ြမနမာအကခရာ ၁၉၉ဝ ြပညနစတင ပထမအြကမထတေသာ ြမနမာစာကျမးြပဆရာြက း ေမာငခငမင{ဦးခငေအး}(ဓနြဖ)

၁၉၈၇ခနစ၊ စာေပဗမာန စာမဆရ သတပေဒသာ(၀ဇဇာပညာရပ)

၁၉၉ဝ ြပညနစတင ပထမအြကမထတေသာ ြမနမာစာကျမးြပဆရာြက း ေမာငခငမင{ဦးခငေအး}(ဓနြဖ)၏ ၁၉၈၇ခနစ၊ စာေပဗမာန စာမဆရ သတပေဒသာ(၀ဇဇာပညာရပ) “ြမနမာစကား ြမနမာစာ ရပပလ ာ” မ ြပနလည၍ ကးယ၊ ေကာကနတ၊ ကကား၊ တငြပပါသည။ <http://www.myanmarsar.org>.

ြမနမာအကခရာ ေမာငခငမင{ဦးခငေအး}(ဓနြဖ)

“ြမနမာစကား ြမနမာစာ ရပပလ ာ” မ | www.myanmarsar.org

2

မာတကာ အကခရာ ၃ ြမနမာအကခရာ ၄ အကခရာ တငေသာစာများ ၇

ေကျာကစာ ၇ မငစာ ၇ ေပစာ ၈ ပရပကစာ ၈ ေခါငးေလာငးစာ ၈

ြမနမာစာစတငြဖစေပါလာပ ၉ o စတငြခငး ၉ o ပျစာ၊မနစာများနငြမနမာများ ၉ o အသးအနနးများခငြမလာပ ၉ o ြမနမာဗျညး(၃၃)လး ြဖစေပါလာပ ၁၀

မမားေစလ သတပက … ၁၄

ြမနမာအကခရာ ေမာငခငမင{ဦးခငေအး}(ဓနြဖ)

“ြမနမာစကား ြမနမာစာ ရပပလ ာ” မ | www.myanmarsar.org

3

အကခရာ

အကခရာ ဆ သညမ ာ အေရး န င အဖတ အသးြပသည ဘာသာစကားတ ငး၊ စာေပတ ငးအတက အသးြပေသာ ဗျဉး၊ သရ အစရ သည အသအန မအြမငများက က ယစားြပေဖာြပသည အေရးပစ စစာလးများက ဆ လ သည။ ကမဘာေပါရ ဘာသာစကားတ ငးတင အကခရာပစများ မပ ငထားရ သည။

ကမဘာေပါရ ဘာသာစကားအေတာများများသည ထ သေဘာက လ ကနာကျငသးအေကာငအထညေဖာာြပ း ြကာြပ ြဖစသည နတြဖင ေြပာေသာစကားသများက ြမငသာေသာအမ တအသားြဖင တစဆငမ တတမးတငကာ “စာအေရးအသား”က တ ထငခ ြကာြပ းြဖစသည။ ဘာသာစကား အေတာများများတင က ယပ ငစာ အေရးအသား စနစများရ ြကာြပ းြဖစသည။

စာအေရးအသားေပါေပါကလာသညအတက များစာ အကျ းရ သညကား အမ နပငြဖစသည။ စာအေရးအသားြဖင ထ နးသ မးမ တတမးတငန ငြခငးေြကာင ဘာသာစကားဆ ေသာ စကားသများသည ေလထ မ ာ ချကချငးေပျာကမသားေတာဘ အချ နြကာြကာခသည အေြခအေနသ ေရာကလာသည။ ေနရာေဝးေဝး ပျန ေအာင လပန ငေသာ အေြခအေနသ ေရာကလာသည။ စာအေရးအသား၏ ေကျးဇးေြကာင ေရ းလတ ၏ ေဆာငရကချကများက ေန ာငးလတ က ဆကခာြပ း ဆကလကတ းတကေအာင ဖနတ းန ငလာြကသည။ ဤသ ြဖင လယဉေကျးမသည ပ ၍ပ ၍ ဖြဖ းလာရသည။

“န စေပါငး ရာေထာငမကေသာ အချ နက ပဂ လအမျ းမျ း၏ အဆ အမ နများ ေဆာငရကချကများက ယေနတ င သ န ငြခငးမ ာ စာအေရးအသား၏ ေကျးဇးေြကာငြဖစသည။ စာအေရးအသားသည သ စရာမ တစရာ ဗဟသတ အမျ းမျ းက သ မ းထ နးသ မးေပးန ငသည။ ထ ေြကာင မ တသားစရာများက အားလးဦးေခါငးထ မ ာ ထညထားစရာမလ ေတာပ စာြဖင မ တထားန ငသည။ ဤမျဆ လျင စာအေရးအသား၏ အေရးပါပမ ာ ထငရ ားေလာကပါာြပ ...”

ြမနမာဘာသာစကားတငလညး က ယပ ငစာအေရးအသား စနစ အခ ငအမာရ ေနာြပ းြဖစသည။ စာအေရးအသားစနစတင အသးြပေသာ ေကာကေကာကေကေက အမ တသေကငတများက “အကခရာ”ဟေခါသည။

ြမနမာအကခရာ ေမာငခငမင{ဦးခငေအး}(ဓနြဖ)

“ြမနမာစကား ြမနမာစာ ရပပလ ာ” မ | www.myanmarsar.org

4

ြမနမာအကခရာ “နတတစရာ စာတစလး”ဟေသာ ြမနမာစကားပက ဂရြပမ မညထငပါသည။ စကားများက နတြဖင အခနးတစရာေလာကေြပာဆ ေစကာမ ဆ စကားများသည ေလထ တင ေပျာကသားမညြဖစသည။ စာတစလးန င ေရးမ တလ ကလျငမ မေပျာကပျကဘ စ ြမ စာ ကျနရစေနလ မမညဟေသာ သေဘာက ထ စကားပက ေဖာညနးေနသည။ ကမဘာေပါရ ဘာသာစကားအေတာများများသည ထ သေဘာက လ ကနာကျငသးအေကာငအထညေဖာာြပ း ြကာြပ ြဖစသည နတြဖင ေြပာေသာစကားသများက ြမငသာေသာအမ တအသားြဖင တစဆငမ တတမးတငကာ “စာအေရးအသား”က တ ထငခ ြကာြပ းြဖစသည။ ဘာသာစကား အေတာများများတင က ယပ ငစာ အေရးအသား စနစများရ ြကာြပ းြဖစသည။

စာအေရးအသားေပါေပါကလာသညအတက များစာ အကျ းရ သညကား အမ နပငြဖစသည။ စာအေရးအသားြဖင ထ နးသ မးမ တတမးတငန ငြခငးေြကာင ဘာသာစကားဆ ေသာ စကားသများသည ေလထ မ ာ ချကချငးေပျာကမသားေတာဘ အချ နြကာြကာခသည အေြခအေနသ ေရာကလာသည။ ေနရာေဝးေဝးပျန ေအာင လပန ငေသာ အေြခအေနသ ေရာကလာသည။ စာအေရးအသား၏ ေကျးဇးေြကာင ေရ းလတ ၏ ေဆာငရကချကများက ေန ာငးလတ က ဆကခာြပ း ဆကလကတ းတကေအာင ဖနတ းန ငလာြကသည။ ဤသ ြဖင လယဉေကျးမသည ပ ၍ပ ၍ ဖြဖ းလာရသည။

“န စေပါငး ရာေထာငမကေသာ အချ နက ပဂ လအမျ းမျ း၏ အဆ အမ နများ ေဆာငရကချကများက ယေနတ င သ န ငြခငးမ ာ စာအေရးအသား၏ ေကျးဇးေြကာငြဖစသည။ စာအေရးအသားသည သ စရာမ တစရာ ဗဟသတ အမျ းမျ းက သ မ းထ နးသ မးေပးန ငသည။ ထ ေြကာင မ တသားစရာများက အားလးဦးေခါငးထ မ ာ ထညထားစရာမလ ေတာပ စာြဖင မ တထားန ငသည။ ဤမျဆ လျင စာအေရးအသား၏ အေရးပါပမ ာ ထငရ ားေလာကပါာြပ ...”

ြမနမာဘာသာစကားတငလညး က ယပ ငစာအေရးအသား စနစ အခ ငအမာရ ေနာြပ းြဖစသည။ စာအေရးအသားစနစတင အသးြပေသာ ေကာကေကာကေကေက အမ တသေကငတများက “အကခရာ”ဟေခါသည။

ြမနမာအကခရာ ေမာငခငမင{ဦးခငေအး}(ဓနြဖ)

“ြမနမာစကား ြမနမာစာ ရပပလ ာ” မ | www.myanmarsar.org

5

ြမနမာစာ အေရးအသား စနစတငလညး “ြမနမာအကခရာ”က အသးြပသညပင ြဖစသည။ သ ဆ လျင ြမနမာအကခရာသည မညသ သေဘာ ရ ပါသညး။ သ သာရအကျဉးမျ တငြပပါရေစ။

ြမနမာအကခရာအေြကာငး တငြပရာတင -

(၁) ဦးသာြမတ၏ ြမနမာအကခရာသမ ငး

(၂) ဦးြမ၏ ေရ းေဟာငးြမနမာအကခရာစာတမး

(၃) ကထ ကေဒါခငေစာ၏ ြမနမာအကခရာြဖစေပါလာပ

(၄) မငးသဝဏ၏ ြမနမာအကခရာသမ ငး အကျဉးချ ပ

(၅) ြမနမာအဘ ဓာနအကျဉးချ ပ ၁

တ မ ြမနမာအကခရာသမ ငး အကျဉးချ ပတ က က းကားပါသည။

ြမနမာအကခရာသည အ နဒ ယေရ းေဟာငးအကခရာမ ဆငးသကလာသညဟ သေတသ အများက တည တညတတညးမ နဆ ြကသည။ ထ အကခရာက ြဗဟမ အကခရာ ဟ ေခါသည။ ြဗဟမ အကခရာသည ခရစေတာ မေပါမ ၈ ရာစ၊ ၇ရာစ န စများအတငး ေပါေပါကခ သညဟ ယဆရာြပ း ခရစေတာမေပါမ ၃ ရာစန စများတင အသးတငကျယခ ပါသည။

ြဗဟမ အကခရာမ အ နဒ ယြပည ေြမာကပ ငးန င ေတာငပ ငးသးအကခရာများ အဆငဆငေပါကဖားလာခ ရာ ထ အကခရာပားများသည အ နဒ ယြပည၌သာမက ြမနမာြပညအပါအဝင အေရ ေတာင အာရ တစခငတင ပျန ထနးကားခ ပါသည။

ခရစန စေပါဦးစ အခါမ စ၍ အ နဒ ယ တ ငးသားတ သည အေရ ေတာငအာရ တစခငသ သေဘာငလငကာ ေရာကရ လာြကသည။ သတ န ငအတ ဗဒဓဘာသာ၊ ြဗဟမဏဘာသာ၊ ဟ နဒဓမမသတကျမး၊ အနပညာအမျ းမျ းန င အကခရာ အေရးအသားတ ပါလာြကသညဟ ပညာရ ငတ က ယဆြကပါသည။

ြဗဟမအကခရာမ ပားလာေသာ အ နဒ ယြပညေြမာကပ ငးသး အကခရာများအနက ြမနမာြပည၌ေတရေသာ အကခရာများမ ဂပတ အကခရာ န င နာဂရ အကခရာတ ြဖစသည။ ဂပတ အကခရာသည အ နဒ ယြပည ေြမာကပ ငးတင ပပတမငးတ ြက းစ းသည ခရစန စ၄ရာစ၊ ၅ရာစန စများ အတငးက အသးြပခ ေသာ အကခရာများြဖစ၍ ရခ ငြပညနယရ ေရ းေဟာငးပါဠ ၊ သကကတေကျာကစာ၊ ေခါငးေလာငးစာ တ တင ထ အကခရာက ေတရပါသည။ နာဂရ အကခရာမ ာ ဂပတအကခရာမ ေပါကဖားလာာြပ း ရခ ငြပညနယ၊ ပဂန င သေရေခတတရာ ြမ ေဟာငး

ြမနမာအကခရာ ေမာငခငမင{ဦးခငေအး}(ဓနြဖ)

“ြမနမာစကား ြမနမာစာ ရပပလ ာ” မ | www.myanmarsar.org

6

ေနရာ ေမ ာဇာအန းတစ၀ ကမ ရရ ေသာ ပါဠ သကကတေကျာကစာ အတခကစာတ တင ထ အကခရာက ေတရပါသည။

ြဗဟမ အကခရာမ ပားလာေသာ အ နဒ ယေတာငပ ငးသး အကခရာများ အနက ြမနမာြပညတငေတရေသာ အကခရာမ ာ ေတလဂ-ကနဍ အကခရာ ြဖစသည။ ေတလဂမ ာ အ နဒ ယြပညအေရ ေတာငပ ငး၊ အြနဒေဒသ၊ ကစစနားန င က ဒါဝရ ြမစ၀ မးြဖစ၍ ကနဍ မ ာ အ နဒ ယြပညအေနာကေတာငပ ငး ကငနရေဒသ (ယခဂ ဝါနယ)ြဖစသည။ ထ ေဒသများတင ခရစန စ ၅ရာစမ ၁၄ရာစအထ အသးြပခ ေသာ ြဗဟမ အကခရာပား များက ေပါငးစက ေတလဂ-ကနဍ အကခရာဟ အမညေပးြခငးြဖစသည။ အပချ ပေသာ မငးက အစ ြပ၍ ပလလဝအကခရာ၊ ကဒမဗအကခရာ၊ စာလကျအကခရ စသညြဖင အေသးစ တ ခ ြခားေခါတင ပါေသးသည။ ထ ေတလဂ-ကနဍ အကခရာမ ပျအကခရာ၊ မနအကခရာ၊ ြမနမာအကခရာ တ ဆငးသကေပါကဖားလာသညဟ၍ ပညာရ ငတ ယဆြကပါသည။

ြမနမာအကခရာ အေပါေပါကလာာြပ းသည ေနာကတင ေရ းြမနမာတ သည မ မ တ ေရးလ သည အေြကာငးအရများက အရာဝတထ အမျ းမျ းေပါတင ေရးမ တအကခရာတငခ ြကပါသည။ ဤသ အကခရာ တငေသာစာများတင အတခကစာ၊ စဉကငးစာ၊ ေကျာကစာ၊ မငစာ၊ ေပစာ၊ ပရပ ကစာ၊ ေခါငးေလာငးစာ စသညတ ပါဝငပါသည။ {ထ ေရ းေဟာငးစာများ အေြကာငးက ေနာကပ ငးတငးေဖာြပေပးထားပါသည။}

ဤစာအသ းသ းသည လကေရးစာများ ြဖစြကာြပ း၊ ပဂေခတေကျာကစာမငစာများတငအကခရာေလးေထာငပြဖစ၍ ေနာကပ ငးစာများတင အကခရာအဝ ငးပြဖစလာသည။

ေဖာြပခ သည ပျအကခရာ၊ မနအကခရာ၊ ြမနမာအကခရာတ က ြမနမာသကကရာဇ ၄၇၅ခန စ ( ခရစန စ ၁၁၁၃ ခန) တင ေရးထ းခ ေသာ ရာဇကမာရ ေကျာကစာတင တစြပ ငတညး န ငးယ ဉေလလာ န ငပါသည။ ထ ေကျာကစာတင ရာဇကမာရမငးသား၏ ကသ လေကာငးမက မ တတမးတငထားာြပ း အေြကာငးတစမျ းတညးက ပျ၊ မန၊ ပါဠ ၊ ြမနမာဘာသာတ ြဖင တစမျကန ာလျင သာသာတစမျ းကျ ေလးမျကန ာ ေရးထ းထားသည။ အကခရာများက ေလလာြကညေသာအခါ ပျအကခရာက ပစတစမျ းြဖစာြပ း မန၊ ပါဠ ၊ ြမနမာအကခရာတ က ပစတစမျ းြဖစသညက ေတရသည။ ပသဏဌာနတည မအရ မနအကခရာန င ြမနမာအကခရာတ သည ေရ းေဟာငးအကခရာတစမျ းတညးမ ဆငးသကလာသညဟ ပညာရ ငတ ယဆြကသည။

ပျအကခရာြဖင ေရးထ းထားေသာ ေကျာကစာ၊ ေပစာ၊ အတခကစာ၊ အရ းအ းတ က ပျလမျ းတ ၏ ေဒသေဟာငးြဖစေသာ ဟနလငးြက းြမ န င ေမ ာဇာရာအန းတစ၀ ကတင အများဆးေတရေြကာငးသ ရသည။

ေရ းအကျဆးမနအကခရာ ြမနမာအကခရာတ က မ အေနာရထာမငးြက း၏ အတခကလကေရးစာများတင ေတရ ရသည။ အတခကများတင ေလာကနာထ ဘရားေလာငးပ၊ ဘရားဆငးထေတာပတ ပါရ ာြပ း၊ ပ

ြမနမာအကခရာ ေမာငခငမင{ဦးခငေအး}(ဓနြဖ)

“ြမနမာစကား ြမနမာစာ ရပပလ ာ” မ | www.myanmarsar.org

7

ေအာက၌ မနြမနမာ အကခရာတ ြဖင ပါဠ ဂါထာ ေရးထ းထားသည။ ထ ပေတာများက သ ရ အနရဒဓေဒဝ၊ အေနာရထာမငးြက းသည(သသရာဝဋဆငးရ မ ) လတေြမာကပါရြခငးင ာ မ မ လကြဖင ြပလပေြကာငး ေရးထ းထားြခငးြဖစသည။ ထ အေြကာငးအရာမျ းက ပင မနဘာသာြဖင ေရးထ းထားေသာ အတခကလညး ရ ေနသည။

မ တသားဖယအချက တစချကမ ာ “ြမနမာအကခရာ”ဟ ေခါန ငသည။ ထ အကခရာက အေနာရထာလကထကတင အထငအရ ားေတရေသာလညး ထ အကခရာြဖင မ တတမးြဖင မ တတမးတငခ ေသာစာမ ာ ြမနမာစာ မဟတေသးဘ ပါဠ စာ၊ မနစာတ ြဖစေနြခငးပင ြဖစသည။ ရာဇကမာရ ေကျာကစာကျမ သာ ြမနမာစာအေရးအသားက အခ ငအမာစတငေတရြခငးြဖစသည။ ရာဇကမာရေကျာကစာက ယခအထ ေတရသမျ သကကရာဇ အခ ငအမာပါသည အေစာဆး ြမနမာစာအေရးအသားအြဖစ မ တယန ငသည။

သကကရာဇ အခ ငအမာ မပါေသာလညး အကခရာတ ၏ ပသဏဌာန၊ စကားအသးအနနးန င စာလးေပါငးပတ က ေထာက၍ ေရ းကျေသာ ြမနမာစာ အေရးအသားများအြဖစ ယဆရေသာ စာများလညး ရ ပါေသးသည။ ပဂအာနနဒာဘရား အေရ ဘက ေမာငချစစ၏ ယာအတငး ကနးတစကနးမ ရရ ေသာ အတခကလကေရးစာ၊ ပဂြမ သကဦးေတာ ေပါေတာမဘရားအန းမ ရရ ေသာ ေကျာကစာန င ပဂြမ နဘ ေတာဘရား ခတညရ ရာ ယာအတငးမ ရေသာ ေကျာကစာတ မ ာ တငရ ားပါသည။

ဤမျဆ လျင ြမနမာအကခရာေပါေပါကလာပန င ေရ းေဟာငး ြမနမာအကခရာများအေြကာငး ပေပါေလာကာြပ ဟ ယဆပါသည။

အတခကစာ အတခကစာမ ာ ရေစးြပားေပါတင ဗဒဓ ရပပားေတာများက ပန ပ၍ မ းဖတထားေသာ “အတခကဘရား” (ေြမပဘရားဟလညး ေခါပါသည။)များ၏ ေအာကေြခန င ေကျာဘကတ တင ေရးထ းေလရ ေသာ ကသ လရ င၏ ဆေတာငးစာများြဖစသည။ ပဂေခတက အတခကစာများစာ ေပါေပါကခ ပါသည။

စဉကငးစာ စဉကငးစာမ ာ စဉကငးေခါ စဉရညသတထားေသာ ရပြကအတချပများတင ေရးထ းထားေသာ စာများြဖစသည။ ပဂေခတက ကသ လရ ငအချ သည မ မ တ ေကာငးမ ေစတ ပထ းများက ဇာတန ပါတ သရပေဖာရပလးရပြကအတချပများ (စဉကငးများ)ြဖင ပတပတလည စ ြခယပေဇာခ ြကသည။ ထ ဇာတန ပါတအမညန င အမ တစဉ ဇာတညနးများက ေရးထ းထားေသာ စာများသည စဉကငးစာပင ြဖစသည။

ြမနမာအကခရာ ေမာငခငမင{ဦးခငေအး}(ဓနြဖ)

“ြမနမာစကား ြမနမာစာ ရပပလ ာ” မ | www.myanmarsar.org

8

ေကျာကစာ

ေကျာကစာမ ာ ေကျာကြပားေပါတင ေရးထငးထားေသာ စာြဖစပါသည။ ပဂေခတကစ၍ အလရ ငများသည မ မ တ အလများက ေကျာကစာေရးထ းာြပ း မ တတမးတငခ ြကသည အေလရ ြကသည။ ေကျာကစာအများစမ ာ အလမ တတမးြဖစသည။

မငစာ မငစာမ ာ ေရ းဂဘရား အတငးဘကနရများတင မငြဖငေရးထားေသာ စာများြဖစသည။ ဗဒဓဝင ဇာတန ပါတပနးချ သရပေဖာပများက ေဖာညနးေသာ စာတမးများ၊ မလကသ လရ င၏ ဆေတာငးစာများ၊ ေနာကထပြဖညစကြပြပင မမးမသတ ၏ ြဖညစကမ တတမးများ ထ ေခတက ေမးဖားသတ ၏ ဇာတာခငများ စသညတ က မငစာများြဖငေတရသည။

ေပစာ

ေပစာမ ာ ေပပငမ ရေသာ ေပရကေပါတင ကညစေခါ သချနန င ေရးသညစာြဖစသည။ ြမနမာန ငငတင စကကမေပါမ က ေပရကက စာေရးက ရ ယာအြဖစ တငတငကျယကျယ အသးြပြကသည အေလျာက စာေပအမျ းမျ းက ေပရကေပါတင ေလလာန ငပါသည။ ''စာ'' န င ''ေပ''တ ာြပ း ''စာေပ''ဟေခါေဝါသညက ြကညလျင စာေရးသားမ၌ ''ေပ''သည မညမျအေရးပါေြကာငး သ န ငသညဟ ပညာရ ငတ မ နြကပါသည။

ပရပကစာ ပရပ ကစာမ ာ ပရပ ကေပါတင ကကဆနေခါ ေကျာကနတတစမျ းြဖင ေရးေသာစာြဖစသည။ ပရပ ကက အများအားြဖင သစေခါက၊ ဝါးစသညတ န င ြပလပာြပ း ဘယြပနညာြပန အထပထပ အလာလာ တနေခါကထားသညအတက စာအပက သ ြဖစသည။ ပရပ ကတင ကကဆနြဖငစာများ၊ ရပပများ ေရးေလရ သည။

ေခါငးေလာငးစာ

ေခါငးေလာငးစာမ ာ ေစတ ပထ းများတင သနးလပလဒါနးေသာ သတတ ေခါငးေလာငးများ၌ ေရးထ းထားေသာစာများြဖစပါသည။ ကသ လရ င၏ အလမ တတမးများ ေရးထ းေလရ ပါသည။

ြမနမာအကခရာ ေမာငခငမင{ဦးခငေအး}(ဓနြဖ)

“ြမနမာစကား ြမနမာစာ ရပပလ ာ” မ | www.myanmarsar.org

9

ြမနမာစာစတငြဖစေပါလာပ စတငြခငး ြမနမာစာစတငြဖစေပါလာြခငးသည ြမနမာသည ပျန ငမနစာေရးနညးက စတငာြပ း (၁၁)ရာစတင ြမနမာဘာသာ ေပါထနးလာခ ြခငးြဖစသည။ ြမနမာန ငင စတငတညေထာငစဉကာလ အေနာရထာမငး၏ လကထကတင သကကတဘာသာစာြဖင ေရးေသာအတခကစာများ၊ ပါဠ စာများြဖငေရးေသာ အတခကစာများက အေထာကအထားြပကာ ြမနမာတ သည မလက ပါဠ န င သကကတဘာသာတ က ရငးန းခ ေြကာငး သ ရသည။ သကကတဘာသာသည မဟာယာန ဗဒဓဘာသာန င ဆကနယာြပ း ပါဠ ဘာသာသည ေထရဝါဒဗဒဓဘာသာန င န းနယေြကာငးသ ရသည။

ပျစာ၊မနစာများနငြမနမာများ ြမနမာတ သည တ ငးြခားဘာသာြဖစေသာ ပါဠ စာက ဗဒဓဘာသာစာေပအြဖစ လကခလာချ နတင ြမနမာတ ငးရငးသားများ၏ စာေပြဖစေသာ ပျစာ၊ မနစာတ သည ရ ငသနန င ေနာြပ းြဖစေြကာငး သ ရသည။ ြမနမာစာေပါေပါကလာေသာ အခါတင ြမနမာတ သည ြမနမာစာန ငအတ တ ငးရငး ပျ၊ မနစာေပတ က လညး ဆကလကြပစလာခ ြကာြပ း ခရစန စ(၁၁၁၃)ခန စ တင ရာဇကမာရမငးသား ေရးထ းေသာ ြမေစတ ေကျာကစာတင ပျ၊ မန၊ ြမနမာဘာသာ တ က ပါဠ စာေပန င အတ ယ ဉတ ေတရ ရသည။ ပါဠ စာေပမ ြမနမာစာေပသ အြပနအလ န ဘာသာြပန အေရးအသားန င ပါဠ ဘာသာြပနေရးသည အေရးအသားများ ထနးကားလာခ ာြပ း (၁၁)ရာစ အေနာရထာမငး လကထကတင ေထရဝါဒဗဒဓသာသနာန င အတ ပ ဋ ကတစာေပများ ပဂသ ေရာကရ လာာြပ းေနာကတင (၁၁) ရာစ ေန ာငးပ ငးတင ြမနမာစာ စတင ေပါေပါက ထနးကားခ ေြကာငး သမ ငးအေထာကအထားများက ြပဆ ထားသည။

အသးအနနးများခငြမလာပ ြမနမာစာ ေပါေပါကလာပက ပဂေခတ ကျနစစသားမငး နတရာစာြပ း ခရစန စ (၁၁၁၃) ခနတင ေရးထ းေသာ ရာဇကမာရေကျာကစာသည သကကရာဇ အခ ငအမာ ပါေသာ အေစာဆး ြမနမာစာ ြဖစေြကာငးသ ရသည။ ြမနမာစာစတင ေဖာြပရာတင ဗဒဓစာေပများက ေကျာကစာ၊ မ ငစာများြဖင ဇာတန ပတ၊ ပနးချ ၊ ပနးပများန င အတ မ ငြဖင ေဖာြပြကာြပ း ေကျာကစာများ ၊ မ ငစာများ စတင ေပါေပါကလာခ ရေြကာငး သ ရသည။ ေနာကပ ငးတင ဗဒဓစာေပ အေြကာငးအရာများက စကားေြပြဖငလညးေကာငး ကဗျာများြဖငလညးေကာငးဖ န လာြကာြပ း၊ ဗဒဓစာေပက အေြခခကာ ြမနမာစာေပ အေရးအဖ အမျ းမျ းေပါထနးလာရေြကာငးသ ရသည။ ပါဠ ၊ ပျ၊ မန၊ ြမနမာဟေသာ ဘာသာစကားတ မ စကားလးများက ေမးစားသးနနးြခငး၊ ဘာသာြပနသးနနးြခငးတ ြဖင ြမနမာစကား န င စာေပ ဖြဖ းြကယဝ လာခ သညဟ ဆ ြကသည။ ပငးယေခတ

ြမနမာအကခရာ ေမာငခငမင{ဦးခငေအး}(ဓနြဖ)

“ြမနမာစကား ြမနမာစာ ရပပလ ာ” မ | www.myanmarsar.org

10

(၁၃၀၉ ခန စ ခန မ ၁၃၆၀) န င အငးဝေခတ (၁၃၆၄ မ ၁၄၈၆) တစေလျာကလးတင ြမနမာတ သည ဗဒဓစာေပအေမအန စများက ပါဠ ဘာသာမ တစဆင ဘာသာြပနြပစလာခ ြကာြပ း ြမနမာစာေပအေနန င အေရးအသား အသးအနနးများ ခ ငြမ စာ အြမစတယ ထနးကားေနာြပ ြဖစသည။

ြမနမာဗျညး(၃၃)လး ြဖစေပါလာပ ြမနမာဗျညး ၃၃-လး ြဖစေပါလာပအေြကာငး ေြပာရာမ ာ ဗျညးေရာ သရေရာ ြမနမာအကခရာ ဘယလ ြဖစေပါလာတယဆ တာက စေြပာဖ လ မ ာေပါ။ ြမနမာအကခရာဟာ အ နဒ ယန ငငမ ာ ဘ စ ၅၀၀-ေလာကက ၇၀၀-ေကျာအထ ထနးကားခ တ ြဗာဟမ (Brahmi) အကခရာက ဆငးသကလာေြကာငး ပညာရ ငေတက မ နဆ ြကတယ။

ခရစန စဦးပ ငးေလာကမ ာ အ နဒ ယန ငငသားေတ အေရ ေတာငအာရ က သေဘငာြက းေတန ရကလငလာ ရာမ ဗဒဓဘာသာ၊ ဟ နဒဘာသာ၊ အကခရာ၊ န တ ကျမး၊ ဓမမသတကျမး စတ ယဉေကျးမေတပါလာာြပ း အေရ ေတာငအာရ န ငငေတမ ာ ထနးကားတာပါ။ အ ဒ အကခရာဟာ မနလမျ းေတဆ အရငေရာကာြပ း အ ဒ ကမ တဆင ြမနမာေတဆ ေရာကတယ။ ြမနမာေတက အ ဒ အကခရာေတက ြမနမာစကားသေတန အဝငခငကျြဖစေအာင လ အပသလ မမးမအသးြပရာက ြမနမာအကခရာ ေပါေပါကလာတယလ ယဆြကပါတယ။

ြမနမာအကခရာဆ ရာမ ာ ဗျညးေရာ၊ သရေရာ ပါဝငပါတယ။ ဗျညးေတက အမညေပးပက စ တဝငစားစရာ ေကာငးပါတယ။ ဘယတနးကစာြပ း ကြက း-ခေခး-ဂငယ-ဃြက း-စတ အမညေတ ေပးတာလ လ စဉးစားြကညရင ြမနမာအကခရာေတက ေပရကေပါမ ာ ကညစန အဝ ငးပေရးေတာမ ြဖစလ မမယလ ဆ ချငပါတယ။ ေကျာကစာ စေရးထ းတ ပဂေခတတနးကေတာ ခလ ဝ ငးဝ ငးစကစက မဟတေြကာငး ပဂေကျာကစာေတက ြကညရင သ န ငပါတယ။ အ ဒ တနးက ေကျာကေပါမ ာ ေဆာကတ ၊ ဘာတ န ထငးရတာမ ေလးေထာငပေတ ထငးတယ၊ မဝ ငးေသးဘး။ ၀-ဝ ကေလး ဝ ငးဝ ငးေရး-လ ေြပာလ မရေသးဘး။

ေပေပါမ ာေရးေတာ ေလးေထာငေရးရင အဆငမေြပဘး။ ေပရကအေြကာေတ စတြပတန ငတယ။ အဝ ငးေရးေတာ ပ အဆငေြပတယ။ အ ဒ လ အဝ ငးေရးတ ေခတေရာကမ ဗျညးေတရ ပသဏဍာနက ြကညာြပ း အမညေပးတာပါ။ ဒ ေတာ ြမနမာဗျညးေတဟာ မဝ ငးခငတနးက ကြက း-ခေခး စတ အမညေတ မရေသးဘ က-ခ-လ ပ ေခါလ မမယထငတယ။

ဗျညးေတက အမညေပးရာမ ာ ဂဏအရညအေသးအရ အမညေပးတာေရာ၊ ပသဏဍာနအရ အမညေပးတာေရာ ေတရတယ။ ကြက း၊ ဃြက း၊ ဏြက း၊ ဠြက း ဆ တ အကခရာေလးလးက ြက းေလးလး-လ ေခါြကတယ။ အ ဃြက း၊ ဏြက း၊ ဠြက းတ မ ာေတာ ဂငယ၊ နငယ၊ လ(ငယ) ဆ တ အတ ေတ ရ တယမဟတလား။ ဒါ

ြမနမာအကခရာ ေမာငခငမင{ဦးခငေအး}(ဓနြဖ)

“ြမနမာစကား ြမနမာစာ ရပပလ ာ” မ | www.myanmarsar.org

11

ေြကာင အြက းအငယခ ာြပ း အငယေတထက အရယပမာဏြက းတ အကခရာေတက ြက း-ထညာြပ း ေခါြကတာေပါ။

ကြက းကျေတာ ကငယ မရ ဘ ဘာြဖစလ ကြက းလ ေခါရသလ လ ေမးစရာေပါ။ ဗျညး ၃၃-လးမ ာ ေရ ဆးက ေခါငးေဆာငဗျညးြဖစလ ကြက းလ ေခါတယလ လညး ယဆြကတယ။ ၃၃-လးမ ာ အြက းဆးေပါ။ ပသဏဍာနက ဂငယထက ၂-ဆ ြက းေနလ ကြက းလ ေခါတယလ လညး ဆ ြကတယ။

ပသဏဍာနအရ အမညေပးတ ဗျညးေတက ြကညပါ။ ေခေခကေလးေနလ ခ-ေခး၊ လးလးကေလး ေနလ စ-လး၊ လ မေခေနလ ဆ-လ မ၊ ေအာကက ေနလ ဇ-က ၊ ေဘးကမျဉးဆ ထားလ ဈ-မျဉးဆ ၊ ရငကေလးေကာကေနလ ဍ-ရငေကာက၊ ဝမးပေနလ တ-ဝမးပ၊ အငယအေထးေလးြဖစလ ဒ-ေဒး (ဒေထး)၊ ေအာကပ ငးကြခ က(ချ င) ေနလ ဓ-ေအာကြခ က၊ မတမတေစာကေစာကရ လ ပ-ေစာက၊ အထကပ ငးကြခ က(ချ င)ေနလ ဗ-ထကြခ က၊ ကနးေနလ ဘ-ကနး၊ ပကလကလနေနလ ယ-ပကလက၊ အဖျားက ေကာကေနလ ရ-ေကာက-ဆ ာြပ း ပသဏဍာနအရ အမညေပးတာ ေတန ငပါတယ။

အကခရာတချ ရ အမညေတက ပသဏဍာနက ရ းရ းေဖာြပတာမဟတဘ ပသဏဍာနတတ အရာဝတထ ေတန ခ ငးနငးအမညေပးတာြဖစပါတယ။ ေရ းကသးတ သလျငးလ ေခါတ ထမးစငမ ာပါတ ချ တေလးက ေကာကေကာကကေလးမ ဋ-သလျငးချ တ၊ ဝမးဘ န တလ ဌ-ဝမးဘ ၊ ေရမတန တလ ဎ-ေရမတ၊ ဆငရ ေြခေထာကက ခတရတ ထးလ အကငး ၂-ကငးပါလ ထ-ဆငထးလ ေခါေြကာငး ေတန ငပါတယ။

င-မ-၀-သ-ဟ တ က ေတာ အမညမေပးတာ ေတရပါတယ။ ည-ယ-လ တ က ေတာ သာမနအားြဖင အမည မေပးေပမယ လ အပတ အခါ ညြက း၊ ယပကလက၊ လ(ငယ)လ အမညေပးပါတယ။ ဉ က ဉ ကေလး၊ ည က ညြက းလ ခ ြခားေခါပါတယ။ ြမနမာဗျညး ၃၃-လးမ ာ ည(ညြက း) ပ ပါတယ။ ဉ (ဉ ကေလး) က ေတာ အသတအကခရာအြဖစပ သးတယ။ သေယာဇဉတ ၊ ဝ ညာဉတ ၊ အစဉအြမ -တ မ ာ သးသလ ေပါ။ ဒ ေနရာမ ာ ပါဠ ဘာသာမ ာသးတ ညန ြမနမာဘာသာမ ာသးတ ညက ခ ြခားမ တရမယ။

ပါဠ ဗျညး ၃၃-လးမ ာ ည မသးဘး။ ဉ ပ သးတယ။ ဒါေြကာင ပည က ပဉ+ဉ လ အသထကရတာေပါ။ ေရ က ညက အသတအသထကရတယ။ /ပန+ညာ/လ အသထကရတာေပါ။ ဒ လ ပ ပညာ/ပဉ+ဉာ/ပျငညာ။ သည/သဉ+ဉ /သနညာ၊ လ အသထကရတယ။ အချ ပအားြဖင ပါဠ မ ာ ညဟာ ဉ ၂-လးတ ြဖစတယ။ ဉ ေရာ၊ ညေရာ သးတယ။ ြမနမာမ ာေတာ ညြက း ဉ ကေလးလ ခ သးတယ။ ဗျညး ၃၃-လးမ ာ ညြက းသးာြပ း အသတမ ာ ဉ သးတယလ ခ ြခားမ တသားန ငပါတယ။

ြမနမာစာမ ာ ဉ န ဥန ေရာေထးတတတယ။ ဉ (ဉ ကေလး) က ေြခေထာက ရ ညတယ။ ဥ (ဘ ဥ၊ ြကကဥ-မ ာပါတ အကခရာ ဥ) က ေြခေထာက တ တယ။ ယပကလကက ရေကာကန ယ ဉာြပ း ယပကလကလ ခ ြခား

ြမနမာအကခရာ ေမာငခငမင{ဦးခငေအး}(ဓနြဖ)

“ြမနမာစကား ြမနမာစာ ရပပလ ာ” မ | www.myanmarsar.org

12

ေခါတယ။ ေရ က ရက ရြက း၊ ယက ယငယလ လညး ခ ေခါေသးတယ။ ရြက းန ရငယေပါ။ လက လညး ဠန ယ ဉာြပ း လငယလ ေခါန ငပါတယ။

အကခရာအမညေတန ပတသကာြပ း ေြပာစရာတခက ဓေအာကြခ ကက ေအာကကချ ငေနလ ဓေအာကြခ က ေခါတယေြပာာြပ း ေရးေတာ ေအာကက မချ ငပါလားလ ေမးစရာရ တယ။ ပဂေခတ ေကျာကစာေတမ ာ စေရးတနးက ဓဟာ အခလ ေအာကက ပ တမေနဘး။ ဗ ေစာကထ းေရးသလ ေအာကကချ ငေနတယ။ ( ဗထကြခ က ေြပာငးြပနပစမျ းေပါ။)

ဈ (ဈမျဉးဆ ) က စလးယပင-ဆ ာြပ း မ ားသငတ ဆရာမကေလးေတ ရ တယလ ြကားရတယ။ ဈ ဟာ မလအကခရာမ ာ သ ြခားပသဏဍာန ရ ပါတယ။ စလးက ယပငထားတာ မဟတပါဘး။ ေဘးက မျဉးဆ ထားလ ဈမျဉးဆ ေခါတယလ မ တသငပါတယ။ က ဒ ေလာကဆ ရင ြပညစာြပ ထငပါတယ။

ြမနမာအကခရာေရးဆနညးအဆငဆင

ြမနမာအကခရာ ေမာငခငမင{ဦးခငေအး}(ဓနြဖ)

“ြမနမာစကား ြမနမာစာ ရပပလ ာ” မ | www.myanmarsar.org

13

ြမနမာအကခရာ ေမာငခငမင{ဦးခငေအး}(ဓနြဖ)

“ြမနမာစကား ြမနမာစာ ရပပလ ာ” မ | www.myanmarsar.org

14

မမားေစလ သတပက ရတဆမတသားလကနာမည။

ဂ ငယသပါ ကရဏာ ကြက းန ပ ေရးရသည။ သစပငချ နယ ၊ ချငချ နကယ ၊ ချ းကျးက လညး ဝငရသည။ ေစာငြခေကးတယ ၊ ြခယမနးတယ ၊ ြခယလ ယက လညး ရစရသည။ င ရရစမ ာ ဟထ းမပါ ၊ မ ခ မ ာေတာ ေရးရသည။ မြကာမ မ ာ ဟထ းမပါ ၊ မ ခ မ ာေတာ ေရးရသည။ မ ရရစမ ာ ဟထ းမပါ ၊ များက ြမားလ ေရးရသည။ ေလြပညညငးမ ာ ညညးတား အေရးအသား ညများန ပ ေရးရသည။ ေယာကျား ေရးရာ ငသတမပါ ကြက းမ ာပ အသတတငသည။ ပစလတ ၊ ပစခာ ၊ အမကပစရာ ၊ ရရစမပါဘ ေရးရသည။ ဟထ း ဘယမ ာ တစေချာငးငငညာ လ ညကာဆ လ ေရးရသည။ အဆ အ မ ာ ေနာကဝ ကမ ာ အဆန လညး ေရးရသည။ ရဆ အဆန ပ ရစကာဆ ရန င ၇ (ခန စ) က ရမည။ "မ"ပါလျင ဘ ၊ မပါပ ၊ပ န င ဘ တ က ြပားသည။ လအချငးချငး ၊ ချစခငြခငး ၊ ချငး န င ြခငး တ က ြပားသည။ ေတာေတာငစ မးလနး၊ စ တစ လမး ၊ စ မးလနး စ လမး က ြပားသည။ တသတ ကသတ ထ န စရပ၊ ပညာတတမ ာ ေရာတတသည။ အေပါက တက၊ တတေြမာကလျက ၊ တက န င တတ တ က ပါသည။ ေဒါသသ မးဆညး ၊ အမျကမြက း ၊ သညးခက လညး "ည"သတသည။ အသားမညးမညး ၊ အသညးထ ၊ တစဦးတညးက လညး "ည"သတသည။ င ရရစမ ာ ေြကာြငာလာ ၊ ညန ေရးေတာ သတငးေြကညာ ၊ ေကျးင ကတနကျး ၊ ယပငကျး ၊

လနြကးက ေတာ ရရစသည။ အကျ းရလာဒ "ဒ"ေဒးသတ ၊ ဆလာဘက လညး "ဘ"သတသည။ ဂဏနးေရတက "စ"သတထည "တစ"န င"တ"လညး တ ပါသည။ ေရးေတာအမ န ဖတအသ ြမနမာမ နက သ ရမည။

ြမနမာစာ ြမနမာစကား ြမနမာဓေလ နပတသကြပ းေတာ www.myanmarsar.org မာ သားေရာက ေလလာနငပါသည။