Bo luat dan su (sua doi)

Quèc héi

LuËt sè: 33/2005/QH11

Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam§éc lËp - Tù do - H¹nh phóc

Quèc héi níc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam

Kho¸ XI, kú häp thø 7(Tõ ngµy 05 th¸ng 5 ®Õn ngµy 14 th¸ng 6 n¨m 2005)

Bé luËt d©n sù

C¨n cø vµo HiÕn ph¸p níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam n¨m 1992 ®· ®îc söa ®æi, bæ sung theo NghÞ quyÕt sè 51/2001/QH10 ngµy 25 th¸ng 12 n¨m 2001 cña Quèc héi kho¸ X, kú häp thø 10;

Bé luËt nµy quy ®Þnh vÒ d©n sù.

PHÇN THø NHÊt NH÷NG QUY ®ÞNH CHUNG

Ch¬ng InhiÖm vô vµ hiÖu lùc cña Bé luËt d©n sù

§iÒu 1. NhiÖm vô vµ ph¹m vi ®iÒu chØnh cña Bé luËt d©n sù

Bé luËt d©n sù quy ®Þnh ®Þa vÞ ph¸p lý, chuÈn mùc ph¸p lý cho çch øng xö cña ç nh©n, ph¸p nh©n, chñ thÓ kh¸c; quyÒn, nghÜa vô cña çc chñ thÓ vÒ nh©n th©n vµ tµi s¶n trong çc quan hÖ d©n sù, h«n nh©n vµ gia ®×nh, kinh doanh, th¬ng m¹i, lao ®éng (sau ®©y gäi chung lµ quan hÖ d©n sù).

Bé luËt d©n sù cã nhiÖm vô b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ç nh©n, tæ chøc, lîi Ých cña Nhµ níc, lîi Ých c«ng céng; b¶o ®¶m sù b×nh ®¼ng vµ an toµn ph¸p lý trong quan hÖ d©n sù, gãp phÇn t¹o ®iÒu kiÖn ®¸p øng nhu cÇu vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi.

§iÒu 2. HiÖu lùc cña Bé luËt d©n sù

1. Bé luËt d©n sù ®îc ¸p dông ®èi víi quan hÖ d©n sù ®îc x¸c lËp tõ ngµy Bé luËt nµy cã hiÖu lùc, trõ trêng hîp ®îc Bé luËt nµy hoÆc nghÞ quyÕt cña Quèc héi cã quy ®Þnh kh¸c.

2. Bé luËt d©n sù ®îc ¸p dông trªn l·nh thæ níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam.

3. Bé luËt d©n sù ®îc ¸p dông ®èi víi quan hÖ d©n sù cã yÕu tè níc ngoµi, trõ trêng hîp ®iÒu íc quèc tÕ mµ Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam lµ thµnh viªn cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 3. ¸p dông tËp qu¸n, quy ®Þnh t¬ng tù cña ph¸p luËt

Trong trêng hîp ph¸p luËt kh«ng quy ®Þnh vµ çc bªn kh«ng cã tho¶ thuËn th× cã thÓ ¸p dông tËp qu¸n; nÕu kh«ng cã tËp qu¸n th× ¸p dông quy ®Þnh t¬ng tù cña ph¸p luËt. TËp qu¸n vµ quy ®Þnh t¬ng tù cña ph¸p luËt kh«ng ®îc tr¸i víi nh÷ng nguyªn t¾c quy ®Þnh trong Bé luËt nµy.

Ch¬ng IINH÷NG NGUYªN T¾C C¬ B¶N

§iÒu 4. Nguyªn t¾c tù do, tù nguyÖn cam kÕt, tho¶ thuËn

QuyÒn tù do cam kÕt, tho¶ thuËn trong viÖc x¸c lËp quyÒn, nghÜa vô d©n sù ®îc ph¸p luËt b¶o ®¶m, nÕu cam kÕt, tho¶ thuËn ®ã kh«ng vi ph¹m ®iÒu cÊm cña ph¸p luËt, kh«ng tr¸i ®¹o ®øc x· héi.

Trong quan hÖ d©n sù, çc bªn hoµn toµn tù nguyÖn, kh«ng bªn nµo ®îc ¸p ®Æt, cÊm ®o¸n, cìng Ðp, ®e do¹, ng¨n c¶n bªn nµo.

Cam kÕt, tho¶ thuËn hîp ph¸p cã hiÖu lùc b¾t buéc thùc hiÖn ®èi víi çc bªn vµ ph¶i ®îc ç nh©n, ph¸p nh©n, chñ thÓ kh¸c t«n träng.

§iÒu 5. Nguyªn t¾c b×nh ®¼ng

Trong quan hÖ d©n sù, çc bªn ®Òu b×nh ®¼ng, kh«ng ®îc lÊy lý do kh¸c biÖt vÒ d©n téc, giíi tÝnh, thµnh phÇn x· héi, hoµn c¶nh kinh tÕ, tÝn ngìng, t«n gi¸o, tr×nh ®é v¨n ho¸, nghÒ nghiÖp ®Ó ®èi xö kh«ng b×nh ®¼ng víi nhau.

§iÒu 6. Nguyªn t¾c thiÖn chÝ, trung thùc

Trong quan hÖ d©n sù, çc bªn ph¶i thiÖn chÝ, trung thùc trong viÖc x¸c lËp, thùc hiÖn quyÒn, nghÜa vô d©n sù, kh«ng bªn nµo ®îc lõa dèi bªn nµo.

§iÒu 7. Nguyªn t¾c chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù

Çc bªn ph¶i nghiªm chØnh thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù cña

2

m×nh vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®óng nghÜa vô, nÕu kh«ng tù nguyÖn thùc hiÖn th× cã thÓ bÞ cìng chÕ thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

§iÒu 8. Nguyªn t¾c t«n träng ®¹o ®øc, truyÒn thèng tèt ®Ñp

ViÖc x¸c lËp, thùc hiÖn quyÒn, nghÜa vô d©n sù ph¶i b¶o ®¶m gi÷ g×n b¶n s¾c d©n téc, t«n träng vµ ph¸t huy phong tôc, tËp qu¸n, truyÒn thèng tèt ®Ñp, t×nh ®oµn kÕt, t¬ng th©n, t¬ng ¸i, mçi ngêi v× céng ®ång, céng ®ång v× mçi ngêi vµ çc gi¸ trÞ ®¹o ®øc cao ®Ñp cña çc d©n téc cïng sinh sèng trªn ®Êt níc ViÖt Nam.

§ång bµo çc d©n téc thiÓu sè ®îc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong quan hÖ d©n sù ®Ó tõng bíc n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña m×nh.

ViÖc gióp ®ì ngêi giµ, trÎ em, ngêi tµn tËt trong viÖc thùc hiÖn quyÒn, nghÜa vô d©n sù ®îc khuyÕn khÝch.

§iÒu 9. Nguyªn t¾c t«n träng, b¶o vÖ quyÒn d©n sù

1. TÊt c¶ çc quyÒn d©n sù cña ç nh©n, ph¸p nh©n, chñ thÓ kh¸c ®îc t«n träng vµ ®îc ph¸p luËt b¶o vÖ.

2. Khi quyÒn d©n sù cña mét chñ thÓ bÞ x©m ph¹m th× chñ thÓ ®ã cã quyÒn tù b¶o vÖ theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy hoÆc yªu cÇu c¬ quan, tæ chøc cã thÈm quyÒn:

a) C«ng nhËn quyÒn d©n sù cña m×nh;

b) Buéc chÊm døt hµnh vi vi ph¹m;

c) Buéc xin lçi, c¶i chÝnh c«ng khai;

d) Buéc thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù;

®) Buéc båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 10. Nguyªn t¾c t«n träng lîi Ých cña Nhµ níc, lîi Ých c«ng céng, quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi kh¸c

ViÖc x¸c lËp, thùc hiÖn quyÒn, nghÜa vô d©n sù kh«ng ®îc x©m ph¹m ®Õn lîi Ých cña Nhµ níc, lîi Ých c«ng céng, quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi kh¸c.

§iÒu 11. Nguyªn t¾c tu©n thñ ph¸p luËt

ViÖc x¸c lËp, thùc hiÖn quyÒn, nghÜa vô d©n sù ph¶i tu©n theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy vµ quy ®Þnh kh¸c cña ph¸p luËt.

3

§iÒu 12. Nguyªn t¾c hoµ gi¶i

Trong quan hÖ d©n sù, viÖc hoµ gi¶i gi÷a çc bªn phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®îc khuyÕn khÝch.

Kh«ng ai ®îc dïng vò lùc hoÆc ®e däa dïng vò lùc khi tham gia quan hÖ d©n sù, gi¶i quyÕt çc tranh chÊp d©n sù.

§iÒu 13. C¨n cø x¸c lËp quyÒn, nghÜa vô d©n sù

QuyÒn, nghÜa vô d©n sù ®îc x¸c lËp tõ çc c¨n cø sau ®©y:

1. Giao dÞch d©n sù hîp ph¸p;

2. QuyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n, c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn kh¸c;

3. Sù kiÖn ph¸p lý do ph¸p luËt quy ®Þnh;

4. S¸ng t¹o gi¸ trÞ tinh thÇn lµ ®èi tîng thuéc quyÒn së h÷u trÝ tuÖ;

5. ChiÕm h÷u tµi s¶n cã c¨n cø ph¸p luËt;

6. G©y thiÖt h¹i do hµnh vi tr¸i ph¸p luËt;

7. Thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn;

8. ChiÕm h÷u, sö dông tµi s¶n, ®îc lîi vÒ tµi s¶n kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt;

9. Nh÷ng c¨n cø kh¸c do ph¸p luËt quy ®Þnh.

Ch¬ng IIIÇ NH©N

Môc 1

N¨NG LùC PH¸P LUËT D©N Sù,N¨NG LùC HµNH VI D©N Sù CñA Ç NH©N

§iÒu 14. N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña ç nh©n

1. N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña ç nh©n lµ kh¶ n¨ng cña ç nh©n cã quyÒn d©n sù vµ nghÜa vô d©n sù.

2. Mäi ç nh©n ®Òu cã n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù nh nhau.

3. N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña ç nh©n cã tõ khi ngêi ®ã sinh ra vµ chÊm døt khi ngêi ®ã chÕt.

§iÒu 15. Néi dung n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña ç nh©n

Ç nh©n cã çc quyÒn, nghÜa vô d©n sù sau ®©y:

1. QuyÒn nh©n th©n kh«ng g¾n víi tµi s¶n vµ quyÒn nh©n

4

th©n g¾n víi tµi s¶n;

2. QuyÒn së h÷u, quyÒn thõa kÕ vµ çc quyÒn kh¸c ®èi víi tµi s¶n;

3. QuyÒn tham gia quan hÖ d©n sù vµ cã nghÜa vô ph¸t sinh tõ quan hÖ ®ã.

§iÒu 16. Kh«ng h¹n chÕ n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña ç nh©n

N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña ç nh©n kh«ng bÞ h¹n chÕ, trõ trêng hîp do ph¸p luËt quy ®Þnh.

§iÒu 17. N¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña ç nh©n

N¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña ç nh©n lµ kh¶ n¨ng cña ç nh©n b»ng hµnh vi cña m×nh x¸c lËp, thùc hiÖn quyÒn, nghÜa vô d©n sù.

§iÒu 18. Ngêi thµnh niªn, ngêi cha thµnh niªn

Ngêi tõ ®ñ mêi t¸m tuæi trë lªn lµ ngêi thµnh niªn. Ngêi cha ®ñ mêi t¸m tuæi lµ ngêi cha thµnh niªn.

§iÒu 19. N¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña ngêi thµnh niªn

Ngêi thµnh niªn cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ®Çy ®ñ, trõ tr-êng hîp quy ®Þnh t¹i §iÒu 22 vµ §iÒu 23 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 20. N¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña ngêi cha thµnh niªn tõ ®ñ s¸u tuæi ®Õn cha ®ñ mêi t¸m tuæi

1. Ngêi tõ ®ñ s¸u tuæi ®Õn cha ®ñ mêi t¸m tuæi khi x¸c lËp, thùc hiÖn giao dÞch d©n sù ph¶i ®îc ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt ®ång ý, trõ giao dÞch nh»m phôc vô nhu cÇu sinh ho¹t hµng ngµy phï hîp víi løa tuæi hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

2. Trong trêng hîp ngêi tõ ®ñ mêi l¨m tuæi ®Õn cha ®ñ mêi t¸m tuæi cã tµi s¶n riªng b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô th× cã thÓ tù m×nh x¸c lËp, thùc hiÖn giao dÞch d©n sù mµ kh«ng cÇn ph¶i cã sù ®ång ý cña ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 21. Ngêi kh«ng cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù

Ngêi cha ®ñ s¸u tuæi kh«ng cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù. Giao dÞch d©n sù cña ngêi cha ®ñ s¸u tuæi ph¶i do ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt x¸c lËp, thùc hiÖn.

§iÒu 22. MÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù

1. Khi mét ngêi do bÞ bÖnh t©m thÇn hoÆc m¾c bÖnh kh¸c

5

mµ kh«ng thÓ nhËn thøc, lµm chñ ®îc hµnh vi cña m×nh th× theo yªu cÇu cña ngêi cã quyÒn, lîi Ých liªn quan, Toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù trªn c¬ së kÕt luËn cña tæ chøc gi¸m ®Þnh.

Khi kh«ng cßn c¨n cø tuyªn bè mét ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù th× theo yªu cÇu cña chÝnh ngêi ®ã hoÆc cña ngêi cã quyÒn, lîi Ých liªn quan, Toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh huû bá quyÕt ®Þnh tuyªn bè mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù.

2. Giao dÞch d©n sù cña ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ph¶i do ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt x¸c lËp, thùc hiÖn.

§iÒu 23. H¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù

1. Ngêi nghiÖn ma tuý, nghiÖn çc chÊt kÝch thÝch kh¸c dÉn ®Õn ph¸ t¸n tµi s¶n cña gia ®×nh th× theo yªu cÇu cña ngêi cã quyÒn, lîi Ých liªn quan, c¬ quan, tæ chøc h÷u quan, Toµ ¸n cã thÓ ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè lµ ngêi bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù.

2. Ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt cña ngêi bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù vµ ph¹m vi ®¹i diÖn do Toµ ¸n quyÕt ®Þnh. Giao dÞch d©n sù liªn quan ®Õn tµi s¶n cña ngêi bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ph¶i cã sù ®ång ý cña ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt, trõ giao dÞch nh»m phôc vô nhu cÇu sinh ho¹t hµng ngµy.

3. Khi kh«ng cßn c¨n cø tuyªn bè mét ngêi bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù th× theo yªu cÇu cña chÝnh ngêi ®ã hoÆc cña ngêi cã quyÒn, lîi Ých liªn quan, c¬ quan, tæ chøc h÷u quan, Toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh huû bá quyÕt ®Þnh tuyªn bè h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù.

Môc 2

QUYÒN NH©N TH©N

§iÒu 24. QuyÒn nh©n th©n

QuyÒn nh©n th©n ®îc quy ®Þnh trong Bé luËt nµy lµ quyÒn d©n sù g¾n liÒn víi mçi ç nh©n, kh«ng thÓ chuyÓn giao cho ngêi kh¸c, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 25. B¶o vÖ quyÒn nh©n th©n

Khi quyÒn nh©n th©n cña ç nh©n bÞ x©m ph¹m th× ngêi ®ã cã quyÒn:

1. Tù m×nh c¶i chÝnh;

2. Yªu cÇu ngêi vi ph¹m hoÆc yªu cÇu c¬ quan, tæ chøc cã thÈm quyÒn buéc ngêi vi ph¹m chÊm døt hµnh vi vi ph¹m, xin lçi,

6

c¶i chÝnh c«ng khai;

3. Yªu cÇu ngêi vi ph¹m hoÆc yªu cÇu c¬ quan, tæ chøc cã thÈm quyÒn buéc ngêi vi ph¹m båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 26. QuyÒn ®èi víi hä, tªn

1. Ç nh©n cã quyÒn cã hä, tªn. Hä, tªn cña mét ngêi ®îc x¸c ®Þnh theo hä, tªn khai sinh cña ngêi ®ã.

2. Ç nh©n x¸c lËp, thùc hiÖn quyÒn, nghÜa vô d©n sù theo hä, tªn cña m×nh ®· ®îc c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn c«ng nhËn.

3. ViÖc sö dông bÝ danh, bót danh kh«ng ®îc g©y thiÖt h¹i ®Õn quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi kh¸c.

§iÒu 27. QuyÒn thay ®æi hä, tªn

1. Ç nh©n cã quyÒn yªu cÇu c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn c«ng nhËn viÖc thay ®æi hä, tªn trong çc trêng hîp sau ®©y:

a) Theo yªu cÇu cña ngêi cã hä, tªn mµ viÖc sö dông hä, tªn ®ã g©y nhÇm lÉn, ¶nh hëng ®Õn t×nh c¶m gia ®×nh, ®Õn danh dù, quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi ®ã;

b) Theo yªu cÇu cña cha nu«i, mÑ nu«i vÒ viÖc thay ®æi hä, tªn cho con nu«i hoÆc khi ngêi con nu«i th«i kh«ng lµm con nu«i vµ ngêi nµy hoÆc cha ®Î, mÑ ®Î yªu cÇu lÊy l¹i hä, tªn mµ cha ®Î, mÑ ®Î ®· ®Æt;

c) Theo yªu cÇu cña cha ®Î, mÑ ®Î hoÆc ngêi con khi x¸c ®Þnh cha, mÑ cho con;

d) Thay ®æi hä cho con tõ hä cña cha sang hä cña mÑ hoÆc ngîc l¹i;

®) Thay ®æi hä, tªn cña ngêi bÞ lu l¹c ®· t×m ra nguån gèc huyÕt thèng cña m×nh;

e) Thay ®æi hä, tªn cña ngêi ®îc x¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh;

g) Çc trêng hîp kh¸c do ph¸p luËt vÒ hé tÞch quy ®Þnh.

2. ViÖc thay ®æi hä, tªn cho ngêi tõ ®ñ chÝn tuæi trë lªn ph¶i cã sù ®ång ý cña ngêi ®ã.

3. ViÖc thay ®æi hä, tªn cña ç nh©n kh«ng lµm thay ®æi, chÊm døt quyÒn, nghÜa vô d©n sù ®îc x¸c lËp theo hä, tªn cò.

§iÒu 28. QuyÒn x¸c ®Þnh d©n téc

1. Ç nh©n khi sinh ra ®îc x¸c ®Þnh d©n téc theo d©n téc cña cha ®Î, mÑ ®Î. Trong trêng hîp cha ®Î vµ mÑ ®Î thuéc hai

7

d©n téc kh¸c nhau th× d©n téc cña ngêi con ®îc x¸c ®Þnh lµ d©n téc cña cha ®Î hoÆc d©n téc cña mÑ ®Î theo tËp qu¸n hoÆc theo tho¶ thuËn cña cha ®Î, mÑ ®Î.

2. Ngêi ®· thµnh niªn, cha ®Î vµ mÑ ®Î hoÆc ngêi gi¸m hé cña ngêi cha thµnh niªn cã quyÒn yªu cÇu c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn x¸c ®Þnh l¹i d©n téc trong çc trêng hîp sau ®©y:

a) X¸c ®Þnh l¹i theo d©n téc cña cha ®Î hoÆc mÑ ®Î, nÕu cha ®Î, mÑ ®Î thuéc hai d©n téc kh¸c nhau;

b) X¸c ®Þnh l¹i theo d©n téc cña cha ®Î, mÑ ®Î trong trêng hîp lµm con nu«i cña ngêi thuéc d©n téc kh¸c mµ ®îc x¸c ®Þnh theo d©n téc cña cha nu«i, mÑ nu«i do kh«ng biÕt cha ®Î, mÑ ®Î lµ ai.

3. Trong trêng hîp cha ®Î, mÑ ®Î hoÆc ngêi gi¸m hé cña ng-êi cha thµnh niªn yªu cÇu x¸c ®Þnh l¹i d©n téc cho ngêi cha thµnh niªn tõ ®ñ mêi l¨m tuæi trë lªn theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu nµy th× ph¶i ®îc sù ®ång ý cña ngêi cha thµnh niªn ®ã.

§iÒu 29. QuyÒn ®îc khai sinh

Ç nh©n khi sinh ra cã quyÒn ®îc khai sinh.

§iÒu 30. QuyÒn ®îc khai tö

1. Khi cã ngêi chÕt th× ngêi th©n thÝch, chñ nhµ hoÆc c¬ quan, tæ chøc n¬i cã ngêi chÕt ph¶i khai tö cho ngêi ®ã.

2. TrÎ s¬ sinh, nÕu chÕt sau khi sinh th× ph¶i ®îc khai sinh vµ khai tö; nÕu chÕt tríc khi sinh hoÆc sinh ra mµ chÕt ngay th× kh«ng ph¶i khai sinh vµ khai tö.

§iÒu 31. QuyÒn cña ç nh©n ®èi víi h×nh ¶nh

1. Ç nh©n cã quyÒn ®èi víi h×nh ¶nh cña m×nh.

2. ViÖc sö dông h×nh ¶nh cña ç nh©n ph¶i ®îc ngêi ®ã ®ång ý; trong trêng hîp ngêi ®ã ®· chÕt, mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, cha ®ñ mêi l¨m tuæi th× ph¶i ®îc cha, mÑ, vî, chång, con ®· thµnh niªn hoÆc ngêi ®¹i diÖn cña ngêi ®ã ®ång ý, trõ trêng hîp v× lîi Ých cña Nhµ níc, lîi Ých c«ng céng hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

3. Nghiªm cÊm viÖc sö dông h×nh ¶nh cña ngêi kh¸c mµ x©m ph¹m danh dù, nh©n phÈm, uy tÝn cña ngêi cã h×nh ¶nh.

§iÒu 32. QuyÒn ®îc b¶o ®¶m an toµn vÒ tÝnh m¹ng, søc khoÎ, th©n thÓ

1. Ç nh©n cã quyÒn ®îc b¶o ®¶m an toµn vÒ tÝnh m¹ng, søc khoÎ, th©n thÓ.

8

2. Khi ph¸t hiÖn ngêi bÞ tai n¹n, bÖnh tËt mµ tÝnh m¹ng bÞ ®e däa th× ngêi ph¸t hiÖn cã tr¸ch nhiÖm ®a ®Õn c¬ së y tÕ; c¬ së y tÕ kh«ng ®îc tõ chèi viÖc cøu ch÷a mµ ph¶i tËn dông mäi ph¬ng tiÖn, kh¶ n¨ng hiÖn cã ®Ó cøu ch÷a.

3. ViÖc thùc hiÖn ph¬ng ph¸p ch÷a bÖnh míi trªn c¬ thÓ mét ngêi, viÖc g©y mª, mæ, c¾t bá, cÊy ghÐp bé phËn cña c¬ thÓ ph¶i ®îc sù ®ång ý cña ngêi ®ã; nÕu ngêi ®ã cha thµnh niªn, mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù hoÆc lµ bÖnh nh©n bÊt tØnh th× ph¶i ®îc cha, mÑ, vî, chång, con ®· thµnh niªn hoÆc ngêi gi¸m hé cña ngêi ®ã ®ång ý; trong trêng hîp cã nguy c¬ ®e däa ®Õn tÝnh m¹ng cña bÖnh nh©n mµ kh«ng chê ®îc ý kiÕn cña nh÷ng ngêi trªn th× ph¶i cã quyÕt ®Þnh cña ngêi ®øng ®Çu c¬ së y tÕ.

4. ViÖc mæ tö thi ®îc thùc hiÖn trong çc trêng hîp sau ®©y:

a) Cã sù ®ång ý cña ngêi qu¸ cè tríc khi ngêi ®ã chÕt;b) Cã sù ®ång ý cña cha, mÑ, vî, chång, con ®· thµnh niªn

hoÆc ngêi gi¸m hé khi kh«ng cã ý kiÕn cña ngêi qu¸ cè tríc khi ngêi ®ã chÕt;

c) Theo quyÕt ®Þnh cña tæ chøc y tÕ, c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn trong trêng hîp cÇn thiÕt.

§iÒu 33. QuyÒn hiÕn bé phËn c¬ thÓ

Ç nh©n cã quyÒn ®îc hiÕn bé phËn c¬ thÓ cña m×nh v× môc ®Ých ch÷a bÖnh cho ngêi kh¸c hoÆc nghiªn cøu khoa häc.

ViÖc hiÕn vµ sö dông bé phËn c¬ thÓ ®îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

§iÒu 34. QuyÒn hiÕn x¸c, bé phËn c¬ thÓ sau khi chÕt

Ç nh©n cã quyÒn hiÕn x¸c, bé phËn c¬ thÓ cña m×nh sau khi chÕt v× môc ®Ých ch÷a bÖnh cho ngêi kh¸c hoÆc nghiªn cøu khoa häc.

ViÖc hiÕn vµ sö dông x¸c, bé phËn c¬ thÓ cña ngêi chÕt ®îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

§iÒu 35. QuyÒn nhËn bé phËn c¬ thÓ ngêi

Ç nh©n cã quyÒn nhËn bé phËn c¬ thÓ cña ngêi kh¸c ®Ó ch÷a bÖnh cho m×nh.

Nghiªm cÊm viÖc nhËn, sö dông bé phËn c¬ thÓ cña ngêi kh¸c v× môc ®Ých th¬ng m¹i.

9

§iÒu 36. QuyÒn x¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh

Ç nh©n cã quyÒn ®îc x¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh.

ViÖc x¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh cña mét ngêi ®îc thùc hiÖn trong trêng hîp giíi tÝnh cña ngêi ®ã bÞ khuyÕt tËt bÈm sinh hoÆc cha ®Þnh h×nh chÝnh x¸c mµ cÇn cã sù can thiÖp cña y häc nh»m x¸c ®Þnh râ vÒ giíi tÝnh.

ViÖc x¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh ®îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

§iÒu 37. QuyÒn ®îc b¶o vÖ danh dù, nh©n phÈm, uy tÝn

Danh dù, nh©n phÈm, uy tÝn cña ç nh©n ®îc t«n träng vµ ®îc ph¸p luËt b¶o vÖ.

§iÒu 38. QuyÒn bÝ mËt ®êi t

1. QuyÒn bÝ mËt ®êi t cña ç nh©n ®îc t«n träng vµ ®îc ph¸p luËt b¶o vÖ.

2. ViÖc thu thËp, c«ng bè th«ng tin, t liÖu vÒ ®êi t cña ç nh©n ph¶i ®îc ngêi ®ã ®ång ý; trong trêng hîp ngêi ®ã ®· chÕt, mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, cha ®ñ mêi l¨m tuæi th× ph¶i ®îc cha, mÑ, vî, chång, con ®· thµnh niªn hoÆc ngêi ®¹i diÖn cña ngêi ®ã ®ång ý, trõ trêng hîp thu thËp, c«ng bè th«ng tin, t liÖu theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan, tæ chøc cã thÈm quyÒn.

3. Th tÝn, ®iÖn tho¹i, ®iÖn tÝn, çc h×nh thøc th«ng tin ®iÖn tö kh¸c cña ç nh©n ®îc b¶o ®¶m an toµn vµ bÝ mËt.

ViÖc kiÓm so¸t th tÝn, ®iÖn tho¹i, ®iÖn tÝn, çc h×nh thøc th«ng tin ®iÖn tö kh¸c cña ç nh©n ®îc thùc hiÖn trong trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh vµ ph¶i cã quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn.

§iÒu 39. QuyÒn kÕt h«n

Nam, n÷ cã ®ñ ®iÒu kiÖn kÕt h«n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ h«n nh©n vµ gia ®×nh cã quyÒn tù do kÕt h«n.

ViÖc tù do kÕt h«n gi÷a nh÷ng ngêi thuéc çc d©n téc, t«n gi¸o kh¸c nhau, gi÷a nh÷ng ngêi theo t«n gi¸o vµ kh«ng theo t«n gi¸o, gi÷a c«ng d©n ViÖt Nam víi ngêi níc ngoµi ®îc t«n träng vµ ®îc ph¸p luËt b¶o vÖ.

§iÒu 40. QuyÒn b×nh ®¼ng cña vî chång

Vî, chång b×nh ®¼ng víi nhau, cã quyÒn, nghÜa vô ngang nhau vÒ mäi mÆt trong gia ®×nh vµ trong quan hÖ d©n sù,

10

cïng nhau x©y dùng gia ®×nh no Êm, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, h¹nh phóc, bÒn v÷ng.

§iÒu 41. QuyÒn ®îc hëng sù ch¨m sãc gi÷a çc thµnh viªn trong gia ®×nh

Çc thµnh viªn trong gia ®×nh cã quyÒn ®îc hëng sù ch¨m sãc, gióp ®ì nhau phï hîp víi truyÒn thèng ®¹o ®øc tèt ®Ñp cña gia ®×nh ViÖt Nam.

Con, ch¸u cha thµnh niªn ®îc hëng sù ch¨m sãc, nu«i dìng cña cha mÑ, «ng bµ; con, ch¸u cã bæn phËn kÝnh träng, ch¨m sãc vµ phông dìng cha mÑ, «ng bµ.

§iÒu 42. QuyÒn ly h«n

Vî, chång hoÆc c¶ hai ngêi cã quyÒn yªu cÇu Toµ ¸n gi¶i quyÕt viÖc ly h«n.

§iÒu 43. QuyÒn nhËn, kh«ng nhËn cha, mÑ, con

1. Ngêi kh«ng ®îc nhËn lµ cha, mÑ hoÆc lµ con cña ngêi kh¸c cã quyÒn yªu cÇu c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn x¸c ®Þnh m×nh lµ cha, mÑ hoÆc lµ con cña ngêi ®ã.

2. Ngêi ®îc nhËn lµ cha, mÑ hoÆc lµ con cña ngêi kh¸c cã quyÒn yªu cÇu c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn x¸c ®Þnh m×nh kh«ng ph¶i lµ cha, mÑ hoÆc lµ con cña ngêi ®ã.

§iÒu 44. QuyÒn ®îc nu«i con nu«i vµ quyÒn ®îc nhËn lµm con nu«i

QuyÒn ®îc nu«i con nu«i vµ quyÒn ®îc nhËn lµm con nu«i cña ç nh©n ®îc ph¸p luËt c«ng nhËn vµ b¶o hé.

ViÖc nhËn con nu«i vµ ®îc nhËn lµm con nu«i ®îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

§iÒu 45. QuyÒn ®èi víi quèc tÞch

Ç nh©n cã quyÒn cã quèc tÞch.

ViÖc c«ng nhËn, thay ®æi, nhËp quèc tÞch, th«i quèc tÞch ViÖt Nam ®îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ quèc tÞch.

§iÒu 46. QuyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m vÒ chç ë

Ç nh©n cã quyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m vÒ chç ë.

ViÖc vµo chç ë cña mét ngêi ph¶i ®îc ngêi ®ã ®ång ý.

ChØ trong trêng hîp ®îc ph¸p luËt quy ®Þnh vµ ph¶i cã quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn míi ®îc tiÕn

11

hµnh kh¸m xÐt chç ë cña mét ngêi; viÖc kh¸m xÐt ph¶i theo tr×nh tù, thñ tôc do ph¸p luËt quy ®Þnh.

§iÒu 47. QuyÒn tù do tÝn ngìng, t«n gi¸o

1. Ç nh©n cã quyÒn tù do tÝn ngìng, t«n gi¸o, theo hoÆc kh«ng theo mét t«n gi¸o nµo.

2. Kh«ng ai ®îc x©m ph¹m tù do tÝn ngìng, t«n gi¸o hoÆc lîi dông tÝn ngìng, t«n gi¸o ®Ó x©m ph¹m lîi Ých cña Nhµ níc, lîi Ých c«ng céng, quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi kh¸c.

§iÒu 48. QuyÒn tù do ®i l¹i, tù do c tró

1. Ç nh©n cã quyÒn tù do ®i l¹i, tù do c tró.

2. QuyÒn tù do ®i l¹i, tù do c tró cña ç nh©n chØ cã thÓ bÞ h¹n chÕ theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn vµ theo tr×nh tù, thñ tôc do ph¸p luËt quy ®Þnh.

§iÒu 49. QuyÒn lao ®éng

Ç nh©n cã quyÒn lao ®éng.

Mäi ngêi ®Òu cã quyÒn lµm viÖc, tù do lùa chän viÖc lµm, nghÒ nghiÖp, kh«ng bÞ ph©n biÖt ®èi xö vÒ d©n téc, giíi tÝnh, thµnh phÇn x· héi, tÝn ngìng, t«n gi¸o.

§iÒu 50. QuyÒn tù do kinh doanh

QuyÒn tù do kinh doanh cña ç nh©n ®îc t«n träng vµ ®îc ph¸p luËt b¶o vÖ.

Ç nh©n cã quyÒn lùa chän h×nh thøc, lÜnh vùc, ngµnh nghÒ kinh doanh, lËp doanh nghiÖp, tù do giao kÕt hîp ®ång, thuª lao ®éng vµ çc quyÒn kh¸c phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

§iÒu 51. QuyÒn tù do nghiªn cøu, s¸ng t¹o

1. Ç nh©n cã quyÒn tù do nghiªn cøu khoa häc - kü thuËt, ph¸t minh, s¸ng chÕ, s¸ng kiÕn c¶i tiÕn kü thuËt, hîp lý ho¸ s¶n xuÊt, s¸ng t¸c, phª b×nh v¨n häc, nghÖ thuËt vµ tham gia çc ho¹t ®éng nghiªn cøu, s¸ng t¹o kh¸c.

2. QuyÒn tù do nghiªn cøu, s¸ng t¹o ®îc t«n träng vµ ®îc ph¸p luËt b¶o vÖ. Kh«ng ai ®îc c¶n trë, h¹n chÕ quyÒn tù do nghiªn cøu, s¸ng t¹o cña ç nh©n.

Môc 3

N¬i c tró

12

§iÒu 52. N¬i c tró

1. N¬i c tró cña ç nh©n lµ n¬i ngêi ®ã thêng xuyªn sinh sèng.

2. Trêng hîp kh«ng x¸c ®Þnh ®îc n¬i c tró cña ç nh©n theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu nµy th× n¬i c tró lµ n¬i ngêi ®ã ®ang sinh sèng.

§iÒu 53. N¬i c tró cña ngêi cha thµnh niªn

1. N¬i c tró cña ngêi cha thµnh niªn lµ n¬i c tró cña cha, mÑ; nÕu cha, mÑ cã n¬i c tró kh¸c nhau th× n¬i c tró cña ngêi cha thµnh niªn lµ n¬i c tró cña cha hoÆc mÑ mµ ngêi cha thµnh niªn thêng xuyªn chung sèng.

2. Ngêi cha thµnh niªn cã thÓ cã n¬i c tró kh¸c víi n¬i c tró cña cha, mÑ nÕu ®îc cha, mÑ ®ång ý hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh.

§iÒu 54. N¬i c tró cña ngêi ®îc gi¸m hé

1. N¬i c tró cña ngêi ®îc gi¸m hé lµ n¬i c tró cña ngêi gi¸m hé.

2. Ngêi ®îc gi¸m hé cã thÓ cã n¬i c tró kh¸c víi n¬i c tró cña ngêi gi¸m hé nÕu ®îc ngêi gi¸m hé ®ång ý hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh.

§iÒu 55. N¬i c tró cña vî, chång

1. N¬i c tró cña vî, chång lµ n¬i vî, chång thêng xuyªn chung sèng.

2. Vî, chång cã thÓ cã n¬i c tró kh¸c nhau nÕu cã tho¶ thuËn.

§iÒu 56. N¬i c tró cña qu©n nh©n

1. N¬i c tró cña qu©n nh©n ®ang lµm nghÜa vô qu©n sù lµ n¬i ®¬n vÞ cña qu©n nh©n ®ã ®ãng qu©n.

2. N¬i c tró cña sÜ quan qu©n ®éi, qu©n nh©n chuyªn nghiÖp, c«ng nh©n, viªn chøc quèc phßng lµ n¬i ®¬n vÞ cña nh÷ng ngêi ®ã ®ãng qu©n, trõ trêng hîp hä cã n¬i c tró theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 52 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 57. N¬i c tró cña ngêi lµm nghÒ lu ®éng

N¬i c tró cña ngêi lµm nghÒ lu ®éng trªn tµu, thuyÒn, ph-¬ng tiÖn hµnh nghÒ lu ®éng kh¸c lµ n¬i ®¨ng ký tµu, thuyÒn, ph¬ng tiÖn ®ã, trõ trêng hîp hä cã n¬i c tró theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 52 cña Bé luËt nµy.

13

Môc 4

GI¸M Hé

§iÒu 58. Gi¸m hé

1. Gi¸m hé lµ viÖc ç nh©n, tæ chøc (sau ®©y gäi chung lµ ngêi gi¸m hé) ®îc ph¸p luËt quy ®Þnh hoÆc ®îc cö ®Ó thùc hiÖn viÖc ch¨m sãc vµ b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi cha thµnh niªn, ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù (sau ®©y gäi chung lµ ngêi ®îc gi¸m hé).

2. Ngêi ®îc gi¸m hé bao gåm:

a) Ngêi cha thµnh niªn kh«ng cßn cha, mÑ, kh«ng x¸c ®Þnh ®îc cha, mÑ hoÆc cha, mÑ ®Òu mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, bÞ Toµ ¸n h¹n chÕ quyÒn cña cha, mÑ hoÆc cha, mÑ kh«ng cã ®iÒu kiÖn ch¨m sãc, gi¸o dôc ngêi cha thµnh niªn ®ã vµ nÕu cha, mÑ cã yªu cÇu;

b) Ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù.

3. Ngêi cha ®ñ mêi l¨m tuæi ®îc quy ®Þnh t¹i ®iÓm a kho¶n 2 §iÒu nµy vµ ngêi ®îc quy ®Þnh t¹i ®iÓm b kho¶n 2 §iÒu nµy ph¶i cã ngêi gi¸m hé.

4. Mét ngêi cã thÓ gi¸m hé cho nhiÒu ngêi, nhng mét ngêi chØ cã thÓ ®îc mét ngêi gi¸m hé, trõ trêng hîp ngêi gi¸m hé lµ cha, mÑ hoÆc «ng, bµ theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 61 hoÆc kho¶n 3 §iÒu 62 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 59. Gi¸m s¸t viÖc gi¸m hé

1. Ngêi th©n thÝch cña ngêi ®îc gi¸m hé cã tr¸ch nhiÖm cö ngêi ®¹i diÖn lµm ngêi gi¸m s¸t viÖc gi¸m hé ®Ó theo dâi, ®«n ®èc, kiÓm tra ngêi gi¸m hé trong viÖc thùc hiÖn gi¸m hé, xem xÐt, gi¶i quyÕt kÞp thêi nh÷ng ®Ò nghÞ, kiÕn nghÞ cña ngêi gi¸m hé liªn quan ®Õn viÖc gi¸m hé.

Ngêi th©n thÝch cña ngêi ®îc gi¸m hé lµ vî, chång, cha, mÑ, con cña ngêi ®îc gi¸m hé; nÕu kh«ng cã ai trong sè nh÷ng ngêi nµy th× ngêi th©n thÝch cña ngêi ®îc gi¸m hé lµ «ng, bµ, anh ruét, chÞ ruét, em ruét cña ngêi ®îc gi¸m hé; nÕu còng kh«ng cã ai trong sè nh÷ng ngêi nµy th× ngêi th©n thÝch cña ngêi ®îc gi¸m hé lµ b¸c, chó, cËu, c«, d× cña ngêi ®îc gi¸m hé.

2. Trong trêng hîp kh«ng cã ngêi th©n thÝch cña ngêi ®îc gi¸m hé hoÆc nh÷ng ngêi th©n thÝch kh«ng cö ®îc ngêi gi¸m s¸t viÖc gi¸m hé theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu nµy th× Uû ban nh©n d©n x·, phêng, thÞ trÊn n¬i c tró cña ngêi gi¸m hé cö ngêi gi¸m s¸t viÖc gi¸m hé.

14

3. Ngêi gi¸m s¸t viÖc gi¸m hé ph¶i lµ ngêi cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ®Çy ®ñ.

§iÒu 60. §iÒu kiÖn cña ç nh©n lµm ngêi gi¸m hé

Ç nh©n cã ®ñ çc ®iÒu kiÖn sau ®©y cã thÓ lµm ngêi gi¸m hé:

1. Cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ®Çy ®ñ;

2. Cã t çch ®¹o ®øc tèt; kh«ng ph¶i lµ ngêi ®ang bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù hoÆc ngêi bÞ kÕt ¸n nhng cha ®îc xo¸ ¸n tÝch vÒ mét trong çc téi cè ý x©m ph¹m tÝnh m¹ng, søc khoÎ, danh dù, nh©n phÈm, tµi s¶n cña ngêi kh¸c;

3. Cã ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt b¶o ®¶m thùc hiÖn viÖc gi¸m hé.

§iÒu 61. Ngêi gi¸m hé ®¬ng nhiªn cña ngêi cha thµnh niªn

Ngêi gi¸m hé ®¬ng nhiªn cña ngêi cha thµnh niªn mµ kh«ng cßn c¶ cha vµ mÑ, kh«ng x¸c ®Þnh ®îc cha, mÑ hoÆc c¶ cha vµ mÑ ®Òu mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, bÞ Toµ ¸n h¹n chÕ quyÒn cña cha, mÑ hoÆc cha, mÑ kh«ng cã ®iÒu kiÖn ch¨m sãc, gi¸o dôc ngêi cha thµnh niªn ®ã vµ nÕu cha, mÑ cã yªu cÇu, ®îc x¸c ®Þnh nh sau:

1. Trong trêng hîp anh ruét, chÞ ruét kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c th× anh c¶ hoÆc chÞ c¶ lµ ngêi gi¸m hé cña em cha thµnh niªn; nÕu anh c¶ hoÆc chÞ c¶ kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn lµm ngêi gi¸m hé th× anh, chÞ tiÕp theo lµ ngêi gi¸m hé;

2. Trong trêng hîp kh«ng cã anh ruét, chÞ ruét hoÆc anh ruét, chÞ ruét kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn lµm ngêi gi¸m hé th× «ng néi, bµ néi, «ng ngo¹i, bµ ngo¹i lµ ngêi gi¸m hé; nÕu kh«ng cã ai trong sè nh÷ng ngêi th©n thÝch nµy cã ®ñ ®iÒu kiÖn lµm ngêi gi¸m hé th× b¸c, chó, cËu, c«, d× lµ ngêi gi¸m hé.

§iÒu 62. Ngêi gi¸m hé ®¬ng nhiªn cña ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù

1. Trong trêng hîp vî mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù th× chång lµ ngêi gi¸m hé; nÕu chång mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù th× vî lµ ngêi gi¸m hé.

2. Trong trêng hîp cha vµ mÑ ®Òu mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù hoÆc mét ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, cßn ngêi kia kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn lµm ngêi gi¸m hé th× ngêi con c¶ lµ ng-êi gi¸m hé; nÕu ngêi con c¶ kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn lµm ngêi gi¸m hé th× ngêi con tiÕp theo lµ ngêi gi¸m hé.

3. Trong trêng hîp ngêi thµnh niªn mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n

15

sù cha cã vî, chång, con hoÆc cã mµ vî, chång, con ®Òu kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn lµm ngêi gi¸m hé th× cha, mÑ lµ ngêi gi¸m hé.

§iÒu 63. Cö ngêi gi¸m hé

Trong trêng hîp ngêi cha thµnh niªn, ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù kh«ng cã ngêi gi¸m hé ®¬ng nhiªn theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 61 vµ §iÒu 62 cña Bé luËt nµy th× Uû ban nh©n d©n x·, ph-êng, thÞ trÊn n¬i c tró cña ngêi ®îc gi¸m hé cã tr¸ch nhiÖm cö ngêi gi¸m hé hoÆc ®Ò nghÞ mét tæ chøc ®¶m nhËn viÖc gi¸m hé.

§iÒu 64. Thñ tôc cö ngêi gi¸m hé

1. ViÖc cö ngêi gi¸m hé ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n, trong ®ã ghi râ lý do cö ngêi gi¸m hé, quyÒn, nghÜa vô cô thÓ cña ngêi gi¸m hé, t×nh tr¹ng tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé.

2. ViÖc cö ngêi gi¸m hé ph¶i ®îc sù ®ång ý cña ngêi ®îc cö lµm ngêi gi¸m hé.

§iÒu 65. NghÜa vô cña ngêi gi¸m hé ®èi víi ngêi ®îc gi¸m hé cha ®ñ mêi l¨m tuæi

Ngêi gi¸m hé cña ngêi cha ®ñ mêi l¨m tuæi cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Ch¨m sãc, gi¸o dôc ngêi ®îc gi¸m hé;

2. §¹i diÖn cho ngêi ®îc gi¸m hé trong çc giao dÞch d©n sù, trõ trêng hîp ph¸p luËt quy ®Þnh ngêi cha ®ñ mêi l¨m tuæi cã thÓ tù m×nh x¸c lËp, thùc hiÖn giao dÞch d©n sù;

3. Qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé;

4. B¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi ®îc gi¸m hé.

§iÒu 66. NghÜa vô cña ngêi gi¸m hé ®èi víi ngêi ®îc gi¸m hé tõ ®ñ mêi l¨m tuæi ®Õn cha ®ñ mêi t¸m tuæi

Ngêi gi¸m hé cña ngêi tõ ®ñ mêi l¨m tuæi ®Õn cha ®ñ mêi t¸m tuæi cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. §¹i diÖn cho ngêi ®îc gi¸m hé trong çc giao dÞch d©n sù, trõ trêng hîp ph¸p luËt quy ®Þnh ngêi tõ ®ñ mêi l¨m tuæi ®Õn cha ®ñ mêi t¸m tuæi cã thÓ tù m×nh x¸c lËp, thùc hiÖn giao dÞch d©n sù;



16

§iÒu 67. NghÜa vô cña ngêi gi¸m hé ®èi víi ngêi ®îc gi¸m hé mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù

Ngêi gi¸m hé cña ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Ch¨m sãc, b¶o ®¶m viÖc ®iÒu trÞ bÖnh cho ngêi ®îc gi¸m hé;

2. §¹i diÖn cho ngêi ®îc gi¸m hé trong çc giao dÞch d©n sù;



§iÒu 68. QuyÒn cña ngêi gi¸m hé

Ngêi gi¸m hé cã çc quyÒn sau ®©y:

1. Sö dông tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé ®Ó ch¨m sãc, chi dïng cho nh÷ng nhu cÇu cÇn thiÕt cña ngêi ®îc gi¸m hé;

2. §îc thanh to¸n çc chi phÝ cÇn thiÕt cho viÖc qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé;

3. §¹i diÖn cho ngêi ®îc gi¸m hé trong viÖc x¸c lËp, thùc hiÖn çc giao dÞch d©n sù nh»m b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi ®îc gi¸m hé.

§iÒu 69. Qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé

1. Ngêi gi¸m hé cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé nh tµi s¶n cña chÝnh m×nh.

2. Ngêi gi¸m hé ®îc thùc hiÖn çc giao dÞch liªn quan ®Õn tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé v× lîi Ých cña ngêi ®îc gi¸m hé. ViÖc b¸n, trao ®æi, cho thuª, cho mîn, cho vay, cÇm cè, thÕ chÊp, ®Æt cäc vµ çc giao dÞch kh¸c ®èi víi tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín cña ngêi ®îc gi¸m hé ph¶i ®îc sù ®ång ý cña ngêi gi¸m s¸t viÖc gi¸m hé.

Ngêi gi¸m hé kh«ng ®îc ®em tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé tÆng cho ngêi kh¸c.

3. Çc giao dÞch d©n sù gi÷a ngêi gi¸m hé víi ngêi ®îc gi¸m hé cã liªn quan ®Õn tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé ®Òu v« hiÖu, trõ trêng hîp giao dÞch ®îc thùc hiÖn v× lîi Ých cña ngêi ®îc gi¸m hé vµ cã sù ®ång ý cña ngêi gi¸m s¸t viÖc gi¸m hé.

§iÒu 70. Thay ®æi ngêi gi¸m hé

1. Ngêi gi¸m hé ®îc thay ®æi trong çc trêng hîp sau ®©y:

a) Ngêi gi¸m hé kh«ng cßn ®ñ çc ®iÒu kiÖn quy ®Þnh t¹i §iÒu 60 cña Bé luËt nµy;

17

b) Ngêi gi¸m hé lµ ç nh©n chÕt hoÆc bÞ Toµ ¸n tuyªn bè mÊt tÝch, tæ chøc lµm gi¸m hé chÊm døt ho¹t ®éng;

c) Ngêi gi¸m hé vi ph¹m nghiªm träng nghÜa vô gi¸m hé;

d) Ngêi gi¸m hé ®Ò nghÞ ®îc thay ®æi vµ cã ngêi kh¸c nhËn lµm gi¸m hé.

2. Trong trêng hîp thay ®æi ngêi gi¸m hé ®¬ng nhiªn th× nh÷ng ngêi ®îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 61 vµ §iÒu 62 cña Bé luËt nµy lµ ngêi gi¸m hé ®¬ng nhiªn; nÕu kh«ng cã ngêi gi¸m hé ®¬ng nhiªn th× viÖc cö ngêi gi¸m hé ®îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 63 cña Bé luËt nµy.

3. Thñ tôc thay ®æi ngêi gi¸m hé ®îc cö ®îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 64 vµ §iÒu 71 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 71. ChuyÓn giao gi¸m hé cña ngêi gi¸m hé ®îc cö

1. Khi thay ®æi ngêi gi¸m hé th× trong thêi h¹n mêi l¨m ngµy, kÓ tõ ngµy cã ngêi gi¸m hé míi, ngêi ®· thùc hiÖn viÖc gi¸m hé ph¶i chuyÓn giao gi¸m hé cho ngêi thay thÕ m×nh.

2. ViÖc chuyÓn giao gi¸m hé ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n, trong ®ã ghi râ lý do chuyÓn giao vµ t×nh tr¹ng tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé t¹i thêi ®iÓm chuyÓn giao. Ngêi cö ngêi gi¸m hé, ngêi gi¸m s¸t viÖc gi¸m hé chøng kiÕn viÖc chuyÓn giao gi¸m hé.

3. Trong trêng hîp thay ®æi ngêi gi¸m hé v× lý do ngêi gi¸m hé lµ ç nh©n chÕt, bÞ Toµ ¸n tuyªn bè h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, mÊt tÝch; tæ chøc lµm gi¸m hé chÊm døt ho¹t ®éng th× ngêi cö ngêi gi¸m hé lËp biªn b¶n, ghi râ t×nh tr¹ng tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé, quyÒn, nghÜa vô ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn viÖc gi¸m hé ®Ó chuyÓn giao cho ngêi gi¸m hé míi víi sù chøng kiÕn cña ngêi gi¸m s¸t viÖc gi¸m hé.

4. ViÖc chuyÓn giao gi¸m hé ph¶i ®îc Uû ban nh©n d©n x·, phêng, thÞ trÊn n¬i c tró cña ngêi gi¸m hé míi c«ng nhËn.

§iÒu 72. ChÊm døt viÖc gi¸m hé

ViÖc gi¸m hé chÊm døt trong çc trêng hîp sau ®©y:

1. Ngêi ®îc gi¸m hé ®· cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ®Çy ®ñ;

2. Ngêi ®îc gi¸m hé chÕt;

3. Cha, mÑ cña ngêi ®îc gi¸m hé ®· cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn quyÒn, nghÜa vô cña m×nh;

4. Ngêi ®îc gi¸m hé ®îc nhËn lµm con nu«i.

18

§iÒu 73. HËu qu¶ chÊm døt viÖc gi¸m hé

1. Khi viÖc gi¸m hé chÊm døt th× trong thêi h¹n ba th¸ng, kÓ tõ thêi ®iÓm chÊm døt viÖc gi¸m hé, ngêi gi¸m hé thanh to¸n tµi s¶n víi ngêi ®îc gi¸m hé hoÆc víi cha, mÑ cña ngêi ®îc gi¸m hé.

Trong trêng hîp ngêi ®îc gi¸m hé chÕt th× trong thêi h¹n ba th¸ng, kÓ tõ thêi ®iÓm chÊm døt viÖc gi¸m hé, ngêi gi¸m hé thanh to¸n tµi s¶n víi ngêi thõa kÕ cña ngêi ®îc gi¸m hé; nÕu hÕt thêi h¹n ®ã mµ cha x¸c ®Þnh ®îc ngêi thõa kÕ th× ngêi gi¸m hé tiÕp tôc qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé cho ®Õn khi tµi s¶n ®îc gi¶i quyÕt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ thõa kÕ vµ th«ng b¸o cho Uû ban nh©n d©n x·, phêng, thÞ trÊn n¬i ngêi ®îc gi¸m hé c tró.

ViÖc thanh to¸n tµi s¶n ®îc thùc hiÖn víi sù gi¸m s¸t cña ngêi gi¸m s¸t viÖc gi¸m hé.

2. Çc quyÒn, nghÜa vô ph¸t sinh tõ çc giao dÞch d©n sù v× lîi Ých cña ngêi ®îc gi¸m hé ®îc ngêi gi¸m hé thùc hiÖn nh sau:

a) ChuyÓn cho ngêi ®îc gi¸m hé khi ngêi nµy ®· cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ®Çy ®ñ;

b) ChuyÓn cho cha, mÑ cña ngêi ®îc gi¸m hé trong trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 3 vµ kho¶n 4 §iÒu 72 cña Bé luËt nµy;

c) ChuyÓn cho ngêi thõa kÕ cña ngêi ®îc gi¸m hé khi ngêi ®-îc gi¸m hé chÕt.

Môc 5

th«ng b¸o t×m kiÕm ngêi v¾ng mÆt t¹i n¬i c tró, TUYªN Bè MÊT TÝCH, TUYªN Bè CHÕT

§iÒu 74. Yªu cÇu th«ng b¸o t×m kiÕm ngêi v¾ng mÆt t¹i n¬i c tró vµ qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi ®ã

Khi mét ngêi biÖt tÝch s¸u th¸ng liÒn trë lªn th× nh÷ng ngêi cã quyÒn, lîi Ých liªn quan cã quyÒn yªu cÇu Toµ ¸n th«ng b¸o t×m kiÕm ngêi v¾ng mÆt t¹i n¬i c tró theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt tè tông d©n sù vµ cã thÓ yªu cÇu Toµ ¸n ¸p dông biÖn ph¸p qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi v¾ng mÆt quy ®Þnh t¹i §iÒu 75 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 75. Qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi v¾ng mÆt t¹i n¬i c tró

1. Theo yªu cÇu cña ngêi cã quyÒn, lîi Ých liªn quan, Toµ ¸n giao tµi s¶n cña ngêi v¾ng mÆt t¹i n¬i c tró cho nh÷ng ngêi sau ®©y qu¶n lý:

19

a) §èi víi tµi s¶n ®· ®îc ngêi v¾ng mÆt uû quyÒn qu¶n lý th× ngêi ®îc uû quyÒn tiÕp tôc qu¶n lý;

b) §èi víi tµi s¶n chung th× do chñ së h÷u chung cßn l¹i qu¶n lý;

c) Tµi s¶n do vî hoÆc chång ®ang qu¶n lý th× vî hoÆc chång tiÕp tôc qu¶n lý; nÕu vî hoÆc chång chÕt hoÆc mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù th× con ®· thµnh niªn hoÆc cha, mÑ cña ngêi v¾ng mÆt qu¶n lý.

2. Trong trêng hîp kh«ng cã nh÷ng ngêi ®îc quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu nµy th× Toµ ¸n chØ ®Þnh mét ngêi trong sè nh÷ng ngêi th©n thÝch cña ngêi v¾ng mÆt t¹i n¬i c tró qu¶n lý tµi s¶n; nÕu kh«ng cã ngêi th©n thÝch th× Toµ ¸n chØ ®Þnh ngêi kh¸c qu¶n lý tµi s¶n.

§iÒu 76. NghÜa vô cña ngêi qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi v¾ng mÆt t¹i n¬i c tró

Ngêi qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi v¾ng mÆt t¹i n¬i c tró cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Gi÷ g×n, b¶o qu¶n tµi s¶n cña ngêi v¾ng mÆt nh tµi s¶n cña chÝnh m×nh;

2. B¸n ngay tµi s¶n lµ hoa mµu, s¶n phÈm kh¸c cã nguy c¬ bÞ h háng;

3. Thùc hiÖn nghÜa vô cÊp dìng, thanh to¸n nî ®Õn h¹n cña ngêi v¾ng mÆt b»ng tµi s¶n cña ngêi ®ã theo quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n;

4. Giao l¹i tµi s¶n cho ngêi v¾ng mÆt khi ngêi nµy trë vÒ vµ ph¶i th«ng b¸o cho Toµ ¸n biÕt; nÕu cã lçi trong viÖc qu¶n lý tµi s¶n mµ g©y thiÖt h¹i th× ph¶i båi thêng.

§iÒu 77. QuyÒn cña ngêi qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi v¾ng mÆt t¹i n¬i c tró

Ngêi qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi v¾ng mÆt t¹i n¬i c tró cã çc quyÒn sau ®©y:

1. Qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi v¾ng mÆt;

2. TrÝch mét phÇn tµi s¶n cña ngêi v¾ng mÆt ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô cÊp dìng, nghÜa vô thanh to¸n nî ®Õn h¹n cña ngêi v¾ng mÆt;

3. §îc thanh to¸n çc chi phÝ cÇn thiÕt trong viÖc qu¶n lý tµi s¶n.

20

§iÒu 78. Tuyªn bè mét ngêi mÊt tÝch

1. Khi mét ngêi biÖt tÝch hai n¨m liÒn trë lªn, mÆc dï ®· ¸p dông ®Çy ®ñ çc biÖn ph¸p th«ng b¸o, t×m kiÕm theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt tè tông d©n sù nhng vÉn kh«ng cã tin tøc x¸c thùc vÒ viÖc ngêi ®ã cßn sèng hay ®· chÕt th× theo yªu cÇu cña ngêi cã quyÒn, lîi Ých liªn quan, Toµ ¸n cã thÓ tuyªn bè ngêi ®ã mÊt tÝch. Thêi h¹n hai n¨m ®îc tÝnh tõ ngµy biÕt ®îc tin tøc cuèi cïng vÒ ngêi ®ã; nÕu kh«ng x¸c ®Þnh ®îc ngµy cã tin tøc cuèi cïng th× thêi h¹n nµy ®îc tÝnh tõ ngµy ®Çu tiªn cña th¸ng tiÕp theo th¸ng cã tin tøc cuèi cïng; nÕu kh«ng x¸c ®Þnh ®îc ngµy, th¸ng cã tin tøc cuèi cïng th× thêi h¹n nµy ®îc tÝnh tõ ngµy ®Çu tiªn cña n¨m tiÕp theo n¨m cã tin tøc cuèi cïng.

2. Trong trêng hîp vî hoÆc chång cña ngêi bÞ tuyªn bè mÊt tÝch xin ly h«n th× Toµ ¸n gi¶i quyÕt cho ly h«n.

§iÒu 79. Qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi bÞ tuyªn bè mÊt tÝch

Ngêi ®ang qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi v¾ng mÆt t¹i n¬i c tró quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 75 cña Bé luËt nµy tiÕp tôc qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi ®ã khi ngêi ®ã bÞ Toµ ¸n tuyªn bè mÊt tÝch vµ cã çc quyÒn, nghÜa vô quy ®Þnh t¹i §iÒu 76 vµ §iÒu 77 cña Bé luËt nµy.

Trong trêng hîp Toµ ¸n gi¶i quyÕt cho vî hoÆc chång cña ng-êi bÞ tuyªn bè mÊt tÝch ly h«n th× tµi s¶n cña ngêi mÊt tÝch ®îc giao cho con ®· thµnh niªn hoÆc cha, mÑ cña ngêi mÊt tÝch qu¶n lý; nÕu kh«ng cã nh÷ng ngêi nµy th× giao cho ngêi th©n thÝch cña ngêi mÊt tÝch qu¶n lý; nÕu kh«ng cã ngêi th©n thÝch th× Toµ ¸n chØ ®Þnh ngêi kh¸c qu¶n lý tµi s¶n.

§iÒu 80. Huû bá quyÕt ®Þnh tuyªn bè mét ngêi mÊt tÝch

1. Khi ngêi bÞ tuyªn bè mÊt tÝch trë vÒ hoÆc cã tin tøc x¸c thùc lµ ngêi ®ã cßn sèng th× theo yªu cÇu cña ngêi ®ã hoÆc cña ngêi cã quyÒn, lîi Ých liªn quan, Toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh huû bá quyÕt ®Þnh tuyªn bè mét ngêi mÊt tÝch.

2. Ngêi bÞ tuyªn bè mÊt tÝch trë vÒ ®îc nhËn l¹i tµi s¶n do ngêi qu¶n lý tµi s¶n chuyÓn giao sau khi ®· thanh to¸n chi phÝ qu¶n lý.

3. Trong trêng hîp vî hoÆc chång cña ngêi bÞ tuyªn bè mÊt tÝch ®· ®îc ly h«n th× dï ngêi bÞ tuyªn bè mÊt tÝch trë vÒ hoÆc cã tin tøc x¸c thùc lµ ngêi ®ã cßn sèng, quyÕt ®Þnh cho ly h«n vÉn cã hiÖu lùc ph¸p luËt.

21

§iÒu 81. Tuyªn bè mét ngêi lµ ®· chÕt

1. Ngêi cã quyÒn, lîi Ých liªn quan cã thÓ yªu cÇu Toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè mét ngêi lµ ®· chÕt trong çc trêng hîp sau ®©y:

a) Sau ba n¨m, kÓ tõ ngµy quyÕt ®Þnh tuyªn bè mÊt tÝch cña Toµ ¸n cã hiÖu lùc ph¸p luËt mµ vÉn kh«ng cã tin tøc x¸c thùc lµ cßn sèng;

b) BiÖt tÝch trong chiÕn tranh sau n¨m n¨m, kÓ tõ ngµy chiÕn tranh kÕt thóc mµ vÉn kh«ng cã tin tøc x¸c thùc lµ cßn sèng;

c) BÞ tai n¹n hoÆc th¶m häa, thiªn tai mµ sau mét n¨m, kÓ tõ ngµy tai n¹n hoÆc th¶m ho¹, thiªn tai ®ã chÊm døt vÉn kh«ng cã tin tøc x¸c thùc lµ cßn sèng, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c;

d) BiÖt tÝch n¨m n¨m liÒn trë lªn vµ kh«ng cã tin tøc x¸c thùc lµ cßn sèng; thêi h¹n nµy ®îc tÝnh theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 78 cña Bé luËt nµy.

2. Tuú tõng trêng hîp, Toµ ¸n x¸c ®Þnh ngµy chÕt cña ngêi bÞ tuyªn bè lµ ®· chÕt c¨n cø vµo çc trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu nµy.

§iÒu 82. Quan hÖ nh©n th©n vµ quan hÖ tµi s¶n cña ngêi bÞ Toµ ¸n tuyªn bè lµ ®· chÕt

1. Khi quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n tuyªn bè mét ngêi lµ ®· chÕt cã hiÖu lùc ph¸p luËt th× quan hÖ vÒ h«n nh©n, gia ®×nh vµ çc quan hÖ nh©n th©n kh¸c cña ngêi ®ã ®îc gi¶i quyÕt nh ®èi víi ngêi ®· chÕt.

2. Quan hÖ tµi s¶n cña ngêi bÞ Toµ ¸n tuyªn bè lµ ®· chÕt ®-îc gi¶i quyÕt nh ®èi víi ngêi ®· chÕt; tµi s¶n cña ngêi ®ã ®îc gi¶i quyÕt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ thõa kÕ.

§iÒu 83. Huû bá quyÕt ®Þnh tuyªn bè mét ngêi lµ ®· chÕt

1. Khi mét ngêi bÞ tuyªn bè lµ ®· chÕt trë vÒ hoÆc cã tin tøc x¸c thùc lµ ngêi ®ã cßn sèng th× theo yªu cÇu cña ngêi ®ã hoÆc cña ngêi cã quyÒn, lîi Ých liªn quan, Toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh huû bá quyÕt ®Þnh tuyªn bè ngêi ®ã lµ ®· chÕt.

2. Quan hÖ nh©n th©n cña ngêi bÞ tuyªn bè lµ ®· chÕt ®îc kh«i phôc khi Toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh huû bá quyÕt ®Þnh tuyªn bè ngêi ®ã lµ ®· chÕt, trõ çc trêng hîp sau ®©y:

a) Vî hoÆc chång cña ngêi bÞ tuyªn bè lµ ®· chÕt ®· ®îc Toµ

22

¸n cho ly h«n theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 78 cña Bé luËt nµy th× quyÕt ®Þnh cho ly h«n vÉn cã hiÖu lùc ph¸p luËt;

b) Vî hoÆc chång cña ngêi bÞ tuyªn bè lµ ®· chÕt ®· kÕt h«n víi ngêi kh¸c th× viÖc kÕt h«n ®ã vÉn cã hiÖu lùc ph¸p luËt.

3. Ngêi bÞ tuyªn bè lµ ®· chÕt mµ cßn sèng cã quyÒn yªu cÇu nh÷ng ngêi ®· nhËn tµi s¶n thõa kÕ tr¶ l¹i tµi s¶n, gi¸ trÞ tµi s¶n hiÖn cßn.

Trong trêng hîp ngêi thõa kÕ cña ngêi bÞ tuyªn bè lµ ®· chÕt biÕt ngêi nµy cßn sèng mµ cè t×nh giÊu giÕm nh»m hëng thõa kÕ th× ngêi ®ã ph¶i hoµn tr¶ toµn bé tµi s¶n ®· nhËn, kÓ c¶ hoa lîi, lîi tøc; nÕu g©y thiÖt h¹i th× ph¶i båi thêng.

Ch¬ng IVPH¸P NH©N

Môc 1

NH÷NG QUY ®ÞNH CHUNG VÒ PH¸P NH©N

§iÒu 84. Ph¸p nh©n

Mét tæ chøc ®îc c«ng nhËn lµ ph¸p nh©n khi cã ®ñ çc ®iÒu kiÖn sau ®©y:

1. §îc thµnh lËp hîp ph¸p;

2. Cã c¬ cÊu tæ chøc chÆt chÏ;

3. Cã tµi s¶n ®éc lËp víi ç nh©n, tæ chøc kh¸c vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng tµi s¶n ®ã;

4. Nh©n danh m×nh tham gia çc quan hÖ ph¸p luËt mét çch ®éc lËp.

§iÒu 85. Thµnh lËp ph¸p nh©n

Ph¸p nh©n ®îc thµnh lËp theo s¸ng kiÕn cña ç nh©n, tæ chøc hoÆc theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn.

§iÒu 86. N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña ph¸p nh©n

1. N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña ph¸p nh©n lµ kh¶ n¨ng cña ph¸p nh©n cã çc quyÒn, nghÜa vô d©n sù phï hîp víi môc ®Ých ho¹t ®éng cña m×nh.

2. N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña ph¸p nh©n ph¸t sinh tõ thêi ®iÓm ph¸p nh©n ®îc thµnh lËp vµ chÊm døt tõ thêi ®iÓm chÊm døt ph¸p nh©n.

3. Ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt hoÆc ngêi ®¹i diÖn theo uû

23

quyÒn cña ph¸p nh©n nh©n danh ph¸p nh©n trong quan hÖ d©n sù.

§iÒu 87. Tªn gäi cña ph¸p nh©n

1. Ph¸p nh©n ph¶i cã tªn gäi b»ng tiÕng ViÖt, thÓ hiÖn râ lo¹i h×nh tæ chøc cña ph¸p nh©n vµ ph©n biÖt víi çc ph¸p nh©n kh¸c trong cïng mét lÜnh vùc ho¹t ®éng.

2. Ph¸p nh©n ph¶i sö dông tªn gäi cña m×nh trong giao dÞch d©n sù.

3. Tªn gäi cña ph¸p nh©n ®îc ph¸p luËt c«ng nhËn vµ b¶o vÖ.

§iÒu 88. §iÒu lÖ cña ph¸p nh©n

1. Trong trêng hîp ph¸p luËt quy ®Þnh ph¸p nh©n ph¶i cã ®iÒu lÖ th× ®iÒu lÖ cña ph¸p nh©n ph¶i ®îc çc s¸ng lËp viªn hoÆc ®¹i héi thµnh viªn th«ng qua; ®iÒu lÖ cña ph¸p nh©n ph¶i ®îc c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn c«ng nhËn trong trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh.

2. §iÒu lÖ cña ph¸p nh©n cã nh÷ng néi dung chñ yÕu sau ®©y:

a) Tªn gäi cña ph¸p nh©n;

b) Môc ®Ých vµ ph¹m vi ho¹t ®éng;

c) Trô së;

d) Vèn ®iÒu lÖ, nÕu cã;

®) C¬ cÊu tæ chøc; thÓ thøc cö, bÇu, bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm, çch chøc, nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña çc chøc danh cña c¬ quan ®iÒu hµnh vµ çc c¬ quan kh¸c;

e) QuyÒn, nghÜa vô cña çc thµnh viªn;

g) ThÓ thøc söa ®æi, bæ sung ®iÒu lÖ;

h) §iÒu kiÖn hîp nhÊt, s¸p nhËp, chia, t¸ch, gi¶i thÓ ph¸p nh©n.

3. ViÖc söa ®æi, bæ sung ®iÒu lÖ cña ph¸p nh©n ph¶i ®îc c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn c«ng nhËn trong trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh.

§iÒu 89. C¬ quan ®iÒu hµnh cña ph¸p nh©n

1. Ph¸p nh©n ph¶i cã c¬ quan ®iÒu hµnh.

2. Tæ chøc, nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña c¬ quan ®iÒu hµnh cña ph¸p nh©n ®îc quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ cña ph¸p nh©n hoÆc trong quyÕt ®Þnh thµnh lËp ph¸p nh©n.

24

§iÒu 90. Trô së cña ph¸p nh©n

Trô së cña ph¸p nh©n lµ n¬i ®Æt c¬ quan ®iÒu hµnh cña ph¸p nh©n.

§Þa chØ liªn l¹c cña ph¸p nh©n lµ ®Þa chØ trô së cña ph¸p nh©n. Ph¸p nh©n cã thÓ chän n¬i kh¸c lµm ®Þa chØ liªn l¹c.

§iÒu 91. §¹i diÖn cña ph¸p nh©n

1. §¹i diÖn cña ph¸p nh©n cã thÓ lµ ®¹i diÖn theo ph¸p luËt hoÆc ®¹i diÖn theo uû quyÒn. Ngêi ®¹i diÖn cña ph¸p nh©n ph¶i tu©n theo quy ®Þnh vÒ ®¹i diÖn t¹i Ch¬ng VII, PhÇn thø nhÊt cña Bé luËt nµy.

2. §¹i diÖn theo ph¸p luËt cña ph¸p nh©n ®îc quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ cña ph¸p nh©n hoÆc trong quyÕt ®Þnh thµnh lËp ph¸p nh©n.

§iÒu 92. V¨n phßng ®¹i diÖn, chi nh¸nh cña ph¸p nh©n

1. Ph¸p nh©n cã thÓ ®Æt v¨n phßng ®¹i diÖn, chi nh¸nh ë n¬i kh¸c víi n¬i ®Æt trô së cña ph¸p nh©n.

2. V¨n phßng ®¹i diÖn lµ ®¬n vÞ phô thuéc cña ph¸p nh©n, cã nhiÖm vô ®¹i diÖn theo uû quyÒn cho lîi Ých cña ph¸p nh©n vµ thùc hiÖn viÖc b¶o vÖ çc lîi Ých ®ã.

3. Chi nh¸nh lµ ®¬n vÞ phô thuéc cña ph¸p nh©n, cã nhiÖm vô thùc hiÖn toµn bé hoÆc mét phÇn chøc n¨ng cña ph¸p nh©n, kÓ c¶ chøc n¨ng ®¹i diÖn theo uû quyÒn.

4. V¨n phßng ®¹i diÖn, chi nh¸nh kh«ng ph¶i lµ ph¸p nh©n. Ngêi ®øng ®Çu v¨n phßng ®¹i diÖn, chi nh¸nh thùc hiÖn nhiÖm vô theo uû quyÒn cña ph¸p nh©n trong ph¹m vi vµ thêi h¹n ®îc uû quyÒn.

5. Ph¸p nh©n cã çc quyÒn, nghÜa vô d©n sù ph¸t sinh tõ giao dÞch d©n sù do v¨n phßng ®¹i diÖn, chi nh¸nh x¸c lËp, thùc hiÖn.

§iÒu 93. Tr¸ch nhiÖm d©n sù cña ph¸p nh©n

1. Ph¸p nh©n ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù vÒ viÖc thùc hiÖn quyÒn, nghÜa vô d©n sù do ngêi ®¹i diÖn x¸c lËp, thùc hiÖn nh©n danh ph¸p nh©n.

2. Ph¸p nh©n chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù b»ng tµi s¶n cña m×nh; kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm thay cho thµnh viªn cña ph¸p nh©n ®èi víi nghÜa vô d©n sù do thµnh viªn x¸c lËp, thùc hiÖn kh«ng nh©n danh ph¸p nh©n.

25

3. Thµnh viªn cña ph¸p nh©n kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù thay cho ph¸p nh©n ®èi víi nghÜa vô d©n sù do ph¸p nh©n x¸c lËp, thùc hiÖn.

§iÒu 94. Hîp nhÊt ph¸p nh©n

1. Çc ph¸p nh©n cïng lo¹i cã thÓ hîp nhÊt thµnh mét ph¸p nh©n míi theo quy ®Þnh cña ®iÒu lÖ, theo tho¶ thuËn gi÷a çc ph¸p nh©n hoÆc theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn.

2. Sau khi hîp nhÊt, çc ph¸p nh©n cò chÊm døt; çc quyÒn, nghÜa vô d©n sù cña çc ph¸p nh©n cò ®îc chuyÓn giao cho ph¸p nh©n míi.

§iÒu 95. S¸p nhËp ph¸p nh©n

1. Mét ph¸p nh©n cã thÓ ®îc s¸p nhËp (sau ®©y gäi lµ ph¸p nh©n ®îc s¸p nhËp) vµo mét ph¸p nh©n kh¸c cïng lo¹i (sau ®©y gäi lµ ph¸p nh©n s¸p nhËp) theo quy ®Þnh cña ®iÒu lÖ, theo tho¶ thuËn gi÷a çc ph¸p nh©n hoÆc theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn.

2. Sau khi s¸p nhËp, ph¸p nh©n ®îc s¸p nhËp chÊm døt; çc quyÒn, nghÜa vô d©n sù cña ph¸p nh©n ®îc s¸p nhËp ®îc chuyÓn giao cho ph¸p nh©n s¸p nhËp.

§iÒu 96. Chia ph¸p nh©n

1. Mét ph¸p nh©n cã thÓ chia thµnh nhiÒu ph¸p nh©n theo quy ®Þnh cña ®iÒu lÖ hoÆc theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn.

2. Sau khi chia, ph¸p nh©n bÞ chia chÊm døt; quyÒn, nghÜa vô d©n sù cña ph¸p nh©n bÞ chia ®îc chuyÓn giao cho çc ph¸p nh©n míi.

§iÒu 97. T¸ch ph¸p nh©n

1. Mét ph¸p nh©n cã thÓ t¸ch thµnh nhiÒu ph¸p nh©n theo quy ®Þnh cña ®iÒu lÖ hoÆc theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn.

2. Sau khi t¸ch, ph¸p nh©n bÞ t¸ch vµ ph¸p nh©n ®îc t¸ch thùc hiÖn quyÒn, nghÜa vô cña m×nh phï hîp víi môc ®Ých ho¹t ®éng cña çc ph¸p nh©n ®ã.

§iÒu 98. Gi¶i thÓ ph¸p nh©n

1. Ph¸p nh©n cã thÓ bÞ gi¶i thÓ trong çc trêng hîp sau ®©y:

a) Theo quy ®Þnh cña ®iÒu lÖ;

26

b) Theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn;

c) HÕt thêi h¹n ho¹t ®éng ®îc ghi trong ®iÒu lÖ hoÆc trong quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn.

2. Tríc khi gi¶i thÓ, ph¸p nh©n ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ çc nghÜa vô tµi s¶n.

§iÒu 99. ChÊm døt ph¸p nh©n

1. Ph¸p nh©n chÊm døt trong çc trêng hîp sau ®©y:

a) Hîp nhÊt, s¸p nhËp, chia, gi¶i thÓ ph¸p nh©n theo quy ®Þnh t¹i çc ®iÒu 94, 95, 96 vµ 98 cña Bé luËt nµy;

b) BÞ tuyªn bè ph¸ s¶n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ph¸ s¶n.

2. Ph¸p nh©n chÊm døt kÓ tõ thêi ®iÓm xo¸ tªn trong sæ ®¨ng ký ph¸p nh©n hoÆc tõ thêi ®iÓm ®îc x¸c ®Þnh trong quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn.

3. Khi ph¸p nh©n chÊm døt, tµi s¶n cña ph¸p nh©n ®îc gi¶i quyÕt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

Môc 2

ÇC LO¹I PH¸P NH©N

§iÒu 100. Çc lo¹i ph¸p nh©n

1. C¬ quan nhµ níc, ®¬n vÞ vò trang nh©n d©n.

2. Tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi.

3. Tæ chøc kinh tÕ.

4. Tæ chøc chÝnh trÞ x· héi - nghÒ nghiÖp, tæ chøc x· héi, tæ chøc x· héi - nghÒ nghiÖp.

5. Quü x· héi, quü tõ thiÖn.

6. Tæ chøc kh¸c cã ®ñ çc ®iÒu kiÖn quy ®Þnh t¹i §iÒu 84 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 101. Ph¸p nh©n lµ c¬ quan nhµ níc, ®¬n vÞ vò trang nh©n d©n

1. C¬ quan nhµ níc, ®¬n vÞ vò trang nh©n d©n ®îc Nhµ níc giao tµi s¶n ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc vµ thùc hiÖn çc chøc n¨ng kh¸c kh«ng nh»m môc ®Ých kinh doanh lµ ph¸p nh©n khi tham gia quan hÖ d©n sù.

2. C¬ quan nhµ níc, ®¬n vÞ vò trang nh©n d©n chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng, nhiÖm vô cña m×nh b»ng kinh phÝ ®îc cÊp tõ ng©n s¸ch nhµ níc.

27

3. Trong trêng hîp c¬ quan nhµ níc, ®¬n vÞ vò trang nh©n d©n thùc hiÖn çc ho¹t ®éng cã thu theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cã thu b»ng tµi s¶n cã ®îc tõ ho¹t ®éng nµy.

§iÒu 102. Ph¸p nh©n lµ tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi

1. Tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi qu¶n lý, sö dông, ®Þnh ®o¹t tµi s¶n thuéc së h÷u cña m×nh nh»m thùc hiÖn môc tiªu chÝnh trÞ, x· héi theo ®iÒu lÖ lµ ph¸p nh©n khi tham gia quan hÖ d©n sù.

2. Tµi s¶n cña tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi kh«ng thÓ ph©n chia cho çc thµnh viªn.

3. Tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù b»ng tµi s¶n cña m×nh, trõ tµi s¶n mµ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt kh«ng ®îc sö dông ®Ó chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù.

§iÒu 103. Ph¸p nh©n lµ tæ chøc kinh tÕ

1. Doanh nghiÖp nhµ níc, hîp t¸c x·, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi vµ çc tæ chøc kinh tÕ kh¸c cã ®ñ çc ®iÒu kiÖn quy ®Þnh t¹i §iÒu 84 cña Bé luËt nµy lµ ph¸p nh©n.

2. Tæ chøc kinh tÕ ph¶i cã ®iÒu lÖ.

3. Tæ chøc kinh tÕ chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù b»ng tµi s¶n cña m×nh.

§iÒu 104. Ph¸p nh©n lµ tæ chøc chÝnh trÞ x· héi - nghÒ nghiÖp, tæ chøc x· héi, tæ chøc x· héi - nghÒ nghiÖp

1. Tæ chøc chÝnh trÞ x· héi - nghÒ nghiÖp, tæ chøc x· héi, tæ chøc x· héi - nghÒ nghiÖp ®îc c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn cho phÐp thµnh lËp, c«ng nhËn ®iÒu lÖ vµ cã héi viªn lµ ç nh©n, tæ chøc tù nguyÖn ®ãng gãp tµi s¶n hoÆc héi phÝ nh»m phôc vô môc ®Ých cña héi vµ nhu cÇu chung cña héi viªn lµ ph¸p nh©n khi tham gia quan hÖ d©n sù.

2. Tæ chøc chÝnh trÞ x· héi - nghÒ nghiÖp, tæ chøc x· héi, tæ chøc x· héi - nghÒ nghiÖp chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù b»ng tµi s¶n cña m×nh.

3. Trong trêng hîp tæ chøc chÝnh trÞ x· héi - nghÒ nghiÖp, tæ chøc x· héi, tæ chøc x· héi - nghÒ nghiÖp chÊm døt ho¹t ®éng th× tµi s¶n cña tæ chøc ®ã kh«ng ®îc ph©n chia cho çc héi viªn

28

mµ ph¶i ®îc gi¶i quyÕt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

§iÒu 105. Ph¸p nh©n lµ quü x· héi, quü tõ thiÖn

1. Quü x· héi, quü tõ thiÖn ®îc c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn cho phÐp thµnh lËp, c«ng nhËn ®iÒu lÖ, ho¹t ®éng v× môc ®Ých khuyÕn khÝch ph¸t triÓn v¨n ho¸, khoa häc, tõ thiÖn vµ çc môc ®Ých x· héi, nh©n ®¹o kh¸c kh«ng nh»m môc ®Ých thu lîi nhuËn lµ ph¸p nh©n khi tham gia quan hÖ d©n sù.

2. Tµi s¶n cña quü x· héi, quü tõ thiÖn ®îc qu¶n lý, sö dông vµ ®Þnh ®o¹t theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ phï hîp víi môc ®Ých ho¹t ®éng cña quü do ®iÒu lÖ quy ®Þnh.

3. Quü x· héi, quü tõ thiÖn chØ ®îc phÐp tiÕn hµnh çc ho¹t ®éng quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ ®îc c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn c«ng nhËn, trong ph¹m vi tµi s¶n cña quü vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù b»ng tµi s¶n ®ã.

4. Tæ chøc ®· lËp quü x· héi, quü tõ thiÖn kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù b»ng tµi s¶n thuéc së h÷u cña m×nh vÒ çc ho¹t ®éng cña quü vµ kh«ng ®îc ph©n chia tµi s¶n cña quü trong qu¸ tr×nh quü ho¹t ®éng.

Trong trêng hîp quü x· héi, quü tõ thiÖn chÊm døt ho¹t ®éng th× tµi s¶n cña quü kh«ng ®îc ph©n chia cho çc s¸ng lËp viªn mµ ph¶i ®îc gi¶i quyÕt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

Ch¬ng VHé gia ®×nh, tæ hîp t¸c

Môc 1

hé gia ®×nh

§iÒu 106. Hé gia ®×nh

Hé gia ®×nh mµ çc thµnh viªn cã tµi s¶n chung, cïng ®ãng gãp c«ng søc ®Ó ho¹t ®éng kinh tÕ chung trong s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng nghiÖp hoÆc mét sè lÜnh vùc s¶n xuÊt, kinh doanh kh¸c do ph¸p luËt quy ®Þnh lµ chñ thÓ khi tham gia quan hÖ d©n sù thuéc çc lÜnh vùc nµy.

§iÒu 107. §¹i diÖn cña hé gia ®×nh

1. Chñ hé lµ ®¹i diÖn cña hé gia ®×nh trong çc giao dÞch d©n sù v× lîi Ých chung cña hé. Cha, mÑ hoÆc mét thµnh viªn kh¸c ®· thµnh niªn cã thÓ lµ chñ hé.

Chñ hé cã thÓ uû quyÒn cho thµnh viªn kh¸c ®· thµnh niªn lµm ®¹i diÖn cña hé trong quan hÖ d©n sù.

29

2. Giao dÞch d©n sù do ngêi ®¹i diÖn cña hé gia ®×nh x¸c lËp, thùc hiÖn v× lîi Ých chung cña hé lµm ph¸t sinh quyÒn, nghÜa vô cña c¶ hé gia ®×nh.

§iÒu 108. Tµi s¶n chung cña hé gia ®×nh

Tµi s¶n chung cña hé gia ®×nh gåm quyÒn sö dông ®Êt, quyÒn sö dông rõng, rõng trång cña hé gia ®×nh, tµi s¶n do çc thµnh viªn ®ãng gãp, cïng nhau t¹o lËp nªn hoÆc ®îc tÆng cho chung, ®îc thõa kÕ chung vµ çc tµi s¶n kh¸c mµ çc thµnh viªn tho¶ thuËn lµ tµi s¶n chung cña hé.

§iÒu 109. ChiÕm h÷u, sö dông, ®Þnh ®o¹t tµi s¶n chung cña hé gia ®×nh

1. Çc thµnh viªn cña hé gia ®×nh chiÕm h÷u vµ sö dông tµi s¶n chung cña hé theo ph¬ng thøc tho¶ thuËn.

2. ViÖc ®Þnh ®o¹t tµi s¶n lµ t liÖu s¶n xuÊt, tµi s¶n chung cã gi¸ trÞ lín cña hé gia ®×nh ph¶i ®îc çc thµnh viªn tõ ®ñ mêi l¨m tuæi trë lªn ®ång ý; ®èi víi çc lo¹i tµi s¶n chung kh¸c ph¶i ®îc ®a sè thµnh viªn tõ ®ñ mêi l¨m tuæi trë lªn ®ång ý.

§iÒu 110. Tr¸ch nhiÖm d©n sù cña hé gia ®×nh

1. Hé gia ®×nh ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù vÒ viÖc thùc hiÖn quyÒn, nghÜa vô d©n sù do ngêi ®¹i diÖn cña hé gia ®×nh x¸c lËp, thùc hiÖn nh©n danh hé gia ®×nh.

2. Hé gia ®×nh chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù b»ng tµi s¶n chung cña hé; nÕu tµi s¶n chung kh«ng ®ñ ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô chung cña hé th× çc thµnh viªn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm liªn ®íi b»ng tµi s¶n riªng cña m×nh.

Môc 2

tæ hîp t¸c

§iÒu 111. Tæ hîp t¸c

1. Tæ hîp t¸c ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së hîp ®ång hîp t¸c cã chøng thùc cña Uû ban nh©n d©n x·, phêng, thÞ trÊn cña tõ ba ç nh©n trë lªn, cïng ®ãng gãp tµi s¶n, c«ng søc ®Ó thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc nhÊt ®Þnh, cïng hëng lîi vµ cïng chÞu tr¸ch nhiÖm lµ chñ thÓ trong çc quan hÖ d©n sù.

Tæ hîp t¸c cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó trë thµnh ph¸p nh©n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× ®¨ng ký ho¹t ®éng víi t çch ph¸p nh©n t¹i c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn.

2. Hîp ®ång hîp t¸c cã çc néi dung chñ yÕu sau ®©y:

a) Môc ®Ých, thêi h¹n hîp ®ång hîp t¸c;

30

b) Hä, tªn, n¬i c tró cña tæ trëng vµ çc tæ viªn;

c) Møc ®ãng gãp tµi s¶n, nÕu cã; ph¬ng thøc ph©n chia hoa lîi, lîi tøc gi÷a çc tæ viªn;

d) QuyÒn, nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm cña tæ trëng, cña çc tæ viªn;

®) §iÒu kiÖn nhËn tæ viªn míi vµ ra khái tæ hîp t¸c;

e) §iÒu kiÖn chÊm døt tæ hîp t¸c;

g) Çc tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 112. Tæ viªn tæ hîp t¸c

Tæ viªn tæ hîp t¸c lµ ç nh©n tõ ®ñ mêi t¸m tuæi trë lªn, cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ®Çy ®ñ.

Tæ hîp t¸c cã quyÒn giao kÕt hîp ®ång lao ®éng víi ngêi kh«ng ph¶i lµ tæ viªn ®Ó thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc nhÊt ®Þnh.

§iÒu 113. §¹i diÖn cña tæ hîp t¸c

1. §¹i diÖn cña tæ hîp t¸c trong çc giao dÞch d©n sù lµ tæ trëng do çc tæ viªn cö ra.

Tæ trëng tæ hîp t¸c cã thÓ uû quyÒn cho tæ viªn thùc hiÖn mét sè c«ng viÖc nhÊt ®Þnh cÇn thiÕt cho tæ.

2. Giao dÞch d©n sù do ngêi ®¹i diÖn cña tæ hîp t¸c x¸c lËp, thùc hiÖn v× môc ®Ých ho¹t ®éng cña tæ hîp t¸c theo quyÕt ®Þnh cña ®a sè tæ viªn lµm ph¸t sinh quyÒn, nghÜa vô cña c¶ tæ hîp t¸c.

§iÒu 114. Tµi s¶n cña tæ hîp t¸c

1. Tµi s¶n do çc tæ viªn ®ãng gãp, cïng t¹o lËp vµ ®îc tÆng cho chung lµ tµi s¶n cña tæ hîp t¸c.

2. Çc tæ viªn qu¶n lý vµ sö dông tµi s¶n cña tæ hîp t¸c theo ph¬ng thøc tho¶ thuËn.

3. ViÖc ®Þnh ®o¹t tµi s¶n lµ t liÖu s¶n xuÊt cña tæ hîp t¸c ph¶i ®îc toµn thÓ tæ viªn ®ång ý; ®èi víi çc lo¹i tµi s¶n kh¸c ph¶i ®îc ®a sè tæ viªn ®ång ý.

§iÒu 115. NghÜa vô cña tæ viªn

Tæ viªn cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Thùc hiÖn sù hîp t¸c theo nguyªn t¾c b×nh ®¼ng, cïng cã lîi, gióp ®ì lÉn nhau vµ b¶o ®¶m lîi Ých chung cña tæ hîp t¸c;

2. Båi thêng thiÖt h¹i cho tæ hîp t¸c do lçi cña m×nh g©y ra.

31

§iÒu 116. QuyÒn cña tæ viªn

Tæ viªn cã çc quyÒn sau ®©y:

1. §îc hëng hoa lîi, lîi tøc thu ®îc tõ ho¹t ®éng cña tæ hîp t¸c theo tho¶ thuËn;

2. Tham gia quyÕt ®Þnh çc vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña tæ hîp t¸c, thùc hiÖn viÖc kiÓm tra ho¹t ®éng cña tæ hîp t¸c.

§iÒu 117. Tr¸ch nhiÖm d©n sù cña tæ hîp t¸c

1. Tæ hîp t¸c ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù vÒ viÖc thùc hiÖn quyÒn, nghÜa vô d©n sù do ngêi ®¹i diÖn x¸c lËp, thùc hiÖn nh©n danh tæ hîp t¸c.

2. Tæ hîp t¸c chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù b»ng tµi s¶n cña tæ; nÕu tµi s¶n kh«ng ®ñ ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô chung cña tæ th× tæ viªn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm liªn ®íi theo phÇn t¬ng øng víi phÇn ®ãng gãp b»ng tµi s¶n riªng cña m×nh.

§iÒu 118. NhËn tæ viªn míi

Tæ hîp t¸c cã thÓ nhËn thªm tæ viªn míi, nÕu ®îc ®a sè tæ viªn ®ång ý, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 119. Ra khái tæ hîp t¸c

1. Tæ viªn cã quyÒn ra khái tæ hîp t¸c theo çc ®iÒu kiÖn ®· tho¶ thuËn.

2. Tæ viªn ra khái tæ hîp t¸c cã quyÒn yªu cÇu nhËn l¹i tµi s¶n mµ m×nh ®· ®ãng gãp vµo tæ hîp t¸c, ®îc chia phÇn tµi s¶n cña m×nh trong khèi tµi s¶n chung vµ ph¶i thanh to¸n çc nghÜa vô cña m×nh ®èi víi tæ hîp t¸c theo tho¶ thuËn; nÕu viÖc ph©n chia tµi s¶n b»ng hiÖn vËt mµ ¶nh hëng ®Õn viÖc tiÕp tôc ho¹t ®éng cña tæ th× tµi s¶n ®îc trÞ gi¸ b»ng tiÒn ®Ó chia.

§iÒu 120. ChÊm døt tæ hîp t¸c

1. Tæ hîp t¸c chÊm døt trong çc trêng hîp sau ®©y:

a) HÕt thêi h¹n ghi trong hîp ®ång hîp t¸c;

b) Môc ®Ých cña viÖc hîp t¸c ®· ®¹t ®îc;

c) Çc tæ viªn tho¶ thuËn chÊm døt tæ hîp t¸c.

Trong trêng hîp chÊm døt, tæ hîp t¸c ph¶i b¸o ço cho Uû ban nh©n d©n x·, phêng, thÞ trÊn ®· chøng thùc hîp ®ång hîp t¸c.

2. Tæ hîp t¸c chÊm døt theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ n-íc cã thÈm quyÒn trong nh÷ng trêng hîp do ph¸p luËt quy ®Þnh.

3. Khi chÊm døt, tæ hîp t¸c ph¶i thanh to¸n çc kho¶n nî cña

32

tæ; nÕu tµi s¶n cña tæ kh«ng ®ñ ®Ó tr¶ nî th× ph¶i lÊy tµi s¶n riªng cña çc tæ viªn ®Ó thanh to¸n theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 117 cña Bé luËt nµy.

Trong trêng hîp çc kho¶n nî ®· ®îc thanh to¸n xong mµ tµi s¶n cña tæ vÉn cßn th× ®îc chia cho çc tæ viªn theo tû lÖ t¬ng øng víi phÇn ®ãng gãp cña mçi ngêi, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

Ch¬ng VIGIAO DÞCH d©n sù

§iÒu 121. Giao dÞch d©n sù

Giao dÞch d©n sù lµ hîp ®ång hoÆc hµnh vi ph¸p lý ®¬n ph¬ng lµm ph¸t sinh, thay ®æi hoÆc chÊm døt quyÒn, nghÜa vô d©n sù.

§iÒu 122. §iÒu kiÖn cã hiÖu lùc cña giao dÞch d©n sù

1. Giao dÞch d©n sù cã hiÖu lùc khi cã ®ñ çc ®iÒu kiÖn sau ®©y:

a) Ngêi tham gia giao dÞch cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù;

b) Môc ®Ých vµ néi dung cña giao dÞch kh«ng vi ph¹m ®iÒu cÊm cña ph¸p luËt, kh«ng tr¸i ®¹o ®øc x· héi;

c) Ngêi tham gia giao dÞch hoµn toµn tù nguyÖn.

2. H×nh thøc giao dÞch d©n sù lµ ®iÒu kiÖn cã hiÖu lùc cña giao dÞch trong trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh.

§iÒu 123. Môc ®Ých cña giao dÞch d©n sù

Môc ®Ých cña giao dÞch d©n sù lµ lîi Ých hîp ph¸p mµ çc bªn mong muèn ®¹t ®îc khi x¸c lËp giao dÞch ®ã.

§iÒu 124. H×nh thøc giao dÞch d©n sù

1. Giao dÞch d©n sù ®îc thÓ hiÖn b»ng lêi nãi, b»ng v¨n b¶n hoÆc b»ng hµnh vi cô thÓ.

Giao dÞch d©n sù th«ng qua ph¬ng tiÖn ®iÖn tö díi h×nh thøc th«ng ®iÖp d÷ liÖu ®îc coi lµ giao dÞch b»ng v¨n b¶n.

2. Trong trêng hîp ph¸p luËt quy ®Þnh giao dÞch d©n sù ph¶i ®îc thÓ hiÖn b»ng v¨n b¶n, ph¶i cã c«ng chøng hoÆc chøng thùc, ph¶i ®¨ng ký hoÆc xin phÐp th× ph¶i tu©n theo çc quy ®Þnh ®ã.

§iÒu 125. Giao dÞch d©n sù cã ®iÒu kiÖn

1. Trong trêng hîp çc bªn cã tháa thuËn vÒ ®iÒu kiÖn ph¸t

33

sinh hoÆc hñy bá giao dÞch d©n sù th× khi ®iÒu kiÖn ®ã x¶y ra, giao dÞch d©n sù ph¸t sinh hoÆc hñy bá.

2. Trong trêng hîp ®iÒu kiÖn lµm ph¸t sinh hoÆc hñy bá giao dÞch d©n sù kh«ng thÓ x¶y ra ®îc do hµnh vi cè ý c¶n trë cña mét bªn hoÆc cña ngêi thø ba th× coi nh ®iÒu kiÖn ®ã ®· x¶y ra; nÕu cã sù t¸c ®éng cña mét bªn hoÆc cña ngêi thø ba cè ý thóc ®Èy cho ®iÒu kiÖn ®Ó lµm ph¸t sinh hoÆc huû bá giao dÞch d©n sù x¶y ra th× coi nh ®iÒu kiÖn ®ã kh«ng x¶y ra.

§iÒu 126. Gi¶i thÝch giao dÞch d©n sù

1. Trong trêng hîp giao dÞch d©n sù cã thÓ ®îc hiÓu theo nhiÒu nghÜa kh¸c nhau th× viÖc gi¶i thÝch giao dÞch d©n sù ®ã ®îc thùc hiÖn theo thø tù sau ®©y:

a) Theo ý muèn ®Ých thùc cña çc bªn khi x¸c lËp giao dÞch;

b) Theo nghÜa phï hîp víi môc ®Ých cña giao dÞch;

c) Theo tËp qu¸n n¬i giao dÞch ®îc x¸c lËp.

2. ViÖc gi¶i thÝch hîp ®ång d©n sù ®îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 409 cña Bé luËt nµy, viÖc gi¶i thÝch néi dung di chóc ®îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 673 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 127. Giao dÞch d©n sù v« hiÖu

Giao dÞch d©n sù kh«ng cã mét trong çc ®iÒu kiÖn ®îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 122 cña Bé luËt nµy th× v« hiÖu.

§iÒu 128. Giao dÞch d©n sù v« hiÖu do vi ph¹m ®iÒu cÊm cña ph¸p luËt, tr¸i ®¹o ®øc x· héi

Giao dÞch d©n sù cã môc ®Ých vµ néi dung vi ph¹m ®iÒu cÊm cña ph¸p luËt, tr¸i ®¹o ®øc x· héi th× v« hiÖu.

§iÒu cÊm cña ph¸p luËt lµ nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt kh«ng cho phÐp chñ thÓ thùc hiÖn nh÷ng hµnh vi nhÊt ®Þnh.

§¹o ®øc x· héi lµ nh÷ng chuÈn mùc øng xö chung gi÷a ngêi víi ngêi trong ®êi sèng x· héi, ®îc céng ®ång thõa nhËn vµ t«n träng.

§iÒu 129. Giao dÞch d©n sù v« hiÖu do gi¶ t¹o

Khi çc bªn x¸c lËp giao dÞch d©n sù mét çch gi¶ t¹o nh»m che giÊu mét giao dÞch kh¸c th× giao dÞch gi¶ t¹o v« hiÖu, cßn giao dÞch bÞ che giÊu vÉn cã hiÖu lùc, trõ trêng hîp giao dÞch ®ã còng v« hiÖu theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy.

Trong trêng hîp x¸c lËp giao dÞch gi¶ t¹o nh»m trèn tr¸nh nghÜa vô víi ngêi thø ba th× giao dÞch ®ã v« hiÖu.

34

§iÒu 130. Giao dÞch d©n sù v« hiÖu do ngêi cha thµnh niªn, ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, ngêi bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù x¸c lËp, thùc hiÖn

Khi giao dÞch d©n sù do ngêi cha thµnh niªn, ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù hoÆc ngêi bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù x¸c lËp, thùc hiÖn th× theo yªu cÇu cña ngêi ®¹i diÖn cña ng-êi ®ã, Toµ ¸n tuyªn bè giao dÞch ®ã v« hiÖu nÕu theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt giao dÞch nµy ph¶i do ngêi ®¹i diÖn cña hä x¸c lËp, thùc hiÖn.

§iÒu 131. Giao dÞch d©n sù v« hiÖu do bÞ nhÇm lÉn

Khi mét bªn cã lçi v« ý lµm cho bªn kia nhÇm lÉn vÒ néi dung cña giao dÞch d©n sù mµ x¸c lËp giao dÞch th× bªn bÞ nhÇm lÉn cã quyÒn yªu cÇu bªn kia thay ®æi néi dung cña giao dÞch ®ã, nÕu bªn kia kh«ng chÊp nhËn th× bªn bÞ nhÇm lÉn cã quyÒn yªu cÇu Toµ ¸n tuyªn bè giao dÞch v« hiÖu.

Trong trêng hîp mét bªn do lçi cè ý lµm cho bªn kia nhÇm lÉn vÒ néi dung cña giao dÞch th× ®îc gi¶i quyÕt theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 132 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 132. Giao dÞch d©n sù v« hiÖu do bÞ lõa dèi, ®e däa

Khi mét bªn tham gia giao dÞch d©n sù do bÞ lõa dèi hoÆc bÞ ®e däa th× cã quyÒn yªu cÇu Toµ ¸n tuyªn bè giao dÞch d©n sù ®ã lµ v« hiÖu.

Lõa dèi trong giao dÞch lµ hµnh vi cè ý cña mét bªn hoÆc cña ngêi thø ba nh»m lµm cho bªn kia hiÓu sai lÖch vÒ chñ thÓ, tÝnh chÊt cña ®èi tîng hoÆc néi dung cña giao dÞch d©n sù nªn ®· x¸c lËp giao dÞch ®ã.

§e däa trong giao dÞch lµ hµnh vi cè ý cña mét bªn hoÆc ng-êi thø ba lµm cho bªn kia buéc ph¶i thùc hiÖn giao dÞch nh»m tr¸nh thiÖt h¹i vÒ tÝnh m¹ng, søc khoÎ, danh dù, uy tÝn, nh©n phÈm, tµi s¶n cña m×nh hoÆc cña cha, mÑ, vî, chång, con cña m×nh.

§iÒu 133. Giao dÞch d©n sù v« hiÖu do ngêi x¸c lËp kh«ng nhËn thøc vµ lµm chñ ®îc hµnh vi cña m×nh

Ngêi cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù nhng ®· x¸c lËp giao dÞch vµo ®óng thêi ®iÓm kh«ng nhËn thøc vµ lµm chñ ®îc hµnh vi cña m×nh th× cã quyÒn yªu cÇu Toµ ¸n tuyªn bè giao dÞch d©n sù ®ã lµ v« hiÖu.

35

§iÒu 134. Giao dÞch d©n sù v« hiÖu do kh«ng tu©n thñ quy ®Þnh vÒ h×nh thøc

Trong trêng hîp ph¸p luËt quy ®Þnh h×nh thøc giao dÞch d©n sù lµ ®iÒu kiÖn cã hiÖu lùc cña giao dÞch mµ çc bªn kh«ng tu©n theo th× theo yªu cÇu cña mét hoÆc çc bªn, Toµ ¸n, c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn kh¸c quyÕt ®Þnh buéc çc bªn thùc hiÖn quy ®Þnh vÒ h×nh thøc cña giao dÞch trong mét thêi h¹n; qu¸ thêi h¹n ®ã mµ kh«ng thùc hiÖn th× giao dÞch v« hiÖu.

§iÒu 135. Giao dÞch d©n sù v« hiÖu tõng phÇn

Giao dÞch d©n sù v« hiÖu tõng phÇn khi mét phÇn cña giao dÞch v« hiÖu nhng kh«ng ¶nh hëng ®Õn hiÖu lùc cña phÇn cßn l¹i cña giao dÞch.

§iÒu 136. Thêi hiÖu yªu cÇu Toµ ¸n tuyªn bè giao dÞch d©n sù v« hiÖu

1. Thêi hiÖu yªu cÇu Toµ ¸n tuyªn bè giao dÞch d©n sù v« hiÖu ®îc quy ®Þnh t¹i çc ®iÒu tõ §iÒu 130 ®Õn §iÒu 134 cña Bé luËt nµy lµ hai n¨m, kÓ tõ ngµy giao dÞch d©n sù ®îc x¸c lËp.

2. §èi víi çc giao dÞch d©n sù ®îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 128 vµ §iÒu 129 cña Bé luËt nµy th× thêi hiÖu yªu cÇu Toµ ¸n tuyªn bè giao dÞch d©n sù v« hiÖu kh«ng bÞ h¹n chÕ.

§iÒu 137. HËu qu¶ ph¸p lý cña giao dÞch d©n sù v« hiÖu

1. Giao dÞch d©n sù v« hiÖu kh«ng lµm ph¸t sinh, thay ®æi, chÊm døt quyÒn, nghÜa vô d©n sù cña çc bªn kÓ tõ thêi ®iÓm x¸c lËp.

2. Khi giao dÞch d©n sù v« hiÖu th× çc bªn kh«i phôc l¹i t×nh tr¹ng ban ®Çu, hoµn tr¶ cho nhau nh÷ng g× ®· nhËn; nÕu kh«ng hoµn tr¶ ®îc b»ng hiÖn vËt th× ph¶i hoµn tr¶ b»ng tiÒn, trõ trêng hîp tµi s¶n giao dÞch, hoa lîi, lîi tøc thu ®îc bÞ tÞch thu theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Bªn cã lçi g©y thiÖt h¹i ph¶i båi thêng.

§iÒu 138. B¶o vÖ quyÒn lîi cña ngêi thø ba ngay t×nh khi giao dÞch d©n sù v« hiÖu

1. Trong trêng hîp giao dÞch d©n sù v« hiÖu nhng tµi s¶n giao dÞch lµ ®éng s¶n kh«ng ph¶i ®¨ng ký quyÒn së h÷u ®· ®-îc chuyÓn giao b»ng mét giao dÞch kh¸c cho ngêi thø ba ngay t×nh th× giao dÞch víi ngêi thø ba vÉn cã hiÖu lùc, trõ trêng hîp quy ®Þnh t¹i §iÒu 257 cña Bé luËt nµy.

36

2. Trong trêng hîp tµi s¶n giao dÞch lµ bÊt ®éng s¶n hoÆc lµ ®éng s¶n ph¶i ®¨ng ký quyÒn së h÷u ®· ®îc chuyÓn giao b»ng mét giao dÞch kh¸c cho ngêi thø ba ngay t×nh th× giao dÞch víi ngêi thø ba bÞ v« hiÖu, trõ trêng hîp ngêi thø ba ngay t×nh nhËn ®îc tµi s¶n nµy th«ng qua b¸n ®Êu gi¸ hoÆc giao dÞch víi ngêi mµ theo b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn lµ chñ së h÷u tµi s¶n nhng sau ®ã ngêi nµy kh«ng ph¶i lµ chñ së h÷u tµi s¶n do b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh bÞ huû, söa.

Ch¬ng VII§¹I DIÖN

§iÒu 139. §¹i diÖn

1. §¹i diÖn lµ viÖc mét ngêi (sau ®©y gäi lµ ngêi ®¹i diÖn) nh©n danh vµ v× lîi Ých cña ngêi kh¸c (sau ®©y gäi lµ ngêi ®îc ®¹i diÖn) x¸c lËp, thùc hiÖn giao dÞch d©n sù trong ph¹m vi ®¹i diÖn.

2. Ç nh©n, ph¸p nh©n, chñ thÓ kh¸c cã thÓ x¸c lËp, thùc hiÖn giao dÞch d©n sù th«ng qua ngêi ®¹i diÖn. Ç nh©n kh«ng ®îc ®Ó ngêi kh¸c ®¹i diÖn cho m×nh nÕu ph¸p luËt quy ®Þnh hä ph¶i tù m×nh x¸c lËp, thùc hiÖn giao dÞch ®ã.

3. Quan hÖ ®¹i diÖn ®îc x¸c lËp theo ph¸p luËt hoÆc theo uû quyÒn.

4. Ngêi ®îc ®¹i diÖn cã quyÒn, nghÜa vô ph¸t sinh tõ giao dÞch d©n sù do ngêi ®¹i diÖn x¸c lËp.

5. Ngêi ®¹i diÖn ph¶i cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ®Çy ®ñ, trõ trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 143 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 140. §¹i diÖn theo ph¸p luËt

§¹i diÖn theo ph¸p luËt lµ ®¹i diÖn do ph¸p luËt quy ®Þnh hoÆc c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh.

§iÒu 141. Ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt

Ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt bao gåm:

1. Cha, mÑ ®èi víi con cha thµnh niªn;

2. Ngêi gi¸m hé ®èi víi ngêi ®îc gi¸m hé;

3. Ngêi ®îc Toµ ¸n chØ ®Þnh ®èi víi ngêi bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù;

4. Ngêi ®øng ®Çu ph¸p nh©n theo quy ®Þnh cña ®iÒu lÖ ph¸p nh©n hoÆc quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn;

37

5. Chñ hé gia ®×nh ®èi víi hé gia ®×nh;

6. Tæ trëng tæ hîp t¸c ®èi víi tæ hîp t¸c;

7. Nh÷ng ngêi kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

§iÒu 142. §¹i diÖn theo uû quyÒn

1. §¹i diÖn theo uû quyÒn lµ ®¹i diÖn ®îc x¸c lËp theo sù uû quyÒn gi÷a ngêi ®¹i diÖn vµ ngêi ®îc ®¹i diÖn.

2. H×nh thøc uû quyÒn do çc bªn tho¶ thuËn, trõ trêng hîp ph¸p luËt quy ®Þnh viÖc uû quyÒn ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n.

§iÒu 143. Ngêi ®¹i diÖn theo uû quyÒn

1. Ç nh©n, ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt cña ph¸p nh©n cã thÓ uû quyÒn cho ngêi kh¸c x¸c lËp, thùc hiÖn giao dÞch d©n sù.

2. Ngêi tõ ®ñ mêi l¨m tuæi ®Õn cha ®ñ mêi t¸m tuæi cã thÓ lµ ngêi ®¹i diÖn theo uû quyÒn, trõ trêng hîp ph¸p luËt quy ®Þnh giao dÞch d©n sù ph¶i do ngêi tõ ®ñ mêi t¸m tuæi trë lªn x¸c lËp, thùc hiÖn.

§iÒu 144. Ph¹m vi ®¹i diÖn

1. Ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt cã quyÒn x¸c lËp, thùc hiÖn mäi giao dÞch d©n sù v× lîi Ých cña ngêi ®îc ®¹i diÖn, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

2. Ph¹m vi ®¹i diÖn theo uû quyÒn ®îc x¸c lËp theo sù uû quyÒn.

3. Ngêi ®¹i diÖn chØ ®îc thùc hiÖn giao dÞch d©n sù trong ph¹m vi ®¹i diÖn.

4. Ngêi ®¹i diÖn ph¶i th«ng b¸o cho ngêi thø ba trong giao dÞch d©n sù biÕt vÒ ph¹m vi ®¹i diÖn cña m×nh.

5. Ngêi ®¹i diÖn kh«ng ®îc x¸c lËp, thùc hiÖn çc giao dÞch d©n sù víi chÝnh m×nh hoÆc víi ngêi thø ba mµ m×nh còng lµ ngêi ®¹i diÖn cña ngêi ®ã, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 145. HËu qu¶ cña giao dÞch d©n sù do ngêi kh«ng cã quyÒn ®¹i diÖn x¸c lËp, thùc hiÖn

1. Giao dÞch d©n sù do ngêi kh«ng cã quyÒn ®¹i diÖn x¸c lËp, thùc hiÖn kh«ng lµm ph¸t sinh quyÒn, nghÜa vô ®èi víi ngêi ®îc ®¹i diÖn, trõ trêng hîp ngêi ®¹i diÖn hoÆc ngêi ®îc ®¹i diÖn ®ång ý. Ngêi ®· giao dÞch víi ngêi kh«ng cã quyÒn ®¹i diÖn ph¶i th«ng b¸o cho ngêi ®îc ®¹i diÖn hoÆc ngêi ®¹i diÖn cña ngêi ®ã ®Ó tr¶ lêi trong thêi h¹n Ên ®Þnh; nÕu hÕt thêi h¹n nµy

38

mµ kh«ng tr¶ lêi th× giao dÞch ®ã kh«ng lµm ph¸t sinh quyÒn, nghÜa vô ®èi víi ngêi ®îc ®¹i diÖn, nhng ngêi kh«ng cã quyÒn ®¹i diÖn vÉn ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi ngêi ®· giao dÞch víi m×nh, trõ trêng hîp ngêi ®· giao dÞch biÕt hoÆc ph¶i biÕt vÒ viÖc kh«ng cã quyÒn ®¹i diÖn.

2. Ngêi ®· giao dÞch víi ngêi kh«ng cã quyÒn ®¹i diÖn cã quyÒn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hoÆc huû bá giao dÞch d©n sù ®· x¸c lËp vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i, trõ trêng hîp ngêi ®ã biÕt hoÆc ph¶i biÕt vÒ viÖc kh«ng cã quyÒn ®¹i diÖn mµ vÉn giao dÞch.

§iÒu 146. HËu qu¶ cña giao dÞch d©n sù do ngêi ®¹i diÖn x¸c lËp, thùc hiÖn vît qu¸ ph¹m vi ®¹i diÖn

1. Giao dÞch d©n sù do ngêi ®¹i diÖn x¸c lËp, thùc hiÖn vît qu¸ ph¹m vi ®¹i diÖn kh«ng lµm ph¸t sinh quyÒn, nghÜa vô cña ngêi ®îc ®¹i diÖn ®èi víi phÇn giao dÞch ®îc thùc hiÖn vît qu¸ ph¹m vi ®¹i diÖn, trõ trêng hîp ngêi ®îc ®¹i diÖn ®ång ý hoÆc biÕt mµ kh«ng ph¶n ®èi; nÕu kh«ng ®îc sù ®ång ý th× ngêi ®¹i diÖn ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi ngêi ®· giao dÞch víi m×nh vÒ phÇn giao dÞch vît qu¸ ph¹m vi ®¹i diÖn.

2. Ngêi ®· giao dÞch víi ngêi ®¹i diÖn cã quyÒn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hoÆc huû bá giao dÞch d©n sù ®èi víi phÇn vît qu¸ ph¹m vi ®¹i diÖn hoÆc toµn bé giao dÞch d©n sù vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i, trõ trêng hîp ngêi ®ã biÕt hoÆc ph¶i biÕt vÒ viÖc vît qu¸ ph¹m vi ®¹i diÖn mµ vÉn giao dÞch.

3. Trong trêng hîp ngêi ®¹i diÖn vµ ngêi giao dÞch víi ngêi ®¹i diÖn cè ý x¸c lËp, thùc hiÖn giao dÞch d©n sù vît qu¸ ph¹m vi ®¹i diÖn mµ g©y thiÖt h¹i cho ngêi ®îc ®¹i diÖn th× ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm liªn ®íi båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 147. ChÊm døt ®¹i diÖn cña ç nh©n

1. §¹i diÖn theo ph¸p luËt cña ç nh©n chÊm døt trong çc tr-êng hîp sau ®©y:

a) Ngêi ®îc ®¹i diÖn ®· thµnh niªn hoÆc n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ®· ®îc kh«i phôc;

b) Ngêi ®îc ®¹i diÖn chÕt;

c) Çc trêng hîp kh¸c do ph¸p luËt quy ®Þnh.

2. §¹i diÖn theo uû quyÒn cña ç nh©n chÊm døt trong çc tr-êng hîp sau ®©y:

a) Thêi h¹n uû quyÒn ®· hÕt hoÆc c«ng viÖc ®îc uû quyÒn ®· hoµn thµnh;

39

b) Ngêi uû quyÒn huû bá viÖc uû quyÒn hoÆc ngêi ®îc uû quyÒn tõ chèi viÖc uû quyÒn;

c) Ngêi uû quyÒn hoÆc ngêi ®îc uû quyÒn chÕt, bÞ Toµ ¸n tuyªn bè mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, mÊt tÝch hoÆc lµ ®· chÕt.

Khi chÊm døt ®¹i diÖn theo uû quyÒn, ngêi ®¹i diÖn ph¶i thanh to¸n xong çc nghÜa vô tµi s¶n víi ngêi ®îc ®¹i diÖn hoÆc víi ngêi thõa kÕ cña ngêi ®îc ®¹i diÖn.

§iÒu 148. ChÊm døt ®¹i diÖn cña ph¸p nh©n

1. §¹i diÖn theo ph¸p luËt cña ph¸p nh©n chÊm døt khi ph¸p nh©n chÊm døt.

2. §¹i diÖn theo uû quyÒn cña ph¸p nh©n chÊm døt trong çc trêng hîp sau ®©y:

a) Thêi h¹n uû quyÒn ®· hÕt hoÆc c«ng viÖc ®îc uû quyÒn ®· hoµn thµnh;

b) Ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt cña ph¸p nh©n huû bá viÖc uû quyÒn hoÆc ngêi ®îc uû quyÒn tõ chèi viÖc uû quyÒn;

c) Ph¸p nh©n chÊm døt hoÆc ngêi ®îc uû quyÒn chÕt, bÞ Toµ ¸n tuyªn bè mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, mÊt tÝch hoÆc lµ ®· chÕt.

Khi chÊm døt ®¹i diÖn theo uû quyÒn, ngêi ®¹i diÖn ph¶i thanh to¸n xong çc nghÜa vô tµi s¶n víi ph¸p nh©n uû quyÒn hoÆc ph¸p nh©n kÕ thõa.

Ch¬ng VIIIThêi h¹n

§iÒu 149. Thêi h¹n

1. Thêi h¹n lµ mét kho¶ng thêi gian ®îc x¸c ®Þnh tõ thêi ®iÓm nµy ®Õn thêi ®iÓm kh¸c.

2. Thêi h¹n cã thÓ ®îc x¸c ®Þnh b»ng phót, giê, ngµy, tuÇn, th¸ng, n¨m hoÆc b»ng mét sù kiÖn cã thÓ sÏ x¶y ra.

§iÒu 150. ¸p dông çch tÝnh thêi h¹n

1. Çch tÝnh thêi h¹n ®îc ¸p dông theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

2. Thêi h¹n ®îc tÝnh theo d¬ng lÞch.

40

§iÒu 151. Quy ®Þnh vÒ thêi h¹n, thêi ®iÓm tÝnh thêi h¹n

1. Trong trêng hîp çc bªn cã tho¶ thuËn vÒ thêi h¹n lµ mét n¨m, nöa n¨m, mét th¸ng, nöa th¸ng, mét tuÇn, mét ngµy, mét giê, mét phót mµ kho¶ng thêi gian diÔn ra kh«ng liÒn nhau th× thêi h¹n ®ã ®îc tÝnh nh sau:

a) Mét n¨m lµ ba tr¨m s¸u m¬i l¨m ngµy;

b) Nöa n¨m lµ s¸u th¸ng;

c) Mét th¸ng lµ ba m¬i ngµy;

d) Nöa th¸ng lµ mêi l¨m ngµy;

®) Mét tuÇn lµ b¶y ngµy;

e) Mét ngµy lµ hai m¬i t giê;

g) Mét giê lµ s¸u m¬i phót;

h) Mét phót lµ s¸u m¬i gi©y.

2. Trong trêng hîp çc bªn tho¶ thuËn vÒ thêi ®iÓm ®Çu th¸ng, gi÷a th¸ng, cuèi th¸ng th× thêi ®iÓm ®ã ®îc quy ®Þnh nh sau:

a) §Çu th¸ng lµ ngµy ®Çu tiªn cña th¸ng;

b) Gi÷a th¸ng lµ ngµy thø mêi l¨m cña th¸ng;

c) Cuèi th¸ng lµ ngµy cuèi cïng cña th¸ng.

3. Trong trêng hîp çc bªn tho¶ thuËn vÒ thêi ®iÓm ®Çu n¨m, gi÷a n¨m, cuèi n¨m th× thêi ®iÓm ®ã ®îc quy ®Þnh nh sau:

a) §Çu n¨m lµ ngµy ®Çu tiªn cña th¸ng mét;

b) Gi÷a n¨m lµ ngµy cuèi cïng cña th¸ng s¸u;

c) Cuèi n¨m lµ ngµy cuèi cïng cña th¸ng mêi hai.

§iÒu 152. Thêi ®iÓm b¾t ®Çu thêi h¹n

1. Khi thêi h¹n ®îc x¸c ®Þnh b»ng phót, giê th× thêi h¹n ®îc b¾t ®Çu tõ thêi ®iÓm ®· x¸c ®Þnh.

2. Khi thêi h¹n ®îc x¸c ®Þnh b»ng ngµy, tuÇn, th¸ng, n¨m th× ngµy ®Çu tiªn cña thêi h¹n kh«ng ®îc tÝnh mµ tÝnh tõ ngµy tiÕp theo cña ngµy ®îc x¸c ®Þnh.

3. Khi thêi h¹n b¾t ®Çu b»ng mét sù kiÖn th× ngµy x¶y ra sù kiÖn kh«ng ®îc tÝnh mµ tÝnh tõ ngµy tiÕp theo cña ngµy x¶y ra sù kiÖn ®ã.

41

§iÒu 153. KÕt thóc thêi h¹n

1. Khi thêi h¹n tÝnh b»ng ngµy th× thêi h¹n kÕt thóc t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc ngµy cuèi cïng cña thêi h¹n.

2. Khi thêi h¹n tÝnh b»ng tuÇn th× thêi h¹n kÕt thóc t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc ngµy t¬ng øng cña tuÇn cuèi cïng cña thêi h¹n.

3. Khi thêi h¹n tÝnh b»ng th¸ng th× thêi h¹n kÕt thóc t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc ngµy t¬ng øng cña th¸ng cuèi cïng cña thêi h¹n; nÕu th¸ng kÕt thóc thêi h¹n kh«ng cã ngµy t¬ng øng th× thêi h¹n kÕt thóc vµo ngµy cuèi cïng cña th¸ng ®ã.

4. Khi thêi h¹n tÝnh b»ng n¨m th× thêi h¹n kÕt thóc t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc ngµy, th¸ng t¬ng øng cña n¨m cuèi cïng cña thêi h¹n.

5. Khi ngµy cuèi cïng cña thêi h¹n lµ ngµy nghØ cuèi tuÇn hoÆc ngµy nghØ lÔ th× thêi h¹n kÕt thóc t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc ngµy lµm viÖc tiÕp theo ngµy nghØ ®ã.

6. Thêi ®iÓm kÕt thóc ngµy cuèi cïng cña thêi h¹n vµo lóc hai m¬i t giê cña ngµy ®ã.

Ch¬ng IXTHêI HIÖU

§iÒu 154. Thêi hiÖu

Thêi hiÖu lµ thêi h¹n do ph¸p luËt quy ®Þnh mµ khi kÕt thóc thêi h¹n ®ã th× chñ thÓ ®îc hëng quyÒn d©n sù, ®îc miÔn trõ nghÜa vô d©n sù hoÆc mÊt quyÒn khëi kiÖn vô ¸n d©n sù, quyÒn yªu cÇu gi¶i quyÕt viÖc d©n sù.

§iÒu 155. Çc lo¹i thêi hiÖu

1. Thêi hiÖu hëng quyÒn d©n sù lµ thêi h¹n mµ khi kÕt thóc thêi h¹n ®ã th× chñ thÓ ®îc hëng quyÒn d©n sù.

2. Thêi hiÖu miÔn trõ nghÜa vô d©n sù lµ thêi h¹n mµ khi kÕt thóc thêi h¹n ®ã th× ngêi cã nghÜa vô d©n sù ®îc miÔn viÖc thùc hiÖn nghÜa vô.

3. Thêi hiÖu khëi kiÖn lµ thêi h¹n mµ chñ thÓ ®îc quyÒn khëi kiÖn ®Ó yªu cÇu Toµ ¸n gi¶i quyÕt vô ¸n d©n sù b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p bÞ x©m ph¹m; nÕu thêi h¹n ®ã kÕt thóc th× mÊt quyÒn khëi kiÖn.

4. Thêi hiÖu yªu cÇu gi¶i quyÕt viÖc d©n sù lµ thêi h¹n mµ chñ thÓ ®îc quyÒn yªu cÇu Toµ ¸n gi¶i quyÕt viÖc d©n sù ®Ó b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña ç nh©n, c¬ quan, tæ chøc, lîi Ých c«ng céng, lîi Ých cña Nhµ níc; nÕu thêi h¹n ®ã kÕt

42

thóc th× mÊt quyÒn yªu cÇu.

§iÒu 156. Çch tÝnh thêi hiÖu

Thêi hiÖu ®îc tÝnh tõ thêi ®iÓm b¾t ®Çu ngµy ®Çu tiªn cña thêi hiÖu vµ chÊm døt t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc ngµy cuèi cïng cña thêi hiÖu.

§iÒu 157. HiÖu lùc cña thêi hiÖu hëng quyÒn d©n sù, miÔn trõ nghÜa vô d©n sù

1. Trong trêng hîp ph¸p luËt quy ®Þnh cho çc chñ thÓ ®îc hëng quyÒn d©n sù hoÆc ®îc miÔn trõ nghÜa vô d©n sù theo thêi hiÖu th× chØ sau khi thêi hiÖu ®ã kÕt thóc, viÖc hëng quyÒn d©n sù hoÆc miÔn trõ nghÜa vô d©n sù míi cã hiÖu lùc.

2. Thêi hiÖu hëng quyÒn d©n sù kh«ng ¸p dông trong çc tr-êng hîp sau ®©y:

a) ChiÕm h÷u tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u nhµ níc kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt;

b) ViÖc hëng quyÒn nh©n th©n kh«ng g¾n víi tµi s¶n.

3. Thêi hiÖu miÔn trõ nghÜa vô d©n sù kh«ng ¸p dông trong viÖc thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù ®èi víi Nhµ níc, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 158. TÝnh liªn tôc cña thêi hiÖu hëng quyÒn d©n sù, miÔn trõ nghÜa vô d©n sù

1. Thêi hiÖu hëng quyÒn d©n sù, miÔn trõ nghÜa vô d©n sù cã tÝnh liªn tôc tõ khi b¾t ®Çu cho ®Õn khi kÕt thóc; nÕu cã sù kiÖn lµm gi¸n ®o¹n th× thêi hiÖu ph¶i ®îc tÝnh l¹i tõ ®Çu, sau khi sù kiÖn lµm gi¸n ®o¹n chÊm døt.

2. Thêi hiÖu hëng quyÒn d©n sù, miÔn trõ nghÜa vô d©n sù bÞ gi¸n ®o¹n khi cã mét trong çc sù kiÖn sau ®©y:

a) Cã sù gi¶i quyÕt cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn ®èi víi quyÒn, nghÜa vô d©n sù ®ang ®îc ¸p dông thêi hiÖu;

b) QuyÒn, nghÜa vô d©n sù ®ang ®îc ¸p dông thêi hiÖu mµ bÞ ngêi cã quyÒn, nghÜa vô liªn quan tranh chÊp.

3. Thêi hiÖu còng ®îc tÝnh liªn tôc trong trêng hîp viÖc hëng quyÒn d©n sù, miÔn trõ nghÜa vô d©n sù ®îc chuyÓn giao hîp ph¸p cho ngêi kh¸c.

§iÒu 159. B¾t ®Çu thêi hiÖu khëi kiÖn vô ¸n d©n sù, thêi hiÖu yªu cÇu gi¶i quyÕt viÖc d©n sù

1. Thêi hiÖu khëi kiÖn vô ¸n d©n sù ®îc tÝnh tõ ngµy quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p bÞ x©m ph¹m, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy

43

®Þnh kh¸c.

2. Thêi hiÖu yªu cÇu gi¶i quyÕt viÖc d©n sù ®îc tÝnh tõ ngµy ph¸t sinh quyÒn yªu cÇu, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 160. Kh«ng ¸p dông thêi hiÖu khëi kiÖn vô ¸n d©n sù

Thêi hiÖu khëi kiÖn vô ¸n d©n sù kh«ng ¸p dông trong nh÷ng trêng hîp sau ®©y:

1. Yªu cÇu hoµn tr¶ tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u nhµ níc;

2. Yªu cÇu b¶o vÖ quyÒn nh©n th©n bÞ x©m ph¹m, trõ tr-êng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c;

3. Çc trêng hîp kh¸c do ph¸p luËt quy ®Þnh.

§iÒu 161. Thêi gian kh«ng tÝnh vµo thêi hiÖu khëi kiÖn vô ¸n d©n sù, thêi hiÖu yªu cÇu gi¶i quyÕt viÖc d©n sù

Thêi gian kh«ng tÝnh vµo thêi hiÖu khëi kiÖn vô ¸n d©n sù, thêi hiÖu yªu cÇu gi¶i quyÕt viÖc d©n sù lµ kho¶ng thêi gian x¶y ra mét trong çc sù kiÖn sau ®©y:

1. Sù kiÖn bÊt kh¶ kh¸ng hoÆc trë ng¹i kh¸ch quan lµm cho chñ thÓ cã quyÒn khëi kiÖn, quyÒn yªu cÇu kh«ng thÓ khëi kiÖn, yªu cÇu trong ph¹m vi thêi hiÖu.

Sù kiÖn bÊt kh¶ kh¸ng lµ sù kiÖn x¶y ra mét çch kh¸ch quan kh«ng thÓ lêng tríc ®îc vµ kh«ng thÓ kh¾c phôc ®îc mÆc dï ®· ¸p dông mäi biÖn ph¸p cÇn thiÕt vµ kh¶ n¨ng cho phÐp.

Trë ng¹i kh¸ch quan lµ nh÷ng trë ng¹i do hoµn c¶nh kh¸ch quan t¸c ®éng lµm cho ngêi cã quyÒn, nghÜa vô d©n sù kh«ng thÓ biÕt vÒ viÖc quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña m×nh bÞ x©m ph¹m hoÆc kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc quyÒn hoÆc nghÜa vô d©n sù cña m×nh;

2. Cha cã ngêi ®¹i diÖn trong trêng hîp ngêi cã quyÒn khëi kiÖn, ngêi cã quyÒn yªu cÇu cha thµnh niªn, mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù hoÆc bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù;

3. Cha cã ngêi ®¹i diÖn kh¸c thay thÕ hoÆc v× lý do chÝnh ®¸ng kh¸c mµ kh«ng thÓ tiÕp tôc ®¹i diÖn ®îc trong trêng hîp ngêi ®¹i diÖn cña ngêi cha thµnh niªn, ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, ngêi bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù chÕt.

44

§iÒu 162. B¾t ®Çu l¹i thêi hiÖu khëi kiÖn vô ¸n d©n sù

1. Thêi hiÖu khëi kiÖn vô ¸n d©n sù b¾t ®Çu l¹i trong trêng hîp sau ®©y:

a) Bªn cã nghÜa vô ®· thõa nhËn mét phÇn hoÆc toµn bé nghÜa vô cña m×nh ®èi víi ngêi khëi kiÖn;

b) Bªn cã nghÜa vô thùc hiÖn xong mét phÇn nghÜa vô cña m×nh ®èi víi ngêi khëi kiÖn;

c) Çc bªn ®· tù hoµ gi¶i víi nhau.

2. Thêi hiÖu khëi kiÖn vô ¸n d©n sù b¾t ®Çu l¹i kÓ tõ ngµy tiÕp theo sau ngµy x¶y ra sù kiÖn quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu nµy.

PHÇN THø HAI TµI S¶N Vµ QUYÒN Së H÷U

Ch¬ng XNH÷NG QUY ®ÞNH CHUNG

§iÒu 163. Tµi s¶n

Tµi s¶n bao gåm vËt, tiÒn, giÊy tê cã gi¸ vµ çc quyÒn tµi s¶n.

§iÒu 164. QuyÒn së h÷u

QuyÒn së h÷u bao gåm quyÒn chiÕm h÷u, quyÒn sö dông vµ quyÒn ®Þnh ®o¹t tµi s¶n cña chñ së h÷u theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

Chñ së h÷u lµ ç nh©n, ph¸p nh©n, chñ thÓ kh¸c cã ®ñ ba quyÒn lµ quyÒn chiÕm h÷u, quyÒn sö dông, quyÒn ®Þnh ®o¹t tµi s¶n.

§iÒu 165. Nguyªn t¾c thùc hiÖn quyÒn së h÷u

Chñ së h÷u ®îc thùc hiÖn mäi hµnh vi theo ý chÝ cña m×nh ®èi víi tµi s¶n nhng kh«ng ®îc g©y thiÖt h¹i hoÆc lµm ¶nh hëng ®Õn lîi Ých cña Nhµ níc, lîi Ých c«ng céng, quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi kh¸c.

§iÒu 166. ChÞu rñi ro vÒ tµi s¶n

Chñ së h÷u ph¶i chÞu rñi ro khi tµi s¶n bÞ tiªu huû hoÆc bÞ h háng do sù kiÖn bÊt kh¶ kh¸ng, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

45

§iÒu 167. §¨ng ký quyÒn së h÷u tµi s¶n

QuyÒn së h÷u ®èi víi bÊt ®éng s¶n ®îc ®¨ng ký theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy vµ ph¸p luËt vÒ ®¨ng ký bÊt ®éng s¶n. QuyÒn së h÷u ®èi víi ®éng s¶n kh«ng ph¶i ®¨ng ký, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 168. Thêi ®iÓm chuyÓn quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n

1. ViÖc chuyÓn quyÒn së h÷u ®èi víi bÊt ®éng s¶n cã hiÖu lùc kÓ tõ thêi ®iÓm ®¨ng ký quyÒn së h÷u, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

2. ViÖc chuyÓn quyÒn së h÷u ®èi víi ®éng s¶n cã hiÖu lùc kÓ tõ thêi ®iÓm ®éng s¶n ®îc chuyÓn giao, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 169. B¶o vÖ quyÒn së h÷u

1. QuyÒn së h÷u cña ç nh©n, ph¸p nh©n vµ chñ thÓ kh¸c ®îc ph¸p luËt c«ng nhËn vµ b¶o vÖ.

2. Kh«ng ai cã thÓ bÞ h¹n chÕ, bÞ tíc ®o¹t tr¸i ph¸p luËt quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n cña m×nh.

Chñ së h÷u cã quyÒn tù b¶o vÖ, ng¨n c¶n bÊt kú ngêi nµo cã hµnh vi x©m ph¹m quyÒn së h÷u cña m×nh, truy t×m, ®ßi l¹i tµi s¶n bÞ ngêi kh¸c chiÕm h÷u, sö dông, ®Þnh ®o¹t kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt.

3. Trong trêng hîp thËt cÇn thiÕt v× lý do quèc phßng, an ninh vµ v× lîi Ých quèc gia, Nhµ níc trng mua hoÆc trng dông cã båi thêng tµi s¶n cña ç nh©n, ph¸p nh©n hoÆc cña chñ thÓ kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

§iÒu 170. C¨n cø x¸c lËp quyÒn së h÷u

QuyÒn së h÷u ®îc x¸c lËp ®èi víi tµi s¶n trong çc trêng hîp sau ®©y:

1. Do lao ®éng, do ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh hîp ph¸p;

2. §îc chuyÓn quyÒn së h÷u theo tho¶ thuËn hoÆc theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn;

3. Thu hoa lîi, lîi tøc;

4. T¹o thµnh vËt míi do s¸p nhËp, trén lÉn, chÕ biÕn;

5. §îc thõa kÕ tµi s¶n;

6. ChiÕm h÷u trong çc ®iÒu kiÖn do ph¸p luËt quy ®Þnh ®èi víi vËt v« chñ, vËt bÞ ®¸nh r¬i, bÞ bá quªn, bÞ ch«n giÊu,

46

gia sóc, gia cÇm bÞ thÊt l¹c, vËt nu«i díi níc di chuyÓn tù nhiªn;

7. ChiÕm h÷u tµi s¶n kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt nhng ngay t×nh, liªn tôc, c«ng khai phï hîp víi thêi hiÖu quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 247 cña Bé luËt nµy;


§iÒu 171. C¨n cø chÊm døt quyÒn së h÷u

QuyÒn së h÷u chÊm døt trong çc trêng hîp sau ®©y:

1. Chñ së h÷u chuyÓn quyÒn së h÷u cña m×nh cho ngêi kh¸c;

2. Chñ së h÷u tõ bá quyÒn së h÷u cña m×nh;

3. Tµi s¶n bÞ tiªu huû;

4. Tµi s¶n bÞ xö lý ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô cña chñ së h÷u;

5. Tµi s¶n bÞ trng mua;

6. Tµi s¶n bÞ tÞch thu;

7. VËt bÞ ®¸nh r¬i, bÞ bá quªn, gia sóc, gia cÇm bÞ thÊt l¹c, vËt nu«i díi níc di chuyÓn tù nhiªn mµ ngêi kh¸c ®· ®îc x¸c lËp quyÒn së h÷u trong çc ®iÒu kiÖn do ph¸p luËt quy ®Þnh; tµi s¶n mµ ngêi kh¸c ®· ®îc x¸c lËp quyÒn së h÷u theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 247 cña Bé luËt nµy;


§iÒu 172. H×nh thøc së h÷u

Trªn c¬ së chÕ ®é së h÷u toµn d©n, së h÷u tËp thÓ, së h÷u t nh©n, çc h×nh thøc së h÷u bao gåm së h÷u nhµ níc, së h÷u tËp thÓ, së h÷u t nh©n, së h÷u chung, së h÷u cña tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, së h÷u cña tæ chøc chÝnh trÞ x· héi - nghÒ nghiÖp, tæ chøc x· héi, tæ chøc x· héi - nghÒ nghiÖp.

§iÒu 173. Çc quyÒn cña ngêi kh«ng ph¶i lµ chñ së h÷u ®èi víi tµi s¶n

1. Ngêi kh«ng ph¶i lµ chñ së h÷u chØ cã quyÒn chiÕm h÷u, sö dông, ®Þnh ®o¹t tµi s¶n kh«ng thuéc quyÒn së h÷u cña m×nh theo tho¶ thuËn víi chñ së h÷u tµi s¶n ®ã hoÆc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

2. Çc quyÒn cña ngêi kh«ng ph¶i lµ chñ së h÷u ®èi víi tµi s¶n bao gåm:

a) QuyÒn sö dông ®Êt;

b) QuyÒn sö dông h¹n chÕ bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ;

47

c) Çc quyÒn kh¸c theo tho¶ thuËn hoÆc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

3. ViÖc chñ së h÷u chuyÓn quyÒn së h÷u tµi s¶n cho ngêi kh¸c kh«ng ph¶i lµ c¨n cø ®Ó chÊm døt çc quyÒn cña ngêi kh«ng ph¶i lµ chñ së h÷u ®èi víi tµi s¶n ®ã quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu nµy .

4. Çc quyÒn ®èi víi tµi s¶n cña ngêi kh«ng ph¶i lµ chñ së h÷u ®îc b¶o vÖ theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 261 cña Bé luËt nµy.

5. Çc quyÒn cña ngêi kh«ng ph¶i lµ chñ së h÷u ®èi víi tµi s¶n ph¶i ®¨ng ký bao gåm quyÒn sö dông ®Êt, quyÒn sö dông h¹n chÕ bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ theo tho¶ thuËn vµ çc quyÒn kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

Ch¬ng XIÇC LO¹I TµI S¶N

§iÒu 174. BÊt ®éng s¶n vµ ®éng s¶n

1. BÊt ®éng s¶n lµ çc tµi s¶n bao gåm:

a) §Êt ®ai;

b) Nhµ, c«ng tr×nh x©y dùng g¾n liÒn víi ®Êt ®ai, kÓ c¶ çc tµi s¶n g¾n liÒn víi nhµ, c«ng tr×nh x©y dùng ®ã;

c) Çc tµi s¶n kh¸c g¾n liÒn víi ®Êt ®ai;

d) Çc tµi s¶n kh¸c do ph¸p luËt quy ®Þnh.

2. §éng s¶n lµ nh÷ng tµi s¶n kh«ng ph¶i lµ bÊt ®éng s¶n.

§iÒu 175. Hoa lîi, lîi tøc

1. Hoa lîi lµ s¶n vËt tù nhiªn mµ tµi s¶n mang l¹i.

2. Lîi tøc lµ çc kho¶n lîi thu ®îc tõ viÖc khai th¸c tµi s¶n.

§iÒu 176. VËt chÝnh vµ vËt phô

1. VËt chÝnh lµ vËt ®éc lËp, cã thÓ khai th¸c c«ng dông theo tÝnh n¨ng.

2. VËt phô lµ vËt trùc tiÕp phôc vô cho viÖc khai th¸c c«ng dông cña vËt chÝnh, lµ mét bé phËn cña vËt chÝnh, nhng cã thÓ t¸ch rêi vËt chÝnh.

Khi thùc hiÖn nghÜa vô chuyÓn giao vËt chÝnh th× ph¶i chuyÓn giao c¶ vËt phô, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 177. VËt chia ®îc vµ vËt kh«ng chia ®îc

1. VËt chia ®îc lµ vËt khi bÞ ph©n chia vÉn gi÷ nguyªn tÝnh chÊt vµ tÝnh n¨ng sö dông ban ®Çu.

48

2. VËt kh«ng chia ®îc lµ vËt khi bÞ ph©n chia th× kh«ng gi÷ nguyªn ®îc tÝnh chÊt vµ tÝnh n¨ng sö dông ban ®Çu.

Khi cÇn ph©n chia vËt kh«ng chia ®îc th× ph¶i trÞ gi¸ thµnh tiÒn ®Ó chia.

§iÒu 178. VËt tiªu hao vµ vËt kh«ng tiªu hao

1. VËt tiªu hao lµ vËt khi ®· qua mét lÇn sö dông th× mÊt ®i hoÆc kh«ng gi÷ ®îc tÝnh chÊt, h×nh d¸ng vµ tÝnh n¨ng sö dông ban ®Çu.

VËt tiªu hao kh«ng thÓ lµ ®èi tîng cña hîp ®ång cho thuª hoÆc hîp ®ång cho mîn.

2. VËt kh«ng tiªu hao lµ vËt khi ®· qua sö dông nhiÒu lÇn mµ c¬ b¶n vÉn gi÷ ®îc tÝnh chÊt, h×nh d¸ng vµ tÝnh n¨ng sö dông ban ®Çu.

§iÒu 179. VËt cïng lo¹i vµ vËt ®Æc ®Þnh

1. VËt cïng lo¹i lµ nh÷ng vËt cã cïng h×nh d¸ng, tÝnh chÊt, tÝnh n¨ng sö dông vµ x¸c ®Þnh ®îc b»ng nh÷ng ®¬n vÞ ®o l-êng.

VËt cïng lo¹i cã cïng chÊt lîng cã thÓ thay thÕ cho nhau.

2. VËt ®Æc ®Þnh lµ vËt ph©n biÖt ®îc víi çc vËt kh¸c b»ng nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng vÒ ký hiÖu, h×nh d¸ng, mµu s¾c, chÊt liÖu, ®Æc tÝnh, vÞ trÝ.

Khi thùc hiÖn nghÜa vô chuyÓn giao vËt ®Æc ®Þnh th× ph¶i giao ®óng vËt ®ã.

§iÒu 180. VËt ®ång bé

VËt ®ång bé lµ vËt gåm çc phÇn hoÆc çc bé phËn ¨n khíp, liªn hÖ víi nhau hîp thµnh chØnh thÓ mµ nÕu thiÕu mét trong çc phÇn, çc bé phËn hoÆc cã phÇn hoÆc bé phËn kh«ng ®óng quy çch, chñng lo¹i th× kh«ng sö dông ®îc hoÆc gi¸ trÞ sö dông cña vËt ®ã bÞ gi¶m sót.

Khi thùc hiÖn nghÜa vô chuyÓn giao vËt ®ång bé th× ph¶i chuyÓn giao toµn bé çc phÇn hoÆc çc bé phËn hîp thµnh, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 181. QuyÒn tµi s¶n

QuyÒn tµi s¶n lµ quyÒn trÞ gi¸ ®îc b»ng tiÒn vµ cã thÓ chuyÓn giao trong giao dÞch d©n sù, kÓ c¶ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ.

49

Ch¬ng XIINéI DUNG QUYÒN Së H÷U

Môc 1

QUYÒN CHIÕM H÷U

§iÒu 182. QuyÒn chiÕm h÷u

QuyÒn chiÕm h÷u lµ quyÒn n¾m gi÷, qu¶n lý tµi s¶n.

§iÒu 183. ChiÕm h÷u cã c¨n cø ph¸p luËt

ChiÕm h÷u cã c¨n cø ph¸p luËt lµ viÖc chiÕm h÷u tµi s¶n trong çc trêng hîp sau ®©y:

1. Chñ së h÷u chiÕm h÷u tµi s¶n;

2. Ngêi ®îc chñ së h÷u uû quyÒn qu¶n lý tµi s¶n;

3. Ngêi ®îc chuyÓn giao quyÒn chiÕm h÷u th«ng qua giao dÞch d©n sù phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt;

4. Ngêi ph¸t hiÖn vµ gi÷ tµi s¶n v« chñ, tµi s¶n kh«ng x¸c ®Þnh ®îc ai lµ chñ së h÷u, tµi s¶n bÞ ®¸nh r¬i, bÞ bá quªn, bÞ ch«n giÊu, bÞ ch×m ®¾m phï hîp víi çc ®iÒu kiÖn do ph¸p luËt quy ®Þnh;

5. Ngêi ph¸t hiÖn vµ gi÷ gia sóc, gia cÇm, vËt nu«i díi níc bÞ thÊt l¹c phï hîp víi çc ®iÒu kiÖn do ph¸p luËt quy ®Þnh;


§iÒu 184. QuyÒn chiÕm h÷u cña chñ së h÷u

Trong trêng hîp chñ së h÷u chiÕm h÷u tµi s¶n thuéc së h÷u cña m×nh th× chñ së h÷u ®îc thùc hiÖn mäi hµnh vi theo ý chÝ cña m×nh ®Ó n¾m gi÷, qu¶n lý tµi s¶n nhng kh«ng ®îc tr¸i ph¸p luËt, ®¹o ®øc x· héi.

ViÖc chiÕm h÷u cña chñ së h÷u kh«ng bÞ h¹n chÕ, gi¸n ®o¹n vÒ thêi gian, trõ trêng hîp chñ së h÷u chuyÓn giao viÖc chiÕm h÷u cho ngêi kh¸c hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 185. QuyÒn chiÕm h÷u cña ngêi ®îc chñ së h÷u uû quyÒn qu¶n lý tµi s¶n

1. Khi chñ së h÷u uû quyÒn qu¶n lý tµi s¶n cho ngêi kh¸c th× ngêi ®îc uû quyÒn thùc hiÖn quyÒn chiÕm h÷u tµi s¶n ®ã trong ph¹m vi, theo çch thøc, thêi h¹n do chñ së h÷u x¸c ®Þnh.

2. Ngêi ®îc uû quyÒn qu¶n lý tµi s¶n kh«ng thÓ trë thµnh chñ së h÷u ®èi víi tµi s¶n ®îc giao theo c¨n cø vÒ thêi hiÖu quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 247 cña Bé luËt nµy.

50

§iÒu 186. QuyÒn chiÕm h÷u cña ngêi ®îc giao tµi s¶n th«ng qua giao dÞch d©n sù

1. Khi chñ së h÷u giao tµi s¶n cho ngêi kh¸c th«ng qua giao dÞch d©n sù mµ néi dung kh«ng bao gåm viÖc chuyÓn quyÒn së h÷u th× ngêi ®îc giao tµi s¶n ph¶i thùc hiÖn viÖc chiÕm h÷u tµi s¶n ®ã phï hîp víi môc ®Ých, néi dung cña giao dÞch.

2. Ngêi ®îc giao tµi s¶n cã quyÒn sö dông tµi s¶n ®îc giao, ®îc chuyÓn quyÒn chiÕm h÷u, sö dông tµi s¶n ®ã cho ngêi kh¸c, nÕu ®îc chñ së h÷u ®ång ý.

3. Ngêi ®îc giao tµi s¶n kh«ng thÓ trë thµnh chñ së h÷u ®èi víi tµi s¶n ®îc giao theo c¨n cø vÒ thêi hiÖu quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 247 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 187. QuyÒn chiÕm h÷u tµi s¶n bÞ ®¸nh r¬i, bÞ bá quªn, bÞ ch«n giÊu, bÞ ch×m ®¾m, tµi s¶n kh«ng x¸c ®Þnh ®îc ai lµ chñ së h÷u

1. Ngêi ph¸t hiÖn tµi s¶n bÞ ®¸nh r¬i, bÞ bá quªn, bÞ ch«n giÊu, bÞ ch×m ®¾m ph¶i th«ng b¸o hoÆc tr¶ l¹i ngay cho chñ së h÷u; nÕu kh«ng biÕt ai lµ chñ së h÷u th× ph¶i th«ng b¸o hoÆc giao nép cho Uû ban nh©n d©n x·, phêng, thÞ trÊn hoÆc c«ng an c¬ së gÇn nhÊt hoÆc c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

Ngêi ph¸t hiÖn tµi s¶n kh«ng x¸c ®Þnh ®îc ai lµ chñ së h÷u, tµi s¶n bÞ ®¸nh r¬i, bÞ bá quªn, bÞ ch«n giÊu, bÞ ch×m ®¾m ®îc chiÕm h÷u tµi s¶n ®ã tõ thêi ®iÓm ph¸t hiÖn ®Õn thêi ®iÓm tr¶ l¹i cho chñ së h÷u hoÆc ®Õn thêi ®iÓm giao nép cho c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn.

2. §èi víi tµi s¶n do ngêi kh¸c tÈu t¸n nh»m che giÊu hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt hoÆc trèn tr¸nh viÖc thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù th× ngêi ph¸t hiÖn ph¶i th«ng b¸o hoÆc giao nép ngay cho c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu nµy.

§iÒu 188. QuyÒn chiÕm h÷u gia sóc, gia cÇm, vËt nu«i díi níc bÞ thÊt l¹c

Ngêi ph¸t hiÖn vµ gi÷ gia sóc, gia cÇm, vËt nu«i díi níc bÞ thÊt l¹c ph¶i th«ng b¸o hoÆc tr¶ l¹i ngay cho chñ së h÷u; nÕu ch-a x¸c ®Þnh ®îc chñ së h÷u th× ®îc chiÕm h÷u tµi s¶n ®ã tõ thêi ®iÓm ph¸t hiÖn ®Õn thêi ®iÓm tr¶ l¹i cho chñ së h÷u.

§iÒu 189. ChiÕm h÷u kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt nhng ngay t×nh

ViÖc chiÕm h÷u tµi s¶n kh«ng phï hîp víi quy ®Þnh t¹i §iÒu

51

183 cña Bé luËt nµy lµ chiÕm h÷u kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt.

Ngêi chiÕm h÷u tµi s¶n kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt nhng ngay t×nh lµ ngêi chiÕm h÷u mµ kh«ng biÕt vµ kh«ng thÓ biÕt viÖc chiÕm h÷u tµi s¶n ®ã lµ kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt.

§iÒu 190. ChiÕm h÷u liªn tôc

ViÖc chiÕm h÷u tµi s¶n ®îc thùc hiÖn trong mét kho¶ng thêi gian mµ kh«ng cã tranh chÊp vÒ tµi s¶n ®ã lµ chiÕm h÷u liªn tôc, kÓ c¶ khi tµi s¶n ®îc giao cho ngêi kh¸c chiÕm h÷u.

§iÒu 191. ChiÕm h÷u c«ng khai

ViÖc chiÕm h÷u tµi s¶n ®îc coi lµ chiÕm h÷u c«ng khai khi thùc hiÖn mét çch minh b¹ch, kh«ng giÊu giÕm; tµi s¶n ®ang chiÕm h÷u ®îc sö dông theo tÝnh n¨ng, c«ng dông vµ ®îc ngêi chiÕm h÷u b¶o qu¶n, gi÷ g×n nh tµi s¶n cña chÝnh m×nh.

Môc 2

QUYÒN Sö DôNG

§iÒu 192. QuyÒn sö dông

QuyÒn sö dông lµ quyÒn khai th¸c c«ng dông, hëng hoa lîi, lîi tøc tõ tµi s¶n.

§iÒu 193. QuyÒn sö dông cña chñ së h÷u

Trong trêng hîp chñ së h÷u thùc hiÖn quyÒn sö dông tµi s¶n thuéc së h÷u cña m×nh th× chñ së h÷u ®îc khai th¸c c«ng dông, hëng hoa lîi, lîi tøc tõ tµi s¶n theo ý chÝ cña m×nh nhng kh«ng ®îc g©y thiÖt h¹i hoÆc lµm ¶nh hëng ®Õn lîi Ých cña Nhµ níc, lîi Ých c«ng céng, quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi kh¸c.

§iÒu 194. QuyÒn sö dông cña ngêi kh«ng ph¶i lµ chñ së h÷u

1. QuyÒn sö dông tµi s¶n cã thÓ ®îc chuyÓn giao cho ngêi kh¸c th«ng qua hîp ®ång hoÆc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

Ngêi kh«ng ph¶i lµ chñ së h÷u cã quyÒn sö dông tµi s¶n ®óng tÝnh n¨ng, c«ng dông, ®óng ph¬ng thøc.

2. Ngêi chiÕm h÷u kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt nhng ngay t×nh còng cã quyÒn khai th¸c c«ng dông, hëng hoa lîi, lîi tøc tõ tµi s¶n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

Môc 3

QUYÒN ®ÞNH ®O¹T

52

§iÒu 195. QuyÒn ®Þnh ®o¹t

QuyÒn ®Þnh ®o¹t lµ quyÒn chuyÓn giao quyÒn së h÷u tµi s¶n hoÆc tõ bá quyÒn së h÷u ®ã.

§iÒu 196. §iÒu kiÖn ®Þnh ®o¹t

ViÖc ®Þnh ®o¹t tµi s¶n ph¶i do ngêi cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

Trong trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh tr×nh tù, thñ tôc ®Þnh ®o¹t tµi s¶n th× ph¶i tu©n theo tr×nh tù, thñ tôc ®ã.

§iÒu 197. QuyÒn ®Þnh ®o¹t cña chñ së h÷u

Chñ së h÷u cã quyÒn b¸n, trao ®æi, tÆng cho, cho vay, ®Ó thõa kÕ, tõ bá hoÆc thùc hiÖn çc h×nh thøc ®Þnh ®o¹t kh¸c phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®èi víi tµi s¶n.

§iÒu 198. QuyÒn ®Þnh ®o¹t cña ngêi kh«ng ph¶i lµ chñ së h÷u

Ngêi kh«ng ph¶i lµ chñ së h÷u tµi s¶n chØ cã quyÒn ®Þnh ®o¹t tµi s¶n theo uû quyÒn cña chñ së h÷u hoÆc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

Ngêi ®îc chñ së h÷u uû quyÒn ®Þnh ®o¹t tµi s¶n ph¶i thùc hiÖn viÖc ®Þnh ®o¹t phï hîp víi ý chÝ, lîi Ých cña chñ së h÷u.

§iÒu 199. H¹n chÕ quyÒn ®Þnh ®o¹t

1. QuyÒn ®Þnh ®o¹t chØ bÞ h¹n chÕ trong trêng hîp do ph¸p luËt quy ®Þnh.

2. Khi tµi s¶n ®em b¸n lµ di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸ th× Nhµ n-íc cã quyÒn u tiªn mua.

Trong trêng hîp ph¸p nh©n, ç nh©n, chñ thÓ kh¸c cã quyÒn u tiªn mua ®èi víi tµi s¶n nhÊt ®Þnh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× khi b¸n tµi s¶n, chñ së h÷u ph¶i dµnh quyÒn u tiªn mua cho çc chñ thÓ ®ã.

Ch¬ng XIIIÇC H×NH THøC Së H÷U

Môc 1

Së H÷U Nhµ níc

§iÒu 200. Tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u nhµ níc

Tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u nhµ níc bao gåm ®Êt ®ai, rõng tù nhiªn, rõng trång cã nguån vèn tõ ng©n s¸ch nhµ níc,

53

nói, s«ng hå, nguån níc, tµi nguyªn trong lßng ®Êt, nguån lîi tù nhiªn ë vïng biÓn, thÒm lôc ®Þa vµ vïng trêi, phÇn vèn vµ tµi s¶n do Nhµ níc ®Çu t vµo doanh nghiÖp, c«ng tr×nh thuéc çc ngµnh vµ lÜnh vùc kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi, khoa häc, kü thuËt, ngo¹i giao, quèc phßng, an ninh cïng çc tµi s¶n kh¸c do ph¸p luËt quy ®Þnh.

§iÒu 201. Thùc hiÖn quyÒn cña chñ së h÷u ®èi víi tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u nhµ níc

1. Nhµ níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam thùc hiÖn quyÒn cña chñ së h÷u ®èi víi tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u nhµ níc.

2. ChÝnh phñ thèng nhÊt qu¶n lý vµ b¶o ®¶m sö dông ®óng môc ®Ých, hiÖu qu¶ vµ tiÕt kiÖm tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u nhµ níc.

§iÒu 202. Qu¶n lý, sö dông, ®Þnh ®o¹t tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u nhµ níc

ViÖc qu¶n lý, sö dông, ®Þnh ®o¹t tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u nhµ níc ®îc thùc hiÖn trong ph¹m vi vµ theo tr×nh tù do ph¸p luËt quy ®Þnh.

§iÒu 203. Thùc hiÖn quyÒn së h÷u nhµ níc ®èi víi tµi s¶n ®îc ®Çu t vµo doanh nghiÖp nhµ níc

1. Khi tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u nhµ níc ®îc ®Çu t vµo doanh nghiÖp nhµ níc th× Nhµ níc thùc hiÖn quyÒn cña chñ së h÷u ®èi víi tµi s¶n ®ã theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ doanh nghiÖp.

2. Doanh nghiÖp nhµ níc cã quyÒn qu¶n lý, sö dông vèn, ®Êt ®ai, tµi nguyªn vµ çc tµi s¶n kh¸c do Nhµ níc ®Çu t theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ doanh nghiÖp.

§iÒu 204. Thùc hiÖn quyÒn së h÷u nhµ níc ®èi víi tµi s¶n ®îc giao cho c¬ quan nhµ níc, ®¬n vÞ vò trang

1. Khi tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u nhµ níc ®îc giao cho c¬ quan nhµ níc, ®¬n vÞ vò trang th× Nhµ níc thùc hiÖn quyÒn kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc qu¶n lý, sö dông tµi s¶n ®ã.

2. C¬ quan nhµ níc, ®¬n vÞ vò trang cã quyÒn qu¶n lý, sö dông ®óng môc ®Ých, theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®èi víi tµi s¶n ®îc Nhµ níc giao.

54

§iÒu 205. Thùc hiÖn quyÒn së h÷u nhµ níc ®èi víi tµi s¶n ®îc giao cho tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, tæ chøc chÝnh trÞ x· héi - nghÒ nghiÖp

1. Khi tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u nhµ níc ®îc giao cho tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, tæ chøc chÝnh trÞ x· héi - nghÒ nghiÖp th× Nhµ níc thùc hiÖn quyÒn kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc qu¶n lý, sö dông tµi s¶n ®ã.

2. Tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, tæ chøc chÝnh trÞ x· héi - nghÒ nghiÖp cã quyÒn qu¶n lý, sö dông tµi s¶n ®îc Nhµ níc giao ®óng môc ®Ých, ph¹m vi, theo çch thøc, tr×nh tù do ph¸p luËt quy ®Þnh phï hîp víi chøc n¨ng, nhiÖm vô ®îc quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ.

§iÒu 206. QuyÒn cña doanh nghiÖp, hé gia ®×nh, tæ hîp t¸c vµ ç nh©n ®èi víi viÖc sö dông, khai th¸c tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u nhµ níc

Trong trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh vµ ®îc c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn cho phÐp, doanh nghiÖp, hé gia ®×nh, tæ hîp t¸c vµ ç nh©n ®îc sö dông ®Êt, khai th¸c nguån lîi thuû s¶n vµ tµi nguyªn kh¸c thuéc h×nh thøc së h÷u nhµ níc vµ ph¶i sö dông, khai th¸c ®óng môc ®Ých, cã hiÖu qu¶, thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô ®èi víi Nhµ níc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

§iÒu 207. Tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u nhµ níc cha ®îc giao cho tæ chøc, ç nh©n qu¶n lý

§èi víi tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u nhµ níc mµ cha ®îc giao cho tæ chøc, ç nh©n qu¶n lý th× ChÝnh phñ tæ chøc thùc hiÖn viÖc b¶o vÖ, ®iÒu tra, kh¶o s¸t vµ lËp quy ho¹ch ®a vµo khai th¸c.

Môc 2

Së H÷U tËp thÓ

§iÒu 208. Së h÷u tËp thÓ

Së h÷u tËp thÓ lµ së h÷u cña hîp t¸c x· hoÆc çc h×nh thøc kinh tÕ tËp thÓ æn ®Þnh kh¸c do ç nh©n, hé gia ®×nh cïng gãp vèn, gãp søc hîp t¸c s¶n xuÊt, kinh doanh nh»m thùc hiÖn môc ®Ých chung ®îc quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ, theo nguyªn t¾c tù nguyÖn, b×nh ®¼ng, d©n chñ, cïng qu¶n lý vµ cïng hëng lîi.

§iÒu 209. Tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u tËp thÓ

Tµi s¶n ®îc h×nh thµnh tõ nguån ®ãng gãp cña çc thµnh

55

viªn, thu nhËp hîp ph¸p do s¶n xuÊt, kinh doanh, ®îc Nhµ níc hç trî hoÆc tõ çc nguån kh¸c phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt lµ tµi s¶n thuéc së h÷u cña tËp thÓ ®ã.

§iÒu 210. ChiÕm h÷u, sö dông, ®Þnh ®o¹t tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u tËp thÓ

1. ViÖc chiÕm h÷u, sö dông vµ ®Þnh ®o¹t tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u tËp thÓ ph¶i tu©n theo ph¸p luËt, phï hîp víi ®iÒu lÖ cña tËp thÓ ®ã, b¶o ®¶m sù ph¸t triÓn æn ®Þnh cña së h÷u tËp thÓ.

2. Tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u tËp thÓ ®îc giao cho çc thµnh viªn khai th¸c c«ng dông b»ng søc lao ®éng cña m×nh trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh nh»m phôc vô nhu cÇu më réng s¶n xuÊt, ph¸t triÓn kinh tÕ chung vµ lîi Ých, nhu cÇu cña çc thµnh viªn.

3. Thµnh viªn cña tËp thÓ cã quyÒn ®îc u tiªn mua, thuª, thuª kho¸n tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u tËp thÓ.

Môc 3

Së H÷U t nh©n

§iÒu 211. Së h÷u t nh©n

Së h÷u t nh©n lµ së h÷u cña ç nh©n ®èi víi tµi s¶n hîp ph¸p cña m×nh.

Së h÷u t nh©n bao gåm së h÷u ç thÓ, së h÷u tiÓu chñ, së h÷u t b¶n t nh©n.

§iÒu 212. Tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u t nh©n

1. Thu nhËp hîp ph¸p, cña c¶i ®Ó dµnh, nhµ ë, t liÖu sinh ho¹t, t liÖu s¶n xuÊt, vèn, hoa lîi, lîi tøc vµ çc tµi s¶n hîp ph¸p kh¸c cña ç nh©n lµ tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u t nh©n.

Tµi s¶n hîp ph¸p thuéc h×nh thøc së h÷u t nh©n kh«ng bÞ h¹n chÕ vÒ sè lîng, gi¸ trÞ.

2. Ç nh©n kh«ng ®îc së h÷u ®èi víi tµi s¶n mµ ph¸p luËt quy ®Þnh kh«ng thÓ thuéc h×nh thøc së h÷u së h÷u t nh©n.

§iÒu 213. ChiÕm h÷u, sö dông, ®Þnh ®o¹t tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u t nh©n

1. Ç nh©n cã quyÒn chiÕm h÷u, sö dông, ®Þnh ®o¹t tµi s¶n thuéc së h÷u cña m×nh nh»m phôc vô nhu cÇu sinh ho¹t, tiªu dïng hoÆc s¶n xuÊt, kinh doanh vµ çc môc ®Ých kh¸c phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

56

2. ViÖc chiÕm h÷u, sö dông, ®Þnh ®o¹t tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u t nh©n kh«ng ®îc g©y thiÖt h¹i hoÆc lµm ¶nh hëng ®Õn lîi Ých cña Nhµ níc, lîi Ých c«ng céng, quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi kh¸c.

Môc 4

Së H÷U CHUNG

§iÒu 214. Së h÷u chung

Së h÷u chung lµ së h÷u cña nhiÒu chñ së h÷u ®èi víi tµi s¶n.

Së h÷u chung bao gåm së h÷u chung theo phÇn vµ së h÷u chung hîp nhÊt.

Tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u chung lµ tµi s¶n chung.

§iÒu 215. X¸c lËp quyÒn së h÷u chung

QuyÒn së h÷u chung ®îc x¸c lËp theo tho¶ thuËn cña çc chñ së h÷u, theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hoÆc theo tËp qu¸n.

§iÒu 216. Së h÷u chung theo phÇn

1. Së h÷u chung theo phÇn lµ së h÷u chung mµ trong ®ã phÇn quyÒn së h÷u cña mçi chñ së h÷u ®îc x¸c ®Þnh ®èi víi tµi s¶n chung.

2. Mçi chñ së h÷u chung theo phÇn cã quyÒn, nghÜa vô ®èi víi tµi s¶n thuéc së h÷u chung t¬ng øng víi phÇn quyÒn së h÷u cña m×nh, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 217. Së h÷u chung hîp nhÊt

1. Së h÷u chung hîp nhÊt lµ së h÷u chung mµ trong ®ã phÇn quyÒn së h÷u cña mçi chñ së h÷u chung kh«ng ®îc x¸c ®Þnh ®èi víi tµi s¶n chung.

Së h÷u chung hîp nhÊt bao gåm së h÷u chung hîp nhÊt cã thÓ ph©n chia vµ së h÷u chung hîp nhÊt kh«ng ph©n chia.

2. Çc chñ së h÷u chung hîp nhÊt cã quyÒn, nghÜa vô ngang nhau ®èi víi tµi s¶n thuéc së h÷u chung.

§iÒu 218. Së h÷u chung hçn hîp

1. Së h÷u chung hçn hîp lµ së h÷u ®èi víi tµi s¶n do çc chñ së h÷u thuéc çc thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau gãp vèn ®Ó s¶n xuÊt, kinh doanh thu lîi nhuËn.

2. Tµi s¶n ®îc h×nh thµnh tõ nguån vèn gãp cña çc chñ së h÷u, lîi nhuËn hîp ph¸p thu ®îc tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh hoÆc tõ çc nguån kh¸c phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p

57

luËt lµ tµi s¶n thuéc së h÷u chung hçn hîp.

3. ViÖc chiÕm h÷u, sö dông, ®Þnh ®o¹t tµi s¶n thuéc së h÷u chung hçn hîp ph¶i tu©n theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 216 cña Bé luËt nµy vµ çc quy ®Þnh cña ph¸p luËt cã liªn quan ®Õn viÖc gãp vèn, tæ chøc, ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, qu¶n lý, ®iÒu hµnh, tr¸ch nhiÖm vÒ tµi s¶n vµ ph©n chia lîi nhuËn.

§iÒu 219. Së h÷u chung cña vî chång

1. Së h÷u chung cña vî chång lµ së h÷u chung hîp nhÊt.

2. Vî chång cïng nhau t¹o lËp, ph¸t triÓn khèi tµi s¶n chung b»ng c«ng søc cña mçi ngêi; cã quyÒn ngang nhau trong viÖc chiÕm h÷u, sö dông, ®Þnh ®o¹t tµi s¶n chung.

3. Vî chång cïng bµn b¹c, tho¶ thuËn hoÆc uû quyÒn cho nhau chiÕm h÷u, sö dông, ®Þnh ®o¹t tµi s¶n chung.

4. Tµi s¶n chung cña vî chång cã thÓ ph©n chia theo tho¶ thuËn hoÆc theo quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n.

§iÒu 220. Së h÷u chung cña céng ®ång

1. Së h÷u chung cña céng ®ång lµ së h÷u cña dßng hä, th«n, Êp, lµng, b¶n, bu«n, sãc, céng ®ång t«n gi¸o vµ çc céng ®ång d©n c kh¸c ®èi víi tµi s¶n ®îc h×nh thµnh theo tËp qu¸n, tµi s¶n do çc thµnh viªn cña céng ®ång cïng nhau ®ãng gãp, quyªn gãp, ®îc tÆng cho chung hoÆc tõ çc nguån kh¸c phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt nh»m môc ®Ých tho¶ m·n lîi Ých chung hîp ph¸p cña c¶ céng ®ång.

2. Çc thµnh viªn cña céng ®ång cïng qu¶n lý, sö dông, ®Þnh ®o¹t tµi s¶n chung theo tho¶ thuËn hoÆc theo tËp qu¸n, v× lîi Ých cña céng ®ång nhng kh«ng ®îc tr¸i ph¸p luËt, ®¹o ®øc x· héi.

3. Tµi s¶n chung cña céng ®ång lµ tµi s¶n chung hîp nhÊt.

§iÒu 221. ChiÕm h÷u tµi s¶n chung

Çc chñ së h÷u chung cïng qu¶n lý tµi s¶n chung theo nguyªn t¾c nhÊt trÝ, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 222. Sö dông tµi s¶n chung

1. Mçi chñ së h÷u chung theo phÇn cã quyÒn khai th¸c c«ng dông, hëng hoa lîi, lîi tøc tõ tµi s¶n chung t¬ng øng víi phÇn quyÒn së h÷u cña m×nh, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

2. Çc chñ së h÷u chung hîp nhÊt cã quyÒn ngang nhau

58

trong viÖc khai th¸c c«ng dông, hëng hoa lîi, lîi tøc tõ tµi s¶n chung, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 223. §Þnh ®o¹t tµi s¶n chung

1. Mçi chñ së h÷u chung theo phÇn cã quyÒn ®Þnh ®o¹t phÇn quyÒn së h÷u cña m×nh theo tho¶ thuËn hoÆc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

2. ViÖc ®Þnh ®o¹t tµi s¶n chung hîp nhÊt ®îc thùc hiÖn theo tho¶ thuËn cña çc chñ së h÷u chung hoÆc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

3. Trong trêng hîp mét chñ së h÷u chung b¸n phÇn quyÒn së h÷u cña m×nh th× chñ së h÷u chung kh¸c ®îc quyÒn u tiªn mua. Trong thêi h¹n ba th¸ng ®èi víi tµi s¶n chung lµ bÊt ®éng s¶n, mét th¸ng ®èi víi tµi s¶n chung lµ ®éng s¶n, kÓ tõ ngµy çc chñ së h÷u chung kh¸c nhËn ®îc th«ng b¸o vÒ viÖc b¸n vµ çc ®iÒu kiÖn b¸n mµ kh«ng cã chñ së h÷u chung nµo mua th× chñ së h÷u ®ã ®îc quyÒn b¸n cho ngêi kh¸c.

Trong trêng hîp b¸n phÇn quyÒn së h÷u mµ cã sù vi ph¹m vÒ quyÒn u tiªn mua th× trong thêi h¹n ba th¸ng, kÓ tõ ngµy ph¸t hiÖn cã sù vi ph¹m vÒ quyÒn u tiªn mua, chñ së h÷u chung theo phÇn trong sè çc chñ së h÷u chung cã quyÒn yªu cÇu Toµ ¸n chuyÓn sang cho m×nh quyÒn vµ nghÜa vô cña ngêi mua; bªn cã lçi g©y thiÖt h¹i ph¶i båi thêng thiÖt h¹i.

4. Trong trêng hîp mét trong çc chñ së h÷u chung tõ bá phÇn quyÒn së h÷u cña m×nh hoÆc khi ngêi nµy chÕt mµ kh«ng cã ngêi thõa kÕ th× phÇn quyÒn së h÷u ®ã thuéc Nhµ n-íc, trõ trêng hîp së h÷u chung cña céng ®ång th× thuéc së h÷u chung cña çc chñ së h÷u chung cßn l¹i.

§iÒu 224. Chia tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u chung

1. Trong trêng hîp së h÷u chung cã thÓ ph©n chia th× mçi chñ së h÷u chung ®Òu cã quyÒn yªu cÇu chia tµi s¶n chung; nÕu çc chñ së h÷u chung ®· tho¶ thuËn kh«ng ph©n chia tµi s¶n chung trong mét thêi h¹n th× mçi chñ së h÷u chung chØ cã quyÒn yªu cÇu chia tµi s¶n chung khi hÕt thêi h¹n ®ã; khi tµi s¶n chung kh«ng thÓ chia ®îc b»ng hiÖn vËt th× ®îc trÞ gi¸ thµnh tiÒn ®Ó chia.

2. Trong trêng hîp cã ngêi yªu cÇu mét ngêi trong sè çc chñ së h÷u chung thùc hiÖn nghÜa vô thanh to¸n khi ngêi ®ã kh«ng cã tµi s¶n riªng hoÆc tµi s¶n riªng kh«ng ®ñ ®Ó thanh to¸n th× ngêi yªu cÇu cã quyÒn yªu cÇu chia tµi s¶n chung ®Ó nhËn tiÒn thanh to¸n vµ ®îc tham gia vµo viÖc chia tµi s¶n chung, trõ tr-

59

êng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

NÕu kh«ng thÓ chia phÇn quyÒn së h÷u b»ng hiÖn vËt hoÆc viÖc chia nµy bÞ çc chñ së h÷u chung cßn l¹i ph¶n ®èi th× ngêi cã quyÒn cã quyÒn yªu cÇu ngêi cã nghÜa vô b¸n phÇn quyÒn së h÷u cña m×nh ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô thanh to¸n.

§iÒu 225. Së h÷u chung trong nhµ chung c

1. PhÇn diÖn tÝch, trang thiÕt bÞ dïng chung trong nhµ chung c thuéc së h÷u chung cña tÊt c¶ chñ së h÷u çc c¨n hé trong nhµ ®ã vµ kh«ng thÓ ph©n chia, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c hoÆc cã sù tho¶ thuËn cña tÊt c¶ çc chñ së h÷u.

2. Chñ së h÷u çc c¨n hé trong nhµ chung c cã quyÒn vµ nghÜa vô ngang nhau trong viÖc qu¶n lý, sö dông phÇn diÖn tÝch vµ thiÕt bÞ chung.

3. Trong trêng hîp nhµ chung c bÞ tiªu huû th× chñ së h÷u çc c¨n hé trong nhµ chung c cã quyÒn sö dông diÖn tÝch mÆt ®Êt cña nhµ chung c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

§iÒu 226. ChÊm døt së h÷u chung

Së h÷u chung chÊm døt trong çc trêng hîp sau ®©y:

1. Tµi s¶n chung ®· ®îc chia;

2. Mét trong sè çc chñ së h÷u chung ®îc hëng toµn bé tµi s¶n chung;

3. Tµi s¶n chung kh«ng cßn;

4. Çc trêng hîp kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

Môc 5

Së H÷U cña tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi

§iÒu 227. Së h÷u cña tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi

Së h÷u cña tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi lµ së h÷u cña tæ chøc ®ã nh»m thùc hiÖn môc ®Ých chung quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ.

§iÒu 228. Tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u cña tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi

1. Tµi s¶n ®îc h×nh thµnh tõ nguån ®ãng gãp cña çc thµnh viªn, tµi s¶n ®îc tÆng cho chung vµ tõ çc nguån kh¸c phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt lµ tµi s¶n thuéc së h÷u cña tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi.

Tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u nhµ níc ®· chuyÓn giao

60

quyÒn së h÷u cho tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi lµ tµi s¶n thuéc së h÷u cña tæ chøc ®ã.

2. Tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u nhµ níc giao cho tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi ®Ó qu¶n lý vµ sö dông th× kh«ng thuéc së h÷u cña tæ chøc ®ã.

§iÒu 229. ChiÕm h÷u, sö dông, ®Þnh ®o¹t tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u cña tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi

Tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi thùc hiÖn quyÒn chiÕm h÷u, sö dông, ®Þnh ®o¹t tµi s¶n thuéc së h÷u cña m×nh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ phï hîp víi môc ®Ých ho¹t ®éng ®îc quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ.

Môc 6

Së H÷U cña tæ chøc chÝnh trÞ x· héi - nghÒ nghiÖp, tæ chøc x· héi, tæ chøc x· héi - nghÒ nghiÖp

§iÒu 230. Së h÷u cña tæ chøc chÝnh trÞ x· héi - nghÒ nghiÖp, tæ chøc x· héi, tæ chøc x· héi - nghÒ nghiÖp

Së h÷u cña tæ chøc chÝnh trÞ x· héi - nghÒ nghiÖp, tæ chøc x· héi, tæ chøc x· héi - nghÒ nghiÖp lµ së h÷u cña c¶ tæ chøc ®ã nh»m thùc hiÖn môc ®Ých chung cña çc thµnh viªn ®îc quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ.

§iÒu 231. Tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u cña tæ chøc chÝnh trÞ x· héi - nghÒ nghiÖp, tæ chøc x· héi, tæ chøc x· héi - nghÒ nghiÖp

Tµi s¶n ®îc h×nh thµnh tõ nguån ®ãng gãp cña çc thµnh viªn, tµi s¶n ®îc tÆng cho chung hoÆc tõ çc nguån kh¸c phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt lµ tµi s¶n thuéc së h÷u cña tæ chøc chÝnh trÞ x· héi - nghÒ nghiÖp, tæ chøc x· héi, tæ chøc x· héi - nghÒ nghiÖp ®ã.

§iÒu 232. ChiÕm h÷u, sö dông, ®Þnh ®o¹t tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u cña tæ chøc chÝnh trÞ x· héi - nghÒ nghiÖp, tæ chøc x· héi, tæ chøc x· héi - nghÒ nghiÖp

Tæ chøc chÝnh trÞ x· héi - nghÒ nghiÖp, tæ chøc x· héi, tæ chøc x· héi - nghÒ nghiÖp thùc hiÖn quyÒn chiÕm h÷u, sö dông, ®Þnh ®o¹t tµi s¶n thuéc së h÷u cña m×nh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ phï hîp víi môc ®Ých ho¹t ®éng ®îc quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ.

61

Ch¬ng XIVX¸C LËP, CHÊM DøT QUYÒN Së H÷U

Môc 1

X¸C LËP QUYÒN Së H÷U

§iÒu 233. X¸c lËp quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n cã ®îc do lao ®éng, do ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh hîp ph¸p

Ngêi lao ®éng, ngêi tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh hîp ph¸p cã quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n do lao ®éng, do ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh hîp ph¸p, kÓ tõ thêi ®iÓm cã ®-îc tµi s¶n ®ã.

§iÒu 234. X¸c lËp quyÒn së h÷u theo tho¶ thuËn

Ngêi ®îc giao tµi s¶n th«ng qua hîp ®ång mua b¸n, tÆng cho, trao ®æi, cho vay cã quyÒn së h÷u tµi s¶n ®ã, kÓ tõ thêi ®iÓm chuyÓn giao tµi s¶n, nÕu çc bªn kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c hoÆc ph¸p luËt kh«ng cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 235. X¸c lËp quyÒn së h÷u ®èi víi hoa lîi, lîi tøc

Chñ së h÷u, ngêi sö dông tµi s¶n cã quyÒn së h÷u ®èi víi hoa lîi, lîi tøc theo tho¶ thuËn hoÆc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, kÓ tõ thêi ®iÓm thu ®îc hoa lîi, lîi tøc ®ã.

§iÒu 236. X¸c lËp quyÒn së h÷u trong trêng hîp s¸p nhËp

1. Trong trêng hîp tµi s¶n cña nhiÒu chñ së h÷u kh¸c nhau ®îc s¸p nhËp víi nhau t¹o thµnh vËt kh«ng chia ®îc vµ kh«ng thÓ x¸c ®Þnh tµi s¶n ®em s¸p nhËp lµ vËt chÝnh hoÆc vËt phô th× vËt míi ®îc t¹o thµnh lµ tµi s¶n thuéc së h÷u chung cña çc chñ së h÷u ®ã; nÕu tµi s¶n ®em s¸p nhËp lµ vËt chÝnh vµ vËt phô th× vËt míi ®îc t¹o thµnh thuéc chñ së h÷u vËt chÝnh, kÓ tõ thêi ®iÓm vËt míi ®îc t¹o thµnh; chñ së h÷u tµi s¶n míi ph¶i thanh to¸n cho chñ së h÷u vËt phô phÇn gi¸ trÞ cña vËt phô ®ã, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c.

2. Khi mét ngêi s¸p nhËp tµi s¶n lµ ®éng s¶n cña ngêi kh¸c vµo tµi s¶n lµ ®éng s¶n cña m×nh, mÆc dï ®· biÕt hoÆc ph¶i biÕt tµi s¶n ®ã kh«ng ph¶i lµ cña m×nh vµ còng kh«ng ®îc sù ®ång ý cña chñ së h÷u tµi s¶n bÞ s¸p nhËp th× chñ së h÷u tµi s¶n bÞ s¸p nhËp cã mét trong çc quyÒn sau ®©y:

62

a) Yªu cÇu ngêi s¸p nhËp tµi s¶n giao tµi s¶n míi cho m×nh vµ thanh to¸n cho ngêi s¸p nhËp gi¸ trÞ tµi s¶n cña ngêi ®ã;

b) Yªu cÇu ngêi s¸p nhËp tµi s¶n thanh to¸n gi¸ trÞ phÇn tµi s¶n cña m×nh vµ båi thêng thiÖt h¹i, nÕu kh«ng nhËn tµi s¶n míi.

3. Khi mét ngêi s¸p nhËp tµi s¶n lµ ®éng s¶n cña ngêi kh¸c vµo tµi s¶n lµ bÊt ®éng s¶n cña m×nh, mÆc dï ®· biÕt hoÆc ph¶i biÕt tµi s¶n ®ã kh«ng ph¶i lµ cña m×nh vµ còng kh«ng ®îc sù ®ång ý cña chñ së h÷u tµi s¶n bÞ s¸p nhËp th× chñ së h÷u tµi s¶n bÞ s¸p nhËp cã quyÒn yªu cÇu ngêi s¸p nhËp tµi s¶n thanh to¸n gi¸ trÞ phÇn tµi s¶n cña m×nh vµ båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 237. X¸c lËp quyÒn së h÷u trong trêng hîp trén lÉn

1. Trong trêng hîp tµi s¶n cña nhiÒu chñ së h÷u kh¸c nhau ®îc trén lÉn víi nhau t¹o thµnh vËt míi kh«ng chia ®îc th× vËt míi lµ tµi s¶n thuéc së h÷u chung cña çc chñ së h÷u ®ã, kÓ tõ thêi ®iÓm trén lÉn.

2. Khi mét ngêi ®· trén lÉn tµi s¶n cña ngêi kh¸c vµo tµi s¶n cña m×nh, mÆc dï ®· biÕt hoÆc ph¶i biÕt tµi s¶n ®ã kh«ng ph¶i cña m×nh vµ kh«ng ®îc sù ®ång ý cña chñ së h÷u tµi s¶n bÞ trén lÉn th× chñ së h÷u tµi s¶n bÞ trén lÉn cã mét trong çc quyÒn sau ®©y:

a) Yªu cÇu ngêi ®· trén lÉn tµi s¶n giao tµi s¶n míi cho m×nh vµ thanh to¸n cho ngêi ®· trén lÉn phÇn gi¸ trÞ tµi s¶n cña ngêi ®ã;

b) Yªu cÇu ngêi ®· trén lÉn tµi s¶n thanh to¸n gi¸ trÞ phÇn tµi s¶n cña m×nh vµ båi thêng thiÖt h¹i, nÕu kh«ng nhËn tµi s¶n míi.

§iÒu 238. X¸c lËp quyÒn së h÷u trong trêng hîp chÕ biÕn

1. Chñ së h÷u cña nguyªn vËt liÖu ®îc ®em chÕ biÕn t¹o thµnh vËt míi còng lµ chñ së h÷u cña vËt míi ®îc t¹o thµnh.

2. Ngêi dïng nguyªn vËt liÖu thuéc së h÷u cña ngêi kh¸c ®Ó chÕ biÕn mµ ngay t×nh th× trë thµnh chñ së h÷u cña tµi s¶n míi nhng ph¶i thanh to¸n gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu, båi thêng thiÖt h¹i cho chñ së h÷u nguyªn vËt liÖu ®ã.

3. Trong trêng hîp ngêi chÕ biÕn kh«ng ngay t×nh th× chñ së h÷u nguyªn vËt liÖu cã quyÒn yªu cÇu giao l¹i vËt míi; nÕu cã nhiÒu chñ së h÷u nguyªn vËt liÖu th× nh÷ng ngêi nµy lµ ®ång chñ së h÷u theo phÇn ®èi víi vËt míi ®îc t¹o thµnh, t¬ng øng víi

63

gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu cña mçi ngêi. Chñ së h÷u nguyªn vËt liÖu bÞ chÕ biÕn kh«ng ngay t×nh cã quyÒn yªu cÇu ngêi chÕ biÕn båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 239. X¸c lËp quyÒn së h÷u ®èi víi vËt v« chñ, vËt kh«ng x¸c ®Þnh ®îc chñ së h÷u

1. VËt v« chñ lµ vËt mµ chñ së h÷u ®· tõ bá quyÒn së h÷u ®èi víi vËt ®ã.

Ngêi ®· ph¸t hiÖn vËt v« chñ lµ ®éng s¶n th× cã quyÒn së h÷u tµi s¶n ®ã theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; nÕu vËt ®îc ph¸t hiÖn lµ bÊt ®éng s¶n th× thuéc Nhµ níc.

2. Ngêi ph¸t hiÖn vËt kh«ng x¸c ®Þnh ®îc ai lµ chñ së h÷u ph¶i th«ng b¸o hoÆc giao nép cho Uû ban nh©n d©n x·, phêng, thÞ trÊn hoÆc c«ng an c¬ së gÇn nhÊt ®Ó th«ng b¸o c«ng khai cho chñ së h÷u biÕt mµ nhËn l¹i.

ViÖc giao nép ph¶i ®îc lËp biªn b¶n, trong ®ã ghi râ hä, tªn, ®Þa chØ cña ngêi giao nép, ngêi nhËn, t×nh tr¹ng, sè lîng, khèi l-îng tµi s¶n giao nép.

Uû ban nh©n d©n hoÆc c«ng an c¬ së ®· nhËn vËt ph¶i th«ng b¸o cho ngêi ph¸t hiÖn vÒ kÕt qu¶ x¸c ®Þnh chñ së h÷u.

Trong trêng hîp vËt kh«ng x¸c ®Þnh ®îc ai lµ chñ së h÷u lµ ®éng s¶n th× sau mét n¨m, kÓ tõ ngµy th«ng b¸o c«ng khai, mµ vÉn kh«ng x¸c ®Þnh ®îc ai lµ chñ së h÷u th× ®éng s¶n ®ã thuéc së h÷u cña ngêi ph¸t hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; nÕu vËt lµ bÊt ®éng s¶n th× sau n¨m n¨m, kÓ tõ ngµy th«ng b¸o c«ng khai vÉn cha x¸c ®Þnh ®îc ai lµ chñ së h÷u th× bÊt ®éng s¶n ®ã thuéc Nhµ níc; ngêi ph¸t hiÖn ®îc hëng mét kho¶n tiÒn thëng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

§iÒu 240. X¸c lËp quyÒn së h÷u ®èi víi vËt bÞ ch«n giÊu, bÞ ch×m ®¾m ®îc t×m thÊy

VËt bÞ ch«n giÊu, bÞ ch×m ®¾m ®îc t×m thÊy mµ kh«ng cã hoÆc kh«ng x¸c ®Þnh ®îc ai lµ chñ së h÷u th× sau khi trõ chi phÝ t×m kiÕm, b¶o qu¶n, quyÒn së h÷u ®èi víi vËt ®ã ®îc x¸c ®Þnh nh sau:

1. VËt ®îc t×m thÊy lµ di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸ th× thuéc Nhµ níc; ngêi t×m thÊy vËt ®ã ®îc hëng mét kho¶n tiÒn thëng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt;

2. VËt ®îc t×m thÊy kh«ng ph¶i lµ di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸, mµ cã gi¸ trÞ ®Õn mêi th¸ng l¬ng tèi thiÓu do Nhµ níc quy ®Þnh th× thuéc së h÷u cña ngêi t×m thÊy; nÕu vËt t×m thÊy cã gi¸ trÞ lín h¬n mêi th¸ng l¬ng tèi thiÓu do Nhµ níc quy ®Þnh th×

64

ngêi t×m thÊy ®îc hëng gi¸ trÞ b»ng mêi th¸ng l¬ng tèi thiÓu do Nhµ níc quy ®Þnh vµ 50% gi¸ trÞ cña phÇn vît qu¸ mêi th¸ng l-¬ng tèi thiÓu do Nhµ níc quy ®Þnh, phÇn gi¸ trÞ cßn l¹i thuéc Nhµ níc.

§iÒu 241. X¸c lËp quyÒn së h÷u ®èi víi vËt do ngêi kh¸c ®¸nh r¬i, bá quªn

1. Ngêi nhÆt ®îc vËt do ngêi kh¸c ®¸nh r¬i hoÆc bá quªn mµ biÕt ®îc ®Þa chØ cña ngêi ®¸nh r¬i hoÆc bá quªn th× ph¶i th«ng b¸o hoÆc tr¶ l¹i vËt cho ngêi ®ã; nÕu kh«ng biÕt ®Þa chØ cña ngêi ®¸nh r¬i hoÆc bá quªn th× ph¶i th«ng b¸o hoÆc giao nép cho Uû ban nh©n d©n x·, phêng, thÞ trÊn hoÆc c«ng an c¬ së gÇn nhÊt ®Ó th«ng b¸o c«ng khai cho chñ së h÷u biÕt mµ nhËn l¹i.

Uû ban nh©n d©n hoÆc c«ng an c¬ së ®· nhËn vËt ph¶i th«ng b¸o cho ngêi ®· giao nép vÒ kÕt qu¶ x¸c ®Þnh chñ së h÷u.

2. Sau mét n¨m, kÓ tõ ngµy th«ng b¸o c«ng khai vÒ vËt nhÆt ®îc mµ kh«ng x¸c ®Þnh ®îc chñ së h÷u hoÆc chñ së h÷u kh«ng ®Õn nhËn, nÕu vËt cã gi¸ trÞ ®Õn mêi th¸ng l¬ng tèi thiÓu do Nhµ níc quy ®Þnh th× vËt ®ã thuéc së h÷u cña ngêi nhÆt ®îc; nÕu vËt cã gi¸ trÞ lín h¬n mêi th¸ng l¬ng tèi thiÓu do Nhµ níc quy ®Þnh th× sau khi trõ chi phÝ b¶o qu¶n ngêi nhÆt ®îc ®îc h-ëng gi¸ trÞ b»ng mêi th¸ng l¬ng tèi thiÓu do Nhµ níc quy ®Þnh vµ 50% gi¸ trÞ cña phÇn vît qu¸ mêi th¸ng l¬ng tèi thiÓu do Nhµ níc quy ®Þnh, phÇn gi¸ trÞ cßn l¹i thuéc Nhµ níc.

3. VËt bÞ ®¸nh r¬i, bÞ bá quªn lµ di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸ mµ sau mét n¨m, kÓ tõ ngµy th«ng b¸o c«ng khai, kh«ng x¸c ®Þnh ®îc chñ së h÷u hoÆc kh«ng cã ngêi ®Õn nhËn th× vËt ®ã thuéc Nhµ níc; ngêi nhÆt ®îc vËt ®ã ®îc hëng mét kho¶n tiÒn thëng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

§iÒu 242. X¸c lËp quyÒn së h÷u ®èi víi gia sóc bÞ thÊt l¹c

Ngêi b¾t ®îc gia sóc bÞ thÊt l¹c ph¶i nu«i gi÷ vµ b¸o cho Uû ban nh©n d©n x·, phêng, thÞ trÊn n¬i ngêi ®ã c tró ®Ó th«ng b¸o c«ng khai cho chñ së h÷u biÕt mµ nhËn l¹i. Chñ së h÷u nhËn l¹i gia sóc bÞ thÊt l¹c ph¶i thanh to¸n tiÒn c«ng nu«i gi÷ vµ çc chi phÝ kh¸c cho ngêi b¾t ®îc.

Sau s¸u th¸ng, kÓ tõ ngµy th«ng b¸o c«ng khai mµ kh«ng cã ngêi ®Õn nhËn th× gia sóc ®ã thuéc së h÷u cña ngêi b¾t ®îc; nÕu gia sóc b¾t ®îc lµ gia sóc th¶ r«ng theo tËp qu¸n th× thêi h¹n nµy lµ mét n¨m.

65

Trong thêi gian nu«i gi÷ gia sóc bÞ thÊt l¹c, nÕu gia sóc cã sinh con th× ngêi b¾t ®îc gia sóc ®îc hëng mét nöa sè gia sóc sinh ra vµ ph¶i båi thêng thiÖt h¹i nÕu cã lçi cè ý lµm chÕt gia sóc.

§iÒu 243. X¸c lËp quyÒn së h÷u ®èi víi gia cÇm bÞ thÊt l¹c

Trong trêng hîp gia cÇm cña mét ngêi bÞ thÊt l¹c, mµ ngêi kh¸c b¾t ®îc th× ngêi b¾t ®îc ph¶i th«ng b¸o c«ng khai ®Ó chñ së h÷u gia cÇm biÕt mµ nhËn l¹i. Chñ së h÷u nhËn l¹i gia cÇm bÞ thÊt l¹c ph¶i thanh to¸n tiÒn c«ng nu«i gi÷ vµ çc chi phÝ kh¸c cho ngêi b¾t ®îc.

Sau mét th¸ng, kÓ tõ ngµy th«ng b¸o c«ng khai mµ kh«ng cã ngêi ®Õn nhËn th× gia cÇm ®ã thuéc së h÷u cña ngêi b¾t ®îc.

Trong thêi gian nu«i gi÷ gia cÇm bÞ thÊt l¹c, ngêi b¾t ®îc gia cÇm ®îc hëng hoa lîi do gia cÇm sinh ra vµ ph¶i båi thêng thiÖt h¹i nÕu cã lçi cè ý lµm chÕt gia cÇm.

§iÒu 244. X¸c lËp quyÒn së h÷u ®èi víi vËt nu«i díi níc

Khi vËt nu«i díi níc cña mét ngêi di chuyÓn tù nhiªn vµo ruéng, ao, hå cña ngêi kh¸c th× thuéc së h÷u cña ngêi cã ruéng, ao, hå ®ã. Trong trêng hîp vËt nu«i díi níc cã dÊu hiÖu riªng biÖt ®Ó cã thÓ x¸c ®Þnh vËt nu«i kh«ng thuéc së h÷u cña m×nh th× ngêi cã ruéng, ao, hå ®ã ph¶i th«ng b¸o c«ng khai ®Ó chñ së h÷u biÕt mµ nhËn l¹i. Sau mét th¸ng, kÓ tõ ngµy th«ng b¸o c«ng khai mµ kh«ng cã ngêi ®Õn nhËn th× vËt nu«i díi níc ®ã thuéc së h÷u ngêi cã ruéng, ao, hå ®ã.

§iÒu 245. X¸c lËp quyÒn së h÷u do ®îc thõa kÕ

Ngêi thõa kÕ cã quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n thõa kÕ theo quy ®Þnh t¹i PhÇn thø t cña Bé luËt nµy.

§iÒu 246. X¸c lËp quyÒn së h÷u theo b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n hoÆc theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn kh¸c

QuyÒn së h÷u cã thÓ ®îc x¸c lËp c¨n cø vµo b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n hoÆc quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn kh¸c.

§iÒu 247. X¸c lËp quyÒn së h÷u theo thêi hiÖu

1. Ngêi chiÕm h÷u, ngêi ®îc lîi vÒ tµi s¶n kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt nhng ngay t×nh, liªn tôc, c«ng khai trong thêi h¹n mêi n¨m ®èi víi ®éng s¶n, ba m¬i n¨m ®èi víi bÊt ®éng s¶n th× trë thµnh chñ së h÷u tµi s¶n ®ã, kÓ tõ thêi ®iÓm b¾t ®Çu chiÕm

66

h÷u, trõ trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu nµy.

2. Ngêi chiÕm h÷u tµi s¶n thuéc h×nh thøc së h÷u nhµ níc kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt th× dï ngay t×nh, liªn tôc, c«ng khai, dï thêi gian chiÕm h÷u lµ bao l©u còng kh«ng thÓ trë thµnh chñ së h÷u tµi s¶n ®ã.

Môc 2

CHÊM DøT QUYÒN Së H÷U

§iÒu 248. Chñ së h÷u chuyÓn giao quyÒn së h÷u cña m×nh cho ngêi kh¸c

Khi chñ së h÷u chuyÓn giao quyÒn së h÷u cña m×nh cho ngêi kh¸c th«ng qua hîp ®ång mua b¸n, trao ®æi, tÆng cho, cho vay hoÆc th«ng qua viÖc ®Ó thõa kÕ th× quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n cña ngêi ®ã chÊm døt kÓ tõ thêi ®iÓm ph¸t sinh quyÒn së h÷u cña ngêi ®îc chuyÓn giao.

§iÒu 249. Tõ bá quyÒn së h÷u

Chñ së h÷u cã thÓ tù chÊm døt quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n cña m×nh b»ng çch tuyªn bè c«ng khai hoÆc thùc hiÖn hµnh vi chøng tá viÖc m×nh tõ bá quyÒn chiÕm h÷u, sö dông vµ ®Þnh ®o¹t tµi s¶n ®ã.

§èi víi tµi s¶n mµ viÖc tõ bá tµi s¶n ®ã cã thÓ g©y h¹i ®Õn trËt tù, an toµn x· héi, « nhiÔm m«i trêng th× viÖc tõ bá quyÒn së h÷u ph¶i tu©n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

§iÒu 250. Tµi s¶n mµ ngêi kh¸c ®· ®îc x¸c lËp quyÒn së h÷u

Khi vËt bÞ ®¸nh r¬i, bÞ bá quªn, gia sóc, gia cÇm bÞ thÊt l¹c, vËt nu«i díi níc di chuyÓn tù nhiªn mµ ngêi kh¸c ®· ®îc x¸c lËp quyÒn së h÷u theo quy ®Þnh t¹i çc ®iÒu tõ §iÒu 241 ®Õn §iÒu 244 cña Bé luËt nµy th× quyÒn së h÷u cña nh÷ng ngêi cã tµi s¶n ®ã chÊm døt.

Khi quyÒn së h÷u cña ngêi chiÕm h÷u ®· ®îc x¸c lËp theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 247 cña Bé luËt nµy th× chÊm døt quyÒn së h÷u cña ngêi cã tµi s¶n bÞ chiÕm h÷u.

§iÒu 251. Xö lý tµi s¶n ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô cña chñ së h÷u

1. QuyÒn së h÷u ®èi víi mét tµi s¶n chÊm døt khi tµi s¶n ®ã bÞ xö lý ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô cña chñ së h÷u theo quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n hoÆc c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn kh¸c,

67

nÕu ph¸p luËt kh«ng cã quy ®Þnh kh¸c.

2. ViÖc xö lý tµi s¶n ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô cña chñ së h÷u kh«ng ¸p dông ®èi víi tµi s¶n kh«ng thuéc diÖn kª biªn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

3. QuyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n bÞ xö lý ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô cña chñ së h÷u chÊm døt t¹i thêi ®iÓm ph¸t sinh quyÒn së h÷u cña ngêi nhËn tµi s¶n ®ã.

4. ViÖc xö lý quyÒn sö dông ®Êt ®îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai.

§iÒu 252. Tµi s¶n bÞ tiªu huû

Khi tµi s¶n bÞ tiªu huû th× quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n ®ã chÊm døt.

§iÒu 253. Tµi s¶n bÞ trng mua

Khi tµi s¶n bÞ trng mua theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn v× lý do quèc phßng, an ninh vµ v× lîi Ých quèc gia th× quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n cña chñ së h÷u ®ã chÊm døt kÓ tõ thêi ®iÓm quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn cã hiÖu lùc ph¸p luËt.

§iÒu 254. Tµi s¶n bÞ tÞch thu

Khi tµi s¶n cña chñ së h÷u do ph¹m téi, vi ph¹m hµnh chÝnh mµ bÞ tÞch thu, sung quü nhµ níc th× quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n ®ã chÊm døt kÓ tõ thêi ®iÓm b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n, quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn kh¸c cã hiÖu lùc ph¸p luËt.

Ch¬ng XVB¶O VÖ QUYÒN Së H÷U

§iÒu 255. Çc biÖn ph¸p b¶o vÖ quyÒn së h÷u

Chñ së h÷u, ngêi chiÕm h÷u hîp ph¸p cã quyÒn yªu cÇu Toµ ¸n, c¬ quan, tæ chøc cã thÈm quyÒn kh¸c buéc ngêi cã hµnh vi x©m ph¹m quyÒn së h÷u, quyÒn chiÕm h÷u ph¶i tr¶ l¹i tµi s¶n, chÊm døt hµnh vi c¶n trë tr¸i ph¸p luËt viÖc thùc hiÖn quyÒn së h÷u, quyÒn chiÕm h÷u vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i.

Chñ së h÷u, ngêi chiÕm h÷u hîp ph¸p cã quyÒn tù b¶o vÖ tµi s¶n thuéc së h÷u cña m×nh, tµi s¶n ®ang chiÕm h÷u hîp ph¸p b»ng nh÷ng biÖn ph¸p theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

§iÒu 256. QuyÒn ®ßi l¹i tµi s¶n

Chñ së h÷u, ngêi chiÕm h÷u hîp ph¸p cã quyÒn yªu cÇu ngêi

68

chiÕm h÷u, ngêi sö dông tµi s¶n, ngêi ®îc lîi vÒ tµi s¶n kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt ®èi víi tµi s¶n thuéc quyÒn së h÷u hoÆc quyÒn chiÕm h÷u hîp ph¸p cña m×nh ph¶i tr¶ l¹i tµi s¶n ®ã, trõ trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 247 cña Bé luËt nµy. Trong trêng hîp tµi s¶n ®ang thuéc sù chiÕm h÷u cña ngêi chiÕm h÷u ngay t×nh th× ¸p dông §iÒu 257 vµ §iÒu 258 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 257. QuyÒn ®ßi l¹i ®éng s¶n kh«ng ph¶i ®¨ng ký quyÒn së h÷u tõ ngêi chiÕm h÷u ngay t×nh

Chñ së h÷u cã quyÒn ®ßi l¹i ®éng s¶n kh«ng ph¶i ®¨ng ký quyÒn së h÷u tõ ngêi chiÕm h÷u ngay t×nh trong trêng hîp ngêi chiÕm h÷u ngay t×nh cã ®îc ®éng s¶n nµy th«ng qua hîp ®ång kh«ng cã ®Òn bï víi ngêi kh«ng cã quyÒn ®Þnh ®o¹t tµi s¶n; trong trêng hîp hîp ®ång nµy lµ hîp ®ång cã ®Òn bï th× chñ së h÷u cã quyÒn ®ßi l¹i ®éng s¶n nÕu ®éng s¶n ®ã bÞ lÊy c¾p, bÞ mÊt hoÆc trêng hîp kh¸c bÞ chiÕm h÷u ngoµi ý chÝ cña chñ së h÷u.

§iÒu 258. QuyÒn ®ßi l¹i ®éng s¶n ph¶i ®¨ng ký quyÒn së h÷u hoÆc bÊt ®éng s¶n tõ ngêi chiÕm h÷u ngay t×nh

Chñ së h÷u ®îc ®ßi l¹i ®éng s¶n ph¶i ®¨ng ký quyÒn së h÷u vµ bÊt ®éng s¶n, trõ trêng hîp ngêi thø ba chiÕm h÷u ngay t×nh nhËn ®îc tµi s¶n nµy th«ng qua b¸n ®Êu gi¸ hoÆc giao dÞch víi ngêi mµ theo b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn lµ chñ së h÷u tµi s¶n nhng sau ®ã ngêi nµy kh«ng ph¶i lµ chñ së h÷u tµi s¶n do b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh bÞ huû, söa.

§iÒu 259. QuyÒn yªu cÇu ng¨n chÆn hoÆc chÊm døt hµnh vi c¶n trë tr¸i ph¸p luËt ®èi víi viÖc thùc hiÖn quyÒn së h÷u, quyÒn chiÕm h÷u hîp ph¸p

Khi thùc hiÖn quyÒn së h÷u, quyÒn chiÕm h÷u cña m×nh, chñ së h÷u, ngêi chiÕm h÷u hîp ph¸p cã quyÒn yªu cÇu ngêi cã hµnh vi c¶n trë tr¸i ph¸p luËt ph¶i chÊm døt hµnh vi ®ã; nÕu kh«ng cã sù chÊm døt tù nguyÖn th× cã quyÒn yªu cÇu Toµ ¸n, c¬ quan, tæ chøc cã thÈm quyÒn kh¸c buéc ngêi ®ã chÊm døt hµnh vi vi ph¹m.

§iÒu 260. QuyÒn yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i

Chñ së h÷u, ngêi chiÕm h÷u hîp ph¸p cã quyÒn yªu cÇu ngêi cã hµnh vi x©m ph¹m quyÒn së h÷u, quyÒn chiÕm h÷u cña m×nh båi thêng thiÖt h¹i.

69

§iÒu 261. B¶o vÖ quyÒn cña ngêi chiÕm h÷u mµ kh«ng ph¶i lµ chñ së h÷u

Çc quyÒn ®îc quy ®Þnh t¹i çc ®iÒu tõ §iÒu 255 ®Õn §iÒu 260 cña Bé luËt nµy còng thuéc vÒ ngêi tuy kh«ng ph¶i lµ chñ së h÷u nhng chiÕm h÷u tµi s¶n trªn c¬ së quyÒn sö dông ®Êt, quyÒn sö dông h¹n chÕ bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ hoÆc theo c¨n cø kh¸c do ph¸p luËt quy ®Þnh hoÆc theo tho¶ thuËn.

Ch¬ng XVINH÷NG QUY ®ÞNH KH¸C VÒ QUYÒN Së H÷U

§iÒu 262. NghÜa vô cña chñ së h÷u trong trêng hîp x¶y ra t×nh thÕ cÊp thiÕt

1. T×nh thÕ cÊp thiÕt lµ t×nh thÕ cña ngêi v× muèn tr¸nh mét nguy c¬ ®ang thùc tÕ ®e däa trùc tiÕp lîi Ých cña Nhµ níc, cña tËp thÓ, quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña m×nh hoÆc cña ngêi kh¸c mµ kh«ng cßn çch nµo kh¸c lµ ph¶i cã hµnh ®éng g©y mét thiÖt h¹i nhá h¬n thiÖt h¹i cÇn ng¨n chÆn.

2. Trong t×nh thÕ cÊp thiÕt, chñ së h÷u tµi s¶n kh«ng ®îc c¶n trë ngêi kh¸c dïng tµi s¶n cña m×nh hoÆc c¶n trë ngêi kh¸c g©y thiÖt h¹i ®èi víi tµi s¶n ®ã ®Ó ng¨n chÆn, lµm gi¶m mèi nguy hiÓm hoÆc thiÖt h¹i lín h¬n cã nguy c¬ x¶y ra.

3. G©y thiÖt h¹i trong t×nh thÕ cÊp thiÕt kh«ng ph¶i lµ hµnh vi x©m ph¹m quyÒn së h÷u. Chñ së h÷u ®îc båi thêng thiÖt h¹i theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 3 §iÒu 614 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 263. NghÜa vô cña chñ së h÷u trong viÖc b¶o vÖ m«i trêng

Khi sö dông, b¶o qu¶n, tõ bá tµi s¶n cña m×nh, chñ së h÷u ph¶i tu©n theo çc quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr-êng; nÕu lµm « nhiÔm m«i trêng th× ph¶i chÊm døt hµnh vi g©y « nhiÔm, thùc hiÖn çc biÖn ph¸p ®Ó kh¾c phôc hËu qu¶ vµ båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 264. NghÜa vô cña chñ së h÷u trong viÖc t«n träng, b¶o ®¶m trËt tù, an toµn x· héi

Khi thùc hiÖn quyÒn chiÕm h÷u, sö dông, ®Þnh ®o¹t tµi s¶n cña m×nh, chñ së h÷u ph¶i t«n träng, b¶o ®¶m trËt tù, an toµn x· héi, kh«ng ®îc l¹m dông quyÒn së h÷u ®Ó g©y mÊt trËt tù, an toµn x· héi, lµm thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých cña Nhµ níc, lîi Ých c«ng céng, quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi kh¸c.

70

§iÒu 265. NghÜa vô t«n träng ranh giíi gi÷a çc bÊt ®éng s¶n

1. Ranh giíi gi÷a çc bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ ®îc x¸c ®Þnh theo tho¶ thuËn cña çc chñ së h÷u hoÆc theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn.

Ranh giíi còng cã thÓ ®îc x¸c ®Þnh theo tËp qu¸n hoÆc theo ranh giíi ®· tån t¹i tõ ba m¬i n¨m trë lªn mµ kh«ng cã tranh chÊp.

2. Ngêi cã quyÒn sö dông ®Êt ®îc sö dông kh«ng gian vµ lßng ®Êt theo chiÒu th¼ng ®øng tõ ranh giíi trong khu«n viªn ®Êt phï hîp víi quy ho¹ch x©y dùng do c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn quy ®Þnh vµ kh«ng ®îc lµm ¶nh hëng ®Õn viÖc sö dông ®Êt liÒn kÒ cña ngêi kh¸c.

Ngêi sö dông ®Êt chØ ®îc trång c©y vµ lµm çc viÖc kh¸c trong khu«n viªn ®Êt thuéc quyÒn sö dông cña m×nh vµ theo ranh giíi ®· ®îc x¸c ®Þnh; nÕu rÔ c©y, cµnh c©y vît qu¸ ranh giíi th× ph¶i xÐn rÔ, tØa cµnh phÇn vît qu¸, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

3. Trong trêng hîp ranh giíi lµ kªnh, m¬ng, hµo, r·nh, bê ruéng th× ngêi sö dông ®Êt cã nghÜa vô t«n träng, duy tr× ranh giíi chung; kh«ng ®îc lÊn, chiÕm, thay ®æi mèc giíi ng¨n çch.

§iÒu 266. QuyÒn së h÷u ®èi víi mèc giíi ng¨n çch çc bÊt ®éng s¶n

1. Chñ së h÷u bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ chØ ®îc dùng cét mèc, hµng rµo, x©y têng ng¨n trªn phÇn ®Êt thuéc quyÒn sö dông cña m×nh. Nh÷ng ngêi sö dông ®Êt liÒn kÒ cã thÓ tho¶ thuËn víi nhau vÒ viÖc dùng cét mèc, hµng rµo, x©y têng ng¨n, trång c©y trªn ranh giíi ®Ó lµm mèc giíi ng¨n çch gi÷a çc bÊt ®éng s¶n; nh÷ng vËt mèc giíi nµy lµ së h÷u chung cña nh÷ng ngêi ®ã.

Trong trêng hîp mèc giíi ng¨n çch chØ do mét bªn t¹o nªn trªn ranh giíi vµ ®îc chñ së h÷u bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ ®ång ý th× mèc giíi ng¨n çch ®ã lµ së h÷u chung, chi phÝ ®Ó x©y dùng do bªn t¹o nªn chÞu, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c; nÕu chñ së h÷u bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ kh«ng ®ång ý mµ cã lý do chÝnh ®¸ng th× chñ së h÷u ®· dùng cét mèc, hµng rµo, x©y t-êng ng¨n ph¶i dì bá.

§èi víi c©y lµ mèc giíi chung, çc bªn ®Òu cã nghÜa vô b¶o vÖ; hoa lîi thu ®îc tõ c©y ®îc chia ®Òu, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

71

2. §èi víi mèc giíi lµ têng nhµ chung, chñ së h÷u bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ kh«ng ®îc træ cöa sæ, lç th«ng khÝ hoÆc ®ôc têng ®Ó ®Æt kÕt cÊu x©y dùng, trõ trêng hîp ®îc chñ së h÷u bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ ®ång ý.

Trong trêng hîp nhµ x©y riªng biÖt nhng têng s¸t liÒn nhau th× chñ së h÷u còng chØ ®îc ®ôc têng, ®Æt kÕt cÊu x©y dùng ®Õn giíi h¹n ng¨n çch têng cña m×nh.

§iÒu 267. NghÜa vô t«n träng quy t¾c x©y dùng

1. Khi x©y dùng c«ng tr×nh, chñ së h÷u c«ng tr×nh ph¶i tu©n theo ph¸p luËt vÒ x©y dùng, b¶o ®¶m an toµn, kh«ng ®îc x©y vît qu¸ ®é cao, kho¶ng çch mµ ph¸p luËt vÒ x©y dùng quy ®Þnh vµ kh«ng ®îc x©m ph¹m ®Õn quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña chñ së h÷u bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ vµ xung quanh.

2. Khi cã nguy c¬ x¶y ra sù cè ®èi víi c«ng tr×nh x©y dùng, ¶nh hëng ®Õn bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ vµ xung quanh th× chñ së h÷u c«ng tr×nh ph¶i cho ngõng ngay viÖc x©y dùng, söa ch÷a hoÆc dì bá theo yªu cÇu cña chñ së h÷u bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ vµ xung quanh hoÆc theo yªu cÇu cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn; nÕu g©y thiÖt h¹i th× ph¶i båi thêng.

3. Khi x©y dùng c«ng tr×nh vÖ sinh, kho chøa ho¸ chÊt ®éc h¹i vµ çc c«ng tr×nh kh¸c mµ viÖc sö dông cã kh¶ n¨ng g©y « nhiÔm m«i trêng, chñ së h÷u ph¶i x©y çch mèc giíi mét kho¶ng çch vµ ë vÞ trÝ hîp lý, ph¶i b¶o ®¶m vÖ sinh, an toµn vµ kh«ng lµm ¶nh hëng ®Õn chñ së h÷u bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ vµ xung quanh.

§iÒu 268. NghÜa vô b¶o ®¶m an toµn ®èi víi c«ng tr×nh x©y dùng liÒn kÒ

Khi ®µo giÕng, ®µo ao hoÆc x©y dùng çc c«ng tr×nh díi mÆt ®Êt, chñ së h÷u c«ng tr×nh ph¶i ®µo, x©y çch mèc giíi mét kho¶ng çch do ph¸p luËt vÒ x©y dùng quy ®Þnh.

Trong trêng hîp c«ng tr×nh cã nguy c¬ ®e do¹ sù an toµn bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ vµ xung quanh th× chñ c«ng tr×nh ph¶i thùc hiÖn ngay çc biÖn ph¸p kh¾c phôc; nÕu g©y thiÖt h¹i cho chñ së h÷u bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ vµ xung quanh th× ph¶i båi thêng.

§iÒu 269. NghÜa vô cña chñ së h÷u trong viÖc tho¸t níc ma

Chñ së h÷u nhµ ph¶i l¾p ®Æt ®êng dÉn níc sao cho níc ma tõ m¸i nhµ cña m×nh kh«ng ®îc ch¶y xuèng bÊt ®éng s¶n cña chñ së h÷u bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ.

72

§iÒu 270. NghÜa vô cña chñ së h÷u trong viÖc tho¸t níc th¶i

Chñ së h÷u nhµ ph¶i lµm cèng ngÇm hoÆc r·nh tho¸t níc ®Ó ®a níc th¶i ra n¬i quy ®Þnh, sao cho níc th¶i kh«ng ch¶y trµn sang bÊt ®éng s¶n cña chñ së h÷u bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ, ra ®-êng c«ng céng hoÆc n¬i sinh ho¹t c«ng céng lµm « nhiÔm m«i trêng.

§iÒu 271. H¹n chÕ quyÒn træ cöa

1. Chñ së h÷u nhµ chØ ®îc træ cöa ra vµo, cöa sæ quay sang nhµ bªn c¹nh, nhµ ®èi diÖn vµ ®êng ®i chung theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ x©y dùng.

2. M¸i che trªn cöa ra vµo, cöa sæ quay ra ®êng ®i chung ph¶i çch mÆt ®Êt tõ 2,5 mÐt trë lªn.

§iÒu 272. QuyÒn yªu cÇu söa ch÷a, ph¸ dì bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ

Trong trêng hîp c©y cèi, c«ng tr×nh x©y dùng cã nguy c¬ sËp ®æ xuèng bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ hoÆc n¬i sinh ho¹t c«ng céng th× chñ së h÷u ph¶i chÆt c©y, söa ch÷a hoÆc ph¸ dì c«ng tr×nh x©y dùng ®ã.

Chñ së h÷u bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ cã quyÒn yªu cÇu chñ së h÷u c©y cèi, c«ng tr×nh x©y dùng cã nguy c¬ sËp ®æ ph¶i chÆt c©y, ph¸ dì; nÕu ngêi ®ã kh«ng chÆt c©y, ph¸ dì th× chñ së h÷u bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ cã quyÒn yªu cÇu c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn cho chÆt c©y, ph¸ dì. Chi phÝ chÆt c©y, ph¸ dì do chñ së h÷u c©y cèi, c«ng tr×nh x©y dùng chÞu.

§iÒu 273. QuyÒn sö dông h¹n chÕ bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ

Chñ së h÷u nhµ, ngêi sö dông ®Êt cã quyÒn sö dông bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ thuéc së h÷u cña ngêi kh¸c ®Ó b¶o ®¶m çc nhu cÇu cña m×nh vÒ lèi ®i, cÊp, tho¸t níc, cÊp khÝ ga, ®êng d©y t¶i ®iÖn, th«ng tin liªn l¹c vµ çc nhu cÇu cÇn thiÕt kh¸c mét çch hîp lý, nhng ph¶i ®Òn bï, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 274. X¸c lËp quyÒn sö dông h¹n chÕ bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ

1. QuyÒn sö dông h¹n chÕ bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ ®îc x¸c lËp theo tho¶ thuËn hoÆc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

2. Trong trêng hîp quyÒn sö dông h¹n chÕ bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ ®· ®îc x¸c lËp cho chñ së h÷u nhµ, ngêi sö dông ®Êt th× ng-

73

êi ®îc chuyÓn giao nhµ, quyÒn sö dông ®Êt còng ®îc hëng quyÒn ®ã.

§iÒu 275. QuyÒn vÒ lèi ®i qua bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ

1. Chñ së h÷u bÊt ®éng s¶n bÞ v©y bäc bëi çc bÊt ®éng s¶n cña çc chñ së h÷u kh¸c mµ kh«ng cã lèi ®i ra, cã quyÒn yªu cÇu mét trong nh÷ng chñ së h÷u bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ dµnh cho m×nh mét lèi ®i ra ®Õn ®êng c«ng céng; ngêi ®îc yªu cÇu cã nghÜa vô ®¸p øng yªu cÇu ®ã. Ngêi ®îc dµnh lèi ®i ph¶i ®Òn bï cho chñ së h÷u bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c.

Lèi ®i ®îc më trªn bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ nµo mµ ®îc coi lµ thuËn tiÖn vµ hîp lý nhÊt, cã tÝnh ®Õn ®Æc ®iÓm cô thÓ cña ®Þa ®iÓm, lîi Ých cña bÊt ®éng s¶n bÞ v©y bäc vµ thiÖt h¹i g©y ra lµ Ýt nhÊt cho bÊt ®éng s¶n cã më lèi ®i.

2. VÞ trÝ, giíi h¹n chiÒu dµi, chiÒu réng, chiÒu cao cña lèi ®i do çc bªn tho¶ thuËn, b¶o ®¶m thuËn tiÖn cho viÖc ®i l¹i vµ Ýt g©y phiÒn hµ cho çc bªn; nÕu cã tranh chÊp vÒ lèi ®i th× cã quyÒn yªu cÇu c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn x¸c ®Þnh.

3. Trong trêng hîp bÊt ®éng s¶n ®îc chia thµnh nhiÒu phÇn cho çc chñ së h÷u, chñ sö dông kh¸c nhau th× khi chia ph¶i dµnh lèi ®i cÇn thiÕt cho ngêi phÝa trong theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu nµy mµ kh«ng cã ®Òn bï.

§iÒu 276. QuyÒn m¾c ®êng d©y t¶i ®iÖn, th«ng tin liªn l¹c qua bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ

Chñ së h÷u bÊt ®éng s¶n cã quyÒn m¾c ®êng d©y t¶i ®iÖn, th«ng tin liªn l¹c qua bÊt ®éng s¶n cña çc chñ së h÷u kh¸c mét çch hîp lý, nhng ph¶i b¶o ®¶m an toµn vµ thuËn tiÖn cho çc chñ së h÷u ®ã; nÕu g©y thiÖt h¹i th× ph¶i båi thêng.

§iÒu 277. QuyÒn vÒ cÊp, tho¸t níc qua bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ

Trong trêng hîp do vÞ trÝ tù nhiªn cña bÊt ®éng s¶n mµ viÖc cÊp, tho¸t níc buéc ph¶i qua mét bÊt ®éng s¶n kh¸c th× chñ së h÷u bÊt ®éng s¶n cã níc ch¶y qua ph¶i dµnh mét lèi cÊp, tho¸t níc thÝch hîp, kh«ng ®îc c¶n trë hoÆc ng¨n chÆn dßng níc ch¶y. Ngêi sö dông lèi cÊp, tho¸t níc ph¶i h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt thiÖt h¹i cho chñ së h÷u bÊt ®éng s¶n cã níc ch¶y qua khi l¾p ®Æt ®êng dÉn níc; nÕu g©y thiÖt h¹i th× ph¶i båi thêng. Trong trêng hîp níc tù nhiªn ch¶y tõ vÞ trÝ cao xuèng vÞ trÝ thÊp mµ g©y thiÖt h¹i cho chñ së h÷u bÊt ®éng s¶n cã níc ch¶y qua th× ngêi sö dông lèi cÊp, tho¸t níc kh«ng ph¶i båi thêng thiÖt h¹i.

74

§iÒu 278. QuyÒn vÒ tíi níc, tiªu níc trong canh t¸c

Ngêi cã quyÒn sö dông ®Êt canh t¸c khi cã nhu cÇu vÒ tíi n-íc, tiªu níc, cã quyÒn yªu cÇu nh÷ng ngêi sö dông ®Êt xung quanh ®Ó cho m×nh mét lèi dÉn níc thÝch hîp, thuËn tiÖn cho viÖc tíi, tiªu; ngêi ®îc yªu cÇu cã nghÜa vô ®¸p øng yªu cÇu ®ã; nÕu ngêi sö dông lèi dÉn níc g©y thiÖt h¹i cho ngêi sö dông ®Êt xung quanh th× ph¶i båi thêng.

§iÒu 279. ChÊm døt quyÒn sö dông h¹n chÕ bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ

QuyÒn sö dông h¹n chÕ bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ chÊm døt trong çc trêng hîp sau ®©y:

1. BÊt ®éng s¶n liÒn kÒ víi bÊt ®éng s¶n cña chñ së h÷u ®ang thùc hiÖn quyÒn sö dông h¹n chÕ bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ ®ã nhËp lµm mét;

2. Chñ së h÷u nhµ, ngêi sö dông ®Êt kh«ng cßn nhu cÇu sö dông h¹n chÕ bÊt ®éng s¶n liÒn kÒ.

PHÇN THø BA NGHÜA Vô D©n sù Vµ HîP ®åNG d©n sù

Ch¬ng XVIINH÷NG QUY ®ÞNH CHUNG

Môc 1

NGHÜA Vô d©n sù

§iÒu 280. NghÜa vô d©n sù

NghÜa vô d©n sù lµ viÖc mµ theo ®ã, mét hoÆc nhiÒu chñ thÓ (sau ®©y gäi chung lµ bªn cã nghÜa vô) ph¶i chuyÓn giao vËt, chuyÓn giao quyÒn, tr¶ tiÒn hoÆc giÊy tê cã gi¸, thùc hiÖn c«ng viÖc kh¸c hoÆc kh«ng ®îc thùc hiÖn c«ng viÖc nhÊt ®Þnh v× lîi Ých cña mét hoÆc nhiÒu chñ thÓ kh¸c (sau ®©y gäi chung lµ bªn cã quyÒn).

§iÒu 281. C¨n cø ph¸t sinh nghÜa vô d©n sù

NghÜa vô d©n sù ph¸t sinh tõ çc c¨n cø sau ®©y:

1. Hîp ®ång d©n sù;

2. Hµnh vi ph¸p lý ®¬n ph¬ng;

3. Thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn;

4. ChiÕm h÷u, sö dông tµi s¶n hoÆc ®îc lîi vÒ tµi s¶n kh«ng

75

cã c¨n cø ph¸p luËt;

5. G©y thiÖt h¹i do hµnh vi tr¸i ph¸p luËt;

6. Nh÷ng c¨n cø kh¸c do ph¸p luËt quy ®Þnh.

§iÒu 282. §èi tîng cña nghÜa vô d©n sù

1. §èi tîng cña nghÜa vô d©n sù cã thÓ lµ tµi s¶n, c«ng viÖc ph¶i thùc hiÖn hoÆc kh«ng ®îc thùc hiÖn.

2. §èi tîng cña nghÜa vô d©n sù ph¶i ®îc x¸c ®Þnh cô thÓ.

3. ChØ nh÷ng tµi s¶n cã thÓ giao dÞch ®îc, nh÷ng c«ng viÖc cã thÓ thùc hiÖn ®îc mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm, kh«ng tr¸i ®¹o ®øc x· héi míi lµ ®èi tîng cña nghÜa vô d©n sù.

Môc 2

THùC HIÖN NGHÜA Vô d©n sù

§iÒu 283. Nguyªn t¾c thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù

Bªn cã nghÜa vô d©n sù ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh mét çch trung thùc, theo tinh thÇn hîp t¸c, ®óng cam kÕt, kh«ng tr¸i ph¸p luËt, ®¹o ®øc x· héi.

§iÒu 284. §Þa ®iÓm thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù

1. §Þa ®iÓm thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù do çc bªn tho¶ thuËn.

2. Trong trêng hîp kh«ng cã tho¶ thuËn th× ®Þa ®iÓm thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù ®îc x¸c ®Þnh nh sau:

a) N¬i cã bÊt ®éng s¶n, nÕu ®èi tîng cña nghÜa vô d©n sù lµ bÊt ®éng s¶n;

b) N¬i c tró hoÆc trô së cña bªn cã quyÒn, nÕu ®èi tîng cña nghÜa vô d©n sù kh«ng ph¶i lµ bÊt ®éng s¶n.

Khi bªn cã quyÒn thay ®æi n¬i c tró hoÆc trô së th× ph¶i b¸o cho bªn cã nghÜa vô vµ ph¶i chÞu chi phÝ t¨ng lªn do viÖc thay ®æi n¬i c tró hoÆc trô së, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 285. Thêi h¹n thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù

1. Thêi h¹n thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù do çc bªn tho¶ thuËn hoÆc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

Bªn cã nghÜa vô ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù ®óng thêi h¹n; chØ ®îc thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù tríc thêi h¹n khi cã sù ®ång ý cña bªn cã quyÒn; nÕu bªn cã nghÜa vô ®· tù ý thùc hiÖn nghÜa vô tríc thêi h¹n vµ bªn cã quyÒn ®· chÊp nhËn viÖc thùc hiÖn nghÜa vô th× nghÜa vô ®îc coi lµ ®· hoµn thµnh

76

®óng thêi h¹n.

2. Trong trêng hîp çc bªn kh«ng tho¶ thuËn vµ ph¸p luËt kh«ng quy ®Þnh vÒ thêi h¹n thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù th× çc bªn cã thÓ thùc hiÖn nghÜa vô hoÆc yªu cÇu thùc hiÖn nghÜa vô vµo bÊt cø lóc nµo, nhng ph¶i th«ng b¸o cho nhau biÕt tríc mét thêi gian hîp lý.

§iÒu 286. ChËm thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù

1. ChËm thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù lµ nghÜa vô vÉn cha ®-îc thùc hiÖn hoÆc chØ ®îc thùc hiÖn mét phÇn khi thêi h¹n thùc hiÖn nghÜa vô ®· hÕt.

2. Bªn chËm thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù ph¶i th«ng b¸o ngay cho bªn cã quyÒn vÒ viÖc kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô ®óng thêi h¹n.

§iÒu 287. Ho·n thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù

1. Khi kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc nghÜa vô d©n sù ®óng thêi h¹n th× bªn cã nghÜa vô ph¶i th«ng b¸o ngay cho bªn cã quyÒn biÕt vµ ®Ò nghÞ ®îc ho·n viÖc thùc hiÖn nghÜa vô.

Trêng hîp kh«ng th«ng b¸o cho bªn cã quyÒn th× bªn cã nghÜa vô ph¶i båi thêng thiÖt h¹i ph¸t sinh, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c hoÆc do nguyªn nh©n kh¸ch quan kh«ng thÓ th«ng b¸o.

2. Bªn cã nghÜa vô ®îc ho·n viÖc thùc hiÖn nghÜa vô, nÕu ®îc bªn cã quyÒn ®ång ý. ViÖc thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù khi ®îc ho·n vÉn ®îc coi lµ thùc hiÖn ®óng thêi h¹n.

§iÒu 288. ChËm tiÕp nhËn viÖc thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù

1. ChËm tiÕp nhËn viÖc thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù lµ khi ®Õn thêi h¹n thùc hiÖn nghÜa vô mµ bªn cã nghÜa vô ®· thùc hiÖn theo tho¶ thuËn nhng bªn cã quyÒn kh«ng tiÕp nhËn viÖc thùc hiÖn nghÜa vô ®ã.

2. Trong trêng hîp chËm tiÕp nhËn ®èi tîng cña nghÜa vô lµ tµi s¶n th× bªn cã nghÜa vô ph¶i ¸p dông çc biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó b¶o qu¶n tµi s¶n vµ cã quyÒn yªu cÇu thanh to¸n chi phÝ hîp lý.

3. §èi víi tµi s¶n cã nguy c¬ bÞ h háng th× bªn cã nghÜa vô cã quyÒn b¸n tµi s¶n ®ã vµ tr¶ cho bªn cã quyÒn kho¶n tiÒn thu ®îc tõ viÖc b¸n tµi s¶n sau khi trõ ®i chi phÝ hîp lý ®Ó b¶o qu¶n vµ b¸n tµi s¶n ®ã.

77

§iÒu 289. Thùc hiÖn nghÜa vô giao vËt

1. Bªn cã nghÜa vô giao vËt ph¶i b¶o qu¶n, gi÷ g×n vËt cho ®Õn khi giao.

2. Khi vËt ph¶i giao lµ vËt ®Æc ®Þnh th× bªn cã nghÜa vô ph¶i giao ®óng vËt ®ã vµ ®óng t×nh tr¹ng nh ®· cam kÕt; nÕu lµ vËt cïng lo¹i th× ph¶i giao ®óng sè lîng vµ chÊt lîng nh ®· tho¶ thuËn vµ nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn vÒ chÊt lîng th× ph¶i giao vËt ®ã víi chÊt lîng trung b×nh; nÕu lµ vËt ®ång bé th× ph¶i giao ®ång bé.

3. Bªn cã nghÜa vô ph¶i chÞu mäi chi phÝ vÒ viÖc giao vËt, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 290. Thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ tiÒn

1. NghÜa vô tr¶ tiÒn ph¶i ®îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ, ®óng thêi h¹n, ®óng ®Þa ®iÓm vµ ph¬ng thøc ®· tho¶ thuËn.

2. NghÜa vô tr¶ tiÒn bao gåm c¶ tiÒn l·i trªn nî gèc, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 291. NghÜa vô ph¶i thùc hiÖn hoÆc kh«ng ®îc thùc hiÖn mét c«ng viÖc

1. NghÜa vô ph¶i thùc hiÖn mét c«ng viÖc lµ nghÜa vô mµ theo ®ã bªn cã nghÜa vô ph¶i thùc hiÖn ®óng c«ng viÖc ®ã.

2. NghÜa vô kh«ng ®îc thùc hiÖn mét c«ng viÖc lµ nghÜa vô mµ theo ®ã bªn cã nghÜa vô kh«ng ®îc thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã.

§iÒu 292. Thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù theo ®Þnh kú

NghÜa vô d©n sù ®îc thùc hiÖn theo ®Þnh kú nÕu cã tho¶ thuËn hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh.

ViÖc chËm thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù theo tõng kú còng bÞ coi lµ chËm thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù.

§iÒu 293. Thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù th«ng qua ngêi thø ba

Khi ®îc bªn cã quyÒn ®ång ý, bªn cã nghÜa vô cã thÓ uû quyÒn cho ngêi thø ba thay m×nh thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù nhng vÉn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm víi bªn cã quyÒn, nÕu ngêi thø ba kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®óng nghÜa vô d©n sù.

§iÒu 294. Thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù cã ®iÒu kiÖn

Trong trêng hîp çc bªn cã tho¶ thuËn hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù th× khi

78

®iÒu kiÖn ph¸t sinh, bªn cã nghÜa vô ph¶i thùc hiÖn.

§iÒu 295. Thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù cã ®èi tîng tuú ý lùa chän

1. NghÜa vô d©n sù cã ®èi tîng tuú ý lùa chän lµ nghÜa vô mµ ®èi tîng lµ mét trong nhiÒu tµi s¶n hoÆc c«ng viÖc kh¸c nhau vµ bªn cã nghÜa vô cã thÓ tuú ý lùa chän, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh dµnh quyÒn lùa chän cho bªn cã quyÒn.

2. Bªn cã nghÜa vô ph¶i th«ng b¸o cho bªn cã quyÒn biÕt vÒ viÖc tµi s¶n hoÆc c«ng viÖc ®îc lùa chän ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô. Trêng hîp bªn cã quyÒn ®· x¸c ®Þnh thêi h¹n thùc hiÖn nghÜa vô ®îc lùa chän th× bªn cã nghÜa vô ph¶i hoµn thµnh ®óng thêi h¹n.

3. Trong trêng hîp chØ cßn mét tµi s¶n hoÆc mét c«ng viÖc th× bªn cã nghÜa vô ph¶i giao tµi s¶n ®ã hoÆc thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã.

§iÒu 296. Thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù thay thÕ ®îc

NghÜa vô d©n sù thay thÕ ®îc lµ nghÜa vô mµ bªn cã nghÜa vô kh«ng thùc hiÖn ®îc nghÜa vô ban ®Çu th× cã thÓ thùc hiÖn mét nghÜa vô kh¸c ®· ®îc bªn cã quyÒn chÊp nhËn ®Ó thay thÕ nghÜa vô d©n sù ®ã.

§iÒu 297. Thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù riªng rÏ

Khi nhiÒu ngêi cïng thùc hiÖn mét nghÜa vô d©n sù, nhng mçi ngêi cã mét phÇn nghÜa vô nhÊt ®Þnh vµ riªng rÏ víi nhau th× mçi ngêi chØ ph¶i thùc hiÖn phÇn nghÜa vô cña m×nh.

§iÒu 298. Thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù liªn ®íi

1. NghÜa vô d©n sù liªn ®íi lµ nghÜa vô do nhiÒu ngêi cïng ph¶i thùc hiÖn vµ bªn cã quyÒn cã thÓ yªu cÇu bÊt cø ai trong sè nh÷ng ngêi cã nghÜa vô ph¶i thùc hiÖn toµn bé nghÜa vô.

2. Trong trêng hîp mét ngêi ®· thùc hiÖn toµn bé nghÜa vô th× cã quyÒn yªu cÇu nh÷ng ngêi cã nghÜa vô liªn ®íi kh¸c ph¶i thùc hiÖn phÇn nghÜa vô liªn ®íi cña hä ®èi víi m×nh.

3. Trong trêng hîp bªn cã quyÒn ®· chØ ®Þnh mét trong sè nh÷ng ngêi cã nghÜa vô liªn ®íi thùc hiÖn toµn bé nghÜa vô, nh-ng sau ®ã l¹i miÔn cho ngêi ®ã th× nh÷ng ngêi cßn l¹i còng ®îc miÔn thùc hiÖn nghÜa vô.

4. Trong trêng hîp bªn cã quyÒn chØ miÔn viÖc thùc hiÖn nghÜa vô cho mét trong sè nh÷ng ngêi cã nghÜa vô liªn ®íi kh«ng ph¶i thùc hiÖn phÇn nghÜa vô cña m×nh th× nh÷ng ngêi

79

cßn l¹i vÉn ph¶i liªn ®íi thùc hiÖn phÇn nghÜa vô cña hä.

§iÒu 299. Thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù ®èi víi nhiÒu ngêi cã quyÒn liªn ®íi

1. NghÜa vô d©n sù ®èi víi nhiÒu ngêi cã quyÒn liªn ®íi lµ nghÜa vô mµ theo ®ã mçi ngêi trong sè nh÷ng ngêi cã quyÒn ®Òu cã thÓ yªu cÇu bªn cã nghÜa vô thùc hiÖn toµn bé nghÜa vô.

2. Bªn cã nghÜa vô cã thÓ thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh ®èi víi bÊt cø ai trong sè nh÷ng ngêi cã quyÒn liªn ®íi.

3. Trong trêng hîp mét trong sè nh÷ng ngêi cã quyÒn liªn ®íi miÔn cho bªn cã nghÜa vô kh«ng ph¶i thùc hiÖn phÇn nghÜa vô ®èi víi m×nh th× bªn cã nghÜa vô vÉn ph¶i thùc hiÖn phÇn nghÜa vô cßn l¹i ®èi víi nh÷ng ngêi cã quyÒn liªn ®íi kh¸c.

§iÒu 300. Thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù ph©n chia ®îc theo phÇn

1. NghÜa vô d©n sù ph©n chia ®îc theo phÇn lµ nghÜa vô mµ ®èi tîng cña nghÜa vô lµ vËt chia ®îc hoÆc c«ng viÖc cã thÓ chia thµnh nhiÒu phÇn ®Ó thùc hiÖn.

2. Bªn cã nghÜa vô cã thÓ thùc hiÖn tõng phÇn nghÜa vô, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 301. Thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù kh«ng ph©n chia ®îc theo phÇn

1. NghÜa vô d©n sù kh«ng ph©n chia ®îc theo phÇn lµ nghÜa vô mµ ®èi tîng cña nghÜa vô lµ vËt kh«ng chia ®îc hoÆc lµ c«ng viÖc ph¶i ®îc thùc hiÖn cïng mét lóc.

2. Trong trêng hîp nhiÒu ngêi cïng ph¶i thùc hiÖn mét nghÜa vô kh«ng ph©n chia ®îc th× hä ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô cïng mét lóc.

Môc 3

Tr¸ch nhiÖm d©n sù

§iÒu 302. Tr¸ch nhiÖm d©n sù do vi ph¹m nghÜa vô d©n sù

1. Bªn cã nghÜa vô mµ kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®óng nghÜa vô th× ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù ®èi víi bªn cã quyÒn.

2. Trong trêng hîp bªn cã nghÜa vô kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc nghÜa vô d©n sù do sù kiÖn bÊt kh¶ kh¸ng th× kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c hoÆc ph¸p

80

luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

3. Bªn cã nghÜa vô kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù nÕu chøng minh ®îc nghÜa vô kh«ng thùc hiÖn ®îc lµ hoµn toµn do lçi cña bªn cã quyÒn.

§iÒu 303. Tr¸ch nhiÖm d©n sù do kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô giao vËt

1. Khi bªn cã nghÜa vô kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô giao vËt ®Æc ®Þnh th× ngêi cã quyÒn ®îc quyÒn yªu cÇu bªn cã nghÜa vô ph¶i giao ®óng vËt ®ã; nÕu vËt kh«ng cßn hoÆc bÞ h háng th× ph¶i thanh to¸n gi¸ trÞ cña vËt.

2. Khi bªn cã nghÜa vô kh«ng thùc hiÖn ®îc nghÜa vô giao vËt cïng lo¹i th× ph¶i thanh to¸n gi¸ trÞ cña vËt.

3. Trong trêng hîp bªn cã nghÜa vô kh«ng thùc hiÖn ®îc nghÜa vô theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 vµ kho¶n 2 §iÒu nµy mµ g©y thiÖt h¹i cho bªn cã quyÒn th× ngoµi viÖc thanh to¸n gi¸ trÞ cña vËt cßn ph¶i båi thêng thiÖt h¹i cho bªn cã quyÒn.

§iÒu 304. Tr¸ch nhiÖm d©n sù do kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô ph¶i thùc hiÖn hoÆc kh«ng ®îc thùc hiÖn mét c«ng viÖc

1. Trong trêng hîp bªn cã nghÜa vô kh«ng thùc hiÖn mét c«ng viÖc mµ m×nh ph¶i thùc hiÖn th× bªn cã quyÒn cã thÓ yªu cÇu bªn cã nghÜa vô tiÕp tôc thùc hiÖn hoÆc tù m×nh thùc hiÖn hoÆc giao cho ngêi kh¸c thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã vµ yªu cÇu bªn cã nghÜa vô thanh to¸n chi phÝ hîp lý vµ båi thêng thiÖt h¹i.

2. Khi bªn cã nghÜa vô kh«ng ®îc thùc hiÖn mét c«ng viÖc mµ l¹i thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã th× bªn cã quyÒn ®îc quyÒn yªu cÇu bªn cã nghÜa vô ph¶i chÊm døt viÖc thùc hiÖn, kh«i phôc t×nh tr¹ng ban ®Çu vµ båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 305. Tr¸ch nhiÖm d©n sù do chËm thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù

1. Khi nghÜa vô d©n sù chËm ®îc thùc hiÖn th× bªn cã quyÒn cã thÓ gia h¹n ®Ó bªn cã nghÜa vô hoµn thµnh nghÜa vô; nÕu qu¸ thêi h¹n nµy mµ nghÜa vô vÉn cha ®îc hoµn thµnh th× theo yªu cÇu cña bªn cã quyÒn, bªn cã nghÜa vô vÉn ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô vµ båi thêng thiÖt h¹i; nÕu viÖc thùc hiÖn nghÜa vô kh«ng cßn cÇn thiÕt ®èi víi bªn cã quyÒn th× bªn nµy cã quyÒn tõ chèi tiÕp nhËn viÖc thùc hiÖn nghÜa vô vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i.

2. Trong trêng hîp bªn cã nghÜa vô chËm tr¶ tiÒn th× bªn ®ã ph¶i tr¶ l·i ®èi víi sè tiÒn chËm tr¶ theo l·i suÊt c¬ b¶n do

81

Ng©n hµng Nhµ níc c«ng bè t¬ng øng víi thêi gian chËm tr¶ t¹i thêi ®iÓm thanh to¸n, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 306. Tr¸ch nhiÖm d©n sù do chËm tiÕp nhËn viÖc thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù

Bªn cã quyÒn chËm tiÕp nhËn viÖc thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù lµm ph¸t sinh thiÖt h¹i cho bªn cã nghÜa vô th× ph¶i båi th-êng thiÖt h¹i cho ngêi ®ã vµ ph¶i chÞu mäi rñi ro x¶y ra kÓ tõ thêi ®iÓm chËm tiÕp nhËn, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 307. Tr¸ch nhiÖm båi thêng thiÖt h¹i

1. Tr¸ch nhiÖm båi thêng thiÖt h¹i bao gåm tr¸ch nhiÖm båi thêng thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt, tr¸ch nhiÖm båi thêng bï ®¾p tæn thÊt vÒ tinh thÇn.

2. Tr¸ch nhiÖm båi thêng thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt lµ tr¸ch nhiÖm bï ®¾p tæn thÊt vËt chÊt thùc tÕ, tÝnh ®îc thµnh tiÒn do bªn vi ph¹m g©y ra, bao gåm tæn thÊt vÒ tµi s¶n, chi phÝ hîp lý ®Ó ng¨n chÆn, h¹n chÕ, kh¾c phôc thiÖt h¹i, thu nhËp thùc tÕ bÞ mÊt hoÆc bÞ gi¶m sót.

3. Ngêi g©y thiÖt h¹i vÒ tinh thÇn cho ngêi kh¸c do x©m ph¹m ®Õn tÝnh m¹ng, søc khoÎ, danh dù, nh©n phÈm, uy tÝn cña ngêi ®ã th× ngoµi viÖc chÊm døt hµnh vi vi ph¹m, xin lçi, c¶i chÝnh c«ng khai cßn ph¶i båi thêng mét kho¶n tiÒn ®Ó bï ®¾p tæn thÊt vÒ tinh thÇn cho ngêi bÞ thiÖt h¹i.

§iÒu 308. Lçi trong tr¸ch nhiÖm d©n sù

1. Ngêi kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®óng nghÜa vô d©n sù th× ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù khi cã lçi cè ý hoÆc lçi v« ý, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

2. Cè ý g©y thiÖt h¹i lµ trêng hîp mét ngêi nhËn thøc râ hµnh vi cña m×nh sÏ g©y thiÖt h¹i cho ngêi kh¸c mµ vÉn thùc hiÖn vµ mong muèn hoÆc tuy kh«ng mong muèn nhng ®Ó mÆc cho thiÖt h¹i x¶y ra.

V« ý g©y thiÖt h¹i lµ trêng hîp mét ngêi kh«ng thÊy tríc hµnh vi cña m×nh cã kh¶ n¨ng g©y thiÖt h¹i, mÆc dï ph¶i biÕt hoÆc cã thÓ biÕt tríc thiÖt h¹i sÏ x¶y ra hoÆc thÊy tríc hµnh vi cña m×nh cã kh¶ n¨ng g©y thiÖt h¹i, nhng cho r»ng thiÖt h¹i sÏ kh«ng x¶y ra hoÆc cã thÓ ng¨n chÆn ®îc.

Môc 4

82

CHUYÓN GIAO QUYÒN YªU CÇU Vµ CHUYÓN GIAO NGHÜA Vô d©n sù

§iÒu 309. ChuyÓn giao quyÒn yªu cÇu

1. Bªn cã quyÒn yªu cÇu thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù cã thÓ chuyÓn giao quyÒn yªu cÇu ®ã cho ngêi thÕ quyÒn theo tho¶ thuËn, trõ nh÷ng trêng hîp sau ®©y:

a) QuyÒn yªu cÇu cÊp dìng, yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i do x©m ph¹m ®Õn tÝnh m¹ng, søc khoÎ, danh dù, nh©n phÈm, uy tÝn;

b) Bªn cã quyÒn vµ bªn cã nghÜa vô cã tho¶ thuËn kh«ng ®-îc chuyÓn giao quyÒn yªu cÇu;

c) Çc trêng hîp kh¸c do ph¸p luËt quy ®Þnh.

2. Khi bªn cã quyÒn yªu cÇu chuyÓn giao quyÒn yªu cÇu cho ngêi thÕ quyÒn th× ngêi thÕ quyÒn trë thµnh bªn cã quyÒn yªu cÇu.

Ngêi chuyÓn giao quyÒn yªu cÇu ph¶i b¸o cho bªn cã nghÜa vô biÕt b»ng v¨n b¶n vÒ viÖc chuyÓn giao quyÒn yªu cÇu. ViÖc chuyÓn giao quyÒn yªu cÇu kh«ng cÇn cã sù ®ång ý cña bªn cã nghÜa vô, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 310. H×nh thøc chuyÓn giao quyÒn yªu cÇu

1. ViÖc chuyÓn giao quyÒn yªu cÇu ®îc thÓ hiÖn b»ng v¨n b¶n hoÆc b»ng lêi nãi.

2. Trong trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh viÖc chuyÓn giao quyÒn yªu cÇu ph¶i ®îc thÓ hiÖn b»ng v¨n b¶n, ph¶i cã c«ng chøng hoÆc chøng thùc, ®¨ng ký hoÆc ph¶i xin phÐp th× ph¶i tu©n theo çc quy ®Þnh ®ã.

§iÒu 311. NghÜa vô cung cÊp th«ng tin vµ chuyÓn giao giÊy tê

1. Ngêi chuyÓn giao quyÒn yªu cÇu ph¶i cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt, chuyÓn giao giÊy tê cã liªn quan cho ngêi thÕ quyÒn.

2. Ngêi chuyÓn giao quyÒn yªu cÇu vi ph¹m nghÜa vô quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu nµy mµ g©y thiÖt h¹i th× ph¶i båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 312. Kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm sau khi chuyÓn giao quyÒn yªu cÇu

Ngêi chuyÓn giao quyÒn yªu cÇu kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kh¶ n¨ng thùc hiÖn nghÜa vô cña bªn cã nghÜa vô, trõ

83

trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 313. ChuyÓn giao quyÒn yªu cÇu cã biÖn ph¸p b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù

Trong trêng hîp quyÒn yªu cÇu thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù cã biÖn ph¸p b¶o ®¶m th× viÖc chuyÓn giao quyÒn yªu cÇu bao gåm c¶ biÖn ph¸p b¶o ®¶m ®ã.

§iÒu 314. QuyÒn tõ chèi cña bªn cã nghÜa vô

1. Trong trêng hîp bªn cã nghÜa vô kh«ng ®îc th«ng b¸o vÒ viÖc chuyÓn giao quyÒn yªu cÇu hoÆc ngêi thÕ quyÒn kh«ng chøng minh vÒ tÝnh x¸c thùc cña viÖc chuyÓn giao quyÒn yªu cÇu th× bªn cã nghÜa vô cã quyÒn tõ chèi viÖc thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi ngêi thÕ quyÒn.

2. Trong trêng hîp bªn cã nghÜa vô do kh«ng ®îc th«ng b¸o vÒ viÖc chuyÓn giao quyÒn yªu cÇu mµ ®· thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi ngêi chuyÓn giao quyÒn yªu cÇu th× ngêi thÕ quyÒn kh«ng ®îc yªu cÇu bªn cã nghÜa vô ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi m×nh.

§iÒu 315. ChuyÓn giao nghÜa vô d©n sù

1. Bªn cã nghÜa vô cã thÓ chuyÓn giao nghÜa vô d©n sù cho ngêi thÕ nghÜa vô nÕu ®îc bªn cã quyÒn ®ång ý, trõ trêng hîp nghÜa vô g¾n liÒn víi nh©n th©n cña bªn cã nghÜa vô hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh«ng ®îc chuyÓn giao nghÜa vô.

2. Khi ®îc chuyÓn giao nghÜa vô th× ngêi thÕ nghÜa vô trë thµnh bªn cã nghÜa vô.

§iÒu 316. H×nh thøc chuyÓn giao nghÜa vô d©n sù

1. ViÖc chuyÓn giao nghÜa vô d©n sù ®îc thÓ hiÖn b»ng v¨n b¶n hoÆc b»ng lêi nãi.

2. Trong trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh viÖc chuyÓn giao nghÜa vô ph¶i ®îc thÓ hiÖn b»ng v¨n b¶n, ph¶i cã c«ng chøng hoÆc chøng thùc, ®¨ng ký hoÆc ph¶i xin phÐp th× ph¶i tu©n theo çc quy ®Þnh ®ã.

§iÒu 317. ChuyÓn giao nghÜa vô d©n sù cã biÖn ph¸p b¶o ®¶m

Trong trêng hîp nghÜa vô d©n sù cã biÖn ph¸p b¶o ®¶m ®îc chuyÓn giao th× biÖn ph¸p b¶o ®¶m ®ã chÊm døt, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c.

Môc 5

B¶O ®¶M THùC HIÖN NGHÜA Vô d©n sù

84

I- NH÷NG QUY ®ÞNH CHUNG

§iÒu 318. BiÖn ph¸p b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù

1. Çc biÖn ph¸p b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù bao gåm:

a) CÇm cè tµi s¶n;

b) ThÕ chÊp tµi s¶n;

c) §Æt cäc;

d) Ký cîc;

®) Ký quü;

e) B¶o l·nh;

g) TÝn chÊp.

2. Trong trêng hîp çc bªn cã tho¶ thuËn hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh vÒ biÖn ph¸p b¶o ®¶m th× ngêi cã nghÜa vô ph¶i thùc hiÖn biÖn ph¸p b¶o ®¶m ®ã.

§iÒu 319. Ph¹m vi b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù

1. NghÜa vô d©n sù cã thÓ ®îc b¶o ®¶m mét phÇn hoÆc toµn bé theo tho¶ thuËn hoÆc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn vµ ph¸p luËt kh«ng quy ®Þnh ph¹m vi b¶o ®¶m th× nghÜa vô coi nh ®îc b¶o ®¶m toµn bé, kÓ c¶ nghÜa vô tr¶ l·i vµ båi thêng thiÖt h¹i.

2. Çc bªn ®îc tho¶ thuËn vÒ çc biÖn ph¸p b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn çc lo¹i nghÜa vô, kÓ c¶ nghÜa vô hiÖn t¹i, nghÜa vô trong t¬ng lai hoÆc nghÜa vô cã ®iÒu kiÖn.

§iÒu 320. VËt b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù

1. VËt b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù ph¶i thuéc quyÒn së h÷u cña bªn b¶o ®¶m vµ ®îc phÐp giao dÞch.

2. VËt dïng ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù lµ vËt hiÖn cã hoÆc ®îc h×nh thµnh trong t¬ng lai. VËt h×nh thµnh trong t¬ng lai lµ ®éng s¶n, bÊt ®éng s¶n thuéc së h÷u cña bªn b¶o ®¶m sau thêi ®iÓm nghÜa vô ®îc x¸c lËp hoÆc giao dÞch b¶o ®¶m ®îc giao kÕt.

§iÒu 321. TiÒn, giÊy tê cã gi¸ dïng ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù

TiÒn, tr¸i phiÕu, cæ phiÕu, kú phiÕu vµ giÊy tê cã gi¸ kh¸c

85

®îc dïng ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù.

§iÒu 322. QuyÒn tµi s¶n dïng ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù

1. Çc quyÒn tµi s¶n thuéc së h÷u cña bªn b¶o ®¶m bao gåm quyÒn tµi s¶n ph¸t sinh tõ quyÒn t¸c gi¶, quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, quyÒn ®èi víi gièng c©y trång, quyÒn ®ßi nî, quyÒn ®îc nhËn sè tiÒn b¶o hiÓm ®èi víi vËt b¶o ®¶m, quyÒn tµi s¶n ®èi víi phÇn vèn gãp trong doanh nghiÖp, quyÒn tµi s¶n ph¸t sinh tõ hîp ®ång vµ çc quyÒn tµi s¶n kh¸c thuéc së h÷u cña bªn b¶o ®¶m ®Òu ®îc dïng ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù.

2. QuyÒn sö dông ®Êt ®îc dïng ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy vµ ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai.

3. QuyÒn khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn ®îc dïng ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy vµ ph¸p luËt vÒ tµi nguyªn.

§iÒu 323. §¨ng ký giao dÞch b¶o ®¶m

1. Giao dÞch b¶o ®¶m lµ giao dÞch d©n sù do çc bªn tho¶ thuËn hoÆc ph¸p luËt quy ®Þnh vÒ viÖc thùc hiÖn biÖn ph¸p b¶o ®¶m ®îc quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 318 cña Bé luËt nµy.

2. ViÖc ®¨ng ký giao dÞch b¶o ®¶m ®îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®¨ng ký giao dÞch b¶o ®¶m. ViÖc ®¨ng ký lµ ®iÒu kiÖn ®Ó giao dÞch b¶o ®¶m cã hiÖu lùc chØ trong trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh.

3. Trêng hîp giao dÞch b¶o ®¶m ®îc ®¨ng ký theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× giao dÞch b¶o ®¶m ®ã cã gi¸ trÞ ph¸p lý ®èi víi ngêi thø ba, kÓ tõ thêi ®iÓm ®¨ng ký.

§iÒu 324. Mét tµi s¶n dïng ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn nhiÒu nghÜa vô d©n sù

1. Mét tµi s¶n cã thÓ ®îc dïng ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn nhiÒu nghÜa vô d©n sù, nÕu cã gi¸ trÞ t¹i thêi ®iÓm x¸c lËp giao dÞch b¶o ®¶m lín h¬n tæng gi¸ trÞ çc nghÜa vô ®îc b¶o ®¶m, trõ tr-êng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

2. Trong trêng hîp mét tµi s¶n ®îc b¶o ®¶m thùc hiÖn nhiÒu nghÜa vô th× bªn b¶o ®¶m ph¶i th«ng b¸o cho bªn nhËn b¶o ®¶m sau biÕt vÒ viÖc tµi s¶n b¶o ®¶m ®ang ®îc dïng ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô kh¸c. Mçi lÇn b¶o ®¶m ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n.

86

3. Trong trêng hîp ph¶i xö lý tµi s¶n ®Ó thùc hiÖn mét nghÜa vô ®Õn h¹n th× çc nghÜa vô kh¸c tuy cha ®Õn h¹n ®Òu ®îc coi lµ ®Õn h¹n vµ tÊt c¶ çc bªn cïng nhËn b¶o ®¶m ®Òu ®îc tham gia xö lý tµi s¶n. Bªn nhËn b¶o ®¶m ®· th«ng b¸o vÒ viÖc xö lý tµi s¶n cã tr¸ch nhiÖm xö lý tµi s¶n, nÕu çc bªn cïng nhËn b¶o ®¶m kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c.

Trong trêng hîp çc bªn muèn tiÕp tôc thùc hiÖn çc nghÜa vô cha ®Õn h¹n th× cã thÓ tho¶ thuËn vÒ viÖc bªn b¶o ®¶m dïng tµi s¶n kh¸c ®Ó b¶o ®¶m viÖc thùc hiÖn çc nghÜa vô cha ®Õn h¹n.

§iÒu 325. Thø tù u tiªn thanh to¸n

Thø tù u tiªn th¸nh to¸n khi xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m ®îc x¸c ®Þnh nh sau:

1. Trong trêng hîp giao dÞch b¶o ®¶m ®îc ®¨ng ký th× viÖc x¸c ®Þnh thø tù u tiªn thanh to¸n khi xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m ®îc x¸c ®Þnh theo thø tù ®¨ng ký;

2. Trong trêng hîp mét tµi s¶n ®îc dïng ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn nhiÒu nghÜa vô d©n sù mµ cã giao dÞch b¶o ®¶m cã ®¨ng ký, cã giao dÞch b¶o ®¶m kh«ng ®¨ng ký th× giao dÞch b¶o ®¶m cã ®¨ng ký ®îc u tiªn thanh to¸n;

3. Trong trêng hîp mét tµi s¶n dïng ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn nhiÒu nghÜa vô d©n sù mµ çc giao dÞch b¶o ®¶m ®Òu kh«ng cã ®¨ng ký th× thø tù u tiªn thanh to¸n ®îc x¸c ®Þnh theo thø tù x¸c lËp giao dÞch b¶o ®¶m.

II- CÇM Cè TµI S¶N

§iÒu 326. CÇm cè tµi s¶n

CÇm cè tµi s¶n lµ viÖc mét bªn (sau ®©y gäi lµ bªn cÇm cè) giao tµi s¶n thuéc quyÒn së h÷u cña m×nh cho bªn kia (sau ®©y gäi lµ bªn nhËn cÇm cè) ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù.

§iÒu 327. H×nh thøc cÇm cè tµi s¶n

ViÖc cÇm cè tµi s¶n ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n, cã thÓ lËp thµnh v¨n b¶n riªng hoÆc ghi trong hîp ®ång chÝnh.

§iÒu 328. HiÖu lùc cña cÇm cè tµi s¶n

CÇm cè tµi s¶n cã hiÖu lùc kÓ tõ thêi ®iÓm chuyÓn giao tµi s¶n cho bªn nhËn cÇm cè.

87

§iÒu 329. Thêi h¹n cÇm cè tµi s¶n

Thêi h¹n cÇm cè tµi s¶n do çc bªn tho¶ thuËn. Trong trêng hîp kh«ng cã tho¶ thuËn th× thêi h¹n cÇm cè ®îc tÝnh cho ®Õn khi chÊm døt nghÜa vô ®îc b¶o ®¶m b»ng cÇm cè.

§iÒu 330. NghÜa vô cña bªn cÇm cè tµi s¶n

Bªn cÇm cè tµi s¶n cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Giao tµi s¶n cÇm cè cho bªn nhËn cÇm cè theo ®óng tho¶ thuËn;

2. B¸o cho bªn nhËn cÇm cè vÒ quyÒn cña ngêi thø ba ®èi víi tµi s¶n cÇm cè, nÕu cã; trong trêng hîp kh«ng th«ng b¸o th× bªn nhËn cÇm cè cã quyÒn huû hîp ®ång cÇm cè tµi s¶n vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i hoÆc duy tr× hîp ®ång vµ chÊp nhËn quyÒn cña ngêi thø ba ®èi víi tµi s¶n cÇm cè;

3. Thanh to¸n cho bªn nhËn cÇm cè chi phÝ hîp lý ®Ó b¶o qu¶n, gi÷ g×n tµi s¶n cÇm cè, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 331. QuyÒn cña bªn cÇm cè tµi s¶n

Bªn cÇm cè tµi s¶n cã çc quyÒn sau ®©y:

1. Yªu cÇu bªn nhËn cÇm cè ®×nh chØ viÖc sö dông tµi s¶n cÇm cè trong trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 3 §iÒu 333 cña Bé luËt nµy, nÕu do sö dông mµ tµi s¶n cÇm cè cã nguy c¬ bÞ mÊt gi¸ trÞ hoÆc gi¶m sót gi¸ trÞ;

2. §îc b¸n tµi s¶n cÇm cè, nÕu ®îc bªn nhËn cÇm cè ®ång ý;

3. §îc thay thÕ tµi s¶n cÇm cè b»ng mét tµi s¶n kh¸c nÕu cã tháa thuËn;

4. Yªu cÇu bªn nhËn cÇm cè gi÷ tµi s¶n cÇm cè tr¶ l¹i tµi s¶n cÇm cè khi nghÜa vô ®îc b¶o ®¶m b»ng cÇm cè chÊm døt;

5. Yªu cÇu bªn nhËn cÇm cè båi thêng thiÖt h¹i x¶y ra ®èi víi tµi s¶n cÇm cè.

§iÒu 332. NghÜa vô cña bªn nhËn cÇm cè tµi s¶n

Bªn nhËn cÇm cè tµi s¶n cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. B¶o qu¶n, gi÷ g×n tµi s¶n cÇm cè; nÕu lµm mÊt hoÆc h háng tµi s¶n cÇm cè th× ph¶i båi thêng thiÖt h¹i cho bªn cÇm cè;

2. Kh«ng ®îc b¸n, trao ®æi, tÆng cho, cho thuª, cho mîn tµi s¶n cÇm cè; kh«ng ®îc ®em tµi s¶n cÇm cè ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô kh¸c;

3. Kh«ng ®îc khai th¸c c«ng dông, hëng hoa lîi, lîi tøc tõ tµi s¶n cÇm cè, nÕu kh«ng ®îc bªn cÇm cè ®ång ý;

88

4. Tr¶ l¹i tµi s¶n cÇm cè khi nghÜa vô ®îc b¶o ®¶m b»ng cÇm cè chÊm døt hoÆc ®îc thay thÕ b»ng biÖn ph¸p b¶o ®¶m kh¸c.

§iÒu 333. QuyÒn cña bªn nhËn cÇm cè tµi s¶n

Bªn nhËn cÇm cè tµi s¶n cã çc quyÒn sau ®©y:

1. Yªu cÇu ngêi chiÕm h÷u, sö dông tr¸i ph¸p luËt tµi s¶n cÇm cè tr¶ l¹i tµi s¶n ®ã;

2. Yªu cÇu xö lý tµi s¶n cÇm cè theo ph¬ng thøc ®· tho¶ thuËn hoÆc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô;

3. §îc khai th¸c c«ng dông tµi s¶n cÇm cè vµ hëng hoa lîi, lîi tøc tõ tµi s¶n cÇm cè, nÕu cã tho¶ thuËn;

4. §îc thanh to¸n chi phÝ hîp lý b¶o qu¶n tµi s¶n cÇm cè khi tr¶ l¹i tµi s¶n cho bªn cÇm cè.

§iÒu 334. CÇm cè nhiÒu tµi s¶n

Trong trêng hîp cÇm cè nhiÒu tµi s¶n ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn mét nghÜa vô d©n sù th× mçi tµi s¶n ®îc x¸c ®Þnh b¶o ®¶m thùc hiÖn toµn bé nghÜa vô. Çc bªn còng cã thÓ tho¶ thuËn mçi tµi s¶n b¶o ®¶m thùc hiÖn mét phÇn nghÜa vô.

§iÒu 335. Huû bá viÖc cÇm cè tµi s¶n

ViÖc cÇm cè tµi s¶n cã thÓ bÞ huû bá, nÕu ®îc bªn nhËn cÇm cè ®ång ý.

§iÒu 336. Xö lý tµi s¶n cÇm cè

Trêng hîp ®· ®Õn h¹n thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù mµ bªn cã nghÜa vô kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn nghÜa vô kh«ng ®óng tho¶ thuËn th× tµi s¶n cÇm cè ®îc xö lý theo ph¬ng thøc do çc bªn ®· tho¶ thuËn hoÆc ®îc b¸n ®Êu gi¸ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô. Bªn nhËn cÇm cè ®îc u tiªn thanh to¸n tõ sè tiÒn b¸n tµi s¶n cÇm cè.

§iÒu 337. Xö lý tµi s¶n cÇm cè trong trêng hîp cã nhiÒu tµi s¶n cÇm cè

Trong trêng hîp tµi s¶n ®îc dïng ®Ó cÇm cè cã nhiÒu vËt th× bªn nhËn cÇm cè ®îc chän tµi s¶n cô thÓ ®Ó xö lý, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c. Bªn nhËn cÇm cè chØ ®îc xö lý sè tµi s¶n cÇn thiÕt t¬ng øng víi gi¸ trÞ cña nghÜa vô ®îc b¶o ®¶m; nÕu xö lý qu¸ sè tµi s¶n cÇn thiÕt vµ g©y ra thiÖt h¹i cho bªn cÇm cè th× ph¶i båi thêng thiÖt h¹i cho bªn cÇm cè.

89

§iÒu 338. Thanh to¸n tiÒn b¸n tµi s¶n cÇm cè

TiÒn b¸n tµi s¶n cÇm cè ®îc sö dông ®Ó thanh to¸n nghÜa vô cho bªn nhËn cÇm cè sau khi trõ chi phÝ b¶o qu¶n, b¸n tµi s¶n vµ çc chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c cã liªn quan ®Ó xö lý tµi s¶n cÇm cè; trong trêng hîp nghÜa vô ®îc b¶o ®¶m lµ kho¶n vay th× thanh to¸n cho bªn nhËn cÇm cè theo thø tù nî gèc, l·i, tiÒn ph¹t, tiÒn båi thêng thiÖt h¹i nÕu cã; nÕu tiÒn b¸n cßn thõa th× ph¶i tr¶ l¹i cho bªn cÇm cè; nÕu tiÒn b¸n cßn thiÕu th× bªn cÇm cè ph¶i tr¶ tiÕp phÇn cßn thiÕu ®ã.

§iÒu 339. ChÊm døt cÇm cè tµi s¶n

ViÖc cÇm cè tµi s¶n chÊm døt trong çc trêng hîp sau ®©y:

1. NghÜa vô ®îc b¶o ®¶m b»ng cÇm cè chÊm døt;

2. ViÖc cÇm cè tµi s¶n ®îc huû bá hoÆc ®îc thay thÕ b»ng biÖn ph¸p b¶o ®¶m kh¸c;

3. Tµi s¶n cÇm cè ®· ®îc xö lý;

4. Theo tho¶ thuËn cña çc bªn.

§iÒu 340. Tr¶ l¹i tµi s¶n cÇm cè

Khi viÖc cÇm cè tµi s¶n chÊm døt theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 vµ kho¶n 2 §iÒu 339 cña Bé luËt nµy th× tµi s¶n cÇm cè, giÊy tê chøng nhËn quyÒn së h÷u ®îc tr¶ l¹i cho bªn cÇm cè. Hoa lîi, lîi tøc thu ®îc tõ tµi s¶n cÇm cè còng ®îc tr¶ l¹i cho bªn cÇm cè, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 341. CÇm cè tµi s¶n t¹i cöa hµng cÇm ®å

ViÖc cÇm cè tµi s¶n t¹i cöa hµng cÇm ®å ®îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh t¹i çc ®iÒu tõ §iÒu 326 ®Õn §iÒu 340 cña Bé luËt nµy vµ çc v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c vÒ ho¹t ®éng cña cöa hµng cÇm ®å.

III- THÕ CHÊP TµI S¶N

§iÒu 342. ThÕ chÊp tµi s¶n

1. ThÕ chÊp tµi s¶n lµ viÖc mét bªn (sau ®©y gäi lµ bªn thÕ chÊp) dïng tµi s¶n thuéc së h÷u cña m×nh ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù ®èi víi bªn kia (sau ®©y gäi lµ bªn nhËn thÕ chÊp) vµ kh«ng chuyÓn giao tµi s¶n ®ã cho bªn nhËn thÕ chÊp.

Trong trêng hîp thÕ chÊp toµn bé bÊt ®éng s¶n, ®éng s¶n cã vËt phô th× vËt phô cña bÊt ®éng s¶n, ®éng s¶n ®ã còng thuéc tµi s¶n thÕ chÊp.

90

Trong trêng hîp thÕ chÊp mét phÇn bÊt ®éng s¶n, ®éng s¶n cã vËt phô th× vËt phô thuéc tµi s¶n thÕ chÊp, trõ trêng hîp çc bªn cã tho¶ thuËn kh¸c.

Tµi s¶n thÕ chÊp còng cã thÓ lµ tµi s¶n ®îc h×nh thµnh trong t¬ng lai.

2. Tµi s¶n thÕ chÊp do bªn thÕ chÊp gi÷. Çc bªn cã thÓ tháa thuËn giao cho ngêi thø ba gi÷ tµi s¶n thÕ chÊp.

3. ViÖc thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt ®îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh t¹i çc ®iÒu tõ §iÒu 715 ®Õn §iÒu 721 cña Bé luËt nµy vµ çc quy ®Þnh kh¸c cña ph¸p luËt cã liªn quan.

§iÒu 343. H×nh thøc thÕ chÊp tµi s¶n

ViÖc thÕ chÊp tµi s¶n ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n, cã thÓ lËp thµnh v¨n b¶n riªng hoÆc ghi trong hîp ®ång chÝnh. Trong trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh th× v¨n b¶n thÕ chÊp ph¶i ®îc c«ng chøng, chøng thùc hoÆc ®¨ng ký.

§iÒu 344. Thêi h¹n thÕ chÊp

Çc bªn tháa thuËn vÒ thêi h¹n thÕ chÊp tµi s¶n; nÕu kh«ng cã tháa thuËn th× viÖc thÕ chÊp cã thêi h¹n cho ®Õn khi chÊm døt nghÜa vô ®îc b¶o ®¶m b»ng thÕ chÊp.

§iÒu 345. ThÕ chÊp tµi s¶n ®ang cho thuª

Tµi s¶n ®ang cho thuª còng cã thÓ ®îc dïng ®Ó thÕ chÊp. Hoa lîi, lîi tøc thu ®îc tõ viÖc cho thuª tµi s¶n thuéc tµi s¶n thÕ chÊp, nÕu cã tho¶ thuËn hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh.

§iÒu 346. ThÕ chÊp tµi s¶n ®îc b¶o hiÓm

1. Trong trêng hîp tµi s¶n thÕ chÊp ®îc b¶o hiÓm th× kho¶n tiÒn b¶o hiÓm còng thuéc tµi s¶n thÕ chÊp.

2. Bªn nhËn thÕ chÊp ph¶i th«ng b¸o cho tæ chøc b¶o hiÓm biÕt vÒ viÖc tµi s¶n b¶o hiÓm ®ang ®îc dïng ®Ó thÕ chÊp. Tæ chøc b¶o hiÓm chi tr¶ sè tiÒn b¶o hiÓm trùc tiÕp cho bªn nhËn thÕ chÊp khi x¶y ra sù kiÖn b¶o hiÓm. Trêng hîp bªn nhËn thÕ chÊp kh«ng th«ng b¸o cho tæ chøc b¶o hiÓm biÕt vÒ viÖc tµi s¶n b¶o hiÓm ®ang ®îc dïng ®Ó thÕ chÊp th× tæ chøc b¶o hiÓm chi tr¶ b¶o hiÓm theo hîp ®ång b¶o hiÓm vµ bªn thÕ chÊp cã nghÜa vô thanh to¸n víi bªn nhËn thÕ chÊp.

§iÒu 347. ThÕ chÊp nhiÒu tµi s¶n ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn mét nghÜa vô d©n sù

Trong trêng hîp thÕ chÊp nhiÒu tµi s¶n ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn mét nghÜa vô d©n sù th× mçi tµi s¶n ®îc x¸c ®Þnh b¶o

91

®¶m thùc hiÖn toµn bé nghÜa vô. Çc bªn còng cã thÓ tho¶ thuËn mçi tµi s¶n b¶o ®¶m thùc hiÖn mét phÇn nghÜa vô.

§iÒu 348. NghÜa vô cña bªn thÕ chÊp tµi s¶n

Bªn thÕ chÊp tµi s¶n cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. B¶o qu¶n, gi÷ g×n tµi s¶n thÕ chÊp;

2. ¸p dông çc biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó kh¾c phôc, kÓ c¶ ph¶i ngõng viÖc khai th¸c c«ng dông tµi s¶n thÕ chÊp nÕu do viÖc khai th¸c ®ã mµ tµi s¶n thÕ chÊp cã nguy c¬ mÊt gi¸ trÞ hoÆc gi¶m sót gi¸ trÞ;

3. Th«ng b¸o cho bªn nhËn thÕ chÊp vÒ çc quyÒn cña ngêi thø ba ®èi víi tµi s¶n thÕ chÊp, nÕu cã; trong trêng hîp kh«ng th«ng b¸o th× bªn nhËn thÕ chÊp cã quyÒn huû hîp ®ång thÕ chÊp tµi s¶n vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i hoÆc duy tr× hîp ®ång vµ chÊp nhËn quyÒn cña ngêi thø ba ®èi víi tµi s¶n thÕ chÊp;

4. Kh«ng ®îc b¸n, trao ®æi, tÆng cho tµi s¶n thÕ chÊp, trõ trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 3 vµ kho¶n 4 §iÒu 349 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 349. QuyÒn cña bªn thÕ chÊp tµi s¶n

Bªn thÕ chÊp tµi s¶n cã çc quyÒn sau ®©y:

1. §îc khai th¸c c«ng dông, hëng hoa lîi, lîi tøc tõ tµi s¶n, trõ trêng hîp hoa lîi, lîi tøc còng thuéc tµi s¶n thÕ chÊp theo tho¶ thuËn;

2. §îc ®Çu t ®Ó lµm t¨ng gi¸ trÞ cña tµi s¶n thÕ chÊp;

3. §îc b¸n, thay thÕ tµi s¶n thÕ chÊp, nÕu tµi s¶n ®ã lµ hµng ho¸ lu©n chuyÓn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh.

Trong trêng hîp b¸n tµi s¶n thÕ chÊp lµ hµng ho¸ lu©n chuyÓn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh th× quyÒn yªu cÇu bªn mua thanh to¸n tiÒn, sè tiÒn thu ®îc hoÆc tµi s¶n h×nh thµnh tõ sè tiÒn thu ®îc trë thµnh tµi s¶n thÕ chÊp thay thÕ cho sè tµi s¶n ®· b¸n.

4. §îc b¸n, trao ®æi, tÆng cho tµi s¶n thÕ chÊp kh«ng ph¶i lµ hµng hãa lu©n chuyÓn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh, nÕu ®îc bªn nhËn thÕ chÊp ®ång ý.

5. §îc cho thuª, cho mîn tµi s¶n thÕ chÊp nhng ph¶i th«ng b¸o cho bªn thuª, bªn mîn biÕt vÒ viÖc tµi s¶n cho thuª, cho mîn ®ang ®îc dïng ®Ó thÕ chÊp vµ ph¶i th«ng b¸o cho bªn nhËn thÕ chÊp biÕt;

6. NhËn l¹i tµi s¶n thÕ chÊp do ngêi thø ba gi÷, khi nghÜa vô

92

®îc b¶o ®¶m b»ng thÕ chÊp chÊm døt hoÆc ®îc thay thÕ b»ng biÖn ph¸p b¶o ®¶m kh¸c.

§iÒu 350. NghÜa vô cña bªn nhËn thÕ chÊp tµi s¶n

Bªn nhËn thÕ chÊp tµi s¶n cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Trong trêng hîp çc bªn tháa thuËn bªn nhËn thÕ chÊp gi÷ giÊy tê vÒ tµi s¶n thÕ chÊp th× khi chÊm døt thÕ chÊp ph¶i hoµn tr¶ cho bªn thÕ chÊp giÊy tê vÒ tµi s¶n thÕ chÊp;

2. Yªu cÇu c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn ®¨ng ký giao dÞch b¶o ®¶m xo¸ ®¨ng ký trong çc trêng hîp quy ®Þnh t¹i çc ®iÒu 355, 356 vµ 357 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 351. QuyÒn cña bªn nhËn thÕ chÊp tµi s¶n

Bªn nhËn thÕ chÊp tµi s¶n cã çc quyÒn sau ®©y:

1. Yªu cÇu bªn thuª, bªn mîn tµi s¶n thÕ chÊp trong trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 5 §iÒu 349 cña Bé luËt nµy ph¶i chÊm døt viÖc sö dông tµi s¶n thÕ chÊp, nÕu viÖc sö dông lµm mÊt gi¸ trÞ hoÆc gi¶m sót gi¸ trÞ cña tµi s¶n ®ã;

2. §îc xem xÐt, kiÓm tra trùc tiÕp tµi s¶n thÕ chÊp, nhng kh«ng ®îc c¶n trë hoÆc g©y khã kh¨n cho viÖc sö dông, khai th¸c tµi s¶n thÕ chÊp;

3. Yªu cÇu bªn thÕ chÊp ph¶i cung cÊp th«ng tin vÒ thùc tr¹ng tµi s¶n thÕ chÊp;

4. Yªu cÇu bªn thÕ chÊp ¸p dông çc biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó b¶o toµn tµi s¶n, gi¸ trÞ tµi s¶n trong trêng hîp cã nguy c¬ lµm mÊt gi¸ trÞ hoÆc gi¶m sót gi¸ trÞ cña tµi s¶n do viÖc khai th¸c, sö dông;

5. Yªu cÇu bªn thÕ chÊp hoÆc ngêi thø ba gi÷ tµi s¶n thÕ chÊp giao tµi s¶n ®ã cho m×nh ®Ó xö lý trong trêng hîp ®Õn h¹n thùc hiÖn nghÜa vô mµ bªn cã nghÜa vô kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®óng nghÜa vô;

6. Gi¸m s¸t, kiÓm tra qu¸ tr×nh h×nh thµnh tµi s¶n trong tr-êng hîp nhËn thÕ chÊp b»ng tµi s¶n h×nh thµnh trong t¬ng lai;

7. Yªu cÇu xö lý tµi s¶n thÕ chÊp theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 355 hoÆc kho¶n 3 §iÒu 324 cña Bé luËt nµy vµ ®îc u tiªn thanh to¸n.

§iÒu 352. NghÜa vô cña ngêi thø ba gi÷ tµi s¶n thÕ chÊp

Ngêi thø ba gi÷ tµi s¶n thÕ chÊp cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. B¶o qu¶n, gi÷ g×n tµi s¶n thÕ chÊp; nÕu lµm mÊt tµi s¶n thÕ chÊp, lµm mÊt gi¸ trÞ hoÆc gi¶m sót gi¸ trÞ cña tµi s¶n thÕ

93

chÊp th× ph¶i båi thêng;

2. Kh«ng ®îc tiÕp tôc khai th¸c c«ng dông tµi s¶n thÕ chÊp, trong trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 353 cña Bé luËt nµy, nÕu viÖc tiÕp tôc khai th¸c cã nguy c¬ lµm mÊt gi¸ trÞ hoÆc gi¶m sót gi¸ trÞ cña tµi s¶n thÕ chÊp;

3. Giao l¹i tµi s¶n thÕ chÊp cho bªn nhËn thÕ chÊp hoÆc bªn thÕ chÊp theo tho¶ thuËn.

§iÒu 353. QuyÒn cña ngêi thø ba gi÷ tµi s¶n thÕ chÊp

Ngêi thø ba gi÷ tµi s¶n thÕ chÊp cã çc quyÒn sau ®©y:

1. §îc khai th¸c c«ng dông tµi s¶n thÕ chÊp, hëng hoa lîi, lîi tøc tõ tµi s¶n thÕ chÊp, nÕu cã tho¶ thuËn;

2. §îc tr¶ thï lao vµ ®îc thanh to¸n chi phÝ b¶o qu¶n, gi÷ g×n tµi s¶n thÕ chÊp, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 354. Thay thÕ vµ söa ch÷a tµi s¶n thÕ chÊp

1. Bªn thÕ chÊp chØ ®îc thay thÕ tµi s¶n thÕ chÊp khi cã sù ®ång ý cña bªn nhËn thÕ chÊp, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c, trõ trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 3 §iÒu 349 cña Bé luËt nµy.

2. Trong trêng hîp thÕ chÊp kho hµng th× bªn thÕ chÊp cã thÓ thay thÕ hµng hãa trong kho, nhng ph¶i b¶o ®¶m gi¸ trÞ cña hµng hãa trong kho ®óng nh tháa thuËn.

3. Khi tµi s¶n thÕ chÊp bÞ h háng th× bªn thÕ chÊp trong mét thêi gian hîp lý ph¶i söa ch÷a tµi s¶n thÕ chÊp hoÆc thay thÕ b»ng tµi s¶n kh¸c cã gi¸ trÞ t¬ng ®¬ng, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 355. Xö lý tµi s¶n thÕ chÊp

Trong trêng hîp ®· ®Õn h¹n thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù mµ bªn cã nghÜa vô kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®óng nghÜa vô th× viÖc xö lý tµi s¶n thÕ chÊp ®îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 336 vµ §iÒu 338 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 356. Huû bá viÖc thÕ chÊp tµi s¶n

ViÖc thÕ chÊp tµi s¶n cã thÓ bÞ huû bá nÕu ®îc bªn nhËn thÕ chÊp ®ång ý, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 357. ChÊm døt thÕ chÊp tµi s¶n

ViÖc thÕ chÊp tµi s¶n chÊm døt trong çc trêng hîp sau ®©y:

1. NghÜa vô ®îc b¶o ®¶m b»ng thÕ chÊp chÊm døt;

2. ViÖc thÕ chÊp tµi s¶n ®îc huû bá hoÆc ®îc thay thÕ b»ng

94

biÖn ph¸p b¶o ®¶m kh¸c;

3. Tµi s¶n thÕ chÊp ®· ®îc xö lý;


IV- §ÆT CäC

§iÒu 358. §Æt cäc

1. §Æt cäc lµ viÖc mét bªn giao cho bªn kia mét kho¶n tiÒn hoÆc kim khÝ quÝ, ®¸ quý hoÆc vËt cã gi¸ trÞ kh¸c (sau ®©y gäi lµ tµi s¶n ®Æt cäc) trong mét thêi h¹n ®Ó b¶o ®¶m giao kÕt hoÆc thùc hiÖn hîp ®ång d©n sù.

ViÖc ®Æt cäc ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n.

2. Trong trêng hîp hîp ®ång d©n sù ®îc giao kÕt, thùc hiÖn th× tµi s¶n ®Æt cäc ®îc tr¶ l¹i cho bªn ®Æt cäc hoÆc ®îc trõ ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ tiÒn; nÕu bªn ®Æt cäc tõ chèi viÖc giao kÕt, thùc hiÖn hîp ®ång d©n sù th× tµi s¶n ®Æt cäc thuéc vÒ bªn nhËn ®Æt cäc; nÕu bªn nhËn ®Æt cäc tõ chèi viÖc giao kÕt, thùc hiÖn hîp ®ång d©n sù th× ph¶i tr¶ cho bªn ®Æt cäc tµi s¶n ®Æt cäc vµ mét kho¶n tiÒn t¬ng ®¬ng gi¸ trÞ tµi s¶n ®Æt cäc, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

V- Ký CîC

§iÒu 359. Ký cîc

1. Ký cîc lµ viÖc bªn thuª tµi s¶n lµ ®éng s¶n giao cho bªn cho thuª mét kho¶n tiÒn hoÆc kim khÝ quÝ, ®¸ quÝ hoÆc vËt cã gi¸ trÞ kh¸c (sau ®©y gäi lµ tµi s¶n ký cîc) trong mét thêi h¹n ®Ó b¶o ®¶m viÖc tr¶ l¹i tµi s¶n thuª.

2. Trong trêng hîp tµi s¶n thuª ®îc tr¶ l¹i th× bªn thuª ®îc nhËn l¹i tµi s¶n ký cîc sau khi trõ tiÒn thuª; nÕu bªn thuª kh«ng tr¶ l¹i tµi s¶n thuª th× bªn cho thuª cã quyÒn ®ßi l¹i tµi s¶n thuª; nÕu tµi s¶n thuª kh«ng cßn ®Ó tr¶ l¹i th× tµi s¶n ký cîc thuéc vÒ bªn cho thuª.

VI- Ký QUü

§iÒu 360. Ký quü

1. Ký quü lµ viÖc bªn cã nghÜa vô göi mét kho¶n tiÒn hoÆc kim khÝ quÝ, ®¸ quÝ hoÆc giÊy tê cã gi¸ kh¸c vµo tµi kho¶n phong to¶ t¹i mét ng©n hµng ®Ó b¶o ®¶m viÖc thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù.

95

2. Trong trêng hîp bªn cã nghÜa vô kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®óng nghÜa vô th× bªn cã quyÒn ®îc ng©n hµng n¬i ký quü thanh to¸n, båi thêng thiÖt h¹i do bªn cã nghÜa vô g©y ra, sau khi trõ chi phÝ dÞch vô ng©n hµng.

3. Thñ tôc göi vµ thanh to¸n do ph¸p luËt vÒ ng©n hµng quy ®Þnh.

VII- B¶O L·NH

§iÒu 361. B¶o l·nh

B¶o l·nh lµ viÖc ngêi thø ba (say ®©y gäi lµ bªn b¶o l·nh) cam kÕt víi bªn cã quyÒn (sau ®©y gäi lµ bªn nhËn b¶o l·nh) sÏ thùc hiÖn nghÜa vô thay cho bªn cã nghÜa vô (sau ®©y gäi lµ bªn ®îc b¶o l·nh), nÕu khi ®Õn thêi h¹n mµ bªn ®îc b¶o l·nh kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®óng nghÜa vô. Çc bªn còng cã thÓ tho¶ thuËn vÒ viÖc bªn b¶o l·nh chØ ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô khi bªn ®îc b¶o l·nh kh«ng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh.

§iÒu 362. H×nh thøc b¶o l·nh

ViÖc b¶o l·nh ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n, cã thÓ lËp thµnh v¨n b¶n riªng hoÆc ghi trong hîp ®ång chÝnh. Trong trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh th× v¨n b¶n b¶o l·nh ph¶i ®îc c«ng chøng hoÆc chøng thùc.

§iÒu 363. Ph¹m vi b¶o l·nh

Bªn b¶o l·nh cã thÓ cam kÕt b¶o l·nh mét phÇn hoÆc toµn bé nghÜa vô cho bªn ®îc b¶o l·nh.

NghÜa vô b¶o l·nh bao gåm c¶ tiÒn l·i trªn nî gèc, tiÒn ph¹t, tiÒn båi thêng thiÖt h¹i, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 364. Thï lao

Bªn b¶o l·nh ®îc hëng thï lao nÕu bªn b¶o l·nh vµ bªn ®îc b¶o l·nh cã tho¶ thuËn.

§iÒu 365. NhiÒu ngêi cïng b¶o l·nh

Khi nhiÒu ngêi cïng b¶o l·nh mét nghÜa vô th× hä ph¶i liªn ®íi thùc hiÖn viÖc b¶o l·nh, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh b¶o l·nh theo çc phÇn ®éc lËp; bªn cã quyÒn cã thÓ yªu cÇu bÊt cø ai trong sè nh÷ng ngêi b¶o l·nh liªn ®íi ph¶i thùc hiÖn toµn bé nghÜa vô.

Khi mét ngêi trong sè nh÷ng ngêi b¶o l·nh liªn ®íi ®· thùc hiÖn toµn bé nghÜa vô thay cho bªn ®îc b¶o l·nh th× cã quyÒn

96

yªu cÇu nh÷ng ngêi b¶o l·nh cßn l¹i ph¶i thùc hiÖn phÇn nghÜa vô cña hä ®èi víi m×nh.

§iÒu 366. Quan hÖ gi÷a bªn b¶o l·nh víi bªn nhËn b¶o l·nh

1. Bªn nhËn b¶o l·nh kh«ng ®îc yªu cÇu bªn b¶o l·nh thùc hiÖn nghÜa vô thay cho bªn ®îc b¶o l·nh khi nghÜa vô cha ®Õn h¹n.

2. Bªn b¶o l·nh kh«ng ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô b¶o l·nh trong trêng hîp bªn nhËn b¶o l·nh cã thÓ bï trõ nghÜa vô víi bªn ®îc b¶o l·nh.

§iÒu 367. QuyÒn yªu cÇu cña bªn b¶o l·nh

Khi bªn b¶o l·nh ®· hoµn thµnh nghÜa vô th× cã quyÒn yªu cÇu bªn ®îc b¶o l·nh thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi m×nh trong ph¹m vi b¶o l·nh, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 368. MiÔn viÖc thùc hiÖn nghÜa vô b¶o l·nh

1. Trong trêng hîp bªn nhËn b¶o l·nh miÔn viÖc thùc hiÖn nghÜa vô cho bªn b¶o l·nh th× bªn ®îc b¶o l·nh vÉn ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi bªn nhËn b¶o l·nh, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh ph¶i liªn ®íi thùc hiÖn nghÜa vô b¶o l·nh.

2. Trong trêng hîp chØ mét ngêi trong sè nhiÒu ngêi cïng nhËn b¶o l·nh liªn ®íi ®îc miÔn viÖc thùc hiÖn phÇn nghÜa vô b¶o l·nh cña m×nh th× nh÷ng ngêi kh¸c vÉn ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô b¶o l·nh cña hä.

§iÒu 369. Xö lý tµi s¶n cña bªn b¶o l·nh

Trong trêng hîp ®· ®Õn h¹n thùc hiÖn nghÜa vô thay cho bªn ®îc b¶o l·nh, mµ bªn b¶o l·nh kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®óng nghÜa vô th× bªn b¶o l·nh ph¶i ®a tµi s¶n thuéc së h÷u cña m×nh ®Ó thanh to¸n cho bªn nhËn b¶o l·nh.

§iÒu 370. Huû bá viÖc b¶o l·nh

ViÖc b¶o l·nh cã thÓ ®îc huû bá nÕu ®îc bªn nhËn b¶o l·nh ®ång ý, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 371. ChÊm døt viÖc b¶o l·nh

ViÖc b¶o l·nh chÊm døt trong çc trêng hîp sau ®©y:

1. NghÜa vô ®îc b¶o ®¶m b»ng b¶o l·nh chÊm døt;

2. ViÖc b¶o l·nh ®îc huû bá hoÆc ®îc thay thÕ b»ng biÖn ph¸p b¶o ®¶m kh¸c;

97

3. Bªn b¶o l·nh ®· thùc hiÖn nghÜa vô b¶o l·nh;


VIII- TÝn chÊp

§iÒu 372. B¶o ®¶m b»ng tÝn chÊp cña tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi

Tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi t¹i c¬ së cã thÓ b¶o ®¶m b»ng tÝn chÊp cho ç nh©n, hé gia ®×nh nghÌo vay mét kho¶n tiÒn t¹i ng©n hµng hoÆc tæ chøc tÝn dông kh¸c ®Ó s¶n xuÊt, kinh doanh, lµm dÞch vô theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ.

§iÒu 373. H×nh thøc b¶o ®¶m b»ng tÝn chÊp

ViÖc cho vay cã b¶o ®¶m b»ng tÝn chÊp ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n cã ghi râ sè tiÒn vay, môc ®Ých vay, thêi h¹n vay, l·i suÊt, quyÒn, nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm cña ngêi vay, ng©n hµng, tæ chøc tÝn dông cho vay vµ tæ chøc b¶o ®¶m.

Môc 6

CHÊM DøT NGHÜA Vô d©n sù

§iÒu 374. C¨n cø chÊm døt nghÜa vô d©n sù

NghÜa vô d©n sù chÊm døt trong çc trêng hîp sau ®©y:

1. NghÜa vô ®îc hoµn thµnh;

2. Theo tho¶ thuËn cña çc bªn;

3. Bªn cã quyÒn miÔn viÖc thùc hiÖn nghÜa vô;

4. NghÜa vô ®îc thay thÕ b»ng nghÜa vô d©n sù kh¸c;

5. NghÜa vô ®îc bï trõ;

6. Bªn cã quyÒn vµ bªn cã nghÜa vô hoµ nhËp lµm mét;

7. Thêi hiÖu miÔn trõ nghÜa vô d©n sù ®· hÕt;

8. Bªn cã nghÜa vô lµ ç nh©n chÕt hoÆc lµ ph¸p nh©n, chñ thÓ kh¸c chÊm døt mµ nghÜa vô ph¶i do chÝnh ç nh©n, ph¸p nh©n, chñ thÓ ®ã thùc hiÖn;

9. Bªn cã quyÒn lµ ç nh©n chÕt mµ quyÒn yªu cÇu kh«ng thuéc di s¶n thõa kÕ hoÆc lµ ph¸p nh©n, chñ thÓ kh¸c chÊm døt mµ quyÒn yªu cÇu kh«ng ®îc chuyÓn giao cho ph¸p nh©n, chñ thÓ kh¸c;

10. VËt ®Æc ®Þnh lµ ®èi tîng cña nghÜa vô d©n sù kh«ng cßn vµ ®îc thay thÕ b»ng nghÜa vô kh¸c;


98

§iÒu 375. Hoµn thµnh nghÜa vô d©n sù

NghÜa vô d©n sù ®îc hoµn thµnh khi bªn cã nghÜa vô ®· thùc hiÖn toµn bé hoÆc mét phÇn nghÜa vô nhng phÇn cßn l¹i ®îc bªn cã quyÒn miÔn cho viÖc thùc hiÖn tiÕp.

§iÒu 376. Hoµn thµnh nghÜa vô d©n sù trong trêng hîp bªn cã quyÒn chËm tiÕp nhËn ®èi tîng cña nghÜa vô

1. Khi bªn cã quyÒn chËm tiÕp nhËn ®èi tîng cña nghÜa vô lµ vËt th× bªn cã nghÜa vô ph¶i b¶o qu¶n, gi÷ g×n vËt hoÆc cã thÓ göi t¹i n¬i nhËn göi gi÷ vµ ph¶i b¸o ngay cho bªn cã quyÒn. Bªn chËm tiÕp nhËn ph¶i chÞu rñi ro vµ mäi chi phÝ vÒ göi gi÷.

NghÜa vô giao vËt hoµn thµnh t¹i thêi ®iÓm vËt ®· ®îc göi gi÷ b¶o ®¶m sè lîng, chÊt lîng vµ çc ®iÒu kiÖn kh¸c mµ çc bªn ®· tho¶ thuËn.

2. Trong trêng hîp ®èi tîng cña nghÜa vô lµ tiÒn hoÆc giÊy tê cã gi¸ th× khi bªn cã quyÒn chËm tiÕp nhËn ®èi tîng cña nghÜa vô, ngêi cã nghÜa vô còng cã thÓ göi t¹i n¬i nhËn göi gi÷ vµ ph¶i b¸o ngay cho bªn cã quyÒn; nghÜa vô ®îc xem lµ ®· hoµn thµnh kÓ tõ thêi ®iÓm göi gi÷.

§iÒu 377. ChÊm døt nghÜa vô d©n sù theo tho¶ thuËn

Çc bªn cã thÓ tho¶ thuËn chÊm døt nghÜa vô d©n sù bÊt cø lóc nµo, nhng kh«ng ®îc g©y thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých cña Nhµ níc, lîi Ých c«ng céng, quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi kh¸c.

§iÒu 378. ChÊm døt nghÜa vô d©n sù do ®îc miÔn thùc hiÖn nghÜa vô

1. NghÜa vô d©n sù chÊm døt khi bªn cã quyÒn miÔn viÖc thùc hiÖn nghÜa vô cho bªn cã nghÜa vô, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

2. Khi nghÜa vô d©n sù cã biÖn ph¸p b¶o ®¶m ®îc miÔn th× viÖc b¶o ®¶m còng chÊm døt.

§iÒu 379. ChÊm døt nghÜa vô d©n sù do ®îc thay thÕ b»ng nghÜa vô d©n sù kh¸c

1. Trong trêng hîp çc bªn tho¶ thuËn thay thÕ nghÜa vô d©n sù ban ®Çu b»ng nghÜa vô d©n sù kh¸c th× nghÜa vô ban ®Çu chÊm døt.

2. NghÜa vô d©n sù còng chÊm døt, nÕu bªn cã quyÒn ®· tiÕp nhËn tµi s¶n hoÆc c«ng viÖc kh¸c thay thÕ cho tµi s¶n hoÆc c«ng viÖc ®· tho¶ thuËn tríc.

99

3. Trong trêng hîp nghÜa vô d©n sù lµ nghÜa vô cÊp dìng, båi thêng thiÖt h¹i do x©m ph¹m tÝnh m¹ng, søc khoÎ, danh dù, nh©n phÈm, uy tÝn vµ çc nghÜa vô kh¸c g¾n liÒn víi nh©n th©n kh«ng thÓ chuyÓn cho ngêi kh¸c ®îc th× kh«ng ®îc thay thÕ b»ng nghÜa vô kh¸c.

§iÒu 380. ChÊm døt nghÜa vô d©n sù do bï trõ nghÜa vô

1. Trong trêng hîp çc bªn cïng cã nghÜa vô vÒ tµi s¶n cïng lo¹i ®èi víi nhau th× khi cïng ®Õn h¹n hä kh«ng ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi nhau vµ nghÜa vô ®îc xem lµ chÊm døt, trõ tr-êng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

2. Trong trêng hîp gi¸ trÞ cña tµi s¶n hoÆc c«ng viÖc kh«ng t¬ng ®¬ng víi nhau th× çc bªn thanh to¸n cho nhau phÇn gi¸ trÞ chªnh lÖch.

3. Nh÷ng vËt ®îc ®Þnh gi¸ thµnh tiÒn còng cã thÓ bï trõ víi nghÜa vô tr¶ tiÒn.

§iÒu 381. Nh÷ng trêng hîp kh«ng ®îc bï trõ nghÜa vô d©n sù

NghÜa vô d©n sù kh«ng ®îc bï trõ trong çc trêng hîp sau ®©y:

1. NghÜa vô ®ang cã tranh chÊp;

2. NghÜa vô båi thêng thiÖt h¹i do x©m ph¹m tÝnh m¹ng, søc khoÎ, danh dù, nh©n phÈm, uy tÝn;

3. NghÜa vô cÊp dìng;

4. Çc nghÜa vô kh¸c do ph¸p luËt quy ®Þnh.

§iÒu 382. ChÊm døt nghÜa vô d©n sù do hoµ nhËp bªn cã nghÜa vô vµ bªn cã quyÒn

Khi bªn cã nghÜa vô l¹i trë thµnh bªn cã quyÒn ®èi víi chÝnh nghÜa vô ®ã th× nghÜa vô d©n sù chÊm døt.

§iÒu 383. ChÊm døt nghÜa vô d©n sù do hÕt thêi hiÖu miÔn trõ nghÜa vô d©n sù

Khi thêi hiÖu miÔn trõ nghÜa vô d©n sù ®· hÕt th× nghÜa vô chÊm døt.

§iÒu 384. ChÊm døt nghÜa vô d©n sù khi bªn cã nghÜa vô lµ ç nh©n chÕt hoÆc lµ ph¸p nh©n, chñ thÓ kh¸c chÊm døt

Khi çc bªn cã tho¶ thuËn hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh vÒ

100

viÖc nghÜa vô ph¶i do chÝnh bªn cã nghÜa vô thùc hiÖn mµ ç nh©n chÕt hoÆc ph¸p nh©n, chñ thÓ kh¸c chÊm døt th× nghÜa vô còng chÊm døt.

§iÒu 385. ChÊm døt nghÜa vô d©n sù khi bªn cã quyÒn lµ ç nh©n chÕt hoÆc lµ ph¸p nh©n, chñ thÓ kh¸c chÊm døt

Khi çc bªn cã tho¶ thuËn hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh vÒ viÖc nghÜa vô ®îc thùc hiÖn chØ dµnh cho ç nh©n hoÆc ph¸p nh©n, chñ thÓ kh¸c lµ bªn cã quyÒn mµ ç nh©n chÕt hoÆc ph¸p nh©n, chñ thÓ kh¸c chÊm døt th× nghÜa vô còng chÊm døt.

§iÒu 386. ChÊm døt nghÜa vô d©n sù khi vËt ®Æc ®Þnh kh«ng cßn

NghÜa vô giao vËt chÊm døt trong trêng hîp vËt ph¶i giao lµ vËt ®Æc ®Þnh kh«ng cßn.

Çc bªn cã thÓ tho¶ thuËn thay thÕ vËt kh¸c hoÆc båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 387. ChÊm døt nghÜa vô d©n sù trong trêng hîp ph¸ s¶n

Trong trêng hîp ph¸ s¶n th× nghÜa vô d©n sù chÊm døt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ph¸ s¶n.

Môc 7

HîP ®åNG d©n sù

I- GIAO KÕT HîP ®åNG d©n sù

§iÒu 388. Kh¸i niÖm hîp ®ång d©n sù

Hîp ®ång d©n sù lµ sù tho¶ thuËn gi÷a çc bªn vÒ viÖc x¸c lËp, thay ®æi hoÆc chÊm døt quyÒn, nghÜa vô d©n sù.

§iÒu 389. Nguyªn t¾c giao kÕt hîp ®ång d©n sù

ViÖc giao kÕt hîp ®ång d©n sù ph¶i tu©n theo çc nguyªn t¾c sau ®©y:

1. Tù do giao kÕt hîp ®ång nhng kh«ng ®îc tr¸i ph¸p luËt, ®¹o ®øc x· héi;

2. Tù nguyÖn, b×nh ®¼ng, thiÖn chÝ, hîp t¸c, trung thùc vµ ngay th¼ng.

§iÒu 390. §Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång

1. §Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång lµ viÖc thÓ hiÖn râ ý ®Þnh

101

giao kÕt hîp ®ång vµ chÞu sù rµng buéc vÒ ®Ò nghÞ nµy cña bªn ®Ò nghÞ ®èi víi bªn ®· ®îc x¸c ®Þnh cô thÓ.

2. Trong trêng hîp ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång cã nªu râ thêi h¹n tr¶ lêi, nÕu bªn ®Ò nghÞ l¹i giao kÕt hîp ®ång víi ngêi thø ba trong thêi h¹n chê bªn ®îc ®Ò nghÞ tr¶ lêi th× ph¶i båi thêng thiÖt h¹i cho bªn ®îc ®Ò nghÞ mµ kh«ng ®îc giao kÕt hîp ®ång nÕu cã thiÖt h¹i ph¸t sinh.

§iÒu 391. Thêi ®iÓm ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång cã hiÖu lùc

1. Thêi ®iÓm ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång cã hiÖu lùc ®îc x¸c ®Þnh nh sau:

a) Do bªn ®Ò nghÞ Ên ®Þnh;

b) NÕu bªn ®Ò nghÞ kh«ng Ên ®Þnh th× ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång cã hiÖu lùc kÓ tõ khi bªn ®îc ®Ò nghÞ nhËn ®îc ®Ò nghÞ ®ã.

2. Çc trêng hîp sau ®©y ®îc coi lµ ®· nhËn ®îc ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång:

a) §Ò nghÞ ®îc chuyÓn ®Õn n¬i c tró, nÕu bªn ®îc ®Ò nghÞ lµ ç nh©n; ®îc chuyÓn ®Õn trô së, nÕu bªn ®îc ®Ò nghÞ lµ ph¸p nh©n;

b) §Ò nghÞ ®îc ®a vµo hÖ thèng th«ng tin chÝnh thøc cña bªn ®îc ®Ò nghÞ;

c) Khi bªn ®îc ®Ò nghÞ biÕt ®îc ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång th«ng qua çc ph¬ng thøc kh¸c.

§iÒu 392. Thay ®æi, rót l¹i ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång

1. Bªn ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång cã thÓ thay ®æi, rót l¹i ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång trong çc trêng hîp sau ®©y:

a) NÕu bªn ®îc ®Ò nghÞ nhËn ®îc th«ng b¸o vÒ viÖc thay ®æi hoÆc rót l¹i ®Ò nghÞ tríc hoÆc cïng víi thêi ®iÓm nhËn ®îc ®Ò nghÞ;

b) §iÒu kiÖn thay ®æi hoÆc rót l¹i ®Ò nghÞ ph¸t sinh trong trêng hîp bªn ®Ò nghÞ cã nªu râ vÒ viÖc ®îc thay ®æi hoÆc rót l¹i ®Ò nghÞ khi ®iÒu kiÖn ®ã ph¸t sinh.

2. Khi bªn ®Ò nghÞ thay ®æi néi dung cña ®Ò nghÞ th× ®Ò nghÞ ®ã ®îc coi lµ ®Ò nghÞ míi.

§iÒu 393. Huû bá ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång

Trong trêng hîp bªn ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång thùc hiÖn

102

quyÒn huû bá ®Ò nghÞ do ®· nªu râ quyÒn nµy trong ®Ò nghÞ th× ph¶i th«ng b¸o cho bªn ®îc ®Ò nghÞ vµ th«ng b¸o nµy chØ cã hiÖu lùc khi bªn ®îc ®Ò nghÞ nhËn ®îc th«ng b¸o tríc khi bªn ®îc ®Ò nghÞ tr¶ lêi chÊp nhËn ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång.

§iÒu 394. ChÊm døt ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång

§Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång chÊm døt trong çc trêng hîp sau ®©y:

1. Bªn nhËn ®îc ®Ò nghÞ tr¶ lêi kh«ng chÊp nhËn;

2. HÕt thêi h¹n tr¶ lêi chÊp nhËn;

3. Khi th«ng b¸o vÒ viÖc thay ®æi hoÆc rót l¹i ®Ò nghÞ cã hiÖu lùc;

4. Khi th«ng b¸o vÒ viÖc huû bá ®Ò nghÞ cã hiÖu lùc;

5. Theo tho¶ thuËn cña bªn ®Ò nghÞ vµ bªn nhËn ®îc ®Ò nghÞ trong thêi h¹n chê bªn ®îc ®Ò nghÞ tr¶ lêi.

§iÒu 395. Söa ®æi ®Ò nghÞ do bªn ®îc ®Ò nghÞ ®Ò xuÊt

Khi bªn ®îc ®Ò nghÞ ®· chÊp nhËn giao kÕt hîp ®ång, nhng cã nªu ®iÒu kiÖn hoÆc söa ®æi ®Ò nghÞ th× coi nh ngêi nµy ®· ®a ra ®Ò nghÞ míi.

§iÒu 396. ChÊp nhËn ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång

ChÊp nhËn ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång lµ sù tr¶ lêi cña bªn ®îc ®Ò nghÞ ®èi víi bªn ®Ò nghÞ vÒ viÖc chÊp nhËn toµn bé néi dung cña ®Ò nghÞ.

§iÒu 397. Thêi h¹n tr¶ lêi chÊp nhËn giao kÕt hîp ®ång

1. Khi bªn ®Ò nghÞ cã Ên ®Þnh thêi h¹n tr¶ lêi th× viÖc tr¶ lêi chÊp nhËn chØ cã hiÖu lùc khi ®îc thùc hiÖn trong thêi h¹n ®ã; nÕu bªn ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång nhËn ®îc tr¶ lêi khi ®· hÕt thêi h¹n tr¶ lêi th× chÊp nhËn nµy ®îc coi lµ ®Ò nghÞ míi cña bªn chËm tr¶ lêi.

Trong trêng hîp th«ng b¸o chÊp nhËn giao kÕt hîp ®ång ®Õn chËm v× lý do kh¸ch quan mµ bªn ®Ò nghÞ biÕt hoÆc ph¶i biÕt vÒ lý do kh¸ch quan nµy th× th«ng b¸o chÊp nhËn giao kÕt hîp ®ång vÉn cã hiÖu lùc, trõ trêng hîp bªn ®Ò nghÞ tr¶ lêi ngay kh«ng ®ång ý víi chÊp nhËn ®ã cña bªn ®îc ®Ò nghÞ.

2. Khi çc bªn trùc tiÕp giao tiÕp víi nhau, kÓ c¶ trong trêng hîp qua ®iÖn tho¹i hoÆc qua çc ph¬ng tiÖn kh¸c th× bªn ®îc ®Ò nghÞ ph¶i tr¶ lêi ngay cã chÊp nhËn hoÆc kh«ng chÊp nhËn,

103

trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn vÒ thêi h¹n tr¶ lêi.

§iÒu 398. Trêng hîp bªn ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång chÕt hoÆc mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù

Trong trêng hîp bªn ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång chÕt hoÆc mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù sau khi bªn ®îc ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång tr¶ lêi chÊp nhËn giao kÕt hîp ®ång th× ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång vÉn cã gi¸ trÞ.

§iÒu 399. Trêng hîp bªn ®îc ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång chÕt hoÆc mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù

Trong trêng hîp bªn ®îc ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång chÕt hoÆc mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù sau khi tr¶ lêi chÊp nhËn giao kÕt hîp ®ång th× viÖc tr¶ lêi chÊp nhËn giao kÕt hîp ®ång vÉn cã gi¸ trÞ.

§iÒu 400. Rót l¹i th«ng b¸o chÊp nhËn giao kÕt hîp ®ång

Bªn ®îc ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång cã thÓ rót l¹i th«ng b¸o chÊp nhËn giao kÕt hîp ®ång, nÕu th«ng b¸o nµy ®Õn tríc hoÆc cïng víi thêi ®iÓm bªn ®Ò nghÞ nhËn ®îc tr¶ lêi chÊp nhËn giao kÕt hîp ®ång.

§iÒu 401. H×nh thøc hîp ®ång d©n sù

1. Hîp ®ång d©n sù cã thÓ ®îc giao kÕt b»ng lêi nãi, b»ng v¨n b¶n hoÆc b»ng hµnh vi cô thÓ, khi ph¸p luËt kh«ng quy ®Þnh lo¹i hîp ®ång ®ã ph¶i ®îc giao kÕt b»ng mét h×nh thøc nhÊt ®Þnh.

2. Trong trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh hîp ®ång ph¶i ®îc thÓ hiÖn b»ng v¨n b¶n cã c«ng chøng hoÆc chøng thùc, ph¶i ®¨ng ký hoÆc xin phÐp th× ph¶i tu©n theo çc quy ®Þnh ®ã.

Hîp ®ång kh«ng bÞ v« hiÖu trong trêng hîp cã vi ph¹m vÒ h×nh thøc, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 402. Néi dung cña hîp ®ång d©n sù

Tuú theo tõng lo¹i hîp ®ång, çc bªn cã thÓ tho¶ thuËn vÒ nh÷ng néi dung sau ®©y:

1. §èi tîng cña hîp ®ång lµ tµi s¶n ph¶i giao, c«ng viÖc ph¶i lµm hoÆc kh«ng ®îc lµm;

2. Sè lîng, chÊt lîng;

3. Gi¸, ph¬ng thøc thanh to¸n;

4. Thêi h¹n, ®Þa ®iÓm, ph¬ng thøc thùc hiÖn hîp ®ång;

104

5. QuyÒn, nghÜa vô cña çc bªn;

6. Tr¸ch nhiÖm do vi ph¹m hîp ®ång;

7. Ph¹t vi ph¹m hîp ®ång;

8. Çc néi dung kh¸c.

§iÒu 403. §Þa ®iÓm giao kÕt hîp ®ång d©n sù

§Þa ®iÓm giao kÕt hîp ®ång d©n sù do çc bªn tho¶ thuËn; nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn th× ®Þa ®iÓm giao kÕt hîp ®ång d©n sù lµ n¬i c tró cña ç nh©n hoÆc trô së cña ph¸p nh©n ®· ®a ra ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång.

§iÒu 404. Thêi ®iÓm giao kÕt hîp ®ång d©n sù

1. Hîp ®ång d©n sù ®îc giao kÕt vµo thêi ®iÓm bªn ®Ò nghÞ nhËn ®îc tr¶ lêi chÊp nhËn giao kÕt.

2. Hîp ®ång d©n sù còng xem nh ®îc giao kÕt khi hÕt thêi h¹n tr¶ lêi mµ bªn nhËn ®îc ®Ò nghÞ vÉn im lÆng, nÕu cã tho¶ thuËn im lÆng lµ sù tr¶ lêi chÊp nhËn giao kÕt.

3. Thêi ®iÓm giao kÕt hîp ®ång b»ng lêi nãi lµ thêi ®iÓm çc bªn ®· tháa thuËn vÒ néi dung cña hîp ®ång.

4. Thêi ®iÓm giao kÕt hîp ®ång b»ng v¨n b¶n lµ thêi ®iÓm bªn sau cïng ký vµo v¨n b¶n.

§iÒu 405. HiÖu lùc cña hîp ®ång d©n sù

Hîp ®ång ®îc giao kÕt hîp ph¸p cã hiÖu lùc tõ thêi ®iÓm giao kÕt, trõ trêng hîp cã tháa thuËn kh¸c hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 406. Çc lo¹i hîp ®ång d©n sù chñ yÕu

Hîp ®ång gåm çc lo¹i chñ yÕu sau ®©y:

1. Hîp ®ång song vô lµ hîp ®ång mµ mçi bªn ®Òu cã nghÜa vô ®èi víi nhau;

2. Hîp ®ång ®¬n vô lµ hîp ®ång mµ chØ mét bªn cã nghÜa vô;

3. Hîp ®ång chÝnh lµ hîp ®ång mµ hiÖu lùc kh«ng phô thuéc vµo hîp ®ång phô;

4. Hîp ®ång phô lµ hîp ®ång mµ hiÖu lùc phô thuéc vµo hîp ®ång chÝnh;

5. Hîp ®ång v× lîi Ých cña ngêi thø ba lµ hîp ®ång mµ çc bªn giao kÕt hîp ®ång ®Òu ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô vµ ngêi thø ba ®îc hëng lîi Ých tõ viÖc thùc hiÖn nghÜa vô ®ã;

105

6. Hîp ®ång cã ®iÒu kiÖn lµ hîp ®ång mµ viÖc thùc hiÖn phô thuéc vµo viÖc ph¸t sinh, thay ®æi hoÆc chÊm døt mét sù kiÖn nhÊt ®Þnh.

§iÒu 407. Hîp ®ång d©n sù theo mÉu

1. Hîp ®ång theo mÉu lµ hîp ®ång gåm nh÷ng ®iÒu kho¶n do mét bªn ®a ra theo mÉu ®Ó bªn kia tr¶ lêi trong mét thêi gian hîp lý; nÕu bªn ®îc ®Ò nghÞ tr¶ lêi chÊp nhËn th× coi nh chÊp nhËn toµn bé néi dung hîp ®ång theo mÉu mµ bªn ®Ò nghÞ ®· ®a ra.

2. Trong trêng hîp hîp ®ång theo mÉu cã ®iÒu kho¶n kh«ng râ rµng th× bªn ®a ra hîp ®ång theo mÉu ph¶i chÞu bÊt lîi khi gi¶i thÝch ®iÒu kho¶n ®ã.

3. Trong trêng hîp hîp ®ång theo mÉu cã ®iÒu kho¶n miÔn tr¸ch nhiÖm cña bªn ®a ra hîp ®ång theo mÉu, t¨ng tr¸ch nhiÖm hoÆc lo¹i bá quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña bªn kia th× ®iÒu kho¶n nµy kh«ng cã hiÖu lùc, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 408. Phô lôc hîp ®ång

1. KÌm theo hîp ®ång cã thÓ cã phô lôc ®Ó quy ®Þnh chi tiÕt mét sè ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång. Phô lôc hîp ®ång cã hiÖu lùc nh hîp ®ång. Néi dung cña phô lôc hîp ®ång kh«ng ®îc tr¸i víi néi dung cña hîp ®ång.

2. Trong trêng hîp phô lôc hîp ®ång cã ®iÒu kho¶n tr¸i víi néi dung cña ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång th× ®iÒu kho¶n nµy kh«ng cã hiÖu lùc, trõ trêng hîp cã tháa thuËn kh¸c. Trong trêng hîp çc bªn chÊp nhËn phô lôc hîp ®ång cã ®iÒu kho¶n tr¸i víi ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång th× coi nh ®iÒu kho¶n ®ã trong hîp ®ång ®· ®îc söa ®æi.

§iÒu 409. Gi¶i thÝch hîp ®ång d©n sù

1. Khi hîp ®ång cã ®iÒu kho¶n kh«ng râ rµng th× kh«ng chØ dùa vµo ng«n tõ cña hîp ®ång mµ cßn ph¶i c¨n cø vµo ý chÝ chung cña çc bªn ®Ó gi¶i thÝch ®iÒu kho¶n ®ã.

2. Khi mét ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång cã thÓ ®îc hiÓu theo nhiÒu nghÜa th× ph¶i chän nghÜa nµo lµm cho ®iÒu kho¶n ®ã khi thùc hiÖn cã lîi nhÊt cho çc bªn.

3. Khi hîp ®ång cã ng«n tõ cã thÓ hiÓu theo nhiÒu nghÜa kh¸c nhau th× ph¶i gi¶i thÝch theo nghÜa phï hîp nhÊt víi tÝnh chÊt cña hîp ®ång.

4. Khi hîp ®ång cã ®iÒu kho¶n hoÆc ng«n tõ khã hiÓu th× ph¶i ®îc gi¶i thÝch theo tËp qu¸n t¹i ®Þa ®iÓm giao kÕt hîp

106

®ång.

5. Khi hîp ®ång thiÕu mét sè ®iÒu kho¶n th× cã thÓ bæ sung theo tËp qu¸n ®èi víi lo¹i hîp ®ång ®ã t¹i ®Þa ®iÓm giao kÕt hîp ®ång.

6. Çc ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång ph¶i ®îc gi¶i thÝch trong mèi liªn hÖ víi nhau, sao cho ý nghÜa cña çc ®iÒu kho¶n ®ã phï hîp víi toµn bé néi dung hîp ®ång.

7. Trong trêng hîp cã sù m©u thuÉn gi÷a ý chÝ chung cña çc bªn víi ng«n tõ sö dông trong hîp ®ång th× ý chÝ chung cña çc bªn ®îc dïng ®Ó gi¶i thÝch hîp ®ång.

8. Trong trêng hîp bªn m¹nh thÕ ®a vµo hîp ®ång néi dung bÊt lîi cho bªn yÕu thÕ th× khi gi¶i thÝch hîp ®ång ph¶i theo h-íng cã lîi cho bªn yÕu thÕ.

§iÒu 410. Hîp ®ång d©n sù v« hiÖu

1. Çc quy ®Þnh vÒ giao dÞch d©n sù v« hiÖu tõ §iÒu 127 ®Õn §iÒu 138 cña Bé luËt nµy còng ®îc ¸p dông ®èi víi hîp ®ång v« hiÖu.

2. Sù v« hiÖu cña hîp ®ång chÝnh lµm chÊm døt hîp ®ång phô, trõ trêng hîp çc bªn cã tho¶ thuËn hîp ®ång phô ®îc thay thÕ hîp ®ång chÝnh. Quy ®Þnh nµy kh«ng ¸p dông ®èi víi çc biÖn ph¸p b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù.

3. Sù v« hiÖu cña hîp ®ång phô kh«ng lµm chÊm døt hîp ®ång chÝnh, trõ trêng hîp çc bªn tho¶ thuËn hîp ®ång phô lµ mét phÇn kh«ng thÓ t¸ch rêi cña hîp ®ång chÝnh.

§iÒu 411. Hîp ®ång d©n sù v« hiÖu do cã ®èi tîng kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc

1. Trong trêng hîp ngay tõ khi ký kÕt, hîp ®ång cã ®èi tîng kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc v× lý do kh¸ch quan th× hîp ®ång nµy bÞ v« hiÖu.

2. Trong trêng hîp khi giao kÕt hîp ®ång mµ mét bªn biÕt hoÆc ph¶i biÕt vÒ viÖc hîp ®ång cã ®èi tîng kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc, nhng kh«ng th«ng b¸o cho bªn kia biÕt nªn bªn kia ®· giao kÕt hîp ®ång th× ph¶i båi thêng thiÖt h¹i cho bªn kia, trõ tr-êng hîp bªn kia biÕt hoÆc ph¶i biÕt vÒ viÖc hîp ®ång cã ®èi t-îng kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc.

3. Quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu nµy còng ®îc ¸p dông ®èi víi trêng hîp hîp ®ång cã mét hoÆc nhiÒu phÇn ®èi tîng kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc, nhng phÇn cßn l¹i cña hîp ®ång vÉn cã gi¸ trÞ ph¸p lý.

107

II- THùC HIÖN HîP ®åNG d©n sù

§iÒu 412. Nguyªn t¾c thùc hiÖn hîp ®ång d©n sù

ViÖc thùc hiÖn hîp ®ång ph¶i tu©n theo çc nguyªn t¾c sau ®©y:

1. Thùc hiÖn ®óng hîp ®ång, ®óng ®èi tîng, chÊt lîng, sè l-îng, chñng lo¹i, thêi h¹n, ph¬ng thøc vµ çc tho¶ thuËn kh¸c;

2. Thùc hiÖn mét çch trung thùc, theo tinh thÇn hîp t¸c vµ cã lîi nhÊt cho çc bªn, b¶o ®¶m tin cËy lÉn nhau;

3. Kh«ng ®îc x©m ph¹m ®Õn lîi Ých cña Nhµ níc, lîi Ých c«ng céng, quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi kh¸c.

§iÒu 413. Thùc hiÖn hîp ®ång ®¬n vô

§èi víi hîp ®ång ®¬n vô, bªn cã nghÜa vô ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô ®óng nh ®· tho¶ thuËn; chØ ®îc thùc hiÖn tríc hoÆc sau thêi h¹n nÕu ®îc bªn cã quyÒn ®ång ý.

§iÒu 414. Thùc hiÖn hîp ®ång song vô

1. Trong hîp ®ång song vô, khi çc bªn ®· tho¶ thuËn thêi h¹n thùc hiÖn nghÜa vô th× mçi bªn ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh khi ®Õn h¹n; kh«ng ®îc ho·n thùc hiÖn víi lý do bªn kia cha thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi m×nh, trõ trêng hîp quy ®Þnh t¹i §iÒu 415 vµ §iÒu 417 cña Bé luËt nµy.

2. Trong trêng hîp çc bªn kh«ng tho¶ thuËn bªn nµo thùc hiÖn nghÜa vô tríc th× çc bªn ph¶i ®ång thêi thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi nhau; nÕu nghÜa vô kh«ng thÓ thùc hiÖn ®ång thêi th× nghÜa vô nµo khi thùc hiÖn mÊt nhiÒu thêi gian h¬n th× nghÜa vô ®ã ph¶i ®îc thùc hiÖn tríc.

§iÒu 415. QuyÒn ho·n thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù trong hîp ®ång song vô

1. Bªn ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô tríc cã quyÒn ho·n thùc hiÖn nghÜa vô, nÕu tµi s¶n cña bªn kia ®· bÞ gi¶m sót nghiªm träng ®Õn møc kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc nghÜa vô nh ®· cam kÕt cho ®Õn khi bªn kia cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn ®îc nghÜa vô hoÆc cã ngêi b¶o l·nh.

2. Bªn ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô sau cã quyÒn ho·n thùc hiÖn nghÜa vô ®Õn h¹n nÕu bªn thùc hiÖn nghÜa vô tríc cha thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh khi ®Õn h¹n.

§iÒu 416. CÇm gi÷ tµi s¶n trong hîp ®ång song vô

1. CÇm gi÷ tµi s¶n lµ viÖc bªn cã quyÒn (sau ®©y gäi lµ bªn

108

cÇm gi÷) ®ang chiÕm gi÷ hîp ph¸p tµi s¶n lµ ®èi tîng cña hîp ®ång song vô ®îc cÇm gi÷ tµi s¶n khi bªn cã nghÜa vô kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô hoÆc thùc hiÖn nghÜa vô kh«ng ®óng theo tháa thuËn.

2. Bªn cÇm gi÷ cã quyÒn vµ nghÜa vô sau ®©y:

a) CÇm gi÷ toµn bé hoÆc mét phÇn tµi s¶n trong trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu nµy;

b) Thu hoa lîi tõ tµi s¶n cÇm gi÷ vµ ®îc dïng ®Ó bï trõ nghÜa vô;

c) B¶o qu¶n, gi÷ g×n tµi s¶n cÇm gi÷;

d) Yªu cÇu bªn cã tµi s¶n bÞ cÇm gi÷ thanh to¸n çc chi phÝ cÇn thiÕt cho viÖc b¶o qu¶n, gi÷ g×n tµi s¶n ®ã.

3. QuyÒn cÇm gi÷ chÊm døt trong çc trêng hîp sau ®©y:

a) Theo tháa thuËn cña çc bªn;

b) Bªn cÇm gi÷ vi ph¹m nghÜa vô b¶o qu¶n, gi÷ g×n tµi s¶n cÇm gi÷;

c) Bªn cã tµi s¶n bÞ cÇm gi÷ hoµn thµnh nghÜa vô.

§iÒu 417. NghÜa vô kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc do lçi cña bªn cã quyÒn

Trong hîp ®ång song vô, khi mét bªn kh«ng thùc hiÖn ®îc nghÜa vô cña m×nh do lçi cña bªn kia th× cã quyÒn yªu cÇu bªn kia vÉn ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi m×nh hoÆc huû bá hîp ®ång vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 418. Kh«ng thùc hiÖn ®îc nghÜa vô nhng kh«ng do lçi cña çc bªn

Trong hîp ®ång song vô, nÕu mét bªn kh«ng thùc hiÖn ®îc nghÜa vô mµ çc bªn ®Òu kh«ng cã lçi th× bªn kh«ng thùc hiÖn ®îc nghÜa vô kh«ng cã quyÒn yªu cÇu bªn kia thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi m×nh. Trêng hîp mét bªn ®· thùc hiÖn ®îc mét phÇn nghÜa vô th× cã quyÒn yªu cÇu bªn kia thùc hiÖn phÇn nghÜa vô t¬ng øng ®èi víi m×nh.

§iÒu 419. Thùc hiÖn hîp ®ång v× lîi Ých cña ngêi thø ba

Khi thùc hiÖn hîp ®ång v× lîi Ých cña ngêi thø ba th× ngêi thø ba cã quyÒn trùc tiÕp yªu cÇu bªn cã nghÜa vô ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi m×nh; nÕu çc bªn cã tranh chÊp vÒ viÖc thùc hiÖn hîp ®ång th× ngêi thø ba kh«ng cã quyÒn yªu cÇu thùc hiÖn nghÜa vô cho ®Õn khi tranh chÊp ®îc gi¶i quyÕt.

109

Bªn cã quyÒn còng cã thÓ yªu cÇu bªn cã nghÜa vô thùc hiÖn hîp ®ång v× lîi Ých cña ngêi thø ba.

§iÒu 420. QuyÒn tõ chèi cña ngêi thø ba

Trong trêng hîp ngêi thø ba tõ chèi lîi Ých cña m×nh tríc khi bªn cã nghÜa vô thùc hiÖn nghÜa vô th× bªn cã nghÜa vô kh«ng ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô, nhng ph¶i b¸o cho bªn cã quyÒn vµ hîp ®ång ®îc coi lµ bÞ huû bá, çc bªn ph¶i hoµn tr¶ cho nhau nh÷ng g× ®· nhËn; nÕu ngêi thø ba tõ chèi lîi Ých cña m×nh sau khi bªn cã nghÜa vô ®· thùc hiÖn nghÜa vô th× nghÜa vô ®îc xem lµ ®· hoµn thµnh vµ bªn cã quyÒn vÉn ph¶i thùc hiÖn cam kÕt ®èi víi bªn cã nghÜa vô.

§iÒu 421. Kh«ng ®îc söa ®æi hoÆc huû bá hîp ®ång v× lîi Ých cña ngêi thø ba

Khi ngêi thø ba ®· ®ång ý hëng lîi Ých th× dï hîp ®ång cha ®îc thùc hiÖn, çc bªn giao kÕt hîp ®ång còng kh«ng ®îc söa ®æi hoÆc huû bá hîp ®ång, trõ trêng hîp ®îc ngêi thø ba ®ång ý.

§iÒu 422. Thùc hiÖn hîp ®ång cã tho¶ thuËn ph¹t vi ph¹m

1. Ph¹t vi ph¹m lµ sù tho¶ thuËn gi÷a çc bªn trong hîp ®ång, theo ®ã bªn vi ph¹m nghÜa vô ph¶i nép mét kho¶n tiÒn cho bªn bÞ vi ph¹m.

2. Møc ph¹t vi ph¹m do çc bªn tho¶ thuËn.

3. Çc bªn cã thÓ tho¶ thuËn vÒ viÖc bªn vi ph¹m nghÜa vô chØ ph¶i nép tiÒn ph¹t vi ph¹m mµ kh«ng ph¶i båi thêng thiÖt h¹i hoÆc võa ph¶i nép ph¹t vi ph¹m vµ võa ph¶i båi thêng thiÖt h¹i; nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn tríc vÒ møc båi thêng thiÖt h¹i th× ph¶i båi thêng toµn bé thiÖt h¹i.

Trong trêng hîp çc bªn kh«ng cã tho¶ thuËn vÒ båi thêng thiÖt h¹i th× bªn vi ph¹m nghÜa vô chØ ph¶i nép tiÒn ph¹t vi ph¹m.

III- SöA ®æI, CHÊM DøT HîP ®åNG d©n sù

§iÒu 423. Söa ®æi hîp ®ång d©n sù

1. Çc bªn cã thÓ tho¶ thuËn söa ®æi hîp ®ång vµ gi¶i quyÕt hËu qu¶ cña viÖc söa ®æi, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

2. Trong trêng hîp hîp ®ång ®îc lËp thµnh v¨n b¶n, ®îc c«ng chøng, chøng thùc, ®¨ng ký hoÆc cho phÐp th× viÖc söa ®æi

110

hîp ®ång còng ph¶i tu©n theo h×nh thøc ®ã.

§iÒu 424. ChÊm døt hîp ®ång d©n sù

Hîp ®ång chÊm døt trong çc trêng hîp sau ®©y:

1. Hîp ®ång ®· ®îc hoµn thµnh;

2. Theo tho¶ thuËn cña çc bªn;

3. Ç nh©n giao kÕt hîp ®ång chÕt, ph¸p nh©n hoÆc chñ thÓ kh¸c chÊm døt mµ hîp ®ång ph¶i do chÝnh ç nh©n, ph¸p nh©n hoÆc chñ thÓ ®ã thùc hiÖn;

4. Hîp ®ång bÞ huû bá, bÞ ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn;

5. Hîp ®ång kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc do ®èi tîng cña hîp ®ång kh«ng cßn vµ çc bªn cã thÓ tho¶ thuËn thay thÕ ®èi tîng kh¸c hoÆc båi thêng thiÖt h¹i;


§iÒu 425. Huû bá hîp ®ång d©n sù

1. Mét bªn cã quyÒn huû bá hîp ®ång vµ kh«ng ph¶i båi th-êng thiÖt h¹i khi bªn kia vi ph¹m hîp ®ång lµ ®iÒu kiÖn huû bá mµ çc bªn ®· tho¶ thuËn hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh.

2. Bªn huû bá hîp ®ång ph¶i th«ng b¸o ngay cho bªn kia biÕt vÒ viÖc huû bá, nÕu kh«ng th«ng b¸o mµ g©y thiÖt h¹i th× ph¶i båi thêng.

3. Khi hîp ®ång bÞ huû bá th× hîp ®ång kh«ng cã hiÖu lùc tõ thêi ®iÓm giao kÕt vµ çc bªn ph¶i hoµn tr¶ cho nhau tµi s¶n ®· nhËn; nÕu kh«ng hoµn tr¶ ®îc b»ng hiÖn vËt th× ph¶i tr¶ b»ng tiÒn.

4. Bªn cã lçi trong viÖc hîp ®ång bÞ huû bá ph¶i båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 426. §¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång d©n sù

1. Mét bªn cã quyÒn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång nÕu çc bªn cã tho¶ thuËn hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh.

2. Bªn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång ph¶i th«ng b¸o ngay cho bªn kia biÕt vÒ viÖc chÊm døt hîp ®ång, nÕu kh«ng th«ng b¸o mµ g©y thiÖt h¹i th× ph¶i båi thêng.

3. Khi hîp ®ång bÞ ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn th× hîp ®ång chÊm døt tõ thêi ®iÓm bªn kia nhËn ®îc th«ng b¸o chÊm døt. Çc bªn kh«ng ph¶i tiÕp tôc thùc hiÖn nghÜa vô. Bªn ®· thùc hiÖn nghÜa vô cã quyÒn yªu cÇu bªn kia thanh to¸n.

111

4. Bªn cã lçi trong viÖc hîp ®ång bÞ ®¬n ph¬ng chÊm døt ph¶i båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 427. Thêi hiÖu khëi kiÖn vÒ hîp ®ång d©n sù

Thêi hiÖu khëi kiÖn ®Ó yªu cÇu Toµ ¸n gi¶i quyÕt tranh chÊp hîp ®ång d©n sù lµ hai n¨m, kÓ tõ ngµy quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña ç nh©n, ph¸p nh©n, çc chñ thÓ kh¸c bÞ x©m ph¹m.

Ch¬ng XVIIIHîP ®åNG d©n sù TH«NG DôNG

Môc 1

HîP ®åNG MUA B¸N TµI S¶N

I- QUY ®ÞNH CHUNG VÒ HîP ®åNG MUA B¸N TµI S¶N

§iÒu 428. Hîp ®ång mua b¸n tµi s¶n

Hîp ®ång mua b¸n tµi s¶n lµ sù tho¶ thuËn gi÷a çc bªn, theo ®ã bªn b¸n cã nghÜa vô giao tµi s¶n cho bªn mua vµ nhËn tiÒn, cßn bªn mua cã nghÜa vô nhËn tµi s¶n vµ tr¶ tiÒn cho bªn b¸n.

§iÒu 429. §èi tîng cña hîp ®ång mua b¸n

1. §èi tîng cña hîp ®ång mua b¸n lµ tµi s¶n ®îc phÐp giao dÞch.

2. Trong trêng hîp ®èi tîng cña hîp ®ång mua b¸n lµ vËt th× vËt ph¶i ®îc x¸c ®Þnh râ.

3. Trong trêng hîp ®èi tîng cña hîp ®ång mua b¸n lµ quyÒn tµi s¶n th× ph¶i cã giÊy tê hoÆc çc b»ng chøng kh¸c chøng minh quyÒn ®ã thuéc së h÷u cña bªn b¸n.

§iÒu 430. ChÊt lîng cña vËt mua b¸n

1. ChÊt lîng cña vËt mua b¸n do çc bªn tho¶ thuËn.

2. Trong trêng hîp chÊt lîng cña vËt ®· ®îc c«ng bè hoÆc ®-îc c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn quy ®Þnh th× chÊt lîng cña vËt ®îc x¸c ®Þnh theo çc tiªu chuÈn ®· c«ng bè hoÆc theo quy ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn.

3. Khi çc bªn kh«ng cã tho¶ thuËn vµ ph¸p luËt kh«ng cã quy ®Þnh vÒ chÊt lîng th× chÊt lîng cña vËt mua b¸n ®îc x¸c ®Þnh theo môc ®Ých sö dông vµ chÊt lîng trung b×nh cña vËt cïng lo¹i.

112

§iÒu 431. Gi¸ vµ ph¬ng thøc thanh to¸n

1. Gi¸ do çc bªn tho¶ thuËn hoÆc do ngêi thø ba x¸c ®Þnh theo yªu cÇu cña çc bªn.

Trong trêng hîp çc bªn tho¶ thuËn thanh to¸n theo gi¸ thÞ tr-êng th× gi¸ ®îc x¸c ®Þnh t¹i ®Þa ®iÓm vµ thêi ®iÓm thanh to¸n.

§èi víi tµi s¶n trong giao dÞch d©n sù mµ Nhµ níc cã quy ®Þnh khung gi¸ th× çc bªn tho¶ thuËn theo quy ®Þnh ®ã.

2. Çc bªn cã thÓ tho¶ thuËn ¸p dông hÖ sè trît gi¸ khi cã biÕn ®éng vÒ gi¸.

3. Tho¶ thuËn vÒ gi¸ cã thÓ lµ møc gi¸ cô thÓ hoÆc mét ph-¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸. Trong trêng hîp tho¶ thuËn møc gi¸ hoÆc ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ kh«ng râ rµng th× gi¸ cña tµi s¶n ®îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo gi¸ thÞ trêng t¹i ®Þa ®iÓm vµ thêi ®iÓm giao kÕt hîp ®ång.

4. Ph¬ng thøc thanh to¸n do çc bªn tho¶ thuËn.

§iÒu 432. Thêi h¹n thùc hiÖn hîp ®ång mua b¸n

1. Thêi h¹n thùc hiÖn hîp ®ång mua b¸n do çc bªn tho¶ thuËn. Bªn b¸n ph¶i giao tµi s¶n cho bªn mua ®óng thêi h¹n ®· tho¶ thuËn; bªn b¸n chØ ®îc giao tµi s¶n tríc hoÆc sau thêi h¹n nÕu ®îc bªn mua ®ång ý.

2. Khi çc bªn kh«ng tho¶ thuËn thêi h¹n giao tµi s¶n th× bªn mua cã quyÒn yªu cÇu bªn b¸n giao tµi s¶n vµ bªn b¸n còng cã quyÒn yªu cÇu bªn mua nhËn tµi s¶n bÊt cø lóc nµo, nhng ph¶i b¸o tríc cho nhau mét thêi gian hîp lý.

3. Khi çc bªn kh«ng cã tho¶ thuËn vÒ thêi h¹n thanh to¸n th× bªn mua ph¶i thanh to¸n ngay khi nhËn tµi s¶n.

§iÒu 433. §Þa ®iÓm giao tµi s¶n

§Þa ®iÓm giao tµi s¶n do çc bªn tho¶ thuËn; nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn th× ¸p dông quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 284 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 434. Ph¬ng thøc giao tµi s¶n

Tµi s¶n ®îc giao theo ph¬ng thøc do çc bªn tho¶ thuËn; nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn vÒ ph¬ng thøc giao tµi s¶n th× tµi s¶n do bªn b¸n giao mét lÇn, giao trùc tiÕp cho bªn mua.

113

§iÒu 435. Tr¸ch nhiÖm do giao vËt kh«ng ®óng sè l-îng

1. Trong trêng hîp bªn b¸n giao vËt víi sè lîng nhiÒu h¬n sè l-îng ®· tho¶ thuËn th× bªn mua cã quyÒn nhËn hoÆc kh«ng nhËn phÇn d«i ra; nÕu nhËn th× viÖc thanh to¸n ®îc thùc hiÖn theo tho¶ thuËn ®èi víi phÇn d«i ra.

2. Trong trêng hîp bªn b¸n giao Ýt h¬n sè lîng ®· tho¶ thuËn th× bªn mua cã mét trong çc quyÒn sau ®©y:

a) NhËn phÇn ®· giao vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i;

b) NhËn phÇn ®· giao vµ ®Þnh thêi h¹n ®Ó bªn b¸n giao tiÕp phÇn cßn thiÕu;

c) Huû bá hîp ®ång vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 436. Tr¸ch nhiÖm do giao vËt kh«ng ®ång bé

1. Trong trêng hîp vËt ®îc giao kh«ng ®ång bé lµm cho môc ®Ých sö dông cña vËt kh«ng ®¹t ®îc th× bªn mua cã mét trong çc quyÒn sau ®©y:

a) NhËn vµ yªu cÇu bªn b¸n giao tiÕp phÇn hoÆc bé phËn cßn thiÕu, yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i vµ ho·n thanh to¸n phÇn hoÆc bé phËn ®· nhËn cho ®Õn khi vËt ®îc giao ®ång bé;

b) Huû bá hîp ®ång vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i.

2. Trong trêng hîp bªn mua ®· tr¶ tiÒn nhng cha nhËn vËt do giao kh«ng ®ång bé th× ®îc tr¶ l·i ®èi víi sè tiÒn ®· tr¶ theo l·i suÊt c¬ b¶n do Ng©n hµng Nhµ níc quy ®Þnh vµ yªu cÇu bªn b¸n båi thêng thiÖt h¹i do giao vËt kh«ng ®ång bé, kÓ tõ thêi ®iÓm ph¶i thùc hiÖn hîp ®ång cho ®Õn khi vËt ®îc giao ®ång bé.

§iÒu 437. Tr¸ch nhiÖm giao vËt kh«ng ®óng chñng lo¹i

Trong trêng hîp vËt ®îc giao kh«ng ®óng chñng lo¹i th× bªn mua cã mét trong çc quyÒn sau ®©y:

1. NhËn vµ thanh to¸n theo gi¸ do çc bªn tho¶ thuËn;

2. Yªu cÇu giao ®óng chñng lo¹i vµ båi thêng thiÖt h¹i;

3. Huû bá hîp ®ång vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 438. NghÜa vô tr¶ tiÒn

1. Bªn mua ph¶i tr¶ ®ñ tiÒn vµo thêi ®iÓm vµ t¹i ®Þa ®iÓm ®· tho¶ thuËn; nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn th× ph¶i tr¶ ®ñ tiÒn vµo thêi ®iÓm vµ t¹i ®Þa ®iÓm giao tµi s¶n.

114

2. Bªn mua ph¶i tr¶ l·i, kÓ tõ ngµy chËm tr¶ theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 305 cña Bé luËt nµy, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 439. Thêi ®iÓm chuyÓn quyÒn së h÷u

1. QuyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n mua b¸n ®îc chuyÓn cho bªn mua kÓ tõ thêi ®iÓm tµi s¶n ®îc chuyÓn giao, trõ trêng hîp çc bªn cã tho¶ thuËn kh¸c hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

2. §èi víi tµi s¶n mua b¸n mµ ph¸p luËt quy ®Þnh ph¶i ®¨ng ký quyÒn së h÷u th× quyÒn së h÷u ®îc chuyÓn cho bªn mua kÓ tõ thêi ®iÓm hoµn thµnh thñ tôc ®¨ng ký quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n ®ã.

3. Trong trêng hîp tµi s¶n mua b¸n cha ®îc chuyÓn giao mµ ph¸t sinh hoa lîi, lîi tøc th× hoa lîi, lîi tøc thuéc vÒ bªn b¸n.

§iÒu 440. Thêi ®iÓm chÞu rñi ro

1. Bªn b¸n chÞu rñi ro ®èi víi tµi s¶n mua b¸n cho ®Õn khi tµi s¶n ®îc giao cho bªn mua, cßn bªn mua chÞu rñi ro ®èi víi tµi s¶n mua b¸n kÓ tõ khi nhËn tµi s¶n, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c.

2. §èi víi hîp ®ång mua b¸n tµi s¶n mµ ph¸p luËt quy ®Þnh tµi s¶n ®ã ph¶i ®¨ng ký quyÒn së h÷u th× bªn b¸n chÞu rñi ro cho ®Õn khi hoµn thµnh thñ tôc ®¨ng ký, bªn mua chÞu rñi ro kÓ tõ thêi ®iÓm hoµn thµnh thñ tôc ®¨ng ký, kÓ c¶ khi bªn mua cha nhËn tµi s¶n, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 441. Chi phÝ vËn chuyÓn vµ chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc chuyÓn quyÒn së h÷u

Trong trêng hîp çc bªn kh«ng cã tho¶ thuËn vµ ph¸p luËt kh«ng quy ®Þnh vÒ chi phÝ vËn chuyÓn vµ chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc chuyÓn quyÒn së h÷u th× bªn b¸n ph¶i chÞu chi phÝ vËn chuyÓn ®Õn ®Þa ®iÓm giao tµi s¶n vµ chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc chuyÓn quyÒn së h÷u.

§iÒu 442. NghÜa vô cung cÊp th«ng tin vµ híng dÉn çch sö dông

Bªn b¸n cã nghÜa vô cung cÊp cho bªn mua th«ng tin cÇn thiÕt vÒ tµi s¶n mua b¸n vµ híng dÉn çch sö dông tµi s¶n ®ã; nÕu bªn b¸n kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô nµy th× bªn mua cã quyÒn yªu cÇu bªn b¸n ph¶i thùc hiÖn; nÕu bªn b¸n vÉn kh«ng thùc hiÖn th× bªn mua cã quyÒn huû bá hîp ®ång vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i.

115

§iÒu 443. B¶o ®¶m quyÒn së h÷u cña bªn mua ®èi víi tµi s¶n mua b¸n

1. Bªn b¸n cã nghÜa vô b¶o ®¶m quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n ®· b¸n cho bªn mua kh«ng bÞ ngêi thø ba tranh chÊp.

2. Trong trêng hîp tµi s¶n bÞ ngêi thø ba tranh chÊp th× bªn b¸n ph¶i ®øng vÒ phÝa bªn mua ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña bªn mua; nÕu ngêi thø ba cã quyÒn së h÷u mét phÇn hoÆc toµn bé tµi s¶n mua b¸n th× bªn mua cã quyÒn huû bá hîp ®ång vµ yªu cÇu bªn b¸n båi thêng thiÖt h¹i.

3. Trong trêng hîp bªn mua biÕt hoÆc ph¶i biÕt tµi s¶n mua b¸n thuéc së h÷u cña ngêi thø ba mµ vÉn mua th× ph¶i tr¶ l¹i tµi s¶n cho chñ së h÷u vµ kh«ng cã quyÒn yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 444. B¶o ®¶m chÊt lîng vËt mua b¸n

1. Bªn b¸n ph¶i b¶o ®¶m gi¸ trÞ sö dông hoÆc çc ®Æc tÝnh cña vËt mua b¸n; nÕu sau khi mua mµ bªn mua ph¸t hiÖn khuyÕt tËt lµm mÊt gi¸ trÞ hoÆc gi¶m sót gi¸ trÞ sö dông cña vËt ®· mua th× ph¶i b¸o ngay khi ph¸t hiÖn ra khuyÕt tËt vµ cã quyÒn yªu cÇu bªn b¸n söa ch÷a, ®æi vËt cã khuyÕt tËt, gi¶m gi¸ vµ båi thêng thiÖt h¹i, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c.

2. Bªn b¸n ph¶i b¶o ®¶m vËt b¸n phï hîp víi sù m« t¶ trªn bao b×, nh·n hiÖu hµng ho¸ hoÆc phï hîp víi mÉu mµ bªn mua ®· lùa chän.

3. Bªn b¸n kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ khuyÕt tËt cña vËt trong çc trêng hîp sau ®©y:

a) KhuyÕt tËt mµ bªn mua ®· biÕt hoÆc ph¶i biÕt khi mua;

b) VËt b¸n ®Êu gi¸, vËt b¸n ë cöa hµng ®å cò;

c) Bªn mua cã lçi g©y ra khuyÕt tËt cña vËt.

§iÒu 445. NghÜa vô b¶o hµnh

Bªn b¸n cã nghÜa vô b¶o hµnh ®èi víi vËt mua b¸n trong mét thêi h¹n, gäi lµ thêi h¹n b¶o hµnh, nÕu viÖc b¶o hµnh do çc bªn tho¶ thuËn hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh.

Thêi h¹n b¶o hµnh ®îc tÝnh kÓ tõ thêi ®iÓm bªn mua cã nghÜa vô ph¶i nhËn vËt.

§iÒu 446. QuyÒn yªu cÇu b¶o hµnh

Trong thêi h¹n b¶o hµnh nÕu bªn mua ph¸t hiÖn ®îc khuyÕt tËt cña vËt mua b¸n th× cã quyÒn yªu cÇu bªn b¸n söa ch÷a kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn, gi¶m gi¸, ®æi vËt cã khuyÕt tËt lÊy vËt kh¸c

116

hoÆc tr¶ l¹i vËt vµ lÊy l¹i tiÒn.

§iÒu 447. Söa ch÷a vËt trong thêi h¹n b¶o hµnh

1. Bªn b¸n ph¶i söa ch÷a vËt vµ b¶o ®¶m vËt cã ®ñ çc tiªu chuÈn chÊt lîng hoÆc cã ®ñ çc ®Æc tÝnh ®· cam kÕt.

2. Bªn b¸n chÞu chi phÝ vÒ söa ch÷a vµ vËn chuyÓn vËt ®Õn n¬i söa ch÷a vµ tõ n¬i söa ch÷a ®Õn n¬i c tró hoÆc trô së cña bªn mua.

3. Bªn mua cã quyÒn yªu cÇu bªn b¸n hoµn thµnh viÖc söa ch÷a trong thêi h¹n do çc bªn tho¶ thuËn hoÆc trong mét thêi gian hîp lý; nÕu bªn b¸n kh«ng thÓ söa ch÷a ®îc hoÆc kh«ng thÓ hoµn thµnh viÖc söa ch÷a trong thêi h¹n ®ã th× bªn mua cã quyÒn yªu cÇu gi¶m gi¸, ®æi vËt cã khuyÕt tËt lÊy vËt kh¸c hoÆc tr¶ l¹i vËt vµ lÊy l¹i tiÒn.

§iÒu 448. Båi thêng thiÖt h¹i trong thêi h¹n b¶o hµnh

1. Ngoµi viÖc yªu cÇu thùc hiÖn çc biÖn ph¸p b¶o hµnh, bªn mua cã quyÒn yªu cÇu bªn b¸n båi thêng thiÖt h¹i do khuyÕt tËt vÒ kü thuËt cña vËt g©y ra trong thêi h¹n b¶o hµnh.

2. Bªn b¸n kh«ng ph¶i båi thêng thiÖt h¹i nÕu chøng minh ®-îc thiÖt h¹i x¶y ra do lçi cña bªn mua. Bªn b¸n ®îc gi¶m møc båi thêng thiÖt h¹i nÕu bªn mua kh«ng ¸p dông çc biÖn ph¸p cÇn thiÕt mµ kh¶ n¨ng cho phÐp nh»m ng¨n chÆn, h¹n chÕ thiÖt h¹i.

§iÒu 449. Mua b¸n quyÒn tµi s¶n

1. Trong trêng hîp mua b¸n quyÒn tµi s¶n th× bªn b¸n ph¶i chuyÓn giÊy tê vµ lµm thñ tôc chuyÓn quyÒn së h÷u cho bªn mua, cßn bªn mua ph¶i tr¶ tiÒn cho bªn b¸n.

2. Trong trêng hîp quyÒn tµi s¶n lµ quyÒn ®ßi nî vµ bªn b¸n cam kÕt b¶o ®¶m kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ngêi m¾c nî th× bªn b¸n ph¶i liªn ®íi chÞu tr¸ch nhiÖm thanh to¸n, nÕu khi ®Õn h¹n mµ ngêi m¾c nî kh«ng tr¶.

3. Thêi ®iÓm chuyÓn quyÒn së h÷u ®èi víi quyÒn tµi s¶n lµ thêi ®iÓm bªn mua nhËn ®îc giÊy tê x¸c nhËn vÒ quyÒn së h÷u ®èi víi quyÒn vÒ tµi s¶n ®ã hoÆc tõ thêi ®iÓm ®¨ng ký viÖc chuyÓn quyÒn së h÷u, nÕu ph¸p luËt cã quy ®Þnh.

II- HîP ®åNG MUA B¸N NHµ

§iÒu 450. H×nh thøc hîp ®ång mua b¸n nhµ ë

Hîp ®ång mua b¸n nhµ ë ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n, cã c«ng chøng hoÆc chøng thùc, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

117

§iÒu 451. NghÜa vô cña bªn b¸n nhµ ë

Bªn b¸n nhµ ë cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Th«ng b¸o cho bªn mua vÒ çc h¹n chÕ quyÒn së h÷u ®èi víi nhµ mua b¸n, nÕu cã;

2. B¶o qu¶n nhµ ë ®· b¸n trong thêi gian cha giao nhµ ë cho bªn mua;

3. Giao nhµ ë ®óng t×nh tr¹ng ®· ghi trong hîp ®ång kÌm theo hå s¬ vÒ nhµ cho bªn mua;

4. Thùc hiÖn ®óng çc thñ tôc mua b¸n nhµ ë theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

§iÒu 452. QuyÒn cña bªn b¸n nhµ ë

Bªn b¸n nhµ ë cã çc quyÒn sau ®©y:

1. Yªu cÇu bªn mua nhËn nhµ ®óng thêi h¹n ®· tho¶ thuËn;

2. Yªu cÇu bªn mua tr¶ tiÒn ®óng thêi h¹n, theo ph¬ng thøc ®· tho¶ thuËn;

3. Yªu cÇu bªn mua hoµn thµnh çc thñ tôc mua b¸n nhµ ë trong thêi h¹n ®· tho¶ thuËn;

4. Kh«ng giao nhµ khi cha nhËn ®ñ tiÒn nhµ nh ®· tho¶ thuËn.

§iÒu 453. NghÜa vô cña bªn mua nhµ ë

Bªn mua nhµ ë cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Tr¶ ®ñ tiÒn mua nhµ ®óng thêi h¹n, theo ph¬ng thøc ®· tho¶ thuËn; nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn vÒ thêi h¹n vµ ®Þa ®iÓm tr¶ tiÒn th× bªn mua ph¶i tr¶ vµo thêi ®iÓm bªn b¸n giao nhµ vµ t¹i n¬i cã nhµ;

2. NhËn nhµ vµ hå s¬ vÒ nhµ ®óng thêi h¹n ®· tho¶ thuËn;

3. Trong trêng hîp mua nhµ ®ang cho thuª, ph¶i b¶o ®¶m quyÒn, lîi Ých cña ngêi thuª nh tho¶ thuËn trong hîp ®ång thuª khi thêi h¹n thuª cßn hiÖu lùc.

§iÒu 454. QuyÒn cña bªn mua nhµ ë

Bªn mua nhµ ë cã çc quyÒn sau ®©y:

1. §îc nhËn nhµ kÌm theo hå s¬ vÒ nhµ theo ®óng t×nh tr¹ng ®· tho¶ thuËn;

2. Yªu cÇu bªn b¸n hoµn thµnh çc thñ tôc mua b¸n nhµ ë trong thêi h¹n ®· tho¶ thuËn;

3. Yªu cÇu bªn b¸n giao nhµ ®óng thêi h¹n; nÕu kh«ng giao

118

hoÆc chËm giao nhµ th× ph¶i båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 455. Mua nhµ ®Ó sö dông vµo môc ®Ých kh¸c

Trong trêng hîp ph¸p luËt kh«ng cã quy ®Þnh kh¸c th× çc quy ®Þnh t¹i çc ®iÒu tõ §iÒu 450 ®Õn §iÒu 454 cña Bé luËt nµy còng ®îc ¸p dông ®èi víi viÖc mua nhµ sö dông vµo môc ®Ých kh¸c kh«ng ph¶i lµ mua nhµ ë.

III- MéT Sè QUY ®ÞNH RIªNG VÒ MUA B¸N TµI S¶N

§iÒu 456. B¸n ®Êu gi¸

Tµi s¶n cã thÓ ®îc ®em b¸n ®Êu gi¸ theo ý muèn cña chñ së h÷u hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh.

Tµi s¶n chung ®em b¸n ®Êu gi¸ ph¶i cã sù ®ång ý cña çc chñ së h÷u chung, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 457. Th«ng b¸o b¸n ®Êu gi¸

1. Ngêi b¸n ®Êu gi¸ ph¶i th«ng b¸o c«ng khai t¹i n¬i b¸n ®Êu gi¸ vµ trªn ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng vÒ thêi gian, ®Þa ®iÓm, sè lîng, chÊt lîng vµ danh môc çc tµi s¶n b¸n ®Êu gi¸ chËm nhÊt lµ b¶y ngµy ®èi víi ®éng s¶n, ba m¬i ngµy ®èi víi bÊt ®éng s¶n tríc ngµy b¸n ®Êu gi¸.

2. Nh÷ng ngêi cã liªn quan ®Õn tµi s¶n b¸n ®Êu gi¸ ph¶i ®îc th«ng b¸o vÒ viÖc b¸n ®Êu gi¸ ®Ó tham gia ®Þnh gi¸ khëi ®iÓm, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 458. Thùc hiÖn b¸n ®Êu gi¸

1. Khi b¸n ®Êu gi¸, ngêi b¸n ®Êu gi¸ c«ng bè gi¸ b¸n khëi ®iÓm.

2. Ngêi tr¶ gi¸ cao nhÊt vµ Ýt nhÊt b»ng gi¸ khëi ®iÓm lµ ng-êi ®îc mua tµi s¶n b¸n ®Êu gi¸ vµ ®îc coi lµ ®· chÊp nhËn giao kÕt hîp ®ång.

3. ViÖc b¸n ®Êu gi¸ ®îc lËp thµnh v¨n b¶n vµ cã ch÷ ký cña ngêi mua, ngêi b¸n vµ hai ngêi chøng kiÕn.

4. Thêi h¹n giao tµi s¶n b¸n ®Êu gi¸, thêi h¹n vµ ph¬ng thøc thanh to¸n ®îc thùc hiÖn theo quy chÕ b¸n ®Êu gi¸.

5. Ngêi b¸n ®Êu gi¸ kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ gi¸ trÞ, chÊt lîng cña tµi s¶n b¸n ®Êu gi¸.

6. Trong trêng hîp gi¸ mua cao nhÊt ®îc c«ng bè thÊp h¬n so víi gi¸ khëi ®iÓm th× cuéc b¸n ®Êu gi¸ xem nh kh«ng thµnh.

ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt vÒ tæ chøc vµ thñ tôc b¸n ®Êu

119

gi¸ tµi s¶n.

§iÒu 459. B¸n ®Êu gi¸ bÊt ®éng s¶n

1. ViÖc b¸n ®Êu gi¸ bÊt ®éng s¶n ®îc thùc hiÖn t¹i n¬i cã bÊt ®éng s¶n hoÆc n¬i do ngêi b¸n ®Êu gi¸ x¸c ®Þnh.

2. Sau khi cã th«ng b¸o vÒ viÖc b¸n ®Êu gi¸ bÊt ®éng s¶n, nh÷ng ngêi muèn mua ph¶i ®¨ng ký mua vµ ph¶i nép mét kho¶n tiÒn ®Æt tríc. Danh s¸ch nh÷ng ngêi ®¨ng ký mua ®îc c«ng bè c«ng khai t¹i n¬i b¸n ®Êu gi¸.

3. Trong trêng hîp mua ®îc tµi s¶n b¸n ®Êu gi¸ th× kho¶n tiÒn ®Æt tríc ®îc trõ vµo gi¸ mua; nÕu ngêi mua tõ chèi mua th× kh«ng ®îc hoµn tr¶ kho¶n tiÒn ®ã.

4. Ngêi b¸n ®Êu gi¸ ph¶i hoµn tr¶ kho¶n tiÒn ®Æt tríc cho nh÷ng ngêi kh¸c ®· ®¨ng ký mµ kh«ng mua ®îc tµi s¶n b¸n ®Êu gi¸.

5. ViÖc mua b¸n bÊt ®éng s¶n b¸n ®Êu gi¸ ®îc lËp thµnh v¨n b¶n cã c«ng chøng, chøng thùc hoÆc ph¶i ®îc ®¨ng ký, nÕu ph¸p luËt cã quy ®Þnh.

§iÒu 460. Mua sau khi sö dông thö

1. Çc bªn cã thÓ tho¶ thuËn vÒ viÖc bªn mua ®îc dïng thö vËt mua trong mét thêi h¹n gäi lµ thêi h¹n dïng thö. Trong thêi h¹n dïng thö, bªn mua cã thÓ tr¶ lêi mua hoÆc kh«ng mua; nÕu hÕt thêi h¹n dïng thö mµ bªn mua kh«ng tr¶ lêi th× coi nh ®· chÊp nhËn mua theo çc ®iÒu kiÖn ®· tho¶ thuËn tríc khi nhËn vËt dïng thö.

2. Trong thêi h¹n dïng thö, vËt vÉn thuéc së h÷u cña bªn b¸n. Bªn b¸n ph¶i chÞu mäi rñi ro x¶y ra ®èi víi vËt, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c. Trong thêi h¹n dïng thö, bªn b¸n kh«ng ®îc b¸n, tÆng cho, cho thuª, trao ®æi, thÕ chÊp, cÇm cè tµi s¶n khi bªn mua cha tr¶ lêi.

3. Trong trêng hîp bªn dïng thö tr¶ lêi kh«ng mua th× ph¶i tr¶ l¹i vËt cho bªn b¸n vµ ph¶i båi thêng thiÖt h¹i cho bªn b¸n, nÕu lµm mÊt m¸t, h háng vËt dïng thö. Bªn dïng thö kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng hao mßn th«ng thêng do viÖc dïng thö g©y ra vµ kh«ng ph¶i hoµn tr¶ hoa lîi do viÖc dïng thö mang l¹i.

§iÒu 461. Mua tr¶ chËm, tr¶ dÇn

1. Çc bªn cã thÓ tho¶ thuËn vÒ viÖc bªn mua tr¶ chËm hoÆc tr¶ dÇn tiÒn mua trong mét thêi h¹n sau khi nhËn vËt mua; bªn b¸n ®îc b¶o lu quyÒn së h÷u cña m×nh ®èi víi vËt b¸n cho

120

®Õn khi bªn mua tr¶ ®ñ tiÒn, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

2. Hîp ®ång mua tr¶ chËm hoÆc tr¶ dÇn ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n. Bªn mua cã quyÒn sö dông vËt mua tr¶ chËm, tr¶ dÇn vµ ph¶i chÞu rñi ro trong thêi gian sö dông, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 462. Chuéc l¹i tµi s¶n ®· b¸n

1. Bªn b¸n cã thÓ tho¶ thuËn víi bªn mua vÒ quyÒn chuéc l¹i tµi s¶n ®· b¸n sau mét thêi h¹n gäi lµ thêi h¹n chuéc l¹i.

Thêi h¹n chuéc l¹i tµi s¶n do çc bªn tho¶ thuËn nhng kh«ng qu¸ mét n¨m ®èi víi ®éng s¶n vµ n¨m n¨m ®èi víi bÊt ®éng s¶n, kÓ tõ thêi ®iÓm giao tµi s¶n. Trong thêi h¹n nµy bªn b¸n cã quyÒn chuéc l¹i bÊt cø lóc nµo, nhng ph¶i b¸o tríc cho bªn mua trong mét thêi gian hîp lý. Gi¸ chuéc l¹i lµ gi¸ thÞ trêng t¹i thêi ®iÓm vµ ®Þa ®iÓm chuéc l¹i, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c.

2. Trong thêi h¹n chuéc l¹i, bªn mua kh«ng ®îc b¸n, trao ®æi, tÆng cho, cho thuª, thÕ chÊp, cÇm cè tµi s¶n, ph¶i chÞu rñi ro ®èi víi tµi s¶n.

Môc 2

HîP ®åNG TRAO ®æI TµI S¶N

§iÒu 463. Hîp ®ång trao ®æi tµi s¶n

1. Hîp ®ång trao ®æi tµi s¶n lµ sù tho¶ thuËn gi÷a çc bªn, theo ®ã çc bªn giao tµi s¶n vµ chuyÓn quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n cho nhau.

2. Hîp ®ång trao ®æi tµi s¶n ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n, cã c«ng chøng, chøng thùc hoÆc ®¨ng ký, nÕu ph¸p luËt cã quy ®Þnh.

3. Trong trêng hîp mét bªn trao ®æi cho bªn kia tµi s¶n kh«ng thuéc quyÒn së h÷u cña m×nh hoÆc kh«ng ®îc chñ së h÷u uû quyÒn th× bªn kia cã quyÒn huû bá hîp ®ång vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i.

4. Mçi bªn ®Òu ®îc coi lµ ngêi b¸n ®èi víi tµi s¶n giao cho bªn kia vµ lµ ngêi mua ®èi víi tµi s¶n nhËn vÒ. Çc quy ®Þnh vÒ hîp ®ång mua b¸n tõ §iÒu 428 ®Õn §iÒu 437 vµ tõ §iÒu 439 ®Õn §iÒu 448 cña Bé luËt nµy còng ®îc ¸p dông ®èi víi hîp ®ång trao ®æi tµi s¶n.

§iÒu 464. Thanh to¸n gi¸ trÞ chªnh lÖch

Trong trêng hîp tµi s¶n trao ®æi chªnh lÖch vÒ gi¸ trÞ th× çc bªn ph¶i thanh to¸n cho nhau phÇn chªnh lÖch ®ã, trõ trêng

121

hîp cã tho¶ thuËn kh¸c hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

Môc 3

HîP ®åNG TÆNG CHO TµI S¶N

§iÒu 465. Hîp ®ång tÆng cho tµi s¶n

Hîp ®ång tÆng cho tµi s¶n lµ sù tho¶ thuËn gi÷a çc bªn, theo ®ã bªn tÆng cho giao tµi s¶n cña m×nh vµ chuyÓn quyÒn së h÷u cho bªn ®îc tÆng cho mµ kh«ng yªu cÇu ®Òn bï, cßn bªn ®îc tÆng cho ®ång ý nhËn.

§iÒu 466. TÆng cho ®éng s¶n

Hîp ®ång tÆng cho ®éng s¶n cã hiÖu lùc khi bªn ®îc tÆng cho nhËn tµi s¶n; ®èi víi ®éng s¶n mµ ph¸p luËt cã quy ®Þnh ®¨ng ký quyÒn së h÷u th× hîp ®ång tÆng cho cã hiÖu lùc kÓ tõ thêi ®iÓm ®¨ng ký.

§iÒu 467. TÆng cho bÊt ®éng s¶n

1. TÆng cho bÊt ®éng s¶n ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n cã c«ng chøng, chøng thùc hoÆc ph¶i ®¨ng ký, nÕu theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt bÊt ®éng s¶n ph¶i ®¨ng ký quyÒn së h÷u.

2. Hîp ®ång tÆng cho bÊt ®éng s¶n cã hiÖu lùc kÓ tõ thêi ®iÓm ®¨ng ký; nÕu bÊt ®éng s¶n kh«ng ph¶i ®¨ng ký quyÒn së h÷u th× hîp ®ång tÆng cho cã hiÖu lùc kÓ tõ thêi ®iÓm chuyÓn giao tµi s¶n.

§iÒu 468. Tr¸ch nhiÖm do cè ý tÆng cho tµi s¶n kh«ng thuéc së h÷u cña m×nh

Trong trêng hîp bªn tÆng cho cè ý tÆng cho tµi s¶n kh«ng thuéc së h÷u cña m×nh mµ bªn ®îc tÆng cho kh«ng biÕt hoÆc kh«ng thÓ biÕt vÒ viÖc ®ã th× bªn tÆng cho ph¶i thanh to¸n chi phÝ ®Ó lµm t¨ng gi¸ trÞ cña tµi s¶n cho bªn ®îc tÆng cho khi chñ së h÷u lÊy l¹i tµi s¶n.

§iÒu 469. Th«ng b¸o khuyÕt tËt cña tµi s¶n tÆng cho

Bªn tÆng cho cã nghÜa vô th«ng b¸o cho bªn ®îc tÆng cho khuyÕt tËt cña tµi s¶n tÆng cho. Trong trêng hîp bªn tÆng cho biÕt tµi s¶n cã khuyÕt tËt mµ kh«ng th«ng b¸o th× ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng thiÖt h¹i x¶y ra cho ngêi ®îc tÆng cho; nÕu bªn tÆng cho kh«ng biÕt vÒ khuyÕt tËt cña tµi s¶n tÆng cho th× kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 470. TÆng cho tµi s¶n cã ®iÒu kiÖn

1. Bªn tÆng cho cã thÓ yªu cÇu bªn ®îc tÆng cho thùc hiÖn

122

mét hoÆc nhiÒu nghÜa vô d©n sù tríc hoÆc sau khi tÆng cho. §iÒu kiÖn tÆng cho kh«ng ®îc tr¸i ph¸p luËt, ®¹o ®øc x· héi.

2. Trong trêng hîp ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô tríc khi tÆng cho, nÕu bªn ®îc tÆng cho ®· hoµn thµnh nghÜa vô mµ bªn tÆng cho kh«ng giao tµi s¶n th× bªn tÆng cho ph¶i thanh to¸n nghÜa vô mµ bªn ®îc tÆng cho ®· thùc hiÖn.

3. Trong trêng hîp ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô sau khi tÆng cho mµ bªn ®îc tÆng cho kh«ng thùc hiÖn th× bªn tÆng cho cã quyÒn ®ßi l¹i tµi s¶n vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i.

Môc 4

HîP ®åNG VAY TµI S¶N

§iÒu 471. Hîp ®ång vay tµi s¶n

Hîp ®ång vay tµi s¶n lµ sù tho¶ thuËn gi÷a çc bªn, theo ®ã bªn cho vay giao tµi s¶n cho bªn vay; khi ®Õn h¹n tr¶, bªn vay ph¶i hoµn tr¶ cho bªn cho vay tµi s¶n cïng lo¹i theo ®óng sè lîng, chÊt lîng vµ chØ ph¶i tr¶ l·i nÕu cã tho¶ thuËn hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh.

§iÒu 472. QuyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n vay

Bªn vay trë thµnh chñ së h÷u tµi s¶n vay kÓ tõ thêi ®iÓm nhËn tµi s¶n ®ã.

§iÒu 473. NghÜa vô cña bªn cho vay

Bªn cho vay cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Giao tµi s¶n cho bªn vay ®Çy ®ñ, ®óng chÊt lîng, sè lîng vµo thêi ®iÓm vµ ®Þa ®iÓm ®· tho¶ thuËn;

2. Båi thêng thiÖt h¹i cho bªn vay, nÕu bªn cho vay biÕt tµi s¶n kh«ng b¶o ®¶m chÊt lîng mµ kh«ng b¸o cho bªn vay biÕt, trõ trêng hîp bªn vay biÕt mµ vÉn nhËn tµi s¶n ®ã;

3. Kh«ng ®îc yªu cÇu bªn vay tr¶ l¹i tµi s¶n tríc thêi h¹n, trõ trêng hîp quy ®Þnh t¹i §iÒu 478 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 474. NghÜa vô tr¶ nî cña bªn vay

1. Bªn vay tµi s¶n lµ tiÒn th× ph¶i tr¶ ®ñ tiÒn khi ®Õn h¹n; nÕu tµi s¶n lµ vËt th× ph¶i tr¶ vËt cïng lo¹i ®óng sè lîng, chÊt l-îng, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

2. Trong trêng hîp bªn vay kh«ng thÓ tr¶ vËt th× cã thÓ tr¶ b»ng tiÒn theo trÞ gi¸ cña vËt ®· vay t¹i ®Þa ®iÓm vµ thêi ®iÓm tr¶ nî, nÕu ®îc bªn cho vay ®ång ý.

3. §Þa ®iÓm tr¶ nî lµ n¬i c tró hoÆc n¬i ®Æt trô së cña bªn

123

cho vay, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

4. Trong trêng hîp vay kh«ng cã l·i mµ khi ®Õn h¹n bªn vay kh«ng tr¶ nî hoÆc tr¶ kh«ng ®Çy ®ñ th× bªn vay ph¶i tr¶ l·i ®èi víi kho¶n nî chËm tr¶ theo l·i suÊt c¬ b¶n do Ng©n hµng Nhµ níc c«ng bè t¬ng øng víi thêi h¹n chËm tr¶ t¹i thêi ®iÓm tr¶ nî, nÕu cã tho¶ thuËn.

5. Trong trêng hîp vay cã l·i mµ khi ®Õn h¹n bªn vay kh«ng tr¶ hoÆc tr¶ kh«ng ®Çy ®ñ th× bªn vay ph¶i tr¶ l·i trªn nî gèc vµ l·i nî qu¸ h¹n theo l·i suÊt c¬ b¶n do Ng©n hµng Nhµ níc c«ng bè t¬ng øng víi thêi h¹n vay t¹i thêi ®iÓm tr¶ nî.

§iÒu 475. Sö dông tµi s¶n vay

Çc bªn cã thÓ tho¶ thuËn vÒ viÖc tµi s¶n vay ph¶i ®îc sö dông ®óng môc ®Ých vay; bªn cho vay cã quyÒn kiÓm tra viÖc sö dông tµi s¶n vµ cã quyÒn ®ßi l¹i tµi s¶n vay tríc thêi h¹n, nÕu ®· nh¾c nhë mµ bªn vay vÉn sö dông tµi s¶n tr¸i môc ®Ých.

§iÒu 476. L·i suÊt

1. L·i suÊt vay do çc bªn tho¶ thuËn nhng kh«ng ®îc vît qu¸ 150% cña l·i suÊt c¬ b¶n do Ng©n hµng Nhµ níc c«ng bè ®èi víi lo¹i cho vay t¬ng øng.

2. Trong trêng hîp çc bªn cã tho¶ thuËn vÒ viÖc tr¶ l·i, nhng kh«ng x¸c ®Þnh râ l·i suÊt hoÆc cã tranh chÊp vÒ l·i suÊt th× ¸p dông l·i suÊt c¬ b¶n do Ng©n hµng Nhµ níc c«ng bè t¬ng øng víi thêi h¹n vay t¹i thêi ®iÓm tr¶ nî.

§iÒu 477. Thùc hiÖn hîp ®ång vay kh«ng kú h¹n

1. §èi víi hîp ®ång vay kh«ng kú h¹n vµ kh«ng cã l·i th× bªn cho vay cã quyÒn ®ßi l¹i tµi s¶n vµ bªn vay còng cã quyÒn tr¶ nî vµo bÊt cø lóc nµo, nhng ph¶i b¸o cho nhau biÕt tríc mét thêi gian hîp lý, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c.

2. §èi víi hîp ®ång vay kh«ng kú h¹n vµ cã l·i th× bªn cho vay cã quyÒn ®ßi l¹i tµi s¶n bÊt cø lóc nµo nhng ph¶i b¸o tríc cho bªn vay mét thêi gian hîp lý vµ ®îc tr¶ l·i ®Õn thêi ®iÓm nhËn l¹i tµi s¶n, cßn bªn vay còng cã quyÒn tr¶ l¹i tµi s¶n bÊt cø lóc nµo vµ chØ ph¶i tr¶ l·i cho ®Õn thêi ®iÓm tr¶ nî, nhng còng ph¶i b¸o tr-íc cho bªn cho vay mét thêi gian hîp lý.

§iÒu 478. Thùc hiÖn hîp ®ång vay cã kú h¹n

1. §èi víi hîp ®ång vay cã kú h¹n vµ kh«ng cã l·i th× bªn vay cã quyÒn tr¶ l¹i tµi s¶n bÊt cø lóc nµo, nhng ph¶i b¸o tríc cho bªn cho vay mét thêi gian hîp lý, cßn bªn cho vay chØ ®îc ®ßi l¹i tµi s¶n tríc kú h¹n, nÕu ®îc bªn vay ®ång ý.

124

2. §èi víi hîp ®ång vay cã kú h¹n vµ cã l·i th× bªn vay cã quyÒn tr¶ l¹i tµi s¶n tríc kú h¹n, nhng ph¶i tr¶ toµn bé l·i theo kú h¹n, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 479. Hä, hôi, biªu, phêng

1. Hä, hôi, biªu, phêng (sau ®©y gäi chung lµ hä) lµ mét h×nh thøc giao dÞch vÒ tµi s¶n theo tËp qu¸n trªn c¬ së tho¶ thuËn cña mét nhãm ngêi tËp hîp nhau l¹i cïng ®Þnh ra sè ngêi, thêi gian, sè tiÒn hoÆc tµi s¶n kh¸c, thÓ thøc gãp, lÜnh hä vµ quyÒn, nghÜa vô cña çc thµnh viªn.

2. H×nh thøc hä nh»m môc ®Ých t¬ng trî trong nh©n d©n ®îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

3. Nghiªm cÊm viÖc tæ chøc hä díi h×nh thøc cho vay nÆng l·i.

Môc 5

HîP ®åNG THUª TµI S¶N

I- QUY ®ÞNH CHUNG VÒ HîP ®åNG THUª TµI S¶N

§iÒu 480. Hîp ®ång thuª tµi s¶n

Hîp ®ång thuª tµi s¶n lµ sù tho¶ thuËn gi÷a çc bªn, theo ®ã bªn cho thuª giao tµi s¶n cho bªn thuª ®Ó sö dông trong mét thêi h¹n, cßn bªn thuª ph¶i tr¶ tiÒn thuª.

§iÒu 481. Gi¸ thuª

Gi¸ thuª tµi s¶n do çc bªn tho¶ thuËn.

Trong trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh vÒ khung gi¸ thuª th× çc bªn chØ ®îc tho¶ thuËn vÒ gi¸ thuª trong ph¹m vi khung gi¸ ®ã.

§iÒu 482. Thêi h¹n thuª

1. Thêi h¹n thuª do çc bªn tho¶ thuËn; nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn th× ®îc x¸c ®Þnh theo môc ®Ých thuª.

2. Trong trêng hîp çc bªn kh«ng tho¶ thuËn vÒ thêi h¹n thuª hoÆc thêi h¹n thuª kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®îc theo môc ®Ých thuª th× hîp ®ång thuª hÕt thêi h¹n khi bªn thuª ®· ®¹t ®îc môc ®Ých thuª.

§iÒu 483. Cho thuª l¹i

Bªn thuª cã quyÒn cho thuª l¹i tµi s¶n mµ m×nh ®· thuª, nÕu ®îc bªn cho thuª ®ång ý.

125

§iÒu 484. Giao tµi s¶n thuª

1. Bªn cho thuª ph¶i giao tµi s¶n cho bªn thuª ®óng sè lîng, chÊt lîng, chñng lo¹i, t×nh tr¹ng vµ ®óng thêi ®iÓm, ®Þa ®iÓm ®· tho¶ thuËn vµ cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ viÖc sö dông tµi s¶n ®ã.

2. Trong trêng hîp bªn cho thuª chËm giao tµi s¶n th× bªn thuª cã thÓ gia h¹n giao tµi s¶n hoÆc huû bá hîp ®ång vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i; nÕu tµi s¶n thuª kh«ng ®óng chÊt lîng nh tho¶ thuËn th× bªn thuª cã quyÒn yªu cÇu bªn cho thuª söa ch÷a, gi¶m gi¸ thuª hoÆc huû bá hîp ®ång vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 485. NghÜa vô b¶o ®¶m gi¸ trÞ sö dông cña tµi s¶n thuª

1. Bªn cho thuª ph¶i b¶o ®¶m tµi s¶n thuª trong t×nh tr¹ng nh ®· tho¶ thuËn, phï hîp víi môc ®Ých thuª trong suèt thêi gian cho thuª; ph¶i söa ch÷a nh÷ng h háng, khuyÕt tËt cña tµi s¶n thuª, trõ h háng nhá mµ theo tËp qu¸n bªn thuª ph¶i tù söa ch÷a.

2. Trong trêng hîp tµi s¶n thuª bÞ gi¶m sót gi¸ trÞ sö dông mµ kh«ng do lçi cña bªn thuª th× bªn thuª cã quyÒn yªu cÇu bªn cho thuª:

a) Söa ch÷a tµi s¶n;

b) Gi¶m gi¸ thuª;

c) §æi tµi s¶n kh¸c hoÆc ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i, nÕu tµi s¶n thuª kh«ng thÓ söa ch÷a ®îc mµ do ®ã môc ®Ých thuª kh«ng ®¹t ®îc hoÆc tµi s¶n thuª cã khuyÕt tËt mµ bªn thuª kh«ng biÕt.

3. Trong trêng hîp bªn cho thuª ®· ®îc th«ng b¸o mµ kh«ng söa ch÷a hoÆc söa ch÷a kh«ng kÞp thêi th× bªn thuª cã quyÒn tù söa ch÷a tµi s¶n thuª, nhng ph¶i b¸o cho bªn cho thuª vµ cã quyÒn yªu cÇu bªn cho thuª thanh to¸n chi phÝ söa ch÷a.

§iÒu 486. NghÜa vô b¶o ®¶m quyÒn sö dông tµi s¶n cho bªn thuª

1. Bªn cho thuª ph¶i b¶o ®¶m quyÒn sö dông tµi s¶n æn ®Þnh cho bªn thuª.

2. Trong trêng hîp cã tranh chÊp vÒ quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n thuª mµ bªn thuª kh«ng ®îc sö dông tµi s¶n æn ®Þnh th× bªn thuª cã quyÒn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i.

126

§iÒu 487. NghÜa vô b¶o qu¶n tµi s¶n thuª

1. Bªn thuª ph¶i b¶o qu¶n tµi s¶n thuª nh tµi s¶n cña chÝnh m×nh, ph¶i b¶o dìng vµ söa ch÷a nhá; nÕu lµm mÊt m¸t, h háng th× ph¶i båi thêng.

Bªn thuª kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng hao mßn tù nhiªn do sö dông tµi s¶n thuª.

2. Bªn thuª cã thÓ tu söa vµ lµm t¨ng gi¸ trÞ tµi s¶n thuª, nÕu ®îc bªn cho thuª ®ång ý vµ cã quyÒn yªu cÇu bªn cho thuª thanh to¸n chi phÝ hîp lý.

§iÒu 488. NghÜa vô sö dông tµi s¶n thuª ®óng c«ng dông, môc ®Ých

1. Bªn thuª ph¶i sö dông tµi s¶n thuª theo ®óng c«ng dông cña tµi s¶n vµ ®óng môc ®Ých ®· tho¶ thuËn.

2. Trong trêng hîp bªn thuª sö dông tµi s¶n kh«ng ®óng môc ®Ých, kh«ng ®óng c«ng dông th× bªn cho thuª cã quyÒn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 489. Tr¶ tiÒn thuª

1. Bªn thuª ph¶i tr¶ ®ñ tiÒn thuª ®óng thêi h¹n ®· tho¶ thuËn; nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn vÒ thêi h¹n tr¶ tiÒn thuª th× thêi h¹n tr¶ tiÒn thuª ®îc x¸c ®Þnh theo tËp qu¸n n¬i tr¶ tiÒn; nÕu kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®îc thêi h¹n theo tËp qu¸n th× bªn thuª ph¶i tr¶ tiÒn khi tr¶ l¹i tµi s¶n thuª.

2. Trong trêng hîp çc bªn tho¶ thuËn viÖc tr¶ tiÒn thuª theo kú h¹n th× bªn cho thuª cã quyÒn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång, nÕu bªn thuª kh«ng tr¶ tiÒn trong ba kú liªn tiÕp, trõ trêng hîp cã tháa thuËn kh¸c hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 490. Tr¶ l¹i tµi s¶n thuª

1. Bªn thuª ph¶i tr¶ l¹i tµi s¶n thuª trong t×nh tr¹ng nh khi nhËn, trõ hao mßn tù nhiªn hoÆc theo ®óng nh t×nh tr¹ng ®· tho¶ thuËn; nÕu gi¸ trÞ cña tµi s¶n thuª bÞ gi¶m sót so víi t×nh tr¹ng khi nhËn th× bªn cho thuª cã quyÒn yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i, trõ hao mßn tù nhiªn.

2. Trong trêng hîp tµi s¶n thuª lµ ®éng s¶n th× ®Þa ®iÓm tr¶ l¹i tµi s¶n thuª lµ n¬i c tró hoÆc trô së cña bªn cho thuª, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

3. Trong trêng hîp tµi s¶n thuª lµ gia sóc, bªn thuª ph¶i tr¶ l¹i gia sóc ®· thuª vµ c¶ gia sóc ®îc sinh ra trong thêi gian thuª, nÕu

127

kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c. Bªn cho thuª ph¶i thanh to¸n chi phÝ ch¨m sãc gia sóc ®îc sinh ra cho bªn thuª.

4. Khi bªn thuª chËm tr¶ tµi s¶n thuª th× bªn cho thuª cã quyÒn yªu cÇu bªn thuª tr¶ l¹i tµi s¶n thuª vµ tr¶ tiÒn thuª trong thêi gian chËm tr¶ vµ ph¶i båi thêng thiÖt h¹i; bªn thuª ph¶i tr¶ tiÒn ph¹t vi ph¹m do chËm tr¶ tµi s¶n thuª, nÕu cã tho¶ thuËn.

5. Bªn thuª ph¶i chÞu rñi ro x¶y ra ®èi víi tµi s¶n thuª trong thêi gian chËm tr¶.

§iÒu 491. ChÊm døt hîp ®ång thuª tµi s¶n

Hîp ®ång thuª tµi s¶n chÊm døt trong çc trêng hîp sau ®©y:

1. Thêi h¹n thuª ®· hÕt;

2. Theo tho¶ thuËn cña çc bªn vÒ viÖc chÊm døt tríc thêi h¹n; ®èi víi hîp ®ång thuª kh«ng x¸c ®Þnh thêi h¹n, khi bªn cho thuª muèn chÊm døt hîp ®ång th× ph¶i b¸o cho bªn thuª biÕt tr-íc mét thêi gian hîp lý, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn vÒ thêi h¹n b¸o tríc;

3. Hîp ®ång bÞ huû bá hoÆc bÞ ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn;

4. Tµi s¶n thuª kh«ng cßn.

II- HîP ®åNG THUª NHµ

§iÒu 492. H×nh thøc hîp ®ång thuª nhµ ë

Hîp ®ång thuª nhµ ë ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n, nÕu thêi h¹n thuª tõ s¸u th¸ng trë lªn th× ph¶i cã c«ng chøng hoÆc chøng thùc vµ ph¶i ®¨ng ký, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 493. NghÜa vô cña bªn cho thuª nhµ ë

Bªn cho thuª nhµ ë cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Giao nhµ cho bªn thuª theo ®óng hîp ®ång;

2. B¶o ®¶m cho bªn thuª sö dông æn ®Þnh nhµ trong thêi h¹n thuª;

3. B¶o dìng, söa ch÷a nhµ theo ®Þnh kú hoÆc theo tho¶ thuËn; nÕu bªn cho thuª kh«ng b¶o dìng, söa ch÷a nhµ mµ g©y thiÖt h¹i cho bªn thuª th× ph¶i båi thêng.

§iÒu 494. QuyÒn cña bªn cho thuª nhµ ë

Bªn cho thuª nhµ ë cã çc quyÒn sau ®©y:

1. NhËn ®ñ tiÒn thuª nhµ ®óng kú h¹n ®· tho¶ thuËn;

128

2. §¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång thuª nhµ theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 vµ kho¶n 3 §iÒu 498 cña Bé luËt nµy;

3. C¶i t¹o, n©ng cÊp nhµ cho thuª khi ®îc bªn thuª ®ång ý, nhng kh«ng ®îc g©y phiÒn hµ cho bªn thuª sö dông chç ë;

4. §îc lÊy l¹i nhµ cho thuª khi thêi h¹n thuª ®· hÕt; nÕu hîp ®ång kh«ng quy ®Þnh thêi h¹n thuª th× bªn cho thuª muèn lÊy l¹i nhµ ph¶i b¸o cho bªn thuª biÕt tríc s¸u th¸ng.

§iÒu 495. NghÜa vô cña bªn thuª nhµ ë

Bªn thuª nhµ cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Sö dông nhµ ®óng môc ®Ých ®· tho¶ thuËn;

2. Tr¶ ®ñ tiÒn thuª nhµ ®óng kú h¹n ®· tho¶ thuËn;

3. Gi÷ g×n nhµ, söa ch÷a nh÷ng h háng do m×nh g©y ra;

4. T«n träng quy t¾c sinh ho¹t c«ng céng;

5. Tr¶ nhµ cho bªn cho thuª theo ®óng tho¶ thuËn.

§iÒu 496. QuyÒn cña bªn thuª nhµ ë

Bªn thuª nhµ cã çc quyÒn sau ®©y:

1. NhËn nhµ thuª theo ®óng tho¶ thuËn;

2. §îc ®æi nhµ ®ang thuª víi ngêi thuª kh¸c, nÕu ®îc bªn cho thuª ®ång ý b»ng v¨n b¶n;

3. §îc cho thuª l¹i nhµ ®ang thuª, nÕu ®îc bªn cho thuª ®ång ý b»ng v¨n b¶n;

4. §îc tiÕp tôc thuª theo çc ®iÒu kiÖn ®· tho¶ thuËn víi bªn cho thuª, trong trêng hîp thay ®æi chñ së h÷u nhµ;

5. Yªu cÇu bªn cho thuª söa ch÷a nhµ ®ang cho thuª trong trêng hîp nhµ bÞ h háng nÆng.

6. §¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång thuª nhµ theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 vµ kho¶n 3 §iÒu 498 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 497. QuyÒn, nghÜa vô cña nh÷ng ngêi thuéc bªn thuª cã tªn trong hîp ®ång thuª nhµ ë

Nh÷ng ngêi thuéc bªn thuª cã tªn trong hîp ®ång thuª nhµ cã quyÒn, nghÜa vô ngang nhau ®èi víi bªn cho thuª vµ ph¶i liªn ®íi thùc hiÖn çc nghÜa vô cña bªn thuª ®èi víi bªn cho thuª.

§iÒu 498. §¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång thuª nhµ ë

1. Bªn cho thuª nhµ cã quyÒn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång thuª nhµ khi bªn thuª cã mét trong çc hµnh vi

129

sau ®©y:

a) Kh«ng tr¶ tiÒn thuª nhµ liªn tiÕp trong ba th¸ng trë lªn mµ kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng;

b) Sö dông nhµ kh«ng ®óng môc ®Ých thuª;

c) Cè ý lµm nhµ h háng nghiªm träng;

d) Söa ch÷a, ®æi hoÆc cho ngêi kh¸c thuª l¹i toµn bé hoÆc mét phÇn nhµ ®ang thuª mµ kh«ng cã sù ®ång ý b»ng v¨n b¶n cña bªn cho thuª;

®) Lµm mÊt trËt tù c«ng céng nhiÒu lÇn vµ ¶nh hëng nghiªm träng ®Õn sinh ho¹t b×nh thêng cña nh÷ng ngêi xung quanh;

e) Lµm ¶nh hëng nghiªm träng ®Õn vÖ sinh m«i trêng.

2. Bªn thuª nhµ cã quyÒn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång thuª nhµ khi bªn cho thuª cã mét trong çc hµnh vi sau ®©y:

a) Kh«ng söa ch÷a nhµ khi chÊt lîng nhµ gi¶m sót nghiªm träng;

b) T¨ng gi¸ thuª nhµ bÊt hîp lý.

c) QuyÒn sö dông nhµ ë bÞ h¹n chÕ do lîi Ých cña ngêi thø ba.

3. Bªn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång thuª nhµ ph¶i b¸o cho bªn kia biÕt tríc mét th¸ng, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 499. ChÊm døt hîp ®ång thuª nhµ ë

Hîp ®ång thuª nhµ ë chÊm døt trong çc trêng hîp sau ®©y:

1. Thêi h¹n thuª ®· hÕt; nÕu hîp ®ång kh«ng x¸c ®Þnh thêi h¹n thuª th× hîp ®ång chÊm døt sau s¸u th¸ng, kÓ tõ ngµy bªn cho thuª b¸o cho bªn thuª biÕt vÒ viÖc ®ßi nhµ;

2. Nhµ cho thuª kh«ng cßn;

3. Bªn thuª nhµ chÕt vµ kh«ng cã ai cïng chung sèng;

4. Nhµ cho thuª ph¶i ph¸ dì do bÞ h háng nÆng cã nguy c¬ sËp ®æ hoÆc do thùc hiÖn quy ho¹ch x©y dùng cña Nhµ níc.

§iÒu 500. Thuª nhµ ®Ó sö dông vµo môc ®Ých kh¸c

Trong trêng hîp ph¸p luËt kh«ng cã quy ®Þnh kh¸c th× quy ®Þnh t¹i çc ®iÒu tõ §iÒu 492 ®Õn §iÒu 499 cña Bé luËt nµy còng ®îc ¸p dông ®èi víi viÖc thuª nhµ sö dông vµo môc ®Ých kh¸c kh«ng ph¶i lµ thuª nhµ ë.

III- HîP ®åNG THUª KHO¸N TµI S¶N

130

§iÒu 501. Hîp ®ång thuª kho¸n tµi s¶n

Hîp ®ång thuª kho¸n tµi s¶n lµ sù tho¶ thuËn gi÷a çc bªn, theo ®ã bªn cho thuª kho¸n giao tµi s¶n cho bªn thuª ®Ó khai th¸c c«ng dông, hëng hoa lîi, lîi tøc thu ®îc tõ tµi s¶n ®ã vµ cã nghÜa vô tr¶ tiÒn thuª.

§iÒu 502. §èi tîng cña hîp ®ång thuª kho¸n

§èi tîng cña hîp ®ång thuª kho¸n cã thÓ lµ ®Êt ®ai, rõng, mÆt níc cha khai th¸c, sóc vËt, c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh, t liÖu s¶n xuÊt kh¸c cïng trang thiÕt bÞ cÇn thiÕt ®Ó khai th¸c c«ng dông, hëng hoa lîi, lîi tøc, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 503. Thêi h¹n thuª kho¸n

Thêi h¹n thuª kho¸n do çc bªn tho¶ thuËn theo chu kú s¶n xuÊt, kinh doanh phï hîp víi tÝnh chÊt cña ®èi tîng thuª kho¸n.

§iÒu 504. Gi¸ thuª kho¸n

Gi¸ thuª kho¸n do çc bªn tho¶ thuËn; nÕu thuª kho¸n th«ng qua ®Êu thÇu th× gi¸ thuª kho¸n lµ gi¸ ®îc x¸c ®Þnh khi ®Êu thÇu.

§iÒu 505. Giao tµi s¶n thuª kho¸n

Khi giao tµi s¶n thuª kho¸n, çc bªn ph¶i lËp biªn b¶n ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng cña tµi s¶n thuª kho¸n vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n thuª kho¸n.

Trong trêng hîp çc bªn kh«ng x¸c ®Þnh ®îc gi¸ trÞ th× mêi ngêi thø ba x¸c ®Þnh gi¸ trÞ vµ ph¶i lËp thµnh v¨n b¶n.

§iÒu 506. Tr¶ tiÒn thuª kho¸n vµ ph¬ng thøc tr¶

1. TiÒn thuª kho¸n cã thÓ b»ng hiÖn vËt, b»ng tiÒn hoÆc b»ng viÖc thùc hiÖn mét c«ng viÖc.

2. Bªn thuª kho¸n ph¶i tr¶ ®ñ tiÒn thuª kho¸n cho dï kh«ng khai th¸c c«ng dông tµi s¶n thuª kho¸n.

3. Khi giao kÕt hîp ®ång thuª kho¸n çc bªn cã thÓ tho¶ thuËn ®iÒu kiÖn vÒ viÖc gi¶m tiÒn thuª kho¸n; nÕu hoa lîi, lîi tøc bÞ mÊt Ýt nhÊt lµ mét phÇn ba do sù kiÖn bÊt kh¶ kh¸ng th× bªn thuª kho¸n cã quyÒn yªu cÇu gi¶m hoÆc miÔn tiÒn thuª kho¸n, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

4. Trong trêng hîp bªn thuª kho¸n ph¶i tr¶ hiÖn vËt theo thêi vô hoÆc theo chu kú khai th¸c c«ng dông cña tµi s¶n thuª kho¸n th× ph¶i tr¶ vµo thêi ®iÓm kÕt thóc thêi vô hoÆc kÕt thóc chu

131

kú khai th¸c, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

5. Trong trêng hîp bªn thuª kho¸n ph¶i thùc hiÖn mét c«ng viÖc th× ph¶i thùc hiÖn ®óng c«ng viÖc ®ã.

§iÒu 507. Khai th¸c tµi s¶n thuª kho¸n

Bªn thuª kho¸n ph¶i khai th¸c tµi s¶n thuª kho¸n ®óng môc ®Ých ®· tho¶ thuËn vµ b¸o cho bªn thuª kho¸n theo ®Þnh kú vÒ t×nh tr¹ng tµi s¶n vµ t×nh h×nh khai th¸c tµi s¶n; nÕu bªn cho thuª kho¸n cã yªu cÇu hoÆc cÇn b¸o ®ét xuÊt th× bªn thuª kho¸n ph¶i b¸o kÞp thêi. Khi bªn thuª kho¸n khai th¸c c«ng dông tµi s¶n thuª kho¸n kh«ng ®óng môc ®Ých th× bªn cho thuª kho¸n cã quyÒn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 508. B¶o qu¶n, b¶o dìng, ®Þnh ®o¹t tµi s¶n thuª kho¸n

1. Trong thêi h¹n khai th¸c tµi s¶n thuª kho¸n, bªn thuª kho¸n ph¶i b¶o qu¶n, b¶o dìng tµi s¶n thuª kho¸n vµ trang thiÕt bÞ kÌm theo b»ng chi phÝ cña m×nh, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c; nÕu bªn thuª kho¸n lµm mÊt m¸t, h háng hoÆc lµm mÊt gi¸ trÞ, gi¶m sót gi¸ trÞ tµi s¶n thuª kho¸n th× ph¶i båi thêng thiÖt h¹i. Bªn thuª kho¸n kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng hao mßn tù nhiªn do sö dông tµi s¶n thuª kho¸n.

2. Bªn thuª kho¸n cã thÓ tù m×nh thay thÕ, c¶i t¹o tµi s¶n thuª kho¸n, nÕu cã tho¶ thuËn vµ ph¶i b¶o toµn gi¸ trÞ tµi s¶n thuª kho¸n.

Bªn cho thuª kho¸n ph¶i thanh to¸n cho bªn thuª kho¸n chi phÝ hîp lý ®Ó thay thÕ, c¶i t¹o tµi s¶n thuª kho¸n theo tho¶ thuËn.

3. Bªn thuª kho¸n kh«ng ®îc cho thuª kho¸n l¹i, trõ trêng hîp ®îc bªn cho thuª kho¸n ®ång ý.

§iÒu 509. Hëng hoa lîi, chÞu thiÖt h¹i vÒ sóc vËt thuª kho¸n

Trong thêi h¹n thuª kho¸n sóc vËt, bªn thuª kho¸n ®îc hëng mét nöa sè sóc vËt sinh ra vµ ph¶i chÞu mét nöa nh÷ng thiÖt h¹i vÒ sóc vËt thuª kho¸n do sù kiÖn bÊt kh¶ kh¸ng, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 510. §¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång thuª kho¸n

1. Trong trêng hîp mét bªn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång th× ph¶i b¸o cho bªn kia biÕt tríc mét thêi gian hîp lý;

132

nÕu thuª kho¸n theo thêi vô hoÆc theo chu kú khai th¸c th× thêi h¹n b¸o tríc ph¶i phï hîp víi thêi vô hoÆc chu kú khai th¸c.

2. Trong trêng hîp bªn thuª kho¸n vi ph¹m nghÜa vô, mµ viÖc khai th¸c ®èi tîng thuª kho¸n lµ nguån sèng duy nhÊt cña bªn thuª kho¸n vµ viÖc tiÕp tôc thuª kho¸n kh«ng lµm ¶nh hëng nghiªm träng ®Õn lîi Ých cña bªn cho thuª kho¸n th× bªn cho thuª kho¸n kh«ng ®îc ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång; bªn thuª kho¸n ph¶i cam kÕt víi bªn cho thuª kho¸n kh«ng ®îc tiÕp tôc vi ph¹m hîp ®ång.

§iÒu 511. Tr¶ l¹i tµi s¶n thuª kho¸n

Khi chÊm døt hîp ®ång thuª kho¸n, bªn thuª kho¸n ph¶i tr¶ l¹i tµi s¶n thuª kho¸n ë t×nh tr¹ng phï hîp víi møc ®é khÊu hao ®· tho¶ thuËn; nÕu lµm mÊt gi¸ trÞ hoÆc gi¶m sót gi¸ trÞ cña tµi s¶n thuª kho¸n th× ph¶i båi thêng thiÖt h¹i.

Môc 6

HîP ®åNG MîN TµI S¶N

§iÒu 512. Hîp ®ång mîn tµi s¶n

Hîp ®ång mîn tµi s¶n lµ sù tho¶ thuËn gi÷a çc bªn, theo ®ã bªn cho mîn giao tµi s¶n cho bªn mîn ®Ó sö dông trong mét thêi h¹n mµ kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn, cßn bªn mîn ph¶i tr¶ l¹i tµi s¶n ®ã khi hÕt thêi h¹n mîn hoÆc môc ®Ých mîn ®· ®¹t ®îc.

§iÒu 513. §èi tîng cña hîp ®ång mîn tµi s¶n

TÊt c¶ nh÷ng vËt kh«ng tiªu hao ®Òu cã thÓ lµ ®èi tîng cña hîp ®ång mîn tµi s¶n.

§iÒu 514. NghÜa vô cña bªn mîn tµi s¶n

Bªn mîn tµi s¶n cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Gi÷ g×n, b¶o qu¶n tµi s¶n mîn nh tµi s¶n cña chÝnh m×nh, kh«ng ®îc tù ý thay ®æi t×nh tr¹ng cña tµi s¶n; nÕu tµi s¶n bÞ h háng th«ng thêng th× ph¶i söa ch÷a;

2. Kh«ng ®îc cho ngêi kh¸c mîn l¹i, nÕu kh«ng cã sù ®ång ý cña bªn cho mîn;

3. Tr¶ l¹i tµi s¶n mîn ®óng thêi h¹n; nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn vÒ thêi h¹n tr¶ l¹i tµi s¶n th× bªn mîn ph¶i tr¶ l¹i tµi s¶n ngay sau khi môc ®Ých mîn ®· ®¹t ®îc;

4. Båi thêng thiÖt h¹i, nÕu lµm h háng, mÊt m¸t tµi s¶n mîn.

§iÒu 515. QuyÒn cña bªn mîn tµi s¶n

Bªn mîn tµi s¶n cã çc quyÒn sau ®©y:

133

1. §îc sö dông tµi s¶n mîn theo ®óng c«ng dông cña tµi s¶n vµ ®óng môc ®Ých ®· tho¶ thuËn;

2. Yªu cÇu bªn cho mîn ph¶i thanh to¸n chi phÝ hîp lý vÒ viÖc söa ch÷a hoÆc lµm t¨ng gi¸ trÞ tµi s¶n mîn, nÕu cã tho¶ thuËn.

3. Kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng hao mßn tù nhiªn cña tµi s¶n mîn.

§iÒu 516. NghÜa vô cña bªn cho mîn tµi s¶n

Bªn cho mîn tµi s¶n cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt vÒ viÖc sö dông tµi s¶n vµ khuyÕt tËt cña tµi s¶n, nÕu cã;

2. Thanh to¸n cho bªn mîn chi phÝ söa ch÷a, chi phÝ lµm t¨ng gi¸ trÞ tµi s¶n, nÕu cã tho¶ thuËn;

3. Båi thêng thiÖt h¹i cho bªn mîn, nÕu biÕt tµi s¶n cã khuyÕt tËt mµ kh«ng b¸o cho bªn mîn biÕt dÉn ®Õn g©y thiÖt h¹i cho bªn mîn, trõ nh÷ng khuyÕt tËt mµ bªn mîn biÕt hoÆc ph¶i biÕt.

§iÒu 517. QuyÒn cña bªn cho mîn tµi s¶n

Bªn cho mîn tµi s¶n cã çc quyÒn sau ®©y:

1. §ßi l¹i tµi s¶n ngay sau khi bªn mîn ®¹t ®îc môc ®Ých nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn vÒ thêi h¹n mîn; nÕu bªn cho mîn cã nhu cÇu ®ét xuÊt vµ cÊp b¸ch cÇn sö dông tµi s¶n cho mîn th× ®îc ®ßi l¹i tµi s¶n ®ã mÆc dï bªn mîn cha ®¹t ®îc môc ®Ých, nhng ph¶i b¸o tríc mét thêi gian hîp lý;

2. §ßi l¹i tµi s¶n khi bªn mîn sö dông kh«ng ®óng môc ®Ých, c«ng dông, kh«ng ®óng çch thøc ®· tho¶ thuËn hoÆc cho ngêi kh¸c mîn l¹i mµ kh«ng cã sù ®ång ý cña bªn cho mîn;

3. Yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i ®èi víi tµi s¶n do ngêi mîn g©y ra.

Môc 7

HîP ®åNG DÞCH Vô

§iÒu 518. Hîp ®ång dÞch vô

Hîp ®ång dÞch vô lµ sù tho¶ thuËn gi÷a çc bªn, theo ®ã bªn cung øng dÞch vô thùc hiÖn c«ng viÖc cho bªn thuª dÞch vô, cßn bªn thuª dÞch vô ph¶i tr¶ tiÒn dÞch vô cho bªn cung øng dÞch vô.

§iÒu 519. §èi tîng cña hîp ®ång dÞch vô

§èi tîng cña hîp ®ång dÞch vô ph¶i lµ c«ng viÖc cã thÓ thùc

134

hiÖn ®îc, kh«ng bÞ ph¸p luËt cÊm, kh«ng tr¸i ®¹o ®øc x· héi.

§iÒu 520. NghÜa vô cña bªn thuª dÞch vô

Bªn thuª dÞch vô cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Cung cÊp cho bªn cung øng dÞch vô th«ng tin, tµi liÖu vµ çc ph¬ng tiÖn cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc, nÕu cã tho¶ thuËn hoÆc viÖc thùc hiÖn c«ng viÖc ®ßi hái;

2. Tr¶ tiÒn dÞch vô cho bªn cung øng dÞch vô theo tho¶ thuËn.

§iÒu 521. QuyÒn cña bªn thuª dÞch vô

Bªn thuª dÞch vô cã çc quyÒn sau ®©y:

1. Yªu cÇu bªn cung øng dÞch vô thùc hiÖn c«ng viÖc theo ®óng chÊt lîng, sè lîng, thêi h¹n, ®Þa ®iÓm vµ çc tho¶ thuËn kh¸c;

2. Trong trêng hîp bªn cung øng dÞch vô vi ph¹m nghiªm träng nghÜa vô th× bªn thuª dÞch vô cã quyÒn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 522. NghÜa vô cña bªn cung øng dÞch vô

Bªn cung øng dÞch vô cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Thùc hiÖn c«ng viÖc ®óng chÊt lîng, sè lîng, thêi h¹n, ®Þa ®iÓm vµ çc tho¶ thuËn kh¸c;

2. Kh«ng ®îc giao cho ngêi kh¸c thùc hiÖn thay c«ng viÖc, nÕu kh«ng cã sù ®ång ý cña bªn thuª dÞch vô;

3. B¶o qu¶n vµ ph¶i giao l¹i cho bªn thuª dÞch vô tµi liÖu vµ ph¬ng tiÖn ®îc giao sau khi hoµn thµnh c«ng viÖc;

4. B¸o ngay cho bªn thuª dÞch vô vÒ viÖc th«ng tin, tµi liÖu kh«ng ®Çy ®ñ, ph¬ng tiÖn kh«ng b¶o ®¶m chÊt lîng ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc;

5. Gi÷ bÝ mËt th«ng tin mµ m×nh biÕt ®îc trong thêi gian thùc hiÖn c«ng viÖc, nÕu cã tho¶ thuËn hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh;

6. Båi thêng thiÖt h¹i cho bªn thuª dÞch vô, nÕu lµm mÊt m¸t, h háng tµi liÖu, ph¬ng tiÖn ®îc giao hoÆc tiÕt lé bÝ mËt th«ng tin.

§iÒu 523. QuyÒn cña bªn cung øng dÞch vô

Bªn cung øng dÞch vô cã çc quyÒn sau ®©y:

1. Yªu cÇu bªn thuª dÞch vô cung cÊp th«ng tin, tµi liÖu vµ ph¬ng tiÖn;

135

2. §îc thay ®æi ®iÒu kiÖn dÞch vô v× lîi Ých cña bªn thuª dÞch vô, mµ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i chê ý kiÕn cña bªn thuª dÞch vô, nÕu viÖc chê ý kiÕn sÏ g©y thiÖt h¹i cho bªn thuª dÞch vô, nhng ph¶i b¸o ngay cho bªn thuª dÞch vô;

3. Yªu cÇu bªn thuª dÞch vô tr¶ tiÒn dÞch vô.

§iÒu 524. Tr¶ tiÒn dÞch vô

1. Bªn thuª dÞch vô ph¶i tr¶ tiÒn dÞch vô theo tho¶ thuËn.

2. Khi giao kÕt hîp ®ång nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn vÒ gi¸ dÞch vô, ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ dÞch vô vµ kh«ng cã bÊt kú chØ dÉn nµo kh¸c vÒ gi¸ dÞch vô th× gi¸ dÞch vô ®îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo gi¸ thÞ trêng cña dÞch vô cïng lo¹i t¹i thêi ®iÓm vµ ®Þa ®iÓm giao kÕt hîp ®ång.

3. Bªn thuª dÞch vô ph¶i tr¶ tiÒn dÞch vô t¹i ®Þa ®iÓm thùc hiÖn c«ng viÖc khi hoµn thµnh dÞch vô, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c.

4. Trong trêng hîp dÞch vô ®îc cung øng kh«ng ®¹t ®îc nh tho¶ thuËn hoÆc c«ng viÖc kh«ng ®îc hoµn thµnh ®óng thêi h¹n th× bªn thuª dÞch vô cã quyÒn gi¶m tiÒn dÞch vô vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 525. §¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång dÞch vô

1. Trong trêng hîp viÖc tiÕp tôc thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã lîi cho bªn thuª dÞch vô th× bªn thuª dÞch vô cã quyÒn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång, nhng ph¶i b¸o cho bªn cung øng dÞch vô biÕt tríc mét thêi gian hîp lý; bªn thuª dÞch vô ph¶i tr¶ tiÒn c«ng theo phÇn dÞch vô mµ bªn cung øng dÞch vô ®· thùc hiÖn vµ båi thêng thiÖt h¹i.

2. Trong trêng hîp bªn thuª dÞch vô kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®óng theo tho¶ thuËn th× bªn cung øng dÞch vô cã quyÒn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 526. TiÕp tôc hîp ®ång dÞch vô

Sau khi ®· kÕt thóc thêi h¹n dÞch vô mµ c«ng viÖc cha hoµn thµnh vµ bªn cung øng dÞch vô vÉn tiÕp tôc thùc hiÖn c«ng viÖc, cßn bªn thuª dÞch vô biÕt nhng kh«ng ph¶n ®èi th× hîp ®ång dÞch vô ®¬ng nhiªn ®îc tiÕp tôc thùc hiÖn theo néi dung ®· tho¶ thuËn cho ®Õn khi c«ng viÖc ®îc hoµn thµnh.

Môc 8

HîP ®åNG VËN CHUYÓN

136

I- HîP ®åNG VËN CHUYÓN HµNH KH¸CH

§iÒu 527. Hîp ®ång vËn chuyÓn hµnh kh¸ch

Hîp ®ång vËn chuyÓn hµnh kh¸ch lµ sù tho¶ thuËn gi÷a çc bªn, theo ®ã bªn vËn chuyÓn chuyªn chë hµnh kh¸ch, hµnh lý ®Õn ®Þa ®iÓm ®· ®Þnh theo tho¶ thuËn, cßn hµnh kh¸ch ph¶i thanh to¸n cíc phÝ vËn chuyÓn.

§iÒu 528. H×nh thøc hîp ®ång vËn chuyÓn hµnh kh¸ch

1. Hîp ®ång vËn chuyÓn hµnh kh¸ch cã thÓ ®îc lËp thµnh v¨n b¶n hoÆc b»ng lêi nãi.

2. VÐ lµ b»ng chøng cña viÖc giao kÕt hîp ®ång vËn chuyÓn hµnh kh¸ch gi÷a çc bªn.

§iÒu 529. NghÜa vô cña bªn vËn chuyÓn

Bªn vËn chuyÓn cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Chuyªn chë hµnh kh¸ch tõ ®Þa ®iÓm xuÊt ph¸t ®Õn ®óng ®Þa ®iÓm, ®Õn ®óng giê, v¨n minh, lÞch sù vµ b»ng ph-¬ng tiÖn ®· tho¶ thuËn mét çch an toµn, theo lé tr×nh; b¶o ®¶m ®ñ chç cho kh¸ch vµ kh«ng chuyªn chë vît qu¸ träng t¶i;

2. Mua b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù ®èi víi hµnh kh¸ch theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt;

3. B¶o ®¶m thêi gian xuÊt ph¸t ®· ®îc th«ng b¸o hoÆc theo tho¶ thuËn;

4. Chuyªn chë hµnh lý vµ tr¶ l¹i cho hµnh kh¸ch hoÆc ngêi cã quyÒn nhËn hµnh lý t¹i ®Þa ®iÓm tho¶ thuËn theo ®óng thêi gian, lé tr×nh;

5. Hoµn tr¶ cho hµnh kh¸ch cíc phÝ vËn chuyÓn theo tho¶ thuËn. Trong trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh th× theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

§iÒu 530. QuyÒn cña bªn vËn chuyÓn

Bªn vËn chuyÓn cã çc quyÒn sau ®©y:

1. Yªu cÇu hµnh kh¸ch tr¶ ®ñ cíc phÝ vËn chuyÓn hµnh kh¸ch, cíc phÝ vËn chuyÓn hµnh lý mang theo ngêi vît qu¸ møc quy ®Þnh;

2. Tõ chèi chuyªn chë hµnh kh¸ch trong çc trêng hîp sau ®©y:

a) Hµnh kh¸ch kh«ng chÊp hµnh quy ®Þnh cña bªn vËn chuyÓn hoÆc cã hµnh vi lµm mÊt trËt tù c«ng céng, c¶n trë c«ng

137

viÖc cña bªn vËn chuyÓn, ®e däa ®Õn tÝnh m¹ng, søc khoÎ, tµi s¶n cña ngêi kh¸c hoÆc cã nh÷ng hµnh vi kh¸c kh«ng b¶o ®¶m an toµn trong hµnh tr×nh; trong trêng hîp nµy, hµnh kh¸ch kh«ng ®îc tr¶ l¹i cíc phÝ vËn chuyÓn vµ ph¶i chÞu ph¹t vi ph¹m, nÕu ®iÒu lÖ vËn chuyÓn cã quy ®Þnh;

b) Do t×nh tr¹ng søc khoÎ cña hµnh kh¸ch mµ bªn vËn chuyÓn thÊy râ r»ng viÖc vËn chuyÓn sÏ g©y nguy hiÓm cho chÝnh hµnh kh¸ch ®ã hoÆc nh÷ng ngêi kh¸c trong hµnh tr×nh;

c) §Ó ng¨n ngõa dÞch bÖnh l©y lan.

§iÒu 531. NghÜa vô cña hµnh kh¸ch

Hµnh kh¸ch cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Tr¶ ®ñ cíc phÝ vËn chuyÓn hµnh kh¸ch, cíc phÝ vËn chuyÓn hµnh lý vît qu¸ møc quy ®Þnh vµ tù b¶o qu¶n hµnh lý mang theo ngêi;

2. Cã mÆt t¹i ®iÓm xuÊt ph¸t ®óng thêi gian ®· tho¶ thuËn;

3. T«n träng, chÊp hµnh ®óng çc quy ®Þnh cña bªn vËn chuyÓn vµ çc quy ®Þnh kh¸c vÒ b¶o ®¶m an toµn giao th«ng.

§iÒu 532. QuyÒn cña hµnh kh¸ch

Hµnh kh¸ch cã çc quyÒn sau ®©y:

1. Yªu cÇu ®îc chuyªn chë ®óng b»ng ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn vµ gi¸ trÞ lo¹i vÐ víi lé tr×nh ®· tho¶ thuËn;

2. §îc miÔn cíc phÝ vËn chuyÓn ®èi víi hµnh lý ký göi vµ hµnh lý x¸ch tay trong h¹n møc theo tho¶ thuËn hoÆc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt;

3. Yªu cÇu thanh to¸n chi phÝ ph¸t sinh hoÆc båi thêng thiÖt h¹i, nÕu bªn vËn chuyÓn cã lçi trong viÖc kh«ng chuyªn chë ®óng thêi h¹n, ®Þa ®iÓm ®· tho¶ thuËn;

4. §îc nhËn l¹i toµn bé hoÆc mét phÇn cíc phÝ vËn chuyÓn trong trêng hîp quy ®Þnh t¹i ®iÓm b vµ ®iÓm c kho¶n 2 §iÒu 530 cña Bé luËt nµy vµ nh÷ng trêng hîp kh¸c do ph¸p luËt quy ®Þnh hoÆc theo tho¶ thuËn;

5. NhËn hµnh lý t¹i ®Þa ®iÓm ®· tho¶ thuËn theo ®óng thêi gian, lé tr×nh;

6. Yªu cÇu t¹m dõng hµnh tr×nh trong thêi h¹n vµ theo thñ tôc do ph¸p luËt quy ®Þnh.


1. Trong trêng hîp tÝnh m¹ng, søc khoÎ vµ hµnh lý cña hµnh kh¸ch bÞ thiÖt h¹i th× bªn vËn chuyÓn ph¶i båi thêng theo quy

138

®Þnh cña ph¸p luËt.

2. Bªn vËn chuyÓn kh«ng ph¶i båi thêng thiÖt h¹i vÒ tÝnh m¹ng, søc khoÎ vµ hµnh lý cña hµnh kh¸ch nÕu thiÖt h¹i x¶y ra hoµn toµn do lçi cña hµnh kh¸ch, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

3. Trong trêng hîp hµnh kh¸ch vi ph¹m ®iÒu kiÖn vËn chuyÓn ®· tho¶ thuËn, çc quy ®Þnh cña ®iÒu lÖ vËn chuyÓn mµ g©y thiÖt h¹i cho bªn vËn chuyÓn hoÆc ngêi thø ba th× ph¶i båi thêng.

§iÒu 534. §¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång vËn chuyÓn hµnh kh¸ch

1. Bªn vËn chuyÓn cã quyÒn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång trong çc trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 530 cña Bé luËt nµy.

2. Hµnh kh¸ch cã quyÒn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång trong trêng hîp bªn vËn chuyÓn vi ph¹m nghÜa vô quy ®Þnh t¹i çc kho¶n 1, 3 vµ 4 §iÒu 529 cña Bé luËt nµy.

II- HîP ®åNG VËN CHUYÓN TµI S¶N

§iÒu 535. Hîp ®ång vËn chuyÓn tµi s¶n

Hîp ®ång vËn chuyÓn tµi s¶n lµ sù tho¶ thuËn gi÷a çc bªn, theo ®ã bªn vËn chuyÓn cã nghÜa vô chuyÓn tµi s¶n ®Õn ®Þa ®iÓm ®· ®Þnh theo tho¶ thuËn vµ giao tµi s¶n ®ã cho ngêi cã quyÒn nhËn, cßn bªn thuª vËn chuyÓn cã nghÜa vô tr¶ cíc phÝ vËn chuyÓn.

§iÒu 536. H×nh thøc hîp ®ång vËn chuyÓn tµi s¶n

1. Hîp ®ång vËn chuyÓn tµi s¶n ®îc giao kÕt b»ng lêi nãi hoÆc b»ng v¨n b¶n.

2. VËn ®¬n hoÆc chøng tõ vËn chuyÓn t¬ng ®¬ng kh¸c lµ b»ng chøng cña viÖc giao kÕt hîp ®ång gi÷a çc bªn.

§iÒu 537. Giao tµi s¶n cho bªn vËn chuyÓn

1. Bªn thuª vËn chuyÓn cã nghÜa vô giao tµi s¶n cho bªn vËn chuyÓn ®óng thêi h¹n, ®Þa ®iÓm vµ ®ãng gãi theo ®óng quy çch ®· tho¶ thuËn; ph¶i chÞu chi phÝ xÕp, dì tµi s¶n lªn ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

2. Trong trêng hîp bªn thuª vËn chuyÓn giao tµi s¶n kh«ng ®óng thêi h¹n, ®Þa ®iÓm ®· tho¶ thuËn th× ph¶i thanh to¸n chi phÝ chê ®îi vµ tiÒn vËn chuyÓn tµi s¶n ®Õn ®Þa ®iÓm ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång cho bªn vËn chuyÓn hoÆc ph¶i nép ph¹t vi

139

ph¹m theo tho¶ thuËn; nÕu bªn vËn chuyÓn chËm nhËn tµi s¶n t¹i ®Þa ®iÓm ®· tháa thuËn th× ph¶i chÞu chi phÝ ph¸t sinh do viÖc chËm tiÕp nhËn.

§iÒu 538. Cíc phÝ vËn chuyÓn

1. Møc cíc phÝ vËn chuyÓn do çc bªn tho¶ thuËn; nÕu ph¸p luËt cã quy ®Þnh vÒ møc cíc phÝ vËn chuyÓn th× ¸p dông møc cíc phÝ ®ã.

2. Bªn thuª vËn chuyÓn ph¶i thanh to¸n ®ñ cíc phÝ vËn chuyÓn sau khi tµi s¶n ®îc chuyÓn lªn ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 539. NghÜa vô cña bªn vËn chuyÓn

Bªn vËn chuyÓn cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. B¶o ®¶m vËn chuyÓn tµi s¶n ®Çy ®ñ, an toµn ®Õn ®Þa ®iÓm ®· ®Þnh, theo ®óng thêi h¹n;

2. Tr¶ tµi s¶n cho ngêi cã quyÒn nhËn;

3. ChÞu chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc chuyªn chë tµi s¶n, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c;

4. Mua b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt;

5. Båi thêng thiÖt h¹i cho bªn thuª vËn chuyÓn trong trêng hîp bªn vËn chuyÓn ®Ó mÊt m¸t, h háng tµi s¶n do lçi cña m×nh, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 540. QuyÒn cña bªn vËn chuyÓn

Bªn vËn chuyÓn cã çc quyÒn sau ®©y:

1. KiÓm tra sù x¸c thùc cña tµi s¶n, cña vËn ®¬n hoÆc chøng tõ vËn chuyÓn t¬ng ®¬ng kh¸c;

2. Tõ chèi vËn chuyÓn tµi s¶n kh«ng ®óng víi lo¹i tµi s¶n ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång;

3. Yªu cÇu bªn thuª vËn chuyÓn thanh to¸n ®ñ cíc phÝ vËn chuyÓn ®óng thêi h¹n;

4. Tõ chèi vËn chuyÓn tµi s¶n cÊm giao dÞch, tµi s¶n cã tÝnh chÊt nguy hiÓm, ®éc h¹i, nÕu bªn vËn chuyÓn biÕt hoÆc ph¶i biÕt;

5. Yªu cÇu bªn thuª vËn chuyÓn båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 541. NghÜa vô cña bªn thuª vËn chuyÓn

Bªn thuª vËn chuyÓn cã çc nghÜa vô sau ®©y:

140

1. Tr¶ ®ñ tiÒn cíc phÝ vËn chuyÓn cho bªn vËn chuyÓn theo ®óng thêi h¹n, ph¬ng thøc ®· tho¶ thuËn;

2. Tr«ng coi tµi s¶n trªn ®êng vËn chuyÓn, nÕu cã tho¶ thuËn. Trong trêng hîp bªn thuª vËn chuyÓn tr«ng coi tµi s¶n mµ tµi s¶n bÞ mÊt m¸t, h háng th× kh«ng ®îc båi thêng.

§iÒu 542. QuyÒn cña bªn thuª vËn chuyÓn

Bªn thuª vËn chuyÓn cã çc quyÒn sau ®©y:

1. Yªu cÇu bªn vËn chuyÓn chuyªn chë tµi s¶n ®Õn ®óng ®Þa ®iÓm, thêi ®iÓm ®· tho¶ thuËn;

2. Trùc tiÕp hoÆc chØ ®Þnh ngêi thø ba nhËn l¹i tµi s¶n ®· thuª vËn chuyÓn;

3. Yªu cÇu bªn vËn chuyÓn båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 543. Tr¶ tµi s¶n cho bªn nhËn tµi s¶n

1. Bªn nhËn tµi s¶n cã thÓ lµ bªn thuª vËn chuyÓn tµi s¶n hoÆc lµ ngêi thø ba ®îc bªn thuª vËn chuyÓn chØ ®Þnh nhËn tµi s¶n.

2. Bªn vËn chuyÓn ph¶i tr¶ tµi s¶n ®Çy ®ñ, ®óng thêi h¹n vµ ®Þa ®iÓm cho bªn nhËn theo ph¬ng thøc ®· tho¶ thuËn.

3. Trong trêng hîp tµi s¶n ®· ®îc chuyÓn ®Õn ®Þa ®iÓm tr¶ tµi s¶n ®óng thêi h¹n nhng kh«ng cã bªn nhËn th× bªn vËn chuyÓn cã thÓ göi sè tµi s¶n ®ã t¹i n¬i nhËn göi gi÷ vµ ph¶i b¸o ngay cho bªn thuª vËn chuyÓn hoÆc bªn nhËn tµi s¶n. Bªn thuª vËn chuyÓn hoÆc bªn nhËn tµi s¶n ph¶i chÞu chi phÝ hîp lý ph¸t sinh tõ viÖc göi gi÷ tµi s¶n.

NghÜa vô tr¶ tµi s¶n hoµn thµnh khi tµi s¶n ®· ®îc göi gi÷ ®¸p øng çc ®iÒu kiÖn ®· tho¶ thuËn vµ bªn thuª vËn chuyÓn hoÆc bªn nhËn tµi s¶n ®· ®îc th«ng b¸o vÒ viÖc göi gi÷.

§iÒu 544. NghÜa vô cña bªn nhËn tµi s¶n

Bªn nhËn tµi s¶n cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. XuÊt tr×nh cho bªn vËn chuyÓn vËn ®¬n hoÆc chøng tõ vËn chuyÓn t¬ng ®¬ng kh¸c vµ nhËn tµi s¶n ®óng thêi h¹n, ®Þa ®iÓm ®· tho¶ thuËn;

2. ChÞu chi phÝ xÕp, dì tµi s¶n vËn chuyÓn, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c hoÆc ph¸p luËt kh«ng cã quy ®Þnh kh¸c;

3. Thanh to¸n chi phÝ hîp lý ph¸t sinh do viÖc chËm tiÕp nhËn tµi s¶n;

4. B¸o cho bªn thuª vËn chuyÓn vÒ viÖc nhËn tµi s¶n vµ çc th«ng tin cÇn thiÕt kh¸c theo yªu cÇu cña bªn ®ã; nÕu kh«ng

141

th«ng b¸o th× kh«ng cã quyÒn yªu cÇu bªn thuª vËn chuyÓn b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých liªn quan ®Õn tµi s¶n vËn chuyÓn cña m×nh.

§iÒu 545. QuyÒn cña bªn nhËn tµi s¶n

Bªn nhËn tµi s¶n cã çc quyÒn sau ®©y:

1. KiÓm tra sè lîng, chÊt lîng tµi s¶n ®îc vËn chuyÓn ®Õn;

2. NhËn tµi s¶n ®îc vËn chuyÓn ®Õn;

3. Yªu cÇu bªn vËn chuyÓn thanh to¸n chi phÝ hîp lý ph¸t sinh do ph¶i chê nhËn tµi s¶n, nÕu bªn vËn chuyÓn chËm giao;

4. Trùc tiÕp yªu cÇu hoÆc b¸o ®Ó bªn thuª vËn chuyÓn yªu cÇu bªn vËn chuyÓn båi thêng thiÖt h¹i do tµi s¶n bÞ mÊt m¸t, h háng.


1. Bªn vËn chuyÓn ph¶i båi thêng thiÖt h¹i cho bªn thuª vËn chuyÓn, nÕu ®Ó tµi s¶n bÞ mÊt m¸t hoÆc h háng, trõ trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 541 cña Bé luËt nµy.

2. Bªn thuª vËn chuyÓn ph¶i båi thêng thiÖt h¹i cho bªn vËn chuyÓn vµ ngêi thø ba vÒ thiÖt h¹i do tµi s¶n vËn chuyÓn cã tÝnh chÊt nguy hiÓm, ®éc h¹i mµ kh«ng cã biÖn ph¸p ®ãng gãi, b¶o ®¶m an toµn trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn.

3. Trong trêng hîp bÊt kh¶ kh¸ng dÉn ®Õn tµi s¶n vËn chuyÓn bÞ mÊt m¸t, h háng hoÆc bÞ huû ho¹i trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn th× bªn vËn chuyÓn kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng thiÖt h¹i, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

Môc 9

HîP ®åNG GIA C«NG

§iÒu 547. Hîp ®ång gia c«ng

Hîp ®ång gia c«ng lµ sù tho¶ thuËn gi÷a çc bªn, theo ®ã bªn nhËn gia c«ng thùc hiÖn c«ng viÖc ®Ó t¹o ra s¶n phÈm theo yªu cÇu cña bªn ®Æt gia c«ng, cßn bªn ®Æt gia c«ng nhËn s¶n phÈm vµ tr¶ tiÒn c«ng.

§iÒu 548. §èi tîng cña hîp ®ång gia c«ng

§èi tîng cña hîp ®ång gia c«ng lµ vËt ®îc x¸c ®Þnh tríc theo mÉu, theo tiªu chuÈn mµ çc bªn tho¶ thuËn hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh.

142

§iÒu 549. NghÜa vô cña bªn ®Æt gia c«ng

Bªn ®Æt gia c«ng cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Cung cÊp nguyªn vËt liÖu theo ®óng sè lîng, chÊt lîng, thêi h¹n vµ ®Þa ®iÓm cho bªn nhËn gia c«ng, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c; cung cÊp çc giÊy tê cÇn thiÕt liªn quan ®Õn viÖc gia c«ng;

2. ChØ dÉn cho bªn nhËn gia c«ng thùc hiÖn hîp ®ång;

3. Tr¶ tiÒn c«ng theo ®óng tho¶ thuËn.

§iÒu 550. QuyÒn cña bªn ®Æt gia c«ng

Bªn ®Æt gia c«ng cã çc quyÒn sau ®©y:

1. NhËn s¶n phÈm gia c«ng theo ®óng sè lîng, chÊt lîng, ph-¬ng thøc, thêi h¹n vµ ®Þa ®iÓm ®· tho¶ thuËn;

2. §¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i khi bªn nhËn gia c«ng vi ph¹m nghiªm träng hîp ®ång;

3. Trong trêng hîp s¶n phÈm kh«ng b¶o ®¶m chÊt lîng mµ bªn ®Æt gia c«ng ®ång ý nhËn s¶n phÈm vµ yªu cÇu söa ch÷a nhng bªn nhËn gia c«ng kh«ng thÓ söa ch÷a ®îc trong thêi h¹n ®· tho¶ thuËn th× bªn ®Æt gia c«ng cã quyÒn huû bá hîp ®ång vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 551. NghÜa vô cña bªn nhËn gia c«ng

Bªn nhËn gia c«ng cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. B¶o qu¶n nguyªn vËt liÖu do bªn ®Æt gia c«ng cung cÊp;

2. B¸o cho bªn ®Æt gia c«ng biÕt ®Ó ®æi nguyªn vËt liÖu kh¸c, nÕu nguyªn vËt liÖu kh«ng b¶o ®¶m chÊt lîng; tõ chèi thùc hiÖn gia c«ng, nÕu viÖc sö dông nguyªn vËt liÖu cã thÓ t¹o ra s¶n phÈm nguy h¹i cho x· héi; trêng hîp kh«ng b¸o hoÆc kh«ng tõ chèi th× ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ s¶n phÈm t¹o ra;

3. Giao s¶n phÈm cho bªn ®Æt gia c«ng ®óng sè lîng, chÊt l-îng, ph¬ng thøc, thêi h¹n vµ ®Þa ®iÓm ®· tho¶ thuËn;

4. Gi÷ bÝ mËt çc th«ng tin vÒ quy tr×nh gia c«ng vµ s¶n phÈm t¹o ra;

5. ChÞu tr¸ch nhiÖm vÒ chÊt lîng s¶n phÈm, trõ trêng hîp s¶n phÈm kh«ng b¶o ®¶m chÊt lîng do nguyªn vËt liÖu mµ bªn ®Æt gia c«ng cung cÊp hoÆc do sù chØ dÉn kh«ng hîp lý cña bªn ®Æt gia c«ng.

6. Hoµn tr¶ nguyªn vËt liÖu cßn l¹i cho bªn ®Æt gia c«ng sau khi hoµn thµnh hîp ®ång.

143

§iÒu 552. QuyÒn cña bªn nhËn gia c«ng

Bªn nhËn gia c«ng cã çc quyÒn sau ®©y:

1. Yªu cÇu bªn ®Æt gia c«ng giao nguyªn vËt liÖu ®óng chÊt lîng, sè lîng, thêi h¹n vµ ®Þa ®iÓm ®· tho¶ thuËn;

2. Tõ chèi sù chØ dÉn kh«ng hîp lý cña bªn ®Æt gia c«ng, nÕu thÊy chØ dÉn ®ã cã thÓ lµm gi¶m chÊt lîng s¶n phÈm, nhng ph¶i b¸o ngay cho bªn ®Æt gia c«ng;

3. Yªu cÇu bªn ®Æt gia c«ng tr¶ ®ñ tiÒn c«ng theo ®óng thêi h¹n vµ ph¬ng thøc ®· tho¶ thuËn.

§iÒu 553. Tr¸ch nhiÖm chÞu rñi ro

Cho ®Õn khi giao s¶n phÈm cho bªn ®Æt gia c«ng, bªn nµo lµ chñ së h÷u cña nguyªn vËt liÖu th× ph¶i chÞu rñi ro ®èi víi nguyªn vËt liÖu hoÆc s¶n phÈm ®îc t¹o ra tõ nguyªn vËt liÖu ®ã, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

Khi bªn ®Æt gia c«ng chËm nhËn s¶n phÈm th× ph¶i chÞu rñi ro trong thêi gian chËm nhËn, kÓ c¶ trong trêng hîp s¶n phÈm ®îc t¹o ra tõ nguyªn vËt liÖu cña bªn nhËn gia c«ng, trõ tr-êng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

Khi bªn nhËn gia c«ng chËm giao s¶n phÈm mµ cã rñi ro ®èi víi s¶n phÈm gia c«ng th× ph¶i båi thêng thiÖt h¹i x¶y ra cho bªn ®Æt gia c«ng.

§iÒu 554. Giao, nhËn s¶n phÈm gia c«ng

Bªn nhËn gia c«ng ph¶i giao s¶n phÈm vµ bªn ®Æt gia c«ng ph¶i nhËn s¶n phÈm theo ®óng thêi h¹n vµ t¹i ®Þa ®iÓm ®· tho¶ thuËn.

§iÒu 555. ChËm giao, chËm nhËn s¶n phÈm gia c«ng

1. Trong trêng hîp bªn nhËn gia c«ng chËm giao s¶n phÈm th× bªn ®Æt gia c«ng cã thÓ gia h¹n; nÕu hÕt thêi h¹n ®ã mµ bªn nhËn gia c«ng vÉn cha hoµn thµnh c«ng viÖc th× bªn ®Æt gia c«ng cã quyÒn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i.

2. Trong trêng hîp bªn ®Æt gia c«ng chËm nhËn s¶n phÈm th× bªn nhËn gia c«ng cã thÓ göi s¶n phÈm ®ã t¹i n¬i nhËn göi gi÷ vµ ph¶i b¸o ngay cho bªn ®Æt gia c«ng. NghÜa vô giao s¶n phÈm hoµn thµnh khi ®¸p øng ®îc çc ®iÒu kiÖn ®· tho¶ thuËn vµ bªn ®Æt gia c«ng ®· ®îc th«ng b¸o. Bªn ®Æt gia c«ng ph¶i chÞu mäi chi phÝ ph¸t sinh tõ viÖc göi gi÷.

144

§iÒu 556. §¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång gia c«ng

1. Mçi bªn ®Òu cã quyÒn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång gia c«ng, nÕu viÖc tiÕp tôc thùc hiÖn hîp ®ång kh«ng mang l¹i lîi Ých cho m×nh, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c, nhng ph¶i b¸o cho bªn kia biÕt tríc mét thêi gian hîp lý; nÕu bªn ®Æt gia c«ng ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång th× ph¶i tr¶ tiÒn c«ng t¬ng øng víi c«ng viÖc ®· lµm; nÕu bªn nhËn gia c«ng ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång th× kh«ng ®îc tr¶ tiÒn c«ng, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

2. Bªn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång mµ g©y thiÖt h¹i cho bªn kia th× ph¶i båi thêng.

§iÒu 557. Tr¶ tiÒn c«ng

1. Bªn ®Æt gia c«ng ph¶i tr¶ ®ñ tiÒn c«ng vµo thêi ®iÓm nhËn s¶n phÈm, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c.

2. Trong trêng hîp kh«ng cã tho¶ thuËn vÒ møc tiÒn c«ng th× ¸p dông møc tiÒn c«ng trung b×nh ®èi víi viÖc t¹o ra s¶n phÈm cïng lo¹i t¹i ®Þa ®iÓm gia c«ng vµ vµo thêi ®iÓm tr¶ tiÒn.

3. Bªn ®Æt gia c«ng kh«ng cã quyÒn gi¶m tiÒn c«ng, nÕu s¶n phÈm kh«ng b¶o ®¶m chÊt lîng do nguyªn vËt liÖu mµ m×nh ®· cung cÊp hoÆc do sù chØ dÉn kh«ng hîp lý cña m×nh.

§iÒu 558. Thanh lý nguyªn vËt liÖu

Khi hîp ®ång gia c«ng chÊm døt, bªn nhËn gia c«ng ph¶i hoµn tr¶ nguyªn vËt liÖu cßn l¹i cho bªn ®Æt gia c«ng, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

Môc 10

HîP ®åNG GöI GI÷ TµI S¶N

§iÒu 559. Hîp ®ång göi gi÷ tµi s¶n

Hîp ®ång göi gi÷ tµi s¶n lµ sù tho¶ thuËn gi÷a çc bªn, theo ®ã bªn gi÷ nhËn tµi s¶n cña bªn göi ®Ó b¶o qu¶n vµ tr¶ l¹i chÝnh tµi s¶n ®ã cho bªn göi khi hÕt thêi h¹n hîp ®ång, cßn bªn göi ph¶i tr¶ tiÒn c«ng cho bªn gi÷, trõ trêng hîp göi gi÷ kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn c«ng.

§iÒu 560. NghÜa vô cña bªn göi tµi s¶n

Bªn göi tµi s¶n cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Khi giao tµi s¶n ph¶i b¸o ngay cho bªn gi÷ biÕt t×nh tr¹ng

145

tµi s¶n vµ biÖn ph¸p b¶o qu¶n thÝch hîp ®èi víi tµi s¶n göi gi÷; nÕu kh«ng b¸o mµ tµi s¶n göi gi÷ bÞ tiªu huû hoÆc h háng do kh«ng ®îc b¶o qu¶n thÝch hîp th× bªn göi ph¶i tù chÞu; nÕu g©y thiÖt h¹i th× ph¶i båi thêng;

2. Ph¶i tr¶ ®ñ tiÒn c«ng, ®óng thêi h¹n vµ ®óng ph¬ng thøc ®· tho¶ thuËn.

§iÒu 561. QuyÒn cña bªn göi tµi s¶n

Bªn göi tµi s¶n cã çc quyÒn sau ®©y:

1. Yªu cÇu lÊy l¹i tµi s¶n bÊt cø lóc nµo, nÕu hîp ®ång göi gi÷ kh«ng x¸c ®Þnh thêi h¹n, nhng ph¶i b¸o tríc cho bªn gi÷ mét thêi gian hîp lý;

2. Yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i, nÕu bªn gi÷ lµm mÊt m¸t, h háng tµi s¶n göi gi÷, trõ trêng hîp bÊt kh¶ kh¸ng.

§iÒu 562. NghÜa vô cña bªn gi÷ tµi s¶n

Bªn gi÷ tµi s¶n cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. B¶o qu¶n tµi s¶n nh ®· tho¶ thuËn, tr¶ l¹i tµi s¶n cho bªn göi theo ®óng t×nh tr¹ng nh khi nhËn gi÷;

2. ChØ ®îc thay ®æi çch b¶o qu¶n tµi s¶n, nÕu viÖc thay ®æi lµ cÇn thiÕt nh»m b¶o qu¶n tèt h¬n tµi s¶n ®ã nhng ph¶i b¸o ngay cho bªn göi biÕt vÒ viÖc thay ®æi;

3. B¸o kÞp thêi b»ng v¨n b¶n cho bªn göi biÕt vÒ nguy c¬ hháng, tiªu huû tµi s¶n do tÝnh chÊt cña tµi s¶n ®ã vµ yªu cÇu bªn göi cho biÕt çch gi¶i quyÕt trong mét thêi h¹n; nÕu hÕt thêi h¹n ®ã mµ bªn göi kh«ng tr¶ lêi th× bªn gi÷ cã quyÒn thùc hiÖn çc biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó b¶o qu¶n vµ yªu cÇu bªn göi thanh to¸n chi phÝ;

4. Ph¶i båi thêng thiÖt h¹i, nÕu lµm mÊt m¸t, h háng tµi s¶n göi gi÷, trõ trêng hîp bÊt kh¶ kh¸ng.

§iÒu 563. QuyÒn cña bªn gi÷ tµi s¶n

Bªn gi÷ tµi s¶n cã çc quyÒn sau ®©y:

1. Yªu cÇu bªn göi tr¶ tiÒn c«ng theo tho¶ thuËn;

2. Yªu cÇu bªn göi tr¶ chi phÝ hîp lý ®Ó b¶o qu¶n tµi s¶n trong trêng hîp göi kh«ng tr¶ tiÒn c«ng;

3. Yªu cÇu bªn göi nhËn l¹i tµi s¶n bÊt cø lóc nµo, nhng ph¶i b¸o tríc cho bªn göi mét thêi gian hîp lý trong trêng hîp göi gi÷ kh«ng x¸c ®Þnh thêi h¹n;

4. B¸n tµi s¶n göi gi÷ cã nguy c¬ bÞ h háng hoÆc tiªu huû nh»m b¶o ®¶m lîi Ých cho bªn göi, b¸o viÖc ®ã cho bªn göi vµ

146

tr¶ cho bªn göi kho¶n tiÒn thu ®îc do b¸n tµi s¶n, sau khi trõ chi phÝ hîp lý ®Ó b¸n tµi s¶n.

§iÒu 564. Tr¶ l¹i tµi s¶n göi gi÷

1. Bªn gi÷ ph¶i tr¶ l¹i chÝnh tµi s¶n ®· nhËn vµ c¶ hoa lîi nÕu cã, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

§Þa ®iÓm tr¶ tµi s¶n göi gi÷ lµ n¬i göi; nÕu bªn göi yªu cÇu tr¶ tµi s¶n ë ®Þa ®iÓm kh¸c th× ph¶i chÞu chi phÝ vËn chuyÓn ®Õn n¬i ®ã, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

2. Bªn gi÷ ph¶i tr¶ l¹i tµi s¶n ®óng thêi h¹n vµ chØ cã quyÒn yªu cÇu bªn göi lÊy l¹i tµi s¶n tríc thêi h¹n, nÕu cã lý do chÝnh ®¸ng.

§iÒu 565. ChËm giao, chËm nhËn tµi s¶n göi gi÷

Trong trêng hîp bªn gi÷ chËm giao tµi s¶n th× kh«ng ®îc yªu cÇu bªn göi tr¶ tiÒn c«ng vµ thanh to¸n çc chi phÝ vÒ b¶o qu¶n, kÓ tõ thêi ®iÓm chËm giao vµ ph¶i chÞu rñi ro ®èi víi tµi s¶n trong thêi gian chËm giao tµi s¶n.

Trong trêng hîp bªn göi chËm nhËn tµi s¶n th× ph¶i thanh to¸n çc chi phÝ vÒ b¶o qu¶n vµ tiÒn c«ng cho bªn nhËn gi÷ tµi s¶n trong thêi gian chËm nhËn.

§iÒu 566. Tr¶ tiÒn c«ng

1. Bªn göi ph¶i tr¶ ®ñ tiÒn c«ng khi lÊy l¹i tµi s¶n göi gi÷, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c.

2. Trong trêng hîp çc bªn kh«ng tho¶ thuËn vÒ møc tiÒn c«ng th× ¸p dông møc tiÒn c«ng trung b×nh t¹i ®Þa ®iÓm vµ thêi ®iÓm tr¶ tiÒn c«ng.

3. Khi bªn göi lÊy l¹i tµi s¶n tríc thêi h¹n th× vÉn ph¶i tr¶ ®ñ tiÒn c«ng vµ thanh to¸n chi phÝ cÇn thiÕt ph¸t sinh tõ viÖc bªn gi÷ ph¶i tr¶ l¹i tµi s¶n tríc thêi h¹n, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

4. Khi bªn gi÷ yªu cÇu bªn göi lÊy l¹i tµi s¶n tríc thêi h¹n th× bªn gi÷ kh«ng ®îc nhËn tiÒn c«ng vµ ph¶i båi thêng thiÖt h¹i cho bªn göi, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

Môc 11

HîP ®åNG B¶O HIÓM

§iÒu 567. Hîp ®ång b¶o hiÓm

Hîp ®ång b¶o hiÓm lµ sù tho¶ thuËn gi÷a çc bªn, theo ®ã bªn mua b¶o hiÓm ph¶i ®ãng phÝ b¶o hiÓm, cßn bªn b¶o hiÓm

147

ph¶i tr¶ mét kho¶n tiÒn b¶o hiÓm cho bªn ®îc b¶o hiÓm khi x¶y ra sù kiÖn b¶o hiÓm.

§iÒu 568. Çc lo¹i hîp ®ång b¶o hiÓm

Hîp ®ång b¶o hiÓm bao gåm hîp ®ång b¶o hiÓm con ngêi, hîp ®ång b¶o hiÓm tµi s¶n vµ hîp ®ång b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù.

§iÒu 569. §èi tîng b¶o hiÓm

§èi tîng b¶o hiÓm bao gåm con ngêi, tµi s¶n, tr¸ch nhiÖm d©n sù vµ çc ®èi tîng kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

§iÒu 570. H×nh thøc hîp ®ång b¶o hiÓm

Hîp ®ång b¶o hiÓm ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n. GiÊy yªu cÇu b¶o hiÓm cã ch÷ ký cña bªn mua b¶o hiÓm lµ bé phËn kh«ng t¸ch rêi cña hîp ®ång b¶o hiÓm. GiÊy chøng nhËn b¶o hiÓm hoÆc ®¬n b¶o hiÓm lµ b»ng chøng cña viÖc giao kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm.

§iÒu 571. Sù kiÖn b¶o hiÓm

Sù kiÖn b¶o hiÓm lµ sù kiÖn kh¸ch quan do çc bªn tho¶ thuËn hoÆc ph¸p luËt quy ®Þnh mµ khi sù kiÖn ®ã x¶y ra th× bªn b¶o hiÓm ph¶i tr¶ tiÒn b¶o hiÓm cho bªn ®îc b¶o hiÓm, trõ trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 346 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 572. PhÝ b¶o hiÓm

1. PhÝ b¶o hiÓm lµ kho¶n tiÒn mµ bªn mua b¶o hiÓm ph¶i ®ãng cho bªn b¶o hiÓm.

Thêi h¹n ®ãng phÝ b¶o hiÓm theo tho¶ thuËn hoÆc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. PhÝ b¶o hiÓm cã thÓ ®ãng mét lÇn hoÆc theo ®Þnh kú.

2. Trong trêng hîp bªn mua b¶o hiÓm chËm ®ãng phÝ b¶o hiÓm theo ®Þnh kú th× bªn b¶o hiÓm Ên ®Þnh mét thêi h¹n ®Ó bªn mua b¶o hiÓm ®ãng phÝ b¶o hiÓm; nÕu hÕt thêi h¹n ®ã mµ bªn mua b¶o hiÓm kh«ng ®ãng phÝ b¶o hiÓm th× hîp ®ång chÊm døt.

§iÒu 573. NghÜa vô th«ng tin cña bªn mua b¶o hiÓm

1. Khi giao kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm, theo yªu cÇu cña bªn b¶o hiÓm, bªn mua b¶o hiÓm ph¶i cung cÊp cho bªn b¶o hiÓm ®Çy ®ñ th«ng tin cã liªn quan ®Õn ®èi tîng b¶o hiÓm, trõ th«ng tin mµ bªn b¶o hiÓm ®· biÕt hoÆc ph¶i biÕt.

2. Trong trêng hîp bªn mua b¶o hiÓm cè ý cung cÊp th«ng tin

148

sai nh»m giao kÕt hîp ®ång ®Ó hëng tiÒn b¶o hiÓm th× bªn b¶o hiÓm cã quyÒn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång vµ thu phÝ b¶o hiÓm ®Õn thêi ®iÓm chÊt døt hîp ®ång.

§iÒu 574. NghÜa vô phßng ngõa thiÖt h¹i

1. Bªn ®îc b¶o hiÓm cã nghÜa vô tu©n thñ çc ®iÒu kiÖn ghi trong hîp ®ång, çc quy ®Þnh cña ph¸p luËt cã liªn quan vµ thùc hiÖn çc biÖn ph¸p phßng ngõa thiÖt h¹i.

2. Trong trêng hîp bªn ®îc b¶o hiÓm cã lçi kh«ng thùc hiÖn çc biÖn ph¸p phßng ngõa thiÖt h¹i ®· ghi trong hîp ®ång th× bªn b¶o hiÓm cã quyÒn Ên ®Þnh mét thêi h¹n ®Ó bªn ®îc b¶o hiÓm thùc hiÖn çc biÖn ph¸p ®ã; nÕu hÕt thêi h¹n mµ çc biÖn ph¸p phßng ngõa vÉn kh«ng ®îc thùc hiÖn th× bªn b¶o hiÓm cã quyÒn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång hoÆc kh«ng tr¶ tiÒn b¶o hiÓm khi thiÖt h¹i x¶y ra do çc biÖn ph¸p phßng ngõa ®· kh«ng ®îc thùc hiÖn.

§iÒu 575. NghÜa vô cña bªn mua b¶o hiÓm, bªn ®îc b¶o hiÓm vµ cña bªn b¶o hiÓm khi x¶y ra sù kiÖn b¶o hiÓm

1. Khi x¶y ra sù kiÖn b¶o hiÓm, bªn mua b¶o hiÓm hoÆc bªn ®îc b¶o hiÓm ph¶i b¸o ngay cho bªn b¶o hiÓm vµ ph¶i thùc hiÖn mäi biÖn ph¸p cÇn thiÕt mµ kh¶ n¨ng cho phÐp ®Ó ng¨n chÆn, h¹n chÕ thiÖt h¹i.

2. Bªn b¶o hiÓm ph¶i thanh to¸n chi phÝ cÇn thiÕt vµ hîp lý mµ ngêi thø ba ®· bá ra ®Ó ng¨n chÆn, h¹n chÕ thiÖt h¹i.

§iÒu 576. Tr¶ tiÒn b¶o hiÓm

1. Bªn b¶o hiÓm ph¶i tr¶ tiÒn b¶o hiÓm cho bªn ®îc b¶o hiÓm trong thêi h¹n ®· tho¶ thuËn; nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn vÒ thêi h¹n th× bªn b¶o hiÓm ph¶i tr¶ tiÒn b¶o hiÓm trong thêi h¹n mêi l¨m ngµy, kÓ tõ ngµy nhËn ®îc ®Çy ®ñ hå s¬ hîp lÖ vÒ yªu cÇu tr¶ tiÒn b¶o hiÓm.

2. Trong trêng hîp bªn b¶o hiÓm chËm tr¶ tiÒn b¶o hiÓm th× ph¶i tr¶ c¶ l·i ®èi víi sè tiÒn chËm tr¶ theo l·i suÊt c¬ b¶n do Ng©n hµng Nhµ níc quy ®Þnh t¹i thêi ®iÓm tr¶ tiÒn b¶o hiÓm t-¬ng øng víi thêi gian chËm tr¶.

3. Trong trêng hîp bªn ®îc b¶o hiÓm cè ý ®Ó x¶y ra thiÖt h¹i th× bªn b¶o hiÓm kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn b¶o hiÓm; nÕu do lçi v« ý cña ngêi ®îc b¶o hiÓm th× bªn b¶o hiÓm kh«ng ph¶i tr¶ mét phÇn tiÒn b¶o hiÓm t¬ng øng víi møc ®é lçi cña bªn ®îc b¶o hiÓm.

149

§iÒu 577. ChuyÓn yªu cÇu hoµn tr¶

1. Trong trêng hîp ngêi thø ba cã lçi mµ g©y thiÖt h¹i cho bªn ®îc b¶o hiÓm vµ bªn b¶o hiÓm ®· tr¶ tiÒn b¶o hiÓm cho bªn ®-îc b¶o hiÓm th× bªn b¶o hiÓm cã quyÒn yªu cÇu ngêi thø ba hoµn tr¶ kho¶n tiÒn mµ m×nh ®· tr¶. Bªn ®îc b¶o hiÓm cã nghÜa vô ph¶i cung cÊp cho bªn b¶o hiÓm mäi tin tøc, tµi liÖu, b»ng chøng cÇn thiÕt mµ m×nh biÕt ®Ó bªn b¶o hiÓm thùc hiÖn quyÒn yªu cÇu ®èi víi ngêi thø ba.

2. Trong trêng hîp bªn ®îc b¶o hiÓm ®· nhËn sè tiÒn båi th-êng thiÖt h¹i do ngêi thø ba tr¶, nhng vÉn Ýt h¬n sè tiÒn mµ bªn b¶o hiÓm ph¶i tr¶ th× bªn b¶o hiÓm chØ ph¶i tr¶ phÇn chÖnh lÖch gi÷a sè tiÒn b¶o hiÓm vµ sè tiÒn mµ ngêi thø ba ®· tr¶, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c; nÕu bªn ®îc b¶o hiÓm ®· nhËn tiÒn b¶o hiÓm nhng Ýt h¬n so víi thiÖt h¹i do ngêi thø ba g©y ra th× bªn ®îc b¶o hiÓm vÉn cã quyÒn yªu cÇu ngêi thø ba båi th-êng phÇn chªnh lÖch gi÷a sè tiÒn b¶o hiÓm vµ tiÒn båi thêng thiÖt h¹i.

Bªn b¶o hiÓm cã quyÒn yªu cÇu ngêi thø ba hoµn tr¶ kho¶n tiÒn mµ m×nh ®· tr¶ cho bªn ®îc b¶o hiÓm.

§iÒu 578. B¶o hiÓm tÝnh m¹ng

Trong trêng hîp b¶o hiÓm tÝnh m¹ng th× khi x¶y ra sù kiÖn b¶o hiÓm, bªn b¶o hiÓm ph¶i tr¶ tiÒn b¶o hiÓm cho bªn ®îc b¶o hiÓm hoÆc ngêi ®¹i diÖn theo uû quyÒn cña hä; nÕu bªn ®îc b¶o hiÓm chÕt th× tiÒn b¶o hiÓm ®îc tr¶ cho ngêi thõa kÕ cña bªn ®îc b¶o hiÓm.

§iÒu 579. B¶o hiÓm tµi s¶n

1. Bªn b¶o hiÓm ph¶i båi thêng thiÖt h¹i ®èi víi tµi s¶n ®îc b¶o hiÓm theo çc ®iÒu kiÖn ®· tho¶ thuËn hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh.

2. Trong trêng hîp quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n b¶o hiÓm ®-îc chuyÓn cho ngêi kh¸c th× chñ së h÷u míi ®¬ng nhiªn thay thÕ chñ së h÷u cò trong hîp ®ång b¶o hiÓm, kÓ tõ thêi ®iÓm chuyÓn quyÒn së h÷u tµi s¶n. Chñ së h÷u cò lµ bªn mua b¶o hiÓm ph¶i b¸o cho chñ së h÷u míi biÕt vÒ viÖc tµi s¶n ®· ®îc b¶o hiÓm, b¸o kÞp thêi cho bªn b¶o hiÓm vÒ viÖc chuyÓn quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n.

§iÒu 580. B¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù

1. Trong trêng hîp b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù ®èi víi ngêi thø ba theo tho¶ thuËn hoÆc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× bªn b¶o hiÓm ph¶i tr¶ tiÒn b¶o hiÓm cho bªn mua b¶o hiÓm

150

hoÆc cho ngêi thø ba theo yªu cÇu cña bªn mua b¶o hiÓm ®èi víi thiÖt h¹i mµ bªn mua b¶o hiÓm ®· g©y ra cho ngêi thø ba theo møc b¶o hiÓm ®· tho¶ thuËn hoÆc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

2. Trong trêng hîp bªn mua b¶o hiÓm ®· båi thêng thiÖt h¹i cho ngêi thø ba th× cã quyÒn yªu cÇu bªn b¶o hiÓm ph¶i hoµn tr¶ kho¶n tiÒn mµ m×nh ®· tr¶ cho ngêi thø ba, nhng kh«ng vît qu¸ møc tr¶ b¶o hiÓm mµ çc bªn ®· tho¶ thuËn hoÆc ph¸p luËt ®· quy ®Þnh.

Môc 12

HîP ®åNG Uû QUYÒN

§iÒu 581. Hîp ®ång uû quyÒn

Hîp ®ång uû quyÒn lµ sù tho¶ thuËn gi÷a çc bªn, theo ®ã bªn ®îc uû quyÒn cã nghÜa vô thùc hiÖn c«ng viÖc nh©n danh bªn uû quyÒn, cßn bªn uû quyÒn chØ ph¶i tr¶ thï lao, nÕu cã tho¶ thuËn hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh.

§iÒu 582. Thêi h¹n uû quyÒn

Thêi h¹n uû quyÒn do çc bªn tho¶ thuËn hoÆc do ph¸p luËt quy ®Þnh; nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn vµ ph¸p luËt kh«ng cã quy ®Þnh th× hîp ®ång uû quyÒn cã hiÖu lùc mét n¨m, kÓ tõ ngµy x¸c lËp viÖc uû quyÒn.

§iÒu 583. Uû quyÒn l¹i

Bªn ®îc uû quyÒn chØ ®îc uû quyÒn l¹i cho ngêi thø ba, nÕu ®îc bªn uû quyÒn ®ång ý hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh.

H×nh thøc hîp ®ång uû quyÒn l¹i còng ph¶i phï hîp víi h×nh thøc hîp ®ång uû quyÒn ban ®Çu.

ViÖc uû quyÒn l¹i kh«ng ®îc vît qu¸ ph¹m vi uû quyÒn ban ®Çu.

§iÒu 584. NghÜa vô cña bªn ®îc uû quyÒn

Bªn ®îc uû quyÒn cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Thùc hiÖn c«ng viÖc theo uû quyÒn vµ b¸o cho bªn uû quyÒn vÒ viÖc thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã;

2. B¸o cho ngêi thø ba trong quan hÖ thùc hiÖn uû quyÒn vÒ thêi h¹n, ph¹m vi uû quyÒn vµ viÖc söa ®æi, bæ sung ph¹m vi uû quyÒn;

3. B¶o qu¶n, gi÷ g×n tµi liÖu vµ ph¬ng tiÖn ®îc giao ®Ó thùc hiÖn viÖc uû quyÒn;

151

4. Gi÷ bÝ mËt th«ng tin mµ m×nh biÕt ®îc trong khi thùc hiÖn viÖc uû quyÒn;

5. Giao l¹i cho bªn uû quyÒn tµi s¶n ®· nhËn vµ nh÷ng lîi Ých thu ®îc trong khi thùc hiÖn viÖc uû quyÒn theo tho¶ thuËn hoÆc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt;

6. Båi thêng thiÖt h¹i do vi ph¹m nghÜa vô quy ®Þnh t¹i çc kho¶n 1, 2, 3, 4 vµ 5 §iÒu nµy.

§iÒu 585. QuyÒn cña bªn ®îc uû quyÒn

Bªn ®îc uû quyÒn cã çc quyÒn sau ®©y:

1. Yªu cÇu bªn uû quyÒn cung cÊp th«ng tin, tµi liÖu vµ ph-¬ng tiÖn cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc uû quyÒn;

2. Hëng thï lao, ®îc thanh to¸n chi phÝ hîp lý mµ m×nh ®· bá ra ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc uû quyÒn.

§iÒu 586. NghÜa vô cña bªn uû quyÒn

Bªn uû quyÒn cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Cung cÊp th«ng tin, tµi liÖu vµ ph¬ng tiÖn cÇn thiÕt ®Ó bªn ®îc uû quyÒn thùc hiÖn c«ng viÖc;

2. ChÞu tr¸ch nhiÖm vÒ cam kÕt do bªn ®îc uû quyÒn thùc hiÖn trong ph¹m vi uû quyÒn;

3. Thanh to¸n chi phÝ hîp lý mµ bªn ®îc uû quyÒn ®· bá ra ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc ®îc uû quyÒn vµ tr¶ thï lao cho bªn ®îc uû quyÒn, nÕu cã tho¶ thuËn vÒ viÖc tr¶ thï lao.

§iÒu 587. QuyÒn cña bªn uû quyÒn

Bªn uû quyÒn cã çc quyÒn sau ®©y:

1. Yªu cÇu bªn ®îc uû quyÒn th«ng b¸o ®Çy ®ñ vÒ viÖc thùc hiÖn c«ng viÖc uû quyÒn;

2. Yªu cÇu bªn ®îc uû quyÒn giao l¹i tµi s¶n, lîi Ých thu ®îc tõ viÖc thùc hiÖn c«ng viÖc uû quyÒn, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c;

3. §îc båi thêng thiÖt h¹i, nÕu bªn ®îc uû quyÒn vi ph¹m nghÜa vô quy ®Þnh t¹i §iÒu 584 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 588. §¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång uû quyÒn

1. Trong trêng hîp uû quyÒn cã thï lao, bªn uû quyÒn cã quyÒn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång bÊt cø lóc nµo, nhng ph¶i tr¶ thï lao cho bªn ®îc uû quyÒn t¬ng øng víi c«ng viÖc mµ bªn ®îc uû quyÒn ®· thùc hiÖn vµ båi thêng thiÖt h¹i;

152

nÕu uû quyÒn kh«ng cã thï lao th× bªn uû quyÒn cã thÓ chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång bÊt cø lóc nµo, nhng ph¶i b¸o tríc cho bªn ®îc uû quyÒn mét thêi gian hîp lý.

Bªn uû quyÒn ph¶i b¸o b»ng v¨n b¶n cho ngêi thø ba biÕt vÒ viÖc bªn uû quyÒn chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång; nÕu kh«ng b¸o th× hîp ®ång víi ngêi thø ba vÉn cã hiÖu lùc, trõ trêng hîp ngêi thø ba biÕt hoÆc ph¶i biÕt vÒ viÖc hîp ®ång uû quyÒn ®· bÞ chÊm døt.

2. Trong trêng hîp uû quyÒn kh«ng cã thï lao, bªn ®îc uû quyÒn cã quyÒn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång bÊt cø lóc nµo, nhng ph¶i b¸o tríc cho bªn uû quyÒn biÕt mét thêi gian hîp lý; nÕu uû quyÒn cã thï lao th× bªn ®îc uû quyÒn cã quyÒn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång bÊt cø lóc nµo vµ ph¶i båi thêng thiÖt h¹i cho bªn uû quyÒn.

§iÒu 589. ChÊm døt hîp ®ång uû quyÒn

Hîp ®ång uû quyÒn chÊm døt trong çc trêng hîp sau ®©y:

1. Hîp ®ång uû quyÒn hÕt h¹n;

2. C«ng viÖc ®îc uû quyÒn ®· hoµn thµnh;

3. Bªn uû quyÒn, bªn ®îc uû quyÒn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 588 cña Bé luËt nµy;

4. Bªn uû quyÒn hoÆc bªn ®îc uû quyÒn chÕt, bÞ Toµ ¸n tuyªn bè mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, mÊt tÝch hoÆc lµ ®· chÕt.

Môc 13

HøA THëNG Vµ THI Cã GI¶I

§iÒu 590. Høa thëng

1. Ngêi ®· c«ng khai høa thëng ph¶i tr¶ thëng cho ngêi ®· thùc hiÖn c«ng viÖc theo yªu cÇu cña ngêi høa thëng.

2. C«ng viÖc ®îc høa thëng ph¶i cô thÓ, cã thÓ thùc hiÖn ®-îc, kh«ng bÞ ph¸p luËt cÊm, kh«ng tr¸i ®¹o ®øc x· héi.

§iÒu 591. Rót l¹i tuyªn bè høa thëng

Khi cha ®Õn h¹n b¾t ®Çu thùc hiÖn c«ng viÖc th× ngêi høa thëng cã quyÒn rót l¹i tuyªn bè høa thëng cña m×nh. ViÖc rót l¹i tuyªn bè høa thëng ph¶i ®îc thùc hiÖn theo çch thøc vµ trªn ph-¬ng tiÖn mµ viÖc høa thëng ®· ®îc c«ng bè.

§iÒu 592. Tr¶ thëng

1. Trong trêng hîp mét c«ng viÖc ®îc høa thëng do mét ngêi

153

thùc hiÖn th× khi c«ng viÖc hoµn thµnh, ngêi thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã ®îc nhËn thëng.

2. Khi mét c«ng viÖc ®îc høa thëng do nhiÒu ngêi cïng thùc hiÖn nhng mçi ngêi thùc hiÖn ®éc lËp víi nhau th× ngêi hoµn thµnh ®Çu tiªn ®îc nhËn thëng.

3. Trong trêng hîp nhiÒu ngêi cïng hoµn thµnh c«ng viÖc ®îc høa thëng vµo cïng mét thêi ®iÓm th× phÇn thëng ®îc chia ®Òu cho nh÷ng ngêi ®ã.

4. Trong trêng hîp nhiÒu ngêi cïng céng t¸c ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc ®îc høa thëng do ngêi høa thëng yªu cÇu th× mçi ngêi ®îc nhËn mét phÇn cña phÇn thëng, t¬ng øng víi phÇn ®ãng gãp cña m×nh.

§iÒu 593. Thi cã gi¶i

1. Ngêi tæ chøc çc cuéc thi v¨n ho¸, nghÖ thuËt, thÓ thao, khoa häc, kü thuËt vµ çc cuéc thi kh¸c kh«ng tr¸i ph¸p luËt, ®¹o ®øc x· héi ph¶i c«ng bè ®iÒu kiÖn dù thi, thang ®iÓm, çc gi¶i thëng vµ møc thëng cña mçi gi¶i.

2. ViÖc thay ®æi ®iÒu kiÖn dù thi ph¶i ®îc thùc hiÖn theo çch thøc ®· c«ng bè trong mét thêi gian hîp lý tríc khi diÔn ra cuéc thi.

3. Ngêi ®o¹t gi¶i cã quyÒn yªu cÇu ngêi tæ chøc thi trao gi¶i thëng ®óng møc ®· c«ng bè.

Ch¬ng XIXTHùC HIÖN C«NG VIÖC KH«NG Cã Uû QUYÒN

§iÒu 594. Thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn

Thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn lµ viÖc mét ngêi kh«ng cã nghÜa vô thùc hiÖn c«ng viÖc nhng ®· tù nguyÖn thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã, hoµn toµn v× lîi Ých cña ngêi cã c«ng viÖc ®îc thùc hiÖn khi ngêi nµy kh«ng biÕt hoÆc biÕt mµ kh«ng ph¶n ®èi.

§iÒu 595. NghÜa vô thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn

1. Ngêi thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn cã nghÜa vô thùc hiÖn c«ng viÖc phï hîp víi kh¶ n¨ng, ®iÒu kiÖn cña m×nh.

2. Ngêi thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn ph¶i thùc hiÖn c«ng viÖc nh c«ng viÖc cña chÝnh m×nh; nÕu biÕt hoÆc ®o¸n biÕt ®îc ý ®Þnh cña ngêi cã c«ng viÖc th× ph¶i thùc hiÖn c«ng viÖc phï hîp víi ý ®Þnh ®ã.

154

3. Ngêi thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn ph¶i b¸o cho ngêi cã c«ng viÖc ®îc thùc hiÖn vÒ qu¸ tr×nh, kÕt qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc nÕu cã yªu cÇu, trõ trêng hîp ngêi cã c«ng viÖc ®· biÕt hoÆc ngêi thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn kh«ng biÕt n¬i c tró cña ngêi ®ã.

4. Trong trêng hîp ngêi cã c«ng viÖc ®îc thùc hiÖn chÕt th× ngêi thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn ph¶i tiÕp tôc thùc hiÖn c«ng viÖc cho ®Õn khi ngêi thõa kÕ hoÆc ngêi ®¹i diÖn cña ngêi cã c«ng viÖc ®îc thùc hiÖn ®· tiÕp nhËn.

5. Trong trêng hîp cã lý do chÝnh ®¸ng mµ ngêi thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn kh«ng thÓ tiÕp tôc ®¶m nhËn c«ng viÖc th× ph¶i b¸o cho ngêi cã c«ng viÖc ®îc thùc hiÖn, ng-êi ®¹i diÖn hoÆc ngêi th©n thÝch cña ngêi nµy hoÆc cã thÓ nhê ngêi kh¸c thay m×nh ®¶m nhËn viÖc thùc hiÖn c«ng viÖc.

§iÒu 596. NghÜa vô thanh to¸n cña ngêi cã c«ng viÖc ®îc thùc hiÖn

1. Ngêi cã c«ng viÖc ®îc thùc hiÖn ph¶i tiÕp nhËn c«ng viÖc khi ngêi thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn bµn giao c«ng viÖc vµ thanh to¸n çc chi phÝ hîp lý mµ ngêi thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn ®· bá ra ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc, kÓ c¶ trong trêng hîp c«ng viÖc kh«ng ®¹t ®îc kÕt qu¶ theo ý muèn cña m×nh.

2. Ngêi cã c«ng viÖc ®îc thùc hiÖn ph¶i tr¶ cho ngêi thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn mét kho¶n thï lao khi ngêi nµy thùc hiÖn c«ng viÖc chu ®¸o, cã lîi cho m×nh, trõ trêng hîp ngêi thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn tõ chèi.

§iÒu 597. NghÜa vô båi thêng thiÖt h¹i

1. Khi ngêi thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn cè ý g©y thiÖt h¹i trong khi thùc hiÖn c«ng viÖc th× ph¶i båi thêng thiÖt h¹i cho ngêi cã c«ng viÖc ®îc thùc hiÖn.

2. NÕu ngêi thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn do v« ý mµ g©y thiÖt h¹i trong khi thùc hiÖn c«ng viÖc th× c¨n cø vµo hoµn c¶nh ®¶m nhËn c«ng viÖc, ngêi ®ã cã thÓ ®îc gi¶m møc båi thêng.

§iÒu 598. ChÊm døt thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn

ViÖc thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn chÊm døt trong çc trêng hîp sau ®©y:

1. Theo yªu cÇu cña ngêi cã c«ng viÖc ®îc thùc hiÖn;

155

2. Ngêi cã c«ng viÖc ®îc thùc hiÖn, ngêi thõa kÕ hoÆc ngêi ®¹i diÖn cña ngêi cã c«ng viÖc ®îc thùc hiÖn tiÕp nhËn c«ng viÖc;

3. Ngêi thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn kh«ng thÓ tiÕp tôc thùc hiÖn c«ng viÖc theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 5 §iÒu 595 cña Bé luËt nµy;

4. Ngêi thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn chÕt.

Ch¬ng XXNGHÜA Vô HOµN TR¶ DO CHIÕM H÷U, Sö DôNG TµI S¶N,

®îC LîI VÒ TµI S¶N KH«NG Cã C¨N Cø PH¸P LUËT

§iÒu 599. NghÜa vô hoµn tr¶

1. Ngêi chiÕm h÷u, ngêi sö dông tµi s¶n cña ngêi kh¸c mµ kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt th× ph¶i hoµn tr¶ cho chñ së h÷u, ng-êi chiÕm h÷u hîp ph¸p tµi s¶n ®ã; nÕu kh«ng t×m ®îc chñ së h÷u, ngêi chiÕm h÷u hîp ph¸p tµi s¶n ®ã th× ph¶i giao cho c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn, trõ trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 247 cña Bé luËt nµy.

2. Ngêi ®îc lîi vÒ tµi s¶n mµ kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt lµm cho ngêi kh¸c bÞ thiÖt h¹i th× ph¶i hoµn tr¶ kho¶n lîi ®ã cho ng-êi bÞ thiÖt h¹i, trõ trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 247 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 600. Tµi s¶n hoµn tr¶

1. Ngêi chiÕm h÷u, ngêi sö dông tµi s¶n mµ kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt ph¶i hoµn tr¶ toµn bé tµi s¶n ®· thu ®îc.

2. Trong trêng hîp tµi s¶n hoµn tr¶ lµ vËt ®Æc ®Þnh th× ph¶i hoµn tr¶ ®óng vËt ®ã; nÕu vËt ®Æc ®Þnh ®ã bÞ mÊt hoÆc h háng th× ph¶i ®Òn bï b»ng tiÒn, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

3. Trong trêng hîp tµi s¶n hoµn tr¶ lµ vËt cïng lo¹i, nhng bÞ mÊt hoÆc h háng th× ph¶i tr¶ vËt cïng lo¹i hoÆc ®Òn bï b»ng tiÒn, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

4. Ngêi ®îc lîi vÒ tµi s¶n mµ kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt ph¶i hoµn tr¶ cho ngêi bÞ thiÖt kho¶n lîi vÒ tµi s¶n ®ã b»ng hiÖn vËt hoÆc b»ng tiÒn.

§iÒu 601. NghÜa vô hoµn tr¶ hoa lîi, lîi tøc

1. Ngêi chiÕm h÷u, ngêi sö dông tµi s¶n, ngêi ®îc lîi vÒ tµi s¶n mµ kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt vµ kh«ng ngay t×nh th× ph¶i hoµn tr¶ hoa lîi, lîi tøc thu ®îc tõ thêi ®iÓm chiÕm h÷u, sö dông

156

tµi s¶n, ®îc lîi vÒ tµi s¶n kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt.2. Ngêi chiÕm h÷u, ngêi sö dông tµi s¶n, ngêi ®îc lîi vÒ tµi

s¶n mµ kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt nhng ngay t×nh th× ph¶i hoµn tr¶ hoa lîi, lîi tøc thu ®îc tõ thêi ®iÓm ngêi ®ã biÕt hoÆc ph¶i biÕt viÖc chiÕm h÷u, sö dông tµi s¶n, ®îc lîi vÒ tµi s¶n kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt, trõ trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 247 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 602. QuyÒn yªu cÇu ngêi thø ba hoµn tr¶

Trong trêng hîp ngêi chiÕm h÷u, ngêi sö dông tµi s¶n mµ kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt ®· giao tµi s¶n cho ngêi thø ba th× khi bÞ chñ së h÷u, ngêi chiÕm h÷u hîp ph¸p tµi s¶n yªu cÇu hoµn tr¶, ngêi thø ba cã nghÜa vô hoµn tr¶ tµi s¶n ®ã, trõ trêng hîp Bé luËt nµy cã quy ®Þnh kh¸c; nÕu tµi s¶n ®ã ®· ®îc tr¶ b»ng tiÒn hoÆc cã ®Òn bï th× ngêi thø ba cã quyÒn yªu cÇu ngêi ®· giao tµi s¶n cho m×nh båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 603. NghÜa vô thanh to¸n

Chñ së h÷u, ngêi chiÕm h÷u hîp ph¸p, ngêi bÞ thiÖt h¹i ®îc hoµn tr¶ tµi s¶n th× ph¶i thanh to¸n nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt mµ ngêi chiÕm h÷u, ngêi sö dông tµi s¶n, ngêi ®îc lîi vÒ tµi s¶n mµ kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt nhng ngay t×nh ®· bá ra ®Ó b¶o qu¶n, lµm t¨ng gi¸ trÞ cña tµi s¶n.

Ch¬ng XXITR¸CH NHIÖM BåI THêNG THIÖT H¹I NGOµI HîP ®åNG

Môc 1

NH÷NG QUY ®ÞNH CHUNG

§iÒu 604. C¨n cø ph¸t sinh tr¸ch nhiÖm båi thêng thiÖt h¹i

1. Ngêi nµo do lçi cè ý hoÆc lçi v« ý x©m ph¹m tÝnh m¹ng, søc khoÎ, danh dù, nh©n phÈm, uy tÝn, tµi s¶n, quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p kh¸c cña ç nh©n, x©m ph¹m danh dù, uy tÝn, tµi s¶n cña ph¸p nh©n hoÆc chñ thÓ kh¸c mµ g©y thiÖt h¹i th× ph¶i båi th-êng.

2. Trong trêng hîp ph¸p luËt quy ®Þnh ngêi g©y thiÖt h¹i ph¶i båi thêng c¶ trong trêng hîp kh«ng cã lçi th× ¸p dông quy ®Þnh ®ã.

§iÒu 605. Nguyªn t¾c båi thêng thiÖt h¹i

1. ThiÖt h¹i ph¶i ®îc båi thêng toµn bé vµ kÞp thêi. Çc bªn

157

cã thÓ tho¶ thuËn vÒ møc båi thêng, h×nh thøc båi thêng b»ng tiÒn, b»ng hiÖn vËt hoÆc thùc hiÖn mét c«ng viÖc, ph¬ng thøc båi thêng mét lÇn hoÆc nhiÒu lÇn, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

2. Ngêi g©y thiÖt h¹i cã thÓ ®îc gi¶m møc båi thêng, nÕu do lçi v« ý mµ g©y thiÖt h¹i qu¸ lín so víi kh¶ n¨ng kinh tÕ tríc m¾t vµ l©u dµi cña m×nh.

3. Khi møc båi thêng kh«ng cßn phï hîp víi thùc tÕ th× ngêi bÞ thiÖt h¹i hoÆc ngêi g©y thiÖt h¹i cã quyÒn yªu cÇu Toµ ¸n hoÆc c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn kh¸c thay ®æi møc båi thêng.

§iÒu 606. N¨ng lùc chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng thiÖt h¹i cña ç nh©n

1. Ngêi tõ ®ñ mêi t¸m tuæi trë lªn g©y thiÖt h¹i th× ph¶i tù båi thêng.

2. Ngêi cha thµnh niªn díi mêi l¨m tuæi g©y thiÖt h¹i mµ cßn cha, mÑ th× cha, mÑ ph¶i båi thêng toµn bé thiÖt h¹i; nÕu tµi s¶n cña cha, mÑ kh«ng ®ñ ®Ó båi thêng mµ con cha thµnh niªn g©y thiÖt h¹i cã tµi s¶n riªng th× lÊy tµi s¶n ®ã ®Ó båi thêng phÇn cßn thiÕu, trõ trêng hîp quy ®Þnh t¹i §iÒu 621 cña Bé luËt nµy.

Ngêi tõ ®ñ mêi l¨m tuæi ®Õn cha ®ñ mêi t¸m tuæi g©y thiÖt h¹i th× ph¶i båi thêng b»ng tµi s¶n cña m×nh; nÕu kh«ng ®ñ tµi s¶n ®Ó båi thêng th× cha, mÑ ph¶i båi thêng phÇn cßn thiÕu b»ng tµi s¶n cña m×nh.

3. Ngêi cha thµnh niªn, ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù g©y thiÖt h¹i mµ cã ngêi gi¸m hé th× ngêi gi¸m hé ®ã ®îc dïng tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé ®Ó båi thêng; nÕu ngêi ®îc gi¸m hé kh«ng cã tµi s¶n hoÆc kh«ng ®ñ tµi s¶n ®Ó båi thêng th× ngêi gi¸m hé ph¶i båi thêng b»ng tµi s¶n cña m×nh; nÕu ngêi gi¸m hé chøng minh ®îc m×nh kh«ng cã lçi trong viÖc gi¸m hé th× kh«ng ph¶i lÊy tµi s¶n cña m×nh ®Ó båi thêng.

§iÒu 607. Thêi hiÖu khëi kiÖn yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i

Thêi hiÖu khëi kiÖn yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i lµ hai n¨m, kÓ tõ ngµy quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña ç nh©n, ph¸p nh©n, chñ thÓ kh¸c bÞ x©m ph¹m.

Môc 2

X¸C ®ÞNH THIÖT H¹I

158

§iÒu 608. ThiÖt h¹i do tµi s¶n bÞ x©m ph¹m

Trong trêng hîp tµi s¶n bÞ x©m ph¹m th× thiÖt h¹i ®îc båi thêng bao gåm:

1. Tµi s¶n bÞ mÊt;

2. Tµi s¶n bÞ huû ho¹i hoÆc bÞ h háng;

3. Lîi Ých g¾n liÒn víi viÖc sö dông, khai th¸c tµi s¶n;

4. Chi phÝ hîp lý ®Ó ng¨n chÆn, h¹n chÕ vµ kh¾c phôc thiÖt h¹i.

§iÒu 609. ThiÖt h¹i do søc khoÎ bÞ x©m ph¹m

1. ThiÖt h¹i do søc khoÎ bÞ x©m ph¹m bao gåm:

a) Chi phÝ hîp lý cho viÖc cøu ch÷a, båi dìng, phôc håi søc khoÎ vµ chøc n¨ng bÞ mÊt, bÞ gi¶m sót cña ngêi bÞ thiÖt h¹i;

b) Thu nhËp thùc tÕ bÞ mÊt hoÆc bÞ gi¶m sót cña ngêi bÞ thiÖt h¹i; nÕu thu nhËp thùc tÕ cña ngêi bÞ thiÖt h¹i kh«ng æn ®Þnh vµ kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®îc th× ¸p dông møc thu nhËp trung b×nh cña lao ®éng cïng lo¹i;

c) Chi phÝ hîp lý vµ phÇn thu nhËp thùc tÕ bÞ mÊt cña ngêi ch¨m sãc ngêi bÞ thiÖt h¹i trong thêi gian ®iÒu trÞ; nÕu ngêi bÞ thiÖt h¹i mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng vµ cÇn cã ngêi thêng xuyªn ch¨m sãc th× thiÖt h¹i bao gåm c¶ chi phÝ hîp lý cho viÖc ch¨m sãc ngêi bÞ thiÖt h¹i.

2. Ngêi x©m ph¹m søc khoÎ cña ngêi kh¸c ph¶i båi thêng thiÖt h¹i theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu nµy vµ mét kho¶n tiÒn kh¸c ®Ó bï ®¾p tæn thÊt vÒ tinh thÇn mµ ngêi ®ã g¸nh chÞu. Møc båi thêng bï ®¾p tæn thÊt vÒ tinh thÇn do çc bªn tho¶ thuËn; nÕu kh«ng tho¶ thuËn ®îc th× møc tèi ®a kh«ng qu¸ ba m¬i th¸ng l¬ng tèi thiÓu do Nhµ níc quy ®Þnh.

§iÒu 610. ThiÖt h¹i do tÝnh m¹ng bÞ x©m ph¹m

1. ThiÖt h¹i do tÝnh m¹ng bÞ x©m ph¹m bao gåm:

a) Chi phÝ hîp lý cho viÖc cøu ch÷a, båi dìng, ch¨m sãc ngêi bÞ thiÖt h¹i tríc khi chÕt;

b) Chi phÝ hîp lý cho viÖc mai t¸ng;

c) TiÒn cÊp dìng cho nh÷ng ngêi mµ ngêi bÞ thiÖt h¹i cã nghÜa vô cÊp dìng.

2. Ngêi x©m ph¹m tÝnh m¹ng cña ngêi kh¸c ph¶i båi thêng thiÖt h¹i theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu nµy vµ mét kho¶n tiÒn kh¸c ®Ó bï ®¾p tæn thÊt vÒ tinh thÇn cho nh÷ng ngêi th©n thÝch thuéc hµng thõa kÕ thø nhÊt cña ngêi bÞ thiÖt h¹i, nÕu

159

kh«ng cã nh÷ng ngêi nµy th× ngêi mµ ngêi bÞ thiÖt h¹i ®· trùc tiÕp nu«i dìng, ngêi ®· trùc tiÕp nu«i dìng ngêi bÞ thiÖt h¹i ®îc hëng kho¶n tiÒn nµy. Møc båi thêng bï ®¾p tæn thÊt vÒ tinh thÇn do çc bªn tho¶ thuËn; nÕu kh«ng tho¶ thuËn ®îc th× møc tèi ®a kh«ng qu¸ s¸u m¬i th¸ng l¬ng tèi thiÓu do Nhµ níc quy ®Þnh.

§iÒu 611. ThiÖt h¹i do danh dù, nh©n phÈm, uy tÝn bÞ x©m ph¹m

1. ThiÖt h¹i do danh dù, nh©n phÈm, uy tÝn cña ç nh©n bÞ x©m ph¹m, thiÖt h¹i do danh dù, uy tÝn cña ph¸p nh©n, chñ thÓ kh¸c bÞ x©m ph¹m bao gåm:

a) Chi phÝ hîp lý ®Ó h¹n chÕ, kh¾c phôc thiÖt h¹i;

b) Thu nhËp thùc tÕ bÞ mÊt hoÆc bÞ gi¶m sót.

2. Ngêi x©m ph¹m danh dù, nh©n phÈm, uy tÝn cña ngêi kh¸c ph¶i båi thêng thiÖt h¹i theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu nµy vµ mét kho¶n tiÒn kh¸c ®Ó bï ®¾p tæn thÊt vÒ tinh thÇn mµ ngêi ®ã g¸nh chÞu. Møc båi thêng bï ®¾p tæn thÊt vÒ tinh thÇn do çc bªn tho¶ thuËn; nÕu kh«ng tho¶ thuËn ®îc th× møc tèi ®a kh«ng qu¸ mêi th¸ng l¬ng tèi thiÓu do Nhµ níc quy ®Þnh.

§iÒu 612. Thêi h¹n hëng båi thêng thiÖt h¹i do tÝnh m¹ng, søc khoÎ bÞ x©m ph¹m

1. Trong trêng hîp ngêi bÞ thiÖt h¹i mÊt hoµn toµn kh¶ n¨ng lao ®éng th× ngêi bÞ thiÖt h¹i ®îc hëng båi thêng cho ®Õn khi chÕt.

2. Trong trêng hîp ngêi bÞ thiÖt h¹i chÕt th× nh÷ng ngêi mµ ngêi nµy cã nghÜa vô cÊp dìng khi cßn sèng ®îc hëng tiÒn cÊp dìng trong thêi h¹n sau ®©y:

a) Ngêi cha thµnh niªn hoÆc ngêi ®· thµnh thai lµ con cña ngêi chÕt vµ cßn sèng sau khi sinh ra ®îc hëng tiÒn cÊp dìng cho ®Õn khi ®ñ mêi t¸m tuæi, trõ trêng hîp ngêi tõ ®ñ mêi l¨m tuæi ®Õn cha ®ñ mêi t¸m tuæi ®· tham gia lao ®éng vµ cã thu nhËp ®ñ nu«i sèng b¶n th©n;

b) Ngêi ®· thµnh niªn nhng kh«ng cã kh¶ n¨ng lao ®éng ®îc hëng tiÒn cÊp dìng cho ®Õn khi chÕt.

Môc 3

BåI THêNG THIÖT H¹I TRONG MéT Sè TRêNG HîP Cô THÓ

160

§iÒu 613. Båi thêng thiÖt h¹i trong trêng hîp vît qu¸ giíi h¹n phßng vÖ chÝnh ®¸ng

1. Ngêi g©y thiÖt h¹i trong trêng hîp phßng vÖ chÝnh ®¸ng kh«ng ph¶i båi thêng cho ngêi bÞ thiÖt h¹i.

2. Ngêi g©y thiÖt h¹i do vît qu¸ giíi h¹n phßng vÖ chÝnh ®¸ng ph¶i båi thêng cho ngêi bÞ thiÖt h¹i.

§iÒu 614. Båi thêng thiÖt h¹i trong trêng hîp vît qu¸ yªu cÇu cña t×nh thÕ cÊp thiÕt

1. Ngêi g©y thiÖt h¹i trong t×nh thÕ cÊp thiÕt kh«ng ph¶i båi thêng cho ngêi bÞ thiÖt h¹i.

2. Trong trêng hîp thiÖt h¹i x¶y ra do vît qu¸ yªu cÇu cña t×nh thÕ cÊp thiÕt th× ngêi g©y thiÖt h¹i ph¶i båi thêng phÇn thiÖt h¹i x¶y ra do vît qu¸ yªu cÇu cña t×nh thÕ cÊp thiÕt cho ngêi bÞ thiÖt h¹i.

3. Ngêi ®· g©y ra t×nh thÕ cÊp thiÕt dÉn ®Õn thiÖt h¹i x¶y ra th× ph¶i båi thêng cho ngêi bÞ thiÖt h¹i.

§iÒu 615. Båi thêng thiÖt h¹i do ngêi dïng chÊt kÝch thÝch g©y ra

1. Ngêi do uèng rîu hoÆc do dïng chÊt kÝch thÝch kh¸c mµ l©m vµo t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng nhËn thøc vµ lµm chñ ®îc hµnh vi cña m×nh, g©y thiÖt h¹i cho ngêi kh¸c th× ph¶i båi th-êng.

2. Khi mét ngêi cè ý dïng rîu hoÆc chÊt kÝch thÝch kh¸c lµm cho ngêi kh¸c l©m vµo t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng nhËn thøc vµ lµm chñ ®îc hµnh vi cña hä mµ g©y thiÖt h¹i th× ph¶i båi thêng cho ngêi bÞ thiÖt h¹i.

§iÒu 616. Båi thêng thiÖt h¹i do nhiÒu ngêi cïng g©y ra

Trong trêng hîp nhiÒu ngêi cïng g©y thiÖt h¹i th× nh÷ng ng-êi ®ã ph¶i liªn ®íi båi thêng cho ngêi bÞ thiÖt h¹i. Tr¸ch nhiÖm båi thêng cña tõng ngêi cïng g©y thiÖt h¹i ®îc x¸c ®Þnh t¬ng øng víi møc ®é lçi cña mçi ngêi; nÕu kh«ng x¸c ®Þnh ®îc møc ®é lçi th× hä ph¶i båi thêng thiÖt h¹i theo phÇn b»ng nhau.

§iÒu 617. Båi thêng thiÖt h¹i trong trêng hîp ngêi bÞ thiÖt h¹i cã lçi

Khi ngêi bÞ thiÖt h¹i còng cã lçi trong viÖc g©y thiÖt h¹i th× ngêi g©y thiÖt h¹i chØ ph¶i båi thêng phÇn thiÖt h¹i t¬ng øng víi møc ®é lçi cña m×nh; nÕu thiÖt h¹i x¶y ra hoµn toµn do lçi cña

161

ngêi bÞ thiÖt h¹i th× ngêi g©y thiÖt h¹i kh«ng ph¶i båi thêng.

§iÒu 618. Båi thêng thiÖt h¹i do ngêi cña ph¸p nh©n g©y ra

Ph¸p nh©n ph¶i båi thêng thiÖt h¹i do ngêi cña m×nh g©y ra trong khi thùc hiÖn nhiÖm vô ®îc ph¸p nh©n giao; nÕu ph¸p nh©n ®· båi thêng thiÖt h¹i th× cã quyÒn yªu cÇu ngêi cã lçi trong viÖc g©y thiÖt h¹i ph¶i hoµn tr¶ mét kho¶n tiÒn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

§iÒu 619. Båi thêng thiÖt h¹i do çn bé, c«ng chøc g©y ra

C¬ quan, tæ chøc qu¶n lý çn bé, c«ng chøc ph¶i båi thêng thiÖt h¹i do çn bé, c«ng chøc cña m×nh g©y ra trong khi thi hµnh c«ng vô.

C¬ quan, tæ chøc qu¶n lý çn bé, c«ng chøc cã tr¸ch nhiÖm yªu cÇu çn bé, c«ng chøc ph¶i hoµn tr¶ mét kho¶n tiÒn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, nÕu çn bé, c«ng chøc cã lçi trong khi thi hµnh c«ng vô.

§iÒu 620. Båi thêng thiÖt h¹i do ngêi cã thÈm quyÒn cña c¬ quan tiÕn hµnh tè tông g©y ra

C¬ quan tiÕn hµnh tè tông ph¶i båi thêng thiÖt h¹i do ngêi cã thÈm quyÒn cña m×nh g©y ra khi thùc hiÖn nhiÖm vô trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh tè tông.

C¬ quan tiÕn hµnh tè tông cã tr¸ch nhiÖm yªu cÇu ngêi cã thÈm quyÒn ®· g©y thiÖt h¹i ph¶i hoµn tr¶ mét kho¶n tiÒn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, nÕu ngêi cã thÈm quyÒn cã lçi trong khi thi hµnh nhiÖm vô.

§iÒu 621. Båi thêng thiÖt h¹i do ngêi díi mêi l¨m tuæi, ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù g©y ra trong thêi gian trêng häc, bÖnh viÖn, tæ chøc kh¸c trùc tiÕp qu¶n lý

1. Ngêi díi mêi l¨m tuæi trong thêi gian häc t¹i trêng mµ g©y thiÖt h¹i th× trêng häc ph¶i båi thêng thiÖt h¹i x¶y ra.

2. Ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù g©y thiÖt h¹i cho ngêi kh¸c trong thêi gian bÖnh viÖn, tæ chøc kh¸c trùc tiÕp qu¶n lý th× bÖnh viÖn, tæ chøc kh¸c ph¶i båi thêng thiÖt h¹i x¶y ra.

3. Trong çc trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 vµ kho¶n 2 §iÒu nµy, nÕu trêng häc, bÖnh viÖn, tæ chøc kh¸c chøng minh ®îc m×nh kh«ng cã lçi trong qu¶n lý th× cha, mÑ, ngêi gi¸m hé cña ngêi díi mêi l¨m tuæi, ngêi mÊt n¨ng lùc h×nh vi d©n sù ph¶i båi

162

thêng.

§iÒu 622. Båi thêng thiÖt h¹i do ngêi lµm c«ng, ngêi häc nghÒ g©y ra

Ç nh©n, ph¸p nh©n vµ çc chñ thÓ kh¸c ph¶i båi thêng thiÖt h¹i do ngêi lµm c«ng, ngêi häc nghÒ g©y ra trong khi thùc hiÖn c«ng viÖc ®îc giao vµ cã quyÒn yªu cÇu ngêi lµm c«ng, ng-êi häc nghÒ cã lçi trong viÖc g©y thiÖt h¹i ph¶i hoµn tr¶ mét kho¶n tiÒn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

§iÒu 623. Båi thêng thiÖt h¹i do nguån nguy hiÓm cao ®é g©y ra

1. Nguån nguy hiÓm cao ®é bao gåm ph¬ng tiÖn giao th«ng vËn t¶i c¬ giíi, hÖ thèng t¶i ®iÖn, nhµ m¸y c«ng nghiÖp ®ang ho¹t ®éng, vò khÝ, chÊt næ, chÊt ch¸y, chÊt ®éc, chÊt phãng x¹, thó d÷ vµ çc nguån nguy hiÓm cao ®é kh¸c do ph¸p luËt quy ®Þnh.

Chñ së h÷u nguån nguy hiÓm cao ®é ph¶i tu©n thñ çc quy ®Þnh b¶o qu¶n, tr«ng gi÷, vËn chuyÓn, sö dông nguån nguy hiÓm cao ®é theo ®óng çc quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

2. Chñ së h÷u nguån nguy hiÓm cao ®é ph¶i båi thêng thiÖt h¹i do nguån nguy hiÓm cao ®é g©y ra; nÕu chñ së h÷u ®· giao cho ngêi kh¸c chiÕm h÷u, sö dông th× nh÷ng ngêi nµy ph¶i båi thêng, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

3. Chñ së h÷u, ngêi ®îc chñ së h÷u giao chiÕm h÷u, sö dông nguån nguy hiÓm cao ®é ph¶i båi thêng thiÖt h¹i c¶ khi kh«ng cã lçi, trõ çc trêng hîp sau ®©y:

a) ThiÖt h¹i x¶y ra hoµn toµn do lçi cè ý cña ngêi bÞ thiÖt h¹i;

b) ThiÖt h¹i x¶y ra trong trêng hîp bÊt kh¶ kh¸ng hoÆc t×nh thÕ cÊp thiÕt, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.

4. Trong trêng hîp nguån nguy hiÓm cao ®é bÞ chiÕm h÷u, sö dông tr¸i ph¸p luËt th× ngêi ®ang chiÕm h÷u, sö dông nguån nguy hiÓm cao ®é tr¸i ph¸p luËt ph¶i båi thêng thiÖt h¹i.

Khi chñ së h÷u, ngêi ®îc chñ së h÷u giao chiÕm h÷u, sö dông nguån nguy hiÓm cao ®é còng cã lçi trong viÖc ®Ó nguån nguy hiÓm cao ®é bÞ chiÕm h÷u, sö dông tr¸i ph¸p luËt th× ph¶i liªn ®íi båi thêng thiÖt h¹i.

§iÒu 624. Båi thêng thiÖt h¹i do lµm « nhiÔm m«i tr-êng

Ç nh©n, ph¸p nh©n vµ çc chñ thÓ kh¸c lµm « nhiÔm m«i trêng g©y thiÖt h¹i th× ph¶i båi thêng theo quy ®Þnh cña ph¸p

163

luËt, kÓ c¶ trêng hîp ngêi g©y « nhiÔm m«i trêng kh«ng cã lçi.

§iÒu 625. Båi thêng thiÖt h¹i do sóc vËt g©y ra

1. Chñ së h÷u sóc vËt ph¶i båi thêng thiÖt h¹i do sóc vËt g©y ra cho ngêi kh¸c; nÕu ngêi bÞ thiÖt h¹i hoµn toµn cã lçi trong viÖc lµm sóc vËt g©y thiÖt h¹i cho m×nh th× chñ së h÷u kh«ng ph¶i båi thêng.

2. Trong trêng hîp ngêi thø ba hoµn toµn cã lçi lµm cho sóc vËt g©y thiÖt h¹i cho ngêi kh¸c th× ngêi thø ba ph¶i båi thêng thiÖt h¹i; nÕu ngêi thø ba vµ chñ së h÷u cïng cã lçi th× ph¶i liªn ®íi båi thêng thiÖt h¹i.

3. Trong trêng hîp sóc vËt bÞ chiÕm h÷u, sö dông tr¸i ph¸p luËt g©y thiÖt h¹i th× ngêi chiÕm h÷u, sö dông tr¸i ph¸p luËt ph¶i båi thêng;

4. Trong trêng hîp sóc vËt th¶ r«ng theo tËp qu¸n mµ g©y thiÖt h¹i th× chñ së h÷u sóc vËt ®ã ph¶i båi thêng theo tËp qu¸n nhng kh«ng ®îc tr¸i ph¸p luËt, ®¹o ®øc x· héi.

§iÒu 626. Båi thêng thiÖt h¹i do c©y cèi g©y ra

Chñ së h÷u ph¶i båi thêng thiÖt h¹i do c©y cèi ®æ, gÉy g©y ra, trõ trêng hîp thiÖt h¹i x¶y ra hoµn toµn do lçi cña ngêi bÞ thiÖt h¹i hoÆc do sù kiÖn bÊt kh¶ kh¸ng.

§iÒu 627. Båi thêng thiÖt h¹i do nhµ cöa, c«ng tr×nh x©y dùng kh¸c g©y ra

Chñ së h÷u, ngêi ®îc chñ së h÷u giao qu¶n lý, sö dông nhµ cöa, c«ng tr×nh x©y dùng kh¸c ph¶i båi thêng thiÖt h¹i, nÕu ®Ó nhµ cöa, c«ng tr×nh x©y dùng kh¸c ®ã bÞ sôp ®æ, h háng, sôt lë g©y thiÖt h¹i cho ngêi kh¸c, trõ trêng hîp thiÖt h¹i x¶y ra hoµn toµn do lçi cña ngêi bÞ thiÖt h¹i hoÆc do sù kiÖn bÊt kh¶ kh¸ng.

§iÒu 628. Båi thêng thiÖt h¹i do x©m ph¹m thi thÓ

1. Ç nh©n, ph¸p nh©n, chñ thÓ kh¸c x©m ph¹m thi thÓ ph¶i båi thêng thiÖt h¹i.

2. ThiÖt h¹i do x©m ph¹m thi thÓ gåm chi phÝ hîp lý ®Ó h¹n chÕ, kh¾c phôc thiÖt h¹i.

3. Ngêi x©m ph¹m thi thÓ ph¶i båi thêng mét kho¶n tiÒn theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu nµy vµ mét kho¶n tiÒn kh¸c ®Ó bï ®¾p tæn thÊt vÒ tinh thÇn cho nh÷ng ngêi th©n thÝch thuéc hµng thõa kÕ thø nhÊt cña ngêi chÕt, nÕu kh«ng cã nh÷ng ngêi nµy th× ngêi trùc tiÕp nu«i dìng ngêi chÕt ®îc hëng kho¶n tiÒn nµy. Møc båi thêng bï ®¾p tæn thÊt vÒ tinh thÇn do çc bªn tho¶ thuËn; nÕu kh«ng tho¶ thuËn ®îc th× møc tèi ®a kh«ng

164

qu¸ ba m¬i th¸ng l¬ng tèi thiÓu do Nhµ níc quy ®Þnh.

§iÒu 629. Båi thêng thiÖt h¹i do x©m ph¹m må m¶

Ç nh©n, ph¸p nh©n, chñ thÓ kh¸c g©y thiÖt h¹i ®Õn må m¶ cña ngêi kh¸c ph¶i båi thêng thiÖt h¹i. ThiÖt h¹i do x©m ph¹m må m¶ gåm chi phÝ hîp lý ®Ó h¹n chÕ, kh¾c phôc thiÖt h¹i.

§iÒu 630. Båi thêng thiÖt h¹i do vi ph¹m quyÒn lîi cña ngêi tiªu dïng

Ç nh©n, ph¸p nh©n, chñ thÓ kh¸c s¶n xuÊt, kinh doanh kh«ng b¶o ®¶m chÊt lîng hµng ho¸ mµ g©y thiÖt h¹i cho ngêi tiªu dïng th× ph¶i båi thêng.

PHÇN THø TTHõA KÕ

Ch¬ng XXIINH÷NG QUY ®ÞNH CHUNG

§iÒu 631. QuyÒn thõa kÕ cña ç nh©n

Ç nh©n cã quyÒn lËp di chóc ®Ó ®Þnh ®o¹t tµi s¶n cña m×nh; ®Ó l¹i tµi s¶n cña m×nh cho ngêi thõa kÕ theo ph¸p luËt; hëng di s¶n theo di chóc hoÆc theo ph¸p luËt.

§iÒu 632. QuyÒn b×nh ®¼ng vÒ thõa kÕ cña ç nh©n

Mäi ç nh©n ®Òu b×nh ®¼ng vÒ quyÒn ®Ó l¹i tµi s¶n cña m×nh cho ngêi kh¸c vµ quyÒn hëng di s¶n theo di chóc hoÆc theo ph¸p luËt.

§iÒu 633. Thêi ®iÓm, ®Þa ®iÓm më thõa kÕ

1. Thêi ®iÓm më thõa kÕ lµ thêi ®iÓm ngêi cã tµi s¶n chÕt. Trong trêng hîp Toµ ¸n tuyªn bè mét ngêi lµ ®· chÕt th× thêi ®iÓm më thõa kÕ lµ ngµy ®îc x¸c ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 81 cña Bé luËt nµy.

2. §Þa ®iÓm më thõa kÕ lµ n¬i c tró cuèi cïng cña ngêi ®Ó l¹i di s¶n; nÕu kh«ng x¸c ®Þnh ®îc n¬i c tró cuèi cïng th× ®Þa ®iÓm më thõa kÕ lµ n¬i cã toµn bé hoÆc phÇn lín di s¶n.

§iÒu 634. Di s¶n

Di s¶n bao gåm tµi s¶n riªng cña ngêi chÕt, phÇn tµi s¶n cña ngêi chÕt trong tµi s¶n chung víi ngêi kh¸c.

165

§iÒu 635. Ngêi thõa kÕ

Ngêi thõa kÕ lµ ç nh©n ph¶i lµ ngêi cßn sèng vµo thêi ®iÓm më thõa kÕ hoÆc sinh ra vµ cßn sèng sau thêi ®iÓm më thõa kÕ nhng ®· thµnh thai tríc khi ngêi ®Ó l¹i di s¶n chÕt. Trong trêng hîp ngêi thõa kÕ theo di chóc lµ c¬ quan, tæ chøc th× ph¶i lµ c¬ quan, tæ chøc tån t¹i vµo thêi ®iÓm më thõa kÕ.

§iÒu 636. Thêi ®iÓm ph¸t sinh quyÒn vµ nghÜa vô cña ngêi thõa kÕ

KÓ tõ thêi ®iÓm më thõa kÕ, nh÷ng ngêi thõa kÕ cã çc quyÒn, nghÜa vô tµi s¶n do ngêi chÕt ®Ó l¹i.

§iÒu 637. Thùc hiÖn nghÜa vô tµi s¶n do ngêi chÕt ®Ó l¹i

1. Nh÷ng ngêi hëng thõa kÕ cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn nghÜa vô tµi s¶n trong ph¹m vi di s¶n do ngêi chÕt ®Ó l¹i, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

2. Trong trêng hîp di s¶n cha ®îc chia th× nghÜa vô tµi s¶n do ngêi chÕt ®Ó l¹i ®îc ngêi qu¶n lý di s¶n thùc hiÖn theo tho¶ thuËn cña nh÷ng ngêi thõa kÕ.

3. Trong trêng hîp di s¶n ®· ®îc chia th× mçi ngêi thõa kÕ thùc hiÖn nghÜa vô tµi s¶n do ngêi chÕt ®Ó l¹i t¬ng øng nhng kh«ng vît qu¸ phÇn tµi s¶n mµ m×nh ®· nhËn, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

4. Trong trêng hîp Nhµ níc, c¬ quan, tæ chøc hëng di s¶n theo di chóc th× còng ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô tµi s¶n do ngêi chÕt ®Ó l¹i nh ngêi thõa kÕ lµ ç nh©n.

§iÒu 638. Ngêi qu¶n lý di s¶n

1. Ngêi qu¶n lý di s¶n lµ ngêi ®îc chØ ®Þnh trong di chóc hoÆc do nh÷ng ngêi thõa kÕ tho¶ thuËn cö ra.

2. Trong trêng hîp di chóc kh«ng chØ ®Þnh ngêi qu¶n lý di s¶n vµ nh÷ng ngêi thõa kÕ cha cö ®îc ngêi qu¶n lý di s¶n th× ngêi ®ang chiÕm h÷u, sö dông, qu¶n lý di s¶n tiÕp tôc qu¶n lý di s¶n ®ã cho ®Õn khi nh÷ng ngêi thõa kÕ cö ®îc ngêi qu¶n lý di s¶n.

3. Trong trêng hîp cha x¸c ®Þnh ®îc ngêi thõa kÕ vµ di s¶n cha cã ngêi qu¶n lý th× di s¶n do c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn qu¶n lý.

§iÒu 639. NghÜa vô cña ngêi qu¶n lý di s¶n

1. Ngêi qu¶n lý di s¶n quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 vµ kho¶n 3 §iÒu

166

638 cña Bé luËt nµy cã çc nghÜa vô sau ®©y:

a) LËp danh môc di s¶n; thu håi tµi s¶n thuéc di s¶n cña ngêi chÕt mµ ngêi kh¸c ®ang chiÕm h÷u, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c;

b) B¶o qu¶n di s¶n; kh«ng ®îc b¸n, trao ®æi, tÆng cho, cÇm cè, thÕ chÊp vµ ®Þnh ®o¹t tµi s¶n b»ng çc h×nh thøc kh¸c, nÕu kh«ng ®îc nh÷ng ngêi thõa kÕ ®ång ý b»ng v¨n b¶n;

c) Th«ng b¸o vÒ di s¶n cho nh÷ng ngêi thõa kÕ;

d) Båi thêng thiÖt h¹i, nÕu vi ph¹m nghÜa vô cña m×nh mµ g©y thiÖt h¹i;

®) Giao l¹i di s¶n theo yªu cÇu cña ngêi thõa kÕ.

2. Ngêi ®ang chiÕm h÷u, sö dông, qu¶n lý di s¶n quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 638 cña Bé luËt nµy cã çc nghÜa vô sau ®©y:

a) B¶o qu¶n di s¶n; kh«ng ®îc b¸n, trao ®æi, tÆng cho, cÇm cè, thÕ chÊp vµ ®Þnh ®o¹t tµi s¶n b»ng çc h×nh thøc kh¸c;

b) Th«ng b¸o vÒ di s¶n cho nh÷ng ngêi thõa kÕ;

c) Båi thêng thiÖt h¹i, nÕu vi ph¹m nghÜa vô cña m×nh mµ g©y thiÖt h¹i;

d) Giao l¹i di s¶n theo tho¶ thuËn trong hîp ®ång víi ngêi ®Ó l¹i di s¶n hoÆc theo yªu cÇu cña ngêi thõa kÕ.

§iÒu 640. QuyÒn cña ngêi qu¶n lý di s¶n

1. Ngêi qu¶n lý di s¶n quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 vµ kho¶n 3 §iÒu 638 cña Bé luËt nµy cã çc quyÒn sau ®©y:

a) §¹i diÖn cho nh÷ng ngêi thõa kÕ trong quan hÖ víi ngêi thø ba liªn quan ®Õn di s¶n thõa kÕ;

b) §îc hëng thï lao theo tho¶ thuËn víi nh÷ng ngêi thõa kÕ.

2. Ngêi ®ang chiÕm h÷u, sö dông, qu¶n lý di s¶n quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 638 cña Bé luËt nµy cã çc quyÒn sau ®©y:

a) §îc tiÕp tôc sö dông di s¶n theo tho¶ thuËn trong hîp ®ång víi ngêi ®Ó l¹i di s¶n hoÆc ®îc sù ®ång ý cña nh÷ng ngêi thõa kÕ;

b) §îc hëng thï lao theo tho¶ thuËn víi nh÷ng ngêi thõa kÕ.

§iÒu 641. ViÖc thõa kÕ cña nh÷ng ngêi cã quyÒn thõa kÕ di s¶n cña nhau mµ chÕt cïng thêi ®iÓm

Trong trêng hîp nh÷ng ngêi cã quyÒn thõa kÕ di s¶n cña nhau ®Òu chÕt cïng thêi ®iÓm hoÆc ®îc coi lµ chÕt cïng thêi

167

®iÓm do kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®îc ngêi nµo chÕt tríc (sau ®©y gäi lµ chÕt cïng thêi ®iÓm) th× hä kh«ng ®îc thõa kÕ di s¶n cña nhau vµ di s¶n cña mçi ngêi do ngêi thõa kÕ cña ngêi ®ã hëng, trõ trêng hîp thõa kÕ thÕ vÞ theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 677 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 642. Tõ chèi nhËn di s¶n

1. Ngêi thõa kÕ cã quyÒn tõ chèi nhËn di s¶n, trõ trêng hîp viÖc tõ chèi nh»m trèn tr¸nh viÖc thùc hiÖn nghÜa vô tµi s¶n cña m×nh ®èi víi ngêi kh¸c.

2. ViÖc tõ chèi nhËn di s¶n ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n; ngêi tõ chèi ph¶i b¸o cho nh÷ng ngêi thõa kÕ kh¸c, ngêi ®îc giao nhiÖm vô ph©n chia di s¶n, c¬ quan c«ng chøng hoÆc Uû ban nh©n d©n x·, phêng, thÞ trÊn n¬i cã ®Þa ®iÓm më thõa kÕ vÒ viÖc tõ chèi nhËn di s¶n.

3. Thêi h¹n tõ chèi nhËn di s¶n lµ s¸u th¸ng, kÓ tõ ngµy më thõa kÕ. Sau s¸u th¸ng kÓ tõ ngµy më thõa kÕ nÕu kh«ng cã tõ chèi nhËn di s¶n th× ®îc coi lµ ®ång ý nhËn thõa kÕ.

§iÒu 643. Ngêi kh«ng ®îc quyÒn hëng di s¶n

1. Nh÷ng ngêi sau ®©y kh«ng ®îc quyÒn hëng di s¶n:

a) Ngêi bÞ kÕt ¸n vÒ hµnh vi cè ý x©m ph¹m tÝnh m¹ng, søc khoÎ hoÆc vÒ hµnh vi ngîc ®·i nghiªm träng, hµnh h¹ ngêi ®Ó l¹i di s¶n, x©m ph¹m nghiªm träng danh dù, nh©n phÈm cña ngêi ®ã;

b) Ngêi vi ph¹m nghiªm träng nghÜa vô nu«i dìng ngêi ®Ó l¹i di s¶n;

c) Ngêi bÞ kÕt ¸n vÒ hµnh vi cè ý x©m ph¹m tÝnh m¹ng ngêi thõa kÕ kh¸c nh»m hëng mét phÇn hoÆc toµn bé phÇn di s¶n mµ ngêi thõa kÕ ®ã cã quyÒn hëng;

d) Ngêi cã hµnh vi lõa dèi, cìng Ðp hoÆc ng¨n c¶n ngêi ®Ó l¹i di s¶n trong viÖc lËp di chóc; gi¶ m¹o di chóc, söa ch÷a di chóc, huû di chóc nh»m hëng mét phÇn hoÆc toµn bé di s¶n tr¸i víi ý chÝ cña ngêi ®Ó l¹i di s¶n.

2. Nh÷ng ngêi quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu nµy vÉn ®îc hëng di s¶n, nÕu ngêi ®Ó l¹i di s¶n ®· biÕt hµnh vi cña nh÷ng ngêi ®ã, nhng vÉn cho hä hëng di s¶n theo di chóc.

§iÒu 644. Tµi s¶n kh«ng cã ngêi nhËn thõa kÕ thuéc Nhµ níc

Trong trêng hîp kh«ng cã ngêi thõa kÕ theo di chóc, theo ph¸p luËt hoÆc cã nhng kh«ng ®îc quyÒn hëng di s¶n, tõ chèi

168

nhËn di s¶n th× tµi s¶n cßn l¹i sau khi ®· thùc hiÖn nghÜa vô vÒ tµi s¶n mµ kh«ng cã ngêi nhËn thõa kÕ thuéc Nhµ níc.

§iÒu 645. Thêi hiÖu khëi kiÖn vÒ thõa kÕ

Thêi hiÖu khëi kiÖn ®Ó ngêi thõa kÕ yªu cÇu chia di s¶n, x¸c nhËn quyÒn thõa kÕ cña m×nh hoÆc b¸c bá quyÒn thõa kÕ cña ngêi kh¸c lµ mêi n¨m, kÓ tõ thêi ®iÓm më thõa kÕ.

Thêi hiÖu khëi kiÖn ®Ó yªu cÇu ngêi thõa kÕ thùc hiÖn nghÜa vô vÒ tµi s¶n cña ngêi chÕt ®Ó l¹i lµ ba n¨m, kÓ tõ thêi ®iÓm më thõa kÕ.

Ch¬ng XXIIITHõA KÕ THEO DI CHóC

§iÒu 646. Di chóc

Di chóc lµ sù thÓ hiÖn ý chÝ cña ç nh©n nh»m chuyÓn tµi s¶n cña m×nh cho ngêi kh¸c sau khi chÕt.

§iÒu 647. Ngêi lËp di chóc

1. Ngêi ®· thµnh niªn cã quyÒn lËp di chóc, trõ trêng hîp ngêi ®ã bÞ bÖnh t©m thÇn hoÆc m¾c bÖnh kh¸c mµ kh«ng thÓ nhËn thøc vµ lµm chñ ®îc hµnh vi cña m×nh.

2. Ngêi tõ ®ñ mêi l¨m tuæi ®Õn cha ®ñ mêi t¸m tuæi cã thÓ lËp di chóc, nÕu ®îc cha, mÑ hoÆc ngêi gi¸m hé ®ång ý.

§iÒu 648. QuyÒn cña ngêi lËp di chóc

Ngêi lËp di chóc cã çc quyÒn sau ®©y:

1. ChØ ®Þnh ngêi thõa kÕ; truÊt quyÒn hëng di s¶n cña ngêi thõa kÕ;

2. Ph©n ®Þnh phÇn di s¶n cho tõng ngêi thõa kÕ;

3. Dµnh mét phÇn tµi s¶n trong khèi di s¶n ®Ó di tÆng, thê cóng;

4. Giao nghÜa vô cho ngêi thõa kÕ;

5. ChØ ®Þnh ngêi gi÷ di chóc, ngêi qu¶n lý di s¶n, ngêi ph©n chia di s¶n.

§iÒu 649. H×nh thøc cña di chóc

Di chóc ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n; nÕu kh«ng thÓ lËp ®îc di chóc b»ng v¨n b¶n th× cã thÓ di chóc miÖng.

Ngêi thuéc d©n téc thiÓu sè cã quyÒn lËp di chóc b»ng ch÷ viÕt hoÆc tiÕng nãi cña d©n téc m×nh.

169

§iÒu 650. Di chóc b»ng v¨n b¶n

Di chóc b»ng v¨n b¶n bao gåm:

1. Di chóc b»ng v¨n b¶n kh«ng cã ngêi lµm chøng;

2. Di chóc b»ng v¨n b¶n cã ngêi lµm chøng;

3. Di chóc b»ng v¨n b¶n cã c«ng chøng;

4. Di chóc b»ng v¨n b¶n cã chøng thùc.

§iÒu 651. Di chóc miÖng

1. Trong trêng hîp tÝnh m¹ng mét ngêi bÞ çi chÕt ®e däa do bÖnh tËt hoÆc çc nguyªn nh©n kh¸c mµ kh«ng thÓ lËp di chóc b»ng v¨n b¶n th× cã thÓ di chóc miÖng.

2. Sau ba th¸ng, kÓ tõ thêi ®iÓm di chóc miÖng mµ ngêi di chóc cßn sèng, minh mÉn, s¸ng suèt th× di chóc miÖng mÆc nhiªn bÞ huû bá.

§iÒu 652. Di chóc hîp ph¸p

1. Di chóc ®îc coi lµ hîp ph¸p ph¶i cã ®ñ çc ®iÒu kiÖn sau ®©y:

a) Ngêi lËp di chóc minh mÉn, s¸ng suèt trong khi lËp di chóc; kh«ng bÞ lõa dèi, ®e do¹ hoÆc cìng Ðp;

b) Néi dung di chóc kh«ng tr¸i ph¸p luËt, ®¹o ®øc x· héi; h×nh thøc di chóc kh«ng tr¸i quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

2. Di chóc cña ngêi tõ ®ñ mêi l¨m tuæi ®Õn cha ®ñ mêi t¸m tuæi ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n vµ ph¶i ®îc cha, mÑ hoÆc ngêi gi¸m hé ®ång ý.

3. Di chóc cña ngêi bÞ h¹n chÕ vÒ thÓ chÊt hoÆc cña ngêi kh«ng biÕt ch÷ ph¶i ®îc ngêi lµm chøng lËp thµnh v¨n b¶n vµ cã c«ng chøng hoÆc chøng thùc.

4. Di chóc b»ng v¨n b¶n kh«ng cã c«ng chøng, chøng thùc chØ ®îc coi lµ hîp ph¸p, nÕu cã ®ñ çc ®iÒu kiÖn ®îc quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu nµy.

5. Di chóc miÖng ®îc coi lµ hîp ph¸p, nÕu ngêi di chóc miÖng thÓ hiÖn ý chÝ cuèi cïng cña m×nh tríc mÆt Ýt nhÊt hai ngêi lµm chøng vµ ngay sau ®ã nh÷ng ngêi lµm chøng ghi chÐp l¹i, cïng ký tªn hoÆc ®iÓm chØ. Trong thêi h¹n n¨m ngµy, kÓ tõ ngµy ng-êi di chóc miÖng thÓ hiÖn ý chÝ cuèi cïng th× di chóc ph¶i ®îc c«ng chøng hoÆc chøng thùc.

§iÒu 653. Néi dung cña di chóc b»ng v¨n b¶n

1. Di chóc ph¶i ghi râ:

170

a) Ngµy, th¸ng, n¨m lËp di chóc;

b) Hä, tªn vµ n¬i c tró cña ngêi lËp di chóc;

c) Hä, tªn ngêi, c¬ quan, tæ chøc ®îc hëng di s¶n hoÆc x¸c ®Þnh râ çc ®iÒu kiÖn ®Ó ç nh©n, c¬ quan, tæ chøc ®îc hëng di s¶n;

d) Di s¶n ®Ó l¹i vµ n¬i cã di s¶n;

®) ViÖc chØ ®Þnh ngêi thùc hiÖn nghÜa vô vµ néi dung cña nghÜa vô.

2. Di chóc kh«ng ®îc viÕt t¾t hoÆc viÕt b»ng ký hiÖu; nÕu di chóc gåm nhiÒu trang th× mçi trang ph¶i ®îc ®¸nh sè thø tù vµ cã ch÷ ký hoÆc ®iÓm chØ cña ngêi lËp di chóc.

§iÒu 654. Ngêi lµm chøng cho viÖc lËp di chóc

Mäi ngêi ®Òu cã thÓ lµm chøng cho viÖc lËp di chóc, trõ nh÷ng ngêi sau ®©y:

1. Ngêi thõa kÕ theo di chóc hoÆc theo ph¸p luËt cña ngêi lËp di chóc;

2. Ngêi cã quyÒn, nghÜa vô tµi s¶n liªn quan tíi néi dung di chóc;

3. Ngêi cha ®ñ mêi t¸m tuæi, ngêi kh«ng cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù.

§iÒu 655. Di chóc b»ng v¨n b¶n kh«ng cã ngêi lµm chøng

Ngêi lËp di chóc ph¶i tù tay viÕt vµ ký vµo b¶n di chóc.

ViÖc lËp di chóc b»ng v¨n b¶n kh«ng cã ngêi lµm chøng ph¶i tu©n theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 653 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 656. Di chóc b»ng v¨n b¶n cã ngêi lµm chøng

Trong trêng hîp ngêi lËp di chóc kh«ng thÓ tù m×nh viÕt b¶n di chóc th× cã thÓ nhê ngêi kh¸c viÕt, nhng ph¶i cã Ýt nhÊt lµ hai ngêi lµm chøng. Ngêi lËp di chóc ph¶i ký hoÆc ®iÓm chØ vµo b¶n di chóc tríc mÆt nh÷ng ngêi lµm chøng; nh÷ng ngêi lµm chøng x¸c nhËn ch÷ ký, ®iÓm chØ cña ngêi lËp di chóc vµ ký vµo b¶n di chóc.

ViÖc lËp di chóc ph¶i tu©n theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 653 vµ §iÒu 654 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 657. Di chóc cã c«ng chøng hoÆc chøng thùc

Ngêi lËp di chóc cã thÓ yªu cÇu c«ng chøng hoÆc chøng thùc b¶n di chóc.

171

§iÒu 658. Thñ tôc lËp di chóc t¹i c¬ quan c«ng chøng hoÆc Uû ban nh©n d©n x·, phêng, thÞ trÊn

ViÖc lËp di chóc t¹i c¬ quan c«ng chøng hoÆc Uû ban nh©n d©n x·, phêng, thÞ trÊn ph¶i tu©n theo thñ tôc sau ®©y:

1. Ngêi lËp di chóc tuyªn bè néi dung cña di chóc tríc c«ng chøng viªn hoÆc ngêi cã thÈm quyÒn chøng thùc cña Uû ban nh©n d©n x·, phêng, thÞ trÊn. C«ng chøng viªn hoÆc ngêi cã thÈm quyÒn chøng thùc ph¶i ghi chÐp l¹i néi dung mµ ngêi lËp di chóc ®· tuyªn bè. Ngêi lËp di chóc ký hoÆc ®iÓm chØ vµo b¶n di chóc sau khi x¸c nhËn b¶n di chóc ®· ®îc ghi chÐp chÝnh x¸c vµ thÓ hiÖn ®óng ý chÝ cña m×nh. C«ng chøng viªn hoÆc ngêi cã thÈm quyÒn chøng thùc cña Uû ban nh©n d©n x·, phêng, thÞ trÊn ký vµo b¶n di chóc;

2. Trong trêng hîp ngêi lËp di chóc kh«ng ®äc ®îc hoÆc kh«ng nghe ®îc b¶n di chóc, kh«ng ký hoÆc kh«ng ®iÓm chØ ®îc th× ph¶i nhê ngêi lµm chøng vµ ngêi nµy ph¶i ký x¸c nhËn tríc mÆt c«ng chøng viªn hoÆc ngêi cã thÈm quyÒn chøng thùc cña Uû ban nh©n d©n x·, phêng, thÞ trÊn. C«ng chøng viªn, ngêi cã thÈm quyÒn chøng thùc cña Uû ban nh©n d©n x·, phêng, thÞ trÊn chøng nhËn b¶n di chóc tríc mÆt ngêi lËp di chóc vµ ngêi lµm chøng.

§iÒu 659. Ngêi kh«ng ®îc c«ng chøng, chøng thùc di chóc

C«ng chøng viªn, ngêi cã thÈm quyÒn cña Uû ban nh©n d©n x·, phêng, thÞ trÊn kh«ng ®îc c«ng chøng, chøng thùc ®èi víi di chóc, nÕu hä lµ:

1. Ngêi thõa kÕ theo di chóc hoÆc theo ph¸p luËt cña ngêi lËp di chóc;

2. Ngêi cã cha, mÑ, vî hoÆc chång, con lµ ngêi thõa kÕ theo di chóc hoÆc theo ph¸p luËt;

3. Ngêi cã quyÒn, nghÜa vô vÒ tµi s¶n liªn quan tíi néi dung di chóc.

§iÒu 660. Di chóc b»ng v¨n b¶n cã gi¸ trÞ nh di chóc ®îc c«ng chøng, chøng thùc

Di chóc b»ng v¨n b¶n cã gi¸ trÞ nh di chóc ®îc c«ng chøng hoÆc chøng thùc bao gåm:

1. Di chóc cña qu©n nh©n t¹i ngò cã x¸c nhËn cña thñ trëng ®¬n vÞ tõ cÊp ®¹i ®éi trë lªn, nÕu qu©n nh©n kh«ng thÓ yªu cÇu c«ng chøng hoÆc chøng thùc;

172

2. Di chóc cña ngêi ®ang ®i trªn tµu biÓn, m¸y bay cã x¸c nhËn cña ngêi chØ huy ph¬ng tiÖn ®ã;

3. Di chóc cña ngêi ®ang ®iÒu trÞ t¹i bÖnh viÖn, c¬ së ch÷a bÖnh, ®iÒu dìng kh¸c cã x¸c nhËn cña ngêi phô tr¸ch bÖnh viÖn, c¬ së ®ã;

4. Di chóc cña ngêi ®ang lµm c«ng viÖc kh¶o s¸t, th¨m dß, nghiªn cøu ë vïng rõng nói, h¶i ®¶o cã x¸c nhËn cña ngêi phô tr¸ch ®¬n vÞ;

5. Di chóc cña c«ng d©n ViÖt Nam ®ang ë níc ngoµi cã chøng nhËn cña c¬ quan l·nh sù, ®¹i diÖn ngo¹i giao ViÖt Nam ë níc ®ã;

6. Di chóc cña ngêi ®ang bÞ t¹m giam, ®ang chÊp hµnh h×nh ph¹t tï, ngêi ®ang chÊp hµnh biÖn ph¸p xö lý hµnh chÝnh t¹i c¬ së gi¸o dôc, c¬ së ch÷a bÖnh cã x¸c nhËn cña ngêi phô tr¸ch c¬ së ®ã.

§iÒu 661. Di chóc do c«ng chøng viªn lËp t¹i chç ë

1. Ngêi lËp di chóc cã thÓ yªu cÇu c«ng chøng viªn tíi chç ë cña m×nh ®Ó lËp di chóc.

2. Thñ tôc lËp di chóc t¹i chç ë ®îc tiÕn hµnh nh thñ tôc lËp di chóc t¹i c¬ quan c«ng chøng theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 658 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 662. Söa ®æi, bæ sung, thay thÕ, huû bá di chóc

1. Ngêi lËp di chóc cã thÓ söa ®æi, bæ sung, thay thÕ, huû bá di chóc vµo bÊt cø lóc nµo.

2. Trong trêng hîp ngêi lËp di chóc bæ sung di chóc th× di chóc ®· lËp vµ phÇn bæ sung cã hiÖu lùc ph¸p luËt nh nhau; nÕu mét phÇn cña di chóc ®· lËp vµ phÇn bæ sung m©u thuÉn nhau th× chØ phÇn bæ sung cã hiÖu lùc ph¸p luËt.

3. Trong trêng hîp ngêi lËp di chóc thay thÕ di chóc b»ng di chóc míi th× di chóc tríc bÞ huû bá.

§iÒu 663. Di chóc chung cña vî, chång

Vî, chång cã thÓ lËp di chóc chung ®Ó ®Þnh ®o¹t tµi s¶n chung.

§iÒu 664. Söa ®æi, bæ sung, thay thÕ, huû bá di chóc chung cña vî, chång

1. Vî, chång cã thÓ söa ®æi, bæ sung, thay thÕ, huû bá di chóc chung bÊt cø lóc nµo.

173

2. Khi vî hoÆc chång muèn söa ®æi, bæ sung, thay thÕ, huû bá di chóc chung th× ph¶i ®îc sù ®ång ý cña ngêi kia; nÕu mét ngêi ®· chÕt th× ngêi kia chØ cã thÓ söa ®æi, bæ sung di chóc liªn quan ®Õn phÇn tµi s¶n cña m×nh.

§iÒu 665. Göi gi÷ di chóc

1. Ngêi lËp di chóc cã thÓ yªu cÇu c¬ quan c«ng chøng lu gi÷ hoÆc göi ngêi kh¸c gi÷ b¶n di chóc.

2. Trong trêng hîp c¬ quan c«ng chøng lu gi÷ b¶n di chóc th× ph¶i b¶o qu¶n, gi÷ g×n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ c«ng chøng.

3. Ç nh©n gi÷ b¶n di chóc cã çc nghÜa vô sau ®©y:

a) Gi÷ bÝ mËt néi dung di chóc;

b) Gi÷ g×n, b¶o qu¶n b¶n di chóc; nÕu b¶n di chóc bÞ thÊt l¹c, h h¹i th× ph¶i b¸o ngay cho ngêi lËp di chóc;

c) Giao l¹i b¶n di chóc cho ngêi thõa kÕ hoÆc ngêi cã thÈm quyÒn c«ng bè di chóc, khi ngêi lËp di chóc chÕt. ViÖc giao l¹i b¶n di chóc ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n, cã ch÷ ký cña ngêi giao, ngêi nhËn vµ tríc sù cã mÆt cña hai ngêi lµm chøng.

§iÒu 666. Di chóc bÞ thÊt l¹c, h h¹i

1. KÓ tõ thêi ®iÓm më thõa kÕ, nÕu b¶n di chóc bÞ thÊt l¹c hoÆc bÞ h h¹i ®Õn møc kh«ng thÓ hiÖn ®îc ®Çy ®ñ ý chÝ cña ngêi lËp di chóc vµ còng kh«ng cã b»ng chøng nµo chøng minh ®îc ý nguyÖn ®Ých thùc cña ngêi lËp di chóc th× coi nh kh«ng cã di chóc vµ ¸p dông çc quy ®Þnh vÒ thõa kÕ theo ph¸p luËt.

2. Trong trêng hîp di s¶n cha chia mµ t×m thÊy di chóc th× di s¶n ®îc chia theo di chóc.

§iÒu 667. HiÖu lùc ph¸p luËt cña di chóc

1. Di chóc cã hiÖu lùc ph¸p luËt tõ thêi ®iÓm më thõa kÕ.

2. Di chóc kh«ng cã hiÖu lùc ph¸p luËt toµn bé hoÆc mét phÇn trong çc trêng hîp sau ®©y:

a) Ngêi thõa kÕ theo di chóc chÕt tríc hoÆc chÕt cïng thêi ®iÓm víi ngêi lËp di chóc;

b) C¬ quan, tæ chøc ®îc chØ ®Þnh lµ ngêi thõa kÕ kh«ng cßn vµo thêi ®iÓm më thõa kÕ.

Trong trêng hîp cã nhiÒu ngêi thõa kÕ theo di chóc mµ cã ngêi chÕt tríc hoÆc chÕt cïng thêi ®iÓm víi ngêi lËp di chóc, mét trong nhiÒu c¬ quan, tæ chøc ®îc chØ ®Þnh hëng thõa kÕ theo di chóc kh«ng cßn vµo thêi ®iÓm më thõa kÕ th× chØ phÇn di

174

chóc cã liªn quan ®Õn ç nh©n, c¬ quan, tæ chøc nµy kh«ng cã hiÖu lùc ph¸p luËt.

3. Di chóc kh«ng cã hiÖu lùc ph¸p luËt, nÕu di s¶n ®Ó l¹i cho ngêi thõa kÕ kh«ng cßn vµo thêi ®iÓm më thõa kÕ; nÕu di s¶n ®Ó l¹i cho ngêi thõa kÕ chØ cßn mét phÇn th× phÇn di chóc vÒ phÇn di s¶n cßn l¹i vÉn cã hiÖu lùc.

4. Khi di chóc cã phÇn kh«ng hîp ph¸p mµ kh«ng ¶nh hëng ®Õn hiÖu lùc cña çc phÇn cßn l¹i th× chØ phÇn ®ã kh«ng cã hiÖu lùc ph¸p luËt.

5. Khi mét ngêi ®Ó l¹i nhiÒu b¶n di chóc ®èi víi mét tµi s¶n th× chØ b¶n di chóc sau cïng cã hiÖu lùc ph¸p luËt.

§iÒu 668. HiÖu lùc ph¸p luËt cña di chóc chung cña vî, chång

Di chóc chung cña vî, chång cã hiÖu lùc tõ thêi ®iÓm ngêi sau cïng chÕt hoÆc t¹i thêi ®iÓm vî, chång cïng chÕt.

§iÒu 669. Ngêi thõa kÕ kh«ng phô thuéc vµo néi dung cña di chóc

Nh÷ng ngêi sau ®©y vÉn ®îc hëng phÇn di s¶n b»ng hai phÇn ba suÊt cña mét ngêi thõa kÕ theo ph¸p luËt, nÕu di s¶n ®îc chia theo ph¸p luËt, trong trêng hîp hä kh«ng ®îc ngêi lËp di chóc cho hëng di s¶n hoÆc chØ cho hëng phÇn di s¶n Ýt h¬n hai phÇn ba suÊt ®ã, trõ khi hä lµ nh÷ng ngêi tõ chèi nhËn di s¶n theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 642 hoÆc hä lµ nh÷ng ngêi kh«ng cã quyÒn hëng di s¶n theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 643 cña Bé luËt nµy:

1. Con cha thµnh niªn, cha, mÑ, vî, chång;

2. Con ®· thµnh niªn mµ kh«ng cã kh¶ n¨ng lao ®éng.

§iÒu 670. Di s¶n dïng vµo viÖc thê cóng

1. Trong trêng hîp ngêi lËp di chóc cã ®Ó l¹i mét phÇn di s¶n dïng vµo viÖc thê cóng th× phÇn di s¶n ®ã kh«ng ®îc chia thõa kÕ vµ ®îc giao cho mét ngêi ®· ®îc chØ ®Þnh trong di chóc qu¶n lý ®Ó thùc hiÖn viÖc thê cóng; nÕu ngêi ®îc chØ ®Þnh kh«ng thùc hiÖn ®óng di chóc hoÆc kh«ng theo tho¶ thuËn cña nh÷ng ngêi thõa kÕ th× nh÷ng ngêi thõa kÕ cã quyÒn giao phÇn di s¶n dïng vµo viÖc thê cóng cho ngêi kh¸c qu¶n lý ®Ó thê cóng.

Trong trêng hîp ngêi ®Ó l¹i di s¶n kh«ng chØ ®Þnh ngêi qu¶n lý di s¶n thê cóng th× nh÷ng ngêi thõa kÕ cö mét ngêi qu¶n lý di s¶n thê cóng.

175

Trong trêng hîp tÊt c¶ nh÷ng ngêi thõa kÕ theo di chóc ®Òu ®· chÕt th× phÇn di s¶n dïng ®Ó thê cóng thuéc vÒ ngêi ®ang qu¶n lý hîp ph¸p di s¶n ®ã trong sè nh÷ng ngêi thuéc diÖn thõa kÕ theo ph¸p luËt.

2. Trong trêng hîp toµn bé di s¶n cña ngêi chÕt kh«ng ®ñ ®Ó thanh to¸n nghÜa vô tµi s¶n cña ngêi ®ã th× kh«ng ®îc dµnh mét phÇn di s¶n dïng vµo viÖc thê cóng.

§iÒu 671. Di tÆng

1. Di tÆng lµ viÖc ngêi lËp di chóc dµnh mét phÇn di s¶n ®Ó tÆng cho ngêi kh¸c. ViÖc di tÆng ph¶i ®îc ghi râ trong di chóc.

2. Ngêi ®îc di tÆng kh«ng ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô tµi s¶n ®èi víi phÇn ®îc di tÆng, trõ trêng hîp toµn bé di s¶n kh«ng ®ñ ®Ó thanh to¸n nghÜa vô tµi s¶n cña ngêi lËp di chóc th× phÇn di tÆng còng ®îc dïng ®Ó thùc hiÖn phÇn nghÜa vô cßn l¹i cña ng-êi nµy.

§iÒu 672. C«ng bè di chóc

1. Trong trêng hîp di chóc b»ng v¨n b¶n ®îc lu gi÷ t¹i c¬ quan c«ng chøng th× c«ng chøng viªn lµ ngêi c«ng bè di chóc.

2. Trong trêng hîp ngêi ®Ó l¹i di chóc chØ ®Þnh ngêi c«ng bè di chóc th× ngêi nµy cã nghÜa vô c«ng bè di chóc; nÕu ngêi ®Ó l¹i di chóc kh«ng chØ ®Þnh hoÆc cã chØ ®Þnh nhng ngêi ®îc chØ ®Þnh tõ chèi c«ng bè di chóc th× nh÷ng ngêi thõa kÕ cßn l¹i tho¶ thuËn cö ngêi c«ng bè di chóc.

3. Sau thêi ®iÓm më thõa kÕ, ngêi c«ng bè di chóc ph¶i sao göi di chóc tíi tÊt c¶ nh÷ng ngêi cã liªn quan ®Õn néi dung di chóc.

4. Ngêi nhËn ®îc b¶n sao di chóc cã quyÒn yªu cÇu ®èi chiÕu víi b¶n gèc cña di chóc.

5. Trong trêng hîp di chóc ®îc lËp b»ng tiÕng níc ngoµi th× b¶n di chóc ®ã ph¶i ®îc dÞch ra tiÕng ViÖt vµ ph¶i cã c«ng chøng.

§iÒu 673. Gi¶i thÝch néi dung di chóc

Trong trêng hîp néi dung di chóc kh«ng râ rµng dÉn ®Õn nhiÒu çch hiÓu kh¸c nhau th× ngêi c«ng bè di chóc vµ nh÷ng ngêi thõa kÕ ph¶i cïng nhau gi¶i thÝch néi dung di chóc dùa trªn ý nguyÖn ®Ých thùc tríc ®©y cña ngêi chÕt, cã xem xÐt ®Õn mèi quan hÖ cña ngêi chÕt víi ngêi thõa kÕ theo di chóc. Khi nh÷ng ngêi nµy kh«ng nhÊt trÝ vÒ çch hiÓu néi dung di chóc th× coi nh kh«ng cã di chóc vµ viÖc chia di s¶n ®îc ¸p dông theo

176

quy ®Þnh vÒ thõa kÕ theo ph¸p luËt.

Trong trêng hîp cã mét phÇn néi dung di chóc kh«ng gi¶i thÝch ®îc nhng kh«ng ¶nh hëng ®Õn çc phÇn cßn l¹i cña di chóc th× chØ phÇn kh«ng gi¶i thÝch ®îc kh«ng cã hiÖu lùc.

Ch¬ng XXIVTHõA KÕ THEO PH¸P LUËT

§iÒu 674. Thõa kÕ theo ph¸p luËt

Thõa kÕ theo ph¸p luËt lµ thõa kÕ theo hµng thõa kÕ, ®iÒu kiÖn vµ tr×nh tù thõa kÕ do ph¸p luËt quy ®Þnh.

§iÒu 675. Nh÷ng trêng hîp thõa kÕ theo ph¸p luËt

1. Thõa kÕ theo ph¸p luËt ®îc ¸p dông trong nh÷ng trêng hîp sau ®©y:

a) Kh«ng cã di chóc;

b) Di chóc kh«ng hîp ph¸p;

c) Nh÷ng ngêi thõa kÕ theo di chóc ®Òu chÕt tríc hoÆc chÕt cïng thêi ®iÓm víi ngêi lËp di chóc; c¬ quan, tæ chøc ®îc hëng thõa kÕ theo di chóc kh«ng cßn vµo thêi ®iÓm më thõa kÕ;

d) Nh÷ng ngêi ®îc chØ ®Þnh lµm ngêi thõa kÕ theo di chóc mµ kh«ng cã quyÒn hëng di s¶n hoÆc tõ chèi quyÒn nhËn di s¶n.

2. Thõa kÕ theo ph¸p luËt còng ®îc ¸p dông ®èi víi çc phÇn di s¶n sau ®©y:

a) PhÇn di s¶n kh«ng ®îc ®Þnh ®o¹t trong di chóc;

b) PhÇn di s¶n cã liªn quan ®Õn phÇn cña di chóc kh«ng cã hiÖu lùc ph¸p luËt;

c) PhÇn di s¶n cã liªn quan ®Õn ngêi ®îc thõa kÕ theo di chóc nhng hä kh«ng cã quyÒn hëng di s¶n, tõ chèi quyÒn nhËn di s¶n, chÕt tríc hoÆc chÕt cïng thêi ®iÓm víi ngêi lËp di chóc; liªn quan ®Õn c¬ quan, tæ chøc ®îc hëng di s¶n theo di chóc, nhng kh«ng cßn vµo thêi ®iÓm më thõa kÕ.

§iÒu 676. Ngêi thõa kÕ theo ph¸p luËt

1. Nh÷ng ngêi thõa kÕ theo ph¸p luËt ®îc quy ®Þnh theo thø tù sau ®©y:

a) Hµng thõa kÕ thø nhÊt gåm: vî, chång, cha ®Î, mÑ ®Î, cha nu«i, mÑ nu«i, con ®Î, con nu«i cña ngêi chÕt;

b) Hµng thõa kÕ thø hai gåm: «ng néi, bµ néi, «ng ngo¹i, bµ

177

ngo¹i, anh ruét, chÞ ruét, em ruét cña ngêi chÕt; ch¸u ruét cña ngêi chÕt mµ ngêi chÕt lµ «ng néi, bµ néi, «ng ngo¹i, bµ ngo¹i;

c) Hµng thõa kÕ thø ba gåm: cô néi, cô ngo¹i cña ngêi chÕt; b¸c ruét, chó ruét, cËu ruét, c« ruét, d× ruét cña ngêi chÕt; ch¸u ruét cña ngêi chÕt mµ ngêi chÕt lµ b¸c ruét, chó ruét, cËu ruét, c« ruét, d× ruét, ch¾t ruét cña ngêi chÕt mµ ngêi chÕt lµ cô néi, cô ngo¹i.

2. Nh÷ng ngêi thõa kÕ cïng hµng ®îc hëng phÇn di s¶n b»ng nhau.

3. Nh÷ng ngêi ë hµng thõa kÕ sau chØ ®îc hëng thõa kÕ, nÕu kh«ng cßn ai ë hµng thõa kÕ tríc do ®· chÕt, kh«ng cã quyÒn hëng di s¶n, bÞ truÊt quyÒn hëng di s¶n hoÆc tõ chèi nhËn di s¶n.

§iÒu 677. Thõa kÕ thÕ vÞ

Trong trêng hîp con cña ngêi ®Ó l¹i di s¶n chÕt tríc hoÆc cïng mét thêi ®iÓm víi ngêi ®Ó l¹i di s¶n th× ch¸u ®îc hëng phÇn di s¶n mµ cha hoÆc mÑ cña ch¸u ®îc hëng nÕu cßn sèng; nÕu ch¸u còng chÕt tríc hoÆc cïng mét thêi ®iÓm víi ngêi ®Ó l¹i di s¶n th× ch¾t ®îc hëng phÇn di s¶n mµ cha hoÆc mÑ cña ch¾t ®îc hëng nÕu cßn sèng.

§iÒu 678. Quan hÖ thõa kÕ gi÷a con nu«i vµ cha nu«i, mÑ nu«i vµ cha ®Î, mÑ ®Î

Con nu«i vµ cha nu«i, mÑ nu«i ®îc thõa kÕ di s¶n cña nhau vµ cßn ®îc thõa kÕ di s¶n theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 676 vµ §iÒu 677 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 679. Quan hÖ thõa kÕ gi÷a con riªng vµ bè dîng, mÑ kÕ

Con riªng vµ bè dîng, mÑ kÕ nÕu cã quan hÖ ch¨m sãc, nu«i dìng nhau nh cha con, mÑ con th× ®îc thõa kÕ di s¶n cña nhau vµ cßn ®îc thõa kÕ di s¶n theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 676 vµ §iÒu 677 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 680. ViÖc thõa kÕ trong trêng hîp vî, chång ®· chia tµi s¶n chung, ®ang xin ly h«n, ®· kÕt h«n víi ngêi kh¸c

1. Trong trêng hîp vî, chång ®· chia tµi s¶n chung khi h«n nh©n cßn tån t¹i mµ sau ®ã mét ngêi chÕt th× ngêi cßn sèng vÉn ®îc thõa kÕ di s¶n.

2. Trong trêng hîp vî, chång xin ly h«n mµ cha ®îc hoÆc ®· ®îc Toµ ¸n cho ly h«n b»ng b¶n ¸n hoÆc quyÕt ®Þnh cha cã

178

hiÖu lùc ph¸p luËt, nÕu mét ngêi chÕt th× ngêi cßn sèng vÉn ®-îc thõa kÕ di s¶n.

3. Ngêi ®ang lµ vî hoÆc chång cña mét ngêi t¹i thêi ®iÓm ngêi ®ã chÕt th× dï sau ®ã ®· kÕt h«n víi ngêi kh¸c vÉn ®îc thõa kÕ di s¶n.

Ch¬ng XXVTHANH TO¸N Vµ PH©N CHIA DI S¶N

§iÒu 681. Häp mÆt nh÷ng ngêi thõa kÕ

1. Sau khi cã th«ng b¸o vÒ viÖc më thõa kÕ hoÆc di chóc ®-îc c«ng bè, nh÷ng ngêi thõa kÕ cã thÓ häp mÆt ®Ó tho¶ thuËn nh÷ng viÖc sau ®©y:

a) Cö ngêi qu¶n lý di s¶n, ngêi ph©n chia di s¶n, x¸c ®Þnh quyÒn, nghÜa vô cña nh÷ng ngêi nµy, nÕu ngêi ®Ó l¹i di s¶n kh«ng chØ ®Þnh trong di chóc;

b) Çch thøc ph©n chia di s¶n.

2. Mäi tho¶ thuËn cña nh÷ng ngêi thõa kÕ ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n.

§iÒu 682. Ngêi ph©n chia di s¶n

1. Ngêi ph©n chia di s¶n cã thÓ ®ång thêi lµ ngêi qu¶n lý di s¶n ®îc chØ ®Þnh trong di chóc hoÆc ®îc nh÷ng ngêi thõa kÕ tho¶ thuËn cö ra.

2. Ngêi ph©n chia di s¶n ph¶i chia di s¶n theo ®óng di chóc hoÆc ®óng tho¶ thuËn cña nh÷ng ngêi thõa kÕ theo ph¸p luËt.

3. Ngêi ph©n chia di s¶n ®îc hëng thï lao, nÕu ngêi ®Ó l¹i di s¶n cho phÐp trong di chóc hoÆc nh÷ng ngêi thõa kÕ cã tho¶ thuËn.

§iÒu 683. Thø tù u tiªn thanh to¸n

Çc nghÜa vô tµi s¶n vµ çc kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn thõa kÕ ®îc thanh to¸n theo thø tù sau ®©y:

1. Chi phÝ hîp lý theo tËp qu¸n cho viÖc mai t¸ng;

2. TiÒn cÊp dìng cßn thiÕu;

3. TiÒn trî cÊp cho ngêi sèng n¬ng nhê;

4. TiÒn c«ng lao ®éng;

5. TiÒn båi thêng thiÖt h¹i;

6. ThuÕ vµ çc kho¶n nî kh¸c ®èi víi Nhµ níc;

7. TiÒn ph¹t;

179

8. Çc kho¶n nî kh¸c ®èi víi ç nh©n, ph¸p nh©n hoÆc chñ thÓ kh¸c;

9. Chi phÝ cho viÖc b¶o qu¶n di s¶n;

10. Çc chi phÝ kh¸c.

§iÒu 684. Ph©n chia di s¶n theo di chóc

1. ViÖc ph©n chia di s¶n ®îc thùc hiÖn theo ý chÝ cña ngêi ®Ó l¹i di chóc; nÕu di chóc kh«ng x¸c ®Þnh râ phÇn cña tõng ngêi thõa kÕ th× di s¶n ®îc chia ®Òu cho nh÷ng ngêi ®îc chØ ®Þnh trong di chóc, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

2. Trong trêng hîp di chóc x¸c ®Þnh ph©n chia di s¶n theo hiÖn vËt th× ngêi thõa kÕ ®îc nhËn hiÖn vËt kÌm theo hoa lîi, lîi tøc thu ®îc tõ hiÖn vËt ®ã hoÆc ph¶i chÞu phÇn gi¸ trÞ cña hiÖn vËt bÞ gi¶m sót tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ph©n chia di s¶n; nÕu hiÖn vËt bÞ tiªu huû do lçi cña ngêi kh¸c th× ngêi thõa kÕ cã quyÒn yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i.

3. Trong trêng hîp di chóc chØ x¸c ®Þnh ph©n chia di s¶n theo tû lÖ ®èi víi tæng gi¸ trÞ khèi di s¶n th× tû lÖ nµy ®îc tÝnh trªn gi¸ trÞ khèi di s¶n ®ang cßn vµo thêi ®iÓm ph©n chia di s¶n.

§iÒu 685. Ph©n chia di s¶n theo ph¸p luËt

1. Khi ph©n chia di s¶n nÕu cã ngêi thõa kÕ cïng hµng ®· thµnh thai nhng cha sinh ra th× ph¶i dµnh l¹i mét phÇn di s¶n b»ng phÇn mµ ngêi thõa kÕ kh¸c ®îc hëng, ®Ó nÕu ngêi thõa kÕ ®ã cßn sèng khi sinh ra, ®îc hëng; nÕu chÕt tríc khi sinh ra th× nh÷ng ngêi thõa kÕ kh¸c ®îc hëng.

2. Nh÷ng ngêi thõa kÕ cã quyÒn yªu cÇu ph©n chia di s¶n b»ng hiÖn vËt; nÕu kh«ng thÓ chia ®Òu b»ng hiÖn vËt th× nh÷ng ngêi thõa kÕ cã thÓ tho¶ thuËn vÒ viÖc ®Þnh gi¸ hiÖn vËt vµ tho¶ thuËn vÒ ngêi nhËn hiÖn vËt; nÕu kh«ng tho¶ thuËn ®îc th× hiÖn vËt ®îc b¸n ®Ó chia.

§iÒu 686. H¹n chÕ ph©n chia di s¶n

Trong trêng hîp theo ý chÝ cña ngêi lËp di chóc hoÆc theo tho¶ thuËn cña tÊt c¶ nh÷ng ngêi thõa kÕ, di s¶n chØ ®îc ph©n chia sau mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh th× chØ khi ®· hÕt thêi h¹n ®ã di s¶n míi ®îc ®em chia.

Trong trêng hîp yªu cÇu chia di s¶n thõa kÕ mµ viÖc chia di s¶n ¶nh hëng nghiªm träng ®Õn ®êi sèng cña bªn vî hoÆc chång cßn sèng vµ gia ®×nh th× bªn cßn sèng cã quyÒn yªu cÇu Toµ ¸n x¸c ®Þnh phÇn di s¶n mµ nh÷ng ngêi thõa kÕ ®îc h-

180

ëng nhng cha cho chia di s¶n trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh, nh-ng kh«ng qu¸ ba n¨m, kÓ tõ thêi ®iÓm më thõa kÕ; nÕu hÕt thêi h¹n do Toµ ¸n x¸c ®Þnh hoÆc bªn cßn sèng ®· kÕt h«n víi ngêi kh¸c th× nh÷ng ngêi thõa kÕ kh¸c cã quyÒn yªu cÇu Toµ ¸n cho chia di s¶n thõa kÕ.

§iÒu 687. Ph©n chia di s¶n trong trêng hîp cã ngêi thõa kÕ míi hoÆc cã ngêi thõa kÕ bÞ b¸c bá quyÒn thõa kÕ

1. Trong trêng hîp ®· ph©n chia di s¶n mµ xuÊt hiÖn ngêi thõa kÕ míi th× kh«ng thùc hiÖn viÖc ph©n chia l¹i di s¶n b»ng hiÖn vËt, nhng nh÷ng ngêi thõa kÕ ®· nhËn di s¶n ph¶i thanh to¸n cho ngêi thõa kÕ míi mét kho¶n tiÒn t¬ng øng víi phÇn di s¶n cña ngêi ®ã t¹i thêi ®iÓm chia thõa kÕ theo tû lÖ t¬ng øng víi phÇn di s¶n ®· nhËn, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

2. Trong trêng hîp ®· ph©n chia di s¶n mµ cã ngêi thõa kÕ bÞ b¸c bá quyÒn thõa kÕ th× ngêi ®ã ph¶i tr¶ l¹i di s¶n hoÆc thanh to¸n mét kho¶n tiÒn t¬ng ®¬ng víi gi¸ trÞ di s¶n ®îc hëng t¹i thêi ®iÓm chia thõa kÕ cho nh÷ng ngêi thõa kÕ, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

PHÇN THø N¨M QUY ®ÞNH VÒ ChuyÓn QUYÒN Sö DôNG ®ÊT

Ch¬ng XXVINH÷NG QUY ®ÞNH CHUNG

§iÒu 688. C¨n cø x¸c lËp quyÒn sö dông ®Êt

1. §Êt ®ai thuéc h×nh thøc së h÷u nhµ níc, do ChÝnh phñ thèng nhÊt qu¶n lý.

2. QuyÒn sö dông ®Êt cña ç nh©n, ph¸p nh©n, hé gia ®×nh, chñ thÓ kh¸c ®îc x¸c lËp do Nhµ níc giao ®Êt, cho thuª ®Êt hoÆc c«ng nhËn quyÒn sö dông ®Êt.

3. QuyÒn sö dông ®Êt cña ç nh©n, ph¸p nh©n, hé gia ®×nh, chñ thÓ kh¸c còng ®îc x¸c lËp do ®îc ngêi kh¸c chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt phï hîp víi quy ®Þnh cña Bé luËt nµy vµ ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai.

§iÒu 689. H×nh thøc chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt

1. ViÖc chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt ®îc thùc hiÖn th«ng qua hîp ®ång, trõ trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 3 §iÒu nµy.

2. Hîp ®ång chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n, cã c«ng chøng, chøng thùc theo quy ®Þnh cña ph¸p

181

luËt.

3. ViÖc thõa kÕ quyÒn sö dông ®Êt ®îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh t¹i çc ®iÒu tõ §iÒu 733 ®Õn §iÒu 735 cña Bé luËt nµy.

§iÒu 690. Gi¸ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt

Gi¸ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt do çc bªn tho¶ thuËn hoÆc do ph¸p luËt quy ®Þnh.

§iÒu 691. Nguyªn t¾c chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt

1. Ç nh©n, ph¸p nh©n, hé gia ®×nh, chñ thÓ kh¸c sö dông ®Êt ®îc ph¸p luËt cho phÐp chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt míi cã quyÒn chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt.

2. Khi chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt, çc bªn cã quyÒn tho¶ thuËn vÒ néi dung cña hîp ®ång chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt nh-ng ph¶i phï hîp víi quy ®Þnh cña Bé luËt nµy vµ ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai.

3. Bªn nhËn chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt ph¶i sö dông ®Êt ®óng môc ®Ých, ®óng thêi h¹n ghi trong giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt vµ phï hîp víi quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt ë ®Þa ph¬ng t¹i thêi ®iÓm chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt.

§iÒu 692. HiÖu lùc cña viÖc chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt

ViÖc chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt cã hiÖu lùc kÓ tõ thêi ®iÓm ®¨ng ký quyÒn sö dông ®Êt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai.

Ch¬ng XXVIIHîP ®åNG CHUYÓN ®æI QUYÒN Sö DôNG ®ÊT

§iÒu 693. Hîp ®ång chuyÓn ®æi quyÒn sö dông ®Êt

Hîp ®ång chuyÓn ®æi quyÒn sö dông ®Êt lµ sù tho¶ thuËn gi÷a çc bªn, theo ®ã çc bªn chuyÓn giao ®Êt vµ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt cho nhau theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy vµ ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai.

§iÒu 694. Néi dung cña hîp ®ång chuyÓn ®æi quyÒn sö dông ®Êt

Hîp ®ång chuyÓn ®æi quyÒn sö dông ®Êt bao gåm çc néi dung sau ®©y:

1. Tªn, ®Þa chØ cña çc bªn;


182

3. Lo¹i ®Êt, h¹ng ®Êt, diÖn tÝch, vÞ trÝ, sè hiÖu, ranh giíi vµ t×nh tr¹ng ®Êt;

4. Thêi ®iÓm chuyÓn giao ®Êt;

5. Thêi h¹n sö dông ®Êt cña bªn chuyÓn ®æi; thêi h¹n sö dông ®Êt cßn l¹i cña bªn ®îc chuyÓn ®æi;

6. Chªnh lÖch vÒ gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt, nÕu cã;

7. QuyÒn cña ngêi thø ba ®èi víi ®Êt chuyÓn ®æi;

8. Tr¸ch nhiÖm cña çc bªn khi vi ph¹m hîp ®ång.

§iÒu 695. NghÜa vô cña çc bªn chuyÓn ®æi quyÒn sö dông ®Êt

Çc bªn chuyÓn ®æi quyÒn sö dông ®Êt cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. ChuyÓn giao ®Êt cho nhau ®ñ diÖn tÝch, ®óng h¹ng ®Êt, lo¹i ®Êt, vÞ trÝ, sè hiÖu vµ t×nh tr¹ng ®Êt nh ®· tho¶ thuËn;

2. Sö dông ®Êt ®óng môc ®Ých, ®óng thêi h¹n;

3. ChÞu lÖ phÝ vÒ viÖc chuyÓn ®æi quyÒn sö dông ®Êt ®èi víi diÖn tÝch ®Êt mµ m×nh ®îc chuyÓn ®æi vµ thùc hiÖn çc nghÜa vô cña ngêi sö dông ®Êt theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy vµ ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai;

4. Thanh to¸n tiÒn chªnh lÖch, nÕu gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt chuyÓn ®æi cña mét bªn cao h¬n, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 696. QuyÒn cña çc bªn chuyÓn ®æi quyÒn sö dông ®Êt

Çc bªn chuyÓn ®æi quyÒn sö dông ®Êt cã çc quyÒn sau ®©y:

1. Yªu cÇu bªn kia giao ®Êt ®ñ diÖn tÝch, ®óng h¹ng ®Êt, lo¹i ®Êt, vÞ trÝ, sè hiÖu vµ t×nh tr¹ng ®Êt nh ®· tho¶ thuËn;

2. Yªu cÇu bªn kia giao cho m×nh toµn bé giÊy tê hîp ph¸p vÒ quyÒn sö dông ®Êt;

3. §îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt ®èi víi ®Êt ®· chuyÓn ®æi;

4. §îc sö dông ®Êt theo ®óng môc ®Ých, ®óng thêi h¹n.

Ch¬ng XXVIIIHîP ®åNG CHUYÓN NHîNG QUYÒN Sö DôNG ®ÊT

183

§iÒu 697. Hîp ®ång chuyÓn nhîng quyÒn sö dông ®Êt

Hîp ®ång chuyÓn nhîng quyÒn sö dông ®Êt lµ sù tho¶ thuËn gi÷a çc bªn, theo ®ã bªn chuyÓn nhîng quyÒn sö dông ®Êt chuyÓn giao ®Êt vµ quyÒn sö dông ®Êt cho bªn nhËn chuyÓn nhîng, cßn bªn nhËn chuyÓn nhîng tr¶ tiÒn cho bªn chuyÓn nh-îng theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy vµ ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai.

§iÒu 698. Néi dung cña hîp ®ång chuyÓn nhîng quyÒn sö dông ®Êt

Hîp ®ång chuyÓn nhîng quyÒn sö dông ®Êt bao gåm çc néi dung sau ®©y:




4. Thêi h¹n sö dông ®Êt cña bªn chuyÓn nhîng; thêi h¹n sö dông ®Êt cßn l¹i cña bªn nhËn chuyÓn nhîng;

5. Gi¸ chuyÓn nhîng;

6. Ph¬ng thøc, thêi h¹n thanh to¸n;

7. QuyÒn cña ngêi thø ba ®èi víi ®Êt chuyÓn nhîng;

8. Çc th«ng tin kh¸c liªn quan ®Õn quyÒn sö dông ®Êt;


§iÒu 699. NghÜa vô cña bªn chuyÓn nhîng quyÒn sö dông ®Êt

Bªn chuyÓn nhîng quyÒn sö dông ®Êt cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. ChuyÓn giao ®Êt cho bªn nhËn chuyÓn nhîng ®ñ diÖn tÝch, ®óng h¹ng ®Êt, lo¹i ®Êt, vÞ trÝ, sè hiÖu vµ t×nh tr¹ng ®Êt nh ®· tho¶ thuËn;

2. Giao giÊy tê cã liªn quan ®Õn quyÒn sö dông ®Êt cho bªn nhËn chuyÓn nhîng.

§iÒu 700. QuyÒn cña bªn chuyÓn nhîng quyÒn sö dông ®Êt

Bªn chuyÓn nhîng quyÒn sö dông ®Êt cã quyÒn ®îc nhËn tiÒn chuyÓn nhîng quyÒn sö dông ®Êt; trêng hîp bªn nhËn chuyÓn nhîng chËm tr¶ tiÒn th× ¸p dông theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 305 cña Bé luËt nµy.

184

§iÒu 701. NghÜa vô cña bªn nhËn chuyÓn nhîng quyÒn sö dông ®Êt

Bªn nhËn chuyÓn nhîng quyÒn sö dông ®Êt cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Tr¶ ®ñ tiÒn, ®óng thêi h¹n vµ ®óng ph¬ng thøc ®· tho¶ thuËn cho bªn chuyÓn nhîng quyÒn sö dông ®Êt;

2. §¨ng ký quyÒn sö dông ®Êt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai;

3. B¶o ®¶m quyÒn cña ngêi thø ba ®èi víi ®Êt chuyÓn nh-îng;

4. Thùc hiÖn çc nghÜa vô kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai.

§iÒu 702. QuyÒn cña bªn nhËn chuyÓn nhîng quyÒn sö dông ®Êt

Bªn nhËn chuyÓn nhîng quyÒn sö dông ®Êt cã çc quyÒn sau ®©y:

1. Yªu cÇu bªn chuyÓn nhîng quyÒn sö dông ®Êt giao cho m×nh giÊy tê cã liªn quan ®Õn quyÒn sö dông ®Êt;

2. Yªu cÇu bªn chuyÓn nhîng quyÒn sö dông ®Êt giao ®Êt ®ñ diÖn tÝch, ®óng h¹ng ®Êt, lo¹i ®Êt, vÞ trÝ, sè hiÖu vµ t×nh tr¹ng ®Êt nh ®· tho¶ thuËn;

3. §îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt ®èi víi ®Êt ®îc chuyÓn nhîng;

4. §îc sö dông ®Êt theo ®óng môc ®Ých, ®óng thêi h¹n.

Ch¬ng XXIX HîP ®åNG THUª, thuª l¹i QUYÒN Sö DôNG ®ÊT

Môc 1

Hîp ®ång thuª quyÒn sö dông §Êt

§iÒu 703. Hîp ®ång thuª quyÒn sö dông ®Êt

Hîp ®ång thuª quyÒn sö dông ®Êt lµ sù tho¶ thuËn gi÷a çc bªn, theo ®ã bªn cho thuª chuyÓn giao ®Êt cho bªn thuª ®Ó sö dông trong mét thêi h¹n, cßn bªn thuª ph¶i sö dông ®Êt ®óng môc ®Ých, tr¶ tiÒn thuª vµ tr¶ l¹i ®Êt khi hÕt thêi h¹n thuª theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy vµ ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai.

185

§iÒu 704. Néi dung cña hîp ®ång thuª quyÒn sö dông ®Êt

Hîp ®ång thuª quyÒn sö dông ®Êt bao gåm çc néi dung sau ®©y:




4. Thêi h¹n thuª;

5. Gi¸ thuª;

6. Ph¬ng thøc, thêi h¹n thanh to¸n;

7. QuyÒn cña ngêi thø ba ®èi víi ®Êt thuª;

8. Tr¸ch nhiÖm cña çc bªn khi vi ph¹m hîp ®ång;

9. Gi¶i quyÕt hËu qu¶ khi hîp ®ång thuª quyÒn sö dông ®Êt hÕt h¹n.

§iÒu 705. NghÜa vô cña bªn cho thuª quyÒn sö dông ®Êt

Bªn cho thuª quyÒn sö dông ®Êt cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. §¨ng ký viÖc cho thuª quyÒn sö dông ®Êt;

2. ChuyÓn giao ®Êt cho bªn thuª ®ñ diÖn tÝch, ®óng vÞ trÝ, sè hiÖu, h¹ng ®Êt, lo¹i ®Êt vµ t×nh tr¹ng ®Êt nh ®· tho¶ thuËn;

3. Cho thuª quyÒn sö dông ®Êt trong thêi h¹n ®îc giao, ®îc thuª;

4. KiÓm tra, nh¾c nhë bªn thuª b¶o vÖ, gi÷ g×n ®Êt vµ sö dông ®Êt ®óng môc ®Ých;

5. Nép thuÕ sö dông ®Êt, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c;

6. B¸o cho bªn thuª vÒ quyÒn cña ngêi thø ba ®èi víi ®Êt thuª.

§iÒu 706. QuyÒn cña bªn cho thuª quyÒn sö dông ®Êt

Bªn cho thuª quyÒn sö dông ®Êt cã çc quyÒn sau ®©y:

1. Yªu cÇu bªn thuª quyÒn sö dông ®Êt tr¶ ®ñ tiÒn thuª;

2. Yªu cÇu bªn thuª quyÒn sö dông ®Êt chÊm døt ngay viÖc sö dông ®Êt kh«ng ®óng môc ®Ých, huû ho¹i ®Êt hoÆc lµm gi¶m sót gi¸ trÞ sö dông cña ®Êt; nÕu bªn thuª kh«ng chÊm døt ngay hµnh vi vi ph¹m th× bªn cho thuª cã quyÒn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång, yªu cÇu bªn thuª tr¶ l¹i ®Êt ®ang

186

thuª vµ båi thêng thiÖt h¹i;

3. Yªu cÇu bªn thuª tr¶ l¹i ®Êt khi thêi h¹n cho thuª ®· hÕt.

§iÒu 707. NghÜa vô cña bªn thuª quyÒn sö dông ®Êt

Bªn thuª quyÒn sö dông ®Êt cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Sö dông ®Êt ®óng môc ®Ých, ®óng ranh giíi, ®óng thêi h¹n cho thuª;

2. Kh«ng ®îc huû ho¹i, lµm gi¶m sót gi¸ trÞ sö dông cña ®Êt vµ ph¶i thùc hiÖn çc yªu cÇu kh¸c nh ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång thuª quyÒn sö dông ®Êt;

3. Tr¶ ®ñ tiÒn thuª quyÒn sö dông ®Êt ®óng thêi h¹n, ®óng ®Þa ®iÓm vµ theo ph¬ng thøc ®· tho¶ thuËn; nÕu viÖc sö dông ®Êt kh«ng sinh lîi th× bªn thuª vÉn ph¶i tr¶ ®ñ tiÒn thuª, trõ tr-êng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c;

4. Tu©n theo çc quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ m«i trêng; kh«ng ®îc lµm tæn h¹i ®Õn quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi sö dông ®Êt xung quanh;

5. Tr¶ l¹i ®Êt ®óng t×nh tr¹ng nh khi nhËn sau khi hÕt thêi h¹n thuª, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 708. QuyÒn cña bªn thuª quyÒn sö dông ®Êt

Bªn thuª quyÒn sö dông ®Êt cã çc quyÒn sau ®©y:

1. Yªu cÇu bªn cho thuª chuyÓn giao ®Êt ®ñ diÖn tÝch, ®óng vÞ trÝ, sè hiÖu, h¹ng ®Êt, lo¹i ®Êt vµ t×nh tr¹ng ®Êt nh ®· tho¶ thuËn;

2. §îc sö dông ®Êt thuª æn ®Þnh theo thêi h¹n nh ®· tho¶ thuËn;

3. §îc hëng hoa lîi, lîi tøc tõ viÖc sö dông ®Êt;

4. §¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 426 cña Bé luËt nµy;

5. Yªu cÇu bªn cho thuª gi¶m, miÔn tiÒn thuª trong trêng hîp do bÊt kh¶ kh¸ng mµ hoa lîi, lîi tøc bÞ mÊt hoÆc bÞ gi¶m sót.

§iÒu 709. ChËm tr¶ tiÒn thuª quyÒn sö dông ®Êt

Khi bªn thuª chËm tr¶ tiÒn thuª quyÒn sö dông ®Êt theo tho¶ thuËn th× bªn cho thuª cã thÓ gia h¹n; nÕu hÕt thêi h¹n ®ã mµ bªn thuª kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô th× bªn cho thuª cã quyÒn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång, yªu cÇu bªn thuª tr¶ l¹i ®Êt. Bªn cho thuª cã quyÒn yªu cÇu bªn thuª tr¶ ®ñ tiÒn trong thêi gian ®· thuª kÓ c¶ l·i ®èi víi kho¶n tiÒn chËm tr¶ theo l·i suÊt c¬ b¶n do Ng©n hµng Nhµ níc quy ®Þnh t¬ng øng

187

víi thêi gian chËm tr¶ t¹i thêi ®iÓm thanh to¸n.

§iÒu 710. Båi thêng thiÖt h¹i do ®Êt bÞ thu håi

1. Khi bªn cho thuª hoÆc bªn thuª cè ý vi ph¹m nghÜa vô cña ngêi sö dông ®Êt dÉn ®Õn viÖc Nhµ níc thu håi ®Êt th× bªn vi ph¹m ph¶i båi thêng thiÖt h¹i cho bªn kia.

2. Trong trêng hîp hîp ®ång thuª quyÒn sö dông ®Êt ®ang cã hiÖu lùc nhng do nhu cÇu vÒ quèc phßng, an ninh, lîi Ých quèc gia, lîi Ých c«ng céng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ mµ Nhµ níc thu håi ®Êt th× hîp ®ång thuª quyÒn sö dông ®Êt chÊm døt tríc thêi h¹n.

Trong trêng hîp bªn thuª ®· tr¶ tiÒn tríc th× bªn cho thuª ph¶i tr¶ l¹i cho bªn thuª kho¶n tiÒn cßn l¹i t¬ng øng víi thêi gian cha sö dông ®Êt; nÕu bªn thuª cha tr¶ tiÒn th× chØ ph¶i tr¶ tiÒn t¬ng øng víi thêi gian ®· sö dông ®Êt.

Bªn cho thuª ®îc Nhµ níc båi thêng thiÖt h¹i do thu håi ®Êt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, cßn bªn thuª ®îc Nhµ níc båi thêng thiÖt h¹i vÒ hoa lîi cã trªn ®Êt.

§iÒu 711. QuyÒn tiÕp tôc thuª quyÒn sö dông ®Êt khi mét bªn chÕt

1. Trong trêng hîp bªn cho thuª quyÒn sö dông ®Êt lµ ç nh©n chÕt th× bªn thuª vÉn ®îc tiÕp tôc thuª quyÒn sö dông ®Êt cho ®Õn hÕt thêi h¹n thuª.

2. Trong trêng hîp bªn thuª quyÒn sö dông ®Êt lµ ç nh©n chÕt th× thµnh viªn trong hé gia ®×nh cña ngêi ®ã ®îc tiÕp tôc thuª quyÒn sö dông ®Êt cho ®Õn hÕt thêi h¹n thuª nhng ph¶i b¸o víi c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn.

§iÒu 712. ChuyÓn nhîng quyÒn sö dông ®Êt trong thêi h¹n cho thuª quyÒn sö dông ®Êt

Khi thêi h¹n cho thuª quyÒn sö dông ®Êt ®ang cßn, bªn cho thuª vÉn cã quyÒn chuyÓn nhîng quyÒn sö dông ®Êt cho ngêi kh¸c nÕu ®îc c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn cho phÐp, nhng ph¶i b¸o cho bªn thuª biÕt ®Ó bªn thuª thùc hiÖn nghÜa vô víi bªn nhËn chuyÓn nhîng quyÒn sö dông ®Êt.

Bªn thuª vÉn ®îc tiÕp tôc thuª cho ®Õn hÕt thêi h¹n thuª quyÒn sö dông ®Êt theo hîp ®ång.

§iÒu 713. ChÊm døt hîp ®ång thuª quyÒn sö dông ®Êt

1. Hîp ®ång thuª quyÒn sö dông ®Êt chÊm døt trong çc tr-êng hîp sau ®©y:

188

a) HÕt thêi h¹n thuª vµ kh«ng ®îc gia h¹n thuª;

b) Theo tho¶ thuËn cña çc bªn;

c) Nhµ níc thu håi ®Êt;

d) Mét trong çc bªn ®¬n ph¬ng chÊm døt thùc hiÖn hîp ®ång hoÆc huû bá hîp ®ång theo tho¶ thuËn hoÆc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt;

®) Bªn thuª quyÒn sö dông ®Êt lµ ç nh©n chÕt mµ trong hé gia ®×nh cña ngêi ®ã kh«ng cßn thµnh viªn nµo kh¸c hoÆc cã nhng kh«ng cã nhu cÇu tiÕp tôc thuª;

e) DiÖn tÝch ®Êt thuª kh«ng cßn do thiªn tai;

g) Çc trêng hîp kh¸c do ph¸p luËt quy ®Þnh.

2. Khi hîp ®ång thuª quyÒn sö dông ®Êt chÊm døt, ngêi thuª quyÒn sö dông ®Êt ph¶i kh«i phôc t×nh tr¹ng ®Êt nh khi nhËn ®Êt, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c. Tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt ®îc gi¶i quyÕt theo tho¶ thuËn cña çc bªn.

Môc 2

Hîp ®ång thuª l¹i quyÒn sö dông ®Êt

§iÒu 714. Hîp ®ång thuª l¹i quyÒn sö dông ®Êt

Trong trêng hîp ph¸p luËt kh«ng cã quy ®Þnh kh¸c th× quy ®Þnh t¹i çc ®iÒu tõ §iÒu 703 ®Õn §iÒu 713 cña Bé luËt nµy còng ®îc ¸p dông ®èi víi hîp ®ång thuª l¹i quyÒn sö dông ®Êt.

Ch¬ng XXX Hîp ®ång thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt

§iÒu 715. Hîp ®ång thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt

Hîp ®ång thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt lµ sù tho¶ thuËn gi÷a çc bªn, theo ®ã bªn sö dông ®Êt (sau ®©y gäi lµ bªn thÕ chÊp) dïng quyÒn sö dông ®Êt cña m×nh ®Ó b¶o ®¶m viÖc thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù víi bªn kia (sau ®©y gäi lµ bªn nhËn thÕ chÊp). Bªn thÕ chÊp ®îc tiÕp tôc sö dông ®Êt trong thêi h¹n thÕ chÊp.

§iÒu 716. Ph¹m vi thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt

1. QuyÒn sö dông ®Êt cã thÓ ®îc thÕ chÊp mét phÇn hoÆc toµn bé.

2. Trêng hîp ngêi sö dông ®Êt thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt th× nhµ, c«ng tr×nh x©y dùng kh¸c, rõng trång, vên c©y vµ çc

189

tµi s¶n kh¸c cña ngêi thÕ chÊp g¾n liÒn víi ®Êt chØ thuéc tµi s¶n thÕ chÊp, nÕu cã tho¶ thuËn.

§iÒu 717. NghÜa vô cña bªn thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt

Bªn thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Giao giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho bªn nhËn thÕ chÊp;

2. Lµm thñ tôc ®¨ng ký viÖc thÕ chÊp; xo¸ viÖc ®¨ng ký thÕ chÊp khi hîp ®ång thÕ chÊp chÊm døt;

3. Sö dông ®Êt ®óng môc ®Ých, kh«ng lµm huû ho¹i, lµm gi¶m gi¸ trÞ cña ®Êt ®· thÕ chÊp;

4. Thanh to¸n tiÒn vay ®óng h¹n, ®óng ph¬ng thøc theo tho¶ thuËn trong hîp ®ång.

§iÒu 718. QuyÒn cña bªn thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt

Bªn thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt cã çc quyÒn sau ®©y:

1. §îc sö dông ®Êt trong thêi h¹n thÕ chÊp;

2. §îc nhËn tiÒn vay do thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt theo ph¬ng thøc ®· tho¶ thuËn;

3. Hëng hoa lîi, lîi tøc thu ®îc, trõ trêng hîp hoa lîi, lîi tøc còng thuéc tµi s¶n thÕ chÊp;

4. §îc chuyÓn ®æi, chuyÓn nhîng, cho thuª, cho thuª l¹i quyÒn sö dông ®Êt ®· thÕ chÊp nÕu ®îc bªn nhËn thÕ chÊp ®ång ý;

5. NhËn l¹i giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt sau khi ®· thùc hiÖn xong nghÜa vô thÕ chÊp.

§iÒu 719. NghÜa vô cña bªn nhËn thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt

Bªn nhËn thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Cïng víi bªn thÕ chÊp ®¨ng ký viÖc thÕ chÊp;

2. Tr¶ l¹i giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt khi bªn thÕ chÊp ®· thùc hiÖn nghÜa vô ®îc b¶o ®¶m b»ng thÕ chÊp.

§iÒu 720. QuyÒn cña bªn nhËn thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt

Bªn nhËn thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt cã çc quyÒn sau ®©y:

190

1. KiÓm tra, nh¾c nhë bªn thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt b¶o vÖ, gi÷ g×n ®Êt vµ sö dông ®Êt ®óng môc ®Ých;

2. §îc u tiªn thanh to¸n nî trong trêng hîp xö lý quyÒn sö dông ®Êt ®· thÕ chÊp.

§iÒu 721. Xö lý quyÒn sö dông ®Êt ®· thÕ chÊp

Khi ®· ®Õn h¹n thùc hiÖn nghÜa vô ®îc b¶o ®¶m b»ng thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt mµ bªn thÕ chÊp kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®óng nghÜa vô th× quyÒn sö dông ®Êt ®· thÕ chÊp ®îc xö lý theo tho¶ thuËn; nÕu kh«ng cã tháa thuËn hoÆc kh«ng xö lý ®îc theo tho¶ thuËn th× bªn nhËn thÕ chÊp cã quyÒn khëi kiÖn t¹i Toµ ¸n.

Ch¬ng XXXI Hîp ®ång TÆng cho quyÒn sö dông ®Êt

§iÒu 722. Hîp ®ång tÆng cho quyÒn sö dông ®Êt

Hîp ®ång tÆng cho quyÒn sö dông ®Êt lµ sù tho¶ thuËn gi÷a çc bªn, theo ®ã bªn tÆng cho giao quyÒn sö dông ®Êt cho bªn ®îc tÆng cho mµ kh«ng yªu cÇu ®Òn bï, cßn bªn ®îc tÆng cho ®ång ý nhËn theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy vµ ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai.

§iÒu 723. Néi dung cña hîp ®ång tÆng cho quyÒn sö dông ®Êt

Hîp ®ång tÆng cho quyÒn sö dông ®Êt bao gåm çc néi dung sau ®©y:


2. Lý do tÆng cho quyÒn sö dông ®Êt;



5. Thêi h¹n sö dông ®Êt cßn l¹i cña bªn tÆng cho;

6. QuyÒn cña ngêi thø ba ®èi víi ®Êt ®îc tÆng cho;


§iÒu 724. NghÜa vô cña bªn tÆng cho quyÒn sö dông ®Êt

Bªn tÆng cho quyÒn sö dông ®Êt cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Giao ®Êt ®ñ diÖn tÝch, ®óng h¹ng ®Êt, lo¹i ®Êt, vÞ trÝ, sè hiÖu vµ t×nh tr¹ng ®Êt nh ®· tho¶ thuËn;

191

2. Giao giÊy tê cã liªn quan ®Õn quyÒn sö dông ®Êt cho bªn ®îc tÆng cho ®Ó lµm thñ tôc ®¨ng ký quyÒn sö dông ®Êt.

§iÒu 725. NghÜa vô cña bªn ®îc tÆng cho quyÒn sö dông ®Êt

Bªn ®îc tÆng cho quyÒn sö dông ®Êt cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. §¨ng ký quyÒn sö dông ®Êt t¹i c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai;

2. B¶o ®¶m quyÒn cña ngêi thø ba ®èi víi ®Êt ®îc tÆng cho;


§iÒu 726. QuyÒn cña bªn ®îc tÆng cho quyÒn sö dông ®Êt

Bªn ®îc tÆng cho quyÒn sö dông ®Êt cã çc quyÒn sau ®©y:

1. Yªu cÇu bªn tÆng cho giao ®ñ diÖn tÝch, ®óng h¹ng ®Êt, lo¹i ®Êt, vÞ trÝ, sè hiÖu vµ t×nh tr¹ng ®Êt nh ®· tho¶ thuËn;

2. §îc sö dông ®Êt theo ®óng môc ®Ých, ®óng thêi h¹n;

3. §îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt.

Ch¬ng XXXIIhîp ®ång Gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt

§iÒu 727. Hîp ®ång gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt

Hîp ®ång gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt lµ sù tho¶ thuËn gi÷a çc bªn, theo ®ã ngêi sö dông ®Êt (sau ®©y gäi lµ bªn gãp vèn) gãp phÇn vèn cña m×nh b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®Ó hîp t¸c s¶n xuÊt, kinh doanh víi ç nh©n, ph¸p nh©n, hé gia ®×nh, chñ thÓ kh¸c theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy vµ ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai.

§iÒu 728. Néi dung cña hîp ®ång gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt

Hîp ®ång gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt bao gåm çc néi dung sau ®©y:



192


4. Thêi h¹n sö dông ®Êt cßn l¹i cña bªn gãp vèn;

5. Thêi h¹n gãp vèn;

6. Gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt gãp vèn;

7. QuyÒn cña ngêi thø ba ®èi víi ®Êt ®îc gãp vèn;


§iÒu 729. NghÜa vô cña bªn gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt

Bªn gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Giao ®Êt ®óng thêi h¹n, ®ñ diÖn tÝch, ®óng h¹ng ®Êt, lo¹i ®Êt, vÞ trÝ, sè hiÖu vµ t×nh tr¹ng ®Êt nh ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång;

2. §¨ng ký quyÒn sö dông ®Êt t¹i c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai.

§iÒu 730. QuyÒn cña bªn gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt

Bªn gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt cã çc quyÒn sau ®©y:

1. §îc hëng lîi nhuËn theo tû lÖ gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt;

2. §îc chuyÓn nhîng, ®Ó thõa kÕ phÇn gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt, trõ trêng hîp cã tháa thuËn kh¸c hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c;

3. §îc nhËn l¹i quyÒn sö dông ®Êt ®· gãp vèn theo tháa thuËn hoÆc khi thêi h¹n gãp vèn ®· hÕt;

4. Huû bá hîp ®ång vµ yªu cÇu båi thêng thiÖt h¹i nÕu bªn nhËn gãp vèn kh«ng thùc hiÖn viÖc thanh to¸n phÇn lîi nhuËn ®óng thêi h¹n hoÆc thanh to¸n kh«ng ®Çy ®ñ.

§iÒu 731. NghÜa vô cña bªn nhËn gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt

Bªn nhËn gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt cã çc nghÜa vô sau ®©y:

1. Thanh to¸n phÇn lîi nhuËn cho bªn gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®óng thêi h¹n, ®óng ph¬ng thøc ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång;

193

2. B¶o ®¶m quyÒn cña ngêi thø ba ®èi víi ®Êt ®îc gãp vèn;


§iÒu 732. QuyÒn cña bªn nhËn gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt

Bªn nhËn gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt cã çc quyÒn sau ®©y:

1. Yªu cÇu bªn gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt giao ®Êt ®ñ diÖn tÝch, ®óng thêi h¹n, h¹ng ®Êt, lo¹i ®Êt, vÞ trÝ, sè hiÖu vµ t×nh tr¹ng ®Êt nh ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång;

2. §îc sö dông ®Êt theo ®óng môc ®Ých, ®óng thêi h¹n;

3. §îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt trong trêng hîp bªn nhËn gãp vèn lµ ph¸p nh©n, trõ trêng hîp gãp vèn trong hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh.

Ch¬ng XXXIIITHõA KÕ QUYÒN Sö DôNG ®ÊT

§iÒu 733. Thõa kÕ quyÒn sö dông ®Êt

Thõa kÕ quyÒn sö dông ®Êt lµ viÖc chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt cña ngêi chÕt sang cho ngêi thõa kÕ theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy vµ ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai.

§iÒu 734. Ç nh©n ®Ó thõa kÕ quyÒn sö dông ®Êt

Ç nh©n ®îc Nhµ níc giao ®Êt, cho thuª ®Êt, nhËn chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt cã quyÒn ®Ó thõa kÕ quyÒn sö dông ®Êt theo quy ®Þnh t¹i PhÇn thø t cña Bé luËt nµy vµ ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai.

§iÒu 735. Thõa kÕ quyÒn sö dông ®Êt ®îc Nhµ níc giao cho hé gia ®×nh

Hé gia ®×nh ®îc Nhµ níc giao ®Êt nÕu trong hé cã thµnh viªn chÕt th× quyÒn sö dông ®Êt cña thµnh viªn ®ã ®îc ®Ó l¹i cho nh÷ng ngêi thõa kÕ theo quy ®Þnh t¹i PhÇn thø t cña Bé luËt nµy vµ ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai.

PhÇn thø s¸u QuyÒn së h÷u trÝ tuÖ vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ

Ch¬ng XXXIVQuyÒn t¸c gi¶ vµ quyÒn liªn quan

194

Môc 1

QuyÒn t¸c gi¶

§iÒu 736. T¸c gi¶

1. Ngêi s¸ng t¹o t¸c phÈm v¨n häc, nghÖ thuËt, khoa häc (sau ®©y gäi chung lµ t¸c phÈm) lµ t¸c gi¶ cña t¸c phÈm ®ã.

Trong trêng hîp cã hai ngêi hoÆc nhiÒu ngêi cïng s¸ng t¹o ra t¸c phÈm th× nh÷ng ngêi ®ã lµ çc ®ång t¸c gi¶.

2. Ngêi s¸ng t¹o ra t¸c phÈm ph¸i sinh tõ t¸c phÈm cña ngêi kh¸c, bao gåm t¸c phÈm ®îc dÞch tõ ng«n ng÷ nµy sang ng«n ng÷ kh¸c, t¸c phÈm phãng t¸c, c¶i biªn, chuyÓn thÓ, biªn so¹n, chó gi¶i, tuyÓn chän lµ t¸c gi¶ cña t¸c phÈm ph¸i sinh ®ã.

§iÒu 737. §èi tîng quyÒn t¸c gi¶

§èi tîng quyÒn t¸c gi¶ bao gåm mäi s¶n phÈm s¸ng t¹o trong çc lÜnh vùc v¨n häc, nghÖ thuËt, khoa häc ®îc thÓ hiÖn díi bÊt kú h×nh thøc vµ b»ng bÊt kú ph¬ng tiÖn nµo, kh«ng ph©n biÖt néi dung, gi¸ trÞ vµ kh«ng phô thuéc vµo bÊt kú thñ tôc nµo.

§iÒu 738. Néi dung quyÒn t¸c gi¶

1. QuyÒn t¸c gi¶ bao gåm quyÒn nh©n th©n vµ quyÒn tµi s¶n ®èi víi t¸c phÈm.

2. QuyÒn nh©n th©n thuéc quyÒn t¸c gi¶ bao gåm:

a) §Æt tªn cho t¸c phÈm;

b) §øng tªn thËt hoÆc bót danh trªn t¸c phÈm; ®îc nªu tªn thËt hoÆc bót danh khi t¸c phÈm ®îc c«ng bè, sö dông;

c) C«ng bè hoÆc cho phÐp ngêi kh¸c c«ng bè t¸c phÈm;

d) B¶o vÖ sù toµn vÑn cña t¸c phÈm, kh«ng cho ngêi kh¸c söa ch÷a, c¾t xÐn, xuyªn t¹c t¸c phÈm.

3. QuyÒn tµi s¶n thuéc quyÒn t¸c gi¶ bao gåm:

a) Sao chÐp t¸c phÈm;

b) Cho phÐp t¹o t¸c phÈm ph¸i sinh;

c) Ph©n phèi, nhËp khÈu b¶n gèc vµ b¶n sao t¸c phÈm;

d) TruyÒn ®¹t t¸c phÈm ®Õn c«ng chóng;

®) Cho thuª b¶n gèc hoÆc b¶n sao ch¬ng tr×nh m¸y tÝnh.

§iÒu 739. Thêi ®iÓm ph¸t sinh vµ hiÖu lùc quyÒn t¸c gi¶

1. QuyÒn t¸c gi¶ ph¸t sinh kÓ tõ ngµy t¸c phÈm ®îc s¸ng t¹o vµ ®îc thÓ hiÖn díi mét h×nh thøc vËt chÊt nhÊt ®Þnh.

195

2. QuyÒn nh©n th©n thuéc quyÒn t¸c gi¶ tån t¹i v« thêi h¹n, trõ quyÒn c«ng bè hoÆc cho phÐp ngêi kh¸c c«ng bè t¸c phÈm do ph¸p luËt vÒ së h÷u trÝ tuÖ quy ®Þnh.

3. QuyÒn tµi s¶n thuéc quyÒn t¸c gi¶ tån t¹i trong thêi h¹n do ph¸p luËt vÒ së h÷u trÝ tuÖ quy ®Þnh.

§iÒu 740. Chñ së h÷u quyÒn t¸c gi¶

1. QuyÒn nh©n th©n thuéc vÒ t¸c gi¶.

2. Trong trêng hîp t¸c phÈm ®îc s¸ng t¹o kh«ng ph¶i trªn c¬ së thùc hiÖn nhiÖm vô hoÆc hîp ®ång giao viÖc th× quyÒn tµi s¶n thuéc vÒ t¸c gi¶.

3. Trong trêng hîp t¸c phÈm ®îc s¸ng t¹o trªn c¬ së thùc hiÖn nhiÖm vô hoÆc hîp ®ång giao viÖc th× quyÒn tµi s¶n thuéc vÒ c¬ quan, tæ chøc giao nhiÖm vô hoÆc bªn giao viÖc theo hîp ®ång, trõ trêng hîp cã tho¶ thuËn kh¸c.

Trong trêng hîp quyÒn tµi s¶n kh«ng thuéc vÒ t¸c gi¶ th× t¸c gi¶ cã quyÒn nhËn thï lao, nhuËn bót do chñ së h÷u quyÒn tµi s¶n chi tr¶ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ së h÷u trÝ tuÖ.

§iÒu 741. Ph©n chia quyÒn cña ®ång t¸c gi¶

Trêng hîp t¸c phÈm ®îc çc ®ång t¸c gi¶ s¸ng t¹o, trong ®ã mçi phÇn do tõng ®ång t¸c gi¶ s¸ng t¹o cã thÓ t¸ch rêi ®Ó sö dông ®éc lËp th× quy ®Þnh t¹i §iÒu 740 cña Bé luËt nµy ®îc ¸p dông cho tõng phÇn t¸c phÈm ®îc sö dông ®éc lËp ®ã, nÕu çc ®ång t¸c gi¶ kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c.

§iÒu 742. ChuyÓn giao quyÒn t¸c gi¶

1. QuyÒn nh©n th©n quy ®Þnh t¹i çc ®iÓm a, b vµ d kho¶n 2 §iÒu 738 cña Bé luËt nµy kh«ng ®îc chuyÓn giao.

QuyÒn nh©n th©n quy ®Þnh t¹i ®iÓm c kho¶n 2 §iÒu 738 cña Bé luËt nµy cã thÓ ®îc chuyÓn giao víi çc ®iÒu kiÖn do ph¸p luËt vÒ së h÷u trÝ tuÖ quy ®Þnh.

2. QuyÒn tµi s¶n cã thÓ ®îc chuyÓn giao toµn bé hoÆc tõng phÇn theo hîp ®ång hoÆc ®Ó thõa kÕ, kÕ thõa.

§iÒu 743. Hîp ®ång chuyÓn giao quyÒn tµi s¶n thuéc quyÒn t¸c gi¶

ViÖc chuyÓn giao mét phÇn hoÆc toµn bé quyÒn tµi s¶n thuéc quyÒn t¸c gi¶ ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së hîp ®ång. Hîp ®ång chuyÓn giao quyÒn t¸c gi¶ ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n.

Môc 2

QuyÒn liªn quan ®Õn quyÒn t¸c gi¶

196

§iÒu 744. §èi tîng quyÒn liªn quan ®Õn quyÒn t¸c gi¶

§èi tîng quyÒn liªn quan ®Õn quyÒn t¸c gi¶ (sau ®©y gäi lµ quyÒn liªn quan) bao gåm cuéc biÓu diÔn cña ngêi biÓu diÔn; b¶n ghi ©m, ghi h×nh; cuéc ph¸t sãng cña çc tæ chøc ph¸t sãng vµ tÝn hiÖu vÖ tinh mang ch¬ng tr×nh ®îc m· ho¸.

§iÒu 745. Chñ së h÷u vµ néi dung quyÒn ®èi víi cuéc biÓu diÔn

1. QuyÒn ®èi víi cuéc biÓu diÔn bao gåm quyÒn nh©n th©n cña ngêi biÓu diÔn vµ quyÒn tµi s¶n cña ngêi ®Çu t ®Ó thùc hiÖn cuéc biÓu diÔn.

2. QuyÒn nh©n th©n cña ngêi biÓu diÔn bao gåm quyÒn ®-îc nªu tªn khi biÓu diÔn hoÆc khi ph¸t hµnh çc b¶n ghi ©m, ghi h×nh cuéc biÓu diÔn vµ quyÒn ®îc b¶o vÖ sù toµn vÑn h×nh t-îng biÓu diÔn.

3. QuyÒn tµi s¶n cña ngêi ®Çu t ®Ó thùc hiÖn cuéc biÓu diÔn bao gåm quyÒn thùc hiÖn vµ cÊm ngêi kh¸c thùc hiÖn çc hµnh vi sau ®©y:

a) Ghi ©m, ghi h×nh cuéc biÓu diÔn;

b) Sao chÐp, ph©n phèi b¶n gèc hoÆc b¶n sao b¶n ghi ©m, ghi h×nh cuéc biÓu diÔn;

c) Ph¸t sãng hoÆc truyÒn theo çch kh¸c cuéc biÓu diÔn ®Õn c«ng chóng.

§iÒu 746. Chñ së h÷u vµ néi dung quyÒn ®èi víi b¶n ghi ©m, ghi h×nh

1. QuyÒn ®èi víi b¶n ghi ©m, ghi h×nh thuéc vÒ ngêi ®Çu t ®Ó t¹o ra b¶n ghi ©m, ghi h×nh ®ã.

2. QuyÒn ®èi víi b¶n ghi ©m, ghi h×nh bao gåm quyÒn thùc hiÖn vµ cÊm ngêi kh¸c thùc hiÖn çc hµnh vi sau ®©y:

a) Sao chÐp toµn bé hoÆc mét phÇn b¶n ghi ©m, ghi h×nh;

b) Ph©n phèi, nhËp khÈu b¶n gèc hoÆc b¶n sao b¶n ghi ©m, ghi h×nh;

c) Cho thuª b¶n gèc hoÆc b¶n sao b¶n ghi ©m, ghi h×nh nh»m môc ®Ých th¬ng m¹i.

§iÒu 747. Chñ së h÷u vµ néi dung quyÒn ®èi víi cuéc ph¸t sãng

1. QuyÒn ®èi víi cuéc ph¸t sãng thuéc vÒ tæ chøc ph¸t sãng.

2. QuyÒn ®èi víi cuéc ph¸t sãng bao gåm quyÒn thùc hiÖn

197

hoÆc cÊm ngêi kh¸c thùc hiÖn çc hµnh vi sau ®©y:

a) Ghi, sao chÐp b¶n ghi; ph¸t sãng, ph¸t l¹i mét phÇn hoÆc toµn bé cuéc ph¸t sãng;

b) Ph©n phèi b¶n ghi hoÆc b¶n sao b¶n ghi cuéc ph¸t sãng.

§iÒu 748. Chñ së h÷u vµ néi dung quyÒn ®èi víi tÝn hiÖu vÖ tinh mang ch¬ng tr×nh ®îc m· ho¸

1. QuyÒn ®èi víi tÝn hiÖu vÖ tinh mang ch¬ng tr×nh ®îc m· ho¸ thuéc vÒ ngêi ®Çu tiªn ph¸t tÝn hiÖu vÖ tinh mang ch¬ng tr×nh ®îc m· ho¸ ®ã.

2. QuyÒn ®èi víi tÝn hiÖu vÖ tinh mang ch¬ng tr×nh ®îc m· ho¸ gåm quyÒn thùc hiÖn, cho phÐp hoÆc cÊm ngêi kh¸c thùc hiÖn çc hµnh vi sau:

a) S¶n xuÊt, l¾p r¸p, biÕn ®æi, nhËp khÈu, b¸n, cho thuª thiÕt bÞ hoÆc hÖ thèng nh»m môc ®Ých gi¶i m· tÝn hiÖu vÖ tinh ®îc m· ho¸;

b) Thu, ph©n phèi l¹i tÝn hiÖu ®· ®îc gi¶i m· khi kh«ng ®îc ngêi n¾m gi÷ quyÒn ®èi víi tÝn hiÖu vÖ tinh ®îc m· ho¸ cho phÐp.

§iÒu 749. ChuyÓn giao quyÒn liªn quan

1. Çc quyÒn tµi s¶n thuéc quyÒn liªn quan quy ®Þnh t¹i çc ®iÒu 745, 746, 747 vµ 748 cña Bé luËt nµy cã thÓ ®îc chuyÓn giao.

2. ViÖc chuyÓn giao çc quyÒn liªn quan ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së hîp ®ång b»ng v¨n b¶n.

Ch¬ng XXXVQuyÒn së h÷u c«ng nghiÖp vµ quyÒn ®èi víi gièng c©y trång

§iÒu 750. §èi tîng quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp vµ quyÒn ®èi víi gièng c©y trång

1. §èi tîng quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp bao gåm s¸ng chÕ, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp, thiÕt kÕ bè trÝ m¹ch tÝch hîp b¸n dÉn, bÝ mËt kinh doanh, nh·n hiÖu, tªn th¬ng m¹i, chØ dÉn ®Þa lý.

2. §èi tîng quyÒn ®èi víi gièng c©y trång lµ vËt liÖu nh©n gièng vµ gièng c©y trång.

§iÒu 751. Néi dung quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp vµ quyÒn ®èi víi gièng c©y trång

1. QuyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi s¸ng chÕ, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp, thiÕt kÕ bè trÝ m¹ch tÝch hîp b¸n dÉn, quyÒn ®èi

198

víi gièng c©y trång, bao gåm quyÒn nh©n th©n vµ quyÒn tµi s¶n ®îc quy ®Þnh nh sau:

a) QuyÒn nh©n th©n ®èi víi s¸ng chÕ, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp, thiÕt kÕ bè trÝ m¹ch tÝch hîp b¸n dÉn, gièng c©y trång thuéc vÒ ngêi ®· trùc tiÕp t¹o ra s¸ng chÕ, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp, thiÕt kÕ bè trÝ m¹ch tÝch hîp b¸n dÉn, gièng c©y trång b»ng lao ®éng s¸ng t¹o cña m×nh, bao gåm quyÒn ®îc ®øng tªn t¸c gi¶ trong v¨n b»ng b¶o hé do Nhµ níc cÊp, trong çc tµi liÖu c«ng bè, giíi thiÖu vÒ s¸ng chÕ, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp, thiÕt kÕ bè trÝ m¹ch tÝch hîp b¸n dÉn, gièng c©y trång ®ã;

b) QuyÒn tµi s¶n ®èi víi s¸ng chÕ, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp, thiÕt kÕ bè trÝ m¹ch tÝch hîp b¸n dÉn, gièng c©y trång thuéc vÒ chñ së h÷u çc ®èi tîng ®ã, bao gåm quyÒn sö dông, cho phÐp hoÆc cÊm ngêi kh¸c sö dông s¸ng chÕ, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp, thiÕt kÕ bè trÝ m¹ch tÝch hîp b¸n dÉn, gièng c©y trång ®ã.

2. QuyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi bÝ mËt kinh doanh thuéc vÒ tæ chøc, ç nh©n cã ®îc th«ng tin t¹o thµnh bÝ mËt kinh doanh mét çch hîp ph¸p vµ thùc hiÖn viÖc b¶o mËt th«ng tin ®ã, bao gåm:

a) Khai th¸c, sö dông bÝ mËt kinh doanh;

b) Cho phÐp hoÆc cÊm ngêi kh¸c tiÕp cËn, sö dông, tiÕt lé bÝ mËt kinh doanh.

3. QuyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi nh·n hiÖu, tªn th¬ng m¹i thuéc vÒ chñ së h÷u nh·n hiÖu, tªn th¬ng m¹i ®ã, bao gåm:

a) Sö dông nh·n hiÖu, tªn th¬ng m¹i trong kinh doanh;

b) Cho phÐp hoÆc cÊm ngêi kh¸c sö dông nh·n hiÖu trïng hoÆc t¬ng tù ®Õn møc g©y nhÇm lÉn víi nh·n hiÖu cña m×nh; cÊm ngêi kh¸c sö dông tªn th¬ng m¹i g©y nhÇm lÉn víi ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh.

4. QuyÒn së h÷u chØ dÉn ®Þa lý thuéc vÒ Nhµ níc. QuyÒn sö dông chØ dÉn ®Þa lý nh»m chØ dÉn xuÊt xø, nguån gèc cña s¶n phÈm thuéc vÒ tæ chøc, ç nh©n ®¸p øng çc ®iÒu kiÖn do ph¸p luËt vÒ së h÷u trÝ tuÖ quy ®Þnh.

5. QuyÒn chèng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh thuéc vÒ tæ chøc, ç nh©n ho¹t ®éng kinh doanh trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh.

§iÒu 752. C¨n cø x¸c lËp quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp vµ quyÒn ®èi víi gièng c©y trång

1. QuyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi s¸ng chÕ, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp, thiÕt kÕ bè trÝ m¹ch tÝch hîp b¸n dÉn, nh·n hiÖu,

199

chØ dÉn ®Þa lý, quyÒn ®èi víi gièng c©y trång ®îc x¸c lËp trªn c¬ së quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn khi thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký çc ®èi tîng ®ã theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ së h÷u trÝ tuÖ.

2. QuyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi tªn th¬ng m¹i ®îc x¸c lËp trªn c¬ së sö dông hîp ph¸p tªn th¬ng m¹i ®ã.

3. QuyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi bÝ mËt kinh doanh ®îc x¸c lËp trªn c¬ së cã ®îc th«ng tin t¹o thµnh bÝ mËt kinh doanh mét çch hîp ph¸p vµ sù b¶o mËt th«ng tin ®ã.

4. QuyÒn chèng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh ®îc x¸c lËp trªn c¬ së ho¹t ®éng c¹nh tranh trong kinh doanh.

§iÒu 753. ChuyÓn giao quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp vµ quyÒn ®èi víi gièng c©y trång

1. QuyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi s¸ng chÕ, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp, thiÕt kÕ bè trÝ m¹ch tÝch hîp b¸n dÉn, bÝ mËt kinh doanh, nh·n hiÖu, quyÒn ®èi víi gièng c©y trång cã thÓ ®îc chuyÓn giao toµn bé hoÆc mét phÇn theo hîp ®ång hoÆc ®Ó thõa kÕ, kÕ thõa.

2. QuyÒn ®èi víi tªn th¬ng m¹i chØ ®îc phÐp chuyÓn giao cïng víi viÖc chuyÓn giao toµn bé c¬ së kinh doanh vµ ho¹t ®éng kinh doanh díi tªn th¬ng m¹i ®ã.

3. QuyÒn ®èi víi chØ dÉn ®Þa lý kh«ng ®îc chuyÓn giao.

4. §èi víi hîp ®ång chuyÓn giao quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ph¸t sinh trªn c¬ së ®¨ng ký th× chØ khi hîp ®ång ®ã ®îc ®¨ng ký míi cã gi¸ trÞ ph¸p lý ®èi víi ngêi thø ba.

Ch¬ng XXXVIChuyÓn giao c«ng nghÖ

§iÒu 754. QuyÒn chuyÓn giao c«ng nghÖ

Tæ chøc, ç nh©n sau ®©y cã quyÒn chuyÓn giao quyÒn sö dông, quyÒn së h÷u c«ng nghÖ:

1. Chñ së h÷u c«ng nghÖ;

2. Tæ chøc, ç nh©n ®îc chñ së h÷u c«ng nghÖ cho phÐp chuyÓn giao quyÒn sö dông, quyÒn së h÷u c«ng nghÖ.

§iÒu 755. §èi tîng chuyÓn giao c«ng nghÖ

1. §èi tîng chuyÓn giao c«ng nghÖ bao gåm bÝ quyÕt kü thuËt; kiÕn thøc kü thuËt vÒ c«ng nghÖ díi d¹ng ph¬ng ¸n c«ng nghÖ, çc gi¶i ph¸p kü thuËt, c«ng thøc, th«ng sè kü thuËt, b¶n

200

vÏ, s¬ ®å kü thuËt, ch¬ng tr×nh m¸y tÝnh, th«ng tin d÷ liÖu vÒ c«ng nghÖ chuyÓn giao; gi¶i ph¸p hîp lý ho¸ s¶n xuÊt, ®æi míi c«ng nghÖ, cÊp phÐp ®Æc quyÒn kinh doanh vµ çc ®èi tîng kh¸c do ph¸p luËt vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ quy ®Þnh.

2. Trêng hîp c«ng nghÖ lµ ®èi tîng ®îc b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ th× viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ ph¶i ®îc thùc hiÖn cïng víi viÖc chuyÓn giao quyÒn së h÷u trÝ tuÖ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ së h÷u trÝ tuÖ.

§iÒu 756. Nh÷ng c«ng nghÖ kh«ng ®îc chuyÓn giao

1. C«ng nghÖ kh«ng ®¸p øng çc quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ an toµn lao ®éng, vÖ sinh lao ®éng, b¶o ®¶m søc khoÎ con ng-êi, b¶o vÖ m«i trêng.

2. Nh÷ng trêng hîp kh¸c do ph¸p luËt quy ®Þnh.

§iÒu 757. Hîp ®ång chuyÓn giao c«ng nghÖ

1. ViÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së hîp ®ång b»ng v¨n b¶n.

2. Hîp ®ång chuyÓn giao c«ng nghÖ ph¶i ®îc ®¨ng ký t¹i c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn trong trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh.

3. ViÖc söa ®æi, bæ sung, gia h¹n, huû bá hîp ®ång chuyÓn giao c«ng nghÖ ph¶i ®îc lËp thµnh hîp ®ång b»ng v¨n b¶n; ®èi víi hîp ®ång chuyÓn giao c«ng nghÖ quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu nµy, viÖc söa ®æi, bæ sung, gia h¹n, huû bá hîp ®ång còng ph¶i ®îc ®¨ng ký t¹i c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn.

PHÇN THø B¶Y QUAN HÖ D©N Sù Cã YÕU Tè NíC NGOµI

§iÒu 758. Quan hÖ d©n sù cã yÕu tè níc ngoµi

Quan hÖ d©n sù cã yÕu tè níc ngoµi lµ quan hÖ d©n sù cã Ýt nhÊt mét trong çc bªn tham gia lµ c¬ quan, tæ chøc, ç nh©n níc ngoµi, ngêi ViÖt Nam ®Þnh c ë níc ngoµi hoÆc lµ çc quan hÖ d©n sù gi÷a çc bªn tham gia lµ c«ng d©n, tæ chøc ViÖt Nam nhng c¨n cø ®Ó x¸c lËp, thay ®æi, chÊm døt quan hÖ ®ã theo ph¸p luËt níc ngoµi, ph¸t sinh t¹i níc ngoµi hoÆc tµi s¶n liªn quan ®Õn quan hÖ ®ã ë níc ngoµi.

§iÒu 759. ¸p dông ph¸p luËt d©n sù Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam, ®iÒu íc quèc tÕ, ph¸p luËt níc ngoµi vµ tËp qu¸n quèc tÕ

1. Çc quy ®Þnh cña ph¸p luËt d©n sù Céng hoµ x· héi chñ

201

nghÜa ViÖt Nam ®îc ¸p dông ®èi víi quan hÖ d©n sù cã yÕu tè níc ngoµi, trõ trêng hîp Bé luËt nµy cã quy ®Þnh kh¸c.

2. Trong trêng hîp ®iÒu íc quèc tÕ mµ Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam lµ thµnh viªn cã quy ®Þnh kh¸c víi quy ®Þnh cña Bé luËt nµy th× ¸p dông quy ®Þnh cña ®iÒu íc quèc tÕ ®ã.

3. Trong trêng hîp Bé luËt nµy, çc v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c cña Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam hoÆc ®iÒu íc quèc tÕ mµ Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam lµ thµnh viªn dÉn chiÕu ®Õn viÖc ¸p dông ph¸p luËt níc ngoµi th× ph¸p luËt cña níc ®ã ®îc ¸p dông, nÕu viÖc ¸p dông hoÆc hËu qu¶ cña viÖc ¸p dông kh«ng tr¸i víi çc nguyªn t¾c c¬ b¶n cña ph¸p luËt Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam; trêng hîp ph¸p luËt níc ®ã dÉn chiÕu trë l¹i ph¸p luËt Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam th× ¸p dông ph¸p luËt Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam.

Ph¸p luËt níc ngoµi còng ®îc ¸p dông trong trêng hîp çc bªn cã tho¶ thuËn trong hîp ®ång, nÕu sù tho¶ thuËn ®ã kh«ng tr¸i víi quy ®Þnh cña Bé luËt nµy vµ çc v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c cña Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam.

4. Trong trêng hîp quan hÖ d©n sù cã yÕu tè níc ngoµi kh«ng ®îc Bé luËt nµy, çc v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c cña Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam, ®iÒu íc quèc tÕ mµ Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam lµ thµnh viªn hoÆc hîp ®ång d©n sù gi÷a çc bªn ®iÒu chØnh th× ¸p dông tËp qu¸n quèc tÕ, nÕu viÖc ¸p dông hoÆc hËu qu¶ cña viÖc ¸p dông kh«ng tr¸i víi çc nguyªn t¾c c¬ b¶n cña ph¸p luËt Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam.

§iÒu 760. C¨n cø ¸p dông ph¸p luËt ®èi víi ngêi kh«ng quèc tÞch, ngêi níc ngoµi cã hai hay nhiÒu quèc tÞch níc ngoµi

1. Trong trêng hîp Bé luËt nµy hoÆc çc v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c cña Céng hoµ x· hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam dÉn chiÕu ®Õn viÖc ¸p dông ph¸p luËt cña níc mµ ngêi níc ngoµi lµ c«ng d©n th× ph¸p luËt ¸p dông ®èi víi ngêi kh«ng quèc tÞch lµ ph¸p luËt cña níc n¬i ngêi ®ã c tró; nÕu ngêi ®ã kh«ng cã n¬i c tró th× ¸p dông ph¸p luËt Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam.

2. Trong trêng hîp Bé luËt nµy hoÆc çc v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c cña Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam dÉn chiÕu ®Õn viÖc ¸p dông ph¸p luËt cña níc mµ ngêi níc ngoµi lµ c«ng d©n th× ph¸p luËt ¸p dông ®èi víi ngêi níc ngoµi cã hai hay nhiÒu quèc tÞch níc ngoµi lµ ph¸p luËt cña níc mµ ngêi ®ã cã quèc tÞch vµ c tró vµo thêi ®iÓm ph¸t sinh quan hÖ d©n sù; nÕu ngêi ®ã kh«ng c tró t¹i mét trong çc níc mµ ngêi ®ã cã quèc tÞch th× ¸p

202

dông ph¸p luËt cña níc mµ ngêi ®ã cã quèc tÞch vµ cã quan hÖ g¾n bã nhÊt vÒ quyÒn vµ nghÜa vô c«ng d©n.

§iÒu 761. N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña ç nh©n lµ ngêi níc ngoµi

1. N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña ç nh©n lµ ngêi níc ngoµi ®îc x¸c ®Þnh theo ph¸p luËt cña níc mµ ngêi ®ã cã quèc tÞch.

2. Ngêi níc ngoµi cã n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù t¹i ViÖt Nam nh c«ng d©n ViÖt Nam, trõ trêng hîp ph¸p luËt Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam cã quy ®Þnh kh¸c.

§iÒu 762. N¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña ç nh©n lµ ng-êi níc ngoµi

1. N¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña ç nh©n lµ ngêi níc ngoµi ®-îc x¸c ®Þnh theo ph¸p luËt cña níc mµ ngêi ®ã lµ c«ng d©n, trõ trêng hîp ph¸p luËt Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam cã quy ®Þnh kh¸c.

2. Trong trêng hîp ngêi níc ngoµi x¸c lËp, thùc hiÖn çc giao dÞch d©n sù t¹i ViÖt Nam th× n¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña ngêi níc ngoµi ®îc x¸c ®Þnh theo ph¸p luËt Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam.

§iÒu 763. X¸c ®Þnh ngêi kh«ng cã, mÊt hoÆc bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù

1. ViÖc x¸c ®Þnh ngêi kh«ng cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù hoÆc bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ph¶i tu©n theo ph¸p luËt cña níc mµ ngêi ®ã cã quèc tÞch.

2. Trong trêng hîp ngêi níc ngoµi c tró t¹i ViÖt Nam th× viÖc x¸c ®Þnh ngêi ®ã kh«ng cã, mÊt hoÆc bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ph¶i tu©n theo ph¸p luËt Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam.

§iÒu 764. X¸c ®Þnh ngêi mÊt tÝch hoÆc chÕt

1. ViÖc x¸c ®Þnh mét ngêi mÊt tÝch hoÆc chÕt ph¶i tu©n theo ph¸p luËt cña níc mµ ngêi ®ã cã quèc tÞch vµo thêi ®iÓm tríc khi cã tin tøc cuèi cïng vÒ viÖc mÊt tÝch hoÆc chÕt.

2. Trong trêng hîp ngêi níc ngoµi c tró t¹i ViÖt Nam th× viÖc x¸c ®Þnh ngêi ®ã mÊt tÝch hoÆc chÕt ph¶i tu©n theo ph¸p luËt Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam.

203

§iÒu 765. N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña ph¸p nh©n níc ngoµi

1. N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña ph¸p nh©n níc ngoµi ®îc x¸c ®Þnh theo ph¸p luËt cña níc n¬i ph¸p nh©n ®ã ®îc thµnh lËp, trõ trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu nµy.

2. Trong trêng hîp ph¸p nh©n níc ngoµi x¸c lËp, thùc hiÖn çc giao dÞch d©n sù t¹i ViÖt Nam th× n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña ph¸p nh©n ®îc x¸c ®Þnh theo ph¸p luËt Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam.

§iÒu 766. QuyÒn së h÷u tµi s¶n

1. ViÖc x¸c lËp, thùc hiÖn, thay ®æi, chÊm døt quyÒn së h÷u tµi s¶n, néi dung quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n ®îc x¸c ®Þnh theo ph¸p luËt cña níc n¬i cã tµi s¶n ®ã, trõ trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 vµ kho¶n 4 §iÒu nµy.

2. QuyÒn së h÷u ®èi víi ®éng s¶n trªn ®êng vËn chuyÓn ®-îc x¸c ®Þnh theo ph¸p luËt cña níc n¬i ®éng s¶n ®îc chuyÓn ®Õn, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c.

3. ViÖc ph©n biÖt tµi s¶n lµ ®éng s¶n hoÆc bÊt ®éng s¶n ®îc x¸c ®Þnh theo ph¸p luËt cña níc n¬i cã tµi s¶n.

4. ViÖc x¸c ®Þnh quyÒn së h÷u ®èi víi tµu bay d©n dông vµ tµu biÓn t¹i ViÖt Nam ph¶i tu©n theo ph¸p luËt vÒ hµng kh«ng d©n dông vµ ph¸p luËt vÒ hµng h¶i cña Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam.

§iÒu 767. Thõa kÕ theo ph¸p luËt cã yÕu tè níc ngoµi

1. Thõa kÕ theo ph¸p luËt ph¶i tu©n theo ph¸p luËt cña níc mµ ngêi ®Ó l¹i di s¶n thõa kÕ cã quèc tÞch tríc khi chÕt.

2. QuyÒn thõa kÕ ®èi víi bÊt ®éng s¶n ph¶i tu©n theo ph¸p luËt cña níc n¬i cã bÊt ®éng s¶n ®ã.

3. Di s¶n kh«ng cã ngêi thõa kÕ lµ bÊt ®éng s¶n thuéc vÒ Nhµ níc n¬i cã bÊt ®éng s¶n ®ã.

4. Di s¶n kh«ng cã ngêi thõa kÕ lµ ®éng s¶n thuéc vÒ Nhµ níc mµ ngêi ®Ó l¹i di s¶n thõa kÕ cã quèc tÞch tríc khi chÕt.

§iÒu 768. Thõa kÕ theo di chóc

1. N¨ng lùc lËp di chóc, thay ®æi vµ huû bá di chóc ph¶i tu©n theo ph¸p luËt cña níc mµ ngêi lËp di chóc lµ c«ng d©n.

2. H×nh thøc cña di chóc ph¶i tu©n theo ph¸p luËt cña níc n¬i lËp di chóc.

204

§iÒu 769. Hîp ®ång d©n sù

1. QuyÒn vµ nghÜa vô cña çc bªn theo hîp ®ång ®îc x¸c ®Þnh theo ph¸p luËt cña níc n¬i thùc hiÖn hîp ®ång, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c.

Hîp ®ång ®îc giao kÕt t¹i ViÖt Nam vµ thùc hiÖn hoµn toµn t¹i ViÖt Nam th× ph¶i tu©n theo ph¸p luËt Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam.

Trong trêng hîp hîp ®ång kh«ng ghi n¬i thùc hiÖn th× viÖc x¸c ®Þnh n¬i thùc hiÖn hîp ®ång ph¶i tu©n theo ph¸p luËt Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam.

2. Hîp ®ång liªn quan ®Õn bÊt ®éng s¶n ë ViÖt Nam ph¶i tu©n theo ph¸p luËt Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam.

§iÒu 770. H×nh thøc cña hîp ®ång d©n sù

1. H×nh thøc cña hîp ®ång ph¶i tu©n theo ph¸p luËt cña níc n¬i giao kÕt hîp ®ång. Trong trêng hîp hîp ®ång ®îc giao kÕt ë níc ngoµi mµ vi ph¹m quy ®Þnh vÒ h×nh thøc hîp ®ång theo ph¸p luËt cña níc ®ã, nhng kh«ng tr¸i víi quy ®Þnh vÒ h×nh thøc hîp ®ång theo ph¸p luËt Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam th× h×nh thøc hîp ®ång ®îc giao kÕt ë níc ngoµi ®ã vÉn ®îc c«ng nhËn t¹i ViÖt Nam.

2. H×nh thøc hîp ®ång liªn quan ®Õn viÖc x©y dùng hoÆc chuyÓn giao quyÒn së h÷u c«ng tr×nh, nhµ cöa vµ çc bÊt ®éng s¶n kh¸c trªn l·nh thæ ViÖt Nam ph¶i tu©n theo ph¸p luËt Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam.

§iÒu 771. Giao kÕt hîp ®ång d©n sù v¾ng mÆt

Trong trêng hîp giao kÕt hîp ®ång v¾ng mÆt th× viÖc x¸c ®Þnh n¬i giao kÕt hîp ®ång ph¶i tu©n theo ph¸p luËt cña níc n¬i c tró cña ç nh©n hoÆc n¬i cã trô së chÝnh cña ph¸p nh©n lµ bªn ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång.

Thêi ®iÓm giao kÕt hîp ®ång v¾ng mÆt ®îc x¸c ®Þnh theo ph¸p luËt cña níc cña bªn ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång nÕu bªn nµy nhËn ®îc tr¶ lêi chÊp nhËn cña bªn ®îc ®Ò nghÞ giao kÕt hîp ®ång.

§iÒu 772. Giao dÞch d©n sù ®¬n ph¬ng

Trong quan hÖ giao dÞch ®¬n ph¬ng, quyÒn vµ nghÜa vô cña bªn tù nguyÖn thùc hiÖn quan hÖ giao dÞch ®¬n ph¬ng ®-îc x¸c ®Þnh theo ph¸p luËt cña níc n¬i c tró hoÆc n¬i cã ho¹t ®éng chÝnh cña bªn ®ã.

205

§iÒu 773. Båi thêng thiÖt h¹i ngoµi hîp ®ång

1. ViÖc båi thêng thiÖt h¹i ngoµi hîp ®ång ®îc x¸c ®Þnh theo ph¸p luËt cña níc n¬i x¶y ra hµnh vi g©y thiÖt h¹i hoÆc n¬i ph¸t sinh hËu qu¶ thùc tÕ cña hµnh vi g©y thiÖt h¹i.

2. ViÖc båi thêng thiÖt h¹i do tµu bay, tµu biÓn g©y ra ë kh«ng phËn quèc tÕ hoÆc biÓn c¶ ®îc x¸c ®Þnh theo ph¸p luËt cña níc mµ tµu bay, tµu biÓn mang quèc tÞch, trõ trêng hîp ph¸p luËt vÒ hµng kh«ng d©n dông vµ ph¸p luËt vÒ hµng h¶i cña Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam cã quy ®Þnh kh¸c.

3. Trong trêng hîp hµnh vi g©y thiÖt h¹i x¶y ra ë ngoµi l·nh thæ níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam mµ ngêi g©y thiÖt h¹i vµ ngêi bÞ thiÖt h¹i ®Òu lµ c«ng d©n hoÆc ph¸p nh©n ViÖt Nam th× ¸p dông ph¸p luËt Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam.

§iÒu 774. QuyÒn t¸c gi¶ cã yÕu tè níc ngoµi

QuyÒn t¸c gi¶ cña ngêi níc ngoµi, ph¸p nh©n níc ngoµi ®èi víi t¸c phÈm lÇn ®Çu tiªn ®îc c«ng bè, phæ biÕn t¹i ViÖt Nam hoÆc ®îc s¸ng t¹o vµ thÓ hiÖn díi h×nh thøc nhÊt ®Þnh t¹i ViÖt Nam ®îc b¶o hé theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ ®iÒu íc quèc tÕ mµ Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam lµ thµnh viªn.

§iÒu 775. QuyÒn së h÷u c«ng nghiÖp vµ quyÒn ®èi víi gièng c©y trång cã yÕu tè níc ngoµi

QuyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, quyÒn ®èi víi gièng c©y trång cña ngêi níc ngoµi, ph¸p nh©n níc ngoµi ®èi víi çc ®èi tîng cña quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, ®èi tîng cña quyÒn ®èi víi gièng c©y trång ®· ®îc Nhµ níc ViÖt Nam cÊp v¨n b»ng b¶o hé hoÆc c«ng nhËn ®îc b¶o hé theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ ®iÒu íc quèc tÕ mµ Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam lµ thµnh viªn.

§iÒu 776. ChuyÓn giao c«ng nghÖ cã yÕu tè níc ngoµi

ViÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ gi÷a ç nh©n, ph¸p nh©n ViÖt Nam víi ngêi níc ngoµi, ph¸p nh©n níc ngoµi, viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ tõ níc ngoµi vµo ViÖt Nam vµ tõ ViÖt Nam ra níc ngoµi, ph¶i tu©n theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy, çc v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c cña ViÖt Nam vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ ®iÒu íc quèc tÕ mµ ViÖt Nam lµ thµnh viªn hoÆc ph¸p luËt cña níc ngoµi, nÕu viÖc ¸p dông hoÆc hËu qu¶ cña viÖc ¸p dông ®ã kh«ng tr¸i víi çc nguyªn t¾c c¬ b¶n cña ph¸p luËt Céng hoµ x·

206

héi chñ nghÜa ViÖt Nam.

§iÒu 777. Thêi hiÖu khëi kiÖn

Thêi hiÖu khëi kiÖn ®èi víi quan hÖ d©n sù cã yÕu tè níc ngoµi ®îc x¸c ®Þnh theo ph¸p luËt cña níc mµ ph¸p luËt níc ®ã ®îc ¸p dông ®Ó ®iÒu chØnh quan hÖ d©n sù cã yÕu tè níc ngoµi t¬ng øng.

Bé luËt nµy ®· ®îc Quèc héi níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam kho¸ XI, kú häp thø 7 th«ng qua ngµy 14 th¸ng 6 n¨m 2005.

Chñ tÞch quèc héi

207

NguyÔn V¨n An

Documents

Bo luat dan su (sua doi)