Inwestycja liniowa

Budowa linii elektroenergetycznej 400 kV Jasiniec – Grudziądz Węgrowo

32

Pile Elbud S.A. – lider konsorcjumSpecjalizuje się w  realizacji zadań inwesty- cyjnych budownictwa elektroenergetyczne- go obejmujących projektowanie, dostawy, wykonawstwo i rozruch obiektów liniowych i stacyjnych WN i NN. System zarządzania projektami, sys-tem zapewnienia jakości wg ISO 9001, posiadana wiedza, doświadczenie oraz zaangażowanie pracowników dają gwarancję należytego spełnienia wymagań inwestorów z branży energetyki i  spoza niej. Rosnące potrzeby moder-nizacyjne i inwestycyjne PSE S.A. i spółek dystrybucyjnych energetyki znakomicie wpisują się w dalsze plany rozwo-jowe spółki.

Zakład Wykonawstwa Sieci Elektrycznych Rzeszów Sp. z o.o. – członek konsorcjum Specjalizuje się w  realizacji kompleksowo „pod klucz” usług dotyczących projektowa-nia i  wykonawstwa robót inwestycyjnych, modernizacyjnych, remontowych sieci i stacji elektroener-getycznych, sieci telekomunikacyjnych oraz traktów świa-tłowodowych. Od początku swojej działalności, od roku 1976, zrealizował wiele znaczących dla narodowej gospo-darki obiektów elektroenergetycznych wszystkich rodza-jów napięć, w tym obiektów nietypowych, wykonywanych w trudnych warunkach terenowych.

Przedsiębiorstwo Budownictwa Elektroenergetycznego Elbud Warszawa Sp. z o.o. – członek konsorcjumOd 65 lat uczestniczy w budowie obiektów elektroener-getycznych w Polsce oraz dostarcza swoje produkty na rynki zagraniczne. Rozwój firmy związany z inwestowa-niem w nowoczesne technologie oraz zmiany w struk-turach i organizacji w obrębie Grupy Kapitałowej ELBUD Warszawa pozwalają dostosować oferty do oczekiwań najbardziej wymagających inwestorów. Realizuje obiek-ty energetyczne „pod klucz” – od projektu do rozruchu i nadzoru serwisowego obiektu.

Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. (PSE) są operatorem systemu przesyłowego energii elektrycznej w Polsce. Spół-ka jest własnością Skarbu Państwa o szczególnym znacze-niu dla polskiej gospodarki. Forma prawna oraz zakres jej odpowiedzialności – jako OSP – określony jest w ustawie Prawo energetyczne. PSE zajmują się przesyłaniem energii elektrycznej siecią przesyłową (400  kV i  220  kV o  częstotliwości 50 Hz) do wszystkich regionów kraju. Są odpowiedzialne za wykony-wanie szeregu obowiązków związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa pracy polskiego systemu elektroenerge-tycznego oraz rozwojem sieci przesyłowej oraz połączeń transgranicznych z sąsiednimi systemami. PSE są właścicie-lem ponad 13 400 kilometrów linii oraz ponad 100 stacji elektroenergetycznych najwyższych napięć.

www.pse.pl

PSE Inwestycje S.A. to spółka, należąca do Grupy Kapita-łowej Polskich Sieci Elektroenergetycznych. Firma wyko-nuje szereg działań wspierających realizację projektów inwestycyjnych, które pozwalają osiągać statutowe cele Krajowego Operatora Systemu Przesyłowego. Działalność PSE Inwestycje S.A. obejmuje nadzór inwestorski nad reali-zowanymi inwestycjami (funkcja inżyniera kontraktu) oraz sporządzanie projektów sieci i  urządzeń elektroenerge-tycznych (biuro projektów).

www.pse-inwestycje.pl

Spis treściRola linii elektroenergetycznych w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym 4

Znaczenie inwestycji 6

Charakterystyka planowanego przedsięwzięcia 7 Trasa linii 7 Rozwiązania techniczne i technologiczne 9

Oddziaływanie linii napowietrznej na środowisko 10 Pole elektryczne i magnetyczne 12 Hałas (szum akustyczny) 15

Procedura lokalizacyjna 16

Najczęściej zadawane pytania 18

Sylwetka słupa kratowego dwutorowego przelotowego serii E33

Inwestor Wykonawca – konsorcjum firm

Inżynier kontraktu

Kto jest kim w inwestycji

54

Szanowni Państwo,Pile Elbud S.A. przewodzi konsorcjum firm, które odpo-wiedzialne są za budowę linii elektroenergetycznej 400 kV relacji Jasiniec – Grudziądz Węgrowo. Inwestycja ta ma istotne znaczenie dla zwiększenia zdolności przesyłowej Krajowego Systemu Elektroenergetycznego w  północnej części kraju. Wpłynie na poprawę zasilania województwa kujawsko-pomorskiego oraz aglomeracji bydgoskiej i gru-dziądzkiej. Jest ważnym elementem „Planu rozwoju sieci przesyłowej do 2025 r.”.Planowana linia elektroenergetyczna o  długości około 74 km przebiegała będzie przez dwa miasta oraz dziewięć gmin województwa kujawsko-pomorskiego. W większości prowadzona będzie przez tereny rolnicze, których wła-ścicielami są osoby prywatne. Z doświadczenia wiemy, że budowa linii przesyłowych najwyższych napięć budzi wiele pytań ze strony lokalnych społeczności. Dotyczą one przede wszystkim wątpliwości związanych z oddziaływa-niem linii elektroenergetycznych na środowisko i zdrowie ludzi zamieszkujących w ich pobliżu oraz kryteriów wyboru trasy linii. Nie mniej ważne są zagadnienia formalno-praw-ne dotyczące ustanowienia służebności przesyłu, dzięki czemu możliwa jest lokalizacja inwestycji celu publicznego na prywatnych działkach. Właśnie tym zagadnieniom po-święcony jest nasz informator. Zapraszamy również do odwiedzenia strony internetowej inwestycji www.liniajasiniecgrudziadz.pl. Publikujemy na niej istotne informacje dotyczące postępu prac związanych z budową. Zachęcamy za jej pośrednictwem do kontaktów z przedstawicielami wykonawcy.

Zbigniew NucińskiPrezes Zarządu Pile Elbud S.A.

Rola linii elektroenergetycznych w krajowym systemie elektroenergetycznymEnergia elektryczna wytworzona w elektrowniach przesy-łana jest siecią linii napowietrznych o różnych poziomach napięć do odbiorców, w tym do naszych domów. Kluczowe znaczenie mają w tym względzie linie najwyższych napięć (220  kV i  400 kV), którymi prąd elektryczny z elektrowni przepływa do tzw. systemowych stacji transformatorowych o tym samym napięciu. Następnie liniami 110 kV przesyła-ny jest do stacji rozdzielczych o napięciu górnym 110 kV, gdzie następuje obniżenie napięcia do wartości 15  kV (tzw. średnie napięcie). Poprzez sieć linii napowietrznych, niskiego napięcia (400/230 V) prąd elektryczny dopływa do odbiorców, spośród których znaczącą grupę tworzą go-spodarstwa domowe wykorzystujące energię elektryczną o napięciu 400/230 V.

Wspomniana infrastruktura techniczna (tj. linie i  stacje elektroenergetyczne o  różnym poziomie napięć) tworzy tzw. Krajowy System Elektroenergetyczny (KSE). W  Polsce jest ponad 13 400 km tego typu linii oraz ponad 100 stacji elektroenergetycznych.

Linie i  stacje elektroenergetyczne są ze sobą powiązane. Awaria jednego z elementów systemu przesyłowego wpły-wa na pracę całego systemu. Brak możliwości przesłania ener gii elektrycznej innymi liniami może skutkować dłu-gotrwałymi przerwami w zasilaniu nie tylko pojedynczych odbiorców, lecz całych regionów. Dlatego konieczna jest rozbudowa Krajowego Systemu Elektroenergetycznego o  nowe linie najwyższych napięć i  stacje elektroenerge-tyczne.

Droga energii elektrycznej od wytwórcy do odbiorcy

LegendaNN – najwyższych napięć (220kV, 400 kV, 750 kV)WN – wysokich napięć (110 kV)SN – średnich napięć (15 kV, 20 kV)nn – niskich napięć (400/230 V)

76

Znaczenie inwestycji Gospodarczy rozwój Polski pociąga za sobą wzrost zapo-trzebowania na energię elektryczną oraz konieczność stwo rze nia odpowiednich warunków do jej efektywnego przesyłania i  dostarczania do odbiorców. Nowe linie i  sta-cje elektroenergetyczne poprawią bezpieczeństwo i  nie-zawodność funkcjonowania Krajowego Systemu Elektro-energetycznego. Są tego świadome władze województwa kujawsko-pomorskiego, a  także przedstawiciele lokalnych samorządów. Na początku 2014 roku podpisały list intencyj-ny dotyczący realizacji inwestycji celu publicznego polega-

jących na budowie stacji i linii elektroenergetycznych na te-renie województwa. Wśród siedmiu elektroenergetycznych inwestycji, które zostaną ukończone do 2025 roku, znajduje się budowa linii 400 kV Jasiniec – Grudziądz Węgrowo.

Dzięki niej: możliwe będzie zastąpienie wyeksploatowanej linii 220 kV pomiędzy Jasińcem i Grudziądzem Węgrowo

zwiększy się pewność zasilania odbiorców energii w pół-nocno-zachodniej części Polski

zwiększy się pewność zasilania w  energię elektryczną okolic Bydgoszczy i Grudziądza

powstaną dogodne warunki do rozwoju energetyki od-nawialnej

możliwe będzie wyprowadzenie mocy z odnawialnych źródeł energii z północnej części Polski.

Można też zadać pytanie o  bezpośrednie korzyści dla gmin, przez które będzie przebiegała inwestycja. Będą one znaczące, jeśli uwzględni się, że bezpośrednie wpływy z tytułu podatku płaconego przez inwestora (Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A.) wynosić będą 2% wartości inwestycji. Należność ta, wy-płacana co roku, stanowić będzie poważną pozycję w budżecie każdej z gmin, przez którą przebiegać będzie linia, a wypłacana kwota zależna będzie od długości odcinka linii w danej gminie.

Zrealizowanie tej inwestycji stworzy także ogromne możliwości rozbudowy lokalnych sieci dystrybucyjnych, co przekłada się na niezawodność zasilania gmin położonych wzdłuż nowej linii. Wiąże się to z poprawą warunków dla rozwoju lokalnej przed-siębiorczości, co sprzyja tworzeniu nowych miejsc pracy.

Charakterystyka przedsięwzięcia

Trasa linii

Trasa linii 400  kV relacji Jasiniec – Grudziądz Węgrowo o  długości około 74 km przebiegała będzie przez woje-wództwo kujawsko-pomorskie, a w nim przez pięć powia-tów oraz dwa miasta.

Projektując trasę linii wykonawca zwracał uwagę by: linia w większości omijała siedziby ludzkie jak najmniej ingerować w obszary ważne ze względu na ochronę przyrody

poprowadzić linię po nowej trasie, by uniknąć problemów wynikających z konieczności wyłączenia linii 220 kV

uwzględnić ustalenia dotyczące trasy linii poczynione podczas spotkań z władzami i mieszkańcami gmin.

Fragment Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE) z zaznaczeniem planowanej linii 400 kV Jasiniec – Grudziądz Węgrowo oraz innych inwestycji elektroenergetycznych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego

Planowana długość odcinków linii 400 kV relacji Jasiniec – Grudziądz Węgrowo w poszczególnych gminach

L.p. gmina planowana długość odcinka linii (km) powiat województwo

1 Miasto Bydgoszcz ok. 4,7 km

bydgoski

kujawsko-pomorskie

2 Osielsko ok. 5,4 km

3 Dąbrowa Chełmińska ok. 9,7 km

4 Zławieś Wielka ok. 6,2 km toruński

5 Unisław ok. 7,7 km

chełmiński6 Kijewo Królewskie ok. 4,3 km

7 Papowo Biskupie ok. 9,8 km

8 Lisewo ok. 8,4 km

9 Płużnica ok. 10,6 km wąbrzeski

10 Grudziądz ok. 5,6 kmgrudziądzki

11 Miasto Grudziądz ok. 1,6 km

Suma ok. 74 km

98

Rozwiązania techniczne i technologiczne

Projektowana linia napowietrzna będzie dwutorowa, a na-pięcie znamionowe każdego toru będzie wynosić 400 kV. Przewody fazowe obu torów zostaną zawieszone na łań-cuchach izolatorowych mocowanych do poprzeczników każdego ze słupów kratowych rozmieszczonych w  odle-głościach ok. 400 m. Na projektowanej linii przewiduje się zastosowanie potrójnej wiązki przewodów stalowo-alu-miniowych, dzięki czemu skutecznie zostanie obniżony poziom szumów akustycznych wytwarzanych przez linię. W  celu ochrony linii przed skutkami wyładowań atmos-ferycznych nad przewodami fazowymi – na wierzchołku każdego słupa – zostaną zamontowane przewody odgro-mowe w technologii OPWG (skojarzone ze światłowodem). Ponadto dla zapewnienia odpowiednich warunków do eksploatacji linii wzdłuż jej trasy zostanie wyznaczony tzw. „pas technologiczny”, którego szerokość wynosić będzie 70 m (po 35 m od osi linii w obie strony). W obszarze pasa technologicznego obowiązywać będą ograniczenia w  za-gospodarowaniu terenu. Zostaną one wyszczególnione w  umowach zawieranych z właścicielami nieruchomości, przez które przebiegać będzie linia.

W celu zmniejszenia wartości maksymalnej natężenia pola elektrycznego i  magnetycznego zaplanowano, że naj-mniejsza odległość od ziemi przewodów linii wynosić bę-dzie powyżej 10 m. Zapewni to bezpieczeństwo przy poru-szaniu się maszyn rolniczych, w tym wielkogabarytowych.W zwartych kompleksach leśnych przewiduje się zastoso-wanie konstrukcji nadleśnych, które minimalizują koniecz-ność wyłączenia gruntów z produkcji leśnej i wycinki drze-wostanu wyłącznie do obszarów niezbędnych do budowy słupów i dróg dojazdowych.

W uzasadnionych przypadkach w  miejscu, gdzie zasto-sowanie konstrukcji nadleśnych będzie niemożliwe lub nieuzasadnione, wykorzystane zostaną tzw. słupy leśne o zmniejszonym do minimum odstępie między skrajnymi przewodami fazowymi. Użycie wspomnianych słupów po-zwoli na ograniczenie wycinki leśnej oraz istotnie zniwelu-je wizualny wpływ linii na istniejący krajobraz.

Trasa linii elektroenergetycznej 400 kV Jasiniec – Grudziądz Węgrowo

1110

Oddziaływanie linii napowietrznej na środowisko

Doświadczenie wskazuje, że sąsiedztwo linii i  stacji elek-troenergetycznych budzi wśród mieszkańców wiele pytań i  wątpliwości. Dotyczą one przede wszystkim kwestii do-trzymania standardów jakości środowiska, tj. poziomów pola elektromagnetycznego i hałasu, na terenach, na któ-rych zlokalizowane są budynki mieszkalne.

Należy jednak podkreślić, że ochrona środowiska, a w szcze-gólności ochrona zdrowia ludzi zamieszkujących w sąsiedz-twie linii napowietrznej, podlega nieustannej kontroli, któ-ra prowadzona jest począwszy od fazy projektowania linii, aż do momentu jej likwidacji. Na każdym z etapów procesu inwestycyjnego (projektowanie, budowa, eksploatacja, li-kwidacja) właściwe organy (Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Bydgoszczy we współpracy z Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym, Marszałek Województwa, organy nadzoru budowlanego) sprawdzają oraz kontrolują dotrzy-mywanie przez inwestora wymogów nałożonych w decyzji środowiskowej oraz w decyzjach o pozwoleniu na budowę i użytkowanie obiektu. Dotyczy to w szczególności kwestii dotrzymania poziomów pola elektromagnetycznego i ha-łasu poniżej wartości dopuszczalnych.

Praca napowietrznej linii elektroenergetycznej, tak jak funkcjonowanie każdego urządzenia czy sprzętu elek-trycznego powszechnego użytku, wiąże się z występowa-niem:

pola elektromagnetycznego o  niskiej częstotliwości 50 Hz, posiadającego dwie składowe: elektryczną (E) i ma-gnetyczną (H)

szumów akustycznych (hałasu) zakłóceń radioelektrycznych.

Wymienione czynniki mają decydujący wpływ na ocenę oddziaływania linii napowietrznych wysokiego napięcia na środowisko, w  tym przede wszystkim na ludzi, którzy po wybudowaniu linii będą zamieszkiwać w jej bezpośred-nim sąsiedztwie. Rozpatrując te kwestie uwzględnić należy przede wszystkim czas przebywania ludzi (mieszkańców, rolników itd.) w polu elektromagnetycznym.

W wielu krajach na świecie, w tym także w Polsce, opra-cowane zostały przepisy ustalające wartości poszczegól-nych składowych pola elektromagnetycznego (składo-wa elektryczna E i magnetyczna H), które nie mogą być przekroczone w miejscach dostępnych dla ludzi, a także na terenach przeznaczonych pod zabudowę mieszka-niową.

Schemat przęsła: rozpiętość, odległość przewodów fazowych od ziemi, pas technologiczny linii

0,8–40

natężenie A/m natężenie A/m

0,3 w odległości 30 cm

0,1 w odległości 30 cm

12–1200 w odległości 3 cm

poniżej 16

0,8–16

poniżej 0,2

Pod liniami najwyższych napięć (220–400 kV)

Linii napowietrznych

Porównanie natężeń pól magnetycznych 50 Hz wytwarzanych w sąsiedztwie:

Urządzeń elektrycznych powszechnego użytku

Pralka automatyczna

Monitor komputerowy

Maszynka do golenia

0,2 w odległości 10 cm

5 w odległości 5 cm

4 w odległości 10 cm

Żelazko

Odkurzacz

Suszarka do włosów

Pod liniami wysokiego napięcia (110 kV)

Pod liniami średniego napięcia (10–30 kV)

Na zewnątrz stacji wy-sokiego napięcia

1–10

natężenie kV/m

natężenie kV/m

0,5–4

poniżej 0,3

0,1–0,3

Pod liniami najwyż-szych napięć (220–400 kV)

Linie napowietrzne

Porównanie natężeń pola elektrycznego (E) 50 Hz wytwarzanego poprzez:

Urządzenia elektryczne powszechnego użytku

Pod liniami wysokiego napięcia (110 kV)

Pod liniami średniego napięcia (10–30 kV)

Na zewnątrz stacji wysokiego napięcia

0,13 w odległości 30 cm

Pralka automatyczna

0,12 w odległości 30 cm

Żelazko

0,13 w odległości 30 cm

Odkurzacz

0,7 w odległości 5 cm

Maszynka do golenia

0,8 w odległości 10 cm

Suszarka do włosów

1312

Pole elektryczne i magnetyczne

Od lat trwają intensywne badania nad wpływem pól elek-tromagnetycznych przede wszystkim na zdrowie ludzi mieszkających blisko linii napowietrznych. Prowadzo-ne są one przez placówki naukowo-badawcze na całym świecie.

Nie stwierdzono, by pole elektromagnetyczne występu-jące w  otoczeniu linii napowietrznych o  napięciu 400  kV wpływało niekorzystnie na zdrowie ludzi. Potwierdzają to wnioski zawarte w obszernej monografii wydanej kilka lat temu przez Światową Organizację Zdrowia (World Health Organisation – WHO), w  której podsumowano wyniki kil-kuset badań z tej dziedziny.

Wartości dopuszczalne pól

elektromagnetycznych

Wartości dopuszczalne obu składowych pola elektroma-gnetycznego, tj. elektrycznej (E) i magnetycznej (H), poda-no w  rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 paź-dziernika 2003 r. w  sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów spraw-dzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. 2003 nr 192 poz. 1883). Zgodnie z zapisami zawartymi w tym rozporządze-niu dopuszczalne w środowisku poziomy obu składowych pola elektromagnetycznego o częstotliwości 50 Hz nie po-winny przekraczać w  miejscach dostępnych dla ludzi na-stępujących wartości granicznych:

natężenie pola elektrycznego (E) – 10 kV/m natężenie pola magnetycznego (H) – 60 a/m

Najwyższe dopuszczalne w środowisku natężenie pola magnetycznego (H) wg przepisów i zaleceń niektórych krajów

oraz wg zaleceń organizacji międzynarodowych

KrajWartość dopuszczalna natężenia pola magne-tycznego (H)

Uwagi

Organizacja międzyna-rodowa

Zalecenia odnośnie stosowania wartości dopuszczalnej

Austria 80 Tzw. poziom odniesienia

Belgia — Wartość dopuszczalna obowiązuje tylko dla składowej elektrycznej pola (E)

Chorwacja 80 Wartość identyczna z zalecaną przez ICNIRP

Czechy 80 Wartość identyczna z zalecaną przez ICNIRP

Dania —Brak przepisów; zalecane tzw. podejście ostrożnościowe, tj. ograniczanie Budowy linii napowietrznych blisko budynków mieszkalnych i  odpowiednio – wznoszenia budyn-ków w sąsiedztwie linii istniejących

Estonia 80 Wartość zalecana przy ekspozycji długotrwałej wg Recommendation 1991/519/EC

Finlandia80 Wartość rekomendowana przy ekspozycji długotrwałej

400 Wartość rekomendowana przy ekspozycji krótkotrwałej

Francja 80Wartość rekomendowana dla ekspozycji w polach wytwarzanych przez nowe i przebu-dowane obiekty oraz instalacje systemu elektroenergetycznego pracujące w normal-nych warunkach

Hiszpania — Brak przepisów dla pól o częstotliwości 50 Hz

Holandia

96 Zalecenie Rady ds. Zdrowia Holandii (wartość kontrolowana)

80 Zalecenie rządowe dla władz lokalnych i kompanii energetycznych

0,32

Wartość uśredniona w ciągu 1 roku; zalecenie rządowe dla władz lokalnych i kompanii energetycznych w przypadku miejsc długotrwałego przebywania dzieci (mieszkania, szkoły); zalecenie dla nowych linii napowietrznych, pod warunkiem, że jest możliwe do zrealizowania

Niemcy80

Wartość rekomendowana dla ekspozycji w polach wytwarzanych przez obiekty i instala-cje systemu elektroenergetycznego (linie napowietrzne i kablowe, stacje elektroenergetyczne itp.)

160 J/w, lecz przy ekspozycji trwającej krócej niż 1,2 godziny na dobę

Polska 60 Przebywanie w polu bez ograniczeń czasowych

Portugalia 80 Wartość rekomendowana przy ekspozycji długotrwałej

Słowenia8 Na terenach szczególnej ochrony (miejsca lokalizacji budynków mieszkalnych, szkół,

szpitali, centrów wypoczynku itp.)

80 Na pozostałych terenach Słup kratowy dwutorowy przelotowy z łańcuchami izolatorowymi typu ŁA

Należy zwrócić uwagę, że polskie przepisy są znacznie bar-dziej rygorystyczne od obowiązujących w innych europej-skich krajach.

Wyniki pomiarów, które wykonano na wielu krajowych li-niach napowietrznych o napięciu 400 kV, wskazują, że war-tości obu składowych pola pod takimi liniami oraz w  ich otoczeniu są znacznie mniejsze od dopuszczalnych (10 kV/m i 60 A/m). Potwierdzają to także wyniki obliczeń, któ-re przeprowadzono przy przyjęciu projektowanych danych technicznych dwutorowej linii 400 kV Jasiniec – Grudziądz Węgrowo.

Pozwala to na stwierdzenie, że pole elektryczne i magne-tyczne o częstotliwości 50 Hz, jakie wystąpi w otoczeniu linii napowietrznej 400 kV relacji Jasiniec – Grudziądz Węgrowo, nie będzie oddziaływać niekorzystnie na żaden z elemen-

tów środowiska (rośliny, zwierzęta, wodę i  powietrze). Przede wszystkim jednak nie będzie miało negatywnego wpływu na zdrowie ludzi przebywających w  jej sąsiedz-twie. Przywołane wyżej rozporządzenie Ministra Środowi-ska uwzględnia też sytuacje, w których przebywanie ludzi w  polu elektromagnetycznym wytwarzanym przez linie napowietrzne może trwać bardzo długo. W przypadku lu-dzi mieszkających w budynkach usytuowanych w sąsiedz-twie linii może to być okres nawet kilkudziesięciu lat. Aby uchronić ich przed jakimikolwiek niekorzystnymi skutkami zdrowotnymi działania pola, wspomniane przepisy ograni-czają dopuszczalne natężenie pola elektrycznego (E) na te-renach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową do wartości 1 kV/m. Przeprowadzone analizy, uwzględniające dane techniczne linii 400 kV Jasiniec – Grudziądz Węgrowo, wykazały, że na tego rodzaju terenach wartość ta (1 kV/m) nie zostanie przekroczona.

Hałas (szum akustyczny)

Pracy napowietrznej linii elektroenergetycznej w określo-nych warunkach atmosferycznych towarzyszy specyficzny rodzaj dźwięku zwany szumem akustycznym. Zgodnie z re-gulacjami zawartymi w ustawie Prawo ochrony środowiska określany on jest jako hałas, czyli zespół dźwięków słyszal-nych przez człowieka. Na obszarach, gdzie hałas wytwarza-ny przez różne źródła (maszyny i  urządzenia, samochody – hałas komunikacyjny) może niekorzystnie wpływać na zdrowie ludzi, obowiązujące w kraju przepisy nakazują, by nie przekraczać określonych poziomów dźwięku, ustalo-nych w zależności od funkcji terenu.

Rozporządzenie Ministra Środowiska 14 czerwca 2007 r. w  sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w  środowisku (Dz. U. nr 120, poz. 826 wraz ze zmianą opublikowaną w Dz. U. z 2012 r., poz. 1109) wprowadza na terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i wielorodzinnej oraz zabu-dowy zagrodowej i zamieszkania zbiorowego, następujące poziomy graniczne hałasu, którego źródłem są napowietrz-ne linie elektroenergetyczne:

dopuszczalny równoważny poziom dźwięku a – pora dnia, przedział czasu odniesienia równy 16 godzinom – 50 dB(A)

dopuszczalny równoważny poziom dźwięku a – pora nocy, przedział czasu odniesienia równy 8 godzinom – 45 dB(A).

Źródłem szumu akustycznego (hałasu) wytwarzanego przez napowietrzne linie elektroenergetyczne jest przede wszystkim ulot z elementów linii będących pod napięciem, głównie z przewodów fazowych. Ulot jest zjawiskiem pole-gającym na wyładowaniu elektrycznym zachodzącym tuż przy powierzchni przewodu pod napięciem. Pojawia się, gdy wartość maksymalna natężenia pola elektrycznego na powierzchni przewodu przekroczy wartość krytyczną. Zja-wisko to może być obserwowane wyłącznie w porze noc-nej, jako „świecąca otoczka” na przewodach linii.

W prawidłowo zaprojektowanej linii napowietrznej o  na-pięciu 400  kV podczas dobrych warunków atmosferycz-nych, tj. wtedy, gdy przewody są suche, zjawisko ulotu nie występuje. Natomiast w czasie występowania złych warun-ków atmosferycznych (duża wilgotność, mżawka, średnio intensywny opad, sadź), które w  Polsce występują przez

ok. 36 dni w roku, pojawia się zjawisko ulotu. Sprawia ono, że poziom hałasu w bezpośredniej bliskości linii o napięciu 400 kV może osiągać wartość 45 dB (poziom dopuszczalny w porze nocy dla terenów zabudowy mieszkaniowej).

Przeprowadzone obliczenia wykazały, że w  otoczeniu (na granicy pasa technologicznego) linii 400 kV Jasiniec – Gru-dziądz Węgrowo poziomy dźwięku niezależnie od pogody nie przekroczą dopuszczalnej normy (45 dB).

1514

Montaż przewodów na słupie przelotowym kratowym serii E33

150

120

90

60

30

0

145

125

105

55

35

12

start odrzutowców

budowa dyskoteka rozmowa linie przesyłowe NN

las

Dopuszczalne poziomy hałasu:uzdrowiska, szpitale, szkoły – 45–40 dBzabudowa mieszkaniowa, tereny wypoczynkowe i usługowe – 50–45 dB

Oddziaływanie linii elektroenergetycznych na ludzi i środowisko – hałas

1716

Procedura lokalizacyjna Realizacja każdej inwestycji, a  więc także budowa linii elektroenergetycznej 400  kV relacji Jasiniec – Grudziądz Węgrowo podlega wielu procedurom administracyjnym opisanych w obowiązujących przepisach prawa. W ramach tych procedur przed rozpoczęciem prac budowlanych ko-nieczne jest uzyskanie przez wykonawcę wielu uzgodnień, pozwoleń i opinii wydawanych przez różne organy admini-stracji publicznej.

Pierwszym krokiem zmierzającym do uzyskania zgody na realizację planowanej inwestycji jest jej wprowadzenie do dokumentów planistycznych gmin – do studium uwa-runkowań i  kierunków zagospodarowania przestrzennego (SUiKZP) oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (MPZP). W gminach, w których inwestycja nie jest uwzględniona w obowiązującym studium i planie miejscowym, wykonawca występuje z wnioskiem do bur-mistrza/wójta o zmianę powyższych dokumentów lub ich sporządzenie.

Po uchwaleniu przez radnych poszczególnych gmin oraz opublikowaniu w dzienniku urzędowym województwa ku-jawsko-pomorskiego miejscowych planów zagospodaro-wania przestrzennego wykonawca występuje z wnioskiem o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Dla budowy napowietrznej linii elektroenergetycznej 400  kV decyzję wydaje Regionalny Dyrektor Ochrony Środowi-ska w  Bydgoszczy w  uzgodnieniu z Państwowym Woje-wódzkim Inspektorem Sanitarnym. Wcześniej z udziałem społeczeństwa przeprowadzana jest ocena oddziaływa-nia przedsięwzięcia na środowisko (OOŚ). Podstawowym dokumentem umożliwiającym jej przeprowadzenie jest raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Na jego podstawie Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Bydgoszczy określa, analizuje oraz ocenia wpływ plano-wanej inwestycji na środowisko, a  przede wszystkim na zdrowie i  warunki życia ludzi, którzy zamieszkiwać będą w sąsiedztwie wybudowanej linii. Z raportem może zapo-znać się każdy zainteresowany i  zgłosić do niego uwagi. Jeśli zostaną spełnione wszystkie wymagania dotyczące ochrony środowiska, w  szczególności dotyczące ochro-ny zdrowia ludzi, rozpatrzone wszystkie uwagi, zostaje wydana decyzja środowiskowa. Zostaną w  niej określone

wszystkie warunki, jakie muszą zostać spełnione przez pro-jektowaną linię, aby możliwe było jej wybudowanie i póź-niejsze użytkowanie.

Przed złożeniem wniosku o  wydanie pozwolenia na bu-dowę wykonawca zobowiązany jest do pozyskania prawa do dysponowania nieruchomościami na cele budowlane. Oznacza to konieczność uzyskania zgody poszczególnych właścicieli nieruchomości na przeprowadzenie przez ich działki projektowanej linii oraz na posadowienie na niektó-rych z nich słupów. Zgodę uzyskuje się poprzez ustanowie-nie na każdej nieruchomości tzw. służebności przesyłu, co oznacza notarialne potwierdzenie zgody właścicieli grun-tów na prowadzenie prac budowlanych i  eksploatacyj-nych w tzw. pasie technologicznym linii o szerokości 70 m. W związku z tym, że przeprowadzenie linii napowietrznej przez nieruchomość wiąże się z pewnymi ograniczeniami w użytkowaniu terenu na obszarze pasa technologicznego, za ustanowienie służebności właścicielowi gruntu wypłaca się jednorazowe wynagrodzenie. Straty w  uprawach oraz ewentualne zniszczenia, jakie mogą powstać w czasie pro-wadzenia prac budowlanych oraz eksploatacyjnych przy linii, są pokrywane poprzez wypłatę odrębnych odszkodo-wań.

Należy zwrócić uwagę, że pomimo ustanowienia służebno-ści przesyłu na części każdej z działek objętych inwestycją nie zmienia się właściciel nieruchomości. Oznacza to, że cały teren pod linią, w  tym także obszar pasa technolo-gicznego linii, pozostaje we władaniu dotychczasowego właściciela nieruchomości. Ograniczone zostają jedynie możliwości zagospodarowania terenu objętego pasem technologicznym, przy czym ograniczenia te określone są w umowie zawartej pomiędzy wykonawcą a właścicielem nieruchomości. Pozostały obszar działki może być wyko-rzystany w dowolny sposób, zarówno do upraw polowych, jak również do budowy domu mieszkalnego, czy też in-nych zabudowań, w tym budynków gospodarczych.

Wprowadzenie linii (trasy) do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gmin

Opracowanie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (OOŚ)

Złożenie wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (decyzja środowiskowa)

Postępowanie z udziałem społeczeństwa w sprawie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko (postępowanie OOŚ)

Wydanie przez odpowiedni organ decyzji środowiskowej

Złożenie wniosku o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę wraz z oświadczeniem o dysponowaniu nieruchomościami

na cele budowlane

Wydanie przez właściwy organ decyzji o pozwoleniu na budowę

Schemat działań zmierzających do uzyskania pozwolenia na budowę linii elektroenergetycznej

1918

Najczęściej zadawane pytaniaJak będzie wyglądać procedura przyznawania odszkodo-wań?Procedura przyznawania odszkodowań składa się z nastę-pujących etapów:Przedstawiciele terenowi indywidualnie prezentują właści-cielom warunki umowy wraz z informacją o wysokości wy- nagrodzenia. Za posadowienie słupa przysługuje dodatko-we wynagrodzenie. Wynagrodzenia dla każdej nierucho-mości zostaną indywidualnie określone przez niezależne-go rzeczoznawcę majątkowego.Po akceptacji i  zawarciu umowy cywilno-prawnej właści-ciele otrzymują pierwszą ratę wynagrodzenia.Wypłata drugiej raty następuje po zawarciu aktu notarialne-go, który gwarantuje inwestorowi dostęp do terenu i linii.Ponadto, niezależnie od wynagrodzeń za ustanowienie słu-żebności, przyznawane są odszkodowania za uszkodzenia i  straty powstałe podczas prowadzenia prac budowlano -montażowych.

Czy po ustanowieniu służebności przesyłu i wybudowaniu linii inwestor staje się właścicielem gruntu?Nie zmienia się właściciel gruntu. Dzięki ustanowieniu słu-żebności przesyłu inwestor uzyskuje jedynie ograniczone prawo do korzystania z gruntów pod linią w związku z bu-dową i  późniejszą eksploatacją linii. Służebność przesyłu ustanawiana jest w formie aktu notarialnego. Nie wiąże się z przeniesieniem własności.

Komu i za co przysługuje odszkodowanie?Wynagrodzenia otrzymają wszyscy właściciele działek, przez które przechodzić będzie pas technologiczny. Wyso-kość kwoty wynagrodzenia uzależniona będzie od obszaru działki objętego pasem technologicznym. Dodatkowe wy-nagrodzenie przysługuje właścicielom działek, na których zostaną posadowione słupy.

Czy bezpieczne jest wypasanie zwierząt pod linią elektro-energetyczną?W Polsce jest kilkanaście tysięcy kilometrów linii elektro-energetycznych najwyższych napięć, a w całej Europie po-nad sto tysięcy kilometrów. Niektóre z nich eksploatowane są od ponad trzydziestu lat. Przede wszystkim lokalizuje się je na terenach rolniczych. Nie stwierdzono, by wypas zwie-rząt pod liniami najwyższych napięć miał na nie negatywny wpływ.

Czy pod linią można korzystać z maszyn rolniczych?Tak, nie zaobserwowano żadnego wpływu linii na pracę maszyn rolniczych. Projekt budowlany uwzględnia, że pod liniami będą mogły być prowadzone normalne prace rolni-cze. Odległość przewodów od ziemi w najniższym punkcie będzie wynosiła od 10 do kilkunastu metrów, co umożliwi korzystanie z każdego rodzaju maszyn używanych w  rol-nictwie.

W jakich odległościach od projektowanej linii można bu-dować domy?Na trasie dwutorowej linii elektroenergetycznej 400 kV re-lacji Jasiniec – Grudziądz Węgrowo planuje się wyznaczenie pasa technologicznego, którego szerokość wynosić będzie 70 m. Granice tego pasa wyznaczają obszar, na który może oddziaływać linia i w którym mogą wystąpić ograniczenia w  sposobie zagospodarowania terenu. Z całą pewnością na obszarze pasa technologicznego obowiązywać będzie całkowity zakaz lokalizacji budynków mieszkalnych, lub budynków przeznaczonych na stały pobyt ludzi. Ograni-czenia te wynikają z obowiązujących przepisów w zakresie dopuszczalnych w środowisku poziomów pól elektromag-netycznych oraz hałasu. W  przypadku linii 400  kV nie ma żadnych przeciwwskazań do lokalizacji zabudowy miesz-kaniowej w odległości większej niż 35 metrów od osi linii. Zarówno poziom pól elektrycznych, magnetycznych, jak i  szum linii, będą wyraźnie poniżej dopuszczalnych norm określonych w polskich przepisach. Na przedmieściach du-żych miast taka odległość jest standardem.

Słup kratowy przelotowy podwyższony (typu nadleśnego)

Inwestor:Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A.ul. Warszawska 16505-520 Konstancin-Jeziornasekretariat@pse.plwww.pse.pl

Pile Elbud S.Aul. Wadowicka 1230-415 Krakówtel. 12 262 91 97fax 12 262 91 99sekretariat@pile-elbud.plwww.pile-elbud.pl

ZWSE Rzeszów Sp. Z o.o.ul. Przemysłowa 135-105 Rzeszówtel. 17 850 49 61 fax. 17 850 49 47firma@zwse.rzeszow.plwww.zwse.rzeszow.pl

Przedsiębiorstwo Budow-nictwa Elektroenergetycz-nego Elbud Warszawa Sp. z o.o.Al. Krakowska 26402-210 Warszawatel. 22 591 53 00 fax 22 846 18 17office@elbud.waw.plwww.elbud waw.pl

Wykonawca – konsorcjum firm:

Konstancin-Jeziorna, listopad 2014

Zdjęcia: Archiwum Pile Elbud S.A.

Strona inwestycji: www.liniajasiniecgrudziadz.pl