QuÜ KTPL: 20%

Vµ yªu cÇu doanh nghiÖp nép sè thuÕ cßn thiÕu.- Ngµy 28/1 n m (N+1) doanh nghiÖp ®· chuyÓn TGNH nép bæ sung thuÕ ă

TNDN ®· cã giÊy b¸o nî, sè tiÒn (?)Yªu cÇu: 1/Xac nh s d u n m N+1 TK 4211?đị ố ư đầ ă2/TÝnh to¸n, lËp ®Þnh kho n, ph n nh vµo s¬ ®å tµi kho n cã liªn quan.ả ả ả3/Giả định lập BCĐKT thì số liệu tình hình tháng 1/N+1 lập như thế náo?

54

C¬ së sè liÖu vµ pph p lËp C¬ së sè liÖu vµ pph p lËp

• C¬ së sè liÖu:- Bo c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña

cïng kú kÕ to¸n năm tr­íc- Sæ kÕ to¸n c¸c tµi kho¶n lo¹i 3.5.6.7.8.9 cã

liªn quan.C¸c tµi liÖu liªn quan kh c (sæ chi tiÕt thuÕ,

sæ chi tiÕt TK 635...). Ph­¬ng ph p lËp.

55

Từ trực quan kết cấu báo cáo, yêu cầu SV nêu các tài liệu có thể sử dụng để lập báo cáo-G/Viên diễn giảng phương pháp lập các chỉ tiêu trong báo.-G/viªn nªu vÊn ®Ò ®­îc kÕ to¸n ghi sæ sai vµ yªu cÇu sinh viªn söa sai trªn báo c¸o -Nếu là báo cáo kỳ là “năm” theo VAS 21 thì sử dụng báo cáo so sánh là b/cáo nào?-Nếu là báo cáo “giữa niên độ” thì báo cáo so sánh là báo cáo nào?-Tại sao phải căn cứ vào luỹ kế phát sinh (Nợ hay có) các TK đối ứng với TK 911?-GV yêu cầu sử dụng kết quả các bài tập đã chữa ở các chương trước để thực hành việc lập báo cáo.

56Copyright Bé m«n KTDN - Khoa kÕ to¸n - HVTC

* Cét “N m nay”:ă- M· 01: Do a nh thu b ¸ n hµ ng vµ c ung cÊp dÞch vô : Căn cø vµo luü kÕ sè ph¸t sinh Cã c¸c TK511, TK512, ®èi øng ph¸t sinh Nî TK111,112,113... cña c¸c th¸ng trong kú b¸o c¸o tæng hîp l¹i ®Ó ghi.- M· sè 03: C¸ c kho n g i m trõả ả : Căn cø vµo tæng luü kÕ ph¸t sinh Cã TK 521, 531, 532 ®èi øng ph¸t sinh Nî TK 511, 512 cña c¸c th¸ng trong kú b¸o c¸o vµ Căn cø vµo luü kÕ sè ph¸t sinh Cã: TK 3332 “ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt”; TK 3333 “ThuÕ xuÊt, nhËp khÈu” (chi tiÕt phÇn xuÊt khÈu); TK 3331 “ThuÕ GTGT phai nép” theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp, ®èi øng ph¸t sinh Nî TK 511, 512 cña c¸c th¸ng trong kú b¸o c¸o tæng hîp l¹i ®Ó nép.- M· sè 10: Do a nh thu thuÇn vÒ b ¸ n hµ ng vµ c ung cÊp dÞch vô : M10 = ( m· 01 - m· 03)

57

- M· sè 11: G i vè n hµ ng b ¸ n : Căn cø vµo luü kÕ sè ph¸t sinh Cã TK 632 ®èi øng ph¸t sinh nî TK 911 cña c¸c th¸ng trong kú.

- M· sè 20: Lîi nhuËn g é p vÒ b ¸ n hµ ng vµ c ung cÊp dÞch vô : M10 = ( m· 10 - m· 11)- M· sè 21: Do a nh thu ho ¹ t ® é ng tµ i chÝnh: C¨n cø vµo luü kÕ

ph¸t sinh Nî TK 515 ®èi øng p/sinh cã TK 911 cña c¸c th¸ng trong kú b¸o c¸o .

- M· sè 22: Chi phÝ tµ i chÝnh: Căn cø vµo lòy kÕ sè ph¸t sinh Cã TK 635 ®èi øng víi ph¸t sinh Nî TK 911 cña c¸c th¸ng trong kú b¸o c¸o.

- Trong ®ã: -M· 23: Chi phÝ l· i va y : Căn cø vµo sæ chi tiÕt TK 635 trong kú b¸o c¸o.

- M· sè 24: Chi phÝ b ¸ n hµ ng : Căn cø vµo luü kÕ ph¸t sinh Cã TK 641 vµ ph¸t sinh Cã TK 1422 chi tiÕt chi phÝ b¸n hµng ®èi øng ph¸t sinh Nî TK 911 cña c¸c th¸ng trong kú b¸o c¸o .

- M· sè 25: Chi phÝ q u n lý d o a nh ng hiÖ p :ả Căn cø vµo luü kÕ ph¸t sinh Cã TK 642 vµ ph¸t sinh Cã TK 1422 chi tiÕt chi phÝ quan lý doanh nghiÖp ®èi øng víi ph¸t sinh Nî TK 911 cña c¸c th¸ng trong kú b¸o c¸o.

- M· sè 30: Lîi nhuËn thuÇn tõ ho ¹ t ® é ng kinh d o a nh: M30 = M2 0 + M2 1 – (M2 2 + M2 4 + M2 5 ).

58

- M· sè 31: Thu nhËp kh¸ c : Luü kÕ ph¸t sinh Nî TK 711 ®èi øng ph¸t sinh Cã TK 911 cña c¸c th¸ng trong kú b¸o c¸o.- M· sè 32: Chi phÝ kh¸ c : Luü kÕ ph¸t sinh Cã TK 811 ®èi øng ph¸t sinh Nî TK 911 cña c¸c th¸ng trong kú b¸o caã.- M· sè 40: Lîi nhuËn kh¸ c : (M40 = M31- M32).-M· 50: Tæ ng lîi nhuËn kÕ to ¸ n tr­íc thuÕ : (M50 = M30 + M40).- M· 51: ThuÕ thu nhËp d o a nh ng hiÖ p : Căn cø vµo luü kÕ ph¸t sinh Cã TK 3334 ®èi øng ph¸t sinh Nî TK 4212 cña c¸c th¸ng trong kú b¸o c¸o (cã thÓ ®iÒu chØnh giảm trõ sè thuÕ TNDN ®­îc giảm trõ vµo sè thuÕ phải nép trong quý vµ ®iÒu chØnh giảm trõ sè thuÕ ®· nép năm tr­íc lín h¬n sè phải n«p khi quyÕt to¸n năm ®­îc duyÖt. - M· 60: Lîi nhuËn s a u thuÕ thu nhËp d o a nh ng hiÖ p : (M60 = M50 – M51)

59

* Cét “N m tr­íc”:ăCăn cø vµo sè liÖu cét "năm nay" cña b¸o c¸o

kÕt quả ho¹t ®éng kinh doanh quý cïng kú nµy năm tr­íc ®Ó chuyÓn sè liÖu ghi t­¬ng øng theo tõng chi tiªu; cßn nÕu lµ b¸o c¸o năm thì lÊy cét “năm nay” cña b¸o c¸o kú kÕ to¸n năm tr­íc gÇn nhÊt.

60

10.5 Bo c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ –10.5 Bo c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ –VAS 24VAS 24

• T¸c dông cña BCLC tiÒn tÖ• Néi dung vµ kÕt cÊu • Ph­¬ng ph¸p lËp BCLCTT

61

Giảng viên chú ý:-Yêu cầu sinh viên chuẩn bị trước 2 mẫu biểu (P/p trực tiếp; gián tiếp)-Yêu cầu sinh viên đọc giáo trình phần tác dụng--> phân tích các tác dụng cụ thể -Diễn giảng cho SV các thuật ngữ “Hoạt động kinh doanh”; “Hoạt động đầu tư”; “Hoạt động tài chính” và giới thiệu đọc nội dung báo cáo-Tránh nhầm lẫn tên các tài khoản với nội dung các hoạt động.

62

T¸c dông cña BCLC tiÒn tÖT¸c dông cña BCLC tiÒn tÖ• K/N: B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ lµ b¸o c¸o

tµi chÝnh tæng hîp ph¶n ¸nh viÖc h×nh thµnh vµ sö dông l­îng tiÒn ph¸t sinh trong kú b¸o c¸o cña DN

63

• B o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ cã nh÷ng t c dông chñ yÕu:- Cung cÊp th«ng tin cho c¸c ®èi t­îng sö dông ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ vÒ thêi gian còng nh­ møc ®é ch¾c ch¾n cña viÖc t¹o ra c¸c kho¶n tiÒn trong trong t­¬ng lai.- Cung cÊp th«ng tin ®Ó kiÓm tra l¹i c¸c dù ®o¸n; kiÓm tra mèi quan hÖ gi÷a kh¶ n¨ng sinh lêi víi l­îng l­u chuyÓn tiÒn thuÇn vµ nh÷ng t¸c ®éng cña thay ®æi gi¸ c¶. - Cung cÊp th«ng tin vÒ c¸c nguån tiÒn h×nh thµnh tõ c¸c lÜnh vùc H§KD, ®Çu t­ vµ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp lµm t¨ng kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ kh¸ch quan t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña DN vµ kh¶ n¨ng so s¸nh gi÷a c¸c DN.- Cung cÊp th«ng tin ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c thay ®æi trong tµi s¶n thuÇn, c¬ cÊu tµi chÝnh, kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi cña tµi s¶n thµnh tiÒn, kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ kh¶ n¨ng cña DN trong viÖc t¹o ra c¸c luång tiÒn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng trong kú ho¹t ®éng tiÕp theo.

64

Néi dung vµ kÕt cÊu Néi dung vµ kÕt cÊu

• Néi dung cña b o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ gåm 3 phÇn sau:- L­u chuyÓn tiÒn tõ ho¹t ®éng kinh doanh.- L­u chuyÓn tiÒn tõ ho¹t ®éng ®Çu t­:- L­u chuyÓn tiÒn tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh.

65

-Phân loại hoạt động và tổ chức tài khoản kế toán trong các nội dung kế toán tài chính đã nghiên cứu có gì mâu thuẫn với cách phân loại các hoạt động trong báo cáo này?

-Tại sao báo cáo có 2 mẫu khác nhau?

66

L­u chuyÓn tiÒn tõ ho¹t ®éng kinh doanh.Néi dung: gåm c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh viÖc h×nh thµnh luång cã liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng t¹o ra doanh thu chñ yÕu cña doanh nghiÖp, nã cung cÊp th«ng tin c¬ b¶n ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng t¹o ra tiÒn cña doanh nghiÖp tõ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh ®Ó trang tr¶i c¸c kho¶n nî, duy tr× c¸c ho¹t ®éng, tr¶ cæ tøc vµ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ míi mµ kh«ng cÇn ®Õn c¸c nguån tµi chÝnh bªn ngoµi; néi dung cô thÓ gåm: -TiÒn thu tõ b¸n hµng, cung cÊp dÞch vô vµ doanh thu kh¸c -TiÒn chi tr¶ cho ng­êi cung cÊp hµng ho¸ vµ dÞch vô. -TiÒn chi tr¶ cho ng­êi lao ®éng (l­¬ng, th­ëng, b¶o hiÓm, trî cÊp...) -TiÒn chi tr¶ l·i vay…

67

Néi dung cô thÓ phÇn I gåm: -TiÒn thu tõ b¸n hµng, cung cÊp dÞch vô vµ doanh thu kh c -TiÒn chi tra cho ng­êi cung cÊp hµng ho vµ dÞch vô. -TiÒn chi tra cho ng­êi lao ®éng (l­¬ng, th­ëng, bao hiÓm, trî cÊp...) -TiÒn chi tra l·i vay. -TiÒn chi nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. -TiÒn thu kh c tõ ho¹t ®éng kinh doanh. (®­îc ph¹t, ®­îc hoµn thuÕ, b¸n chøng kho¸n vi môc ®Ých th­¬ng m¹i, nhËn ký quü, thu håi ký quü, kinh phÝ sù nghiÖp, cÊp trªn cÊp quü hoÆc cÊp d­íi nép, ®¬n vÞ kh c th­ëng...) -TiÒn chi kh c cho ho¹t ®éng kinh doanh. (ngù¬c víi khoản thu kh c ... )

68

L­u chuyÓn tiÒn tõ ho¹t ®éng ®Çu t­:C¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ ®­îc quan niÖm khi lËp b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ ®ã lµ luång tiÒn cã liªn quan ®Õn viÖc mua s¾m, x©y dùng, nh­îng b¸n, thanh lý tµi s¶n dµi h¹n vµ c¸c kho¶n ®Çu t­ kh c kh«ng thuéc c¸c kho¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn..., néi dung cô thÓ bao gåm: -TiÒn chi ®Ó mua s¾m, x©y dùng TSC§ vµ c¸c tµi s¶n dµi h¹n kh¸c. -TiÒn thu tõ thanh lý, nh­îng b¸n TSC§ vµ c¸c tµi s¶n dµi h¹n kh¸c -TiÒn chi cho vay, mua c¸c c«ng cô nî cña ®¬n vÞ kh¸c. -TiÒn thu håi ®Çu t­ gãp vèn vµo ®¬n vÞ kh¸c -TiÒn thu l·i cho vay, cæ tøc vµ lîi nhuËn ®­îc chia…

69

Néi dung cô thÓ phÇn II bao gåm: -TiÒn chi ®Ó mua s¾m, x©y dùng TSC® vµ c¸c tµi san dµi h¹n kh c. -TiÒn thu tõ thanh lý, nh­îng b¸n TSC® vµ c¸c tµi san dµi h¹n kh c -TiÒn chi cho vay, mua c¸c c«ng cô nî cña ®¬n vÞ kh c. -TiÒn chi ®Çu t­ gãp vèn vµo ®¬n vÞ kh c (trõ chi mua cæ phiÕu vi môc ®Ých th­¬ng m¹i ®· ®­îc tÝnh vµo néi dung l­u chuyÓn tiÒn tõ h/®éng kinh doanh) -TiÒn thu håi ®Çu t­ gãp vèn vµo ®¬n vÞ kh c -TiÒn thu l·i cho vay, cæ tøc vµ lîi nhuËn ®­îc chia.

70

L­u chuyÓn tiÒn tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh:Luång tiÒn ph t sinh tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh lµ luång tiÒn cã liªn quan ®Õn viÖc thay ®æi vÒ quy m« vµ kÕt cÊu cña vèn chñ së h÷u vµ vèn vay cña doanh nghiÖp, bao gåm c¸c néi dung cô thÓ:- TiÒn thu tõ ph t hµnh cæ phiÕu, nhËn vèn gãp cña chñ së h÷u.- TiÒn chi tr¶ vèn gãp cho c¸c chñ së h÷u, mua l¹i cæ phiÕu cña doanh nghiÖp ®· ph t hµnh.- TiÒn vay ng¾n h¹n, dµi h¹n nhËn ®­îc.- TiÒn chi tr¶ nî gèc vay.- TiÒn chi tr¶ nî thuª tµi chÝnh.- Cæ tøc, lîi nhuËn ®· tr¶ cho chñ së h÷u…

71

-Tiền chi trả lãi vay vốn sx; trả cổ tức cho cổ đông; chi góp vốn liên doanh, liên kết thuộc hoạt động nào?-Mua trái phiếu ngắn hạn từ trước, đến tháng 2/N đến hạn thanh toán có được lập vào chỉ tiêu tương đương tiền?

72

KÕt cÊu b o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ.• Víi néi dung trªn, b¸o c¸o l­u chuyªn tiÒn tÖ ®­

îc kÕt cÊu t­¬ng øng thµnh 3 phÇn theo tõng ho¹t ®éng, trong tõng phÇn ®­îc chi tiÕt thµnh c¸c dßng ®Ó ph¶n nh c¸c chØ tiªu liªn quan ®Õn viÖc h×nh thµnh vµ sö dông c¸c kho¶n tiÒn theo tõng lo¹i ho¹t ®éng vµ c¸c chØ tiªu ®­îc b¸o c¸o chi tiÕt thµnh c¸c cét theo sè “năm nay” vµ “năm tr­íc” ®Ó cã thÓ ®¸nh gi , so s¸nh gi÷a c¸c kú kh c nhau. Tuy nhiªn, xuÊt ph t tõ ph­¬ng ph p lËp b¸o c¸o mµ kÕt cÊu phÇn “l­u chuyÓn tiÒn tõ ho¹t ®éng kinh doanh” ®­îc kÕt cÊu c¸c chØ tiªu kh c nhau. (theo ph­¬ng ph p trùc tiÕp hay theo ph­¬ng ph p gi n tiÕp)

•

73

Ph­¬ng ph p lËp BCLCTTPh­¬ng ph p lËp BCLCTT

• Mét sè quy ®Þnh cã tÝnh nguyªn t¾c.• C¬ së sè liÖu lËp b o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ.• Ph­¬ng ph p lËp b o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ

theo ph­¬ng ph p trùc tiÕp.• Ph­¬ng ph p lËp b o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ

theo ph­¬ng ph p gi n tiÕp

74

Mét sè quy ®Þnh cã tÝnh nguyªn Mét sè quy ®Þnh cã tÝnh nguyªn t¾c.t¾c. -Doanh nghiÖp ph¶i tr×nh bµy c¸c luång tiÒn trªn b¸o c¸o l­u

chuyÓn tiÒn tÖ theo 3 lo¹i ho¹t ®éng: ho¹t ®éng kinh doanh, ho¹t ®éng ®Çu t­ vµ ho¹t ®éng tµi chÝnh theo quy ®Þnh cña chuÈn mùc “b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ”.

-Doanh nghiÖp ®­îc tr×nh bµy luång tiÒn tõ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, ho¹t ®éng ®Çu t­ vµ ho¹t ®éng tµi chÝnh theo c¸ch thøc phï hîp nhÊt víi ®Æc ®iÓm kinh doanh cña donh nghiÖp.

-C¸c luång tiÒn ph t sinh tõ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, ho¹t ®éng ®Çu t­ vµ ho¹t ®éng tµi chÝnh sau ®©y ®­îc b¸o c¸o trªn c¬ së thuÇn: +Thu tiÒn vµ chi tr¶ tiÒn hé kh ch hµng nh­ tiÒn tuª thu hé, chi hé vµ tr¶ l¹i cho chñ së h÷u tµi s¶n; c¸c quü ®Çu t­ gi÷ cho kh ch hµng... +Thu tiÒn vµ chi tiÒn ®èi víi c¸c kho¶n cã vßng quay nhanh, thêi gian ®¸o h¹n ng¾n nh­: mua, b¸n ngo¹i tÖ; mua, b¸n c¸c kho¶n chÝnh theo tû gi hèi ®o¸i t¹i thêi ®iÓm ph t sinh giao dÞch. Bo c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ cña c¸c tæ chøc ho¹t ®éng ë n­íc ngoµi ph¶i ®­ ®Çu t­; c¸c kho¶n ®i vay hoÆc cho vay ng¾n h¹n kh c cã thêi h¹n thanh to¸n kh«ng qu 3 th ng.

Copyright Bé m«n KTDN - Khoa kÕ to¸n - HVTC

75

• -C¸c luång tiÒn ph¸t sinh tõ c¸c giao dÞch b»ng ngo¹i tÖ ph¶i ®­îc quy ®æi ra ®ång tiÒn chÝnh thøc trong ghi sæ kÕ to¸n vµ lËp b¸o c¸o ph¶i ®­îc quy ®æi ra ®ång tiÒn ghi sæ kÕ to¸n cña c«ng ty mÑ theo tû gi¸ thùc tÕ t¹i ngµy lËp b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ.

• -C¸c giao dÞch vÒ ®Çu t­ tµi chÝnh kh«ng trùc tiÕp sö dông tiÒn hay c¸c kho¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn kh«ng ®­îc tr×nh bµy trong b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ.(vÝ dô: viÖc mua 1 DN th«ng qua ph¸t hµnh cæ phiÕu; viÖc chuyÓn nî thµnh vèn chñ së h÷u; mua tµi s¶n b»ng c¸ch nhËn c¸c kho¶n nî...)

• -C¸c kho¶n môc tiÒn vµ t­¬ng ®­¬ng tiÒn ®Çu kú vµ cuèi kú, ¶nh h­ëng cña thay ®æi tû gi¸ hèi ®o¸i quy ®æi tiÒn vµ c¸c kho¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn hiÖn cã cuèi kú ph¶i ®­îc tr×nh bµy thµnh c¸c chØ tiªu riªng biÖt trªn b/c¸o l­u chuyÓn ®Ó ®èi chiÕu víi sè liÖu c¸c kho¶n môc t­¬ng øng trªn B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n.

Copyright Bé m«n KTDN - Khoa kÕ to¸n - HVTC

76

• -T¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o DN ph¶i x¸c ®Þnh c¸c kho¶n ®Çu t­ ng¾n h¹n cã thêi h¹n thu håi hoÆc ®aã h¹n kh«ng qu 3 th ng (kể từ ngày mua)tho¶ m·n ®Þnh nghÜa ®­îc coi lµ t­¬ng ®­¬ng tiÒn phï hîp víi quy ®Þnh chuÈn mùc kÕ to¸n “ b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ” t¹i thêi ®iÓm cuèi kú kÕ to¸n ®Ó lo¹i trõ ra khái c¸c kho¶n môc liªn quan ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t­. Gi trÞ c¸c kho¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn ®­îc céng (+) vµo chØ tiªu tiÒn vµ c¸c kho¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn cuèi kú.

• -§èi víi c¸c kho¶n ®Çu t­ chøng kho¸n vµ c«ng cô nî kh«ng thuéc t­¬ng ®­¬ng tiÒn, kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo môc ®Çu t­ ®Ó lËp b¶ng kª chi tiÕt x¸c ®Þnh c¸c kho¶n ®Çu t­ chøng kho¸n vµ c«ng cô nî phôc vô cho môc ®Ých th­¬ng m¹i (mua vµo ®Ó b¸n) vµ phôc vô cho môc ®Ých ®Çu t­ ®Ó thu l·i (n¾m gi÷).

• -DN ph¶i tr×nh bµy gi trÞ vµ lý do cña c¸c kho¶n tiÒn vµ t­¬ng ®­¬ng tiÒn cã sè d­ cuèi kú lín do DN n¾m gi÷ nh­ng kh«ng ®­îc sö dông do cã sù h¹n chÕ cña ph p luËt hoÆc c¸c rµng buéc kh c mµ DN ph¶i thùc hiÖn.

•

Copyright Bé m«n KTDN - Khoa kÕ to¸n - HVTC

77

C¬ së sè liÖu lËp b o c¸o l­u chuyÓn C¬ së sè liÖu lËp b o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ.tiÒn tÖ.• ViÖc lËp c¸c chØ tiªu trong b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ ®­

îc c¨n cø vµo c¸c tµi liÖu sau:• - Sæ kÕ to¸n chi tiÕt vèn b»ng tiÒn ph¶i ®­îc chi tiÕt

tiÒn thu, tiÒn chi theo tõng ho¹t ®éng ®Ó lµm c¬ së ®èi chiÕu; sæ chi tiÕt c¸c tµi kho¶n liªn quan kh¸c, b¸o c¸o vÒ vèn gãp, b¶ng ph©n bæ khÊu hao, dù phßng...

• - Sæ kÕ to¸n theo dâi c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ ph¶i ®­îc ph©n lo¹i thµnh 3 lo¹i: chi tiÕt cho ho¹t ®éng kinh doanh; chi tiÕt cho ho¹t ®éng ®Çu t­; chi tiÕt cho ho¹t ®éng tµi chÝnh.

• B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n.• Sæ kÕ to¸n theo dâi c¸c kho¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn (®Çu t­

chøng kho¸n ng¾n h¹n cã thêi h¹n thu håi hoÆc ®¸o h¹n kh«ng qu¸ 3 th¸ng ®Ó lo¹i trõ ra khái kho¶n môc liªn quan ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t­)

• Sæ kÕ to¸n theo dâi c¸c kho¶n ®Çu t­ chøng kho¸n vµ c«ng cô nî kh«ng thuéc t­¬ng ®­¬ng tiÒn.

• Copyright Bé m«n KTDN - Khoa kÕ to¸n - HVTC

78

Ph­¬ng ph p lËp b o c¸o l­u chuyÓn tiÒn Ph­¬ng ph p lËp b o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ theo ph­¬ng ph p trùc tiÕp.tÖ theo ph­¬ng ph p trùc tiÕp.

Nguyªn t¾c chung: C¨n cø vµo c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt ®Ó ph©n tÝch vµ tæng hîp trùc tiÕp c¸c kho¶n tiÒn thu vµo, tiÒn chi ra phï hîp víi néi dung cña c¸c chØ tiªu theo tõng lo¹i ho¹t ®éng cña b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ ®Ó ghi vµo chØ tiªu t­¬ng øng.

C¬ së lËp: -B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, -Sæ kÕ to¸n chi tiÕt vèn b»ng tiÒn. -Sæ kÕ to¸n theo dâi c¸c kho¶n t­¬ng ®­¬ng tiÒn. -Sæ kÕ to¸n theo dâi c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶…

Ph­¬ng ph p lËp cô thÓ:• Cét “n m nay”:ă (Yêu cầu đọc GT chương 10-Trang 37-40) • Cét “n m tr­íc”:ă * C n cø vµo b¸o c¸o “L­u chuyÓn tiÒn tÖ” ă cïng kú cña n m tr­ă

íc lÊy cét “N m nay” ®Ó chuyÓn sè liÖu t­¬ng øng theo tõng ăchØ tiªu.

79

-Tiền chi trả lãi vay vốn sx; trả cổ tức cho cổ đông; chi góp vốn liên doanh, liên kết thuộc hoạt động nào?-Mua trái phiếu ngắn hạn từ trước, đến tháng 2/N đến hạn thanh toán có được lập vào chỉ tiêu tương đương tiền? -Thu (chi) tiền bán (mua) chứng khoán vì mục đích thương mại hạch toán vào chỉ tiêu nào? -Khách hàng trả nợ hộ tiền mua vật tư (Nợ TK 331/Có TK 131); vay ngắn hạn chuyển trả ngay cho người bán (Nợ 331?Có 311) hạch toán vào chỉ tiêu nào? (1)-Tương tự như (1) nhưng đối với việc mua TSCĐ?

80

Ph­¬ng ph p lËp b o c¸o l­u chuyÓn tiÒn Ph­¬ng ph p lËp b o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ theo ph­¬ng ph p gi n tiÕptÖ theo ph­¬ng ph p gi n tiÕp

Nguyªn t¾c chung:• Theo ph­¬ng ph¸p gi¸n tiÕp, c¸c luång tiÒn vµo vµ luång

tiÒn ra tõ ho¹t ®éng kinh doanh ®­îc tÝnh vµ x¸c ®Þnh tr­íc hÕt b»ng c¸ch ®iÒu chØnh lîi nhuËn tr­íc thuÕ thu nhËp DN cña ho¹t ®éng kinh doanh khái ¶nh h­ëng cña c¸c kho¶n môc kh«ng ph¶i b»ng tiÒn (phi tiÒn tÖ), c¸c thay ®æi trong kú cña hµng tån kho, c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ tõ ho¹t ®éng kinh doanh (thay ®æi vèn l­u ®éng) vµ c¸c kho¶n mµ ¶nh h­ëng vÒ tiÒn cña chóng lµ luång tiÒn tõ ho¹t ®éng ®Çu t­, gåm: +C¸c kho¶n môc phi tiÒn tÖ: -KhÊu hao TSC§; dù phßng (lµ chi phÝ nh­ng kh«ng ph¶i chi tiÒn); -C¸c kho¶n l·i, lç kh«ng ph¶i b»ng tiÒn (chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ch­a thùc hiÖn); -Chi phÝ l·i vay (l·i vay tÝnh vµo chi phÝ nh­ng kh«ng ph¶i b»ng tiÒn, nh­ Nî Tk 635/ Cã Tk 142, 242...).

81

+L·i, lç ®­îc ph©n lo¹i lµ luång tiÒn tõ ho¹t ®éng ®Çu t­ nh­: L·i, lç vÒ thanh lý, nh­îng b¸n TSC§, bÊt ®éng s¶n ®Çu t­, doanh thu tõ tiÒn l·i cho vay, l·i tiÒn göi, cæ tøc vµ lîi nhuËn ®­îc chia... +C¸c thay ®æi vèn l­u ®éng vµ c¸c kho¶n thu, chi kh¸c tõ ho¹t ®éng kinh doanh: -C¸c thay ®æi trong kú b¸o c¸o vÒ c¸c kho¶n môc hµng tån kho, ph¶i thu, ph¶i tr¶ tõ ho¹t ®éng KD (kh«ng kÓ l·i vay ph¶i tr¶, thuÕ thu nhËp ph¶i nép); -C¸c thay ®æi cña chi phÝ tr¶ tr­íc; L·i tiÒn vay ®· tr¶; ThuÕ TNDN ®· nép; -TiÒn thu kh¸c tõ ho¹t ®éng kinh doanh; TiÒn chi kh¸c tõ ho¹t ®éng kinh doanh.

82

Phương pháp lập gián tiếp: +Giáo viên giới thiệu nguyên tắc chung lập phần “Lưu chuyển tiền từ hoạt động kinh doanh” +Khoản mục phi tiền tệ +Lãi, lỗ phân loại là luồng tiền từ hoạt động đầu tư +Điều chỉnh các khoản mục vốn lưu động; thu chi khác từ hoạt động kinh doanh... +Sau đó nêu tình huống yêu cầu sinh viên vận dụng.-Tại sao khấu hao TSCĐ là khoản mục phi tiền tệ? Tại sao phải điều chỉnh vào lợi nhuận trước thuế? (tăng ? giảm?)-Vì sao lãi hoạt động đầu tư (bán tscđ, lãi (cổ tức) đầu tư liên doanh, liên kết được chia, lãi đầu tư chứng khoán, lãi cho vay, lãi tiền gửi lại phải điều chỉnh giảm vào lợi nhuận trước thuế?-Các câu hỏi điều chỉnh về tăng, giảm phải thu; hàng tồn kho? (có số liệu ví dụ để sinh viên thực hành trên lớp)

83

10.6 ThuyÕt minh BCTC10.6 ThuyÕt minh BCTC

• T¸c dông cña ThuyÕt minh BCTC• Néi dung • C¬ së sè liÖu vµ pph¸p lËp thuyÕt minh

BCTC

84

Yêu cầu sinh viên đọc tài liệu (Giáo trình) và phân tích các tác dụng cụ thể trên lớp. -Yêu cầu sinh viên trực quan và trình bày tóm tắt nội dung chính của báo cáo--> sau đó giáo viên kết luận.

85

Mục đíchMục đích cña thuyÕt minh b¸o c¸o cña thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh.tµi chÝnh.

• Ngoµi c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh: B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ c¸c doanh nghiÖp cßn ph¶i lËp thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh nh»m môc ®Ých gi¶i tr×nh vµ bæ sung, thuyÕt minh nh÷ng th«ng tin vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng SXKD, t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp trong kú b¸o c¸o, mµ ch­a ®­îc tr×nh bµy ®Çy ®ñ, chi tiÕt hÕt trong c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh kh c.

86

ThuyÕt minh b o c¸o tµi chÝnh cã t c dông chñ yÕu sau:- Cung cÊp sè liÖu, th«ng tin bæ sung cho c¸c kho n môc ả

trong b¸o c¸o kÕt qu ho¹t ®éng kinh doanh nh­:ả doanh thu, c¸c kho¶n gi m trõ doanh thu; gi vèn hµng b¸n; chi phÝ tµi chÝnh; ảchi phÝ SXKD theo yÕu tè; thuÕ thu nhËp DN ph i nép vµ lîi ảnhuËn sau thuÕ ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi mét c¸ch cô thÓ, chi tiÕt h¬n vÒ tình hình chi phÝ, doanh thu, thu nhËp vµ kÕt qu ho¹t ả®éng SXKD cña doanh nghiÖp.

- Th«ng qua thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh mµ biÕt ®­îc ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña DN, c¸c chÝnh s¸ch, c¸c nguyªn t¾c, chÕ ®é kÕ to¸n ¸p dông t¹i doanh nghiÖp tõ ®ã mµ kiÓm tra viÖc chÊp hµnh c¸c quy ®Þnh, chÕ ®é thÓ lÖ kÕ to¸n, ph­¬ng ph p kÕ to¸n mµ doanh nghiÖp ®· ®¨ng ký p dông

- Cung cÊp sè liÖu, th«ng tin bæ sung cho c¸c kho n môc trong BC KTả Đ ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi t×nh h×nh tµi s n, nguån vèn nh­: ả tiÒn vµ c¸c kho n ảt­¬ng ®­¬ng tiÒn; c¸c kho n ph i thu ng¾n h¹n, dµi h¹n; hµng tån kho; thuÕ ả ảph i thu; ả t¨ng gi m TSC , bÊt ®éng s n ®Çu t­ theo tõng lo¹i, nhãm; c¸c ả Đ ảkho n ®Çu t­ tµi chÝnh; t×nh h×nh chi tiÕt t¨ng gi m c¸c lo¹i vèn chñ së h÷u, ả ảc¸c quü, nî ph i tr tõ ®ã gióp cho viÖc ®¸nh gi , ph©n tÝch tÝnh hîp lý trong ả ảviÖc ph©n bæ c¬ cÊu vèn, t×nh h×nh kh n ng thanh to¸n, kh n ng sinh lêi ả ảcña doanh nghiÖp.

87

. Néi dung- k t c uế ấ cña thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh.ThuyÕt minh b o c¸o tµi chÝnh gåm 7 néi dung chñ yÕu sau:- Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña doanh nghiÖpĐ- Niªn ®é kÕ to¸n, ®¬n vÞ tiÒn tÖ sö dông trong kÕ to¸n- ChÕ ®é kÕ to¸n p dông t¹i doanh nghiÖp.- Tuyªn bè vÒ viÖc tu©n thñ ChuÈn mùc kÕ to¸n vµ ChÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam- C¸c chÝnh s¸ch kÕ to¸n p dông- Th«ng tin bæ sung cho c¸c kho n môc trả ình bµy trong B ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ Bo c¸o kÕt qu ho¹t ®éng ả ảkinh doanh.- Nh ng th«ng tin kh c.ữ

88

C¬ së sè liÖu vµ ph­¬ng ph¸p lËp C¬ së sè liÖu vµ ph­¬ng ph¸p lËp thuyÕt minh BCTCthuyÕt minh BCTC

• C¬ së lËpC¨n c ø chñ yÕ u ® Ó lËp thuyÕ t m inh b ¸ o c ¸ o tµ i

chÝnh lµ :- C¸c sæ kÕ to¸n tæng hîp, sæ kÕ to¸n chi tiÕt kú b¸o c¸o.ThuyÕt minh BCTC kú tr­íc, n¨m tr­ícB¶ng c©n ®èi kÕ to¸n kú b¸o c¸oB¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng KD kú b¸o c¸o

89

. Ph­¬ng ph p chung lËp thuyÕt minh b o c¸o tµi chÝnh.

- Căn cứ vào thực tế áp dụng hệ thống chuẩn mực kế toán doanh nghiệp Việt Nam đã ban hành và hệ thống chế độ kế toán doanh nghiệp áp dụng tại đơn vị để trình bày các thông tin được yêu cầu trong Bản thuyết minh báo cáo tài chính.

- Việc lựa chọn số liệu và thông tin cần phải trình bày trong Bản thuyết minh báo cáo tài chính được thực hiện theo nguyên tắc trọng yếu qui định tại Chuẩn mực số 21 - Trình bày báo cáo tài chính.

- Căn cứ vào qui định của các chuẩn mực kế toán cụ thể, doanh nghiệp căn cứ sổ kế toán tổng hợp và chi tiết để lấy số liệu và thông tin ghi vào các phần phù hợp của Bản thuyết minh báo cáo tài chính.

- Việc đánh số các thuyết minh dẫn từ Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ được thay đổi lại cho phù hợp với điều kiện cụ thể của doanh nghiệp, nhưng phải thực hiện đúng yêu cầu và nội dung thông tin cần được trình bày qui định trong Thông tư 23/2005/TT-BTC. Ngoài ra doanh nghiệp có thể trình bày bổ sung những thông tin khác nhằm mục đích giúp cho những người sử dụng hiểu được báo cáo tài chính của doanh nghiệp.

90

-Nêu vấn đề và yêu cầu sinh viên lập một số chỉ tiêu liên quan đến mục VI-“Thông tin bổ sung cho các khoản mục trình bày trong bảng cân đối kế toán và kết quả hoạt động kinh doanh” -Những thông tin nào chưa được báo cáo chi tiết trong thuyết minh báo cáo tài chính? -Phần mềm kế toán có khả năng đáp ứng lập thuyết minh báo cáo tài chính tự động hay không?-Ví dụ lập thông tin chi tiết về hàng tồn kho?

91

VII- LËp b¸o c¸o tµi chÝnh tæng hîp Mục đích của Báo cáo tài chính tổng hợp

1- Tổng hợp và trình bày một cách tổng quát, toàn diện tình hình tài sản, nợ phải trả, nguồn vốn chủ sở hữu ở thời điểm kết thúc năm tài chính, tình hình và kết quả hoạt động kinh doanh năm tài chính của toàn đơn vị. 2- Cung cấp thông tin kinh tế, tài chính chủ yếu cho việc đánh giá thực trạng tình hình tài chính và tình hình kinh doanh năm tài chính của toàn đơn vị. Thông tin của báo cáo tài chính tổng hợp là căn cứ quan trọng cho việc đề ra các quyết định về quản lý, điều hành hoạt động kinh doanh của đơn vị cấp trên, của các nhà đầu tư, của các chủ sở hữu hiện tại và tương lai và của các cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền,...

92

-Yêu cầu sinh viên đọc trước tài liệu ở nhà và trao đổi trên lớp về một số nội dung chủ yếu.-Đặt vấn đề lập một số chỉ tiêu đặc biệt trên báo cáo tài chính tổng hợp để sinh viên thực hành trên lớp.-Mục đích của báo cáo tài chính tổng hợp?-Như thế nào là đơn vị kế toán cấp trên?(Nêu một số ví dụ thực tế về đơn vị kế toán cấp trên mà sinh viên được biết?)-Nội dung, hình thức trình bày báo cáo tài chính tổng hợp?-Trách nhiệm, thời hạn lập gửi, nơi nhận các báo cáo tài chính tổng hợp?-Lập bảng tổng hợp các bút toán điều chỉnh trước khi lập báo cáo như thế nào? Ví dụ?

93

- Phạm vi áp dụng Kết thúc năm tài chính các đơn vị kế toán cấp trên có các đơn vị kế toán trực thuộc hoặc tổng công ty Nhà nước hoạt động theo mô hình không có công ty con phải lập Báo cáo tài chính tổng hợp để phản ánh tình hình tài chính và tình hình kinh doanh của:

(1) Toàn bộ các đơn vị trong phạm vi quản lý của đơn vị cấp trên bao gồm đơn vị cấp trên và các đơn vị cấp dưới độc lập hoặc hạch toán trực thuộc; hoặc (2) Tổng công ty Nhà nước thành lập và hoạt động theo mô hình không có công ty con.

Trong phÇn này các đối tượng (1) và (2) được gọi chung là đơn vị kế toán cấp trên.

94

- Nội dung của hệ thống Báo cáo tài chính tổng hợp

1 - Hệ thống báo cáo tài chính hợp nhất bao gồm 4 biểu mẫu báo cáo:

- Bảng cân đối kế toán tổng hợp Mẫu số B 01 - DN

- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh tổng hợp

Mẫu số B 02 - DN

- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ tổng hợp Mẫu số B 03 - DN

- Bản thuyết minh báo cáo tài chính tổng hợp Mẫu số B 09 - DN

1- Ngoài ra, để phục vụ yêu cầu quản lý kinh tế, tài chính, yêu cầu chỉ đạo, điều hành của toàn đơn vị, đơn vị kế toán cấp trên, Tổng công ty Nhà nước có thể quy định lập thêm các Báo cáo tài chính tổng hợp chi tiết khác.

95

2- Nội dung, hình thức trình bày các chỉ tiêu trong từng Báo cáo tài chính tổng hợp được thực hiện theo mẫu biểu quy định trong phần hướng dẫn chuẩn mực số 21 “Trình bày báo cáo tài chính”.

Trong quá trình áp dụng, nếu thấy cần thiết các đơn vị cấp trên có thể bổ sung chi tiết các chỉ tiêu của Báo cáo tài chính tổng hợp cho phù hợp với đặc điểm hoạt động kinh doanh của đơn vị cấp trên; Nếu có sửa đổi phải được Bộ Tài chính chấp thuận bằng văn bản.

96

- Trách nhiệm lập Báo cáo tài chính tổng hợp Các đơn vị sau đây phải thực hiện lập Báo cáo tài chính

tổng hợp đơn vị kế toán cấp trên ngoài Báo cáo tài chính riêng của đơn vị kế toán cấp trên:

- Tổng công ty nhà nước thành lập và hoạt động theo mô hình không có công ty con;

- Đơn vị kế toán cấp trên khác: Là những đơn vị kế toán có các đơn vị kế toán trực thuộc có lập báo cáo tài chính;

Đơn vị cấp trên phải lập, nộp và công khai báo cáo tài chính tổng hợp theo quy định của Luật kế toán, Chuẩn mực kế toán số 21 “Trình bày báo cáo tài chính” và hướng dẫn tại Thông tư 23/TT/BTC ngµy 30/03/2005.

97

Thời hạn lập, nộp và công khai Báo cáo tài chính tổng hợp - Báo cáo tài chính tổng hợp phải lập và nộp vào cuối kỳ kế toán

năm tài chính cho các cơ quan quản lý Nhà nước theo quy định chậm nhất là 90 ngày kể từ ngày kết thúc kỳ kế toán năm.

- Báo cáo tài chính tổng hợp phải được công khai trong thời hạn 120 ngày kể từ ngày kết thúc kỳ kế toán năm.

- Nơi nhận Báo cáo tài chính tổng hợp

Đối tượng lập Báo cáo tài chính tổng hợp

Thờihạnlậpbáocáo

Nơi nhận báo cáo

Cơ quan tài chính,

cơ quan đăng ký kinh doanh

Cơ quan

Thuế

Cơ quan

Thống kê

1.Tổng công ty nhà nước (thµnh lËp vµ ho¹t ®éng theo m« hình kh«ng cã c«ng ty con)

Năm, Quý x

x

x

2. Đơn vị kế toán cấp trên khác có đơn vị kế toán trực thuộc

Năm x x

x

98

- Nguyên tắc lập và trình bày Báo cáo tài chính tổng hợp

Yêu cầu sinh viên đọc giáo trình và ví dụ về những nguyên tắc đó

99

Trình tự lập Báo cáo tài chính tổng hợp (1) Kiểm tra Báo cáo tài chính của từng đơn vị kế toán trực thuộc, bảo đảm các báo cáo đã được lập theo đúng qui định của Luật kế toán và các Chuẩn mực kế toán như: Phải có đủ từng báo cáo tài chính; các báo cáo tài chính được lập cùng kỳ kế toán năm; chính sách kế toán để lập các báo cáo tài chính là thống nhất...Nếu cần điều chỉnh thì thực hiện điều chỉnh trước khi sử dụng để lập Báo cáo tài chính tổng hợp. (2) Phân loại đơn vị kế toán trực thuộc theo từng loại hoạt động như: Doanh nghiệp sản xuất kinh doanh; hoạt động đầu tư xây dựng và hoạt động sự nghiệp (nếu có). Từng loại hoạt động trên được lập báo cáo tài chính tổng hợp riêng.

100

(3) Đối với các chỉ tiêu phải giảm trừ thì lập Bảng tổng hợp các bút toán điều chỉnh và thực hiện tính toán tổng hợp trên chỉ tiêu đó. (4) Lập Bảng tổng hợp báo cáo theo từng báo cáo tài chính (Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ và Bản thuyết minh báo cáo tài chính) từng chỉ tiêu của từng báo cáo. (5) Căn cứ kết quả tổng hợp trên Bảng tổng hợp báo cáo để lập Báo cáo tài chính tổng hợp theo từng báo cáo.

101

10.8- Bo c¸o tµi chÝnh hîp nhÊt10.8- Bo c¸o tµi chÝnh hîp nhÊt

•B o c¸o tµi chÝnh hîp nhÊt: Lµ b¸o c¸o tµi chÝnh cña mét tËp ®oµn ®­îc tr×nh bµy nh­ b¸o c¸o tµi chÝnh cña mét doanh nghiÖp. Bo c¸o nµy ®­îc lËp trªn c¬ së hîp nhÊt b¸o c¸o cña c«ng ty mÑ vµ c¸c c«ng ty con theo quy ®Þnh cña chuÈn mùc.

102

Kh i niÖm vµ tr×nh tù hîp nhÊt Kh i niÖm vµ tr×nh tù hîp nhÊt BCTCBCTC

• B o c¸o tµi chÝnh hîp nhÊt: Lµ b¸o c¸o tµi chÝnh cña mét tËp ®oµn ®­îc tr×nh bµy nh­ b¸o c¸o tµi chÝnh cña mét doanh nghiÖp. Bo c¸o nµy ®­îc lËp trªn c¬ së hîp nhÊt b¸o c¸o cña c«ng ty mÑ vµ c¸c c«ng ty con theo quy ®Þnh cña chuÈn mùc.

103

• KiÓm so t: Lµ quyÒn chi phèi c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp nh»m thu ®­îc lîi Ých kinh tÕ tõ c¸c ho¹t ®éng cña DN ®ã.

• C«ng ty con: Lµ doanh nghiÖp chÞu sù kiÓm so¸t cña mét doanh nghiÖp kh c (gäi lµ c«ng ty mÑ).

• C«ng ty mÑ: Lµ c«ng ty cã mét hoÆc nhiÒu c«ng ty con.

• TËp ®oµn: Bao gåm c«ng ty mÑ vµ c¸c c«ng ty con.

• Lîi Ých cña cæ ®«ng thiÓu sè: Lµ mét phÇn cña kÕt qu¶ ho¹t ®éng thuÇn vµ gi trÞ tµi s¶n thuÇn cña mét c«ng ty con ®­îc x¸c ®Þnh t­¬ng øng cho c¸c phÇn lîi Ých kh«ng ph¶i do c«ng ty mÑ së h÷u mét c¸ch trùc tiÕp hoÆc gi n tiÕp th«ng qua c¸c c«ng ty con.

104

-Đọc thông tư 23 trang 87- trang 121. -Trình tự (nguyên tắc chung) lập bảng cân đối kế toán hợp nhất?

-Trình tự lập báo cáo kết quả kinh doanh hợp nhất?

-Trình tự lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ hợp nhất?

105

Mục đích của Báo cáo tài chính hợp nhất1- Tổng hợp và trình bày một cách tổng quát, toàn diện

tình hình tài sản, nợ phải trả, nguồn vốn chủ sở hữu ở thời điểm kết thúc năm tài chính, tình hình và kết quả hoạt động kinh doanh năm tài chính của tập đoàn như một doanh nghiệp độc lập không tính đến ranh giới pháp lý của các pháp nhân riêng biệt là công ty mẹ hay công ty con trong tập đoàn.

2- Cung cấp thông tin kinh tế, tài chính chủ yếu cho việc đánh giá thực trạng tình hình tài chính và tình hình kinh doanh của tập đoàn trong năm tài chính đã qua và những dự đoán trong tương lai. Thông tin của báo cáo tài chính hợp nhất là căn cứ quan trọng cho việc đề ra các quyết định về quản lý, điều hành hoạt động kinh doanh, hoặc đầu tư vào tập đoàn của chủ sở hữu, của các nhà đầu tư, của các chủ nợ hiện tại và tương lai,...

106

- Phạm vi áp dụng  1- Kết thúc năm tài chính các tập đoàn, hoặc tổng công ty nhà nước phải lập Báo cáo tài chính hợp nhất để phản ánh tình hình tài chính và tình hình kinh doanh của:

(a) Tập đoàn: Tập đoàn bao gồm công ty mẹ và các công ty con; Hoặc

(b) Tổng công ty Nhà nước. (đối tượng (a) và (b) được gọi chung là tập đoàn) TCT NN là doanh nghiệp hoạt động theo Luật doanh nghiệp Nhà nước bao gồm TCT do Nhà nước quyết định đầu tư và thành lập, TCT do các công ty tự đầu tư và thành lập trong đó công ty mẹ nhà nước nắm quyền chi phối doanh nghiệp khác.TCTNN bao gồm tổng công ty và các công ty thành viên hạch toán độc lập, công ty TNHH nhà nước một thành viên, hoặc nhiều thành viên, công ty cổ phần nhà nước và các đ/vị khác (đ/vị s/nghiệp, nếu có).

107

2- Các tổng công ty nhà nước phải lập Báo cáo tài chính hợp nhất là các tổng công ty thành lập và hoạt động theo mô hình có công ty con. Tổng công ty nhà nước có thể sở hữu trực tiếp hoặc sở hữu gián tiếp công ty con thông qua một công ty con khác, trừ trường hợp đặc biệt khi xác định rõ là quyền sở hữu không gắn liền với quyền kiểm soát.

Các tổng công ty nhà nước thành lập và hoạt động theo mô hình không có công ty con chỉ lập Báo cáo tài chính tổng hợp đã trình bày ở trên. 3- Tập đoàn lập Báo cáo tài chính hợp nhất phải tuân thủ quy định về phạm vi lập Báo cáo tài chính hợp nhất tại các đoạn 8, 9, 10, 11 của Chuẩn mực số 25 "Báo cáo tài chính hợp nhất và kế toán khoản đầu tư vào công ty con".

108

Nội dung của hệ thống Báo cáo tài chính hợp nhất

1 - Hệ thống Báo cáo tài chính hợp nhất gồm 4 biểu

mẫu báo cáo:

- Bảng cân đối kế toán hợp nhất   Mẫu số B 01 – DN/HN

- - Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh hợp nhất

  Mẫu số B 02 – DN/HN

- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ hợp nhất   Mẫu số B 03 – DN/HN

- - Bản thuyết minh báo cáo tài chính hợp nhất

  Mẫu số B 09 – DN/HN Ngoài ra, để phục vụ yêu cầu quản lý kinh tế, tài chính, yêu cầu

chỉ đạo, điều hành các tập đoàn sản xuất, kinh doanh các tập đoàn, tổng công ty nhà nước,... có thể quy định lập thêm các Báo cáo tài chính hợp nhất chi tiết khác.

109

Trách nhiệm lập Báo cáo tài chính hợp nhấtCác đơn vị sau đây phải thực hiện lập Báo cáo tài chính

hợp nhất của tập đoàn ngoài báo cáo tài chính riêng của đơn vị này:

- Tất cả các công ty mẹ nắm giữ trên 50% quyền biểu quyết ở công ty con (công ty mẹ có thể sở hữu trực tiếp công ty con hoặc sở hữu gián tiếp công ty con qua một công ty con khác) theo quy định tại đoạn 09, 10 của Chuẩn mực kế toán số 25 “Báo cáo tài chính hợp nhất và kế toán các khoản đầu tư vào công ty con” phải lập, nộp và công khai báo cáo tài chính hợp nhất theo quy định của chuẩn mực số 25 và hướng dẫn tại Thông tư này, ngoại trừ các công ty mẹ đồng thời là công ty con bị một công ty khác sở hữu toàn bộ hoặc gần như toàn bộ và nếu như các cổ đông thiểu số trong công ty chấp thuận thì không phải lập và trình bày báo cáo tài chính hợp nhất

110

- Tất cả các tổng công ty nhà nước thành lập và hoạt động theo mô hình có công ty con phải lập, nộp Báo cáo tài chính hợp nhất theo quy định của Luật kế toán, chuẩn mực kế toán số 25 và hướng dẫn tại Thông tư này.

Công ty mẹ hoặc tổng công ty nhà nước thành lập và hoạt động theo mô hình có công ty con là đơn vị có trách nhiệm lập Báo cáo tài chính hợp nhất được gọi là công ty mẹ trong Thông tư 23.

Thời hạn lập, nộp và công khai BCTCHN Báo cáo tài chính hợp nhất phải lập và nộp vào cuối kỳ

kế toán năm tài chính cho các cơ quan quản lý Nhà nước theo quy định chậm nhất là 90 ngày kể từ ngày kết thúc kỳ kế toán năm tài chính.

- Báo cáo tài chính hợp nhất phải được công khai trong thời hạn 120 ngày kể từ ngày kết thúc kỳ kế toán năm.

111

Nơi nhận Báo cáo tài chính hợp nhất

Đối tượng lập

Báo cáo tài chính hợp nhất

Thờihạnlậpbáocáo

Nơi nhận báo cáo

Cơ quan Tài chính, cơ quan

thành lập doanh nghiệp

Cơ quan Thuế

 

Cơ quan

Thống kê

1. Tổng công ty nhà nước (thành lập và hoạt động theo mô hình có công ty con)

Năm,Quý

x(1)

x(2)

x

2. Tập đoàn doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài

Năm x(1)

x(2)

x

3. Tập đoàn doanh nghiệp khác Năm x(1)

x(2)

x

112

(1) Đối với các tổng công ty nhà nước hoạt động theo Luật Doanh nghiệp nhà nước do UBND cấp tỉnh thành lập phải nộp Báo cáo tài chính hợp nhất cho Sở Tài chính cấp tỉnh. Đối với tổng công ty nhà nước do các Bộ, cơ quan trung ương, hoặc Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập phải nộp Báo cáo tài chính hợp nhất cho Bộ Tài chính (Cục Tài chính doanh nghiệp) và các Bộ, cơ quan trung ương là người quyết định thành lập tổng công ty.

(1) Đối với các tập đoàn, tổng công ty nhà nước hoạt động trong

các lĩnh vực Ngân hàng, đầu tư tài chính, bảo hiểm, chứng khoản phải nộp báo cáo tài chính hợp nhất cho Bộ Tài chính (Vụ Tài chính ngân hàng, Vụ Bảo hiểm, Cục Tài chính doanh nghiệp). Riêng đối với các tập đoàn, tổng công ty nhà nước có chứng khoán niêm yết hoặc các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước có đơn vị thành viên có chứng khoán niêm yết còn phải nộp báo cáo tài chính hợp nhất cho Bộ Tài chính (Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước).

113

(1) Đối với các tập đoàn hoạt động theo Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam thì nộp báo cáo tài chính hợp nhất cho cơ quan đăng ký kinh doanh (Sở kế hoạch và đầu tư - nếu do Sở kế hoạch và đầu tư cấp giấy phép đầu tư hoặc giấy đăng ký kinh doanh, hoặc Bộ kế hoạch và đầu tư nếu do Bộ kế hoạch và đầu tư cấp giấy phép đầu tư hoặc giấy đăng ký kinh doanh).

(1) Đối với các tập đoàn, tổng công ty nhà nước đã thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính hợp nhất, phải đính kèm Báo cáo kiểm toán về Báo cáo tài chính hợp nhất khi nộp Báo cáo tài chính hợp nhất cho các cơ quan quản lý nhà nước, hoặc khi công khai báo cáo tài chính hợp nhất.

114

(2) Đối với các tổng công ty nhà nước do các Bộ, cơ quan Trung ương hoặc Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập còn phải nộp Báo cáo tài chính hợp nhất cho Bộ Tài chính (Tổng cục Thuế). Đối với các tập đoàn, tổng công ty nhà nước khác phải nộp Báo cáo tài chính hợp nhất cho cơ quan thuế địa phương.

(3) Công ty mẹ khi nộp và công khai báo cáo tài chính hợp nhất phải nộp và công khai cả báo cáo tài chính của các công ty con theo qui định của Luật Kế toán và Nghị định số 129/2004/NĐ-CP ngày 31/5/2004 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật kế toán áp dụng trong hoạt động kinh doanh.

115

Nguyên tắc lập và trình bày Báo cáo tài chính hợp nhất

Yêu cầu sinh viên đọc thông tư 23 và diễn giải cho sinh viên từng nguyên tắc

116

- Trình tự lập Báo cáo tài chính hợp nhất 1- Trình tự lập Bảng cân đối kế toán hợp nhất (1) Bảng cân đối kế toán hợp nhất được lập trên cơ sở hợp nhất

các Bảng cân đối kế toán của công ty mẹ và của các công ty con trong tập đoàn theo từng khoản mục bằng cách cộng các khoản mục tương đương của tài sản, nợ phải trả, vốn chủ sở hữu theo nguyên tắc:

- Đối với các khoản mục của Bảng cân đối kế toán không phải điều chỉnh thì được cộng trực tiếp để xác định khoản mục tương đương của Bảng cân đối kế toán hợp nhất;

- Đối với những khoản mục phải điều chỉnh theo nguyên tắc và phương pháp điều chỉnh thích hợp quy định tại mục (3) dưới đây sau đó mới cộng để hợp nhất khoản mục này và trình bày trên Bảng cân đối kế toán hợp nhất.

117

(2) Các chỉ tiêu chủ yếu phải điều chỉnh liên quan đến Bảng cân đối kế toán hợp nhất của tập đoàn gồm:

- Khoản đầu tư của công ty mẹ vào các công ty con;- Lợi ích của cổ đông thiểu số;- Các khoản phải thu, phải trả nội bộ giữa các đơn vị

trong cùng tập đoàn;- Các khoản lãi, lỗ nội bộ chưa thực sự phát sinh. (3) Nguyên tắc và phương pháp điều chỉnh các chỉ tiêu

khi lập Bảng cân đối kế toán hợp nhất.

118

a) Điều chỉnh khoản đầu tư của công ty mẹ vào các công ty con

a1) Nguyên tắc điều chỉnhGiá trị ghi sổ của khoản đầu tư của công ty mẹ trong

từng công ty con và phần vốn của công ty mẹ trong vốn chủ sở hữu của công ty con phải được loại trừ hoàn toàn trên báo cáo tài chính hợp nhất.

a2) Bút toán điều chỉnhĐiều chỉnh giảm toàn bộ giá trị khoản mục "Đầu tư vào

công ty con” của công ty mẹ và điều chỉnh giảm phần Vốn đầu tư của chủ sở hữu mà từng công ty con nhận của công ty mẹ trong khoản mục "Vốn đầu tư của chủ sở hữu" của công ty con.

119

b) Điều chỉnh để xác định lợi ích của cổ đông thiểu số

b1) Nguyên tắc điều chỉnh - Phải xác định lợi ích của cổ đông thiểu số trong tài

sản thuần của công ty con hợp nhất. Lợi ích của cổ đông thiểu số trong tài sản thuần của công ty con hợp nhất, gồm:

+ Giá trị các lợi ích của cổ đông thiểu số tại ngày hợp nhất kinh doanh ban đầu được xác định phù hợp với Chuẩn mực kế toán “Hợp nhất kinh doanh”.

Giá trị các lợi ích của cổ đông thiểu số tại ngày hợp nhất kinh doanh ban đầu được xác định trên cơ sở tỷ lệ góp vốn kinh doanh của cổ đông thiểu số với vốn chủ sở hữu của công ty con.

120

+ Phần lợi ích của cổ đông thiểu số trong sự biến động của tổng vốn chủ sở hữu kể từ ngày hợp nhất kinh doanh, gồm phần lợi ích của cổ đông thiểu số trong thu nhập thuần (lợi nhuận) sau thuế thu nhập doanh nghiệp của tập đoàn trong kỳ báo cáo được xác định và loại trừ ra khỏi thu nhập của tập đoàn và phần lợi ích trong biến động của vốn chủ sở hữu của tập đoàn sau ngày hợp nhất kinh doanh;

- Phần lợi ích của cổ đông thiểu số trong thu nhập thuần (lợi nhuận) sau thuế thu nhập doanh nghiệp trong kỳ báo cáo được xác định trên cơ sở tỷ lệ góp vốn kinh doanh của cổ đông thiểu số với thu nhập sau thuế TNDN tại công ty con trong kỳ báo cáo.

- Phần lợi ích của cổ đông thiểu số trong sự biến động của tổng

vốn chủ sở hữu kể từ ngày hợp nhất kinh doanh được xác định trên cơ sở tỷ lệ góp vốn kinh doanh của cổ đông thiểu số với tổng giá trị các khoản chênh lệch đánh giá lại tài sản, chênh lệch tỷ giá hối đoái, quỹ đầu tư phát triển, quỹ dự phòng tài chính, quỹ khác thuộc vốn chủ sở hữu, lợi nhuận chưa phân phối của các đơn vị này.

121

- Các khoản lỗ tương ứng với phần vốn của cổ đông thiểu số trong công ty con được hợp nhất có thể lớn hơn vốn của họ trong tổng vốn chủ sở hữu của công ty con. Khoản lỗ vượt trội cũng như bất kỳ các khoản lỗ thêm nào khác được tính giảm vào phần lợi ích của cổ đông đa số trừ khi cổ đông thiểu số có nghĩa vụ ràng buộc và có khả năng bù đắp các khoản lỗ đó. Nếu sau đó công ty con có lãi, khoản lãi đó sẽ được phân bổ vào phần lợi ích của cổ đông đa số cho tới khi phần lỗ trước đây do các cổ đông đa số gánh chịu được bồi hoàn đầy đủ.

- Lợi ích của cổ đông thiểu số trong tài sản thuần của công ty con hợp nhất trên Bảng cân đối kế toán hợp nhất phải được trình bày thành một chỉ tiêu riêng biệt tách khỏi phần nợ phải trả và phần vốn chủ sở hữu của cổ đông của công ty mẹ.

122

b2) Bút toán điều chỉnhĐể phản ảnh khoản mục "Lợi ích của cổ đông thiểu số" trong tài

sản thuần của công ty con hợp nhất trên Bảng cân đối kế toán hợp nhất phải thực hiện các bút toán điều chỉnh sau:

- Điều chỉnh giảm vốn chủ sở hữu của công ty con có phần vốn của cổ đông thiểu số (điều chỉnh giảm các khoản mục "Vốn đầu tư của chủ sở hữu”, "Quỹ dự phòng tài chính", "Quỹ đầu tư phát triển", "Lợi nhuận chưa phân phối",... của các công ty con có liên quan) và ghi tăng khoản mục "Lợi ích của cổ đông thiểu số" trên Bảng cân đối kế toán hợp nhất, ghi:

Giảm khoản mục - Vốn đầu tư của chủ sở hữuGiảm khoản mục - Quỹ dự phòng tài chínhGiảm khoản mục - Quỹ đầu tư phát triểnGiảm khoản mục - Lợi nhuận chưa phân phối.....Tăng khoản mục - Lợi ích của cổ đông thiểu số.

123

- Trường hợp ở công ty con có khoản lỗ tích luỹ (lợi nhuận chưa phân phối: ghi âm (...) trong vốn chủ sở hữu thì khi xác định lợi ích của cổ đông thiểu số trong tài sản thuần của các công ty con hợp nhất phải xác định riêng biệt khoản lỗ tích luỹ của cổ đông thiểu số trong lỗ tích luỹ của công ty con và phải ghi giảm khoản mục "Lợi nhuận chưa phân phối" của công ty con và ghi giảm khoản mục "Lợi ích của cổ đông thiểu số" trên Bảng cân đối kế toán hợp nhất. Tuy nhiên bút toán ghi giảm khoản mục "Lợi ích của cổ đông thiểu số" trên Bảng cân đối kế toán hợp nhất tối đa cũng chỉ tương ứng với phần giá trị lợi ích của cổ đông thiểu số trong vốn chủ sở hữu (chỉ được ghi giảm đến giá trị bằng 0 phần lợi ích của cổ đông thiểu số tại công ty con, không được tạo ra giá trị âm của khoản mục "Lợi ích của cổ đông thiểu số" trên Bảng cân đối kế toán hợp nhất).

124

c) Điều chỉnh số dư các khoản phải thu, phải trả giữa các đơn vị nội bộ trong cùng tập đoàn

c1) Nguyên tắc điều chỉnhSố dư các khoản phải thu, phải trả giữa các đơn vị nội

bộ trong cùng tập đoàn phải được loại trừ hoàn toàn.

c2) Bút toán điều chỉnh Điều chỉnh giảm khoản mục "Phải thu nội bộ" và điều

chỉnh giảm khoản mục "Phải trả nội bộ" đối với các đơn vị có liên quan, ghi:

Giảm khoản mục - Phải trả nội bộ

Giảm khoản mục - Phải thu nội bộ.

125

d) Điều chỉnh các khoản lãi chưa thực sự phát sinh từ các giao dịch nội bộ

d1) Nguyên tắc điều chỉnhCác khoản lãi chưa thực hiện từ các giao dịch nội bộ nằm trong

giá trị còn lại của tài sản như hàng tồn kho, TSCĐ, lợi nhuận trước thuế thu nhập doanh nghiệp phải được loại trừ hoàn toàn.

d2) Bút toán điều chỉnhĐiều chỉnh giảm khoản lãi nội bộ nằm trong khoản mục: "Hàng

tồn kho", hoặc "Tài sản cố định hữu hình", "Tài sản cố định vô hình",... và điều chỉnh giảm khoản lãi nội bộ nằm trong khoản mục "Lợi nhuận chưa phân phối" ở đơn vị có liên quan đến giao dịch nội bộ chưa thực hiện ở công ty mẹ, công ty con trong tập đoàn và đã tạo ra các khoản lãi nội bộ chưa thực hiện này, ghi:

Giảm khoản mục - Lợi nhuận chưa phân phốiGiảm khoản mục - Hao mòn TSCĐ

Giảm khoản mục - Hàng tồn kho Giảm khoản mục - TSCĐ hữu hình, hoặc Giảm khoản mục - TSCĐ vô hình.

126

e) Điều chỉnh các khoản lỗ chưa thực sự phát sinh từ các giao dịch nội bộ

e1) Nguyên tắc điều chỉnhCác khoản lỗ chưa thực hiện phát sinh từ các giao dịch nội bộ

cũng được loại bỏ trừ khi chi phí tạo nên khoản lỗ đó không thể thu hồi được.

e2) Bút toán điều chỉnhĐiều chỉnh tăng khoản mục: "Hàng tồn kho", hoặc "Tài sản cố

định hữu hình", "Tài sản cố định vô hình",... và điều chỉnh tăng khoản lỗ nội bộ nằm trong khoản mục "Lợi nhuận chưa phân phối" ở đơn vị có liên quan đến giao dịch nội bộ chưa thực hiện (công ty mẹ, công ty con) trong tập đoàn và đã tạo ra các khoản lỗ nội bộ chưa thực hiện này, ghi:

Tăng khoản mục - Hàng tồn khoTăng khoản mục - TSCĐ hữu hình, hoặc Tăng khoản mục - TSCĐ vô hình

Tăng khoản mục - Hao mòn TSCĐTăng khoản mục - Lợi nhuận chưa phân phối

127

f) Sự khác biệt về thời gian phát sinh trên phương diện thuế thu nhập doanh nghiệp từ việc loại trừ các khoản lãi và lỗ chưa thực hiện trong nội bộ được xử lý phù hợp với Chuẩn mực kế toán số 17 - Thuế thu nhập doanh nghiệp.

(4) Thực hiện các bút toán ghi nhận vốn góp liên kết,

liên doanh của công ty mẹ, công ty con theo phương pháp vốn chủ chủ sở hữu khi lập Báo cáo tài chính hợp nhất của tập đoàn.

Khi lập Bảng cân đối kế toán hợp nhất phải điều chỉnh vốn góp liên kết, liên doanh theo giá gốc được trình bày trên các Bảng cân đối kế toán riêng của công ty mẹ, công ty con sử dụng để lập Bảng cân đối kế toán hợp nhất của tập đoàn theo phương pháp vốn chủ sở hữu.

128

2-Trình tự lập Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh hợp nhất

(1) Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh hợp nhất được lập trên cơ sở hợp nhất các Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của công ty mẹ và của các các công ty con trong tập đoàn theo từng khoản mục bằng cách cộng các khoản mục tương đương về doanh thu, thu nhập khác, giá vốn hàng bán, lợi nhuận gộp về bán hàng và cung cấp dịch vụ, chi phí tài chính,... theo nguyên tắc:

- Đối với các khoản mục không phải điều chỉnh được cộng trực tiếp để xác định khoản mục tương đương của Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh hợp nhất;

- Đối với những khoản mục phải điều chỉnh theo nguyên tắc lập và trình bày Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh hợp nhất thì phải thực hiện các điều chỉnh thích hợp sau đó mới cộng để hợp nhất khoản mục và trình bày trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh hợp nhất.

129

(2) Các chỉ tiêu chủ yếu phải điều chỉnh liên quan đến hợp nhất Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, gồm:

- Doanh thu, giá vốn hàng bán, lãi lỗ nội bộ tập đoàn;- Lãi lỗ nội bộ chưa thực sự phát sinh;- Lợi ích của cổ đông thiểu số;- Chênh lệch thanh lý công ty con;- Thu thu nh p doanh nghi p.ế ậ ệ

130

(3) Phương pháp điều chỉnh các chỉ tiêu khi lập Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh hợp nhất

a) Các khoản doanh thu, giá vốn hàng bán, lãi, lỗ nội bộ tập đoàn phải được loại trừ toàn bộ.

Bút toán điều chỉnh Giảm toàn bộ doanh thu nội bộ đã ghi nhận trong khoản mục "Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ" tập đoàn và giá vốn hàng bán nội bộ tập đoàn ghi nhận trong khoản mục "Giá vốn hàng bán" ở công ty mẹ, hoặc ở công ty con có phát sinh doanh thu nội bộ, ghi:

Giảm khoản mục - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ (Doanh thu nội bộ)

Giảm khoản mục - Giá vốn hàng bán (Giá vốn nội bộ) b) Các khoản lãi, lỗ nội bộ chưa thực sự phát sinh từ các giao dịch nội bộ

phải được loại trừ hoàn toàn trừ khi chi phí tạo nên khoản lỗ đó không thể thu hồi được.

Bút toán điều chỉnh: Tăng, giảm khoản mục "Tổng lợi nhuận kế toán” và "Lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp” về lãi, lỗ nội bộ tập đoàn của công ty mẹ và các công ty con có liên quan đến các khoản lãi, lỗ nội bộ chưa thực hiện phát sinh từ các giao dịch nội bộ trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh hợp nhất của tập đoàn .

131

c) Lợi ích của cổ đông thiểu số trong lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp của các công ty con tham gia hợp nhất trong kỳ báo cáo phải được loại trừ trước khi hợp nhất báo cáo tài chính của công ty mẹ và các công ty con để xác định lợi nhuận (lãi, hoặc lỗ thuần) trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh hợp nhất của những đối tượng sở hữu công ty mẹ.

Bút toán điều chỉnh: Giảm khoản mục "Lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp” của các công ty con, tăng khoản mục "Lợi ích của cổ đông thiểu số” và được trình bày thành một chỉ tiêu riêng biệt trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh hợp nhất của công ty con.

132

d) Lợi ích của cổ đông thiểu số trong lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp của các công ty con được hợp nhất được trình bày ở một khoản mục riêng biệt trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh hợp nhất.

Bút toán điều chỉnh: Giảm khoản mục "Lợi nhuận sau thuế TNDN” phần lợi nhuận thuộc về lợi ích của cổ đông thiểu số của các công ty con và điều chỉnh tăng khoản mục " Lợi ích của cổ đông thiểu số" trong Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh hợp nhất của tập đoàn, ghi:

Tăng khoản mục - Lợi ích của cổ đông thiểu sốGiảm khoản mục - Lợi nhuận sau thuế TNDN.

(i) Các khoản thuế thu nhập doanh nghiệp do công ty mẹ hoặc công ty con phải nộp khi phân phối lợi nhuận của công ty con cho công ty mẹ được kế toán theo Chuẩn mực kế toán số 17 - Thuế thu nhập doanh nghiệp.

133

đ) Lợi ích của cổ đông thiểu số trong lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp của các công ty con khi lập Báo cáo tài chính hợp nhất được xác định trên cơ sở căn cứ vào tỷ lệ góp vốn kinh doanh của cổ đông thiểu số và lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp của các đơn vị này.

e) Trường hợp số lỗ kinh doanh thuộc về cổ đông thiểu số trong Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh riêng của công ty mẹ và của các công ty con lớn hơn phần vốn góp của các cổ đông thiểu số tại thời điểm lập Báo cáo tài chính hợp nhất thì trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh hợp nhất chỉ tính, phân bổ và trình bày theo số lỗ phân bổ tối đa bằng số vốn góp của cổ đông thiểu số trong chỉ tiêu riêng biệt về phần lợi ích của cổ đông thiểu số của Bảng cân đối kế toán trừ khi cổ đông thiểu số có nghĩa vụ ràng buộc và có khả năng bù đắp các khoản lỗ đó. Nếu sau đó công ty con có lãi, khoản lãi đó sẽ được phân bổ vào phần lợi ích của cổ đông đa số cho tới khi phần lỗ trước đây thuộc về lợi ích của cổ đông thiểu số do các cổ đông đa số gánh chịu được bồi hoàn đầy đủ. Như vậy sẽ không thực hiện bút toán đ/chỉnh k/mục "Lợi nhuận sau thuế TNDN” để ghi tăng khoản mục "Lợi ích của cổ đông thiểu số” như mục (d) nói trên.

134

g) Số chênh lệch giữa khoản thu từ việc thanh lý công ty con và giá trị ghi sổ còn lại của tài sản trừ đi nợ phải trả của công ty con này tại ngày thanh lý được ghi nhận trong Báo cáo KQKDHN như khoản lãi, lỗ thanh lý công ty con. Để đảm bảo tính so sánh được của báo cáo tài chính giữa các niên độ cần giải trình thông tin bổ sung trong Bản thuyết minh BCTC hợp nhất về ảnh hưởng của việc mua và thanh lý các công ty con đến tình hình tài chính tại ngày báo cáo và kết quả của kỳ báo cáo và ảnh hưởng đến các k/mục tương ứng của năm trước.

h) Nếu công ty con có cổ phiếu ưu đãi (loại được ưu đãi về cổ tức) và có cổ tức luỹ kế chưa thanh toán bị nắm giữ bởi các đối tượng bên ngoài tập đoàn, công ty mẹ chỉ được xác định phần kết quả lãi, lỗ của mình sau khi đã điều chỉnh cho số cổ tức ưu đãi luỹ kế chưa thanh toán của công ty con phải trả cho dù cổ tức đó đã được công bố hay chưa.

(i)

135

3- Trình tự lập Báo cáo lưu chuyển TTHN

- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ hợp nhất được lập trên cơ sở hợp nhất Báo cáo lưu chuyển tiền tệ của công ty mẹ và của các công ty con theo từng khoản mục bằng cách cộng các khoản mục tương đương trên các báo cáo này.

- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ hợp nhất được lập trên cơ

sở hợp nhất báo cáo lưu chuyển tiền tệ của công ty mẹ và của các công ty con phải trên cơ sở thống nhất toàn bộ về phương pháp lập (phương pháp trực tiếp hoặc phương pháp gián tiếp).

136

4- Sổ kế toán hợp nhất

(1) Công ty mẹ có nhiệm vụ lập Báo cáo tài chính hợp nhất và mở sổ kế toán hợp nhất theo quy định của Chuẩn mực kế toán số 25 "Báo cáo tài chính hợp nhất và kế toán khoản đầu tư vào công ty con” và hướng dẫn tại Thông tư này.

Sổ kế toán hợp nhất là sổ kế toán dùng để ghi chép, hệ thống và lưu giữ toàn bộ các nghiệp vụ kinh tế, tài chính đã thực hiện có liên quan đến quá trình lập Báo cáo tài chính hợp nhất của công ty mẹ và các công ty con tại Công ty mẹ.

(2) Sổ kế toán hợp nhất phải ghi rõ tên đơn vị kế toán; tên sổ; ngày, tháng, năm lập sổ; ngày, tháng, năm khóa sổ; chữ ký của người lập sổ, kế toán trưởng và người đại diện theo pháp luật của đơn vị kế toán; số trang; đóng dấu giáp lai.

137

(3) Sổ kế toán hợp nhất phải có các nội dung chủ yếu sau đây:

a) Ngày, tháng ghi sổ;b) Số hiệu và ngày, tháng của chứng từ kế toán dùng

làm căn cứ ghi sổ; c) Tóm tắt nội dung của nghiệp vụ kinh tế, tài chính thực hiện hợp nhất;

d) Số tiền của nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh ghi vào các khoản mục báo cáo hợp nhất;

đ) Số tiền phát sinh trong kỳ, số dư cuối kỳ.

(4) Sổ kế toán hợp nhất gồm sổ kế toán tổng hợp và sổ kế toán chi tiết (sổ kế toán chi tiết được mở tuỳ theo nhu cầu chi tiết các thông tin, số liệu hợp nhất theo từng loại báo cáo tài chính hợp nhất).

138

(5) Mỗi đơn vị kế toán thực hiện hợp nhất báo cáo tài chính chỉ có một hệ thống sổ kế toán hợp nhất cho kỳ kế toán năm. Sổ kế toán hợp nhất được mở ở thời điểm lập báo cáo tài chính hợp nhất.(6) Công ty mẹ phải căn cứ vào báo cáo tài chính của công ty mẹ và công ty con và các bút toán điều chỉnh để ghi sổ kế toán hợp nhất. Sổ kế toán hợp nhất phải ghi kịp thời, rõ ràng, đầy đủ theo các nội dung của sổ. Thông tin, số liệu ghi vào sổ kế toán hợp nhất phải chính xác, trung thực, đúng với căn cứ ghi sổ kế toán hợp nhất.(7) Số liệu của sổ kế toán hợp nhất là căn cứ lập Báo cáo tài chính hợp nhất.(8) Sổ kế toán hợp nhất (tổng hợp, hoặc chi tiết) sử dụng để phản ánh các nghiệp vụ kinh tế hợp nhất nhằm cung cấp các số liệu, thông tin trình bày trên Báo cáo tài chính hợp nhất.

139

(9) Mẫu sổ kế toán hợp nhất: 9.1- Sổ kế toán tổng hợp: Sổ kế toán hợp nhất

(xem Biểu số 12- Mẫu số S01- SHN) a) Căn cứ ghi Sổ kế toán hợp nhất:- Thông tin từ các báo cáo tài chính của công ty mẹ và

các công ty con trong tập đoàn (Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ và Bản thuyết minh Báo cáo tài chính);

- Các Phiếu kế toán ghi nhận các bút toán điều chỉnh

theo nguyên tắc và phương pháp điều chỉnh quy định tại các mục .... nói trên để thực hiện hợp nhất các báo cáo tài chính trong tập đoàn của công ty mẹ và các công ty con.

140

b) Phương pháp ghi Sổ kế toán hợp nhất

Tên Tập đoàn: .............................

Mẫu số S01 - S HN

Địa chỉ: .........................................

(Ban hành theo TT số 23/2005/TT-BTC ngày 30/03/2005 của Bộ Tài

chính)

SỔ KẾ TOÁN HỢP NHẤT

N m ......ă

141

Chứng từ

sử dụng để hợp nhất

Diễn giải

Các khoản mục đối ứng

liên quan đến bút toán điều chỉnh

Các khoản mục báo cáo tài

chính công ty mẹ, công ty con

Điều chỉnhTăng (+), giảm(-)

Khoản mục

hợp nhất

Báo cáo tài

chính và các phiếu kế toán

Ngày...Tháng.

..

Tài sản*

Nguồ

n vốn*

 

Tăng

Giảm

Tài sản*

Nguồnvốn

*

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

    I - Hợp nhất Bảng CĐKT tập đoàn

     

       

    1- Tài sản cố định

             

BảngCĐKT

31/12/04

Công ty mẹ              

BảngCĐKT

31/12/04

Công ty con              

BảngCĐKT

31/12/04

Công ty con              

    .........              

    Cộng              

    2- Hàng tồn kho

             

(*) Đối với Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh hợp nhất thì dùng từ Doanh thu/Chi phí; Báo cáo lưu chuyển tiền tệ hợp nhất thì dùng từ “Thu/Chi”

142

    2- Hàng tồn kho              

BảngCĐKT

31/12/04 Công ty mẹ              

BảngCĐKT

31/12/04 Công ty con              

BảngCĐKT

31/12/04 Công ty con              

    .........              

01/PKT 15/3/04 Lãi lỗ nội bộ chưa thực sự phát sinh

             

    Cộng              

    II- Hợp nhất Báo cáo KQ hoạt động KD tậpđoàn

             

    1. DT bán hàng và cung cấp dịch vụ

             

KQKD 31/12/04 Công ty mẹ              

    Công ty con              

    Công ty con              

    Bút toán điều chỉnh doanh thu nội bộ

             

    Cộng              

Trang 143 T.tư 23

Trang 66-86

143

BỘ MÔN kÕ to¸n chóc c¸c b¹n søc khoÎ, h¹nh phóc vµ thµnh ®¹t!