www.pandm.orgwww.pandm.org

Biomechanika Biomechanika i i patomechanikapatomechanikakokońńczyny dolnejczyny dolnej

w odniesieniu do wad postawyw odniesieniu do wad postawy

www.pandm.org

Staw biodrowyStaw biodrowy

►► Typ:Typ: kulisty panewkowykulisty panewkowy►► Powierzchnie stawowe:Powierzchnie stawowe:

ggłłóówka wka –– pow. staw. gpow. staw. głłowy k. udowej owy k. udowej panewka panewka –– pow. ksipow. księżężycowata panewki k. miednicznej i obrycowata panewki k. miednicznej i obrąąbek bek panewkowypanewkowy

www.pandm.org

Staw biodrowyStaw biodrowy►► UkUkłład wiad więęzadzadłłowy:owy:

w. biodrowo w. biodrowo –– udowe (hamuje nadmierne prostowanie oraz obrudowe (hamuje nadmierne prostowanie oraz obróót t uda do wewnuda do wewnąątrz), trz), w. kulszowo w. kulszowo –– udowe (hamuje rotacjudowe (hamuje rotacjęę wewnwewn. oraz ruchy . oraz ruchy przywodzenia), w. przywodzenia), w. łłonowo onowo –– udowe (ogranicza odwodzenie uda), udowe (ogranicza odwodzenie uda), w. gw. głłowy k. udowej (hamuje ruchy przywodzenia oraz rotacjowy k. udowej (hamuje ruchy przywodzenia oraz rotacjęęzewn.), zewn.), warstwa okrwarstwa okrężężna (wzmacnia torebkna (wzmacnia torebkęę stawowstawowąą, uelastycznia i , uelastycznia i stabilizuje staw biodrowy)stabilizuje staw biodrowy)

►► Mechanika stawu: Mechanika stawu: wyprost wyprost –– zgizgięęcie: 10 cie: 10 -- 0 0 –– 130 130 odwodzenie odwodzenie –– przywodzenie: 40 przywodzenie: 40 –– 0 0 –– 30 30 rotacja zewn. rotacja zewn. –– wewnwewn.: 50 .: 50 –– 0 0 –– 4040

www.pandm.org

Staw kolanowyStaw kolanowy►► Typ:Typ: zawiasowy zmodyfikowanyzawiasowy zmodyfikowany►► Powierzchnie stawowe:Powierzchnie stawowe:

ggłłóówka wka –– pow. stawowe kpow. stawowe kłłykci koykci kośści udowej i pow. stawowa rzepki ci udowej i pow. stawowa rzepki panewka panewka –– pow. stawowe kpow. stawowe kłłykci piszczeliykci piszczeli

►► ŁąŁąkotki stawowe (przykotki stawowe (przyśśrodkowa i boczna) pogrodkowa i boczna) pogłęłębiajbiająą pow. stawowpow. stawowąąstawustawu

www.pandm.org

Staw kolanowyStaw kolanowy►► UkUkłład wiad więęzadzadłłowy:owy:

wiwięęzadzadłło rzepki, troczki rzepki, o rzepki, troczki rzepki, w. poboczne piszczelowe (ograniczenie kow. poboczne piszczelowe (ograniczenie kośślawolawośści i rotacji zewn. ci i rotacji zewn. piszczeli), piszczeli), w. poboczne strzaw. poboczne strzałłkowe (ograniczenie szpotawokowe (ograniczenie szpotawośści), ci), w. podkolanowe skow. podkolanowe skośśne (ograniczenie prostowania), ne (ograniczenie prostowania), w. podkolanowe w. podkolanowe łłukowate, ukowate, w. krzyw. krzyżżowe przednie (ograniczenie nadmiernego wyprostu i zgiowe przednie (ograniczenie nadmiernego wyprostu i zgięęcia cia oraz szpotawooraz szpotawośści i koci i kośślawolawośści w zgici w zgięęciu), ciu), w. krzyw. krzyżżowe tylne (ograniczenie maksymalnego wyprostu i zgiowe tylne (ograniczenie maksymalnego wyprostu i zgięęcia), cia), w. poprzeczne kolana, w. w. poprzeczne kolana, w. łąłąkotkowokotkowo--udoweudowe przednie i tylneprzednie i tylne

►► Mechanika stawu:Mechanika stawu:wyprost wyprost –– zgizgięęcie: 0 cie: 0 –– 0 0 –– 150150rotacja zewn. rotacja zewn. –– wewnwewn.: 30 .: 30 –– 0 0 -- 1010

www.pandm.org

Staw skokowy gStaw skokowy góórny rny –– skokowo goleniowyskokowo goleniowy

►► Typ:Typ: zawiasowy zzawiasowy złłoożżonyony►► Powierzchnie stawowePowierzchnie stawowe: :

ggłłóówka wka –– bloczek k. skokowej bloczek k. skokowej panewka panewka –– pow. st. dolna piszczeli pow. st. dolna piszczeli i pow. st. kostek przyi pow. st. kostek przyśśrodkowej i rodkowej i bocznejbocznej

www.pandm.org

Staw skokowy gStaw skokowy góórny rny –– skokowo goleniowyskokowo goleniowy

►► UkUkłład wiad więęzadzadłłowyowy::w. przyw. przyśśrodkowe (trrodkowe (tróójgraniaste)jgraniaste)w. skokowow. skokowo--strzastrzałłkowe przednie i tylnekowe przednie i tylnew. piw. pięętowotowo--strzastrzałłkowekowe

►► Mechanika stawu:Mechanika stawu:zgizgięęcie grzbietowe cie grzbietowe –– zgizgięęcie podeszwowe: 20 cie podeszwowe: 20 –– 0 0 –– 4545

www.pandm.org

Staw skokowy dolnyStaw skokowy dolny-- skokowoskokowo--pipięętowotowo--łłóódkowydkowy

►► TypTyp: jednoosiowy z: jednoosiowy złłoożżony:ony:

1. Staw skokowy tylny (skokowo1. Staw skokowy tylny (skokowo--pipięętowy):towy):►► Pow. stawowePow. stawowe::

ggłłóówka wka –– pow. st. skokowa tylna k. pipow. st. skokowa tylna k. pięętowej towej panewka panewka –– pow. st. pipow. st. pięętowa tylna k. skokowejtowa tylna k. skokowej

►► UkUkłład wiad więęzadzadłłowyowy::w. skokowow. skokowo--pipięętowe tylne, towe tylne,

przednie, przednie, przyprzyśśrodkowe, rodkowe, mimięędzykostnedzykostne

www.pandm.org

Staw skokowy dolnyStaw skokowy dolny-- skokowoskokowo--pipięętowotowo--łłóódkowydkowy

2. Staw skokowy przedni (2. Staw skokowy przedni (skokowoskokowo--pietowopietowo--łłóódkowydkowy):):►► Pow. stawowe:Pow. stawowe:

ggłłóówka wka -- ggłłowa k. skokowej i pow. st. piowa k. skokowej i pow. st. pięętowe towe śśrodkowa i przednia rodkowa i przednia k. skokowej k. skokowej panewka panewka –– pow. st. skokowa przednia i pow. st. skokowa przednia i śśrodkowa k. pirodkowa k. pięętowej oraz towej oraz blaszka wblaszka włłóóknistoknisto--chrzchrzęęstnastna

►► UkUkłład wiad więęzadzadłłowy:owy:w. piw. pięętowotowo--łłóódkowedkowew. piw. pięętowotowo--łłóódkowe podeszwowedkowe podeszwowew. skokowow. skokowo--łłóódkowedkowe

►► Mechanika stawu:Mechanika stawu:nawracanie nawracanie –– odwracanie: 15 odwracanie: 15 –– 0 0 –– 3535

www.pandm.org

WpWpłływ poszczegyw poszczegóólnych milnych mięśęśni ni kokońńczyny dolnej na ruchy w czyny dolnej na ruchy w

stawachstawach►► Staw biodrowy:Staw biodrowy:ZginanieZginanie: m. biodrowo: m. biodrowo--llęęddźźwiowy, m. prosty uda, m. krawiecki, wiowy, m. prosty uda, m. krawiecki,

m. napinacz powim. napinacz powięęzi szerokiejzi szerokiejProstowanieProstowanie: m. po: m. pośśladkowy wielki, m. dwugladkowy wielki, m. dwugłłowy uda, m. owy uda, m.

ppóółśłścicięęgnistygnisty, m. p, m. póółłbbłłoniastyoniastyOdwodzenieOdwodzenie: m. po: m. pośśladkowy maladkowy małły i y i śśredni, m. napinacz powiredni, m. napinacz powięęzi zi

szerokiejszerokiejPrzywodzeniePrzywodzenie: m. przywodziciele: d: m. przywodziciele: dłługi, krugi, króótki i wielki, m. tki i wielki, m.

grzebieniowy, m. smukgrzebieniowy, m. smukłły, m. y, m. zaszasłłaniaczaniacz wew. i zewn.wew. i zewn.Rotacja zewnRotacja zewnęętrznatrzna: m. po: m. pośśladkowy wielki, m. grzebieniowy, ladkowy wielki, m. grzebieniowy,

m. m. zaszasłłaniaczaniacz zewn. i zewn. i wewnwewn., ., mmmm. Bli. Bliźźniacze, m. czworoboczny udaniacze, m. czworoboczny udaRotacja wewnRotacja wewnęętrznatrzna: m. po: m. pośśladkowy maladkowy małły, m. napinacz powiy, m. napinacz powięęzi zi

szerokiej, m. smukszerokiej, m. smukłłyy

www.pandm.org

WpWpłływ poszczegyw poszczegóólnych milnych mięśęśni ni kokońńczyny dolnej na ruchy w stawachczyny dolnej na ruchy w stawach►► Staw kolanowy:Staw kolanowy:ZginanieZginanie: m. brzuchaty : m. brzuchaty łłydki, m. pydki, m. póółłbbłłoniasty, m. oniasty, m. ppóółśłścicięęgnistygnisty, m. , m.

krawiecki, m. dwugkrawiecki, m. dwugłłowy udaowy udaProstowanieProstowanie: m. : m. czworogczworogłłowyowy udaudaRotacja wewnRotacja wewnęętrznatrzna: m. : m. ppóółśłścicięęgnistygnisty, ,

m. pm. póółłbbłłoniastyoniastyRotacja zewnRotacja zewnęętrznatrzna: m. dwug: m. dwugłłowy uda, owy uda,

m. brzuchaty m. brzuchaty łłydki (gydki (głłowa przyowa przyśśrodkowa)rodkowa)

www.pandm.org

WpWpłływ poszczegyw poszczegóólnych milnych mięśęśni ni kokońńczyny dolnej na ruchy w stawachczyny dolnej na ruchy w stawach►► Staw skokowy:Staw skokowy:ZgiZgięęcie podeszwowecie podeszwowe: m. brzuchaty : m. brzuchaty łłydki, m. ydki, m. ppłłaszczkowatyaszczkowaty, m. , m.

piszczelowy tylny, m. zginacz dpiszczelowy tylny, m. zginacz dłługi i krugi i króótki palucha, tki palucha, m. zginacz dm. zginacz dłługi palcugi palcóów, m. strzaw, m. strzałłkowy dkowy dłługi i krugi i króótkitki

ZgiZgięęcie grzbietowecie grzbietowe: m. piszczelowy przedni, : m. piszczelowy przedni, m. prostownik dm. prostownik dłługi palcugi palcóów, w, m. prostownik dm. prostownik dłługi paluchaugi palucha

NawracanieNawracanie: m. strza: m. strzałłkowy dkowy dłługi, ugi, krkróótki i trzecitki i trzeci

OdwracanieOdwracanie: m. piszczelowy przedni : m. piszczelowy przedni i tylnyi tylny

www.pandm.org

►► ZnieksztaZniekształłcenia kocenia końńczyn dolnych pogarszajczyn dolnych pogarszająą w znacznym stopniu statykw znacznym stopniu statykęęciaciałła i zmieniaja i zmieniająą postawpostawęę. S. Sąą one wadami wrodzonymi lub powstajone wadami wrodzonymi lub powstająą w w wyniku asymetrii w budowie wywyniku asymetrii w budowie wyżżej poej połłoożżonych odcinkonych odcinkóów ciaw ciałła, a, przeciprzeciążążeeńń praca statycznpraca statycznąą lub slub sąą wynikiem pourazowym lub wynikiem pourazowym lub pochorobowym. pochorobowym.

WADY LUB ZNIEKSZTAWADY LUB ZNIEKSZTAŁŁCENIA STATYCZNE:CENIA STATYCZNE:►► OkreOkreśślenie lenie „„statycznestatyczne”” jest w pewnym sensie umowne, gdyjest w pewnym sensie umowne, gdyżż czczłłowiek owiek

rzadko pozostaje w zuperzadko pozostaje w zupełłnym bezruchu. Dotycznym bezruchu. Dotycząą one zmian, ktone zmian, któóre re rozwijajrozwijająą sisięę w ukw ukłładzie kostnoadzie kostno--stawowym czstawowym człłowieka wskutek owieka wskutek dysproporcji midysproporcji mięędzy wytrzymadzy wytrzymałłoośściciąą tego uktego ukłładu a jego obciadu a jego obciążążeniem. eniem. ObciObciążążenia mogenia mogąą dotyczydotyczyćć poszczegposzczegóólnych odcinklnych odcinkóów ciaw ciałła jak i a jak i pokonywania dodatkowych obcipokonywania dodatkowych obciążążeeńń zwizwiąązanych z codziennymi zanych z codziennymi czynnoczynnośściami. Obciciami. Obciążążenia te senia te sąą jednak zwielokrotnione gdyjednak zwielokrotnione gdyżż takie takie nieprawidnieprawidłłowe ustawienia w stawach powodujowe ustawienia w stawach powodująą zmianzmianęę momentmomentóów siw siłł lub lub pojawienie sipojawienie sięę tzw. sitzw. siłł śścinajcinająących, wynikajcych, wynikająących z braku odpowiedniego cych z braku odpowiedniego podporu dla wypodporu dla wyżżej poej połłoożżonego odcinka ciaonego odcinka ciałła. Wady te sa. Wady te sąą szczegszczegóólnie lnie niebezpieczne w wieku rozwojowym, gdyniebezpieczne w wieku rozwojowym, gdyżż stosunkowo stosunkowo łłatwo prowadzatwo prowadząądo odcinkowych zaburzedo odcinkowych zaburzeńń wzrostowych, wad postawy i trwawzrostowych, wad postawy i trwałłych ych deformacji.deformacji.

www.pandm.org

KOLANA KOKOLANA KOŚŚLAWE LAWE (genua (genua valgavalga))

►► Oznacza to stan, w ktOznacza to stan, w któórym krym kąąt pomit pomięędzy udem a podudziem jest dzy udem a podudziem jest wiwięększy nikszy niżż 88--1010’’ (przekracza granic(przekracza granicęę fizjologicznej kofizjologicznej kośślawolawośści ci kolan). Takie kolana skolan). Takie kolana sąą czczęęsto przejawem sto przejawem kompensacji nadmiernego przywiedzenia kompensacji nadmiernego przywiedzenia ud i/lub koud i/lub kośślawolawośści stci stóóp, dlatego p, dlatego obserwuje siobserwuje sięę je je npnp. u dzieci z m. u dzieci z móózgowymzgowymporaporażżeniem dziecieniem dziecięęcym. cym.

►► MiarMiarąą kokośślawolawośści kolan jest odlegci kolan jest odległłoośćść

miedzy kostkami przymiedzy kostkami przyśśrodkowymi.rodkowymi.

www.pandm.org

KOLANA KOKOLANA KOŚŚLAWE LAWE (genua (genua valgavalga))

►► Zmiany kostne:Zmiany kostne:--przerost kprzerost kłłykcia przyykcia przyśśrodkowego korodkowego kośści udowejci udowej--skrzywienia koskrzywienia kośści udowej lub piszczelowejci udowej lub piszczelowej--skrskręęcenie do wewncenie do wewnąątrz uda w stosunku do miednicytrz uda w stosunku do miednicy--skrskręęcenie na zewncenie na zewnąątrz podudzia i trz podudzia i przeprostprzeprost w stawie kolanowymw stawie kolanowym

►► Zmiany miZmiany mięśęśniowoniowo--wiwięęzadzadłłowe to:owe to:--rozcirozciąągnignięęcie cie mmmm. p. póółłbbłłoniastego, oniastego, ppóółśłścicięęgnistegognistego, krawieckiego i g, krawieckiego i głłowy owy

przyprzyśśrodkowej m. rodkowej m. czworogczworogłłowegoowego udauda--rozcirozciąągnignięęcie wicie więęzadzadłła pobocznego piszczelowegoa pobocznego piszczelowego--skrskróóceniu ulegajceniu ulegająą mmmm. pasma biodrowo. pasma biodrowo-- piszczelowego i m. dwugpiszczelowego i m. dwugłłowy owy

uda. uda.

www.pandm.org

KOLANA KOKOLANA KOŚŚLAWE LAWE (genua (genua valgavalga))

►► W wyniku tych zmian oW wyniku tych zmian ośś uda z osiuda z osiąą podudzia tworzpodudzia tworząą kkąąt rozwarty na t rozwarty na zewnzewnąątrz (w przypadku zmian obustronnych kolana przybierajtrz (w przypadku zmian obustronnych kolana przybierająącharakterystyczny ukcharakterystyczny ukłład litery X), podudzie oddalone jest od osi ciaad litery X), podudzie oddalone jest od osi ciałła, a, kostki wewnkostki wewnęętrznej przy wyprotrznej przy wyprośście kolan ustawionych statycznie scie kolan ustawionych statycznie sąąoddalone od siebie o ponad 4cm. oddalone od siebie o ponad 4cm.

►► Takie ustawienie koTakie ustawienie końńczyny powoduje jej wzglczyny powoduje jej wzglęędne skrdne skróócenie. Z regucenie. Z regułły y jednostronniejjednostronniej kokośślawolawośści towarzyszy boczne wygici towarzyszy boczne wygięęcie krcie kręęgosgosłłupa upa skierowane wypukskierowane wypukłłoośściciąą w stronw stronęę nogi krnogi króótszej. tszej.

www.pandm.org

►► Dziewczynka 11 letnia ze skrDziewczynka 11 letnia ze skróóceniem uda 9 cm oraz koceniem uda 9 cm oraz kośślawolawośściciąą kolana 30kolana 30°° w w nastnastęępstwie przebytego ropnego zapalenia stawu kolanowego.pstwie przebytego ropnego zapalenia stawu kolanowego.

www.pandm.org

KOLANA SZPOTAWE KOLANA SZPOTAWE (genua (genua varavara))

►► Dotyczy stanDotyczy stanóów, w ktw, w któórych podudzie jest przywiedzione wzglrych podudzie jest przywiedzione wzglęędem dem uda, a w przypadku zmian obustronnych kolana przyjmujuda, a w przypadku zmian obustronnych kolana przyjmująącharakterystyczny ukcharakterystyczny ukłład litery O.ad litery O.

►► MiarMiarąą szpotawoszpotawośści jest odlegci jest odległłoośćść miedzy kolanami w pozycji stojmiedzy kolanami w pozycji stojąącej cej przy zwartych stopach. przy zwartych stopach.

►► Zmiany kostne:Zmiany kostne:--trzony kotrzony kośści udowej, piszczelowej i strzaci udowej, piszczelowej i strzałłkowej kowej wygiwygięęte na zewnte na zewnąątrztrz

►► Zmiany miZmiany mięśęśniowoniowo-- wiwięęzadzadłłowe:owe:--wiwięęzadzadłło poboczne zewno poboczne zewnęętrzne jest rozcitrzne jest rozciąągnignięęte, te, poboczne wewnpoboczne wewnęętrzne napitrzne napięętete-- przykurczoneprzykurczone

--mmmm. dwug. dwugłłowe uda i owe uda i mmmm. strza. strzałłkowe skowe sąą rozcirozciąągnietegniete, , mmmm. przywodz. przywodząące skrce skróócone.cone.

www.pandm.org

KOLANA SZPOTAWE KOLANA SZPOTAWE (genua (genua varavara))

►► PoniewaPonieważż noworodki i niemowlnoworodki i niemowlęęta charakteryzujta charakteryzująą sisięęfizjologicznfizjologicznąą szpotawoszpotawośściciąą kolan taka wada w postaci kolan taka wada w postaci znieksztazniekształłcenia statycznego rozwija sicenia statycznego rozwija sięę u dzieci, ktu dzieci, któóre re przedwczeprzedwcześśnie rozpoczynajnie rozpoczynająą chodzenie. Jest ona wtedy chodzenie. Jest ona wtedy wynikiem nadmiernych przeciwynikiem nadmiernych przeciążążeeńń statycznych przy statycznych przy ssłłabym ukabym ukłładzie miadzie mięśęśniowym, winiowym, więęzadzadłłowym i kostnym. owym i kostnym. NajczNajczęęstszym okresem wyststszym okresem wystęępowania wady jest 1powania wady jest 1--3 rok 3 rok żżycia. W starszym wieku kolano szpotawe moycia. W starszym wieku kolano szpotawe możże rozwine rozwinąćąćsisięę npnp. w nast. w nastęępstwie choroby pstwie choroby BlountaBlounta (zaburzenie (zaburzenie rozwoju korozwoju kośści piszczelowej), krzywicy, urazci piszczelowej), krzywicy, urazóów i innych w i innych chorchoróób. b.

www.pandm.org

KOLANA SZPOTAWE KOLANA SZPOTAWE (genua (genua varavara))

►► Wadom tym zwykle towarzyszy szpotawoWadom tym zwykle towarzyszy szpotawośćśćuda. Jednostronna szpotawouda. Jednostronna szpotawośćść znacznego znacznego stopnia powoduje skrstopnia powoduje skróócenie tej kocenie tej końńczyny czyny wzglwzglęędem drugiej. Wynikiem tego jest skodem drugiej. Wynikiem tego jest skośśne ne ustawienie miednicy w pustawienie miednicy w płłaszczyaszczyźźnie czonie czołłowej, owej, a nawet jej poziome przesunia nawet jej poziome przesunięęcie w stroncie w stronęęddłłuużższej nogi. Z reguszej nogi. Z regułły tak jak w przypadku y tak jak w przypadku poprzedniej wady towarzyszy temu boczne poprzedniej wady towarzyszy temu boczne skrzywienie krskrzywienie kręęgosgosłłupa w odcinku upa w odcinku llęęddźźwiowym skierowane wypukwiowym skierowane wypukłłoośściciąąw stronw stronęę nogi krnogi króótszej. tszej.

www.pandm.org

Stopa pStopa płłaska statyczna aska statyczna ((pespes planusplanus staticusstaticus))

►► OkreOkreśślenie to oznacza stan, ktlenie to oznacza stan, któórym obnirym obniżżony jest ony jest łłuk stopy. uk stopy. Na Na plantogramieplantogramie lub w badaniu lub w badaniu pedoskopowympedoskopowym kkąąt t ClarceClarce’’aajest wjest wóówczas mniejszy niwczas mniejszy niżż 4242˚̊, a cz, a częśćęść zacieniona na stopy zacieniona na stopy na poziomie na poziomie ststęępupu (wska(wskaźźnik nik KK--LL) zajmuje wi) zajmuje więęcej nicej niżż 1/3 jej 1/3 jej szerokoszerokośści. ci.

►► Zwykle towarzyszy temu koZwykle towarzyszy temu kośślawolawośćść stopy (nawrstopy (nawróócenie z cenie z bocznym odchyleniem pibocznym odchyleniem pięęty wzglty wzglęędem podudzia). dem podudzia). TakTakąą stopstopęę okreokreśśla sila sięę jako jako „„stopa pstopa płłasko asko –– kokośślawalawa””((pespes planovalgusplanovalgus))

www.pandm.org

Stopa pStopa płłaska statyczna aska statyczna ((pespes planusplanus staticusstaticus))

►► WyrWyróóżżniamy 3 zasadnicze okresy rniamy 3 zasadnicze okresy róóżżniniąące sice sięę charakterem charakterem zmian:zmian:

1. Niewydolno1. Niewydolnośści mici mięśęśniowej niowej –– obniobniżżenie enie łłuku stopy pojawia siuku stopy pojawia sięętylko podczas jej obcitylko podczas jej obciążążania i to zwykle po pewnym czasie ania i to zwykle po pewnym czasie przebywania w pozycji stojprzebywania w pozycji stojąącej. Mogcej. Mogąą pojawiapojawiaćć sisięędolegliwodolegliwośści bci bóólowe pochodzenia milowe pochodzenia mięśęśniowego, jednakniowego, jednakżże e niezbyt silnie wyraniezbyt silnie wyrażżone.one.

2. Niewydolno2. Niewydolnośści wici więęzadzadłłowej owej –– zmiany szmiany sąą wyrawyraźźniejsze, choniejsze, choććuniesiona stopa mouniesiona stopa możże jeszcze przyjmowae jeszcze przyjmowaćć prawidprawidłłowy ksztaowy kształłt. t. DolegliwoDolegliwośści bci bóólowe slowe sąą wyrawyraźźniejsze, a ich niejsze, a ich źźrróóddłłem sem sąąmimięśęśnie, torebki i winie, torebki i więęzadzadłła oraz rozcia oraz rozcięęgno podeszwowe. Mogno podeszwowe. Możże e sisięę rróówniewnieżż rozwinrozwinąćąć przykurcz miprzykurcz mięśęśni strzani strzałłkowych, ktkowych, któóry ry nasila nawrnasila nawróócenie (kocenie (kośślawolawośćść) i przywiedzenie stopy. ) i przywiedzenie stopy.

3. Zmian utrwalonych 3. Zmian utrwalonych –– łłuki suki sąą jujużż trwale odksztatrwale odkształłcone i cone i wystwystęępujpująą zmiany strukturalne, ktzmiany strukturalne, któóre nie sre nie sąą jujużż podatne na podatne na korekcjkorekcjęę..

►► Niekiedy wyrNiekiedy wyróóżżnia sinia sięę 4 okres 4 okres –– w ktw któórym wystrym wystęępujpująą znaczne znaczne znieksztazniekształłcenia cacenia całłej stopyej stopy

www.pandm.org

Stopa poprzecznie pStopa poprzecznie płłaskaaska((pespes tranversoplanustranversoplanus staticusstaticus))

►► OkreOkreśślenie to oznacza obnilenie to oznacza obniżżenie poprzecznego enie poprzecznego łłuku stopy. Stopa uku stopy. Stopa opiera siopiera sięę na gna głłowach II i III koowach II i III kośści ci śśrróódstopia (normalnie na I i V)dstopia (normalnie na I i V)

►► Przyczyny i przebieg: Przyczyny i przebieg: -- Wada ta rozwija siWada ta rozwija sięę przewaprzeważżnie u kobiet, jako efekt noszenia nie u kobiet, jako efekt noszenia butbutóów na wysokich obcasach (przesuniw na wysokich obcasach (przesunięęcie obcicie obciążążenia na enia na przodostopieprzodostopie))-- Wskutek obniWskutek obniżżenia napienia napięęcia micia mięśęśni krni króótkich oraz niertkich oraz nieróównowagi wnowagi mimięśęśni krni króótkich i dtkich i dłługich dochodzi do ugich dochodzi do mmłłoteczkowategooteczkowatego ustawienia ustawienia palcpalcóów i kow i kośślawolawośści palucha ci palucha -- RozwiniRozwinięętej postaci wady towarzyszy piektej postaci wady towarzyszy piekąący bcy bóól pod podeszwami l pod podeszwami oraz wystoraz wystęępowanie bolesnych modzeli na podeszwowej powanie bolesnych modzeli na podeszwowej powierzchni stopypowierzchni stopy-- Utrwalone zgiUtrwalone zgięęcie grzbietowe lub nadwichnicie grzbietowe lub nadwichnięęcie cie grzbietowe paliczkgrzbietowe paliczkóów bliw bliżższych wyszych wyłąłącza udziacza udziałłpalcpalcóów w fazie odbicia i wystawia gw w fazie odbicia i wystawia głłowy koowy kośści ci śśrróódstopia II i III na nadmierny ucisk poddstopia II i III na nadmierny ucisk podłłoożżaa

www.pandm.org

Paluch koPaluch kośślawy lawy ((halluxhallux valgusvalgus))

►► OkreOkreśślenie to oznacza lenie to oznacza dobocznedoboczne odwiedzenie palucha odwiedzenie palucha (ko(kośślawolawośćść) z jednoczesnym szpotawym ustawieniem ) z jednoczesnym szpotawym ustawieniem I koI kośści ci śśrróódstopiadstopia

►► Przyczyny i przebieg:Przyczyny i przebieg:►► ZnieksztaZniekształłcenie to wystcenie to wystęępuje najczpuje najczęśęściej u kobiet, zwciej u kobiet, zwłłaszcza w przypadku aszcza w przypadku

stopy poprzecznie pstopy poprzecznie płłaskiej, gdyaskiej, gdyżż rozsunirozsunięęcie kocie kośści ci śśrróódstopia zmienia dstopia zmienia warunki pracy przywodziciela palucha.warunki pracy przywodziciela palucha.

►► Zwraca uwagZwraca uwagęę wystawanie gwystawanie głłowy I koowy I kośści ci śśrróódstopia oraz dstopia oraz „„podkpodkłładanieadanie””palucha pod spalucha pod sąąsiednie palce (niekiedy siednie palce (niekiedy naknakłładanie). adanie).

►► TowarzyszTowarzysząą temu dolegliwotemu dolegliwośści bci bóólowe w okolicy I stawu lowe w okolicy I stawu śśrróódstopnodstopno ––paliczkowego.paliczkowego.

►► Z czasem pojawia siZ czasem pojawia sięę podwichnipodwichnięęciecie lub zwichnilub zwichnięęcie w tym cie w tym stawiestawie

►► W pozycji stojW pozycji stojąącej znieksztacej zniekształłcenie zawsze zwicenie zawsze zwięększa siksza sięę, , w razie duw razie dużżych zmian paluch, a nawet pozostaych zmian paluch, a nawet pozostałłe palce e palce zaledwie stykajzaledwie stykająą sisięę z podz podłłoożżem, podczas chodzenia zaem, podczas chodzenia zaśśnie wspnie wspóółłdziadziałłajająą w fazie odbicia.w fazie odbicia.

www.pandm.org

Stopa koStopa końńskosko--szpotawaszpotawa

►► Wrodzona stopa koWrodzona stopa końńsko szpotawa sko szpotawa –– zgizgięęcie podeszwowe stopy, cie podeszwowe stopy, odwrodwróócenie i przywiedzenie cenie i przywiedzenie przodostopiaprzodostopia. Cz. Częęsto dosto dołąłącza sicza sięęwydrwydrążążenie sklepienia podenie sklepienia podłłuużżnego stopy, ponego stopy, połąłączone z dodatkowym czone z dodatkowym kokońńskim ustawieniem skim ustawieniem przodostopiaprzodostopia w stosunku do w stosunku do ststęępupu. .

►► PodziaPodziałł stopy kostopy końńskosko--szpotawej wg szpotawej wg DimeglioDimeglio::1)1) soft soft –– softsoft -- stopy wybitnie mistopy wybitnie mięękkie, kkie, łłatwo dajatwo dająące sice sięę korygowakorygowaćć we we

wszystkich elementach znieksztawszystkich elementach zniekształłcenia.cenia.PrzyczynPrzyczynąą ich powstawania jest prawdopodobnie uich powstawania jest prawdopodobnie ułłoożżenie stenie stóóp pp płłodu odu w czasie ciw czasie ciążąży. Stopy sy. Stopy sąą smuksmukłłe i normalnej de i normalnej dłługougośści.ci.

2)2) stiffstiff--softsoft -- stopy poddajstopy poddająące sice sięę korekcji znacznie trudniej. Wszystkie korekcji znacznie trudniej. Wszystkie elementy znieksztaelementy zniekształłcone scone sąą wyrawyraźźnie zaznaczone.nie zaznaczone.

3)3) stiffstiff--stiffstiff -- wystwystęępujpująą stopy krstopy króótkie, sztywne, znacznie zdeformowane. tkie, sztywne, znacznie zdeformowane. W przypadku wady jednostronnej wyraW przypadku wady jednostronnej wyraźźna rna róóżżnica w obwodach goleni.nica w obwodach goleni.

www.pandm.org

Stopa koStopa końńskosko--szpotawaszpotawa►► Prawo Prawo WolfaaWolfaa DeplecheDepleche’’aa::Wraz z wiekiem dziecka pogWraz z wiekiem dziecka pogłęłębia sibia sięę znieksztazniekształłcenie. cenie. Przykurcze ustalajPrzykurcze ustalająą sisięę a koa kośściec dostosowuje siciec dostosowuje sięę do deformacji.do deformacji.

►► Konsekwencje zaburzeKonsekwencje zaburzeńń::-- tendencje kolana do tendencje kolana do przeprostuprzeprostu,,-- chchóód szczudd szczudłłowy, z powodu braku odbicia (owy, z powodu braku odbicia (propulsjipropulsji),),-- wychudzenie goleni w skutek wychudzenie goleni w skutek hipotrofiihipotrofii niektniektóórych mirych mięśęśni,ni,-- boczne skrzywienie boczne skrzywienie kregoskregosłłupaupa,,-- pogpogłęłębiona lordoza lbiona lordoza lęęddźźwiowa.wiowa.

www.pandm.org

Stopa koStopa końńskosko--szpotawaszpotawa

►► Leczenie:Leczenie:

-- Zachowawcze Zachowawcze -- podstawpodstawąą ssąą redresjeredresje. Ich efekt utrwala si. Ich efekt utrwala sięę zazwyczaj zazwyczaj szynszynąą SaintSaint--GermainaGermaina lub Denis lub Denis ––Browna, bBrowna, bąąddźź łłuskuskąą z tworzywa z tworzywa termoplastycznego. Gdy brak oczekiwanego efektu to wykonuje sitermoplastycznego. Gdy brak oczekiwanego efektu to wykonuje sięęwieloetapowwieloetapowąą(2(2--33--krotna) redresjkrotna) redresjęę rręęczncznąą(w(w narkozie), utrwalonnarkozie), utrwalonąą w w opatrunku gipsowym. U dzieci chodzopatrunku gipsowym. U dzieci chodząących stosuje sicych stosuje sięę obuwie obuwie ortopedyczne.ortopedyczne.

-- Operacyjne Operacyjne -- zabieg wykonuje sizabieg wykonuje sięę w pierwszym roku bw pierwszym roku bąąddźź ppóółłroczu roczu żżycia przed rozpoczycia przed rozpoczęęciem chodzenia. Dokonuje siciem chodzenia. Dokonuje sięę otwartej otwartej repozycji korepozycji kośści z przecici z przecięęciem niektciem niektóórych elementrych elementóów w okookołłostawowych, niekiedy z wydostawowych, niekiedy z wydłłuużżeniem eniem śścicięęgna Achillesa. W gna Achillesa. W przypadkach zaniedbanych przekprzypadkach zaniedbanych przekłładane sadane sąą przyczepy miprzyczepy mięśęśni. Po ni. Po zabiegu zwykle zakzabiegu zwykle zakłłada siada sięę łłuskuskęę gipsowa(okgipsowa(ok. 2 tyg.), gips . 2 tyg.), gips udowy(kolejneudowy(kolejne 44--5 tyg.) a nast5 tyg.) a nastęępnie gips marszowy. pnie gips marszowy. ŁąŁączny czas czny czas unieruchomienia wynosi przewaunieruchomienia wynosi przeważżnie 3nie 3--5 miesi5 miesięęcy.cy.

www.pandm.org

Stopa przywiedzionaStopa przywiedziona

►► Obraz kliniczny: Obraz kliniczny:

W obrW obręębie podeszwy widabie podeszwy widaćć rogalikowaterogalikowate jej zagijej zagięęcie, cie, z zaokrz zaokrąągleniem zewngleniem zewnęętrznego brzegu stopy. W przywiedzenie trznego brzegu stopy. W przywiedzenie przodostopiaprzodostopia, niekiedy z jego , niekiedy z jego supinacjsupinacjąą. St. Stęęp jest zbudowany p jest zbudowany prawidprawidłłowo, czasem jednak wspowo, czasem jednak wspóółłistnieje w obciistnieje w obciążążeniu jego koeniu jego kośślawe lawe ustawienie i obniustawienie i obniżżenie sklepienia podenie sklepienia podłłuużżnego stopy (cinego stopy (ciężęższa postasza postaćć ––tzw. stopa serpentynowa). Stopa ma petzw. stopa serpentynowa). Stopa ma pełłnnąą wydolnowydolnośćść funkcjonalnfunkcjonalnąą i i jej ruchy sjej ruchy sąą swobodne.swobodne.

www.pandm.org

Stopa przywiedzionaStopa przywiedziona

►► Leczenie: Leczenie:

W obrW obręębie pierwszych tygodni bie pierwszych tygodni żżycia stosujemy przy ycia stosujemy przy przewijaniu dziecka przewijaniu dziecka ććwiczenia wiczenia redresyjneredresyjne oraz draoraz drażżnienie nienie podeszwy po stronie zewnpodeszwy po stronie zewnęętrznej, dla wywotrznej, dla wywołłania czynnej ania czynnej pronacjipronacji przodostopiaprzodostopia. W bardziej zaawansowanych . W bardziej zaawansowanych znieksztazniekształłceniach korekcjceniach korekcjęę utrwalamy utrwalamy łłuskuskąą gipsowgipsowąą. Po . Po rozpoczrozpoczęęciu chodzenia jako ciu chodzenia jako doleczaniedoleczanie zaleca sizaleca sięę wkwkłładki adki korekcyjne z potrkorekcyjne z potróójnym przytrzymywaniem lub obuwie na jnym przytrzymywaniem lub obuwie na prostprostąą formformęę i i ććwiczenia. U starszych dzieci, 3wiczenia. U starszych dzieci, 3--7 lat, na 7 lat, na ogogóółł tylko leczenie operacyjne motylko leczenie operacyjne możże usune usunąćąć wadwadęę..

www.pandm.org

►►WADY WRODZONE NARZWADY WRODZONE NARZĄĄDU RUCHUDU RUCHU-- wady zwiwady zwiąązane przyczynowo z okresem zane przyczynowo z okresem żżycia pycia płłodowegoodowego

►► WRODZONE WADY NARZWRODZONE WADY NARZĄĄDU RUCHUDU RUCHU-- Wrodzone braki i ubytki koWrodzone braki i ubytki końńczynczyn-- Zaburzenia rozwojowe koZaburzenia rozwojowe końńczynczyn

►► Etiologia:Etiologia:--czynniki genetyczneczynniki genetyczne--miejscowe uszkodzenie pmiejscowe uszkodzenie płłoduodu--niedotlenienie niedotlenienie --czynniki toksyczne czynniki toksyczne --czynniki infekcyjneczynniki infekcyjne--czynniki hormonalneczynniki hormonalne--czynniki dietetyczneczynniki dietetyczne--promieniowanie jonizujpromieniowanie jonizująącece--tzw. tzw. UltrapozycjeUltrapozycje--inneinne

www.pandm.org

WRODZONE BRAKI I UBYTKI WRODZONE BRAKI I UBYTKI KOKOŃŃCZYNCZYN

►► -- FokomeliaFokomelia-- niedorozwniedorozwóój koj końńczynyczyny►► -- AmeliaAmelia-- cacałłkowity brak kokowity brak końńczyny (obecnoczyny (obecnośćść ststóóp/ rp/ rąąk pok połąłączonych czonych

bezpobezpośśrednio z turednio z tułłowiem)owiem)

www.pandm.org

WRODZONE BRAKI I UBYTKI WRODZONE BRAKI I UBYTKI KOKOŃŃCZYNCZYN

►► BRAK LUB NIEDOROZWBRAK LUB NIEDOROZWÓÓJ KOJ KOŚŚCI UDOWEJCI UDOWEJ-- obraz kliniczny zaleobraz kliniczny zależżny od stopnia zmian patologicznychny od stopnia zmian patologicznych-- wada mowada możże bye byćć widoczna po urodzeniu lub nasilawidoczna po urodzeniu lub nasilaćć sisięę w miarw miaręęwzrostu dzieckawzrostu dziecka

►► WRODZONY BRAK LUB NIEDOROZWWRODZONY BRAK LUB NIEDOROZWÓÓJ KOJ KOŚŚCI CI PISZCZELOWEJPISZCZELOWEJ

-- skrskróócenie i zgicenie i zgięęcie golenicie goleni-- szpotawe ustawienie stopyszpotawe ustawienie stopy-- staw kolanowy jest niestabilny, ustawiony w przykurczu staw kolanowy jest niestabilny, ustawiony w przykurczu

zgizgięęciowymciowym

►► WRODZONY BRAK LUB NIEDOROZWWRODZONY BRAK LUB NIEDOROZWÓÓJ KOJ KOŚŚCI STRZACI STRZAŁŁKOWEJKOWEJ

www.pandm.org

ZABURZENIA ROZWOJOWE ZABURZENIA ROZWOJOWE KOKOŃŃCZYN CZYN

►► WRODZONA DYSPLAZJA STAWU BIODROWEGOWRODZONA DYSPLAZJA STAWU BIODROWEGO-- zaburzenia w ksztazaburzenia w kształłtowaniu sitowaniu sięę rozwoju stawu biodrowego, corozwoju stawu biodrowego, copowoduje wysunipowoduje wysunięęcie sicie sięę ggłłowy koowy kośści udowej z panewki tego stawuci udowej z panewki tego stawu

►► Etiologia:Etiologia:-- ultrafizjologiczneultrafizjologiczne uułłoożżenie koenie końńczyn dolnych pczyn dolnych płłoduodu-- zmiany uzmiany ułłoożżenia penia płłoduodu-- wiotkowiotkośćść torebki stawowej utrzymujtorebki stawowej utrzymująąca sica sięę od momentu urodzenia od momentu urodzenia

przez pierwszy tydzieprzez pierwszy tydzieńń żżycia dziecka (spowodowane dzianiem ycia dziecka (spowodowane dzianiem estrogenowestrogenow))

-- gwagwałłtowny wyprost ntowny wyprost nóóżżek w czasie poroduek w czasie porodu-- nieprawidnieprawidłłowa pielowa pielęęgnacjagnacja

www.pandm.org

ZABURZENIA ROZWOJOWE ZABURZENIA ROZWOJOWE KOKOŃŃCZYNCZYN

►► Objawem zwichniObjawem zwichnięęcia jest m.in. powicia jest m.in. powięększenie sikszenie sięę lordozy llordozy lęęddźźwiowej w wiowej w pozycji stojpozycji stojąącej, nie cej, nie wiedzialamwiedzialam czy to czy to pisacpisac bo bo objawowobjawow jest jest ogolnieogolniesporo, wiec nie chce sisporo, wiec nie chce sięę rozwodzicrozwodzic nad tymi wadami a nad tymi wadami a pozatympozatym nie nie wiem czy to akurat moja wiem czy to akurat moja dzialkadzialka w tej prezentacji.w tej prezentacji.

►► WRODZONE BIODRO SZPOTAWEWRODZONE BIODRO SZPOTAWE--nieprawidnieprawidłłowa budowa stawu biodrowego,owa budowa stawu biodrowego,przy ktprzy któórej szyjka korej szyjka kośści udowej tworzy ci udowej tworzy z trzonem koz trzonem kośści kci kąąt mniejszy od t mniejszy od prawidprawidłłowegoowego-- zmiana dzmiana dłługougośści wzglci wzglęędnej kodnej końńczynyczyny

www.pandm.org

ZABURZENIA ROZWOJOWE ZABURZENIA ROZWOJOWE KOKOŃŃCZYNCZYN

►► WRODZONY STAW RZEKOMY GOLENIWRODZONY STAW RZEKOMY GOLENI-- staw rzekomy powstaje w miejscu zstaw rzekomy powstaje w miejscu złłamania koamania kośści (brak ci (brak

zrostu), ktzrostu), któóre rozwija sire rozwija sięę samoistnie lub w wyniku samoistnie lub w wyniku drobnego urazu (na ogdrobnego urazu (na ogóółł w pierwszych 18 mies. w pierwszych 18 mies. ŻŻycia)ycia)

-- staw rzekomy umiejscowiony jest na granicy 1/3 staw rzekomy umiejscowiony jest na granicy 1/3 śśrodkowej i dalszej korodkowej i dalszej kośści piszczelowejci piszczelowej