Buoc Dau Hoc Phat - HT Thanh Tu

8/3/2019 Buoc Dau Hoc Phat - HT Thanh Tu

1/187

BC U HC PHT

HT.Thanh T

Pht Lch 2541-1998Ngun

http://thuvienhoasen.orgChuyn sang ebook 21-7-2009

Ngi thc hin : Nam Thin [email protected] Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org

Mc LcO PHTTam Qui

Ng giii l chaSm hiCng dng Tam BoPht gio sanhLun hiTam cT biM tn, Chnh tnTi v phcNghip bo

Php tu cn bn ca Pht tTu trong mi hon cnhHoa sen trong bnB-tt s nhn chng sanh s quChp l gc ca u tranhCt li ca o PhtCh TC trong o PhtThy thn gi di c phi quan nim chn i khng?
http://phatphaponline.info/kinh/Audio/Buoc%20Dau%20Hoc%20Phat/So%20Do%20Hoc%20Phat/Buoc%20Dau%20Hoc%20Phat%20-%20HT%20Thanh%20Tu/http://phatphaponline.info/kinh/Audio/Buoc%20Dau%20Hoc%20Phat/So%20Do%20Hoc%20Phat/Buoc%20Dau%20Hoc%20Phat%20-%20HT%20Thanh%20Tu/


2/187

S mng, nghip bo ng hay khc?Pht l g?Th no l Pht php?Hc Pht bng cch no?Lm sao tu theo Pht?

Hc Pht bng cch no?

LI U SCH

Chng ti vit quyn sch ny cho nhng ngi mi bt u hc Pht.Bc u tuy tm thng song khng km phn quan trng, nu bcu i sai, nhng bc sau kh m ng c. Ngi hc Pht khi mivo o khng hiu ng tinh thn Pht gio, v sau s hng c mt i

tu. Ngi c trch nhim hng dn khng th xem thng k mi hc,cn phi xy dng c mt cn bn vng chc, i ng ng hng caPht dy. Hiu Pht gio mt cch ng n, mi mong thnh mt Phtt chn chnh.

V mun ch l chnh t ngi mi vo o khi lm ln, nn chngti mnh dn ch thng nhng iu sai lm hin c trong Pht gio. Lmnh th, khng c ngha chng ti mun vch lng ch tho cho k khcthy, m ct yu mun gy dng li mt np sng Pht gio ph hp vihin ti v mai sau. Chng ta sng trong thi khoa hc, cn phi truyn

b Pht gio thch ng vi chn l gn vi s tht. Bn cht ca Phtgio l chn l, l s tht, chng ta ng lm mo m khin k bngquan hiu lm Pht gio. Vi nhit tnh, chng ti mt b ph nhngm tn ang n nu trong Pht gio, cho b mt Pht gio trng schhn, khng cn nhng th l nh lm lem luc. Tinh thn ti t phchnh, chng ti chu trch nhim nhng g chng ti ni v honton chu trch nhim vi nhng ai khng hi lng phin trch chngti.

Knh ghi

Thch Thanh T

(Thin tng Vit Nam)

O PHT


3/187

I.- M

Chng sanh ang chm m trong bin kh sanh t, dong thuyn ra cu vth l s ra i ca o Pht. m ti v minh che ph tt c chng sanh,cm uc sng soi ng cho h l trch nhim ca o Pht. o Pht nvi chng sanh trong mt nim kht vng v bin, mt s trng ch tt .

Nhng, con thuyn c gi tr cu mng khi no ngi sp cht chm bitbm ly n. Ngn uc l mt cu tinh, khi no nhng k lc ng trongm ti khao kht mun ra. Con thuyn v ngn uc s v b, nu nhngk sp cht chm v ngi lc trong m ti chp nhn ci g mnh angchu. Cng th, o Pht s v ch vi nhng chng sanh chp nhn sanh tv an phn trong v minh. V th, o Pht c mt trn th gii ny hnhai ngn nm trm nm, cn bit bao nhiu ngi nhn n vi cp mt xa l.Song nhng k nm c php v, thy cng c ca o Pht i vi

mnh v vn khng sao k ht. Tht ng vi cu "Pht ha hu duynnhn".

II.- NH NGHA

ng v hnh ng, o Pht l con ng a ngi tr v c hng gicng. Hoc o Pht l phng php gip ngi tin tu n gic ng. ngv thc th, o Pht l tnh gic sn c ca tt c chng sanh.

Nhng k phiu lu tha phng vin x c m khao kht tr v c

hng, o Pht l tm bn v r con ng tr v c hng, do bn tayca ngi ng cnh ng tr v n tn qu nh, c Thch-ca Mu-ni.

Nu thc c cnh kh ca ngi xa qu, mt lng quyt ch tr v chng c ngi trao tay cho tm bn , bit r con ng v qu th cnsung sng no hn. Khng cam chm su trong m ti v minh, ngicng quyt tin ln con ng gic ng, nm vng nhng phng tin tintu, chc chn sm chiu s c mn nguyn.

ng trn b bin thy ton bin u l sng, bi cn gi mnh, ngi tang ngc khng bit lm sao tm ra nc bin. Nu y l sng th nc

bin u ? Nhng ln sng ui nhau ln hp h ht m , mt bin lnhng ci bin ng y sao? Ngi sng sut nghe th, bo h rng: "Chnhsng y tc l nc", "ci bin ng kia ch l hin tng ca mt bin tnhlng". Hy ngay ni sng, chng ta nhn ra nc, trn ci bin ng bitc th tnh. Hin tng v minh v tnh gic cng th.


4/187

Tt c nhng vng tng in o l hin tng v minh, vng tng lngl l tnh gic thanh tnh.

Tuy hai tn hai tng khc nhau, song khng th ri v minh tm c tnhgic, nh sng vi nc. Tnh gic l ci th chng sanh chng dit ca micon ngi chng ta, hng tng n trong con ngi v thng sanh dit ny,nh th tnh lng ca mt bin sn c trn tng bin ng m . Bi chngsanh sn c tnh gic m qun, nn c Thch-ca thng xt gio ha chdy cho thc tnh, l o Pht.

Ch yu ca o Pht l gic ng, nn c biu trng bng phng quang,ngc minh chu, cy uc, ngn n. Ni n o Pht l ni n gic ng;mi hnh thc m tn hin c trong o Pht, do ngi sau ng dng sai lm,ch khng phi thc cht ca o Pht.

III.- L THUYT

Phn l thuyt ca o Pht rt phong ph, ni chung l Tam Tng gioin, gm Tng Kinh, Tng Lut v Tng Lun. Tam Tng ny hin n hnhc hai vn h: Pali Tng, Hn Tng. Pali Tng thuc Nam truyn Pht gio,Hn Tng thuc Bc truyn Pht gio. y, chng ti ni v h thng HnTng. B Hn Tng hin do Nht Bn v i Loan n hnh gm trn nmngn quyn. Tht l mt kho tng vn ha di do, chnh nhng ngi tu sPht gio cng cha chc c ht. Trong ba Tng, quan trng nht l tng

Kinh, v tng Lun l gii thch li tng Kinh, cn tng Lut ni r v nghithc lut l ca ngi tu. Trong tng Kinh tng qut chia lm ba phn : hthng A-hm, h thng Bt-nh, h thng Php Hoa, Nit-bn, Hoa Nghim.H thng A-hm gii thch v trit l v thng, kh, khng, v ng. Hthng Bt-nh gii thch t tnh cc php l Khng, ch tnh Khng y ltng chn tht. H thng Php Hoa, Nit-bn, Hoa Nghim gii thchchng sanh sn c tnh gic gi l Tr tu Pht, Tri kin Pht, Nit-bn.

Tuy nhin, v truyn b lu xa kh trnh khi nhng t tng tp tc sai lmchen ln trong chnh php. Chng ta mun phn nh chnh t, trong kinhc dy dng T php n, Tam php n, nht php n n nh ng sai.T php n l v thng, kh, khng, v ng. Tt c nhng kinh thuc hthng A-hm ni khng ngoi bn l ny, nu ni khc bn l ny l tthuyt. Tam php n l ch hnh v thng, ch php v ng, Nit-bn tchtnh. y l trm c Tiu tha ln i tha u nm gn trong y. nht

php n l nht tm chn nh. Phn ny ch ring h thng Php Hoa...,


5/187

khng can h n hai h thng kia. Nm c ci cn bn ny, chng ta tmbit cng yu hc Pht.

Phn l thuyt ca o Pht khc hn vi thuyt l ca nhng trit gia, hcgi khc. Bi v h dng suy t ngh tng bin thuyt, cn y do c Phtsau khi gic ng thy l tht nh th, ty hon cnh trng hp em ra chdy cho ngi. Ngi kho ng dng li Pht dy vo cuc sng s ckt qu tt p, hon ton khng ha hi. Cho nn, trong kinh ni "li Phtni trc, gia, sau u thin".

IV.- THC HNH

?ng dng phn l thuyt trn vo cuc sng hin ti, s c kt qu tytheo kh nng phng php mnh thc hnh. S thc hnh c chia nhiu th

bc: Ng tha, Tam tha, Nht tha. Ch tha y v d c xe ch ngii. T v tr con ngi ch n con ngi l Nhn tha. T v tr con ngich n qu v ch thin gi l Thin tha. T v tr con ngi ch n quv Thanh vn gi l Thanh vn tha. T v tr con ngi ch n qu vDuyn gic gi l Duyn gic tha. T v tr con ngi ch n qu v B-tt gi l B-tt tha. gi l Ng tha. B hai phn Nhn tha v Thintha cn li ba tha sau gi l Tam tha. T v tr con ngi phm phu chthng n qu v Pht gi l Pht tha hay Nht tha.

T v tr con ngi n v tr con ngi mai hu l, ng dng tu hnh Tam

qui ng gii v nhng n np sng hin lnh chn tht ca con ngi. T vtr con ngi n qu v ch Thin, ng dng php Thp Thin vo i sngtu hnh v thin nh t S thin n T thin. T v tr con ngi n quv Thanh vn, ng dng php T tu hnh. T v tr con ngi n quv Duyn gic ng dng php Thp nh nhn duyn tu hnh. T v tr conngi n qu v B-tt ng dng php Lc tu hnh. T v tr con ngi

phm phu thng n qu v Pht ng dng phng php "tc tm l Pht" tuhnh. V nh chng ta mun i n v tr no, khi ra bn xe lin tm xe i vv tr y leo ln, s a chng ta i n ch nh ch mong mun. ?o Phtcng th, ty theo s thch ca ngi m lp nhiu php mn, ng php mnno ng dng tu hnh u kt qu ng nh s nguyn. l phng tinty c ca c Pht trn phng php gio ha chng sanh. Nu ni thng

bn hoi ca Ngi, ch mun chng sanh thnh Pht l mc tiu duy nht.

ao Pht truyn sang Trung Quc li chia thnh nhiu tng phi, mi tngphi y c trn nhng b Kinh hay Lun lm ch yu cho s tu hnh. Nu ni


6/187

rng c c thy mi tng, ni hp theo s truyn b hin ti c bn tng.Hin nay cn bn tng ang lu hnh l Thin Thai tng, Thin tng, Mttng, Tnh tng. Pht gio Vit Nam chu nh hng Pht gio TrungQuc, s lu hnh cc tng phi cng tng t Trung Quc.

V.- TRUYN B

y ni truyn b l i thng vo phng php, khng cn c trn lch s.Nhng li dy ca c Pht c gi l Kinh, bi hai l do: hp l v hpc. Mt chn l d cao siu n u, nu khng ng dng c vo cuci, chn l y tr thnh khng nn tng, ch l lng trn khng trung. Chnl khng p dng c cho ngi s l v ch. Truyn b s v ch tht llm mt iu v ngha. Li Pht dy ng chn l gi l hp l, song li dyy cng phi hp cn c trnh ca con ngi ng thi th h ng dng

mi c. Hp l hp c l hai iu kin khng th thiu trn phng dintruyn b. Nu ch dy thch hp s a thch ca ngi m khng c chn ls a n m tn v ti li. Mt trng trch ca ngi truyn b, phi nhnnh sng sut, khng b li thi hay sai chn l. Chnh y l ngha"ty duyn m bt bin" ca tinh thn i tha. Bt bin l hp l, tyduyn l hp c. Tht l mt hnh nh linh ng i vo cuc i ca chnh

php. Ngi truyn b chnh php lc no cng linh ng m khng saichn l. Bi cuc i l mt dng bin thin, mi thi u mi khc, chngta khng th mang hnh thc c l i vo thi i vn minh. Lm th, chchuc s chn ch ca thin h, khng li g cho mnh, cho chnh php c.

Cng khng th mang hnh thc rt hp thi trang, m b mt chn l. Tyduyn m bt bin, qu l chn l ngn i ca ngi i ra gio ha.

Li na, con ngi sng lc no cng dung ha gia tnh cm v l tr. Tnhcm l qu tim, l tr l khi c. Qu tim v khi c phi nhp nhng haiu th con ngi mi thanh thn an vui. Nghing mt bn no cng lmmt thng bng, khin con ngi d mt bnh thng. o Pht mun cnmi trn nhn gian vi con ngi, s truyn b cng phi lm tha mn hai

phn y. tha mn phn khi c, ngi truyn b chnh php phi

thng ging dy Kinh Lun cho Pht t nghe. Thm nhun trit l cao siuca Pht gio, ngi Pht t mi khi nghi ng khi nghe mt l thuyt khc.S tu hnh vng chi, cng nh hiu thu gio l siu thot ca Pht dy.Gio l l ngn uc sng a ngi ra khi rng v minh u ti. C sntrong tay ngn uc sng, ngi Pht t chc chn s thot khi rng m. tha mn con tim, nhng hnh thc nghi l tn tng nh cha, gipngi Pht t nim tin c sung mn. Nhng bui l ti cha u c mang


7/187

tnh cht tn ngng, ph nhc trong nhng li tng tn u l i thng votnh cm ca con ngi. Tuy cha hiu g v Pht php, ch n cha tngmt thi kinh, ngi ta cng thy lng c nh nhng lng lng. Hocnhng m khuya tnh mch, nhng li tng tn thm trm ha vi tingkhnh ting m nhp nhng, khin ngi nghe tm hn dng nh bay bngtrn khng trung. Tuy nhin nh th, hai phn l tr v tnh cm u phiqun bnh nhau, lch mt bn u l khuyt im ln. Nu ch c l tr mthiu tnh cm tr thnh kh khan. Nu ch c tnh cm m thiu l tr trthnh m tn. Ngi truyn gio phi kho lo qun bnh hai iu ny.

VI.- KT LUN

o Pht c mt th gii ny trn hai mi lm th k, s truyn bny qu tht lu di. S d c nh th, do Pht gio l chn l khng l

thuyt no b gy ni, ngi tu hnh theo Pht gio c kt qu li chthit thc khng nghi ng, phng php truyn b ca Pht gio rt linhng. Chng ta hu duyn hu phc mi c gi nhun chnh php,ng c ph phc duyn ca mnh, mi chng ta phi n lc tin tu. Cthng thc c php v ri, chng ta mi ty duyn li ch k sau. Lmth no cho ngn n chnh php ni tip mi khng tt trn ci th gianny. n n Pht t khng g hn cu chng sanh. S cu thc tnht, phi ngay ci i ny, vi nhng ngi c mt hin nay, khin hchuyn mi kh au tr thnh an lc. Pht gio khng phi ci g xa vi,khng phi s c m vin vng, m hin ti thc t. Nhn nh nh th,

mi c th em o Pht vo cuc i mt cch hu hiu.

Tam Qui

I.- M

Sng trong cuc i mun mt, ngi mun chn ly mt li i, vch ra mtcuc sng y ngha v an lnh, tht khng phi l vic d. Chng ta lkhch l hnh ang ng trc ng t ng nm, m cha bit cui cng cccon ng y s a n u? Chn ly mt con ng i n sut i,

phi khn ngoan sng sut lm mi khi hi hn v mai sau. Nhng m btbuc chng ta phi chn ly, ng nh nhi, ng nghe li xi gic, v yl con ng t ta i khng ai th ta c. Chn k ri s i, l thi cak khn ngoan; nhm mt i cn ph mc n u hay n , l k kh di,mang c cuc i lm mt tr chi. Ngi tr phi nhn k, phi xem xttng tn trc khi mnh ct bc i trn mt con ng no. Qui y Tam


8/187

Bo qu l t mnh trn mt con ng i n tn cng. n tn ung l sut cuc i ca chng ta. Vic lm ny cn phi hiu bit r,nhn thc tng tn, mi pht tm Qui y. Pht nguyn Qui y l chng ta t nh hng cho c cuc i. Nu khng hiu bit g th vic Qui y mtht ngha ca n.

II.- NH NGHA

Tam qui ni l Qui y Tam Bo. Tam Bo l Pht bo, Php bo v Tngbo. Pht l ch c Pht Thch-ca Mu-ni, do trc kia Ngi tu hnh gicng thnh Pht. Php bo l gio php do c Pht ni ra ch dy ng litu hnh. Tng Bo l nhng v tu hnh theo gii lut v chnh php ca cPht.

Ti sao gi l Pht bo?- T mt k phm phu nh chng ta tu hnh thnh Pht tht l chuyn t ctrn nhn gian ny. Th nn trong kinh thng ni Pht ra i kh gp, nhhoa u-m mt ngn nm mi tr mt ln. Bi t c kh gp nn ni l

bu. Hn na, gic ng thnh Pht t bn thn Ngi thot khi sanh tlun hi, em ch gic ng y dy li cho ngi cng ra khi sanh t, liu cao c nht trn gian nn gi l bu.

Th no gi l Php bo?

- Chnh php xut th hi hu do c Pht dy li, ngi nghe rt kh hiukh thu o c. Nhng mt khi hiu, ng dng tu hnh c th chuyni phm phu tr thnh thnh nhn, php nh vy cn g qu bu bng. Phpca Pht dy l chn l, d tri thi gian bao lu chn l y vn rng nginh hn ngc bu. Nhng k ang lc li trong m en, bt thn gp cngn uc, vui mng qu tic th no, ngi hc o gp c chnh phpcng nh th. Ngi ang b chm m ngoi b c, trng thy mt conthuyn n vt, vui mng sung sng qu mn th no, ngi hc o gpc chnh php cng nh th. Cho nn ni "trm ngn mun kip kh tm

gp".

Th no gi l Tng bo?

- Tng l ch cho mt nhm tu s hc theo Pht, sng chung nhau ng tinhthn Lc ha. Sng ng tinh thn Lc ha l vic t c trn nhn gian ny.Bi v ngi th gian sng ua i ginh git hn thua vi nhau, khng bao


9/187

gi h sng ha thun nh th c. Lc ha l: thn ha chung , mingha khng tranh ci, ha ng vui, gii lut ha cng gi, hiu bit hacng gii, li ha chia ng. Su iu ny l tinh thn ca Tng. Nu cngi u trn o vung m khng sng theo tinh thn Lc ha cng khnggi l Tng. trong tp th t bn ngi tr ln, hng ha thun chung sngng tinh thn Lc ha, vic ny rt kh lm i vi ngi th gian. V th,tu s sng khun theo tinh thn Lc ha, tht l mt iu qu bu trn nhngian. V li, trn s tu hnh, cc v y t mnh vi cn phin no, cn dy

bo k khc dp b phin no. Chnh nhng v y c phn no an nthanh tnh, li hng dn ngi n ch an n thanh tnh. Bi l y, gi ccngi l Tng bo.

Th no l Qui y?

- Qui l tr v, y l nng ta. Tr v nng ta vi Pht, Php v Tng gil Qui y Tam Bo. T lu, chng ta mi chy theo dc lc to nghip aukh, nay hi tm thc tnh quyt nh tr v nng ta vi Tam Bo. TamBo l ch cu knh cho i chng ta nng ta, khng cn to nghipau kh, m thng em s an lc li cho chng ta. y l s hi tm tnhgic pht nguyn tr v ca chng ta. S tnh gic ny l nn tng ca lui tr tu, n l bc u trn con ng v qu hng gic ng. t nntng ny vng chc th lu i tr tu mi c lu di. l s h trng catinh thn Qui y.

III.- QUI Y TAM BO BN NGOI

Pht Php Tng l i tng chng ta Qui y. Nguyn noi theo con ngc Pht i l Qui y Pht. Quyt thc hnh nhng li ch dy ca Ngicn ghi trong kinh in l Qui y Php. Thun theo s hng dn tu hnh cachng Tng l Qui y Tng. T y bc i, cuc sng ca chng ta ly TamBo lm mu mc, nhm thng theo m tin ti, khi phi nghi ng ddm nh thu no. Chng ta l hoa tiu, Tam Bo l ngn hi ng. Cnhm theo hi ng m li con thuyn thn mng ca chng ta cho n ch.Song Pht php, ngi Pht t quyt nh tin theo khng cn cht do d,cn Tng th phi cn thn khi nhn lm. Tng l tp on Tng l sngng tinh thn Lc ha, khng phi tnh cch c nhn. Nu mt v s ngra lm l Qui y cho Pht t, chnh v y i din cho tp on. Qui y Tng lqui y vi nhng v s sng ng tinh thn Lc ha, khng phi cuc hnring v s truyn tam qui ng gii cho mnh. Nu v i din truyn qui giiy c tu c hay khng tu c, ngi th php qui gii vn Qui y Tng


10/187

ri. Khi qui y mt v Tng tc l qui y tt c ch Tng, nu v no sngng tinh thn ha hp. Pht t c quyn hc hi tt c Tng chng, khngnn hn hp ni ng thy ca mnh. c vy mi ng tinh thn Qui yTam Bo bn ngoi.

IV.- QUI Y TAM BO T TM

Pht php bao gi cng phi hai mt, Tam Bo bn ngoi l i tng,Tam Bo t tm l bn cht. Nng Tam Bo bn ngoi, chng ta pht trinTam Bo ca t tm. Trong ngoi h tng vin mn cng phu tu hnh,l mc tiu chnh yu ca o Pht.

Th no l Tam Bo t tm?

Tnh gic sn c ni chng ta l Pht bo. Lng t bi thng xt cu gipchng sanh l Php bo. Tm ha hp tho thun vi mi ngi l Tng

bo. Nh Pht bo bn ngoi, chng ta nh thc tnh gic ca mnh, tr vnng ta tnh gic ca mnh l Qui y Pht. Nh Php bo bn ngoi, chngta dy khi lng t bi i vi chng sanh, tr v nng ta vi lng t bica mnh l Qui y Php. Do ch Tng bn ngoi gi li cho chng ta c tinhthn ha hp thun tho, tr v nng ta vi tinh thn ha hp thun thoca mnh l Qui y Tng. Pht Php Tng bn ngoi l tr duyn gip chngta pht khi Pht Php Tng ca t tm. V nh ng thy gio lm tr duyncho a hc tr m mang kin thc ca n. C ng thy gio cn c, m a

hc tr li bing khng chu hc, ng thy cng tr thnh v ch. Cng th,c Tam Bo bn ngoi, ngi Pht t khng c gng nh thc Tam Boca chnh mnh, Tam Bo bn ngoi cng thnh v ngha. Tam Bo bnngoi l iu kin ti thit yu vi ngi Pht t, nhng c c gic nggii thot chnh l kh nng ca Tam Bo t tm. Ch bit c Tam Bo bnngoi l chp s b l. Mt b tin vo Tam Bo ca t tm khng cn bitn Tam Bo bn ngoi, l chp l b s. Ngi Pht t chn chnh phivin dung s l mi khi tr ngi trn ng tu.

V.- NGHI THC QUI Y

Trng tm ch yu trong bui l Qui y, chnh lc Pht t qu trc Tam Bo,ba ln pht nguyn: " t... xin sut i qui y Pht, qui y Php, qui yTng." Cu pht nguyn ny t y lng Pht t pht xut, khng do s p

buc xi gic no. Ba ln pht nguyn nh vy l gieo ht ging vo sutrong tng thc, khin i i khng qun. y l tinh thn t gic tnguyn. Hnh thc nghi l ch gip thm n tng quan trng cho gi pht


11/187

pht nguyn y thi. Khi chng ta tnh gic nguyn theo Tam Bo th i tac li ch. Nu trn ng tu c lc no b v minh che y khng nhTam Bo, chng ta t chu thit thi. Nh Pht khng bt buc chng ta thnhng g nng n khng b o. Ca bu cho ngi nu ng nhn li thc li ch, khng ng nhn th thi, bt buc lm g. Tr ra c hu g,mi bt buc nhng cu th nng khng dm b. Ngi hiu c chny mi thy gi tr chn tht ca o Pht. Tt c s d d p buc theoo, nh Pht hon ton phn i. Mi ngi t nhn thc r rng v oPht ri pht tm n vi o, mi ng tinh thn Pht t. Hiu ri mi theol hnh ng ng vi tinh thn gic ng. Dng thut hay, php l dnngi vo o, l m tn. Dng mi quyn li d ngi ta vo o, l cm d k ngu si, khng ph hp vi tinh thn gic ng. Chng ta c bn

phn gii thch ngi khc hiu pht tm qui y l, ngi truyn o chnchnh. Nghi thc trnh trng trong bui l qui y, ch l tr duyn cho li pht

nguyn ca chng ta c thnh tu vin mn. Nghi l ny khng c nghal Pht s ban n cho chng ta trn i c an lnh.

VI.- KHNG NH LP TRNG

Sau khi qui y Tam Bo, chng ta khng nh lp trng mt cch t r :"Qui y Pht, khng qui y thin, thn, qu, vt." Chng ta nhn nh kcng quyt ch theo Pht l ng gic ng, khng l do g li theo thin,thn, qu, vt. Bi v thin, thn, qu, vt vn cha gic ng, cn b lun hinh chng ta. Song cng c mt s Pht t qui y Pht, m vn chy theo

qu thn. Nhng ngi ny v tham li lc, v thch mu nhim, nn i saing Pht php. Thm ch v s m tn ca h, h tr li knh trng quthn hn Pht. y l hin tng xu xa khch bng quang ph bnh Phtgio.

"Qui y Php, khng qui y ngoi o t gio." Chnh php ca Pht lchn l, cu gip chng sanh mt cch thit thc, nh ng thy thuc ivi bnh nhn. Hiu c l chn thc ny, cn l do g chng ta chy theongoi o t gio. Chng ta t nhn mnh yu chung chn l, cu mong s

thot kh thit thc, ngoi o t gio cn g hp dn c chng ta. Ch cnhng k ba phi nghe u chc , mi c nhng hnh ng i thay v lnh vy. D c nhng php t ngoi linh thing mun g c ny, chng tacng khng khi lng tham theo h. Hoc h c nhng phng thuc linhmu nhim bnh g cng cu khi, l Pht t chn chnh th chu cht chkhng cu xin. Thn ny c gi gn kho my, cui cng cng tan hoi, lcvo ng t kip kip kh ra khi.


12/187

"Qui y Tng, khng qui y bn d nhm c." Chng ta chn la nhngv hin c nng theo, khin i mnh v gn vi c hnh. Bn d nhmc i vi ngi bit o cn phi trnh xa. Bi v "gn mc th en gnn th sng", hay "gn tanh hi mnh b hi ly, gn vt thm tho mnhc thm ly". V th, chng ta phi can m i ng ng ca mnh chn, d c b khinh khi m l, ta cng c th m i. Bi v chng ta u

phi l k m qung, m nh b ci tt gn ci xu. Khng nh lptrng r rng l ngi c ch cng quyt. Nu ngi tu hnh m thiu ch ny, d b gi lung lay.

VII.- KT LUN

Qui y Tam Bo l nn mng ta nh gic ng, l nc u trn cy thang giithot, l nhng bc u trn con ng v qu hng v sanh. Mun ta

nh vng chc, cn phi c nn mng kin c. Cn vt tt cy thang giithot, nc u phi bc cho vng. Thch s an lnh qu hng v sanh,nhng bc u trn con ng tr v phi i cho ng. Thiu nn mngTam Qui th ta nh gic ng khng sao xy ct c. Khng c nc u,kh ai c th leo tn cy thang gii thot. Nhng bc u trn con ngv qu sai, trm ngn bc sau cho n cng i cng sai. V th, Qui yTam Bo c tm quan trng v cng. Mi ngi mun n vi o Pht

phi t ca Qui y m vo, khng nh th th hc Pht mt cn bn. Bi nng mt vai tr quan trng nh vy, nn ngi Pht t phi thn trngtrong vic pht nguyn Qui y. ng v l Qui y cho c phc, cho khi bnh

hon, cho Pht gia h qua tai ch..., u l l do m tn tri vi tinh thn tgic t nguyn ca o Pht.

Ng gii

I.- M

Con ngi l i tng ca o Pht, bao nhiu lut, bao nhiu php mn,c Pht u v con ngi lp by. em li s an vui hnh phc cho conngi, l mc tiu chnh yu ca o Pht. Song quan nim o Pht, khng

phi c nhiu ca ci, nhiu tnh yu v.v... l con ngi c hnh phc.Hnh phc l ngi sng bit tit ch, bit tn trng hnh phc ca mingi, bit thnh tht thng mn nhau. Mt dn tc vn minh l bit tntrng sanh mng ca nhau, tn trng nhng quyn t do cn bn ca conngi. V th, ng gii l nn tng cn bn em li hnh phc cho conngi, xy dng con ngi sng ng ngha vn minh ca nhn loi. Ng


13/187

gii l c bn o c ca ngi Pht t, khi bt u bc chn trn conng gic ng gii thot. Thiu cn bn o c ny, d chng ta c nio c cao siu n u cng l li ni rng. S tu hnh thit thc phi gydng c bn trc, sau mi tin ln nhng bc cao siu. l tm quantrng ca ng gii.

II.- NH NGHA

Ng gii l nm iu ngn cm do c Pht ch ra, bo cc Pht t phi tunhnh theo. Sau khi qui y ngi y t nhn l t Pht, t cchmt Pht t cn phi gn gi nm gii. Nm iu rn cm ny, Pht vthng xt chng sanh m ch ra, ct khin i sng h c an lnh hnh

phc. Gn gi nm gii ny l v mnh, khng phi v Pht. Hnh thc nmgii:

1. Khng st sanh: Khng st sanh ngha l khng c git hi mng sngca con ngi. Chng ta t qu sanh mng ca mnh, v l li st hi sanhmng k khc. Trn l cng bng nhn o khng cho php chng ta lmvic y. Nu lm, chng ta tri l cng bng thiu lng nhn o, u cnxng ng l t Pht. Git hi mng sng ngi c ba: trc tip git, xi

bo ngi git, ty h trong vic git hi. Pht t khng t tay mnh gitmng ngi, khng dng ming xi bo c thc k khc git, khi thy hgit hi nhau ch mt b thng xt khng nn vui thch. l gi giikhng st sanh. Nhng suy lun rng ra, chng ta qu trng mng sng,

nhng con vt cng qu trng mng sng, lng cng bng trn n ccloi vt, nu khng cn thit, chng ta cng gim bt git hi sanh mng cachng.

2. Khng trm cp: Ca ci ti sn ca chng ta, khng mun ai xm phmn, ca ci ti sn ca ngi, chng ta cng khng c git ly hay lnly. Bi cp git hay ln ly ca ngi l hnh ng tri nhn o, phmlut php chnh quyn, phi b trng pht. Trm cp l do lng tham lamc c, ch ngh li mnh, qun ni au kh ca ngi, mt c cng bng vnhn o, ngi Pht t quyt nh khng c lm.

3. Khng t dm: Ngi Pht t c v chng i bn nh mi ngi thgian khc. Khi c i bn ri tuyt i khng phm n s trinh bch ca kkhc. Nu phm th mc ti t dm. Bi v y l hnh ng lm au khcho gia nh mnh v gia nh ngi, to thnh nguy c tn gia bi sn. Domt cht tnh cm ring t ca mnh, khin nhiu ngi kh au lin ly,


14/187

qu l thiu lng nhn. bo m s an n ca gia nh mnh v hnhphc ca gia nh ngi, Pht t nht nh khng phm t dm.

4. Khng ni di: Ni li tri vi s tht mu cu li mnh, hoc hingi l ni di. Do ng c tham lam c c, s kin xy ra th ny li nith khc, sa tri lm mt, i phi thnh quy, khin ngimc ha. Ngini nh th tri vi o c, mt c lng nhn, khng xng ng l mt Phtt. Pht t l ngi o c nn n ni c mu mc, thy bit th no nithng th y, khng iu xo di tr. Tr trng hp v li ngi li vt,khng n ni tht ngi b hi hoc kh au, do lng nhn cu ngi cuvt ni sai s tht m khng phm. Khng ni di l gi lng tin i vi mingi chung quanh.

5. Khng ung ru: o Pht ch trng gic ng, mun c gic ng

trc phi im m tnh sng, ung ru vo gan rut nng bc, tm trquay cung, mt ht bnh tnh khng cn sng sut, tri hn mc ch gicng. Chnh v nng bc cung lon, c nhng ngi khi say sa ti li hcng dm lm, xu xa g h cng khng s, mt ht lng tri. V th, ngi

bit o c phi trnh xa khng ung ru. Ung ru chng nhng lmmt tr khn, li gy nn bnh hon cho thn th, cn di hi cho con ci sauny n n. Qu l mt ha hi cho c nhn v x hi. Ngi Pht t v snghip gic ng, v li ch cho mnh cho ngi quyt hn khng ung ru.Tr trng hp mc bnh y s bo phi dng ru ha thuc ung mi lnh,Pht t c ung thuc ru n khi lnh bnh th chm dt, cn phi trnh

cho ch Tng bit trc khi ung.

III.- LI CH BN THN

Ngi bit gi gn nm gii to thnh cn bn o c v s an lnh chobn thn. Khng st sanh, bn thn ta khng b ngi git, hoc t ti v gitngi, cng khng c th hn v n mu vi nhau. Th l sng chng takhng kinh hong s hi do th hn gy nn. Khng trm cp, bn thn takhng mc ti t v trm cp, u hay i n ch no khi s ngi theodi nghi ng. Ti lui t do, n i an n, khng phi hnh phc l g? Khngt dm, bn thn ta khi phi lao thn tn tr, khi s ai bn tn d hay, mingi u tn nhim v tin cy ta. Bn thn ta trinh bch, khin ngi t qumn. T mnh an n, gia nh cng an n. Khng ni di, chnh ta khng

phi hi hn, li ni t c gi tr, gy c nim tin ca mi ngi. Ngihay ni di s b x hi nh gi thp, xng iu g u b nghi ng, lmvic g t ai tn tr. Khng ung ru, chnh ta khi b ci t in cung mt


15/187

tr, khi gy cho c th bnh hon suy yu, khi b ngi khinh thngtrong lc say sa. Tri li, bn thn ta im m bnh tnh, thn th khemnh, i vi mi ngi u c qu knh, sanh con cng thng minh sngsut. l li ch bn thn ngay trong hin ti. Nu v mai sau, khng stsanh thn trng kin sng lu; khng trm cp, c ti sn sung tc;khng t dm, thn th p ; khng ni di, n ni khn ngoan mi ngiyu chung; khng ung ru, tr tu sng sut.

IV.- LI CH GIA NH X HI

Mi ngi trong nhn loi u t nhn sanh mng l ti thng. Bit tntrng sanh mng l np sng vn minh, ch p trn sanh mng l con ngid man. Bit gi nm gii l ngun hnh phc ca gia nh, l np sng vnminh ca x hi. c Pht nhn thng vo con ngi, em li cho con ngi

mt i sng an lnh, mt gia nh hnh phc, mt x hi vn minh, Ngich ra nm gii.

Sanh mng l gi tr ti thng ca con ngi mi ngi u phi tn trng,v tn trng sanh mng con ngi, Pht cm Pht t khng c st sanh.Sanh mng con ngi c tn ti vng bn, nh ti sn nui dng, v tntrng ti sn ca ngi, Pht cm Pht t khng c trm cp. S sngca con ngi cn c gia nh, gia nh l t m ca nhn loi, t m y blung lay l mt hnh phc, v tn trng hnh phc ca gia nh, Pht cmPht t khng c t dm. S sng chung ng trong gia nh v ngoi x

hi cn phi tin tng nhau, thiu lng tin th khng th thng cm thn yu,v em s tin yu li cho mi ngi, Pht cm khng c ni di. Trt tca gia nh v x hi l s an n, mt duyn c gy xo trn trong gia nhv ngoi x hi l lm mt trt t chung, v tn trng trt t ca gia nh vx hi, Pht cm Pht t khng c ung ru.

Ch trong nm gii thi, nu gia nh no gn gi trn vn l gia nh y chnh phc, trn thun di ha, tin yu thun cn. Nu mi ngi trong xhi ng dng trit l mt x hi vn minh, chan ha s cm thng vthng mn. Chng ta v li ch bn thn, v hnh phc ca gia nh, v san lc ca x hi, n lc gn gi nm gii. Gn gi nm gii l tn trngnhn bn, l np sng vn minh, l nn tng o c vy.

V.- KT LUN

S kh au tt ca con ngi khng g hn, khi h ngh n sanh mngh b e da, tin ca h b mt mt, ngi yu h b xm phm. Chnh y


16/187

l ni thng kh khc nghit nht ca con ngi. V cu kh em vui li chocon ngi, Pht cm ngi Pht t khng c lm ba iu y. Tnh thngvnh vin khng c, nu con ngi khng tin tng v cm thng nhau.iu ny cng l ni au kh th yu ca con ngi. Bi v trong cuc sngm khng c tnh thng, l loi ngi ang lc loi gia bi sa mc haychn rng hoang, cn u s m bc thn yu chia st cay ng ngt bi.Mun em tnh thng cho nhn loi, trc tin phi c tin tng thng cmnhau, nn Pht cm ngi Pht t khng c ni di. Chnh bao nhiu ,chng ta thy lng t bi lnh lng ca c Pht. Tinh thn cu kh banvui ca o Pht th hin r rng trong nm gii ny. V thng mnhthng ngi, Pht t chng ta phi c gng gn gi v khuyn ngi gngi. l cn bn ca o lm ngi hin ti v mai sau.

i l cha

I.- M

Ngi xa ni "lm vic c ngha do tm tnh ng, lm vic v ngha do tmm m". Chng ta thao thc c m c th gi rnh i cha c nghenhng li ch dy o l ca Tng, Ni. Qu l do tm tnh ng lm ng cthc y chng ta. Nu chng ta mong c lc rnh n h trng, li tuim, chnh do tm m m lm ng c thc y chng ta. Chn ly mthnh ng c ngha l lm theo, ch thc l ngi tr. Chy theo nhnghnh ng v ngha h hn, qu l k ngu. c mt trn ci i, chng ta

phi chn ly mt li i a i mnh n ch rng ngi ti p. V l,chng ta mi ua i theo s n mc vui a, n mt ngy kia thn ny sphoi, t ta ngh sao v thn phn mnh? V th, s i cha l Pht l mt viclm do ng c tnh ng thc y, vi mt tinh thn c gng vn ln, gydng cho mnh mt ngy mai sng p.

II.- I CHA

Mc ch i cha khng phi l cng ly, m v hc hi chnh php, tptu c hnh. Ngi Pht t mi n vi o cha thm nhun Pht php,nu khng c s ch dy ca Tng Ni th lm sao hiu o tu hnh. Munhiu o l, Pht t ti lui T vin tha hi hc tp l s ng nhinkhng th thiu. V s sng bn rn ngoi x hi, Pht t u th ginghin cu gio l, ch gp Tng, Ni trong na gi, mt gi, Pht t c thhc c nhiu iu trc kia cha bit. V th, n cha gp Tng, Ni l


17/187

iu thit yu khng th thiu, i vi mi Pht t ti gia. i cha c haitrng hp, i cha ngy thng v i cha ngy l va.

i cha ngy thng: Bt c ngy no thy rnh vic nh, ngi Pht t cth i cha. Khi i cha, Pht t phi nhm thng mc ch tha hi o l.V hi o l, Pht t phi ghi li nhng iu g mnh cha hiu em rahi. Mi ln n cha, Pht t phi c t nht i ba vn tha hi Tng,

Ni. Nhng vn y, hoc do thy np sng sanh hot nh cha cha hiuem ra hi, hoc c trong kinh sch ch no khng bit em ra hi. Bittha hi nh vy, ngi Pht t hc o rt chng tin. i cha hi o lng tinh thn hc vn ca ngi Pht t.

Nhng cng c nhng khi khng v hi o m vn i cha. y l trnghp v ua chen trong cuc sng, ngi Pht t thn kinh b cng thng, vi

vng b vic n cha. n y ngi yn trn tng di bng mt tncy, nghe ting gi th tho trn ngn cy, ging chim lu lo trong cnh rm,khung cnh tch mch ca nh cha, khin tm hn lng xung thn kinh duli. Khng cn gp ai, chng mng tha hi, ch cn mt ngm my ci tngxanh, mi ngi mi hng nh ca hoa lan, hoa nguyt qui, ngi t lngta bn vch cha, chng ta cm nghe lng nh nhng khoan khoi, nhnggi pht ny gnh n i on oi i vai bng dng nh qung mt. Chnhcnh c liu tch mch ca nh cha gii ta xoa du phn no ni bc dcno phin ca Pht t.

n cha ngy l va: Cng Pht t vi nhau nh con mt cha, nhng ngyl va l ngy huynh sum hp. Ngy thng mi Pht t c hon cnhring gia nh ring, t khi gp c nhau thm hi s tu hnh, nhc nhnhau v c hnh. Nhn ngy l va cha, ton th Pht t t hi v cngthm hi nhau trong tnh o bn, cng gii by nhau v kinh nghim tuhnh, tht l mt c hi qu bu. Chng ta u khng nghe ng cha chng ta ni "n cm c canh, tu hnh c bn". on t di mi cha, huynh ngi gn nhau m o mt thit thn tnh, y l mt nim vui dt dunhau trn con ng o c. Mn thng nhau, on kt nhau, khch l

nhau, cng n lc leo ln cho n tn nh ngn gic ng.Cng cao c hn, khi chng ta nghe Tng, Ni k li hnh trang nhum mit bi m mu gic ng ca ch Pht, B-tt, hoc nghe gii thch gio lcao siu thot tc ca Pht dy, lm sng t thm ng li tu hnh. Tht lnhng c hi him c Pht t thm nhun chnh php. Vng mt trongnhng ngy l va, l mt thit thi ng k ca ngi Pht t. C nghe gio


18/187

l, c hc cng hnh ca Pht, B-tt, Pht t mi bit phng hng tuhnh, mi thy nhng gng sng ngi noi theo. D qui y my minm, khng chu hc hi gio l, khng sing nghe ging dy, Pht t nyvn m mt khng hiu g v o Pht. L Pht t phi t ra xng ng vidanh ngha ca mnh, ngha l hc v hnh ng vi ng li Pht dy. Vth, i cha nghe ging l iu ti cn thit ca ngi Pht t.

III.- L PHT

Ly Pht khng v van xin tha ti, khng v cu mong ban n, ch v qu knhmt ng lng t bi trn tr, tr gic ng vin mn. V qu knh cng c trtu ca Pht nn chng ta ly Ngi. Ly Pht thy mnh cn thp thi titin, b ht nhng thi ngo mn cng cao. Qu knh gng cao c ca Pht mnh noi theo. Phc c ly Pht l ti ch .

L Pht v dp ng mn - Bn cht con ngi chng ta lc no cng t caot c, vnh vo nghnh ngang. l tnh xu khin mi ngi chn ght,tiu mn cng c. Pht t bit c ci d ny, knh ly Pht, B-tt, cc

bc tn tc, dit tr tm ng mn ca mnh. Knh ly cc ngi l t mnhthy khng b kp cc ngi, bit mnh thp th tnh ngo mn t t bin mt.Khi ly cc ngi khng mong mt n sng no, ch v mt lng knh trngc hnh ca cc ngi, t thy mnh hn h thp thi, th l mi cng c t pht sanh. Bi a n trm th phc k n trm gii, chng v s th ntay v ch, knh trng Pht, B-tt, cc bc tn tc t nhin chng ta c d

phn trong y ri. Qu nh cu ni "knh thy mi c lm thy". Chng tamun dp b nhng tnh xu, tp tnh c hnh, knh l nhng bc chnh l iu cn thit vy.

L Pht v noi gng - Knh ly Pht, chnh v chng ta mun hc i noitheo gng ca Ngi. Ti sao chng ta phi hc i theo gng c Pht?Bi v, Pht y mi cng c, tr tu t bi vin mn, nn chng ta

phi hc theo. y chng ti n c mt cng hnh nh xu ca Ngi, thxem chng ta c theo kp khng?

Mt hm, c Pht mt mnh mang bnh bt vo thn xm kht thc, bngc mt ngi ngoi o bit Ngi v bit r Pht i n u t t cachng u b o qui knh Pht. Ni tc, ng i theo sau lng Pht m l iu, Pht vn chm ri tin bc u u khng mt li i p. n ung, ng ta chy n trc mt Pht, chn li hi: C-m thua ta cha?Pht ung dung tri ta c xung t, ngi kit gi c bi k:


19/187

K hn th thm onNgi thua ng chng ynHn thua hai u xy c an n ng. -- (Kinh Trung A-hm)

Ngoi o hi li n nn l t.

Th hi hnh ng ny ca c Pht, chng ta c ai dm t ho cho mnhlm c. Nu em danh vng gi tr so snh, c Pht l mt v gio chtrong tn gio, mt v Thi t th gian, chng ta hin nay l mt tn trong tn gio, mt k tay trng th gian, c Pht b m l m khng tcgin, chng ta b m l c tc gin chng? Nu chng ta khng tc gincng cha dm b vi c Pht, v gi tr danh vng ca chng ta c ra quig. Hung l, b m l chng ta lin ni gin m m. Nhn li c Pht thxem chng ta cch Ngi bao xa? Th th ly Ngi bao nhiu mi xng ng

trong vic noi gng theo Ngi? n nh tm t bi, tr gic ng ca Pht,snh vi chng ta tht l tri cao vc thm. i i knh l Ngi, cng l cihnh din ca chng ta, bit knh ngi ng knh. Th m, c mt t ngithy chng ta ly Pht, h t v ngo ngh. Hy nghe cu chuyn i pny:

Mt em gi i cha l Pht, l xong em va ra n sn cha, gp mt qunnhn ng ngm cnh. Thy em, qun nhn lin hi: em i u th? B gip: em i cha l Pht. Qun nhn hi: tng Pht bng g bng xi mng,em l ci g? B gi hi li: doanh tri anh mi sng c cho c khng?

Qun nhn p: sng no cng cho c. B gi hi: c bng vi bng mu,ti sao phi nghim trang cho? Qun nhn p: cho tinh thn T qucc tng trng qua l c, ch khng phi cho vi mu. B gi ni: Cngth, em ly tinh thn t bi gic ng ca Pht c tng trng qua hnhtng ch khng phi ly g ly xi mng. Qun nhn nh thi.

VI.- KT LUN

Chn mt hnh ng c ngha l con ngi tnh sng. Khi nhn nh kvic lm ca mnh, d c b ch khen, chng ta vn an n thc hnh. Ch cnhng k xu thi, thy ai khen ci g chy theo ci ny, mi bng hong khi

b ai ph bnh hnh ng ca mnh. i cha ly Pht mang sn nhng ngha ca n, d c ai ch l m tn..., ta vn an nhin. o c c haykhng, do lng ta bit knh trng ngi o c hay khng. Do lng knhtrng mi thc y chng ta hc i v bt chc theo ngi c hnh. LyPht l ng c y mnh chng ta tin mi trn ng gic ng.


20/187

Sm hi

I.- M

Mc bnh ung nht lm m trong thn, ngi bnh cn phi gan d mi gii

phu s m ra v co ra m mu cho sch, c th th bnh chng lnh. Nubnh nhn hn nht khng dm cho m, p lu ngy, ung nht c thlm nguy him n tnh mng. Cng nh th, ngi tu l phm nhng iuti li, gan d n nhng bc c hnh thnh tm pht l sm hi th ti lichng sch. Ngc li, k y hn nht c mt b che giu, ti li cng ngycng trm trng, n mai kia c th sa a khng th cu. Chng ta l phm

phu, l k ang tp tu, khng sao trnh khi nhng iu sai lm ti li, chqu ch c li bit thnh tm sm hi, khng dm ti phm, khin ti lisch dn cho n ngy no hon ton thanh tnh. Hn nht khng chu

sm hi l k chp nhn s lui st ca mnh, t hy b i sng tu hnh cachnh mnh. Sm hi l phng php sch tin mnh m nht, i vi ngichn tht tu hnh, b sm hi kh ai t phm phu tin ln thnh c.

II.- NH NGHA

Sm hi l n nn hi ci. Nhng ti li lm, chng ta h thn, n nnkhng dm ti phm; nhng ti li ang lm v s lm, chng ta ha sa ikhng lm. Khng phm ti c, khng to li mi, l ch yu ca php smhi. Sm hi cng ni l pht l sm hi. Pht l l vch trn nhng ti li

mnh lm phi by trc bc c hnh thnh tm sm hi. Lm th, dotm h thn, cu tin mi dm gan d n trc bc c hnh phi by htti li ca mnh cu xin sm hi. Gi tr cn bn nht l, h thn v cu tin,hai tm ny l ng c chnh yu trong vic sm hi. V h thn v cu tinchng ta mi sm hi, sau khi sm hi dt khot khng ti phm gy tona. Trng tm ca sm hi l ch ny.

III.- HNH THC SM HI

Sm hi tng t ngha xin li ca ngi th gian. Ngi th gian l phm

lm li vi ai khin h phin mun, bit mnh c li gan d n xin li, lilm y lin c tha th, nu ngi rng lng, hoc gim bt bun phin,nu ngi c chp. Bit nhn li mnh v gan d i xin li, qu l ngi tin

b ng khen. Ngi tu cng th, nu v ba nghip khng kho gn gi, cngn ng hnh ng lm cho ngi chung quanh mnh phin no, nhn rli mnh, gan d n ngay ng s thnh tm sm hi. Nu ngi tht tu


21/187

hnh, khng ai chng tha th cho ngi bit li sm hi. Th l ti lilin dt sch.

Nu ngi tu v si m che y l phm nhng gii ca mnh th, cn phih thn gan d n trc nhng v c hnh pht l sm hi. Do lng thnhca mnh v nh s chng minh ca bc trng thng, chng ta n lc cgng khng ti phm nhng li lm c v khng to ti li mi. Cc bc chnh khng th tha ti li cho chng ta, song nh cc ngi lm i tng caoqu khin nhng li ha nguyn ca chng ta c thm sc mnh, cho n ci khng qun. Bit n nn li c, khng to ti mi, y l l do ht tica ngi sm hi.

Trn ng tu hnh, chng ta thy chng nhiu thun t, hoc trong khipht nguyn tu hnh gp ton nhng tr ngi, hoc thn th bnh hon ngn

tr s tu, hoc tc nghip c duyn khin m mt ngu ti... gp hon cnhny, chng ta nn n trc hnh tng Pht, B-tt thnh tm sm hi. Binhng nghip duyn i trc, hin nay chng ta khng nh khng bit, chthy nhng hin tng bt tng, nhn ra mnh cn nhiu c chng, ntrc Pht, B-tt thnh tm sm hi. Vi lng thit tha tm chn thnh,chng ta nh l Pht, B-tt, qu gi ch thnh pht ln nhng li ch thitsm hi v ha nguyn, cu Pht, B-tt chng minh. Bi lng thnh khnthit tha ny, nn sm hi ti li chng sch. Li vn sm hi nhng nghipchng c thu gn trong bn cu ny:

Xa con to bao c nghipu bi mun thu tham sn siT thn ming m pht sanhTt c, nay con xin sm hi.IV.- TINH THN SM HI

Sm hi ng ngha ca n phi c tm h thn v cu tin. V h thn,chng ta khng th cha chp ti li mi, cn thnh tm sm hi ri mi ann. Vi tinh thn cu tin chng ta phi dt khot nhng li lm qua bngcch sm hi, vui v tin ln con ng o ?c. C th, s tu hnh tinhtn khng b chng ngi. Bi h thn v mong mi vn ln, sau khi smhi, chng ta tuyt i khng ti phm nhng li c. Chnh khi sm hikhng phi b ai bt buc, ch do tm h thn thc y, ch thnh tha thitsm hi. Lng ch thnh tha thit s gip chng ta sch ht mi ti li.


22/187

Tuy nhin, thnh tm sm hi l ng khng c ti phm li y na,song v hon cnh bt kh khng, hoc v tm yu mm chng chi khngli, ri dm li vt xa. Th d lm ri, nhng chng ta cng thnh tmsm hi ng nn. Cn bit sm hi, chng ta cn thy l ti li, nu

bung xui lun, ti li cng ngp u. V th, c khi mt li phm n iba ln, ln no chng ta cng vn mnh dn sm hi, ng v t i khngdm sm hi nhng li ti phm, t i ny l gc khin ta bung lung tt.

Tinh thn sm hi buc chng ta phi thnh khn thit tha, h thn cu tin,vch trn nhng li lm lm, cu xin sm hi. V vy, khi sm hi ngs phi cn cu tha thit, li l trnh by chn thnh rnh r thit yu, phtnguyn cha ci mt cch mnh dn, mi ng ngha sm hi. Nhng gny cc cha c theo l xa, chiu mi bn v chiu ba mi t chc ly

sm hi Hng Danh, sau khi ly qu xung tng nguyn bn vn dch mch Hn, Pht t c thuc lng m khng hiu bit g ht. Nh th, c lytng xong gi l xong thi sm hi. Sm hi nh th mt ht tinh thn caoc, ngha thm su ca n. Hng ngy Pht t lm nhng ti li g cngc, min n ngy mi bn v ba mi i sm hi mt thi l sch. Qul mt vic lm ly l khng ng tinh thn o Pht.

V.- LI CH SM HI

Nu ngi phm ti mt lng thnh khn thit tha sm hi, sau khi sm hi

tuyt i khng ti phm, ngi ny cha phi l thnh, nhng l bchin. Bi v tt c th gian ny c ai khng c ti li, ch khc nhau nhiuhay t, bit cha ci hay khng bit cha ci y thi. c ti li m bit nnn hi ci, ti li y s gim xung dn dn, cho n ht, ngi nh thkhng phi bc hin l g? Cho nn trong cuc sng ny, chng ta ng ihi mnh hay mi ngi khng c ti li, ch cn khi l phm ti li mnhcng nh mi ngi phi h thn n nn thnh tm sm hi, nguyn chaci hn sau ny. c th, chng ta u l con ngi tin b, l k s vnln bc Hin Thnh mai kia. Sm hi mun ht ti phi nhm thng ng

c chnh yu ca n. Nh bi k ny:Tnh ti vn khng do tm toTm nu dit ri ti sch trongTi trong tm dit c hai khngTh y mi l chn sm hi.


23/187

Hnh ng n cp n trm, t n khng th thnh nghip phi do lngtham thc y. Lng tham l ng c chnh yu ca hnh ng trm cp.Th nn ni "tnh ti vn khng do tm to". Lng tham dt ri th hnhng trm cp lm g cn. Qu l c tm c ti u sch, s sm hi nymi l chn chnh sm hi. Chn chnh sm hi th ti li no m chngsch.

Hoc khi sm hi th thnh khn tha thit, song sau li mau qun thnhthong li ti phm. Ti phm li sm hi, nm ln mi lt nh vy, tuyti khng sch c, m do bn ch sm hi n cng mn dn. y c th ltrng hp ca hng trung bnh chng ta. Chng ta cha c mt ln smhi l dt khot khng phm, m lu lu li ti phm ti c. ng thi chng nn lng, chng ta li dp u sm hi na. Bit nh th l d, song d

phi chu d ch sao; bit d chu d cn hn ngi khng bit khng chu.

C sm hi l c suy gim tiu mn, chng ta hng ngy mang tm h thn,lng thit tha sm hi mi. Nhc i lp li i ba mi ln, n cng c scmnh, y l hnh ng thp mnh khin tm ngo mn tiu mt, lu ngycng c cng c y . Dm sm hi cng l mt vic lm can m, nl sc mnh y chng ta tin ln. Tu m khng gan d sm hi, qu lngi hn nht che du khng th no tin ln c.

VI.- KT LUN

Ngi i a s c ti li tm mi cch kho lo che giu p im chongi khc ng thy li mnh, chng ta c li can m nhn chu v canm phi by cho ngi khc bit sm hi. Th vt hn ngi imt bc ng k ri. Hung l, bit li ri n nn h thn quyt tm cha ci khi phm li ln th hai, ngi ny hn i theo bc ng ca HinThnh. Cn bn ca s tu hnh l sa i nhng iu d, nu chng takhng cn d th ai cn tu. Sa i nhng i?u d, sm hi l thng sch.

Ngi bit sm hi, l bit tu, ngc li c li m khng bit sm hi, d cmang hnh thc nh tu k y cng cha bit tu. Sm hi vi mt tm chthnh, vi mt lng tha thit, xu h nhng li lm, qu quyt khng ti

phm, ngi ny khng cn ti li no m chng sch. D c to ti baonhiu, h vn l ngi tt mai sau.

Cng dng Tam Bo

I.- M


24/187

Thy ngi lm vic lnh vic phi, mnh tn thn bng li, hoc gp mtphn cng, gip mt phn ca thnh tu cng vic lnh y. Qu l nginy c lng lnh ng qu ng mn. Hung na, Tam Bo l cy cua chng sanh t bn m qua b gic, Tam Bo l con thuyn cu vtchng sanh ang chm trong b kh a n b Nit-bn, Tam Bo l ngnn sng soi ng cho chng sanh khi lc trong rng ti v minh. Ngi

pht tm tn tr bi b t p cho Tam Bo thng cn th gian th cngc bit bao k xit. V Tam Bo thng cn th gian, chng ta pht tmcng dng, qu l vic lm t li li tha y .

II.- NH NGHA

Cng dng l nui dng khin Tam Bo hng cn i. Tt c nhng sbo bc gip gn gi Tam Bo thng cn u gi l cng dng.

Tam Bo l Pht, Php v Tng. Pht qu kh, ch cn li hnh tng.Php bt ngun t ch Phn n ch Hn cn nm sn trong kho tng nhcha. Tng l nhng tu s tu theo Pht hc chnh php. Chnh nhng v nyc bn phn gn gi hnh tng Pht cn, phin dch ging gii chnh php.Tam Bo u qu knh, song h trng nht l Tng. Nu khng c Tng aign gi cha chin, ai ging dy chnh php? Th nn, cng dng Tam Bol ni chung, m h trng l Tng. Tng chng cn l Tam Bo cn, Tngchng mt th Tam Bo cng vng bng. V th mi s cng dng u tnng vo Tng, vi mc ch Tam Bo tn ti nhn gian.

III.- CNG DNG SAI LC

Th m c nhng ngi cng dng mt cch lch lc mt ht ngha cngdng. Nh c mt Pht t i cha n thy Tr tr xin cng nm ng, lin c nghe hi "cu ci g", Pht t ng ngc. Thy Tr tr hi thm "cuan hay cu siu", Pht t bp u suy ngh p "cu siu", ri bin mt dctn vo s cu siu. Pht t ny nh th, Pht t khc cng th. thnhthng l, cng cha l phi cu siu hay cu an. Cu an cu siu cho bnthn mnh, cho gia nh mnh, cho thn thuc mnh, s cng y qu l vmnh. V mnh m i cha, v mnh m cng cha ch thc l tham lam chk. Nu mang mt tm nim tham lam ch k n vi o, cha xng ngmt Pht t. Ci h d ny ti ai? Chnh ti ngi hng dn ch li sailc.

n phn ng thy, do Pht t cu siu cu an nn c tin. ng tin nysau mt thi kinh cu nguyn xong, ng t coi nh trn quyn s dng


25/187

khng c tnh cch e d s st g c. Nu mt bui l cu nguyn c Phtt cng nhiu tin, th l ng mc tnh phung ph, v t cho do cng tngcng ca mnh m c. Th th i tu hnh ct v gic ng gii thot, vtnh tr thnh ngi tng kinh mn. Ngi tu ct x ph cu bn, x thncu o, bin thnh k th hng. Tri vi mc ch xut gia, tr thnh kh hn, chnh v nhn ng tin phi php. Cu nguyn l mt iu ph thucnh nht trong Pht php, v n khng phi l chn l. Th m, ngi ta thi

phng n ln, ri c i ngi tu gn nh ht tm mi phn trm (80%)Pht s u nm trong nhng l cu nguyn. Truyn b mt iu khng phichn l, t hn chnh php phi chu suy i. Ngi c trch nhim hngdn Pht t m mt b c xy cho s cu cng, l a h vo rng su mtn, gy thm lng tham lam ch k cho h. Qu l k to thm ti li, chkhng phi ngi tu hnh.

IV.- CNG DNG NG PHP

Ngi Pht t chn chnh khi pht tm cng dng Tam Bo, ch v mongcho Tam Bo thng cn th gian a chng sanh ra khi au kh mlm. Nu n cha, Pht t cng nm mi ng, Tng, Ni c hi cu iug, Pht t nn tha: "Chng ti ch cu mong ch Tng, ch Ni nhn mntnh ti ny c phng tin an n tu hnh, hu truyn b chnh php lich chng sanh." Ch v Tam Bo v chng sanh m cng dng, y l tmhn cao thng qung i v tha. Lm vic b th cng dng cao p nhvy cng c lm sao gii hn uc. V Tam Bo thng cn th gian

lm li ch cho chng sanh, trong chng sanh c bn thn mnh v thnquyn mnh ri. Qun mnh ch ngh n ton th chng sanh, khng philng li tha v b bn l g? Vi mt lng v tha rng ln nh vy, d mts tin nh, mt vt dng mn em cng dng cng l phc c v bin.Cho nn ni "Pht dng tm".

Tng, Ni nhn s cng dng chn chnh ca Pht t, t nhin thy mnh cmt trng trch ln lao v cng. Lm sao tu hnh tinh tin? Lm sao truyn

b chnh php li ch chng sanh? xng ng th nhn nhng th cng

dng ca Pht t, ch cn n lc tu hnh, c gng hc tp hin ti v vlai lm li ch chng sanh. Nu hin i, Tng, Ni, khng lm trn hai vicny, c th mai kia phi mang lng i sng tr n tn th. Bit nh th,hiu nh th, Tng, Ni lm sao dm li lng l l trong vic tu hnh hc tp.Th l, nh s cng dng chn chnh ca Pht t thc y Tng, Ni cgng cng c gng hn trong nhim v thing ling cao c ca chnh mnh.Thy mnh thiu n, mi c gng lo n tr bng cch n lc tu hnh v


26/187

sanh, y l mc tiu c Pht bt Tng, Ni th nhn cng dng caPht t. Tng, Ni l ngi c bn phn hng dn tn cng dng chnchnh ng php th, c thy tr u cao thng v li ch ln. Chng ta

phi gan d p tan nhng tp tc sai lm, ng v quyn li, ng v cmtnh, khin cho chnh php i ln vo ch m ti suy tn. Chng ta l ngilnh o, khng phi l k theo ui tn cu c nhi?u li dng. dm b nh i tu, tc l dm nhn chu mi s i rch ngho nn, mi sgian trun kh kh, v l v s n mc m i ngc li s tm siu thot camnh.

Tuy nhin, ni th khng c ngha chng ti hon ton ph nhn s cunguyn. Chng ta thy r cu nguyn ch l tr duyn nh xu, k i tngcu nguyn ch c li ch mt hai phn mi, nh trong kinh ni. Chngta tha nhn "nhn qu nghip bo" l chn l th s cu nguyn l ngoi

l, c kt qu cng t xu thi. C v cho iu phi chn l, cho ngi xaolng chn l, l vic lm tri vi chnh php. V lng hiu tho ca Pht t,buc lng chng ta phi cu nguyn, khi cu nguyn chng ta phi cnh corng: "Vic lm ny l ph thuc khng ng k, kt qu t lm." C th mikhi lch lc trn con ng hong ha li ch chng sanh. thy cunguyn l vic ph, chng ta ng v n lm mt th gi tu hc ca Tng, Ni,lm mt th gi truyn b chnh php.

V.- LI CH CNG DNG

Cng dng Tam Bo c li ch ty tm nim ngi Pht t. Nu v mnhv thn thuc mnh m cng dng, phc c cng theo tm lng hp hiy. Nu v Tam Bo thng cn v li ch chng sanh, phc c s theotm lng rng ri thnh thang ny. Ngi Pht t chn tht th, bao gi hay

bt c vic g cng v li ch chng sanh. ng khi no lch lc mc tiuti thng y. Ch Pht ra i cng v chng sanh, truyn b chnh phpcng v chng sanh, chng ta n n ch Pht cng v cu chng sanh. l tm nim rng ln cao c ca ngi tu theo o Pht. V chng sanhm cng dng Tam Bo, qu tht ngi Pht t sng ng chnh php,

hnh ng chnh php. Hnh ng ng chnh php th cng c lngng vi chnh php, ngha l kip kip i i khng mt. Nu dy Pht tlm phc to cng c, Tng, Ni nn dy ng tinh thn ny.

VI.- KT LUN


27/187

Chng ta tu theo o Pht l i trn con ng sng, nh sng gic ng nu th bng m m lm tan n y. M tn l mt bng m, gic ng lngn n sng. Bng m v nh sng hai ci khng th c ng thi. Nusng th khng ti, hoc ti th khng sng. C gic ng l khng c m tn,c m tn th khng c gic ng. Nu cha chp m tn l chng ta phn

bi vi o gic ng. Trong o gic ng qu tht khng c m tn. Hc ov truyn o gic ng, chng ta cng quyt dp ht bng m m tn. Cc nh vy mi gi l ngi trung thc vi chnh php. Bng p nuidng cha chp m tn, d k y mi ngy cng Pht trm ln vn l k

ph hoi chnh php. Th l chng ta cam chu cht i, quyt khng v lidng m lm nhng iu m tn, dn dt ngi i trn ng m tn. tha nhn mnh l Pht t, quyt nh khng v lng tham b mt sngi li dng dn i con ng m tn.

Pht gio sanh

I. M

Tt c vic lm ca Pht gio u tp ch vo li ch cho chng sanh. Chngsanh l i tng duy nht ca Pht gio. Th nn s truyn b ca Phtgio v li ch chng sanh. Nu khng v li ch chng sanh, s truyn b yl v ngha l. Chng sanh y l nhng ngi hin c mt, nghe hiuc nhng li gio ho. Chng ta ng hiu chng sanh l nhng m hn,nhng k cht. Nu Pht gio sng vi k cht, thc cht Pht gio cht

mt ri. Th m gn y c mt s Tng, Ni a Pht gio i vo ci cht.Tng, Ni xut hin ng ch nhng m ma chay. Pht s quan trngca Tng, Ni l a ma cng m. l nt bi thm ang xut hin trnhnh nh Pht gio Vit Nam. Cn ni mt cu chnh xc hn: "Pht gio sanh, khng phi t." Nu ai c tnh em Pht gio vo ci t, chnhl k lm hoi dit Pht gio.

II. GING DY

V tnh cch sanh nn nhng ngi truyn gio c bn phn hng gingdy cho tn thng hiu Pht gio. Mi ngi cha l mt ni ging dykinh in, mi bui l l mi ln ging dy gio l. C th, ngi Pht tmi bit r ng li tu hnh, mi thm nhp c gio l cao siu. Phtgio t ho c mt kho tng kinh in di do, m ngi Pht t k cTng, Ni, a s dt nt v gio l. Li y ti ai? Bi s truyn b cn s styu km, chnh Tng, Ni phi chu trch nhim. S d c s st ny, v Tng,


28/187

Ni bn qu nhiu th gi lo cho ngi cht. Mt ngi cht, Tng, Ni mtmy ngy m c mt ti tang gia, sau khi chn ct xong, phi mt baonhiu ngy trong nhng l trai tun. Nu cha c i ba ngn Pht t, thhi Tng, Ni cn th gi u lo tu hc v truyn b chnh php. Qu lchng ta lm lch lc trng trch ca mnh. Vic ng lm chng ta likhng lm, vic khng ng lm chng ta li dn ht th gi vo . V nhngi cht nm cng trong quan ti, m ba bn v Tng, Ni c khinhiu hn, thng trc tng kinh cho h nghe, th hi nghe c nhngg? ng theo tinh thn Pht gio, ngi cht sau khi tt th ty nghipthin c theo i th sanh, c ai cn ln qun bn quan ti chng ta tngkinh cho h nghe. Vic lm ny qu tht khng ng, m chng ta tn nhiuth gi. V th, vic ti quan trng l ging kinh dy o, chng ta phi btha i. Nu tht ngi chn chnh xut gia, chng ta phi iu chnh li,ng i mi trn con ng sai lm nh th. Chng ta hng nh trng

trch ca mnh l ph bin chnh php li ch qun sanh, khng phi v tngcng c lng Pht t.

III.- DCH KINH VIT SCH

Kinh in Pht gio hin gi cha c phin dch ht ra ch Vit. Th ltrng trch Tng, Ni cn nng n bit my. Nhng bn kinh ch Phn, sangTrung Quc ngi ta phin dch thnh ch Hn. Tng kinh ch Hn cmt Vit Nam kh lu ri, Tng, Ni Vit Nam cha phin dch c mt

phn mi (1/10). Cho n nhng nghi l tng nim hng ngy cng vn

c theo phin m ch Hn, qu l mt thiu st to tt ca Pht gio VitNam. Ti sao Tng, Ni khng dn ht th gi ca mnh trong vic hc tp phin dch kinh in? Bi v Pht t i hi vic a ma cng m, Tng,Ni mi thiu th gi hc tp. Tng, Ni l ngi hng dn Pht t, ti saochng ta mi nhng i hi khng ng, lm mt th gi vng ngc cangi tu? Chnh ti Tng, Ni khng gan chng dm ni thng, s mt cmtnh, khin t oan cng ngy cng thm. u nhng th, c mt thiu sTng, Ni li by bin cch ri ren, khin mt th gi li thm mt thgi. Nhng k ny b ngoi xem dng nh thng Pht php, k tht h

li dng Pht php lm k sanh nhai. Ngi Pht t dt nt khng bit, thyby bin chng no li cng thch chng y, qu tht k m dt m m.Kinh in l nhng phng thuc i, Tng, Ni l ngi chu trchnhim truyn b, m khng dn ht th gi hc tp phin dch, tht l tri vi

bn phn bit bao. T tin chng ta khi xa hc ch Hn, nn Tng kinh chHn vn khng c g kh khn. Hin nay chng ta hc ch Vit, Tng kinhch Hn l mt c ng khng lm sao c c. Tng, Ni hin nay khng


29/187

c gng dch ra ch Vit, v tnh chng ta gio l cht kh v chn sutrong cc t kinh nh cha.

IV. TH CNG DNG

Khi xa Pht cn ti th, nu Pht t mun thnh Pht v Tng chng cngdng, Pht u th nhn. ng gi th trai, Pht v chng Tng mi n,ngh ngi giy lt ri th trai. Th trai xong, trong gia quyn t hp ngichung quanh c Pht, Ngi v gia quyn thuyt php, thuyt php xong,Pht v gia quyn chc lnh, ng dy ra v. Th th ngi cng dng vPht v Tng chng m cng, ngi th cng dng cng v gia ch hin tim th. Pht thuyt php chc lnh cng v ngi sng hin c mt, ng l ngha sanh. Ngy nay chng ta li khc, gp ngy tun, ngy gi cacha m, Pht t thnh Tng, Ni cng dng. Tng, Ni th trai xong, v ngi

cht tng mt bin kinh cu nguyn, cu nguyn xong ra v. Nh vy, ngicng dng v k cht m cng, ngi th cng dng cng v k cht mcu nguyn. C hai iu v ngi cht , qu l Pht gio t, u cn lngha sanh. Tng, Ni n nh khng c li ch g cho ngi hin ti ht,ch cu li ch cho k qu c, song ngi qu c chc g c mt y, nungi qu c thc sanh ni no ri, vic lm ny c phi vin vng khngthit thc chng? Ti sao chng ta khng gi theo np xa, thc hnh ngtinh thn cng dng Pht v Tng chng thu trc, ngha sanhc vn ton, s li ch c th thit thc trn trm phn? Trc quhay, ti sao nay chng ta li b? Nay tht d, ti sao chng ta li theo?

y, chng ta cn chnh li, ng a Pht gio vo ci cht, gy thmm tn cho Pht t, tri vi o l gic ng chn tht ca c Thch-ca.

Hn na, khi xa c Pht thuyt php cho dn chng nghe, nhn nghe phpdn chng lin cng dng cm, Pht khng th nhn. Pht cho nhn nhth l nh ging dy nn c cm n, khng phi do lng chn thnh pht tmcng dng ca Pht t. Ngy nay ti sao chng ta i tng kinh cho Pht t c cng cm cng tin, hoan h th nhn? Lm th c phi i tng kinhthu chng? C tri vi tng ch ca Pht ngy xa khng? Ngy xa, c

Pht cao c thanh bch n th, ngy nay chng ta ti tin thp hn lm vy.y cng l mt iu chng ta phi lu tm chnh n li, ng nhng ttc c dt mi chng ta trong ng m ti. Thm ch hin nay c mt tTng, Ni n tn nh Pht t dng li l quyn ti, tht au lng thay!o l no dy nhng iu y?

V. D HUYN CHN


30/187

Hoc c ngi ni nhng vic cng m ma chay cho cc Pht t chng qua"d huyn chn", nhn c hi tang gia bi ri, chng ta n vi h ccm tnh dn dt h vo o. Nhng xin t cu hi, nu v cm tnh n vio, mai mt mt cm tnh th sao? Ch trng o Pht l t gic tnguyn, nu khng v l tnh gic n vi o, ngi y vn cha xng ngl Pht t. Hung chi, v chiu theo cm tnh ca h, Tng, Ni mt ht gi trcao thng, thanh nh ca mnh, c i ba ngi Pht t, m ngitruyn gio mt ht gi tr, th hi vic y c ng lm khng? Chng ting , nu cn Tng, Ni n m ma m tun ti nh Pht t, song viiu kin tang gia thn quyn t hp li, nghe Tng, Ni ging mt thikinh, xong ri hi hng cng c cho ngi cht, Tng, Ni ra v. Nh th,kh d ni "d huyn chn" c. Bi v nhn ngi cht, chng ta gioha k sng cho hiu o l. m tun, ngy k u nn t chc nh th,vic lm ny khng tri vi chnh php.

Hoc c ngi ni Pht gio t bi, khi gio ho k dng l ngh n ngim, mun lm sao cho m dng lng li, mi y lng t. Chng ting l ny, nhng trong cha trc khi th trai, Pht dy Tng, Ni phicng chim i bng, qu la-st v cc qu thn, khng phi v k m l g?Mi chiu cha hu ht u dng nghi Mng Sn cng c hn, ukhng phi v k m. Hng m cha hai thi cng phu, Tnh sau u phc nguyn "m siu dng thi", cn g khng lng t bi. NuPht t c lng hiu tho mun cu nguyn cho thn nhn, c n cha vonhng thi cng phu, Tnh , Tng, Ni s v thn nhn h cu nguyn cho.C th, khng mt th gi tu hnh ca Tng, Ni, Pht t cng c mnnguyn. Bit tn trng nhng bc thy hng dn mnh mi gi ngi y

bit o c, v vic ring ca mnh, bc thy mnh mt ht gi tr caothng, l o c ch no? S hng dn khng kho c thy ln tr lmvic v ngha, cn chuc ly s au kh l khc. Khi Pht cn ti th, chngta c nghe Ngi i a m ln no u. Cho n ch T-kheo mn caPht, cng khng nghe i a m ln no. Ti sao chng ta hin nay, c

bn rn m ma m tun mi. Th l chng ta i ng ng Pht hay sai ri, cn phi vn dng cng tm xt li iu ny. Bi Tng, Ni xut

hin trong xm lng u do nh c ma chay, nn bt thn Tng, Ni n nhngi no h lin ght s, coi nh mt im bt tng sp n cho gia nhh. Tht l ngy xa xem "mt v Tng n l mt ng Pht li", ngy nayth ngc li. Th hi cn g h thn cho bng?

VI. KT LUN


31/187

Ch yu Pht gio sanh mt cch thit thc, ngi mn Pht gio phithy r iu ny. Tt c hnh ng, mi cuc t chc u nhm thng gioho chng sanh, bng con ng t bi gic ng. em ht ging t bi gicng gieo rc trong lng mi ngi l truyn b o Pht. Ngc li, emtnh cm m tn gieo rc trong lng tn , th hi y l truyn o g? Vgii thot cho mnh cho chng sanh, nn chng ta i tu, ti sao chng ta trthnh k chiu chung phc v tn c cm n o mc? Qu l iusai o l khng hp vi chnh php, chng ta phi gan d p tan nhngtp tc sai lm y, em li con ng tu hnh cao thng thanh bai chochnh mnh v huynh mai sau. Trng trch ca chng ta khng phi ngkhung trong mt nhm bn o, m phi em o gic ng gii thot li choton th chng sanh. Lm c nh vy mi ng tinh thn Pht gio sanh.

Lun hi

I.- M

C mt s ngi bo "Nh Pht ni Lun hi ru ng con ngi trong gicm m tn". Chng ta kho st k coi cu y c ng th khng? lnhim v ca ngi truyn b Pht gio, cn phi lm sng t vn ny.Bi thuyt lun hi l mt thuyt quan trng trong nh Pht, nu l m tnth o Pht l o m tn hay sao? Hn khng phi th, o Pht l o gicng, truyn b nhng l tht ca mnh gic ng c cho chng sanh bit l

nhim v ca c Pht. Chng ta l ngi ni bc theo sau c Pht, cnphi nghin cu tng tn gii by r rng mi ngi c hiu khisanh nghi ng l mt iu cn yu khng th thiu c. L lun hi l mtc cu h trng trong Pht php, bao gm c nhn qu, nghip bo l cn

bn o c ca ngi tu Pht. Khng thng l lun hi, ngi Pht t khb tu tin c. Do , chng ta cn phi tm hiu cho thu o.

II. NH NGHA

Lun hi l xoay vn, c mi o ln ln xung xoay vn trong khun khc nh. Mi s i thay bin chuyn khng ng yn mt v tr no. Hngx dch bin thin t trng thi ny sang trng thi khc, t hnh tng nysang hnh tng khc. Tt c s bin thin u tu duyn thng trm khngnht nh l lun hi.

III. LUN HI L S THT


32/187

Qua nh ngha trn, chng ta thy lun hi l mt trit l thc tin khngcn g phi nghi ng. Bi v con ngi v v tr hin ti u nm chungtrong mt nh lut "bin thin".

a/ Qu t lun hi: Nh khoa hc pht minh cho bit qu a cu chng taang xoay trn quanh mt ci trc trong khng gian. Do s xoay trn ny,

pha no ca qu t hng v mt tri l sng, pha b khut l ti. T ,con ngi mi t ra thi gian. S xoay trn ny khng phi lun hi l g?Qu t xoay khin c ngy m v hai mi bn ting ng h nhp nhngtheo chiu quay ca tri t, li c chia xun h thu ng, do s x dch gnv xa mt tri. T s xoay trn ca tri t, ny sanh thi gian, thi gian vtri t u l lun hi. Qu t l ch ta nng sng cn ca vn vt vcon ngi; bn thn n lun hi th nhng vt ta nng vo n lm saokhi lun hi. Th th c v tr ln vn vt cng ton th chng sanh u l

lun hi. l mt s tht cn c trn khoa hc, ch khng phi l chuynhuyn thoi m h. Th theo s nhn xt tng qut ny, chng ta cn i chitit hn cho d hiu.

b/ Vn vt lun hi: Mun vt trn qu a cu u cng chung lun hi. Vsinh vt t ci cy cng c bi do ht ny mm tng trng thnh cy, sanhht, o i ln li mi khng cng. Cc loi ng vt th t trng n thnhcon, con li sanh trng; hoc t bo thai thnh hnh, khi trng thnh li c

bo thai, ln qun loanh quanh khng cng. l chng ta ni s lun hitrong cuc tip ni.

n ngay bn thn s vt cng b lun hi, chng sanh trng thnh l dot nc gi la, khi tan hoi cng tr v t, nc, gi, la, t li tn ratheo duyn bin chuyn chng cng. Bn thn t nc gi la vn b lunhi. Nh sng sm, chng ta ly thau mc mt phn ba thau nc em ngoi tri nng, n chiu thau nc cn kh. Th hi nc i u? Ncmt ht ri sao? Nc khng i u, nc cng chng mt, chng qua ncl th lng do nh nng nng bc ln thnh th hi, hi theo gi bng bctrong h khng no c nh x. Th hi gp kh lnh ng li ri xung

thnh nc, nc li bc thnh hi, c th mi lun hi khng cng. Gi lat cng th, ty duyn t hnh thi ny i sang hnh thi khc, i i thaythay khng c ngy cng. Tm ch bt u v chung cc ca chng khngth c. Hnh tng trng thi lun lun i thay, s tht vn khng baogi mt. T mt hnh tng th i thnh mt trng thi t, vi ci nhn ththin ngi ta bo l mt, tht s no c mt, ch l bin thi.


33/187

c/ Con ngi lun hi: Ni n con ngi tm chia lm hai phn, vt cht vtinh thn, nh bng n v in. Ngn n pht huy c nh sng phi c hai iu kin h tng nhau. C bng n m khng c in tr thnh vch, c in m khng c bng n cng v ngha. S h tng gia in v

bng n khng th tch ri, khng th t gi tr thin trng, khng th xemnh ch khch. Cn phi thy s tng quan bt kh phn ly. Tinh thn vvt cht ca con ngi cng th, mi s phn chia, khinh trng... u sai ngha chn tht ca n. V mun thy s lun hi tng tn, chng ta tmnhn con ngi hai mt d b nhn xt:

* Vt cht lun hi: Phn vt cht ni con ngi, nh Pht chia tng qutlm 4 phn: t, nc, gi, la. Nhng loi cng trong thn ngi, nh datht gn xng tc lng rng mng... thuc v t. Cc loi t, nh mum, m hi m di nc mt nc mi... thuc v nc. Ht khng kh vo

cho phi h hp, qu tim p, cc mch mu nhy... mi th ng thuc vgi. Nhit trong ngi lm cho thc n tiu ha, mu khng ng c,m p ton thn... thuc v la. Bn th ny thiu mt l con ngi chtngay. y chng ta phn tch s lun hi tng th:

- t lun hi: Thu nhn t bo mi, o thi t bo c, thay mi i ckhng lc no dng, y l lun hi. Cho n thn ny sng nh n nhngthc c cht bt (t), khi cht n tan hoi tr thnh t. Khi sng mnnhng cht t bi dng, lc cht tr li cho t. Hp li tan ra, tan ra hpli, khng phi lun hi l g?

- Nc lun hi: Mu t qu tim chy khp cc mch, ri tr v qu tim,chy ra tr v, tr v chy ra, s tun hon nh vy gi l lun hi. Cho nkhi sng mn nc bi b cht t trong thn, lc cht chy ra tr vlng t. S mn tr m khng bao gi mt y l lun hi.

- Gi lun hi: Ht khng kh v, th khng kh ra, ht v th ra c i nhvy l lun hi. Nh ci ng ca th ht khng kh m cc c quan trongton thn hot ng, cc c quan hot ng l thn sng. n khi th khngkh ra m khng ht li, lin ngng hot ng, tc l thn cht. Th th ssng ca thn ny ch thc do lun hi ca gi, gi ngng lun hi th thn

phi hoi dit.

- La lun hi: Do nhng thc n c cht nng nui dng phn la trongthn. La dng si m ton thn, thiu t vt thc, li do vt thc bi bcht la. C tiu dng, bi b, bi b tiu dng, o i ln li l lun hi.


34/187

Khi tiu dng m khng bi b kp, la t t tt, con ngi cht. La y trv vi thin nhin, ty duyn chuyn bin trong khng gian, m cha baogi mt l lun hi.

Tm li, t i t hp qun bnh nhau l con ngi sng khe mnh, nuthiu qun bnh l m au, phn tn th t vong. Trong khi t i t hptrong thn ny lun lun bin chuyn tun hon, khng c ngn tr ng. Va b ngn tr ng l thn ny nguy ngp. S bin chuyn tunhon ca t i trong thn con ngi gi chung l vt cht lun hi. S dni lun hi v bin chuyn m khng phi mt hn.

* Tinh thn lun hi (tm s lun hi): Phn tinh thn ca chng ta lunlun thay i bt thng, khng bao gi ng yn mt v tr. Nhng th

bun vui, yu ght, thng gin, lnh d, phi quy... thng thay mt i

my nh trn sn khu. C khi chng ta hin lnh nh ng Pht, c lc gind nh con cp i. Nhiu lc vui v yu thng, lm khi bc bi th ch.Nhng tm trng i thay khng lng c, chnh t thn chng ta cngkhng c on ni tm trng ca mnh s xy ra nhng ci g. S bun vuithng ght i thay thng ging ni ni tm chng ta gi l lun hi.

Ni chung ni con ngi chng ta, hai phn vt cht ln tinh thn u ltng trng lun hi. S lun hi ca chng l s hot ng sng cn ca ta.Bit r vt cht tinh thn ch i thay hnh tng trng thi, ch khng mtvt no mt. Nu thy mt, chng qua do ci nhn cn ct nng ni m kt

lun nh th. Thc th ca n l "bin thin m bt dit", thy n ch tncng y, mi khi nghi ng v l lun hi. S lun hi ngay trong thn hinti ny l hin ti lun hi . n s t li tan ra, tan ra t li ca thn conngi l lun hi i ny sang i khc.

Mi s t tn u ty duyn khin hnh tng trng thi i khc. V dnc do duyn nng bc thnh hi, gp duyn lnh c ng thnh khi. S

bin thi ny u do duyn quyt nh. Duyn quyt nh cho s lun hica con ngi l g? L nghip. Nghip l ng c chnh yu trong cuclun hi ca con ngi.

IV.- NG C LUN HI

Nghip l hnh ng t thn tm con ngi to thnh. Khi thnh nghip rin thc y dn dt con ngi n ch thnh qu ca n. Chnh n l ngc quan yu y mi trong vng lun hi khng dng ca tt c chng sanh.C quan to nghip c ba th, thn ming v . Ni n nghip l ni n s


35/187

ton quyn quyt nh ni mi ngi chng ta. Khng ai to nghip th chochng ta, cng khng ai c th thay th nghip cho chng ta. Chnh chng tal ch nhn to nghip, cng l ch nhn th bo. Trng trch ca mi skh vui hin ti v mai sau u do chng ta quyt nh. Ch trng nghipl ch trng ginh li ton quyn cho con ngi. Chng ta l ch nhn cachng ta hin ti v v lai. Khng phi mt ng Thng hay mt thanhn no khc to thnh mt cuc sng an vui hay au kh cho chng ta, mchnh do thn ming ca chng ta trong qu kh cng nh hin ti gynn. Chng ta tha nhn nghip do mnh to ra, tc ht mi quyn nngca cc ng thing ling, ca nh mng, ca tng s v ca ri may.

Nghip l hnh ng, l thi quen nn c th chuyn i, ch cn n lc vbn ch. Nghip c nghip thin v nghip c.

a/ Nghip c:Nghip c l hnh ng lm cho ngi kh v mnh kh, hoc

hin ti hay v lai. Hnh ng ny do ba c quan to nn: thn, ming,.

- Thn lm c: cho thn bung lung thch hnh ng git hi sanh mngngi, hoc thch trm cp ti sn ngi, hoc m say dm dt tri php,l nghip c ca thn. V hnh ng ny lm cho ngi kh v mnh kh,nu hin ti cha n th v lai cng chu.

- Ming lm c: Ming a ni li di tr, li c c, li ly gin, li thu dt,l nghip c ca ming. V nhng li ni ny khin ngi nghi ng bc tc

au kh mang tai ha, nn hin ti hoc v lai mnh cng phi nhn ly huqu au kh y.

- lm c: Si m, tham lam, nng gin l nghip c ca . Chnh n l ngc thc y thn lm c, ming ni c. Bn thn n th cha lm hi c ai,song do n khin thn st pht ngi, ming chi bi nguyn ra ngi.Thn ming m khng cng vi tham sn si th t n khng c li lm g.Th nn, tuy ni ba c quan to nghip, m l c quan h trng hn c, nl ch ng ca hai c quan kia.

b/ Nghip thin: Nhng hnh ng em li s an n vui v cho ngi vmnh l nghip thin. S an n vui v chng nhng c trong hin ti m cnn v lai. Cng do ba c quan to thnh nghip thin: thn, ming, .- Thn lm lnh: Thn khng git hi ngi, khng trm cp ti sn ngi,khng dm dt phi php l nghip thin ca thn. Ti sao khng lm ba vicy l thin? Bi v con ngi qu nht l sanh mng, chng ta khng hi


36/187

sanh mng h th h n vi chng ta mt cch an n khng s st. Th yul ti sn, con ngi t thy ti sn l huyt mch ca h, chng ta nhtquyt khng trm cp th, h n vi chng ta cng nh chng ta n vih, u c an vui khng hi hp lo u v mt ca. Hnh phc ca gia nhl v chng ha thun tin yu trinh bch vi nhau, nu v hay chng c tnh ring t vi ai l gia nh mt hnh phc. Chng ta gi gn khng theo sdm dt phi php, n vi gia nh ai h u an n vui v khng nghi ng sst chi c. Gn gi ba iu ny, chng ta ban s an n vui ti cho baonhiu ngi ri, cng chnh l em li s an n vui ti cho gia nh chngta.

- Ming lm lnh: Ming khng ni di tr, khng ni c c, khng ni lygin, khng ni thu dt l ming lm nghip lnh. V sao? Bi v, ni ditr khin ngi nghi ng mt nim tin, khng tin nhau lm g c thng

mn. Th nn ni di l cn bn khin con ngi mt ht tnh thng. Nic c khin ngi nghe sanh phn n bc dc au kh. Ni ly gin lm chothn thuc h phi chia la, to thnh ci kh i bit ly. Ni thu dt l tim khng ng chn l, khin ngi khng tm ra c l tht. Chng taquyt nh gn gi ming khng ni bn iu trn l to c tnh thn giamnh v ngi, em li cho mi ngi s an n, bo v c tnh thn cangi, gip cho ngi d nhn ra l tht. Th l, chng ta to iu kintt p cho x hi bit my.

- lm lnh: khng c tham sn si l lm nghip lnh. Chng ta thng

thy mi s bt bnh v u pht ngun t tham sn si. Nu chng takhng cho tham sn si dn dt honh hnh th c cuc i chng ta can n, cng l ngun an n cho mi ngi. Ba th ny gi l tam c, v ngy au kh cho mnh v ngi khng th lng trc c. Ngi nokm cng gi thng c n, bo m c mt i sng an lnh, cng

bo v c an ninh trt t cho mi ngi. Ngc li, k no bung cngth thng n s li i h vo h su nguy him, cng gy ha hi cho khch

bng quan khng t. Th nn, khng cho tham sn si ni dy l gn gi s ann vn ton cho mnh v mi ngi.

c/ Kh nng ca nghip: Nghip l ci khng c hnh tng m c kh nngng k. V nh gi, tuy khng thy hnh tng m n thi t nc ulung lay. Nghip cng th, bnh thng chng ta khng thy n, m n lichng ta i khp no lun hi. S d n c kh nng mnh m nh vy l dotp qun lu ngy. Nh ngi tp ht thuc, bui u khi thuc ch cmthy kh chu, nhng tp lu ngy thnh ghin, khi ghin ri vi gi no


37/187

cng phi tm cho c n. Th hi ci ghin y hnh tng ra sao, m iukhin con ngi mt cch mnh lit nh th? Qu tht khng ai bit tngmo ca n, nhng khi n i hi, ngi ta phi chy ngc chy xui tmcho ra thuc ht. Bnh ghin ru kh nng cn mnh hn, t nhng hpru cay x mm, tp mi thnh quen, bt u ghin ru. Khi ghin khngc ru khin ngi ta phi a phi ma, on oi nhc nhn, ngp tri ngpt, qu tht chi phi ht kh nng con ngi. Chng ta t t cu hi, aiem bnh ghin y n cho chng ta? Chnh chng ta t tp, tp lu thnhghin, ci ghin y do mnh to ri mnh chu. Ci ghin y c ma lc g my a hnh h con ngi n th? Hn khng c ma lc g, chng qua tplu ngy thnh thi quen, thi quen cng lu sc cng mnh. t chng tatp thnh bnh, khi mun ht bnh cng t chng ta gan d b n, khng aic th b th cho chng ta. Kh nng ca bnh ghin ging ht kh nngnghip chi phi chng ta trong lc o lun hi vy.

T chng ta to nghip lnh hoc nghip d, to cng lu th sc mnh cnglm, n cui cng chng chi phi dn dt chng ta i vo con ng lnhhay d ty ch gy to ca mnh. Khng phi ha cng y a, khng phithng by ra, chnh chng ta t to ri t th. Khi thnh nghip,chng ta kh cng c n. Th nn, bit chn nghip lnh to l tgy mt sc mnh a mnh n ci lnh. Cm u gy nghip c l to plc li mnh vo ci d. Chnh y l quyn la chn ca con ngi, quynnh ot s phn mai hu. Nu c sng say cht ng y u i y,nhng k ny v sau than tri trch t no c ch g. Chng ta c thmquyn quyt nh i mnh hin ti v v lai, ti sao chng ta li b mt cigi tr cao c y. Nhng kt qu tt xu d hay hin nay v mai kia unm sn trong tay chng ta. Chng ta c quyn phn quyt mt bn n ttxu trong i sng mai sau ca mnh. ng cu khn van xin bt c mtnng lc no ngoi chng ta.

Ni n kh nng nghip l kh nng ca chng ta, nghip v chng takhng phi l hai. Nu chng ta khn ngoan kho lo lo to nghip lnh,chng ta di kh ngu mui gy to nghip c. Kh vui s ty nghip mang

n vi chng ta mt cch chn thnh.V. TT YU CA LUN HI

To nghip l nhn, th bo l qu. Tt yu ca s lun hi l nhn qu. Lnln trong ba ci su ng u ty thuc nhn qu. Mnh gy nhn nhtnh mnh phi chu qu, qu kh qu vui l do gy nhn kh vui. Nhn qu


38/187

l l cng bng chn tht, bi mi c nhn gy to khc nhau, nn s thnhn cng sai bit. S cng bng t nhn n qu, khng phi s cng bngdo ai khc p t cho mnh. Nu do k khc p t cho mnh l bt cngri. Ngy nay chng ta to nhn, ngy mai chng ta th qu, tht l r rngrnh mch bit bao. Song ni ti nhn qu l cn c trn thi gian sut cqu kh hin ti v lai, trong qu kh c ci gn c ci xa, v lai cng th,khin c nhng kt qu xy n m ng s khng bao gi nh. Li cnhng s kin gy nhn m khng thy kt qu. Do nhn qu tr thnhrc ri kh khn, ngi ta kh tin kh nhn. Nhng s tht lc no cngtht, bi kh nng nh hiu ca con ngi qu gii hn, nn c nhng thcmc th thi. Nu ngi nhn hiu su v l nhn qu th cuc sng ny c tiu chun nhm n v an n v cng. V mi kt qu hin chu trongi u do nhn gy ra t thu trc, nn kh khng on hn, vui khngngo mn. Mnh lm mnh chu, ch qu ngang y phi chn ly nhn tt

m lm, mai kia khi phi th qu au kh, cho nn trong kinh ni: "B-tt s nhn, chng sanh s qu." K tr th s nhn, ngi ngu th s qu. Doci nhn thu sut v ci nhn nng cn, nn c chia B-tt v chng sanh.

Nhn c thin c th qu cng c kh vui.

Nhng k gy to nghip c, t phi th qu kh trong ba ng d, angc ng qu sc sanh. Nghip c l mnh lm cho k khc kh, cn xngvi nhn mnh gy, th qu kh mt ni trong ba ng d. Nhn kh ckhi khng thnh qu, do na chng mnh bit hi ci, hoc chuyn i.

Nhn kh nht nh th qu kh, do s nui dng mt cch sung mn. Vnh c ngi ung ru m khng ghin, v h bit gii hn cha b. Cngi ung ru nht nh phi ghin ru, v h mi tip tc v say m. Cnhn kh m khng th qu kh, hoc nht nh phi th qu kh, cng nhth.

Ngi gy to nghip thin t th qu vui trong ci ngi, ci a-tu-la v citri. Cn xng vi nghip lnh mnh to, nhiu t cao thp, kt qu cngc hn km thp cao. C khi ngi to nghip lnh m khng c qulnh, hoc ngi to nghip lnh nht nh hng qu lnh. V nh, mt s

sinh vin vo hc y khoa, c ngi khng kh nng hc hoc li binghc, nn tuy hc y khoa m khng kt qu thnh bc s. C ngi khnng li cn c hc tp, nht nh mt ngy kia s thnh bc s. T nhn nqu cn cn c nhng s kin tr gip y mi c vin mn. Khngth c nhn nh tt nhin rng c nhn l c qu. Bi v thi gian t nhnn qu l giai on bin ng, hoc c tng trng, hoc b tiu mn, ty


39/187

theo nhng s kin tr gip. Bit th, chng ta c th chuyn nhn xu thnhtt, hoc nhn tt tr ra xu.

S tt yu ca lun hi ty thuc nhn qu, khng c k no khc p t khvui cho chng ta, cng khng c bn tay no li ko chng ta phi i ngny hay li khc, mi s kt qu u cn xng vi nhn mnh gy to. Nmvng yu t ny, mi thy chng ta trn quyn nh ot s phn ca chngta. Nu cuc i ca chng ta hin nay c ti sng hay en ti, u do skho lo hay vng v ca ta ngy xa. Can m nhn ly trch nhim camnh, khng on trch ku ca, khng than thn ti phn. Chng ta gan dtrong cuc sng hin ti, song phi khn ngoan chn ly li i ngy mai.

VI. THOT LY LUN HI

o Pht gii r l lun hi, nhng khng phi mi chu lun hi. Bitlun hi tng tn ri, Pht ch ra con ng thot ly lun hi. ng nh ngha bit kh, chng ta mi tm cch thot kh. Lun hi l vng loanhquanh ln qun, nho i ln li khng th thot ra. Chp nhn trong vngquanh qun , do ngi khng tm c manh mi thot ra, hoc khng kh nng thot ra. Nh cc nh khoa hc pht minh c sc ht ca trit, mi vt cam chu trong vng vt ln rt xung, khng sao thot ra ngoic. Nhng cng cc nh khoa hc ch phi thuyn kh nng vt rangoi vng ht ca tri t, i thm him cc hnh tinh khc. Bit r sc htca tri t ri, mi ch c phi thuyn vt ra ngoi sc ht. Cng th,

Pht gii r l lun hi ri, mi dy phng php thot ly lun hi. Mcch ca o Pht l thot ly sanh t lun hi, khng chp nhn s loanhquanh trong vng sanh t. Cn trong sanh t d di ngn kh vui , o Phtu kt lun l au kh, v cng mt s phn v thng. Ch thot c lunhi mi l an vui gii thot.

VII. KT LUN

o Pht ni l lun hi cng l pht minh mt s tht ca vn vt v conngi. V i tng ca o Pht l con ngi, nn chung qui t nng v slun hi ca con ngi. Con ngi nhn hiu thu o v l lun hi, nu hkhng c kh nng thot khi lun hi, t mnh chn la cuc lun hi anvui v thoi mi. Nu h c kh nng thot ly lun hi, do hiu lun hi tintu o gii thot. Bit c l lun hi, chng ta bit c l cng bng cacon ngi, cng nhn ly s t do cn bn ni chng ta. Mi m tn li utiu tan, do bit ta l ngi quyt nh thn phn ca mnh. Tt c on hn


40/187

ti hn u sch ht, v c ai p t s au kh cho mnh m than th. Quchng ta l con ngi c lp t do ca chnh mnh trong hin ti v v lai.D cha gii thot, bit c l lun hi, chng ta cng sng sut v an nngay trong i sng ny. Mi tng lai u nm trong tay chng ta, chng tatrn quyn chn ly mt tng lai no theo s thch ca mnh.

Tam c

I. M

Rn c thuc c l th ngi i rt kinh s, nhng khng ng s bngtam c. V rn c thuc c hi ngi ch mt thn ny, tam c hingi n bao nhiu i, bao nhiu kip. Nu ng s chng ta nn s tamc hn tt c th c khc. Th m, ngi i chng nhng khng s tam

c, li cn nui dng cha chp bo v, khin n cng ngy cng tngtrng. Do , ngi i lun lun sng trong mu thun, mt mt cumong c an n vui ti, mt mt nui dng tam c l ng c bt an vau kh. C khc g, ngi kia mun gia nh c bnh an, m nui k gictrong nh. Th th s bnh an chng nhng khng c, m au kh tan hoi sn nay mai. Ngi hc o chng ta phi sng sut nhn din ng mttht k ph hoi, tiu dit chng th s an vui s n vi chng ta. Tam cl ngun au kh ca chng sanh, l ci r bt an ca nhn loi, chng ta

phi hiu n v c gng tr n.

II. HNH TNG TAM C

Tam c l ba th c c mang au kh n cho con ngi, ph hoi mihnh phc an vui ca con ngi. Theo th t thng thng ca n l Tham,Sn, Si; song t ng trt t t gc ra ngn phi ni Si, Tham, Sn.

1. Si: Si l si m. Khng bit ng l tht gi, khng nhn ra phi tri,khng thy c t chnh, ngu ti m mt l tng trng ca Si. Ci sim cn bn nht l nhn lm thn gi di lm ci ta chn tht, tm sanhdit lm ci ta vnh cu. Ni ta nhn lm th i tt c u lm, pht

sanh bao nhiu th ti li v sau u gc t ci lm ny m ra.

Thn l tng duyn hp h gi m lm chp thn mnh tht. thy thntht ri, sanh bao nhiu th bo v gn gi nui dng t im cho thn,ginh git ui bt tm cu cho c nhng nhu cu m thn i hi. Nhngkhng bao gi c s tho mn ca bn thn, v n l mt th gh l, cngc li cng i hi. Chnh n l ci gc ca lng tham v tn sau ny.


41/187

Lm chp thn l tht th mi s vt l thuc v thn cng thy l tht. Do chng nhng lo tm cch bo v thn, cng lo tm cch bo v nhng svt l thuc. Chng ta c gn gi thn mnh, c tm kim nhng nhu cu tha mn thn mnh, c bo v nhng s vt l thuc v mnh, k khc cngth. Ai cng mun tha mn, mun bo v, song mnh c th k khc phimt, l ch ng nhau ca con ngi. Nhn loi tranh u nhau ctng mnh vn vt cht, gc t chp thn tht pht sanh. Bi cho thn ltht, mt khi n sp hoi th mi s st lo u khng sao k ht.

V tm, cho nhng th suy t ngh tng cm xc phn bit... l tm mnhtht. Song nhng th y l tng duyn theo bng dng trn cnh, cht ccht khng, bng sanh bng dit, khng c thc th cng khng lu di.Bm vo ci gi di tm b y cho l tm mnh. Khi chp l tm mnhri, mnh ngh ci g cng cho l ng, mnh tng ci g cng cho l hay,

mnh phn bit iu g cng cho l phi. Bo v kin mnh chng i kin k khc. Nu s chng i ca mt c nhn vi mt c nhn, l kinbt ng trong phm vi c nhn. Nu s chng i ca qun chng ny viqun chng khc, l tranh u thc h. Bt ng kin l mm au khtrin min t trong gia nh n ngoi x hi. Nhng m, kin lm saong c, bi mi ngi sng trong mi mi trng khc nhau, s huntp hp th khc nhau, k c nhng chng nghip ca thi qu kh cngkhc nhau, ng nhin vng tng tm thc phi khc nhau. Bi nhngth y do hun tp m c nn nhng bt ng y khng th trnh khi. Thm chng ta li bo th kin mnh l ng, k khc t cng nhn kin hl ng, hai ci ng ?y s l gc u tranh. Nu ni thng, kin khng cng, ch v ph hp vi mt s ngi no vi khong thi gian no, nnhng k khc v thi gian khc l sai. V th, ngi c chp kin mnhng, qu l h sai. Cng c chp cng bo th kin mnh l nguynnhn au kh trm trng ca con ngi. Ch kho lo dung ha bung x cng vui v vi nhau, l ngi khn ngoan nht.

2. Tham: Do chp thn l tht nn khi tham lam mi nhu cu vt chtcho thn. Lng tham l ci hang khng cng, ci ti khng y, cho nn

khng bit n u l . Khng c, tham lam mun c; c, thamlam mun tht nhiu, cng c li cng tham. Tham m khng toinguyn lin ni sn. Qu tht tham l nhn au kh v hn, con ngin khi sp tt th vn cha tha mn lng tham. Tham c nhiu loi:

Tham mun thn ny sng mi khng cht, ngi ta coi ci cht l mt hahi ti i ca con ngi. Th nn, thm hi nhau, chc mng nhau, ngi


42/187

ta lun mm cu khe mnh, cu sng lu trm tui. Bi c m nh mnhsng lu, nn kinh doanh s nghip ui theo danh vng, m say sc p,thch ung n ngon lnh... cho tha mn thn ny. V s cht nn ngi talun lun trnh n ting cht, d cho n khi bnh ngt sp cht, i mua hmv vn ni nhc ci "th". S th tham sng y ngp ni con ngi, cnhng ngi mang thn sng mt cch kh au en ti, m nghe ni chtcng s st. Song c sanh nht nh phi c t, l mt nh n khng th didch, lm sao trnh c. Ch c s cht m khng bit ng trnh, y lni kh tuyt vng ca con ngi.

V tham sng lu nn ngi ta mun c nhiu tin ca bo m isng. Mun c tin ca nhiu, ngi ta phi tranh ua ginh git vinhau. l ginh git th c k c ngi mt, k c vui ci th ngimt tc ti. V th ngi c cng nhiu th th hn cng lm. C khi trong

lc ginh git, ch ngh phn c v mnh, ngi ta cng ln dm ptrn sanh mng k khc. Cho nn ci c ca ta cng l m hi nc mtca ngi. Ngi tham tin ca nhiu th au kh cng nhiu. Bi v u

phi mun l c, phi lao tm nhc tr, phi tn hao bao nhiu sc lc mic. c li s ngi ta ph, tm mi cch gn gi bo v, nhng ckhi n cng ra i. Kh cng qu nhiu mi c, c ri li mt, tht lkh au v k.

Danh vng l nhng ht nc lng lnh trc nh nng mt tri, ngi thchnhng danh vng cao sang, nhng khi nm vo tay n lin tan bin. Song

ngi th gian no c bit chn, c mt b ng ln, c mt bc li munln mt bc. Chnh v tham lam mong mun, ngi ta phi chy cht cucnh b nhng ngi c kh nng a mnh ln. Mong cu m c,ngi ta li thm mong cu. Mong cu m khng c, ngi ta phi khau su thm. Danh vng l ming mi ngon, nn ta mong c k khc cngmong c. Nu ta nm c n trong tay th k khc cng tm cch gra. V th, ngi xa ni "cng cao danh vng cng dy gian nan". t cngi ngi trn chic gh danh vng c an n sut i. Song v tnh cchho nhong ca danh vng hp dn mi ngi dn mt vo khng bit

mi. ui bt danh vng, nh nhng a b ui bt bng, cui cng chchuc ly s mt nh. Ch ai khn ngoan kho bit dng, ngi s can n.

Sc p cng l mt th men say khin nhiu ngi m m eo ui. Baonhiu danh t hnh phc yu ng m tai, ngt du, thc y khch si tnhchm su trong bin i, rt cuc ch l nhng o tng o in, do con


43/187

ngi in o by ba. Hnh phc l chic mt n ca kh au, mt khi ltchic mt n y ra lin l nguyn hnh au kh. Nhng con ngi l bnhnhn ca sc dc, mc d bit n l nhn au kh, m h vn la c b bt,khng chu trnh xa. Ngi ta ui theo sc dc khng khi no bit chn,nh ngi kht ung nc mui cng ung cng kht. N mang ha hi cho

bn thn chng tn ci, li thm nhiu su thm kh au. am m sc dc lngi t ph hoi sanh mng ca chnh mnh.

Nhng thc ngon n ung ch c gi tr khi cn ti li, nut qua khi cno c ra g. Th m ngi i v ming n ginh git nhau, git hi nhau.Tn bao nhiu m hi, bao nhiu sc lc, ch v mt mn n ngon. Hm naythch n mn ny, ngy mai i n mn n, s thm kht i hi thi thcngi ta phi khn kh nhc nhn sut i. Rt cuc mt i sng ch v nl cho ci li. D c ngi bo rng n ung bi b sc khe con ngi,

cn thit cho s sng, song chng ta ch cn n nhng thc c sinh tnui dng c th l tt, ng cu k mn ngon vt l, ng i hi chphng kh ln. Bit chn thc n bi dng thn ny khe mnh l ng,ch c i n l cho ci li.

Li c lm ngi c thch nhn ri thnh thi, thong th qua ngy, chngng lm lng vic g. H t cho thn sung sng l trn ht, khng munlm ng mng tay. Quan nim ny lu ngy tr thnh li bing hn nht.H l nhng khi tht thng c vt ln chic ging, nm xung chicvng. C ngy h ch bit th hng, m khng ng lm mt cng tc g

c li cho mnh v gip ch x hi. Nu mt i sng m tp nh th, k t chuc bnh hon vo thn v v ch cho x hi. Cng khng cng thythn l nh nhc mt, v thn ny l mt ci my hot ng, nu khng chuhot ng mu huyt khng c lu thng, gn ct khng do dai, l ci c bnh hon. Ngi c khng cho sung sng, u ng h t chuc bnhhon kh au.

3. Sn: Sn l nng gin. Do tham lam m khng toi nguyn, hoc bngn tr lin ni sn. Mt khi ni sn th mi ti c no cng dm lm,

mi kh au no cng dm to. Tt c s hung tn d dn c c udo sn m pht sanh. Sn c loi bc pht, c loi thm kn.

Nghe mt li ni tri tai, thy mt hnh ng khng va lin ni nng la m m l sn bc pht. Loi sn ny rt nguy him, song i phng d thyd bit. Nhng iu g mnh mun c b k khc ngn tr, lin ni ginmt , ming tht ra li bt ho, tay chn qu ma, ton thn c ng mt


44/187

cch mt iu ha. Nu khi ny, i phng nhng nhn i th kh d duli, bng khng th cn u kh trnh. Mt phen ni sn l mt trn bo

bng ha hi him nguy khng th lng trc c. Mi him nguy hahi trong i sng ca chng ta u do sn mang li. Ngi m p lng snl k cha chp rn c trong nh, tai ha n mt cch d dng ch tronggiy pht.

C ngi c sc mnh dn p la sn bc pht, nhung h li nui dngn mt cch ngm ngm. Khi nghe ni tri tai, h ni gin, m ghm tronglng. Lng sn ny thm lng m c c v k, v i phng khng bitc nga n. Nhng k c lng sn thm kn l con ngi su cnguy him. y l ng la than, kh thy m lu tn. Ngi m lng snny nh ngi nh p m cha y hi c. Nhng k thiu tinh t, nhn xthi ht, khng sao trnh khi b hi c lm ngt th. Song hi c ngi

chnh mnh cng khng an n g. Th nn sn l mi him ha cho mnh chongi, mi kh au trong i ny n mun kip u do sn gy ra.

III. TR TAM C

Nh trn thy, tam c l ha hi v cng bt tn ca con ngi. Chngta phi n lc th tiu chng th i mnh mi an n v em an n li chomi ngi. Tam c nh mt cy to, si l gc cy, tham l thn cy, sn lcnh l. Tr tam c, chng ta phi nhm thng vo gc ca n m ondit. Gc ca n tc l si, nn phng php tr n phi l tr tu. y

chng ta dng hai phng php tr dit chng:

1/ Qun v thng: Bi do si m chp thn ny l tht v cuc sng ludi, nn dy khi lng tham sng lu, tham ca ci, tham danh vng... y chng ta dng tr tu qun chiu theo chiu thi gian, xem thnny qu tht sng lu di hay khng? Nh Pht ni: "mng ngisng trong hi th". y l mt s tht ca kip ngi, ch mt hi thra khng ht vo cht. D c n trm ngn li cht, song bt c licht no cng th kh ra m khng ht li l xong mt cuc i. Thigian th ra khng ht li khong bao lu, qu tht ngn ngi v cng,ch trong vng mt tch tc ng h. Nh th, chng ta kt lun mngngi sng bao lu, m tham lam th. Cng xt nt chng ta cngthy thn ny tht qu mng manh, mt lung gi c xung vo cngc th cht, dm chn ln con rn c b cn cng c th cht, i ngsy chn ng b cng c th cht, ngi trn xe ng nhau cng c thcht, mt gn mu b cng c th cht v.v... s cn mt ca thn ny


45/187

qu nhanh, khng c g bo m cho s sng ca n ht. Pht giy nocn sng l bit n sng, pht giy khc khng chc n li cn. Mt cnbt thn lin ng ra cht, nn ni thn ny l v thng. thy thnmng manh nh vy th s tham lam cho thn cn c gi tr g. Do trtu thy ng nh tht thn ny v thng, mi s tham lam theo c dng, lng sn hn cng ngui lnh.

Nhng suy t ngh tng ca tm thc cng i thay tng giy pht. Chngthay hnh i dng lun lun nn cng thuc v thng. Trong mt ngy m

bun gin thng ght i my thay mt khng bit bao nhiu ln. Mi si thay y l tng trng v thng, cn g tranh chp l chn l. Chp suyt ngh tng ca mnh l ng l chn l, qu l vic di kh, c khi noly mt ci ba trong bng p nt mt vin tht c. Cng th, vngtng l ci v thng tm b lm sao dng n suy ra c mt chn l

mun i. Chp cht nhng ngh tng mnh l ng chn l, qu l phi lri.

2/ Qun duyn sanh: Si m chp thn ny l tht, chng ta hy dng trtu ng v mt khng gian xem xt coi c ng hay chng? T tinhcha huyt m cng vi thn thc ha hp thnh bo thai, khi ra khilng m phi nh t i bn ngoi nui dng bi b thn ny mi sanhtrng. Th l do ha hp m c thn, cng do ha hp c sanhtrng. l duyn hp th khng phi mt th, ch l hp tng tduyn sanh. Nh ci nh l hp tng ca nhiu duyn, trn hp tng

y khng c ci no l ch ca ci nh, ci nh l gi tng ca nhiuduyn hp li. Nu chng ta ch cy ct cng khng phi ci nh, cyko cng khng phi ci nh, cho n tt c khng c ci no l ci nh, nhng th hp li tm gi l ci nh. Ci nh y l mt gi tngdo duyn hp, thn ny cng th. Mi s duyn hp u h gi, chngta tm u cho ra l tht ca thn ny. Trn ci khng tht m lm chpcho l tht qu tht si m. Thy r thn ny duyn hp khng tht l trtu. Thy thn ny khng tht ri, cn g tham lam nhim trc nithn. i vi thn khng tham nhim th mi nhu cu ca n cn c

ngha l g. Thy thn ng l tht th si m tan tnh tham sn cngtheo bin hoi.

n nh suy t ngh tng thng ght... trong tm u do su cn tip xcvi su trn m pht sanh. Bn thn ca nhng tm l y khng t c, docn trn thc ha hp m sanh. do duyn hp th khng tht th, cikhng tht m c chp l tht tht qu si m. Dng tr tu soi thu nhng


46/187

tm t theo duyn thay i u l h gi, chng ta p tan c ci si mchp ng ni ni tm con ngi. Bit r bao nhiu th suy ngh tng tngu l o nh, cn g chp cht ci ngh mnh l ng, ci tng mnh l thtna. Do , chng ta bung x mi vng tng gi di, sng mt i anlnh trong ci bnh lng ca tm t.

IV.- KT LUN

Tam c l ci ngun au kh ca chng sanh, tr dit c n chng sanhs hng mt i an vui hnh phc. Kh vui vn do cha chp tam c haytng kh chng i, y l cn bn ca s tu hnh. Ba th c ny, si l chcht. Dit c si th hai th kia t hoi. Nhm thng vo gc m n ththn v cnh ng thi ng theo. V th, trong mi hai nhn duyn ci ul v minh, mun ct t vng xc xch lun hi ca nhn duyn, ch nhm

thng v minh, v minh dit th hnh dit v.v... Si c l ng c chnh yuca tam c, chn ng c si th ton th tam c u dng. c Phtthy c ci gc ca au kh v u ngun ca thot kh, nn Ngi dyPht t c ngay ci gc y m tr, ngi ng dng ng nh th s t tncng m kt qu vin mn. Si l gc au kh, cng nh v minh l gc lunhi, v dit tn gc y, c Pht dy dng cy ba Tr Tu p tan n, hocthp sng ngn uc tr tu ph tan mn m v minh. Bi l y, o Pht lo gic ng, ch c gic ng mi dit tn ci r si m, ch c mt tri gicng xut hin th m ti v minh mi hon ton ht sch. Dit c tamc ca mnh l t cu bn thn, cng em s an n li cho mi ngi

chung quanh. Mt vic lm t li li tha y , tt c Pht t chng ta phitn lc c gng thc hin k c mi thi. uc vy mi xng ng lngi Pht t chn chnh.

T bi

I.- M

Tnh thng l ngun an i v bin ca chng sanh ang au kh, l bnc cam l mt ngt cho nhng ngi ang b la trn gian thiu tmc tnh nhy m tm gi. Song phi l tnh thng hon ton v tha, khngnhum mt t xu mi v k. Nu l tnh thng v k, chng nhng khnglm vi c ni kh ca chng sanh, tri li cn dm h chm su trong

bin kh. Tnh thng v tha l v bin khng gii hn, trn ngp mi loi,chan ha trong mun loi. Ngi mang tnh thng ny ra chan ri chochng sanh, qu l mt t mu ang sn sc by con di. Bao nhiu kh au,


47/187

mi iu ch nn va gp tnh thng ny chng u tan bin. Cao c thay!Qu bu thay! p thay! Nhng ai cu mang m p tnh thng v

bn hn ny.

II.- NH NGHA

T l ban vui, Bi l cu kh. Ban vui cu kh cho ngi gi l t bi. S vuikh ca ngi xem nh vui kh ca chnh mnh, chia vui st kh cho nhauy l lng t bi. V th, ban vui cu kh cho ngi m khng thy ta l k

ban n, kia l k th n. Tn tm tn lc v ngi, khng c mt nim mtmy may v mnh l t bi. y mi tht l tnh thng chn tht. Nu c mtim nh xu v mnh l khng phi tnh thng chn tht. C v mnh mthng ngi, chnh l thng mnh khng phi thng ngi. Mt tnhthng v mnh th khng hn l thng, bi tri s cu ca mnh lin gin.

Hon ton v ngi hon ton cho ngi, mi l tnh thng v bin khnggii hn. Tnh m thng con cha hn l t bi, v con khng nghe li mlin gin. Tnh thng t bi l tnh thng ng ha kh vui ca ngi nhca mnh. Mnh kh cng kp lo gii quyt cho ht kh, mnh khng cn bitn mnh, mnh khng k n vi mnh. Cm thng s kh vui ca mi nginh th, khi tnh thng ban vui cu kh l lng t bi. Cu gip mongn p l s i chc khng phi lng t bi. Thng yu tha mn nhucu ring t mnh, l li dng tnh thng, khng phi t bi. Mi s xtthng cu gip ngi, khng xen ln mt t v mnh tht l lng t bi.

III.- MI TP T BI

Mun pht tm t bi, chng ta phi tp cm thng s kh vui vi mi ngi.Thy ngi kh cm nh chng ta chu kh, ni kh ca ngi xem nh nikh ca chng ta. Dng mi kh nng sn c dp kh cho ngi cng nhtiu dit kh ca chnh bn thn mnh. Ngi ht kh l chng ta ht kh,khng cn mt i hi no, ngoi s ht kh ca ngi. xem ci kh cangi nh ca mnh, nn nhit tnh st sng cu gip m khng iu kin.

Ngi khi kh l mnh an vui, khng c mt hu no i vi ngi mnhcu gip. Nu c hu , ch mong em li cho h s an vui vnh cu. Thyngi vui cng nh m

Documents

Buoc Dau Hoc Phat - HT Thanh Tu