Gogh Kerk Etten-Leur heeft nu een eigen Van Gogh Kerk. Op naar jaarlijks 5.000 toeristen.

door Irmgard Breugelmans

ETTEN-LEUR - Etten-Leur spreekt eindelijk een woordje mee in Bra­bant en de rest van de wereld als het gaat om Vincent van Gogh, de wereldberoemde schilder die no­ta bene in Etten het besluit nam om kunstenaar te worden en hier zijn eerste ateliertje had. Gek genoeg is dat verhaal nooit uitgebuit. Tot gisteren. Etten-Leur heeft nu zijn eigen Van Gogh Kerk, de eerste stap op weg naar een experience rondom Vin ­cent van Gogh, een project van het bureau DST uit Baarn met hulp en assistentie van de vr i jwi l ­ligers van de Stichting Vincent van Gogh Etten-Leur. Applaus en instemmend geknik van de genodigden de gor­dijnen opengaan en de ramen van de voormalige Nederlands-her­vormde kerk aan de Markt 'ont­

bloot' worden. Geen ramen, maar kleurrijke vensters met

Ze verheelden het leven van Vincent van Gogh in zijn Ettense periode in , 1881. Geen leven dat over rozen ging, maar een leven vol worstelingen. Met het potlood, de liefde met de vader, zo blijkt uit de panelen onder de ramen die voor uitleg en verdieping zorgen. In het Neder­lands én Engels. Het enthousiasme van het pu­bliek neemt toe de animatie­film start: de negen ramen komen tot leven op twee schermen links en rechts van de kansel, waar ooit vader Van Gogh predikte. Vincent trad niet in zijn voetsporen. Ge­lukkig maar, anders hadden we niet kunnen genieten van zijn er­fenis. „Het kleine broertje Etten-Leur is een volwassen kerel geworden", zegt een trotse voorzitter Lex Bes-selink van de Stichting Vincent van Gogh Etten-Leur in zijn toe­spraak tijdens het openingsfeest. „Het streven is om Vincent van Gogh in te zetten als icoon en

boegbeeld", aldus een enthousias­te burgemeester Heieen van Rijn-hach in haar toespraak. En gedepu­teerde Brigitte van Haaften is he­lemaal in de hemel. Ze is ervan overtuigd dat Van Gogh 'dé inspirator is van vernieuwing en internationalisering in de cultuur en de aanjager van de vrijetijds-economie'. De Stichting Vincent van Gogh Etten-Leur hoopt er garen hij te spinnen. Ze mikt met haar nieu­we 'attractie' op vijfduizend be­zoekers jaarlijks. Besselink: „Toen ik dat aantal op een vergadering noemde, begonnen vrijwilligers te hyperventileren. Maar als er drieduizend komen, hen ik ook blij." Vrijwilliger en Van Gogh-gids de Bruin hekent dat hij niet wist wat hij van de experience moest verwachten, toen hij er in april voor het eerst over hoorde. Maar nu vindt hij het prachtig. „Heb je ook gezien dat de koppen van de burgemeesters op de achter­wand van de kerk vervangen zijn door kopie ën van werk van Vin ­cent van Gogh? En hoven de kan­sel hing vroeger een portret van Beatrix, maar nu is dat de vader van Van Gogh." • Ron Dirven, directeur van het vincent van GoghHuis in Zun-dert, vindt de Van Gogh Kerk een

BN DESTEM ZATERDAG 20 DECEMBER 201

STA

is

I V.l.n.r. gedputeerde Brigitte van Haaften, 'Vincent van Gogh', wet­houder Jan van Hal en voorzitter Lex Besselink van de Stichting Vin­cent Van Gogh Etten-Leur drukken op de rode knop, zodat de gordij­nen voor de kleurrijke ramen open­gaan.

Het kleine broertje Etten-Leur Is een volwassen kerel geworden Lex

meer in te zetten op de authen­tieke beleving van de kerk waar vincent in de kerkhankjes zat. Duitse toeristen zijn inmiddels in ­geboekt. En de Stichting Vincent van Gogh Etten-Leur rekent ook op Japanners, zeker omdat vol ­gend jaar de 125e sterfdag van Van Gogh gevierd wordt. Niet voor niets is gekozen voor een oor­schelp in plaats van een koptele­foon voor wie de animatiefilm pri ­vé w i l heieven. Vrijwilliger Pierre van Damme: „Japanners vinden koptelefoons niet hygiënisch." Vandaag gaat de Van Gogh Kerk open voor publiek.

bndestem.nl/etten-leur en filmpje

I Pierre van Damme van de Stichting Vincent van Gogh Etten-Leur op de kansel waar vader Van Gogh preekte. Links en rechts hangen videoschermen waarop de ramen tot leven foto's Joyce van Belkom/het fotoburo

De bewoners va De historie van de voormalige kosterswoning is een verhaal over bewoners

door Pierre van Damme

ETTEN-LEUR - In 2007 Startte Et-ten-Leurenaar Cor Kerstens beet­je bij beetje een onderzoek naar de geschiedenis van de voormali ­ge kosterswoning van de Neder­lands Kerk aan de Markt 4. En nu is het afgerond. Het fraaie pandje, een rijksmonu­ment, werd sinds 1841 bewoond door timmermannen, klompen­verkopers, slagersknechten en ko­lenhandelaren. Als bijverdienste vervulden de meesten van hen het ambt van koster. Maar ook de ambtenaren van de burgerlijke stand en de parkeer­wachters waren er een aantal ja­ren in gehuisvest. „Tot 2007, toen de gemeente het in bruikleen gaf aan de stichting Vincent van Gogh Etten-Leur en de stichting 100 jaar luchtvaart als informatie­centrum", vertelt Kerstens. Vanaf eind deze week doet het huisje dienst ticket & an­nex Van Goghshop en als entree voor de Van Goghkerk. Eén mythe maar meteen de we­reld uit helpen: „Vincent van Gogh heeft nooit in het huisje ge­woond. Maar hij er vast ver­schillende keren binnen geweest zijn. Vooral in 1881, toen kerkbe­stuurder en organist Dani ël

• Als bijverdienste vervulden de bewoners van de kosterswoning het ambt van koster

I De kosterswoning is te vinden tussen kerk en oude raadhuis.

in het huisje woonde. Hij onderhield immers zeer nauwe contacten met de familie Van Gogh. De familie, en dus ook Vin-

stond achter de kerk, in de bin ­nentuin hij de bioscoop. Onge­veer op de plek waar nu het beeld­je van Vincent van Gogh staat."

BN DESTEM VRIJDAG 19 DECEMBER

de

Blikvanger van het informatiecentrum is de muur met een impressie van Van Goghs Herinnering aan de tuin in Etten. foto Peter van fotoburo

Gogh de voormalige kosterswo­ning in gehruik als informatie­ruimte. Dat was toen voor Ker­stens een goede reden om de his­torie van het pand en haar bewo­ners eens te onderzoeken. Het verhaal begint op 1 augustus 1841. „Toen verleende de Neder­lands Hervormde van Etten het recht van opstal aan Jacob Hendrikz Jager om op een perceel grond van de kerk een woning te houwen. Het lag tussen het ge­meentelijk hrandspuithuisje, te­genwoordig de Mariakapel, en de Nederlands Hervormde Kerk. De jaarlijkse vergoeding die Jager voor dit recht van opstal moest be­talen, bedroeg é én gulden en vie­rentachtig cent." De geschiedenis van het pandje, dat in de loon der jaren enkele ma­

len is herbouwd en verbouwd, zit vol met mooie verhalen en anek­dotes. Ze zijn vanaf morgen na te lezen hij een bezoek aan het 'Van Gogh Markt 4.

www.vangoghkerk.nl

Vincent van Gogh heeft nooit in het huisje gewoond. Maar hij is vast binnen geweest

Cor Kerstens I Het monumentale pandje werd in de eeuw onder meer bewoond door slagersknechten en klompenverkopers.

REGIO: ETTEN-LEUR MAANDAG 5 januari

'Prachtig, maar nog niet klaar' De Van Gogh Kerk in Etten-Leur is al twee weken open, maar nog niet helemaal af. 'Dat komt later dit jaar.'

door Annelies Vlaanderen

ETTEN-LEUR - Het is de laatste za­terdag dat de schaatsbaan op de Markt in Etten-Leur nog open is. Het vrolijk kwetterende geluid van kinderen op het ijs dringt zachtjes de Van Gogh Kerk bin ­nen. Nellie Slooter stapt over de drempel heen om er een te nemen. „Ik woon hiernaast", zegt ze met halve schaamte, „ik had al veel eerder willen komen, maar het kwam er niet van." Haar eer­ste indruk: „Prachtig!" Zo" druppelen de hele middag be­zoekers binnen om zich te laten imponeren door de ruimte die sinds 19 december 2014 in het te­ken staat van de link tussen Vin ­cent van Gogh en Etten-Leur. De preekstoel bijvoorbeeld, waar zijn vader de dienst uitmaakte, staat er nog. Maar de grootste indruk maken de grafische afbeeldingen op de acht ramen en de animatie op de acht schermen voorin. De Van Gogh Kerk kan zich geen hetere gastheer wensen dan Cor Kerstens, vrijwilliger van Stich­ting Vincent van Gogh Et­ten-Leur en Van van het eerste uur. Iedere bezoe­ker krijgt van hem beleefd de vraag of hij behoefte heeft aan extra uitleg, naast de informatie die in vitrines te vinden is. Is het

I Bezoekers nemen een kijkje in de onlangs geopende Van Gogh Kerk aan het foto Marcel Otterspeer/het fotoburo

antwoord een 'ja', dan gaat hij er­voor en stort hij zijn onmetelijke kennis van zowel de kerk als van de schilder als een douche uit over zijn gehoor. „Ik vind de Van Gogh Kerk uitstraling hebben", verklaart hij zijn enthousiasme. „Ruimtelijk is het ook heel mooi." Maar het is nog niet af,

hij aan. De zogenaamde tijd ­l i jn met 24 'vensters' aan de l in ­

kerzijde van de ingang van de kerk, die nog steeds als Raadzaal wordt gebruikt, werkt nog niet op de heamers. En het imposante klokwerk staat nog Maar dat is peanuts vergeleken hij wat er nu al tot stand is gekomen, vindt hij. „We hebben heel hard gewerkt om open te zijn op 19 december. Dat is gelukt. Er moet nog wel het een en ander gebeuren, maar dat

komt in de loop van het jaar wel." Het informatiecentrumpje aan de voorkant, waar tevens de entree-

meeste mensen weten niet dat Van Gogh ook band met Etten-Leur had Cor Kerstens, Van Gogh Kerk

bewijzen voor de nieuwe toeris­tische attractie moeten worden gekocht, is ook veranderd. Het is meer een winkeltje geworden met allerlei Van sing, van mokken en klompen tot aan bandana's Hoe hard die de winkel uit zullen vliegen, is nog de vraag. Kerstens: „We moe­ten meer aan pr doen. weten mensen ons eerder te vinden."

NIEUWE ATTRACTIE

'Einde maken aan De raadskerk wordt Van Gogh Kerk.

zetten Etten-Leur op de kaart'.

I Pierre van Damme (links) en Lex Besselink van de Stichting Vincent van Gogh Etten-Leur met een proefexemplaar van het 'glas-in-loodkunststof dat vol­gende week op de negen grote ramen van de kerk wordt foto Edmund Messerschmidt/het fotoburo

ETTEN-LEUR - Zundert heeft het Van GoghHuis, Nuenen trekt veel volk met Van Gogh Village. En Etten-Leur? Etten-Leur heeft een klein informatiecentrum op de Markt over de wereldberoemde schilder. Een knus huisje waar be­zoekers bijna altijd enthousiast over zijn. Het centrum trekt jaar­lijks zo'n duizend bezoekers. Te marginaal om Etten-Leur als Van Gogh-gemeente op de kaart te zet­ten. Maar dat gaat veranderen. Want vanaf vrijdag 19 december is er de Van Gogh Kerk. Een nieu­we attractie die volgens de Stich­ting Vincent van Gogh Etten-Leur minimaal drieduizend men­sen moet trekken. De voormalige Nederlands Hervormde Kerk (raadskerk) wordt de komende weken onder handen genomen om te transformeren in een plek waar touroperators graag hun hus-

Schelfaut

sen dagjesmensen naartoe stu­ren. „De eerste hoeking uit Duits ­land is al binnen. Volgend jaar ontvangen we een groep van der­tig Duitsers. Die gehruiken ook de lunch in het centrum, dus

het winkelcentrum is dat ook goed nieuws", aldus Pierre van Damme. Hij is aangesteld als programmaleider en probeert sa­men met de dertig vrijwilligers van de Stichting Van Gogh Etten-Leur iets te maken van de Van Gogh Kerk. „Het is allemaal in een stroomversnelling terecht­gekomen. Een jaar geleden ont­vouwden we de eerste plannen

BEGIN VAN EEN

• Stichting Vincent van Gogh Etten-Leur wil Etten-Leur profileren als Van Gogh-gemeente.

• Kapstok is Van Goghs besluit uit om kunstenaar te worden;

Etten-Leur was het kanteipunt in zijn

• Raadsvergaderingen, orgelcon­certen, exposities en huwelijken blijven plaatsvinden in de Van Gogh Kerk.

• gaat vrijdag 19 december open voor genodigden en vanaf 20 december voor publiek.

• Een ticket voor volwassenen kost zes euro en is te koop in het info­centrum (Markt 4).

voor de inrichting van de kerk en over twee weken gaan we al open voor het publiek. Het was in eer­ste instantie de bedoeling dat dit pas in 2018 zou gebeuren, het jaar dat Brabant culturele 'hoofdstad' kon worden. Dat gebeurde niet en toen is besloten om 2015 centraal te stellen. In dat jaar herdenken we dat Vincent 125 jaar is overle­den." Om af te rekenen met de Ca­limero-rol die Etten-Leur al jaren speelt op het gebied van Van Gogh, ontstond het plan om de kerk ' in te lijven'. „De plek waar de vader van de schilder op de kansel stond. Vorig jaar liepen we rond met het idee het gebouw vol te stoppen met schermen en mers, maar daar zijn we op terug­gekomen. Met dank aan het bu ­reau DST uit Baarn, aan wie we een second opinion over onze plan­nen hadden gevraagd. Toen ze het gebouw van binnen zagen, trok­ken ze al snel de conclusie de ruimte zoveel mogelijk in tact te laten en niet te vervuilen met mo­derne apparatuur. Zo zijn we geza­menlijk op het idee gekomen de negen grote ramen te beplakken met materiaal dat het effect heeft van Het zijn abstrac­te werken die refereren aan de schilderijen van de meester zelf." Onder de ramen worden panelen gehangen met informatie over het leven en het werk van Van Gogh

Die informatie wordt ook ge­toond op acht grote beeldscher­men die in de kerk worden opge­hangen. Volgens Van Damme en Lex Besselink (voorzitter van Stichting Van Gogh Etten-Leur) is de opening van de kerk de eer­ste, grote stap „le moet deze ontwikkeling zien als een stappenplan. We betrekken niet alleen de kerk in het verhaal, maar bijvoorbeeld ook het ge-houwtje achter het informatiecen­trum. Dat is nu nog een opslag­ruimte, maar daar maken we vol ­gend jaar een mini-hioscoop van waar we films en documentaires over de kunstenaar laten zien. Het infocentrum wordt nu herin­

gericht en is straks de centrale plek waar iedereen binnenstapt voor entreekaartjes en het hoeken van arrangementen. We bieden

inrichting van de kerk heeft ons tot nu toe ongeveer 150.000 euro gekost

Lex Besselink

straks niet alleen fietsroutes aan met een link naar Van Gogh, maar ook twizytours - autotoch­ten met kaart - en boottochten. Dat doen we in samenwerking met leroen van der Schenk en Ton Stoop. En we gaan zo'n tach­tig Van Gogh-producten verko­pen, zoals mokken, servetten, koekjes, snoepjes, hoeken, para­plu's en zelfs pillendoosjes." De stichting heeft volgens Besse­link tot nu toe zo'n 150.000 euro in de inrichting gestopt. „Via sponsoring, entreekaarten, ver­koop van producten en arrange­menten en subsidies proheren we dat terug te verdienen." Besselink is namens de stichting ook be­

stuurslid in het samenwerkings­verhand Van Gogh Brabant. „De ­ze organisatie regelt de contacten met touroperators, dat hoeven we niet zelf te doen. Daarnaast is Van Gogh Brabant de verbindende fac­tor met grote Europese musea. Ook zorgen ze voor marketing en pr, daar kunnen we mooi op mee­liften." Van Damme hoopt dat Etten-Leurenaren positief staan tegenover de uitbreiding van de Van „We kennen de sceptische reacties van sommi­gen, maar die nodig ik hij deze van harte uit om binnenkort de kerk en het infocentrum te bezoe­ken. Wat ons betreft is Etten-Leur een attractie rijker."

• Van Gogh in Brabant. Etten-Leur eist een grotere rol op door de