BIK 9/2014

wrz

esie

ń 20

14

wrz

es

ień

20

14

Felietony: Pruss, Siwiec, Szymczak

Festiwal Prapremier

+52. Bydgoski

Festiwal MuzycznyKarol Szymanowski o płycie Collegium Vocale

nr 9 (453) ROK XLISSN 1232-4450

INDEX 38139xcena 2,10 zł

(5% VAT)

Henryk Waniek o Janie KajiStefan Pastuszewski o fontannie Potop

porównywanej do rzymskiej di Trevi

19.09 – piątek, godz. 19, Sala Widowiskowa MCK

Manfredi & JohnsonVecerek & Green Company (CZ/PL)

Barcelona Bluegrass Band (ESP)

20.09 – sobota, godz. 19, Sala Widowiskowa MCK

Damian Luber & Jacek SzułaTortilla

Free Blues Band21.09 – niedziela, godz. 16, Pałac w Ostromecku

Szulerzy

O r g a n i Z a t O r Z y : Fundacja Inicjatyw Kulturalnych „Mandragora”,

Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy

impreza dofinansowana ze środków Miasta Bydgoszczy

19-21 września 2014, Bydgoszcz/Ostromecko

Manfredi & Johnson Vecerek & Green Company Barcelona Bluegrass Band Szulerzy

Damian Luber Jacek Szuła Tortilla Free Blues Band

Redak toR Nac zelNy

www.bik.bydgoszcz.plwww.issuu.com/bik_www.facebook.com/bik.bydgoszcz

BIK w interne cie:

Po nas choćby potop? Tak, ale nie tyle „przyjdzie”, co raczej „zosta-nie”. Zostanie po tych wakacjach, podczas których fontannę odsło-nięto (uroczyste osłonięcie miało miejsce 26 czerwca), nie tylko to wspomnienie, ale i pomnik wysiłku, starań, wizji wielu ludzi. Pozo-stanie materialny symbol. Słusznie pisze Stefan Pastuszewski, że to nie pomnik, ale rzeźba-fontanna. W sensie ścisłym, oczywiście tak; jeśli jednak nazywałbym Potop pomnikiem, to właśnie z tego powo-du: odrestaurowana rzeźba upamiętnia bowiem swój własny los (czy może: los swojego pierwowzoru? los swojego poprzedniego wciele-nia?) spleciony z losem miasta.

Zresztą, losy materialnego dziedzictwa są niesamowite. Po-mnikiem swoich losów są przecież i Wyspa Młyńska, i Bydgoska Wenecja. Już kiedyś wspominałem, że na przełomie lat 70. i 80. wojewódzki konserwator zabytków zupełnie poważnie mówił w wywiadzie, iż jest zwolennikiem jej rozebrania i wybudowania w tym miejscu promenady.

Nietrwałość jest wpisana w istnienie, to banał. Nietrwałość jest wpisana w przedsięwzięcia kulturalne. Dlatego, żeby od pomników przejść do wydarzeń bieżących, tym intensywniej trzeba przeżywać i tym aktywniej uczestniczyć we wrześniowych atrakcjach. Festiwal teatralny, festiwal muzyczny, właściwie kilka muzycznych festiwali, wystawy, spotkania literackie, natłok wydarzeń, które mijają od razu, nie zostawiają śladu innego niż w naszej pamięci. Zapamiętujmy to więc skrupulatnie! Zaczynamy nowy sezon!

na początek

2 | | wrzesień 2014

wydawca: Miejskie Centrum Kulturydyrektorka: Marzena Matowska

85-056 Bydgoszcz, ul. Marcinkowskiego 12e-mail: [email protected]

www.mck-bydgoszcz.pl

redaktor naczelny: Michał Tabaczyń[email protected]

redakcja: Szymon Andrzejewski, Kuba Ignasiak, Adam Gajewski,

Monika Grabarek, skład, opracowanie graficzne: Bogdan Prus

projekt winiety: ZbyZiel,

redakcja:tel. 523 255 553

[email protected] ul. Marcinkowskiego 12

druk i oprawa: Polraster

BIK w sieciwww.bik.bydgoszcz.pl

www.facebook.com/bik.bydgoszczwww.issuu.com/bik_

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówio-nych i zastrzega sobie prawo do dokonywania

skrótów oraz zmiany tytułów. Nie ponosi odpo-wiedzialności za treść programów placówek

kulturalnych oraz materiałów informacyjnych i graficznych. Reklamodawcy ponoszą pełną odpowiedzialność za skutki prawne wynikłe z opublikowania dostarczonych przez siebie

materiałów. Opinie prezentowane przez autorów nie zawsze są zgodne ze stanowiskiem

redakcji i wydawcy.

BIK 9/2014 (453)Objętość dotowana: 50 stron.

Rok XL, nakład 2000 egz.dystrybucja: częściowo bezpłatny

s p i s t r e ś c i

Na okładce: Fontanna Potop, fot. Marcin Szymczak

Na początek, Michał Tabaczyński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1Wyczekiwany koniec wakacji, Marcin Szymczak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3Literacki Potop, Stefan Pastuszewski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4Lato w Teatrze – Gostycyn 2014, Monika Grabarek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8Bez słów, Henryk Waniek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10Odrodzony renesans, czyli jak powstała muzyka, która nie powstała w czasach, w których powinna była powstać, Karol Szymanowski . . . . . . . . . . 12ZbyZiel – Fotografia bieżąca i inne historie w Galerii Wspólnej, Justyna Gongała . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

Nie tak wolno, Kuba Ignasiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16Urlop z widokiem na podwórze, Bartłomiej Siwiec, Zugzwang (19) . . . . . . . . . . 17Sztuka czy antysztuka, Patrycja Jankowska rozmawia z Ambasadadem . . . . . 18Ekspresja, kolor, intuicja i spokój ducha – bydgoski Art Brut, Piotr Wąsowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20Zdzisław Pruss, Bydgoski insynuator kulturalny (124) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21Śluza inna niż wszystkie…, Tomasz Izajasz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22Harmonogram konferencji: Kanał Bydgoski w systemie polskich dróg wodnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

Adresy bydgoskich instytucji kultury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

W y d a r z e n I aFilharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26Opera Nova w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Teatr Polski w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34U-Rodziny Augusta Cieszkowskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37Galeria Miejska bwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38Galeria Brda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39Galeria Kantorek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40Młodzieżowy Dom Kultury Nr 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41Dom Kultury MODRACZEK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Akademia Muzyczna w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45Klub Wiatrakowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45Biblioteka Główna UKW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46Stowarzyszenie Akademia Muzyki Dawnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48Akademicka Przestrzeń Kulturalna WSG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50klubokawiarnia 1138 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51Młodzieżowy Dom Kultury Nr 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52Kawiarenka Bele Epoque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53Bydgoska Poradnia Sztuki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53Chcę ci powiedzieć, co jest dla mnie ważne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53Fundacja Nowe Pokolenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54Wydawnictwa Miejskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55Miejskie Centrum Kultury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62Galeria Wspólna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

wrzesień 2014 | | 3

Zdarzało się tego lata, że zgłaszałem (moim zdaniem uzasadnione) zastrzeżenia dotyczące nieludzkich wręcz upałów i deklarowałem tęsknotę za zdecydowanie roz-sądniejszą, jesienną aurą. Sugerowano mi wówczas, że je-stem jednym z tych, którzy narzekanie na pogodę mają we krwi i wkrótce będę marudził jak bardzo mi zimno. Otóż nie. Być może zostałem wykonany na skandynawskich podzespołach, ale gdy termometr pokazuje dwadzieścia stopni poniżej zera, czuję się jak Szwed w Ikei. Natomiast temperatury i wilgotność rodem z tropików skutecznie zmieniają mnie w bezużyteczny i nieestetyczny wór materii pochodzenia organicznego. To dlatego niezmiernie cieszy mnie koniec wakacji. Słupek rtęci zwykł opadać wówczas do poziomu, pozwalającego mi na sprawne funkcjono-wanie. Doceniam również fakt, że młodzież na powrót zasiedla szkolne ławy, zamiast masowo obsiadać niezli-czone miejsca użyteczności publicznej niczym gołębie lub inne ptactwo. Nierzadko zresztą robiąc więcej hałasu oraz szkody, o każdej porze dnia i niestety nocy.

Tymczasem z początkiem września wszystko wraca na swoje miejsce. Młodzież do szkół, rtęć w rurce w okoli-ce 18-20 stopni ustanowionych przez pewnego Szweda imieniem Anders, a koncerty, spektakle teatralne i seanse filmowe do odpowiednich, nierzadko bardzo komforto-wych, zadaszonych pomieszczeń. Żeby uniknąć nieporo-zumień, spieszę wyjaśnić, że lubię zażywać kultury w ple-nerze. Umiejętny dobór miejsca takiego „zewnętrznego” wydarzenia, daje czasami efekty niezwykłe. Podkreśla, uwypukla, bywa, że dodaje zupełnie nowych barw przed-sięwzięciu. Niestety zdarza się również, że coś staje na przeszkodzie i misternie zaplanowana całość sypie się niczym przysłowiowy domek z kart. Dlaczego?

Pierwszym i najbardziej oczywistym powodem okazuje się, wzmiankowana już pogoda. Artysta słaniający się na nogach i omdlewająca, wymagająca natychmiastowej po-mocy medycznej publiczność? W porządku jeśli to wszyst-ko z nadmiaru artystycznych wrażeń, gorzej gdy sprawcą jest prażące bez opamiętania słońce. Poza tym zawsze można liczyć na niespodziewane oberwanie chmury czy grad wielkości golfowych piłeczek. Nie zapominajmy o wichurze zdolnej porwać namiot akustyka, nierzadko z zawartością. Wymienione atrakcje mogą się ze sobą

łączyć, zapewniając widzom niezapomniane chwile oraz skutecznie niwecząc szlachetne wysiłki organizatorów i wykonawców.

Załóżmy jednak, że warunki meteorologiczne nam sprzyjają. Wówczas do głosu dochodzi, równie nieprze-widywalny i niosący liczne zagrożenia, czynnik ludzki. Tu lista potencjalnych problemów i katastrof jest zde-cydowanie dłuższa i bardziej różnorodna. Oczywiście wiele z nich równie skutecznie dokona dzieła zniszcze-nia w przybytkach przeznaczonych kulturze. Są jednak i takie, których występowanie w plenerze jest częstsze i bardziej uciążliwe. Jedno z czołowych miejsc na mo-jej prywatnej liście czynników zakłócających imprezy pod chmurką od lat należy do „spotkań po latach”. Wprawdzie nigdy nie mam pewności co do tego, jak dawno nie widziały się osoby, które właśnie podczas kameralnego koncertu na skwerze czy w parku, wpa-dły na siebie, ale stopień wylewności i liczba ważkich tematów do omówienia każe mi podejrzewać, że od ostatniego spotkania minęła co najmniej dekada. Na-bieram również pewności co do znacznej utraty słuchu rozmawiających będącej z pewnością efektem ciężkiej pracy w szkodliwych warunkach, od której wytchnie-niem miał być właśnie trwający koncert światowej sła-wy lutnistki. Im głośniejszy fragment gra artystka, tym bardziej emocjonalna staje się wymiana zdań między złaknionymi siebie nawzajem znajomymi, co bez pudła poznaję po natężeniu ich dźwięcznych głosów. Pomy-ślcie jeszcze tylko o jednym. Do ilu podobnych spotkań może dojść podczas godzinnego koncertu?

Podobne przykłady można mnożyć, ale niewie-le w tym sensu. Zwłaszcza, że regularną działalność w swoich murach wznawiają właśnie, po letniej prze-rwie, instytucje kultury. Pozostaje czekać na kolejne koncerty w Filharmonii Pomorskiej, obserwować jak zmienia się Teatr Polski pod nową dyrekcją, odwiedzać galerie, kina i sale koncertowe. To tam, w umiarkowanej temperaturze, bez wody kapiącej na głowę, siedząc na mniej lub bardziej wygodnym krześle jestem w stanie cieszyć się pełnią artystycznych wrażeń. Oby było ich jak najwięcej i jak najwyższej jakości. Czego życzę i Państwu, i sobie. Do zobaczenia.

Wyczekiwany koniec wakacjiMarcin Szymczak

f e l i e t o n


Stefan Pastuszewski

Fotografie Marcin Szymczak

Literacki Potop


l i t e r a t u r aRzeźba plenerowa spleciona z fontanną (nie nazywajmy tego pomnikiem, bo pomniki coś lub kogoś upamiętnia-ją; nawet Łuczniczka jest tylko statuą), typowa dla kultury XIX-wiecznych pruskich miast ozdoba i atrakcja (nie było przed I wojną światową przewodnika turystycznego, który by nie polecał przybyszom wędrówki pod Potop), a zara-zem trwały przyczynek do zadumy nad ludzką kondycją, ustawiczne memento mori. Także swoistego rodzaju Biblia pauperum prezentująca maluczkim, rzeczywistym czy tylko funkcjonalnym analfabetom, starotestamentalną przypo-wieść, oraz głosząca teologię Bożej Sprawiedliwości.

Znakomicie ujął to w 1938 roku Alfred Kowalkow-ski (1914-1983) – niedościgniony wciąż jeszcze obok Ma-riana Turwida – liryk opiewający uroki i osobowość grodu nad Brdą i Wisłą1.

POSĄGI POTOPU

Przyjdź tu w jesienną słotę – pod niebo ciężko sklepione Nie kłamią wtedy – tęcze: mży zimna rzeczywistość. Bożego gniewu tchnienie gnie drzewa w śmierci stroną i próżno skalni olbrzymi prężą muskułów zwalistość.

I rozpacz wtedy potopem na kształty nadludzkie opada – na twarzach zakrzepło cierpienie, a w oczach szaleje bunt.I wyją wargi zgłodniałe, i huczy nad ziemią zagłada: ostatni szczyt już pod wodą… Spod stopy odpływa grunt…

Tę jednak dość mroczną, apokaliptyczną wizję Bożego gniewu, przed którym nie ma ucieczki, któremu trzeba się poddać, nie wiedząc oczywiście co dalej („Spod sto-py odpływa grunt…”), spróbował rozświetlić Stanisław Helsztyński (1891-1986), który – uwiedziony przewod-nikową zachętą – skomponował taki krajoznawczy zbiór wierszy po Bydgoszczy, tytułując go Wenecja nad Brdą. Dytyramby (1932). Groźnej boskiej sprawiedliwości poeta przeciwstawił, równie Boską siłę, wręcz energię, która stworzyła i wciąż napędza ten świat: miłość.

Ona w niedźwiedzia paszczę szczenię kładzie małe, ona wspiera mężczyznę, co wszedłszy na skałę, martwą trzyma kochankę i podźwiga brata2.

Wprawdzie twórca, nie pomny fundamentalnej zasady, że sztuka polega na opuszczaniu, co mu zresztą słusznie wytknął Jan Piechocki3, dodał do tego uczucia najpierw-szego, jakby uczucie nieco niższe – litość, co oczywiście nie

1 Alfred Kowalkowski, Dal widziana, Bydgoszcz 1938. Rada Ar-tystyczno-Kulturalna, s. 11.2 Stanisław Heleszyński, Wenecja nad Brdą. Dytrymby, Byd-goszcz 1932, Wydawnictwo „Drukarnia Polska” S.A. s. 14.3 Jan Piechocki, Bydgoszcz w pieśni, „Wici Wielkopolskie”, 1993, nr 1, s. 3.

jest zgodne z teologią (wytłumaczyć jedynie można miło-sierdzie, i to Boże), to jednak zakończenie tego dytyrambu, napisanego w formie sonetu, jest bardzo człowiecze. Po-eta świadomie porzucił Boską salę sądową i stanął wraz z innymi widzami na chodniku przed fontanną. Rzeczywi-ście, obserwując tę skłębioną grupę posągów przeciętny człowiek najbardziej wzruszał się rozpaczliwie wyrywają-cym się ku życiu ciałkiem dziecka:

A przecie ponad miłość, ponad wód obfitość,jeszcze wyższe uczucie ku niebu ulata:dla niemowlęcia przy nieżywej matce – litość.

Ludzkie uczucie, tym razem lęku przed śmiercią, który dźwiga z niemocy 4 eksponuje z kolei autor innego po-etyckiego przewodnika po grodzie nad Brdą i Wisłą z 1938 roku – Wincenty K. Sławiński. O ludziach walczących z rozszalałą żywiołu potęgą, ale też o egoizmie padalczym pnącym się po ręce trupa, tudzież o Miłości i Przyjaźni, które podawszy sobie ramiona stają na szczycie, napisał z kolei w 1935 roku, będący wówczas gimnazjalistą, Marian Stępień-Ługowski (1916-1986) w poetyckiej impre-sji, bo przecież niepełnoprawnym wierszu, na łamach czasopisma międzyszkolnego „Ogniwa”. On też, podob-nie jak Helsztyński, stanął wśród przechodniów, którzy ze strachem i współczuciem spoglądają na ludzi walczących (…), łzy płyną po twarzach, a przecież wokoło złość i inte-resowność – grzech zalewa wszystko co dobre5. Idealistycz-nie nastawiony młody autor, jakby w profetycznej wizji przewiduje drugi potop (utwór powstał w 1935 roku, a w 1939 roku wybuchła II wojna światowa). W każdym razie zapewnia, że Bóg na pewno ukarze zły świat, choć po raz wtóry wodami już go nie zaleje.

Wydaje się, że autor wspomnianej refleksji poetyckiej uległ poniekąd histerii, która prawdopodobnie za spra-wą apokaliptycznej wizji zaklętej w spiżowych posągach Potopu, wciąż przecież oglądanych, zapanowała w latach trzydziestych XX wieku w Bydgoszczy. Śladem jej jest ar-tykuł Stanisława Nowakowskiego (1884-1942) pt. Jasnowidz” Jasiek z Czyżkówka przepowiada nowy potop świa-ta, pomieszczony w 18. numerze „Dziennika Bydgoskiego” z 1932 roku, a notujący proroctwa Józefa Jaśka z ulicy Ko-ronowskiej 2/86.

4 Wincenty K. Sławiński, Miasto moje… Bydgoszcz w wierszach, Bydgoszcz 1938. Drukarnia Bydgoska, ss. 13-14.5 Marian Stępień-Ługowski, Potop, „Ogniwa” 1935, nr 9, s. 7-8.6 Tadeusz Nowakowski, Jasnowidz Jasiek z Czyżkówka prze-powiada nowy potop świata; „Dziennik Bydgoski” 1932, nr 18, s. 8.


l i t e r a t u r a„Dziwak ów pisywał listy w sprawie owego korabia „Noe

II” do króla angielskiego Jerzego 17, do kanclerza Rzeszy Hi-tlera i do Ojca Świętego Piusa XI. Oczywiście nie ominął Pana Prezydenta RP, który – ku jego rozczarowaniu – nie przejął się złowieszczymi proroctwami i nawet nie podziękował za nadesłany list–apel.

Biedak był do głębi i oburzony: – Takie coś, redaktorze! Chcą wygubić gatunek ludzki, czy co? Napiszcie o tym w „Dzienniku” bo prasa to potęga. Ludzi trzeba koniecznie ostrzec…

Po upływie terminu końca świata sumitował się ów gość nachalny, dowodząc, że w obliczeniach zaszła „omyłka”. Termin Potopu po prostu odroczono, ale groźba zagłady nadal wisi nad światem. Zapewne, biedaczysko, miał rację, ale całkiem inne czarne chmury zbierały się na horyzoncie Europy, gdyż zagładę gotowali hitlerowscy agresorzy” 7.

Wniosek ten podtrzymuje Zbigniew Raszewski (1925-1992) w swej literackiej encyklopedii pt. „Pamiętnik gapia. Bydgoszcz jaką pamiętam z lat 1930-1945” (1994) stwier-dził bowiem: „Prawdę mówiąc trudno by z całej Biblii wybrać dla naszego miasta scenę trafniej obrazującą jego przyszły los”. Wspomniany eseista stworzył też najdokładniejszy, a za-razem bardzo soczysty, obrazowy opis wyjątkowej fontan-ny i jej społecznego funkcjonowania:

„Założona na planie prostokąta, którego krótsze boki prze-dłużono półkolami, składała się z dosyć głębokiego basenu i trzech grup wykonanych w brązie, wyrastających z wody do wysokości 3 m, oblewanych wodą przez wodotryski. Grupa środkowa przedstawiała kilka istot szukających schronienia w skalach. Na szczycie stał nagi, silny mężczyzna, który lewym ramieniem obejmował omdlałą kobietę, a prawe podawał drugiemu mężczyźnie, ostatkiem sił wdrapującemu się na górę. Nieco niżej leżała martwa kobieta. Jej dziecko żyło jeszcze i z tą rozpaczą wpatrywało się w matkę. Za nim wynurzał się lew, również szukający ratunku przed powodzią. W pewnej odległo-ści od tej grupy niedźwiedzica trzymała w zębach swoje małe starając się je unosić ponad wodę. Z drugiej strony mężczyzna, który się jeszcze ponad wodą utrzymywał, ginął w splotach wielkiego węża (…)

W dwudziestu międzywojennym był to zakątek chętnie odwiedzany, zwłaszcza latem, ale dlatego, że w upalne dni fontanna dowala miły chłód, a przy okazji można było sobie bezpiecznie popatrzeć na widok pełen grozy. Cała okolica była starannie zagospodarowana. Basen miał pięknie wyprofilo-waną, kamienną balustradę. Dookoła balustrady ułożono mozaikę. W pobliskich zaroślach oczekiwał gości fotograf

7 Jerzy Nowakowski, Szczęśliwe lata. gorzki czas, Bydgoszcz 1996, Wydawnictwo „Tanan”, s. 99

z wielkim aparatem na statywie i robił zdjęcia na poczekaniu. Klientów nigdy mu nie brakowało, bo chętnie przyprowadzono tutaj przyjezdnych, aby się z nimi sfotografować na zakończenie spaceru” 8.

„A w niedzielę pod „Potopem” gra orkiestra wojskowa. Tam-bur-major tamburem żongluje, mosiężna gałka pisze na niebie zygzaki, elipsy i spirale. Furkoczą biało-czerwone wstęgi na trzo-nie tambura. Wypucowane trąby bluzgają w tłum odpryskami słońca. Policzki trębaczy jak blazy (dętki – przyp. S. P.) nożnych piłek. Puta, puta, put ta ta… marsz marsza pogania. Czynele dudnią w bębenkach. Tołumbas wymierza ciosy w potylicę. Nogi same chodzą, psy szczekają, dzieci plączą, doliniarze krą-żą. Policja węszy. Wesoło jest” 9.

Pod „Potop” się chodziło. Był on celem wielu space-rów. Irena Dąbrowska: „Największą radością był spacer po ulicach i parku Kazimierza Wielkiego. Tam pomnik »Potop« – pełen grozy i tragicznych scen tonących po-staci, broniących się przed olbrzymimi gadami” – budził we mnie przerażenie i jednocześnie ciekawość. Wrażenie potęgowały fontanny tryskające z kilku punktów pomnika, szumiąca woda”10.

W ogóle „Potop” był eksportowym towarem Bydgoszczy Na przykład nijaki Papke z powieści Jerzego Sulimy--Kamińskiego (1928-2002) „Most Królowej Jadwigi” pamięta jak wygląda Bydgoszcz, bo „widział „Potop”, wie gdzie stoi Fara”.

A autorem tych skłębionych i wciąż oblewanych wodą posągów był ten sam rzeźbiarz, który zaszokował miesz-czan nagą „Łuczniczką” – Ferdynand Lepcke (1866-1909). I podobnie jak ona, tak i ta jego realizacja wyzwalał z obo-jętności:

„Nasz „Potop” też nie jest całkiem w porządku. Same nagusy! Same nagusy, a koło fontanny pełno niewinnych dzieci. Szczęście, że pomnik mówi o Biblii, to go ratuje przed ludzkim potępieniem. Jedni drugich wciągają na skały w ucieczce przed zalewem. Ale próżny ich trud; przed gnie-wem bożym nie ujdziesz, grzeszny człowieku. Już ci, biedaku, pozostał ostatni jeno cypelek, już kawalątek tylko, sam czu-byszek góry. A naród ciągnie na skały – wspina się, wdziera. Matki z dziećmi, ojcowie, mężowie, starcy. Niedźwiedzica z niedźwiedziątkiem w pysku. Lew z lwicą. Wszystko chce żyć,

8 Zbigniew Raszewski, Pamiętnik gapia. Bydgoszcz jaką pamię-tam z lat 1930-1945, Bydgoszcz 1994, Wydawnictwo „Pomorze”, ss. 286-287.9 Jerzy Sulima-Kamiński, Most Królowej Jadwigi, t. II, Byd-goszcz 1986. Wydawnictwo Pomorze, s. 61.10 Irena Dąbrowska, Wspomnienia z dawnej Bydgoszczy, „Ka-lendarz Bydgoski” 2003.


wszystko ratuje się. Zaraz jedni drugich zepchną w odmęty. Co który przebije się na szczyt, to drugi leci w otchłań. Nie ma miejsca dla wszystkich, walka na żyć albo umierać. Już lepiej tym, co nie dopłyną do skały, co toną z ostatnim haustem powietrza w piersiach” 11.

W ogóle rzeźba ta stałą się tak organiczną częścią toż-samości miasta, że gdy w styczniu 1943 roku szwajserzy (spawacze) przystąpili do jej cięcia gazowymi palnikami, aby potem przetopić ją na złom tak bardzo po klęsce stalingradzkiej potrzebny niemieckiemu przemysłowi zbrojeniowemu, to jeden z bohaterów „Mostu” stwierdził, że jest to wręcz niemożliwe: „Wszystko mogą przetopić na szrapnele. Płoty, uliczne latarnie, dzwony. Nawet włazy kana-lizacyjne. Ale „Potopu” na pewno nie! Czym byłoby to miasto bez „Potopu?” 12.

Ciekawe, ile refleksji literackich powstałoby, gdyby Niemcy nie rozebrali tej wyjątkowej fontanny, porówny-wanej do rzymskiej di Trevi.

11 Jerzy Sulima-Kaminski, op. cit. s. 61.12 Ibid, s. 275.

A jednak sam fakt tego barbarzyńskiego czynu wyjąt-kowo interesująco ujął laureat konkursu Fontanna Potop piórem i pędzlem malowana z 2013 roku, Mikołaj Borys (lat 12).

W wierszyku Co by było gdyby… napisał, że lepiej byłoby dla fontanny, gdyby… ją dzieci z ciasta ulepiły:

Czy tak musi być zawsze i koniecznie, Że tylko dorośli wiedzą, co dla wszystkich lepsze?Gdyby wówczas użyto ciasta zamiast brązu. To w czasie wojny pomnika by nie rozebrali13

Później też często wracano do tych rzeźb z parku Kazi-mierza Wielkiego, choćby cytować Macieja Obremskiego, który życzył swemu miastu „Potopu – i nie choćby po nas. W parku Kazimierza Wielkiego, na swoim dawnym miejscu” 14.

Życzenia te spełniły się 26 czerwca 2014 roku.

13 Kalendarz Fontanna Potop piórem i pędzlem malowana, Byd-goszcz 2014, Gimnazjum nr 24, s. 13.14 Maciej Obremski, Z krasnalami do Europy, Bydgoszcz 1999, Fundacja „Promocje Pomorskie”, s. 124.


Lato w tym roku było dla nas bardzo szczodre. Kiedy w bardzo chłodny, czerwcowy dzień pojechałam na za-mkniętą stację kolejową Pruszcz–Bagienica, nie przypusz-czałam, że lipcowe upały, śmiechy dzieci, zaangażowanie okolicznych mieszkańców tak bardzo odmienią to miejsce. Chociaż na chwilę… Od lat niedziałająca stacja niczym się chyba nie różni od miejsc, z którymi nowe czasy nie obeszły się łaskawie. Tu też zostały tylko wspomnienia, o dawnych, wspaniałych czasach i tęsknota za nim. Zo-stało też coś jeszcze… Ogromna miłość do pociągów, do rytmu dnia, który był wyznaczany przez przyjazdy i odjaz-dy, do ukochanej pracy.

To właśnie takie miejsce stało się sceną teatralną, na chwilę ożyło, powróciły wspomnienia, łzy wzruszenia, wielkie emocje.

Lato w Teatrze to ogólnopolski projekt Instytutu Te-atralnego, realizowany od kilku lat na terenie całego kraju. Skierowany jest do dzieci i młodzieży z przeróżnych środowisk, dotyka całej gamy problemów współczesnego świata, po prostu przybliża świat teatru – pokazuje go od podszewki.

Karolina Suchodolska była koordynatorką merytorycz-ną Lata w Teatrze, zrealizowała projekt wraz z Gminnym Ośrodkiem Kultury w Gostycynie.To twoja kolejna przygoda z tym projektem. Jak było w tym roku w Gostycynie? Czym praca na wsi różniła się od Twoich dotychczasowych działań?

Lato w teatrze – Gostycyn 2014Monika Grabarek

Karolina Suchodolska: To ogólnopolskie przed-sięwzięcie, którego byłam koordynatorką merytoryczną, najważniejszym naszym partnerem był Gminny Ośrodek Kultury w Gostycynie, koordynatorką projektu była dyrek-tor Barbara Piasecka. Projekt ten dotyczy bardzo szeroko pojętego teatru. Dzieci mają szansę poznać teatr właści-wie od każdej strony. Uczestnicy poznają krok po kroku to, jak powstaje spektakl teatralny. To takie ogólne założenia projektu. W tym roku podzieliliśmy uczestników na cztery grupy. Grupa aktorska, muzyczna, fotograficzno-sceno-graficzna, oraz dziennikarsko-promocyjna. Dzięki takie-mu systemowi pracy, wszyscy instruktorzy pokazywali swoim podopiecznym ile wysiłku wymaga stworzenie spektaklu, że jest to zawsze efekt zbiorowej pracy wielu ludzi grających do wspólnej bramki, którą jest przedsta-wienie. Praca w Gostycynie różniła się od moich dotych-czasowych działań na terenach miejskich. Z tego prostego powodu, że życie na wsi jest jednak trochę inne. Na wsi rytm wciąż wyznaczają zmieniające się pory roku i prace z nimi związane. Lato to przecież okres wytężonej pracy, czas zbiorów owoców, żniwa. To ustawia zupełnie inne priorytety. Musimy pamiętać, że wiejskie dzieci są bardzo zaangażowane w życie swojej rodziny, od małego mają konkretne obowiązki, pracują razem z dorosłymi. Nasze warsztaty trwały prawie trzy tygodnie i wielokrotnie kogoś brakowało na zajęciach, ponieważ rozpoczęły się żniwa albo w domu działo się coś ważniejszego. Ale oczywiście



to nie jest tak, że ta młodzież kompletnie różni się od swo-ich rówieśników z miasta czy miasteczka. Mają te same troski wieku dorastania, dotykają ich te same społeczne mechanizmy co nas. Bardzo to pokazała społeczna tema-tyka naszego spektaklu. W naszym projekcie skupiliśmy się na problemie tożsamości i przywiązania do miejsca. Chcieliśmy ocalić od zapomnienia przepięknie miejsce, te opuszczoną stację Pruszcz–Bagienica. Chyba zrobiliśmy to w odpowiednim momencie, bo okazało się, że mimo niewielkiej odległości dzielącej stację od okolicznych wiosek, z których pochodzili nasi warsztatowicze, to wielu z nich było tam po raz pierwszy właśnie podczas prób do przedstawienia. Problem zapomnienia, braku komunika-cji z przeszłymi pokoleniami zatem jest ten sam. Zależało nam, by dzieciaki pokazały i opisały własnymi słowami, jak widzą to miejsce, które powinno być przecież dla nich ważne, a którego właściwie nie znają.Prowadziłaś grupę aktorską wraz z Mateuszem Ty-murą, aktorem i reżyserem. Mateusz, a jak tobie pracowało się w Gostycynie? Podzielasz refleksje Karoliny?

Mateusz Tymura: To nasze trzecie wspólne Lato w Teatrze, mam więc dość dobrą skalę porównawczą. Rzeczywiście praca w Gostycynie była inna od poprzed-nich warsztatów w Tomaszowie Mazowieckim. Przede wszystkim ta różnica polegała na problemie, który został przez nas dotknięty. Pracowaliśmy nad spektaklem, bazu-jąc na temacie bardzo bolesnym dla miejscowej ludności. Przygotowując się do pokazu teatralnego wraz z naszymi dzieciakami, poznawaliśmy historię miejsca przez pryzmat

ludzi, którzy tam jeszcze mieszkają, a którzy kiedyś byli ko-lejarzami, dla których ta stacja i pociągi znaczyły wszyst-ko. Zobaczyliśmy tam bardzo smutny znak naszych cza-sów. Dzięki grupie dziennikarskiej nagrywaliśmy wywiady z miejscowymi. Bardzo chcieliśmy, aby ta stacja chociaż przez chwilę ożyła, żeby właśnie za sprawą przeróżnych środków teatralnych, ale także ich wspomnień, tęsknot, powrócić do przeszłości, może nawet usłyszeć gwizd loko-motyw… I chyba nam się udało.

Warsztaty zakończyły się dwoma pokazami spektaklu Lokomotywa. Premiera odbyła się wieczorową porą 25 lip-ca. 26 lipca podczas Festynu Kolejarskiego młodzi adepci sztuki teatralnej zaprezentowali swoje dzieło szerokiej pu-bliczności. Magia teatru na moment zaczarowała to miej-sce i trudną rzeczywistość. Spektakl Lokomotywa powstał dzięki pracy i wielkiemu zaangażowaniu czterech grup i ich instruktorów. Grupę aktorską prowadziła Karolina Sucho-dolska razem z Matuszem Tymurą. Grupa fotograficzna była pod opieką Marka Noniewicza, któremu pomagał Łukasz Matulewski. Grupa muzyczna zadbała o oprawę dźwiękową pod czujnym uchem Sławka Lewego, a nad grupą dziennikarską czuwała Monika Grabarek. Podczas warsztatów w Gostycynie powstała także strona inerneto-wa. Można zobaczyć, co tak naprawdę tam się wydarzyło, czytając kronikę warsztatów i oglądając imponującą do-kumentację fotograficzną. Zapraszamy także na wernisaż wystawy fotografii z Gostycyna 19 września o godzinie 19 do Miejskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy.

http://lwtgostycyn2014.pl/Fot. Łukasz Matulewski

Fot. Łukasz M

atulew

ski

t e a t r


To było tak dawno, że wiele szczegółów zdążyło mi się ulotnić z pamięci. Ale te zasadnicze pozostały i właściwie po dziś dzień są aktualne. Pierwsze wrażenie po obej-rzeniu obrazów Jana Kaji to był podziw dla jego troski o métier, solidną pracę malarską, jakże różną od wszech-obecnej wtedy bylejakości i od gadania o „końcu malar-stwa”. Ta troska jest stałym punktem twórczego programu Kaji, oznaczającym, że artysta pragnie – na ile to możli-we – oszczędzić odbiorcy zbędnego trudu z identyfikacją przedmiotów-znaków.

Ale forma, jaką się posłużył/posługuje, wydała mi się nieporównywalna ze wszystkim, co można było zobaczyć w ówczesnych salach wystawowych oraz w albumach z re-produkcjami malarstwa krajowego i światowego. Od razu było oczywistym, że takich obrazów nie malował nikt inny; że ich język jest niepodważalnym, osobistym wyróżnikiem twórcy. Patrząc powierzchownie, na siłę można było koja-rzyć pewne ich właściwości z nadrealizmem, czy twórczo-ścią tych kilkudziesięciu artystów, którym nie wystarcza surowy „realizm”. Ale to tylko w tym sensie, że te obrazy wyraźnie coś komunikowały.

Merytoryczna strona medalu, czyli przesłanie zawarte w obrazach, również była naznaczona indywidualnością autora, choć wyznam, że stanowiła dla mnie problem nie-co kłopotliwy. Ich aż nadto prywatny hermetyzm stawiał mnie przed pytaniami, które nie dały się zbyć łatwą od-powiedzią. Z jednej strony, pewnego rodzaju stylizacjami i rysunkowym schematem wpisywały się w idiom grote-ski. Z kolei sytuacje i tematy sugerowały jakąś teatralność, bo Kaja zdawał się przypisywać duże znaczenie gestom, wyrazom twarzy i pozom przedstawianych postaci. Do tej malowanej pantomimy artysta hojnie dodawał rekwizyty, mające jak gdyby podnieść sens symboliczny przesłania. Ikonografia zdawała się być aluzyjna wobec nieznanych mi kontekstów; sugestywna, Iecz nie całkiem jasna. I tego nie potrafiłem w skali 1:1 przełożyć na pojęcia i słowa. Podziwiałem więc i kręciłem głową.

Dopiero po upływie czasu uznałem (ale czy trafnie?), że tak właśnie manifestuje się poetyckość tych przed-stawień, którym może zależy na jednoznaczności, ale się z tym kryją. Zresztą, tytuły obrazów zdawały się potwier-

dzać takie rozumienie; że są to nierozwiązywalne w grun-cie rzeczy szarady, rebusy i inne zagadki. Bo jak pogodzić taki – na przykład – tytuł Zagroda dnia z obrazem przed-stawiającym bosonogiego młodzieńca, zasiadającego na podniebnym, choć mrocznym tronie, z którego zwisają pozbawione ciał głowy. Mniejsza tu o inne szczegóły. Napięcie między tytułem a samym obrazem, ale także zawiłość wizualnej metafory, kazały domyślać się pewnej gry semantycznej z ducha dadaistycznego podstępu. Coś podobnego praktykował Marcel Duchamp, ale Kaji (jeśli się mogę domyślać) duch gry jest zasadniczo obcy.

Tytuły jego obrazów, repertuar detali, dbała wyrazi-stość nie dają się tak po prostu włożyć w kostium widzenia sennego ani jakiejś przewrotnej alegorii. Ten wspomnia-ny obraz (z roku 1975), obok innych powstałych w tam-tym czasie, do dziś pozostają dla mnie nie dającym się zinterpretować komunikatem, który jednak przyjmuję za szczery autoportret duchowy artysty. Tak oto zdefiniował mi się malarski świat Jana Kaji, którego kolejne przejawy na przestrzeni czasu stawiały mnie przed rosnącym podzi-wem z równoczesną bezradnością. Czułem, że gdzieś jest klucz do tej zagadki. Ale gdzie?

Mimo niełatwych czasów, myślący pozytywnie i od-dający się różnym trudnym (bo szalonym) pomysłom, dzielnie wiążący koniec z końcem, Jan Kaja przez cały czas był wzorem malarskiej pracowitości. Jak to bywa w ży-ciu, obok rezultatów iskrzących i pomyślnych, były także rozmaite próby, co do technik malarskich oraz sposobów przedstawiania, nie całkiem udane. Ale tak właśnie należy działać i tę szansę artystyczną wykorzystywał w optymal-nym stopniu. Z końcem lat 80. i początkiem 90. jego obra-zy zdominowały tematy duchowe, by nie rzec wprost – re-ligijne. W tym czasie maestria warsztatowa Kaji osiągnęła wysoki stopień sprawności. Nie byłby jednak sobą, gdyby ewangelicznymi ikonotypami posługiwał się w sposób dogmatyczny, ściśle według kościelnych kanonów. Sceny religijne są dla niego pretekstem do ujęć wizyjnych, ro-dem z rejonów prywatnych objawień, więc może i nawet odrobinę nieortodoksyjnych, równie poetyckich jak jego wcześniejsze obrazy. Oto znane mi, (niestety tylko z re-produkcji) Przeistocznie z roku 1991. Na nim, z okaleczonej

Bez słów Henryk Waniek



p l a s t y k a

powierzchni ściany, która już niejedno widziała; spomię-dzy odpadłych płatów farby, pęknięć i bruzd, wyłania się zarys postaci świętej, sądząc po aureolii, również podnisz-czonej, może nawet Syna Bożego, którego najbardziej re-alistycznymi członkami są dwie dłonie wyciągnięte przed siebie; obie niosące coś, co może symbolizować światłość na równi z miękkością.

Nie sposób wątpić w duchową aluzyjność tego obrazu, ale wszystko roztapia się w prowokującej wieloznaczności.

J a n K a j a , P r z e i s t o c z e n i e , p ł ó t n o , a k r y l

Bezcennej, jak mi się wydaje, skoro ten obraz, kiedyś włożony do pamięci, wynurza się z niej raz za razem i podtrzymuje pytanie, na które tak trudno odpowiedzieć językiem słów. Bo – kto wie? – może rację miał swawolny filozof Wittgenstein, mówiąc, że obraz, który można opo-wiedzieć, nie jest żadnym obrazem. I może po to właśnie istnieją obrazy, by się nie zdawać na daremność pięknych słówek, a o obrazach malarskich najzwyczajniej milczeć.

Lipiec 2014



W sierpniu tego roku obchodzimy 430. rocznicę śmierci Jana Kochanowskiego. Nadarza się zatem sposobność, by odnowić znajomość z poetyckimi strofami mistrza Jana z Czarnolasu. Doskonałą okazją do spojrzenia na jego twórczość z nieco innej perspektywy jest najnowsza pro-pozycja zespołu Collegium Vocale, który postanowił uczcić zbliżającą się rocznicę muzyczną prezentacją fraszek po-ety. Idea mariażu poezji i muzyki sięga czasów antycznych i już wówczas była na tyle powszechna, że aż dwie muzy1 udzielały natchnienia poetom-muzykom. To Erato i Euter-pe odpowiedzialne były za harmonijną koegzystencję sło-wa z dźwiękiem. Biorąc więc do ręki płytę Na fraszki Jana z Czarnolasu, ciekaw byłem, czy udzieliły tejże harmonii komuś, kto za literackiego partnera wybrał sobie jedne-go z najwybitniejszych twórców renesansu, współtwór-cę polskiego języka literackiego, poetę ze wszech miar genialnego. Czy wystarczyło mu talentu, by mariaż jego dźwięków ze słowem mistrza nie okazał się mezaliansem? Z ciekawością, ale i z pewną obawą przed rozczarowaniem wcisnąłem w odtwarzaczu play…

Jednak już pierwszy utwór, instrumentalna galiarda (w nagraniu wziął też udział zespół instrumentów daw-nych Canor Anticus) dała przedsmak duchowej uczty, któ-rą dla miłośników muzyki dawnej przygotował Collegium Vocale. Popłynęły szlachetne, wysmakowane dźwięki z epoki, w której muzyka jeszcze odzwierciedlała ład wszechświata. Muzyka pełna uroku, wdzięczna, dostojna, zapowiadająca artystyczne doznania na właściwym, udu-chowionym poziomie. Nic więc dziwnego, że rozochocony tą instrumentalną przystawką z niecierpliwością czekałem na następny utwór – już z poezją Kochanowskiego. Cieka-wość potęgował jeszcze fakt, iż nie mogłem sobie przypo-mnieć, by ktokolwiek z jemu współczesnych podjął próbę umuzycznienia słynnych fraszek.

1 Myślę, że warto przypomnieć pierwotne, właściwe znacze-nie tego słowa. Muzy to opiekunki poezji, sztuki, tańca i nauki. Czczone jako bóstwa zsyłające oczyszczającą moc muzyki, na-tchnienie poetyckie i boską wiedzę. Nieporozumieniem zatem jest określanie tym mianem muzyki. Ci którzy mają czas jedynie na słowa dwusylabowe stworzyli już wprawdzie wporzo, spoko, siema, nara i jest to nawet zabawne. Lecz nie dajmy się zwario-wać – niech muzyka pozostanie muzyką a muza muzą.

Gdy po krótkim instrumentalnym wstępie zabrzmiały pierwsze dźwięki utworu z poezją mistrza na plan pierw-szy wysunął się tekst Kochanowskiego – niefrasobliwo--rubaszna fraszka Do dziewki. W sposób arcyzabawny wykazuje on, powołując się na przykłady wyprowadzone ze świata przyrody, że w sztuce ars amandi wiek nie ma znaczenia. Tekst pełen erotycznych podtekstów, daleki jednak od wulgarności i nie przekraczający nigdy granicy dobrego smaku tak mi się spodobał, że postanowiłem posłuchać utworu raz jeszcze. Im dłużej wgłębiałem się w muzykę, tym bardziej podziwiałem jej autora, facho-wość i biegłość w kompozytorskim rzemiośle. Mimo że utwór utrzymany jest w tonacji molowej, sugerującej być może smutek przemijania, to jednak dziarski, zawadiac-ki rytm pulsujący nieokiełznaną energią doskonale go równoważy, odzwierciedlając witalne przesłanie zawarte w tekście. Założona prostota melodii, harmonii, faktury i rytmu wskazuje, że autorowi było zdecydowanie bliżej do twórców inspirowanych folklorem niż do komponują-cych melancholijne madrygały czy nawiązujące do stylu motetowego wysublimowane chansons. Czyżbyśmy mieli zatem do czynienia z twórcą włoskich frottol lub hiszpań-skich villancicos, a może to ktoś ze szkoły paryskiej? Nie chcąc zgadywać dłużej zerknąłem na okładkę płyty.

Okazało się, że autorem kompozycji, która mnie tak urzekła jest… Michał z Bydgoszczy. Miłośnicy muzyki daw-nej z pewnością znają Wacława z Szamotuł, Adama z Wą-growca czy Wincentego z Kielczy (Kielc). Jednak o Michale z Bydgoszczy źródła do tej pory milczały. Czyżby umknęło mi odkrycie nieznanego renesansowego twórcy i to na dodatek działającego w Bydgoszczy? Podekscytowany sięgnąłem po płytową książeczkę. Jej lektura pozwoliła mi jednak dostrzec wyjątkowość całego przedsięwzięcia. Otóż w Michała z Bydgoszczy wcielił się twórca zespołu Collegium vocale, jego kierownik artystyczny, pomysło-dawca i spiritus movens całego projektu – Michał Zieliński. To on skomponował większość utworów składających się na program płyty, a w pozostałych był autorem opraco-wań i aranżacji. Niezorientowanym może się wydawać, że to nic nadzwyczajnego. Lecz wytrawni melomani wiedzą,

Odrodzony renesans czyli jak powstała muzyka, która nie powstała w czasach, w których powinna była powstać

Karol Szymanowski


że muzyka z minionych epok traktowana jest jak rozdział zamknięty. Podobnie jak w malarstwie nie poważa i nie ceni się dzieł, które nie noszą znamion oryginalności, tak i w muzyce współczesne kompozycje w stylu z minionych epok traktuje się jako pozbawione wartości wtórniki. Ar-tystycznie uzasadnionym wyjątkiem – swoistą enklawą, gdzie „tolerowana” jest tego typu eklektyczna twórczość to tzw. „muzyka filmowa”. Jak to wiec możliwe, że w XXI wieku powstaje renesansowa muzyka i to nie jako tło do historycznego filmu lecz z założenia przeznaczona dla me-lomanów. Czyżby kompozytor nie obawiał się, że zostanie wyklęty i „odsądzony od czci i wiary” za sprzeniewierzenie się ustalonym regułom? Nieco zaskoczony tym faktem ale bynajmniej nie zniechęcony, słuchałem dalej. Zachwyt i uznanie nie mijały. Podziwiałem wspaniałe, stopliwe brzmienie kwartetu wokalnego i precyzyjną grę akom-paniującego zespołu. Komplementowałem trafny wybór fraszek, wysoką jakość nagrania i dopieszczoną w szcze-gółach oprawę graficzną. Podobało mi się wszystko – od koncepcji po detale. Z entuzjazmem pomyślałem o moż-liwości spotkania z „renesansowym” kompozytorem i to bez korzystania z wehikułu czasu. Zapytany o bezpośredni impuls do powstania tego wyjątkowego projektu Michał z Bydgoszczy odpowiada:

Zastanawiający jest fakt, że z XVI wieku zachowało się tak niewiele pieśni w języku polskim do tekstów świeckich, zwłasz-cza o tematyce miłosnej. Kiedy przyjrzymy się ówczesnej kultu-rze muzycznej w naszym kraju poprzez pryzmat królewskiego dworu, można odnieść wrażenie, że mieliśmy do czynienia z dynamicznym rozwojem tej gałęzi sztuki, a w powszechnej świadomości utrwaliło się nawet przekonanie, iż był to „zło-ty wiek w historii muzyki polskiej”. Król Zygmunt II August, wychowywany przez Bonę Sforzę w atmosferze przepojonej duchem humanizmu i uwielbienia dla sztuki, doprowadził do

takiego rozkwitu życia muzycznego na swym dworze, że – jak to mówił Stanisław Orzechowski – muzyka kapeli królewskiej mogła zaćmić nie tylko belgijskich czy francuskich śpiewaków, uchodzących wówczas za najlepszych, ale i samego boga Apol-lina z jego dziewięcioma muzami. Skąd zatem owa zagadkowa obojętność szesnastowiecznych kompozytorów polskich wobec rozkwitającej na gruncie poezji tematyki dotyczącej intymnych relacji damsko-męskich? Skoro jednak pełne dowcipu i po-etyckiego polotu fraszki Jana z Czarnolasu nie zainspirowały współczesnych mu kompozytorów, postanowiłem skorzystać z przypadającej w tym roku 430. rocznicy okazji jego śmierci i pokusić się o choćby częściowe wypełnienie tej repertuarowej luki. Składając hołd praojcowi polskiej poezji umuzyczniłem dziesięć jego fraszek; dla stylistycznego uwiarygodnienia tych prób kompozytorskich zestawiłem je z utworami z epoki, wyko-rzystując popularny wówczas zabieg kontrafaktury. Całość pro-gramu uzupełniłem kilkoma instrumentalnymi tańcami. I w ten oto sposób powstała muzyka, która nie powstała w czasach, w których powinna była powstać.

A czy nie spędza ci snu z powiek obawa, że jako twórca renesansowy możesz zostać „spalony na stosie” przez XXI- -wieczną, muzyczną inkwizycję?

Nie, nie obawiam się krytycznego osądu ze strony pury-stów muzycznych. Wszak powstałe kompozycje, które określił-bym mianem empatycznych pastiszy, zrodziły się z chęci jak najwierniejszego oddania stylu muzyki tworzonej w XVI wieku przez polskich kompozytorów. Jak wspomniałem wcześniej, pieśni w języku polskim do tekstów świeckich jest zastanawia-jąco mało. Skoro zatem taka muzyka nie powstała czy ozna-cza to, że nie ma prawa powstać? W przypadku umuzycznio-nych fraszek brakuje renesansowego odpowiednika – jest to zatem jedynie próba wypełnienia dotkliwej luki w dostępnym repertuarze; to swego rodzaju rekonstrukcja czegoś, co nie powstało, choć powinno było powstać, bądź powstało, lecz nie dotrwało do naszych czasów. Niejednokrotnie po koncer-tach Collegium vocale słyszeliśmy zabarwione krytyką głosy, że zbyt mało miejsca w naszym programie zajmują utwory ro-dzimych kompozytorów. Opinia ta podziałała na mnie szcze-gólnie stymulująco, gdyż wieloletnie zainteresowanie muzyką renesansową dały mi pogląd i wyobrażenie o kształcie jaki powinny przybrać takie pieśni by były stylistycznie wiarygod-ne i zgodne z duchem epoki. I choć nie było moją intencją konkurować z dziełami autentycznych twórców Odrodzenia, to ostatecznie słynna maksyma z Mikołaja Reja gloryfikująca mowę ojczystą przeważyła.

A ja jako usatysfakcjonowany słuchacz-odbiorca mogę podsumować to innym, choć bardziej potocznym powie-dzeniem: „lepiej (że ta muzyka powstała) późno niż wcale”.

m u z y k a


Robienie zdjęć to „odnajdywanie struktury świata – odkrywanie czystego piękna formy (…) ujawnianie,

że w tym całym chaosie kryje się porządek”. H e N R i c a R t i e R - B R e s s o N

Długi pas oplatający horyzontalnie wnętrze galerii, wy-brzuszający się miejscami na kształt sześciennych kubi-ków, gdzie indziej przerywany kwadratowymi ustępami – wyraźnie akcentującymi jego modułową budowę oraz pojedyncze kwadraty i konstruowane z nich bloki tworzą geometryczną, na poły przestrzenną kompozycję, ożywia-ną bogata paletą barw i efemeryczną grą świateł i cieni.

Ten abstrakcyjny obraz to aranżacja ostatniej wystawy w Galerii Wspólnej, na której zaprezentowano Fotogra-

których istnienia nie jesteśmy w ogóle świadomi. Obiek-tyw ZbyZiela wydobywa z miasta – z jego ulic i zapełnia-jących je mieszkańców, z opadających kaskadami bloków i kamienic – jedyny w swoim rodzaju rytm. Rytm, który nie potrzebuje perfekcyjnych, ostrych kadrów – ich brak tylko wzmacnia ekspresję tych zdjęć i wydobywa malarski charakter.

Szczególny wyraz mają zdjęcia ilustrujące rożnego ro-dzaju formy organiczne, zwłaszcza świat przyrody – ten odmienny od miejskiej geometrii, choć tylko pozornie chaotyczny, porządek. ZbyZiel z lubością fotografuje zesta-wienia tych dwóch światów - raz świadczących o ich sym-biozie, a innym razem ukazującym liczne kontrasty. To, co

Justyna Gongała

ZbyZiel – Fotografia bieżąca i inne historie w Galerii Wspólnej

fię bieżącą i inne historie ZbyZiela – bydgoskiego twórcy, zajmującego się fotografią, a także malarstwem, grafiką i wideo.

Wybrane prace artysty, pokazano w ten szczególny sposób, aby dać wyraz konkretnej interpretacji zamysłu artystycznego. ZbyZiel niejednokrotnie podkreśla, że inte-resują go przede wszystkim zagadnienia dotyczące kom-pozycji i różnorodnych rozwiązań formalnych, opartych na elementach prozaicznych. Istotnie, chociaż otaczająca nas rzeczywistość stanowi główny przedmiot reportażowej fo-tografii ZbyZiela, to przy odbiorze jego prac sam temat wy-łania się niemal na końcu – to co jako pierwsze przykuwa uwagę, to niemal abstrakcyjna, czysto plastyczna warstwa wizualna tych prac.

Aparat ZbyZiela rejestruje mnóstwo geometrycznych struktur, form oraz podziałów, niedostrzegalnych na pierwszy rzut oka w złożonym miejskim krajobrazie. Słu-py i ogrodzenia, przewody elektryczne i sznurki wraz ze schnącymi nań ubraniami, budują różnego rodzaju siatki, ograniczające przestrzeń ze wszystkich stron niczym klatki,

interesuje go najbardziej to obrazy ilustrujące zaskakujące zwroty w odwiecznej walce między tym co autentyczne i naturalne a zintelektualizowane i uprzemysłowione przez człowieka. Choćby opuszczone fabryki, dawniej wznoszone i eksplorowane z całą pewnością kosztem przyrody, dziś bezużyteczne odchodzą w zapomnienie, wśród pnących się ze wszech stron drzew, krzewów i zarośli.

Różnice i zależności między geometrią a tym co orga-niczne od dawna zaprzątają umysły artystów filozofów a nawet naukowców. W dziedzinie sztuk plastycznych rozważania te stały się szczególnie domeną abstrakcjoni-stów, starających się opisywać rzeczywistość przy pomocy środków nieprzedstawianych, które według nich były naj-bliższe wyrażeniu jej metafizycznej istoty. I tylko najwięksi mistrzowie malarstwa w pełni świadomi potencjału pla-stycznych środków wyrazu, zdolni byli ów cel osiągnąć.

Fotografia ma w sobie coś magicznego, będąc proce-sem tworzenia obrazu za pomocą światła i środków che-micznych, lecz bez wątpienia, tym co determinuje osta-teczny efekt dzieła jest pełna świadomość i znajomość


p l a s t y k anarzędzia jakim jest aparat a także doskonalona przez lata metodologia pracy począwszy od wyboru kadru, po wy-konanie odbitki.

ZbyZiel podkreśla, że jego wnikanie w naturę foto-grafii i poznawanie jej technologii przebiegało wielo-torowo. Oprócz najistotniejszej dlań nauki u Zbigniewa Lubaczewskiego, równie istotne były doświadczenia wyniesione chociażby z pracy w bydgoskim zakładzie fotograficznym Foton, gdzie mógł poznawać różnorodne technologie fotograficzne i związane z nimi możliwości. Eksplorowanie tajników fotografii jest zresztą niekończą-cym się procesem tak jak nie widać końca postępujących innowacji technologicznych w tej dziedzinie. Nowinki te często wbrew temu co głoszą hasła reklamowe – Ty zrób zdjęcie, my zrobimy resztę – nie zawsze sprzyjają re-alizowaniu zamysłów twórczych. Tradycyjna fotografia analogowa wiążąca się często z osobistym, ręcznym wywoływaniem odbitek pozwala sprawować znacznie większą kontrolę choćby nad pożądanym nasyceniem barw, światła czy kontrastów – efektów które trudno

ZbyZiela interesuje piękno – odnajdywanie plastycz-nych jakości wizualnych w przestrzeniach, które nie zawsze cechuje oczywisty walor estetyczny. Inspirują go wizje roz-kładu i degradacji, miejsca styku między tym co naturalne a przemysłowe, nowoczesne a równocześnie tchnące aurą dawności. Fotografując rodzimą Bydgoszcz, omija reprezen-tacyjne ulice i pocztówkowe zabytki, kierując swą uwagę na „staroosiedlowe” uliczki, często zaniedbane podwórka, bal-kony i dachy wraz z wszystkimi ich mieszkańcami – ludźmi, psami a nawet ptakami. Jak sam podkreśla, aby dostrzec to nieoczywiste piękno, należy przybrać perspektywę turysty. ZbyZiel fotografuje niczym przypadkowy przechodzień, bez przewodnika turystycznego, dla którego jedynym drogo-wskazem jest ciekawość świata i artystyczna wrażliwość.

Piękno w pracach ZbyZiela ma różne oblicza. Fotografie zamglonego kanału – o dużych formatach, z celowo uzy-skaną ziarnistą fakturą, zyskują malarski, impresjonistycz-ny charakter i sentymentalny nastrój. Zupełnie inna jest Fotografia bieżąca – cykl zdjęć, publikowanych pierwotnie na facebookowym profilu, zamkniętych w kwadratowym

uzyskać w technice cyfrowej bez użycia programów do obróbki zdjęć. Fotografia cyfrowa pozwala na wykona-nie nieskończonej ilości zdjęć, stawiając fotografa przed koniecznością niełatwego wyboru i czasem tylko intuicja, poparta głębokim doświadczeniem staje się jedyną dro-gą wyjścia z całego tego nadmiaru.

W fotografii ZbyZiela podstawą procesu twórczego jest wybór kadru – plastyczna kompozycja, która rysuje się w umyśle artysty, niby wstępny szkic, będący funda-mentem gotowych płócien malarskich. Aparat, nie jest dlań prostym przedłużeniem oka. Jak sam podkreśla, należy dobrze poznać narzędzie by umieć z nim nie tylko współpracować, a czasem też dyskutować. Jako fotograf w pełni świadomie realizuje zamierzony efekt artystyczny, jednakże cały ten złożony proces twórczy nie miałby sensu bez wrażliwości wobec otaczającej nas rzeczywistości. Cen-tralny moment pracy fotografa to ułamek sekundy, w którym jego doświadczenie ściera się ze strumieniem rzeczywistości. Fo-tograf latami pracuje, aby nauczyć się wykonać zdjęcie właśnie w tej chwili, w której powinien.

formacie, spełniającym ówczesne wymogi administrato-rów portalu. Zdjęcia te eksponowane jedno przy drugim, w formie podłużnego pasa, rodzą skojarzenie z wyświe-tlaną poklatkowo prozaiczną historią z życia miasta. Z tym, że każda z fotografii zachowuje swój indywidualny, arty-styczny wyraz i treść.

Kwadratowy kadr zdjęć ma jeszcze jedną szczególną właściwość – kwadrat jest jednym z odwiecznych symboli człowieka. I tak jak Leonardo da Vinci wpisał Człowieka witruwiańskiego w koło i kwadrat, a formę tę, w tym samym kontekście eksplorowali malarze abstrakcjoniści, tak ów humanistyczny wymiar zdaje się cechować prace ZbyZiela. Człowiek jest obecny na niemal każdej fotografii artysty – choć nie zawsze w bezpośredni sposób. Twórca uwiecznia prozaiczne, ludzkie historie, żadnej z nich nie przedstawiając wprost, by pozostawić pole dla osobistych odczuć, wyobrażeń i refleksji.

Poeta powinien pozostawić ślady swojego przejścia, a nie dowody. Jedynie ślady skłaniają do marzeń.

R e N e c H a R


m u z y k a

Słucham tej płyty już chyba po raz setny. I nasłuchać się nie mogę. Naprawdę. Jest tak świeża, tak inna od wszyst-kich, które ostatnio grają mi w głowie, a przecież łącząca je wszystkie, łącząca w sobie wszystko to, co w muzyce kocham najbardziej. I co z tego, że przy jej opisywaniu tak często pojawia się przedrostek „post”? Post punk, post hardcore, post rock, post trans, post psychodelia… Aż korci, żeby dodać post office. To wszystko nie ważne. Dha-ravi jest świeża, choć brudna; głośna, choć nie brakuje na niej momentów bardzo spokojnych; tak dobrze brzmiąca, choć polska i po polsku…

Mowa o debiutanckim krążku warszawsko-bydgo-skiego kwintetu So Slow. Celowo stolicę dałem z przodu tego słowno-miejskiego duetu, bo to właśnie z Warsza-wy pochodzi większość muzyków w zespole. Bydgoszcz reprezentuje chyba tylko Twix (Łukasz Jędrzejczak), ale to nie szkodzi, wszak muzyka nie zna granic. Z pewnością tych granic nie znają muzycy, którzy na trzy lutowe dni zamknęli się w Laboratorium Centrum Sztuki Współcze-snej Zamek Ujazdowski w Warszawie i nagrali ten szalo-ny album. Choć może „szalony” nie jest tu najlepszym zwrotem, bowiem materiał, który wszedł na Dharavi jest niezwykle spójny, a co za tym idzie – przemyślany. Więc jednak nie szaleństwo, a jedynie czysta, nieocenzurowa-na energia, która pozwoliła Danielowi, Adamowi, dwóm Łukaszom i Arkowi zerwać z konwenansami, wymieszać kilka, pozornie niepasujących do siebie gatunków, dopra-wić je szczyptą jazzowych dźwięków (ten saksofon Rafała Wawszkiewicza!) i podać w niezwykle przystępnej formie okraszonej językiem ojczystym. Oczywiście kawałki takie, jak Prosto w noc czy Starzy są już królowie świata nie trafią raczej na listy przebojów popularnych stacji radiowych, których nazwy zaczynają się za E, Z, czy R. Ale też chyba nie o to chodziło. Ta muzyka jest alternatywna. Ja wiem, że to słowo na przestrzeni kilku ostatnich lat tak bardzo się zdewaluowało, że dziś recenzenci wrzucają wszystko, czego nie rozumieją do wora z napisem ALTERNATYWA. Gdyby jednak zastanowić się nad znaczeniem tego słowa łatwo dojdziemy do wniosku, że taka jest właśnie muzy-

Nie tak wolnoka So Slow. Z pewnością jest w kontrze do wakacyjnych hitów, co nie przeszkadza jej „wpadać w ucho”. Nie mó-wię, że jest łatwa, bo nie jest (czasami nawet bardzo), ale nie męczy, nie sprawia, że po pierwszym przesłuchaniu ciskasz krążek w odległy kąt szafy, by wrócić do niego po kilku tygodniach, kiedy ustaną dreszcze i przestaniesz nerwowo zgrzytać zębami, rwąc z głowy ostatnie włosy, a pies w końcu zdecyduje się wyjść spod kanapy. Nic z tych rzeczy, tę płytę śmiało można zapętlić i słuchać jej w kółko. Zrobiłem tak kilkakrotnie i było naprawdę OK. Co więcej, mimo spójności materiału, ta muzyka świetnie się sprawdza rozbita na poszczególne numery, co również przetrenowałem w audycji, ku radości słuchaczy. Czyli co, czyli jednak radiowa? Oczywiście! Choć nie wszędzie i nie zawsze – jak to w życiu.

Przyznam, że ciężko przychodzi mi opisywanie tych dźwięków słowami. W gładkiej recenzji nie da się bowiem oddać brudu, który przedziera się przez membrany gło-śników. Brudu, który jest wszechobecny, ale potrzebny, a nie jakby dołożony na siłę, bo tak jest modnie. To nie jest grzeczna płyta.

Kuba Ignasiak

Gdybyście chcieli się przekonać, jak bardzo jest ona niegrzeczna i jak świetnie brzmi na żywo, będzie-cie mieli ku temu okazję – już 13 września, o godz. 20.00 w sali koncertowej MCK. So Slow zagrają dla Was zupełnie za darmo, co cieszy tym bardziej, że bez problemu będziecie mogli od nich kupić prze-pięknie wydane Dharavi, za bardzo rozsądną cenę. Moim zdaniem zdecydowanie warto, ale o tym przekonacie się już na własnej skórze.


siwiecsiwiec

z u g z w a n g ( 1 9 )

Urlop z widokiem na podwórze

Przyznaję, że mam do siebie pretensje. Czytam coraz mniej. Wiedzę o świecie czerpię z tabloidów i z telewizji śniadaniowej. Czytanie męczy mnie, co innego obrazki. Gdzieś w kraju ogłosili konkurs na wydanie książki. Orga-nizator podał, że przyjmuje propozycje wydawnicze wraz z ilustracjami w proporcjach: 90% tekstu i 10% ilustracji. Żałowałem, że nie jest odwrotnie. Wyszedłby z tego pra-wie komiks. Takie rzeczy są jeszcze całkiem strawne.

I oto prawdziwie przeraziłem się, gdy zobaczyłem zbiór opowiadań Oczy pełne strachu Jarka Jakubowskiego, bo to ponad 400 stron. A później jeszcze ujrzałem dwa zbiory opowiadań Appendix Solariana i Maszyna Wiktora Żwikie-wicza. Łącznie wyszło mi ponad 1000 stron. Rozumiecie, że lipiec był dla mnie bardzo trudny.

Jak powiada mój znajomy: urlopowałem się głównie w mieście. Siedziałem na balkonie obłożony książkami i nagle pod blok zajechała wielka koparka. Myślałem, że to jakaś pomyłka, ale nie, gdzież tam. Rozpoczęło się rycie. Wymiana rur ciepłowniczych. W przeciągu kilku godzin pod blokiem uzbierały się prawdziwe hałdy ziemi.

Co do rur, to w tym samym czasie znajomy powiedział mi, że jedzie do Niemiec pracować na…, no właśnie, wy-mienił to słowo. Długo zastanawiałem się, co on w Niem-czech robi na „rurze”, może to jakieś tańce, takie niemiec-kie Cocomo. Upał chyba odebrał mi rozum. I ta koparka. Panowie z obsługi ciężkiego sprzętu jak rzucą mięsem…, a i wypić też potrafią. Takie prawdziwe chłopy. Te rury nie dawały mi spokoju. Może ktoś z was jeździ do Niemiec na…, no właśnie, jestem geniuszem: jeździ do Niemiec na… róże. Kolega zbiera je w szklarni albo co najmniej przycina.

Jakubowski, twórca zamieszkały w Koronowie, fa-bułę opowiadań często osadza na polskiej prowincji. Jak przejeżdżałem ostatnio przez miasteczko, to miałem wrażenie, że patrząc na miejscowy dworzec, blokowisko opodal wylotówki na Pieczyska czy rynek, od razu widzę poszczególne sceny z jego książki. Oczywiście, to może być autosugestia. Faktem jest, że klimat sennego miasteczka, w którym wszystko zdarzyć się może, ma swoją siłę trochę

jak w niektórych produkcjach Davida Lyncha. Nie zdradzę chyba zanadto treści stwierdzeniem, że trup ściele się w niej gęsto, a czyta się ją właściwe jednym tchem. Jeśli mnie staremu leniuchowi udało się dobrnąć do końca, to tak po prostu musi być.

A w lipcu pod Koronowem na pamiątkę słynnej bitwy polsko-krzyżackiej odbył się XII Jarmark Cysterski. Pierw-szego dnia jarmarku pogoda co prawda sprawiła niemi-łego psikusa, ale chociaż organizatorzy stanęli na wyso-kości zadania. Rycerze chyba z podobnej gliny są ulepieni co chłopaki od koparki, bo słyszałem jak pod namiotem jeden mówił do drugiego: „Kiedy chlapniemy tego pół-toraka? Po bitwie czy przed?”. Komentujący zawody wa-lił dowcipami jak z rękawa. Twierdził choćby, że dosyć podejrzane są zwycięstwa miejscowych rycerzy. Uważał również, że to może się źle skończyć, gdyż na jarmarku na pewno są agenci wszędobylskiego CBA.

Wróćmy jeszcze raz do blokowiska. Siedzę na balko-nie. Koparka pracuje. Opodal dźwięk przejeżdżającego pociągu. I jeszcze inny częsty sygnał: karetki w lipcu jeździły jak zwariowane. Chłopaki od ciężkiego sprzętu i zwykli kopacze co rusz urządzają sobie przerwę na pa-pierosa. Pięknie dźwięczą butelki w plastikowych siat-kach. Gdy kiedyś przypuśćmy za sto lat archeologowie będą rozkopywali teren, to oprócz rur ujrzą jeszcze małe i większe buteleczki po Balsamie Kresowym, Gorzkiej Żołądkowej i wiśniówce. W takiej ekipie jest jeden głów-ny nazwijmy to: „zaopatrzeniowiec”. Zbiera od kumpli zamówienia i biega tylko z siateczką. Inny pracuje w ko-parce. Trzech pali spokojnie papierosy. Upał straszny, co tu robić? Rozmowa też się nie klei. Głupio tak podsłu-chiwać, ale jeden z nich taki najbardziej opalony poleca kompanom Klub Nauczyciela. W sukurs idzie mu drugi kolega, co właśnie wrzucił do wykopu małą, pustą bu-teleczkę. On również poleca ten przybytek twierdząc, że tam nawet latem przychodzi dużo kobiet. To najważniej-sze dla kompana, który właśnie opuścił koparkę. Co ja-kiś czas panowie puszczają mi niemiłe spojrzenia. Może zazdroszczą mi urlopu? A może zazdroszczą mi balkonu z widokiem na podwórze?

Bartłomiej Siwiec


Gdy przeglądam twoje prace, uwagę zwraca mno-gość nawiązań do aktualnych wydarzeń. Stanowią one komentarz czy są jedynie obserwacją zastanej rzeczywistości?

Zauważ proszę, że większość spośród wystawionych w internetowej galerii prac to tzw. kolaże przedstawienio-we, a więc prace, które stworzone zostały z elementów wyciętych z gazet i przedstawiają scenki, które odbiorcy z łatwością mogą interpretować, odnajdując w nich na-wiązania do aktualnych wydarzeń, jednak jest to głównie zabawa zabarwiona kpiną lub nieco absurdalnym hu-morem. Przyznam jednak, że największym wyzwaniem wciąż pozostają dla mnie kolaże abstrakcyjne, tworzone ze starego, gazetowego papieru, zniszczonych książek, starych fotografii, a także przedmiotów, które znajduję na ulicach lub pchlich targach. To powolne budowanie kom-pozycji, zestawianie ze sobą strzępów, rozmaitych faktur i kart pokrytych odręcznym pismem lub czcionką daje możliwość obcowania z czymś magicznym, niedającym się przewidzieć, czymś wciąż nieodgadnionym. Odnoszę wtedy wrażenie, że wydobywam jeszcze na moment pięk-no z przedmiotów, które ktoś uznał już za zbyteczne, mało wartościowe śmieci.Pojawia się dużo wątków politycznych. Śledzisz wy-darzenia na bieżąco w poszukiwaniu inspiracji, czy wykorzystujesz wybiórcze informacje, takie, które do ciebie trafiają?

Staram się przed polityką uciec na wszelkie sposoby, ale tak do końca nie potrafię. Widzę w niej przede wszyst-kim zagrożenie swobód jednostki, wyzysk oraz obecną w niej skalę kłamstwa, swego rodzaju spektaklu, fasado-wości i manipulacji, jakiej politycy, a wraz z nimi media się dopuszczają. Nie potrafię jednak pozostać obojętnym wobec tego, co ma miejsce, więc zdarzają się także takie kolaże, które do aktualnych wydarzeń politycznych bezpo-średnio nawiązują. Nie opowiadam się jednak po stronie żadnej opcji politycznej, ponieważ w moim przekonaniu przynależność do establishmentu jest niczym zakaźna choroba, która w końcu pokona nawet najbardziej odpor-ne i szlachetne osoby. Nie ufam więc politykom i mam nadzieję, że pozostanę temu wierny. Dlatego czasami przemycam w pracach hasła, by nie iść na wybory. Wma-

wia się nam bowiem, że jest to każdego z nas patriotyczny obowiązek, a tymczasem traktuje niczym bezmyślny tłum, który można zwieść pięknymi słowami. Ten krytyczny stosunek wobec wszystkiego, co systemowe, narzucone i coraz bardziej wyalienowane jest zapewne schedą po dadaistach i surrealistach, którzy pragnęli rewolucji, ma-jącej uwolnić twórczy potencjał w człowieku i uczynić go bardziej swobodnym. Czy czujesz się zatem kronikarzem swoich czasów?

Zdecydowanie nie. To przesadne określenie. Unikam wielkich słów opisujących to, co robię i na dobrą sprawę nie uważam siebie za artystę. Jestem człowiekiem, który klei kolaże. To od ponad 11 lat najlepszy dla mnie sposób ekspresji i bez tej pasji nie wyobrażam sobie życia. Byłoby ubogie, puste.Sztuka to raczej subiektywny przekaz autora. Czy w związku z tematyką, jaką poruszasz w swoich ko-lażach aspirujesz do bycia obiektywnym?

Nie. Jak wygląda u ciebie proces twórczy – jest to dzia-łanie spontaniczne czy raczej przemyślane i długo-falowe?

Nie jestem malarzem, który przy użyciu pędzli i farb przenosi swoje pomysły i wizje na płótno. W moim przy-padku pierwotne jest tworzywo. Materiały, jakimi dys-ponuję, w dużym stopniu decydują o efekcie finalnym. Natomiast sam akt twórczy jest dla mnie zabawą oraz wy-zwaniem obfitującym czasami w ekstatyczne uniesienia i zaskakujące momenty, ponieważ nigdy nie wiem, w któ-rym kierunku pójdę. Pracuję, wykorzystując w dużej mie-rze przypadkowe zestawienia i jestem posłuszny temu, co podpowiada przypadek oraz intuicja, dzięki czemu często zatracam się w tej twórczej swawoli. To przypomina nieco sposób, w jaki podchodzą do zabawy dzieci, które działają spontanicznie, wcielając się bez potrzeby analizowania i pytania o sens tego, co robią, często zapominając o ota-czającym je świecie. Pełniejsze zrozumienie twojej twórczości wymaga od odbiorcy znajomości pewnych faktów, odnaleźć można nawiązania do innych dzieł sztuki. Zasta-nawiasz się nad tym, jak inni ją odbierają, na ile ich skojarzenia są trafne? Zabiegasz o informację

Sztuka czy antysztukaPatrycja Jankowska rozmawia z twórcą kolaży i miłośnikiem sztuki dadaistycznej o pseudonimie Ambasadada

p l a s t y k a


zwrotną, a może nie ma to dla ciebie większego znaczenia?

Interpretacje kolaży bywają zabawne, zaskakujące. Nie wymagam od odbiorców, by dokonywali dogłębnej analizy. W odbiorze twórczości cenię sobie pierwszą, spontaniczną reakcję, ponieważ ona wydaje się prawdzi-wa. Zdarza się, że prace, które są dla mnie ważne często przechodzą bez echa, zaś te nieszczególnie cenne spotyka-ją się z pozytywnym przyjęciem. Nie ukrywam jednak, że wszelkie reakcje ze strony odbiorców motywują mnie do dalszego działania, choć najważniejsze jest dla mnie samo tworzenie. Byłbym zgubiony, gdybym zaczął tworzyć dla reakcji innych, dla poklasku. Patrząc z perspektywy czasu na swoją twórczość, czy możesz powiedzieć, że postęp determinuje środki, za pomocą których tworzysz?

W niewielkim stopniu. Pozostaję wierny środkom tra-dycyjnym, wykorzystując głównie stare gazety, papier naznaczony upływem czasu oraz klej i nożyczki. Byłem namawiany, by wykorzystywać programy graficzne, Pho-toshopa lub kserowane elementy, jednak nie chcę rezy-gnować z przeglądania mnóstwa czasopism w poszukiwa-niu ciekawych elementów i kontaktu ze starym papierem, który wciąż pozostaje dla mnie tworzywem nieodgadnio-nym, kapryśnym, pięknym, a jednocześnie kruchym. Naj-większe zmiany dotyczą raczej przestrzeni swobodnego wyrazu. Zaczynałem kleić na małych formatach, jednak z upływem czasu zacząłem tworzyć na coraz większych powierzchniach, by ostatecznie przenieść się na ściany

mojego pokoju. Od kilku miesięcy wykorzystuję pod-obrazia malarskie i przyznam, że klejąc na płaszczyźnie 80×80 cm czuję się najlepiej, ale i to może ulec zmianie. W twoich pracach można dostrzec powtarzające się motywy, np. gady. Mają one jakieś szczególne znaczenie dla Ciebie? Masz jakąś ulubioną postać spośród tych, które umieszczasz w kolażach?

Nie ma to dla mnie większego znaczenia, a powtarza-jące się motywy wynikają raczej z dostępności środków. Czasami jednak marzę o tym, by niektóre prace ożywić niczym animacje Terry’ego Gilliama. Bywają takie chwile, kiedy zaczynam sobie wyobrażać kolaże, które dzięki sile imaginacji stają się żywe, przypominające montypytho-nowskie scenki. Co stanowi dla ciebie inspirację?

Niewątpliwie moim źródłem inspiracji od samego po-czątku jest twórczość niemieckiego dadaisty Kurta Schwit-tersa oraz jego Merz, a także dokonania dadaistów i sur-realistów. Miałem z resztą okazję obejrzeć kolaże i rzeźby Schwittersa w londyńskim Tate Britain, ale przyznam, że spośród wystawionych tam prac, zaledwie kilka uznałem za wybitne, zaś niektórych – gdyby były mojego autor-stwa – wstydziłbym się wystawić. Wciąż znajduję inspira-cję nie tylko w pracach innych artystów wykorzystujących technikę kolażu, ale także w malarstwie, grafice i fotogra-fii, w otaczającej mnie rzeczywistości. Poszukiwanie inspi-racji to bardzo ważny etap twórczego rozwoju i posługując się słowami Ciorana, nazwałbym ten proces ćwiczeniami z zachwytu. W pewnym momencie rodzi się w człowieku taki rodzaj postrzegania świata pozwalający dostrzec piękno w szczegółach, obserwowanych sytuacjach, które dla wielu wciąż pozostają niezauważalne, nawet odraża-jące. Moja wrażliwość na piękno jest turpistyczna, zatem inspiracji dostarcza mi raczej widok starej, pokrytej zacie-kami ściany, poprzecinanej zmarszczkami twarzy, zniszczo-nej książki niż estetyka plastiku i nowości bijąca z coraz większej ilości katalogów, folderów i billboardów. Czy popkultura się opłaca?

To pytanie nie jest z mojego świata. Robię wszystko, by nie uczynić z pasji profesji, bowiem klejenie kolaży dla pieniędzy, przyjmowanie zleceń mogłoby pozbawić mnie frajdy, a w konsekwencji zabić ten element przygody i za-bawy, który jest dla mnie tak niezwykle istotny. Pracuję, zarabiam i mam środki na skromne utrzymanie. Nato-miast pasję traktuję jako najważniejszy obszar mojego życia i jej rozwijaniu podporządkowuje wszystko.

Informacja o warsztatach kolażu na stronie 51

p l a s t y k a


Sztuka od wieków jest nieodłączną sferą ludzkiej codzien-ności. Dla jednych jest doskonałym środkiem umożliwia-jącym zobrazowanie piękna świata zewnętrznego, dla innych zaś środkiem pozwalającym na osiągnięcie rów-nowagi i spokoju wewnętrznego – swoistej autoterapii.

W Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy do połowy lip-ca można było podziwiać prace właśnie tych osób, które na przekór własnemu cierpieniu oraz odrzuceniu powo-dowanym zaburzeniami psychicznymi dążą do wolności, pewności i samoakceptacji.

Ich twórczość określona w XIX wieku przez Jana Dubuf-feta, francuskiego artystę i handlarza win, mianem l’art brut, oznacza sztukę surową, pierwotną, nieokrzesaną oraz nieprofesjonalną, nie poddającą się współczesnym trendom i chęcią popłatności. Czynnikiem prowokującym jej powstanie jest natomiast pragnienie wyzbycia się ne-gatywnych odczuć i emocji, a także chęć pozostawienia świadectwa własnego istnienia. Proces tworzenia nie opiera się z kolei na tradycyjnej intelektualizacji opartej na drodze doświadczenia lecz na prostocie i niezwykłości ujęcia otaczającej rzeczywistości.

Obfity zbiór prac prezentowanych w bydgoskiej Ga-lerii pochodzi z prywatnej kolekcji Państwa Alicji i Alek-sandra Araszkiewiczów, właścicieli Centrum Kultury, Higieny i Zdrowia Psychicznego oraz archiwum Warsz-tatów Terapii Zajęciowej „mega-ART”, prowadzonych przez artystę-malarza Stanisława Stasiulewicza. Na

ekspozycji znalazły się dzieła środowiska bydgoskiego Art Brut cechujące się odmienną techniką wykonania, różnorodną tematyką i stylistyką. Pośród podejmowa-nych motywów odnaleźć można było portrety, martwe natury, pejzaże, sceny z życia codziennego oraz wido-ki miast i poszczególnych budowli. Obok kompozycji figuralnych pojawiły sie również prace zbliżające się w swej formie do abstrakcji.

W gronie twórców dzieł malarskich znaleźli sie m.in: Ireneusz Bednarczyk, Jarosław Borowski, Piotr Matuszek, Małgorzata Lehmann, Piotr Marek, Mikołaj Blachowski oraz Jacek Szwagrzyk, autor Żółtego mostu wzorowanego na słynnym dziele van Gogha.

W dziedzinie tkaniny podziwiać można było z kolei go-beliny Sławy Radtke, Marka Urbańskiego oraz Tomasza Wróbla. Oglądający dostrzec mogli również niezwykle barwne płaskorzeźby Adama Pyciora przywodzące na myśl malowane obrazy.

W wielu kompozycjach występuje wyraźna, żywa kolo-rystyka, prostota ujęcia, deformacja postaci, ekspresja, jak również skłonność do geometryzacji czy ornamentacji. Wartości te zastosowane intuicyjnie przypominają niekie-dy naczelne cechy sztuki kubizmu bądź ekspresjonizmu. Jednakże wszystkie zaprezentowane na wystawie dzieła twórców z kręgu Art Brut mimo ogromnej różnorodności, łączy jedno – pragnienie „ukojenia duszy”, które staje się najważniejszym celem tworzenia.

Wystawa Bydgoskie Art Brut, fot. Wojciech Woźniak, Archiwum Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy

Ekspresja, kolor, intuicja i spokój ducha – bydgoski Art Brut Piotr Wąsowski


prUssprUssMało odpowiedzialny organ Zdzisława Prussa (124)

bydgoski insynuator kulturalny

Trochę zamętu wśród monumentówZrekonstruowany „Potop” z miejsca wysunął się na

pozycję lidera wśród najczęściej fotografowanych bydgo-skich rzeźb i pomników. Nic więc dziwnego, że wrażliwa „Łuczniczka” popadła w depresję, a „Przechodzący przez Rzekę” w przypływie desperacji zamierzał rzu-cić się w brdziane odmęty. Tylko Rejewski na swojej ławeczce zachowuje kamienny spokój, bo z jego obliczeń (które ciągle prowadzi) wynika, że to powodzenie „Poto-pu” będzie krótkotrwałe i enigmatyczne.

Czyżby proroctwoNa uroczystym spotkaniu z okazji 35-lecia Galerii

Autorskiej Kaji i Solińskiego zaproszeni artyści wygłaszali okolicznościowe oracje na cześć jubilatów. Mi-strzowską lapidarnością popisał się Jerzy Riegel, a wy-bujałą elokwencją – Ryszard Wietecki, który w swo-ich wywodach o piwnicy przy Chocimskiej doszedł aż do… pałacu w Lubostroniu. Niektórzy potraktowali to jako proroczą wizję kolejnej przeprowadzki bydgoskich Galerników.

rzeka nadzieiPrezydent Bydgoszczy pozazdrościł burmi-

strzowi Nieszawy jego „Koncertów na wodzie” i postanowił przemianować Brdę na „Rzekę muzyki”. Inicjatywa ta, chociaż wyłącznie… letnia, spotkała się z gorącym przyjęciem bydgoszczan. Oby tylko to granie na wodzie nie podzieliło losu niegdysiejszego „Teatru na barce”, który szybko utknął na mieliźnie. Nadzieja w tym, że w „Rzece muzyki” mają być prezentowane różnorakie muzyczne nurty i artystyczne prądy – a więc siły napędo-wej starczyć powinno na następne lata. Oby!

akcja za akcjąTak jak artysta plastyk Bogdan Chmielewski koja-

rzyć się zawsze będzie z Akcją Lucim, tak jego małżonka Gizela jest na najlepszej drodze by zostać matką chrzest-

ną Akcji Wschód. Wydała już bowiem drugą obszerną książkę opisującą dzieje polskich rodów na kresowych rubieżach. Mówi się, że ambitna i pracowita autorka w swoich poznawczych zapędach planuje wypad na da-leką Ukrainę. Grono jej przyjaciół zainaugurowało już akcję… wybijania jej tego z głowy.

Skazany na sukcesMimo iż towary z gatunku „made in China” nie bu-

dzą na ogół pozytywnych skojarzeń – to „chińskie” wiersze Dariusza T. Lebiody zawarte w tomiku „Sprzedawca skowronków” odbiegają od tej reguły, bo są po prostu solidnie wykonane. Nie bez znaczenia jest i to, że gdyby spełniła się złowróżbna przepowiednia i żółta rasa zalała-by świat – to bydgoski piewca Państwa Środka będzie miał dobre papiery, utrzyma się na fali – a jego koledzy po piórze znowu będą mu zazdrościć.

Lusterko wsteczne /-25/Ćwierć wieku temu (wrzesień 1989)

– W bogatym programie XXVII Bydgoskiego Fe-stiwalu Muzyki Polskiej znalazły się dwa koncerty kompozytorskie: Augustyna Blocha i Franciszka Woźniaka.

– Państwowa Opera w Bydgoszczy zainauguro-wała nowy sezon spektaklami „Rigoletta” Verdiego. W tytułowej partii oklaskiwano m.in. Edwarda Stasiń-skiego i Piotra Stępowskiego.

– Aktor Teatru Polskiego Józef Fryźlewicz w roz-mowie z Zofią Pietrzak ubolewał nad tym, że większość młodych aktorów nie ma pojęcia o dobrej dykcji.

– W małym pokoiku przy ul. Pomorskiej 4 rozpoczęła działalność prowadzona przez Macieja Dyakowskie-go Agencja Artystyczna „Puls”.


W latach 1882-1884 powstała w Bydgoszczy nowa naów-czas śluza, posiadająca unikatowe w skali całego świata kształty – trapezu. Nowa śluza została ulokowana ok. 50 metrów na północ od północnej głowy starej, w szerokim w tym miejscu zakolu Brdy. Nowy obiekt budowano nie na lądzie, lecz w ówczesnym korycie Brdy. Aby zachować dotychczasową szerokość rzeki, rozkopano teren na jej prawym brzegu, w ten sposób ścinając część cypla na ob-szarze ówczesnej fabryki Bucholtza (dzisiejszy teren WSG).

hydrowęzła, by udać się dalej w kierunki starego kanału (w kierunku dzisiejszego Ronda Grunwaldzkiego).

Trzy dekady utrapieniaFunkcjonowanie „dziwnej” śluzy wiązało się z olbrzymi-

mi utrudnieniami żeglugi, tym bardziej, że w tamtych cza-sach pływały tu statki z własnym napędem, ale również barki holowane za pomocą ludzi lub koni, jak również tra-twy, których zdolność manewrowania była bardzo mocno ograniczona w tak wartkim przecież nurcie. Dlatego często dochodziło w tym miejscu do niebezpiecznych wypadków, co wywoływało krytykę i skargi protesty właścicieli barek, kupców oraz przewozowych. Pomimo ograniczeń, jak rów-nież permanentnego zapiaszczana konstrukcji, unikatowa śluza „workowa” funkcjonowała przez ponad 30 lat.

Tomasz Izajasz Muzeum Kanału Bydgoskiego

Śluza inna niż wszystkie…

Wrzesień – czas Urodzin Kanału Bydgoskiego

11-12 września 9.00-16.00Ogólnopolska Konferencja naukowa „Kanał Byd-goski w systemie polskich dróg wodnych” – Muzeum Kanału Bydgoskiego/Miejskie Centrum Kultury

12 września 17.00Wystawa Jubileuszowa „Kanał Bydgoski. 240 lat historii” – Muzeum Kanału Bydgoskiego/Muzeum Wodociągów

13 wrześniaWystawa „Kanał Bydgoski oczami artystów bydgoskich” – Galeria Sztuki Nowoczesnej. (Mu-zeum Okręgowe w Bydgoszczy, patrz str. 35)

13 września – 14 września„z wizytą u Petersona” – impreza plenerowa IV/V śluza na starym Kanale Bydgoskim (Miejskie Cen-trum Kultury w Bydgoszczy, patrz str. 59)

13 wrześniaJesienny Spływ Kanałem Bydgoskim nakło – Bydgoszcz (nie ma jeszcze godziny rozpoczęcia)„Kanał Bydgoski w polskim systemie dróg wod-nych” – ogólnopolska konferencja naukowa – nt. historii dróg żeglownych na terytorium Polski. Konferencja dwudniowa zakończona publikacją referatów wygłoszonych w czasie jej trwania. My-ślą przewodnią konferencji jest ukazanie roli Ka-nału Bydgoskiego i innych szlaków śródlądowych w dziejach Bydgoszczy, dzisiejszego wojewódz-twa kujawsko-pomorskiego jak i całej Polski

Tomasz Izajasz

Jak to działało? Nowa śluza była konstrukcją innowacyjną, interesu-

jącym przykładem rozwoju XIX-wiecznej myśli technicz-nej. Osobliwy był sam kształt komory śluzy w kształcie trapezu, ale również rozwiązanie konstrukcyjne. Górne i dolne wrota usytuowano w jednej głowie, która została umiejscowiona na połudnowej ścianie ciekawego obiektu hydrotechnicznego. Ciekawy był również sposób funkcjo-nowania śluzy trapezowej inaczej nazywanej workową.

Jednym z negatywów owej konstrukcji był odmienny sposób jej pracy, należało do komory śluzy wpłynąć ty-łem a co za tym idzie należało wcześniej odwrócić barkę. Najbliższym miejscem na Brdzie, dość szerokim na taki manewr, było miejsce na Brdzie poniżej mostu Bernar-dyńskiego, do dziś nazywane „obracanką”. Od „obracanki” barka była ciągnięta tyłem, po czym wpływała do komory śluzy przez otwarte wrota dolnego stanowiska (tj. wrota wschodnie). W tym czasie wrota górnego stanowiska (tj. wrota zachodnie) musiały być zamknięte. Kiedy statek wpływał do komory śluzy, pracownik obsługujący urządze-nie zamykał wrota dolne i odpowiednio sterując zasuwami w kanałach głowy napełniał komorę wodą. Po napełnie-niu komory do poziomu wody w Brdzie górnej (około 3,23 m), otwierano wrota górne, jednostka pływająca nato-miast mogła już przodem wypłynąć na górne stanowisko

r o k k a n a ł u


Czwartek, 11.09.2014 r. 9.00-9.20 Inauguracja konferencji 9.20-9.40 Dr hab. prof. nadzw. UKW Aleksander

Jankowski – „Kanał Bydgoski w propa-gandzie rodu Skórzewskich”

9.40-10.00 Dr hab. prof. nadzw. WSG Marek Chamot – „Kulturowa rola Kanału Bydgoskiego”

10.00-10.20 Dr hab prof. nadzw. UKSW Jakub Lewic-ki – „Kanał Bydgoski – szanse i możliwości ochrony zabytków w skali krajowej i międzynarodowej”

10.20-10.40 Dyskusja 10.40-11.00 Przerwa kawowa 11.00-11.20 Dr hab. prof. nadzw. UKW Zbigniew Zy-

glewski – „Koncepcje Bydgoskiego Węzła Wodnego w latach 1945-1949”

11.20-11.40 Dr Marek Romaniuk – „Kartki z dziejów Kanału Bydgoskiego”

11.40-12.00 Mgr Tomasz Izajasz – „Cud techniki XVIII wieku”

12.00-12.20 Dyskusja 12.20-13.20 Przerwa obiadowa 13.20-13.40 Dr Justyna Żychlińska – „Rola i znaczenie

Kanału Bydgoskiego z perspektywy archeologicznej”

13.40-14.00 Mgr Robert Grochowski – „Badania archeologiczno-architektoniczne rejonu śluzy „miejskiej” („workowej”) w Byd-goszczy”

14.00-14.20 Dyskusja 14.20-14.40 Mgr Honorata Gołuńska – „Kanał Bydgo-

ski i Brda jako przedmiot zainteresowania artystów. Malarstwo, rysunek i grafika ze zbirów Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy”

14.40-15.00 Dr Barbara Waldon-Rudzionek – „Cha-rakterystyka roślinnej towarzyszącej Kanałowi Bydgoskiemu”

15.20-15.40 Mgr Paulina Tomczykowska – „Kanał Bydgoski – turystyczny potencjał odkry-wany na nowo”

15.40-16.00 Dyskusja 16.00 Zamknięcie pierwszego dnia konferencji

Piątek, 12.09.2014 r. 9.00-9.20 Dr Maciej Ambrosiewicz „Kanał Augu-

stowski w oczekiwaniu na wpis na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO”

9.20-9.40 Mgr Adam Frużyński – „Droga Węgla” 9.40-10.00 Dyskusja 10.00-10.20 Mgr Ludgarda Iłowska – „O tym jak

wolna Brda stała się przyjazna dla żeglugi śródlądowej. Kilka słów o jej regulacji na odcinku od śluzy Miejskiej do Brdyujścia na przełomie XIX i XX wieku”

10.20-10.40 Mgr Adam Kosecki, Bartłomiej Brombe-rek – „Bydgoski Węzeł Wodny w zbiorach RZGW Poznań”

10.40-11.00 Dr Stefan Pastuszewski – „Z dziejów związków właścicieli śródlądowych stat-ków pływających w regionie bydgoskim”

11.00-11.20 Dyskusja 11.20-11.40 Przerwa kawowa 11.40-12.00 Dr hab. prof. nadzw. UKW Zbigniew Bu-

kowski, dr Katarzyna Biskup, mgr Miłosz Chruściel – „Prawnośrodowiskowe uwa-runkowania realizacji w Polsce nowych dróg wodnych”

12.00-12.20 Mgr Stanisław Wroński – „Uwarunkowa-nia i inicjatywy Województwa Kujawsko--Pomorskiego na rzecz gospodarczego wykorzystania rzek oraz rewitalizacji i rozwoju dróg wodnych”

12.20-12.40 Dyskusja 12.40-13.40 Przerwa obiadowa 13.40-14.00 Mgr inż. kpt. ż. śr. Grzegorz Nadolny –

„Warunki hydrologiczne i nawigacyjne na Noteci, Kanale Bydgoskim, Kanale Górno-noteckim w aspekcie rozwoju turystyki wodnej i transportu wodnego”

14.00-14.20 Dr Piotr Maliński – „Społeczno-kulturo-wa rola Flisu Odrzańskiego w perspekty-wie badań etnologicznych”

14.20-14.40 Aleksandra Frelich, Kinga Kosikiewicz – „Miejska zabudowa nadbrzeżna w krajo-brazie kulturowym doliny Odry postrzega-na z perspektywy rzeki. Studium z zakresu antropologii wizualnej przeprowadzone w trakcie Flisu Odrzańskiego 2014”

14.40-15.00 Dyskusja 15.00 Zakończenie obrad konferencji

Harmonogram konferencji: Kanał Bydgoski w systemie polskich dróg wodnych

w y d a r z e n i a


AKADEMIA MUZYCZNA im. Feliksa Nowowiejskiego, ul. J. Słowackiego 7, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 210 582, www.amuz.bydgoszcz.pl

1

Akademicka Przestrzeń Kulturalna przy Wyższej Szkole Gospodarki, ul. Królowej Jadwigi 14, 85-229 Bydgoszcz, Koordynator: mgr Marta Rosenthal-Sikorawww.apk.byd.pl; e-mail: [email protected]. 52 567 00 57Muzeum Fotografii – Arkadiusz BlachowskiGaleria Debiut – Marta Rosenthal-SikoraGaleria Nad Brdą – Karolina Prus

2

artGallery galeria & pracownia plastycznaul. Krasińskiego 5facebook.com/osa.artGallery 3

BYDGosKIE CENtrUM INForMACjI, ul. Batorego 2, 85-109 Bydgoszcz, [email protected], www.visitbydgoszcz.pl 4

BYDGosKIE stoWArZYsZENIE ArtYstYCZNE, ul. Pomorska 76, 85-051 Bydgoszcz, tel. 523 401 806, Prezes zarządu Wiesław Karpusiewicz 5

BYDGosKIE toWArZYstWo HErALDYCZNo-GENEALoGICZNE, ul. Wyczółkowskiego 21/1, tel. 523 413 291, prezes Paweł Bogdan Gąsiorowski

BYDGosKIE toWArZYstWo NAUKoWE, SOCIETAS SCIENTIARUM BYDGOSTIENSIS, BYDGOSZCZ SCIENTIFIC SOCIETY, ul. Jezuicka 4, 85-102 Bydgoszcz, tel./fax 523 222 268, www.btn.bydgoszcz.eu, prezes prof. dr hab. inż. Marek Bieliński, czynne: pon., czw. 14-15 6

Dom Edukacyjno-Kulturalny „rEGNUM” przy Fundacji „Nowe Pokolenie”, ul. A.G. Siedleckiego 12 i ul. Bośniacka 3, dyr. Joanna Dobska, tel./fax 523 711 051, kom. 793 101 280, www.nowe-pokolenie.pl, [email protected]

Dom Kultury MoDrACZEK, ul. Ogrody 15, tel./fax 523 713 331, www.modraczek.smbudowlani.pl, e-mail: [email protected], abuzal [email protected], dyr. Agnieszka Buzalska

Dom Kultury orIoN, ul. 16 Pułku Ułanów Wlkp. 1, 85-319 Bydgoszcz, tel. 523 487 201, kierownik Nikoletta Stachura

ELjAZZ – Centrum Artystyczneul. Kręta 3, 88-117 Bydgoszcztel. 523 221 574, 662 152 726www.eljazz.com.pl 41

FArBIArNIA Pracownia Fotografii Artystycznej, ul. Pomorska 68A/1, Bydgoszcz 40

FILHArMoNIA PoMorsKA dyrektor: Eleonora Harendarska, ul. Andrzeja Szwalbego 6, 85-080 Bydgoszcz. Rezerwacja telefoniczna w godz. 11-14, tel. 523 210 234; wew. 21, [email protected], www.filharmonia.bydgoszcz.pl 7

FUNDACjA „WIAtrAK”, Prezes Fundacji: Ks. Krzysztof Buchholzul. Bołtucia 5, 85-791 Bydgoszcztel. 523 234 810, fax 523 234 811www.wiatrak.org.pl, e-mail: [email protected], Biuro Fundacji „Wiatrak” czynne: pon.-pt. 8.00-20.00

GALErIA 85 prowadzi Ewa Pankiewicz, ul. Gdańska 17, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 226 222 17

Galeria ALIX, M. i M. Dobeccy, ul. Jezuicka 26 18

GALErIA AUtorsKA Jan Kaja i Jacek Soliński, ul. Chocimska 5, 85-097 Bydgoszcz, tel. 608 596 314, www.autorska.pl, [email protected] 8

Galeria BrDA – działająca pod patronatem Galerii Miejskiej bwa, Bydgoszcz ul. Dworcowa 94 (w siedzibie hotelu BRDA – parter) 9

Galeria Francuska MIstrAL, przy WSG, prowadzi Henryka Stachowska prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej, ul. Garbary 2, budynek A, tel. 668 705 587 11

GALErIA INNoWACjI UtP ul. Prof. S. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, kier. dr Anna Bochenek, czynne codziennie od 10-17

Galeria KANtorEK tel. 523 210 211, wstęp wolny, prezentacja i sprzedaż dzieł sztuki 10

GALErIA MDK 1 przy MDK nr 1, ul. Baczyńskiego 3

GALErIA MIEjsKA bwa dyrektor: Wacław Kuczma, 85-006 Bydgoszcz, ul. Gdańska 20, tel. 523 393 050, godz. otwarcia: Galeria Miejska bwa: wt.-śr. 10-18, czw. 12-20, pt. 10-18, sob.-niedz. 11.30-16.30. Wstęp wolny. Galeria Kantorek: wt.-śr. 11-18, czw. 13-20, pt. 11-18, sob. 11-14. [email protected],www.galeriabwa.bydgoszcz.pl 12

GALErIA NA PIĘtrZE Studio Działań Artystycznych, ul. Długa 27, 85-034 Bydgoszcz, tel. 515 452 040, 601 443 119, [email protected], czynne: pon.-pt. 10.00-20.00, sob. 12.00-16.00 13

GALErIA NoN FErE przy II Społecznym Liceum Ogólnokształcącym

GALErIA WIEżY CIśNIEńMuzeum Wodociągów, ul. Filarecka 1, 85-160 Bydgoszcz 42

GALErIA WsPóLNA(MCK+ZPAP), ul. Batorego 1/3, 85-104 Bydgoszcz, tel. 523 221 447 e-mail: [email protected] 22

Izba Pamięci Adama Grzymały-siedleckiego, WiMBP, ul. Libelta 5, tel. 523 238 207, czynne: wt. i pt. 13-18, śr. 10-15 19

Klub ArKA, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, tel. 523 487 202, kierownik Nikoletta Stachura

Klub HEros, ul. Gen. W. Thomée 1, Bydgoszcz, tel. 523 430 004, kierownik Danuta Antkowiak

KLUB INsPEKtorAtU WsPArCIA sIŁ ZBrojNYCH, ul. Sułkowskiego 52a, 85-915 Bydgoszcz, tel. 523 783 550, kierownik Marek Trojan. Biblioteka Klubu IWSZ, tel. 523 783 563, kierownik Zdzisława Gajownik; czynna: pon.-czw. 10-18, pt. 10-15

KLUB MIŁośNIKóW KAKtUsóW, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, przewodniczący Jerzy Balicki, tel. 523 215 538, www.republika.pl/bkmk/

KLUB MIŁośNIKóW AUstrALII I oCEANII, ul. Plac Kościeleckich 8, pok. 8, Bydgoszcz, prezes Lech Olszewski, tel. 607 120 182, fax 052 321 32 60, www.kmaio.bydg.pl 20

Klub oDNoWA, ul. Planu 6-letniego 38, tel. 523 631 867, e-mail: [email protected], www.klubodnowa.strefa.pl, kier. Grażyna Salemska

KLUB PoLsKIEj KsIĄżKI, Hotel Centralny, ul. Dworcowa 85, tel. 523 432 452, Jolanta Kowalska oraz przy Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 4, tel. 523 412 504, Alicja Leśniak 21

KLUB śWIAtA KsIĄżKI, ul. Dworcowa 85, tel. 523 454 698, kier. księgarni Mariola Zawisza. 21

KLUB śroDoWIsK tWórCZYCH, ul. Batorego 1-3, tel./fax 523 228 715, 523 225 677, prezes Piotr Trella 22

KUjAWsKo-PoMorsKIE CENtrUM KULtUrY W BYDGosZCZY Dyrektor: Maciej Puto, pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, [email protected], tel. 52 585 15 01–03; Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej, kierownik: Katarzyna Wolska, tel. 52 322 22 36, [email protected], www.wok.bydgoszcz.com 37

MIEjsKIE CENtrUM KULtUrY, ul. Marcinkowskiego 12, 85-056 Bydgoszcz, tel. 523 255 555 (informacja)[email protected], www.mck-bydgoszcz.pl 39

Międzynarodowe Centrum Kultury i turystyki oraz Esperantotur ul. M. Skłodowskiej-Curie 10, 85-094 Bydgoszcz tel./fax: 523 461 151, e-mail: [email protected]

Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1, ul. K.K. Baczyńskiego 3, 85-805 Bydgoszcz, tel. 523 755 349, fax 523 450 628, e-mail: [email protected], www.mdk1.bydgoszcz.pl, dyr. Piotr Skowroński

Młodzieżowy Dom Kultury nr 2, im. Henryka Jordana, ul. Leszczyńskiego 42, 85-137 Bydgoszcz, tel./fax 523 731 795, dyr. Adam Łętocha. Biblioteka Literatury Fantastycznej im. Janusza A. Zajdla – Gimnazjum Nr 20, ul. Tucholska 30, czynne: wt., śr. 16-19

Młodzieżowy Dom Kultury nr 4, ul. Dworcowa 82, 85-010 Bydgoszcz, tel./fax 523 224 413, e-mail: [email protected], www.mdk4.bydgoszcz.pl, dyr. Małgorzata Gładyszewska 23

Młodzieżowy Dom Kultury nr 5, ul. Krysiewiczowej 8, 85-796 Bydgoszcz, tel./fax 523 485 002, dyr. Jolanta Wawrzonkowska, www.mdk5.bydgoszcz.pl, [email protected]

Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, ul. Berwińskiego 4, 85-044 Bydgoszcz, tel./fax 523 462 318, e-mail: [email protected], czynne: wt.-pt. 10-14, dyr. prof. dr hab. Adam Sudoł 24

MUZEUM FArMACjI Apteki Pod Łabędziem,ul. Gdańska 5, tel. 523 220 187. 25

MUZEUM KANAŁU BYDGosKIEGo, przy III LO, ul. Nowogrodzka 3, www.muzeumkanalu.pl, tel. 693 765 075

MUZEUM MYDŁA I HIstorII BrUDU ul. Długa 13-17, 85-032 Bydgoszcz. Rezerwacja tel. 525 157 015, e-mail: [email protected]; www.muzeummydla.pl 15

MUZEUM oKrĘGoWE im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy: ul. Gdańska 4, 85-006 Bydgoszcz, Dyrektor Muzeum dr Michał F. Woźniak; Sekretariat: tel./fax 52 58 59 966, e-mail: [email protected]; www.muzeum.bydgoszcz.pl, www.exploseum.pl, Dział Edukacji i Promocji: tel. 52 58 59 910-15,e-mail: [email protected];Biblioteka muzealna: tel. 52 58 59 916. Godziny zwiedzania Muzeum: wtorek, środa, piątek 10.00-17.00czwartek 10.00-19.00sobota, niedziela 11.00-17.00poniedziałki – nieczynneSoboty – wstęp bezpłatny, tel. 883 366 056 26

adresy bydgoskich instytucji kultury

w y d a r z e n i a


MUZEUM ośWIAtY, ul. M. Curie-Skłodowskiej 4, tel. 523 426 590

MUZEUM WojsK LĄDoWYCH, ul. Czerkaska 2, 85-641 Bydgoszcz, dyr. Mirosław Giętkowski, tel. 523 782 026, Godziny otwarcia: wtorek – piątek: 8.30-15.30; w niedziele: 10.00-14.00; w soboty i poniedziałki – nieczynne. www.muzeumwl.pl

oPErA NoVA w Bydgoszczy dyrektor: Maciej Figas, ul. Marszałka Focha 5, 85-070 Bydgoszcz, tel. 523 251 502, Dział Promocji i Obsługi Widzów oraz przedsprzedaż biletów: tel. 523 251 655, fax 523 251 636. Kasa biletowa tel. 523 251 555. Obiekt dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych, www.operanova.bydgoszcz.pl 27

PAŁAC MŁoDZIEżY, ul. Jagiellońska 27, 85-097 Bydgoszcz, tel. 523 210 081, www.palac.bydgoszcz.pl, dyr. Joanna Busz. Tutaj: Galeria Pałac 28

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana rejewskiego, ul. Skłodowskiej-Curie 4, 85-094 Bydgoszcz, tel. 523 413 074; www.pbw.bydgoszcz.pl, dyr. Ewa Pronobis-Sosnowska

ProF-EUroPE stowarzyszenie Nauczycieli języka Francuskiego w Polsce, ul. Dworcowa 80, 85-010 Bydgoszcz. Prezes: Marta Samolej-Chmielewska, tel./fax 523 221 661 oraz 601 679 572, www.profeurope.pl 29

stoWArZYsZENIE ArtYstYCZNE „MóZG”, www.stowarzyszenie.mozg.art.pl, ul. Gdańska 10, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 455 195 30

salezjańskie stowarzyszenie Wychowania Młodzieży, ul. Salezjańska 1, 85-792 Bydgoszcz, www.dominiczek.salezjanie.pl, tel. 523 447 401 lub 523 766 739

tEAtr PANtoMIMY „DAr”www.dar.art.pl; e-mail: [email protected]. 523 407 468, 602 572 021, 602 257 675

tEAtr PoLsKI im. Hieronima Konieczki dyrektor: Paweł Łysak, al. Mickiewicza 2, 85-071 Bydgoszcz, tel. 523 397 841, Kasa Teatru czynna jest od wtorku do piątku w godz. od 12 do 18 oraz godzinę przed spektaklem: tel. 523 397 818, fax 523 397 840 lub [email protected], www.teatrpolski.pl31

toWArZYstWo INICjAtYW KULtUrALNYCH, ul. Dworcowa 62/2, 85-009 Bydgoszcz, tel. 523 213 371, prezes Maria Papała 32

toWArZYstWo MIŁośNIKóW MIAstA BYDGosZCZY, ul. Jezuicka 4, tel./fax 523 225 196, 523 454 434, www.tmmb.pl, e-mail: [email protected], skrytka pocztowa nr 17, 85-169 B 37, prezes Jerzy Derenda. Biuro Zarządu czynne we wt., śr., czw. 9-15, sklep TMMB z bydgostianami, ul. Długa 15, czynny: pon.-pt. 10-18, sob. 10-14. 6

Redakcja BIK prosi Państwa o weryfikację danych: [email protected]

toWArZYstWo MUZYCZNE im. Ignacego jana Paderewskiego, ul. ks. Piotra Skargi 7, 85-018 Bydgoszcz, tel./fax 523 270 291, www.konkurspaderewskiego.pl prezes prof. Katarzyna Popowa-Zydroń 33

toWArZYstWo oPEroWE im. prof. Felicji Krysiewiczowej, ul. Focha 5, 85-006 Bydgoszcz, prezes Zenona Tomczak, tel. 603 993 852, sekretarz zarządu Danuta Święcichowska 27

toWArZYstWo PoLsKo-AUstrIACKIE, Oddział B. ul. Stary Rynek 5, 85-104 Bydgoszcz, tel. 609 678 277, e-mail: [email protected], prezes Lubomira Kubiak, dyżury w każdą drugą środę miesiąca 34

toWArZYstWo PoLsKo-NIEMIECKIE, ul. Fordońska 120. Dyżury we wtorki w godz. 13-16, e-mail: [email protected] prezes Stanisław Puls, tel. 523 411 805; sekretarz Danuta Kucik, tel. 523 454 074

toWArZYstWo PoLsKo-WŁosKIE Stary Rynek 22-24 (III p., wejście przez KATALOGI), tel. 523 238 008, dyżury: 1. środa miesiąca godz. 17-19 www.api.bydgoszcz.pl; [email protected], prez. Elżbieta Renzetti 35

toWArZYstWo PrZYjAŹNI PoLsKo-FrANCUsKIEj, Siedziba na terenie WSG w Bydgoszczy ul. Garbary 2; bud.: H-01, Prezes: Małgorzata Panasewicz tel. 504 199 624, wiceprezes: Józef Owczarek, tel. 507 160 445 11

UrZĄD MIAstA, Biuro Kultury Bydgoskiej ul. Jezuickiej 14a, 85-102 Bydgoszcz, www.bydgoszcz.pl, tel. 525 858 189, Dyrektor Magdalena Zdończyk 36

WĘDroWNICZEK – Klub turystyczny, prezes Adam Czachorowski, tel. 523 251 635

WiMBP BIBLIOTEKA GŁÓWNA Bydgoszcz, ul. Długa 39, tel. 523 238 008, 523 399 200 – centrala; 523 287 390 – sekretariat, fax 523 287 390, e-mail: [email protected], www.wimbp.bydgoszcz.plDyrektor: Ewa Stelmachowska 35

w y d a r z e n i a


Filharmonia Pomorska

dzieło, które stałoby się jednym z licznych przyczynków do utrwalenia w ludzkiej świadomości przeświadczenia o tra-gicznym nonsensie wojen. ‚Requiem’ poświęcone jest ofia-rom ludzkiej niewiedzy, w pierwszym zaś rzędzie pamięci poległych w wojnach wszech czasów.” („Warszawska Je-sień”, 1960 – książka programowa). roman Maciejew-ski – kompozytor, pianista i dyrygent, urodził się w 1910 w Berlinie. W 1919 powrócił do Polski i zamieszkał w Lesznie. Uczęszczał do Konserwatorium w Poznaniu, następnie studiował kompozycję w Konserwatorium Warszawskim. Prawykonanie Requiem nastąpiło w ra-mach Warszawskiej Jesieni w 1960. Od lat 90. wieku XX utwór przeżywa prawdziwy renesans, zyskuje uznanie i należne mu miejsce pośród największych dzieł ora-toryjno-kantatowych w muzyce polskiej. Kompozytor zmarł 1998 w Göteborgu, został pochowany w Lesznie.

16.09.2014, wtorek, godz. 19.00Via Carolina

Schola Gregoriana Pragensis (Czechy)david eben, kierownictwo artystyczne

12.09.2014, piątek, godz. 19.00„Ofiarom wszystkich wojen” Inauguracja Festiwalu

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii PomorskiejChór Filharmonii narodowej w WarszawieTadeusz Wojciechowski, dyrygentIwona Hossa, soprananna Lubańska, mezzosopranryszard Minkiewicz, tenorPiotr nowacki, basHenryk Wojnarowski, przygotowanie Chóru FNMaciejewski – Missa pro defunctis. Requiem na 4 głosy solowe, chór i orkiestrę

Przesłanie Inauguracji tegorocznego Festiwalu oraz wybór dzieła, które uświetni ten wieczór w Filharmonii najlepiej wyjaśnią słowa samego twórcy requiem, Ro-mana Maciejewskiego: „Pod przytłaczającym wrażeniem ogromu ludzkich cierpień i morza przelanej krwi postano-wiłem pod koniec drugiej wojny światowej skomponować

5.09.2014, piątek, godz. 19.00KOnCerT na ŻyCzenIe MeLOManÓW

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiejzbigniew Górny, dyrygentOlga Bończyk, śpiewWojciech Olszewski, fortepianPiotr Kończal, perkusjaMichał Kłos, gitara basowaMarcin Górny, instrumenty klawiszowew programie słynne tematy filmowe m.in.: „Most na rzece Kwai”, „Lista Schindlera” i inne popularne melodie

zbigniew Górny – kompozytor piosenek, muzyki fil-mowej, instrumentalnej, aranżer i dyrygent – jest bar-

dzo popularna postacią w polskim życiu muzycznym. Dał się już poznać szerszej publiczności w latach 70., poczynając od działalności w programach legendar-nego kabaretu TEY. W latach 1976-1991 pełnił funkcję dyrektora i dyrygenta Orkiestry PRiTV w Poznaniu, po czym założył własną orkiestrę. Olga Bończyk łączy swe liczne talenty zarówno na scenie aktorskiej te-atru, planie filmowym, jak i na estradzie koncertowej. Swe umiejętności wokalne Olga Bończyk przedstawiła 2 lata temu z ogromnym sukcesem bydgoskiej pu-bliczności, licznie zgromadzonej w Filharmonii, wy-konując wspaniałe aranżacje zapominanych powoli piosenek z repertuaru wielkiej legendy polskiego kina – Kaliny Jędrusik.

w y d a r z e n i a


muzyka czasów Karola IV / związki kulturowe Niemiec, Czech i Polski

Schola Gregoriana Pragensis została założona w 1987 przez Davida Ebena. Działalność Scholi koncentruje się na semiologicznej interpretacji chorału gregoriańskie-go, bazując na najstarszych źródłach neumatycznych z IX-XI wieku, jak i na oryginalnej czeskiej tradycji śpie-wu gregoriańskiego, włączając w to wczesną polifonię.

Jednym z kompozytorów, którego utwory wykona-ją czescy artyści, będzie wybitna osobowość średnio-wiecznej Europy Petrus Wilhelmi de Grudencz – Piotr z Grudziądza (1392 – ok. 1480?), postać istotna dla mu-zycznej historii Śląska i Wrocławia. Ponadto zabrzmią utwory jednego z najbardziej znaczących kompozyto-rów średniowiecza Guillaume’a de Machaut (ok. 1300-1377) oraz śpiewy chorałowe, pochodzące z czeskich źródeł tamtej epoki.

19.09.2014, piątek, godz. 19.00, Filharmonia Pomorska

20.09.2014, sobota, godz. 20.00, Toruń, kościół św. Jakuba

Śpiewy Cerkwi PrawosławnejChór Ławry Troicko-Siergijewskiej (Siergijew Po-sad, Rosja); diakon Wasilij Popadiniec, kierownictwo artystycz-ne, dyrygent

W niedalekiej odległości od Moskwy znajdują się miasta, które tworzą tzw. Złoty Pierścień Rosji (Zołotoje Kolco Rosii). Połączone drogami, tworzą symboliczny okrąg, w którym każde miasto posiada bogatą historię i bez-cenne zabytki, tworzące skarbnicę rosyjskiej kultury. Do tego kręgu wpisała się także najbliżej położona Moskwy miejscowość Siergijew Posad (wcześniej Zagorsk). To ważny ośrodek religijny, nazywany „rosyjską Częstocho-wą”, skupiony jest wokół Troicko-Siergijewskiej Ławry. Należy do najbardziej znaczących monastyrów Rosyj-skiej Cerkwi Prawosławnej i do największych centrów pielgrzymkowych w Rosji i stamtąd – po wielu zabiegach i dzięki zgodzie Moskiewskiego Patriarchatu – będziemy gościć na Festiwalu znakomity 25-osobowy chór.

uważa się, że tylko głos ludzki najdoskonalej oddaje chwałę Bogu, z tej racji w muzyce cerkiewnej nie uznaje się jakichkolwiek instrumentów.

21.09.2014, niedziela, godz. 19.00Mediterraneo

zespół L’arPeGGIaTa i CHrISTIna PLUHarChristina Pluhar, teorba, kierownictwo artystyczneMísia, śpiew (Portugalia)nuria rial, sopran (Katalonia)Vincenzo Capezzuto, śpiew (Włochy)anna dego taniec (Włochy)Margit Übellacker, psałteriumEero Palviainen, gitara barokowa, arcylutniaDoron Sherwin, kornetBoris Schmidt, kontrabasDavid Mayoral, instrumenty perkusyjneFrancesco Turrisi, klawesynDaniel Pinto, fado violaSandro Costa, gitara portugalska

MedITerraneO – słońce i poezja są w sercu nowej muzycznej odysei Christiny Pluhar… Artystka i jej sław-ny międzynarodowy zespół L’arpeggiata oraz specjal-ni goście zapraszają do intrygującej i pełnej egzotyki podróży po krainach położonych nad basenem Morza Śródziemnego, kolebki najstarszych cywilizacji świata – Egiptu, starożytnej Grecji i Rzymu, które dały począ-tek współczesnej kulturze europejskiej. Wraz z zespo-łem wystąpią – Mísi, największa portugalska gwiazda fado, nuria rial – znakomita katalońska sopranistka, Vincenzo Capezzuto – uznany włoski tancerz i śpie-wak oraz anna dego (Włochy), aktorka, tancerka, która swoją wielką karierę związała z tzw. „teatrodanza”, for-mą tańca współczesnego.

Międzynarodowe grono wybornych artystów – w du-chu idei, że „morze łączy, a nie dzieli odrębne kultury” – poprowadzą słuchacza przez tradycyjną muzykę od Portugalii do Turcji, w pobliże wybrzeży Grecji, Tunezji i Italii, w której słychać także wielowiekowe wpływy nut arabskich i osmańskich.

24.09.2014, środa, godz. 19.00Tańce z XVI i XVII-wiecznych tabulatur

The Mandel Quartet (Węgry)róbert Mandel, lira korbowa, kierownictwo arty-styczneJudit andrejszki, klawesyn, śpiew;Gábor Kállay, flety, rebek, śpiewzsolt Szabó, viola da gamba

Renesansowy zespół THE MANDEL QUARTET został po-wołany do życia oficjalnie w 1981, choć jego członkowie już wcześniej występowali razem. Wspólne zaintereso-wanie praktyką wykonawczą muzyki średniowiecza, re-nesansu oraz baroku spowodowały, że instrumentaliści postanowili na stałe współpracować w zespole, który utworzyli pod nazwą pochodzącą od nazwiska zało-życiela i kierownika artystycznego. robert Mandel, grający na lirze korbowej, po uzyskaniu dyplomu w za-kresie lutnictwa otrzymał stypendium z German Music Council i kontynuował studia renowacji instrumentów w Norymberdze.

C h ó r Ł aw r y Tr o i c k o -S i e r g i j e w s k i e j

Śpiew cerkiewny stanowi integralną część nabo-żeństw prawosławnych, w tym największego z nich – Liturgii (odpowiednik katolickiej mszy). W prawosławiu

w y d a r z e n i a


The Mandel Quartet zagrał na estradach koncer-towych i festiwalowych w blisko 30 krajach, ma także na koncie 100.000 sprzedanych płyt CD oraz szczelnie wypełniony kalendarz koncertowy kolejnymi zaprosze-niami do występów.

26.09.2014, piątek, godz. 19.00, Filharmonia Pomorska

28.09.2014, niedziela, godz. 16.00, Frankfurt nad Odrą, Konzerthalle C. Ph. E. Bach

Impreza towarzyszącaMendelssohn – Oratorium „Paulus”Orkiestra Symfoniczna Filharmonii PomorskiejChór Singakademie Frankfurt (Oder)rudolf Tiersch, dyrygentMartina rüping, sopranewa zeuner, altdaniel Sans, tenorChristoph Hülsmann, bas

„Paulus” to pierwsze oratorium Felixa Mendelssohna--Bartholdy’ego (1809-1847), przedstawiające najważ-niejsze chwile z życia św. Pawła. W 1836 dzieło zostało po raz pierwszy zaprezentowane podczas festiwalu w Düsseldorfie, zyskując od razu ogromne uznanie. Za życia Mendelssohna Oratorium było wykonywane wie-lokrotnie w Europie oraz w Stanach Zjednoczonych, po czym zaczęło zapadać w zapomnienie. Obecnie jest dość rzadko prezentowane w całości i dlatego publicz-ność bydgoska oraz Frankfurtu nad Odrą będzie miała wyjątkową okazję, aby wysłuchać oryginalnego Pau-lusa, dzieła postrzeganego jako jedno z najwybitniej-szych osiągnięć w muzyce oratoryjnej po Bachu i Hän-dlu, które wytyczyło drogę licznym następcom.

27.09.2014, sobota, godz. 19.00Chorał gregoriański

L’ ensemble TreCanUM (Francja)

Zespół założył w grudniu 1996 Etienne Stoffel. Treca-num skupia grupę osób zafascynowanych kulturą śre-dniowiecza, a przede wszystkim muzyką sakralną tego okresu. W jego bogatym i różnorodnym repertuarze dominują anonimowe, polifoniczne dzieła pochodzące z opactw takich, jak: Sankt Gallen, Bingen, Sankt Martial w Limoges oraz wielu innych europejskich ośrodków, w których tworzono wówczas muzykę. Zespół wykonu-je chorał gregoriański oraz śpiewy liturgiczne, a także pieśni pochodzące z późnego średniowiecza. nagrał dwie płyty: Ave Maria i Emmanuel (z muzyką na czas Bożego Narodzenia). etienne Stoffel, profesor Conse-rvatoire National de Region de Strasbourg, założyciel Centre d’Études Grégoriennes w Metz, studiował chorał gregoriański pod kierunkiem specjalistów i renomowa-nych naukowców oraz mnichów z opactwa Solesmes.

27.09.2014, sobota, godz. 19.00, Toruń, kościół św. Jakuba

28.09.2014, niedziela, godz. 19.00, Filharmonia Pomorska

300. rocznica urodzinChristopha Willibalda Glucka

Orkiestra Kameralna Capella BydgostiensisPolski Chór Kameralny Schola Cantorum Geda-nensisPaul esswood dyrygent (Wlk. Brytania)artur Stefanowicz kontratenor / OrfeuszBarbara zamek-Gliszczyńska sopran / EurydykaMichał Sławecki kontratenor / AmorJan Łukaszewski przygotowanie ChóruGluck – „Orfeusz i Eurydyka” (wykonanie estradowe)

Christoph Willibald Gluck (1714-1787) był obok Mozarta najwybitniejszym twórcą operowym XVIII w. Z okazji przypadającej w bieżącym roku 300. rocznicy urodzin kompozytora – wielkiego ojca reformy opery klasycznej – na estradach festiwalowych w Bydgoszczy i Toruniu zaprezentowana zostanie wersja koncertowa opery Or-feusz i Eurydyka. Gluck przeszedł do historii muzyki jako twórca reformy opery. Jego pierwsze dzieło operowe w duchu reformatorskim to właśnie Orfeusz i Eurydyka, 3-aktowa baśń muzyczna oparta na micie o Orfeuszu, której akcja toczy się w Grecji. Melomanom bydgo-skim i toruńskim zostanie przedstawione wykonanie koncertowe opery z udziałem Capelli Bydgostiensis, Scholi Cantorum Gedanensis, zaliczanej do najzna-komitszych chórów w Polsce oraz uznanych solistów śpiewaków, zaś całość poprowadzi legendarny artysta z Wielkiej Brytanii – Paul esswood, jeden z czołowych kontratenorów świata, który od wielu lat prowadzi rów-nież działalność dyrygencką.

28.09.2014, niedziela, godz. 18.00, Gąsawa, kościół św. Mikołaja

zapomniane – odzyskaneMuzyka z klasztornych archiwów

zespół wokalno-instrumentalny MUSICa MaXI-Ma (Poznań)alina Mądry kierownictwo merytorycznealina ratkowska kierownictwo artystyczne

MUSICa MaXIMa to zespół wokalno-instrumentalny powołany przez Stowarzyszenie Musica Patria w Po-znaniu, które powstało, aby ocalić od zapomnienia spoczywające w archiwach na terenie Polski i poza nią nie odkryte dotąd dzieła, które były wykonywane na terenie naszego kraju w minionych wiekach. Celem Stowarzyszenia jest to, aby bogata kultura muzyczna Rzeczypospolitej XVII, XVIII i XIX wieku na nowo stała się udziałem świadomości Polaków i utwierdziła nas w przekonaniu, że zawsze byliśmy częścią Europy. Ze-spół nawiązuje do dawnej tradycji kapel muzycznych, działających w Rzeczypospolitej. W 2013 wydał płytę Zapomniane – odzyskane. Muzyka z klasztornych archi-wów, i program koncertu festiwalowego zawierać bę-dzie właśnie utwory z tej płyty.

29.09.2014, poniedziałek, godz. 19.00europejski barok

zespół muzyki dawnej arTe deI SUOnaTOrIMartin Gester dyrygent (Francja)Händel – Concerti grossi op. 3 i op. 6

arte dei Suonatori, założony w 1993, należy do czo-łówki polskich orkiestr grających na dawnych instru-

w y d a r z e n i a


mentach a wśród polskich zespołów barokowych formacją koncertującą najczęściej oraz najregularniej. W zgodnej opinii muzyków i krytyków jest jednym z najciekawszych zjawisk na europejskiej scenie muzyki dawnej przełomu tysiącleci. W zbiorze opracowanych i wykonanych przez Arte dei Suonatori kompozycji znajdziemy rozległą reprezentację stylów, form i na-zwisk kompozytorów od chwili wykształcenia się baro-kowej muzyki, przez jej pełnię, po przykłady wyczerpu-jące i zamykające historię gatunku.

30.09.2014, wtorek, godz. 19.00Pieśń wieczności

Męski zespół Wokalny KaIrOS (Lublin)Borys Somerschaf dyrygentaszot Martirosjan śpiew (Armenia)Tadeusz Czechak oudWojciech Lubertowicz bendir, darabuka, riqq, daf, dholMichał Żak klarnet, szałamaje, duduk, flet drewnianydawna muzyka ormiańska, gruzińska, grecka, hebrajska

KaIrOS powstał pierwotnie z myślą o wykonywaniu muzyki cerkiewnej. Z czasem poszerzył repertuar o uni-kalne, rzadko wykonywane w Polsce średniowieczne śpiewy ormiańskie, gruzińskie i greckie. Wykonuje rów-nież utwory polskie, hebrajskie, pieśni wywodzące się z tradycji wokalnych Europy Zachodniej czy też negro spirituals. Od 1999 twórcą i liderem zespołu jest Borys Somerschaf – dyrygent, kompozytor, wokalista i aran-żer. Głównym polem jego aktywności artystycznej jest działalność dyrygencka i muzyka chóralna. Jest także au-torem muzyki do wielu spektakli teatralnych, filmów do-kumentalnych i seriali telewizyjnych. W bieżącym roku Kairos obchodzi chlubny jubileusz 15-lecia działalności.

Do współpracy w projekcie – „misterium” zostali za-proszeni znakomici polscy instrumentaliści – Tadeusz Czechak, Michał Żak oraz Wojciech Lubertowicz – grający na oryginalnych instrumentach, arabskich, afrykańskich czy orientalnych, specjalnym zaś gościem będzie solista – aszot Martirosjan – rodowity Ormia-nin, śpiewak ludowy, nagradzany w wielu konkursach i festiwalach.

1.10.2014, środa, godz. 19.00Międzynarodowy dzień Muzyki „Flamencura” – koncert muzyki flamenco

Paco Peňa Flamenco dance Company (Hiszpania)

Paco Peña uznawany jest przez większość krytyków za najlepszego gitarzystę flamenco swojego pokolenia, ponadto jest kompozytorem, producentem i założycie-lem zespołu Paco Peña Flamenco dance Company, z którym od 1970 upowszechnia flamenco – narodowe bogactwo Hiszpanii, hiszpański styl życia, tańca i muzy-ki – na całym świecie.

3.10.2014, piątek, godz. 19.00Koncert pamięci Wojciecha Kilara. zakończenie Festiwalu

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii PomorskiejChóry akademickie z Bydgoszczy i ToruniaTadeusz Wojciechowski dyrygentIwona Socha sopranJerzy Mechliński baryton

Kilar – Bogurodzica, Angelus, Siwa mgła, Exodus

Monograficzny koncert, zawierający wyłącznie kompo-zycje Wojciecha Kilara (1932-2013), jako wyraz najwięk-szego hołdu i naszej pamięci godnie i z rozmachem zamknie tegoroczny Festiwal. Mistrz był wyjątkową postacią dla Bydgoszczy i Filharmonii, w której Jego ge-nialna muzyka tak często rozbrzmiała, niezmiennie za-chwycając publiczność. Bowiem nuty Kilara, każde, bez wyjątku, czy to utworów klasycznych, czy muzyki filmo-wej, przyciągają słuchaczy jak magnes do sal koncer-towych pod każdą szerokością geograficzną. I na tym niewątpliwie polegają tajemnica i fenomen życiowego dzieła Kompozytora. W koncercie finałowym usłyszymy m.in. dzieło pt. Siwa mgła na baryton i orkiestrę napi-sane dla Filharmonii Pomorskiej specjalnie z okazji XVII Bydgoskiego Festiwalu Muzycznego w 1979. Na estra-dzie imponujący skład wykonawców, zaś całość popro-wadzi Tadeusz Wojciechowski od 12 lat szef dyrygent bydgoskich symfoników, a od 2012 dyrektor naczelny Orkiestry Sinfonia Iuventus.

Festiwalowi towarzyszyć będą: Konferencja słowianoznawczapod Honorowym Patronatem Komitetu Słowianoznaw-stwa Polskiej Akademii Nauk. Sacrum świata wschod-niego i zachodniego w kulturze Słowiańszczyzny.

18-20 września 2014

Konferencja muzykologicznaBarok w krajach Europy Środkowej i Wschodniej – nowe źródła i interpretacje w muzyce świeckiej i religijnej

27-28 września 2014

17.09.2014, środa, godz. 18.00, foyer FPOtwarcie wystawy obrazów i grafik Jana Kaji i Jacka So-lińskiego „Świat wartości. 35 lat Galerii au-torskiej Jana Kaji i Jacka Solińskiego”.

Sprzedaż i rezerwacja biletów: kasa biletowa w dni po-wszednie w godz. 14-18, tel. 52 3210234; e-mail: [email protected]; ebilet.pl

inf. Mariola Grochowina

w y d a r z e n i a


opera Nova w Bydgoszczy58. sezon artystyczny: 2014 / 2015

6.09.2014, godz. 19.00, teatr letni nad Brdą przy Operze Nova, wstęp wolny

Koncert plenerowy „na pożegnanie wakacji”

Wykonawcy: Soliści i Orkiestra Opery Nova pod batu-tą Piotra Wajraka.

W sobotni wieczór mijającego lata zapraszamy byd-goszczan i turystów na koncert nawiązujący do wspa-niałej muzycznej tradycji (od XVIII wieku!) symfonicz-nych występów promenadowych.

Na tę specjalna okazję Opera Nova przygotowuje re-pertuar zawierający przepiękne tematy instrumentalne rozpoznawalne przez miłośników opery, operetki i mu-sicalu. Nastrojowa naturalna sceneria migoczącej rzeki i Wyspy Młyńskiej będzie tłem dla arii, pieśni i piosenek znanych każdemu, kto ceni muzykę i atmosferę dobrej zabawy. Sprawujący kierownictwo muzyczne Piotr Waj-rak dba, aby doborem propozycji muzycznych zaspo-koić artystyczne apetyty słuchaczy w każdym wieku.

Koncert organizowany jest w ramach projektu RPO „Promocja marki Województwa Kujawsko-Pomorskie-go poprzez wydarzenia kulturalne” oraz przy współpra-cy Urzędu Miasta Bydgoszczy.

12.09.2014, godz. 19.00 – dla gości FIVB 13.09.2014, godz. 19.00 14.09.2014, godz. 19.00 15.09.2014, godz. 19.00 – benefis 50. lecia pracy

artystycznej Edwarda Stasińskiego

My FaIr Ladymusical Fredericka Loewego alana J. Lernera

Kierownictwo muzyczne Maciej FigasReżyseria Maciej KorwinScenografia Jerzy rudzkiKostiumy Barbara PtakPierwsze przedstawienie 58. sezonu artystycznego

Opera Nova dedykuje goszczącym w naszym mieście sportowcom i miłośnikom piłki siatkowej, goszczącej na Mistrzostwach Świata w tej dyscyplinie. Dla wygody zagranicznych gości na elektronicznym czytniku nad scena prezentujemy oryginalne libretto musicalu, w ję-zyku angielskim.

Libretto do „My Fair Lady” powstało na podstawie komedii angielskiego pisarza Georga Bernarda Shawa pt. „Pigmalion”. Tytuł ten odwołuje się do greckiego mitu o cypryjskim królu-rzeźbiarzu Pigmalionie, który stworzył tak piękny posąg kobiecy, iż się w nim zako-chał. Bogini Afrodyta zamieniła rzeźbę w żywą kobietę. Głównym wątkiem komedii i późniejszego musicalu jest uczucie, jakie połączy profesora fonetyki i mizo-ginika – Higginsa, z krzykliwą londyńską kwiaciarką – Elizą, z której (na mocy zakładu) profesor uczyni damę z najlepszego towarzystwa. Musical „My Fair Lady” jest

jednym z największych światowych sukcesów tego gatunku. Pogodna i wartko tocząca się historia, dosko-nałe dialogi czerpiące z dobrego dramatu, i najlepsza z wszystkiego: świetna muzyka, która wytrzymała próbę czasu (prapremiera nowojorska w 1956 r.), czy-nią z „My Fair Lady” utwór zdolny usatysfakcjonować zarówno wytrawnego melomana jak i początkującego bywalca teatru muzycznego. Sześć lat w repertuarze Opery Nova i już ponad sześćdziesiąt przedstawień: do-brzy śpiewacy i jednocześni dobrzy aktorzy, wspaniałe kostiumy (patrz wyścigi w Ascot), dynamiczne układy choreograficzne … Artyści kochają to grać a publicz-ność oglądać.

Nic dziwnego, że tytuł ten został wybrany na szcze-gólny wieczór: 15 IX świętować będziemy okrągły jubileusz 50. lat pracy artystycznej solisty Opery nova, p. edwarda Stasińskiego. Lata 80-te i 90-te to najważniejszy czas jego scenicznej aktywności; wów-czas powstało wiele jego wokalnych kreacji. Aby przy-wołać jedynie niektóre: tytułowy Oniegin w operze Czajkowskiego (1980), wymarzony Rigoletto Verdiego ( 1986), Figaro w „Cyruliku sewilskim” (1987), świetny Daniło w „Wesołej wdówce” (niezapomniana para sce-niczna tworzona z Magdaleną Krzyńską), Lejzor Wolf w „Skrzypku na dachu” (1992), czy –aktualnie wykony-wane – komediowe role musicalowych i operetkowych pułkowników: angielskiego dżentelmena Pickeringa w „My Fair Lady” oraz sanacyjnego Koreywo-Stachowi-cza w „Księżniczce czardasza”. Z równym wokalnemu talentem sprawuje funkcje asystenta reżysera; pod czujnym nadzorem Jubilata powstawały m.in. opery „Mefistofeles”, „Lakme”, „Czarodziejski flet”, „Cyganeria” „Halka”, „Rycerskość wieśniacza. Pajace”. Gratulujemy i dziękujemy!

My Fair Lady. Małgorzata Grela, Edrward Stasiński i Marek Richter

w y d a r z e n i a


20.09.2014, godz. 19.00 21.09.2014, godz. 19.00 22.09.2014, godz. 19.00 23.09.2014, godz. 19.00

HaLKa opera Stanisława MoniuszkiKierownictwo muzyczne Piotr WajrakReżyseria natalia BabińskaScenografia diana Marszałek, Julia SkrzyneckaKostiumy Paulina Czernek-BaneckaChoreografia Iwona PasińskaPrzygotowanie chóru Henryk Wierzchoń

Spektakl z 2013 r., którego przyjęcie przeszło do histo-rii bydgoskiej Opery. Są co najmniej trzy powody tego sukcesu: 1. świetnie zrealizowana warstwa wokalna i muzyczna, 2. niezwykła ekspresyjność strony wizual-nej i zdolność silnego oddziaływanie na emocje współ-czesnego widza, 3. aktualizacja i uniwersalizm historii libretta, przy zachowaniu odniesień historycznych.„Halka” Babińskiej to przedstawienie inteligentne i po-ruszające. Ocalające i eksponujące wszystko, co w dzie-le Moniuszki i Wolskiego egzystencjalne, przemykające się zaś nad idiomem „narodowym” (zwróćmy uwagę choćby na to, że poloneza nikt nie tańczy, a mazur jest bardzo kameralny…). Taki polski „Wolny strzelec” przy-stosowany do potrzeb naszej postmodernistycznej wrażliwości i wyobraźni. (…) Do tego dodać trzeba no-wocześnie i sensownie zakomponowaną, piękną prze-strzeń sceniczną, której twórcy operują i cytatem, i kon-trastem; przemyślane ustawienie i prowadzenie dobrze brzmiącego chóru; świetnie wkomponowany w całość balet; precyzyjnie grającą orkiestrę, która w przypadku dzieł Moniuszki musi zmierzyć się z niezbyt atrakcyjnie zinstrumentowaną partyturą. Rzadko zdarza się przed-stawienie, o którym można napisać same dobre rzeczy” – tak ocenia bydgoskie przedstawienie Piotr Urbański w Ruchu Muzycznym nr 12/2013: „Halka romantyczna, nie narodowa”

Natalia Babińska przyjęła zaproszenie Dyrekcji Opery Nova i będzie reżyserować pierwszą premierę 58. sezo-nu artystycznego; 18 października zapraszamy na ope-rę „Rigoletto” Giuseppe Verdiego.

28.09.2014, godz. 19.00 30.09.2014, godz. 19.00

FaSCynaCJe – balet współczesny„Lacrimae” / „Auf Suche” / „Something I had in Mind” – choreografia: Mauro de Candia„1st Flash” / „Brake the Eyes” – choreografia: Jorma eloScenografia i kostiumy: Mauro de Candia / Charles Heightchew / Joke VisserReżyseria świateł: Mauro de Candia, Jordan TuinmanOpieka artystyczna: ewa Głowacka

Ogromne bogactwo i różnorodność technik tańca: kla-syczny i nowoczesny, abstrakcyjna komedia baletowa, perfekcyjny taniec i jego parodia, wirtuozowska wręcz technika i wielkie zaangażowanie tańczących. „FaSCy-naCJe” (premiera w 2013 r.), pokazywane były m.in. na Poznańskiej Wiośnie Baletowej i V Dniach Sztuki Tańca w stołecznej Operze Narodowej. Bydgoscy tancerze okrzyknięci zostali jednym z najlepszych profesjonal-

nych zespołów a przedstawienie zebrało świetne recen-zje. Tym bardziej zapraszamy do poznania dzieł dwóch czołowych twórców współczesnego tańca: Fina, Jormy Elo i Włocha, Mauro de Candii, którzy przekazali swe choreografie Baletowi Opery Nova; to ogromne wy-różnienie dla zespołu i otwarcie drogi do europejskiej kariery. Wieczór baletowy złożony z dwóch części, któ-re zbudowane zostaną z pięciu modułów tanecznych, reprezentatywnych dla stylu obu choreografów, które zajęli ważne miejsce w historii współczesnej sztuki ba-letowej. W spektaklu występuje 17. tancerzy, z których każdy jest zarazem solistą. To prawdziwy popis umie-jętności warsztatowych i potencjału artystycznego bydgoskich tancerzy. Brawo, czekamy na kolejny!

Fa s c y n a c j e . f o t . M a r e k C h e ł m i n i a k

Głosy mediów: „Połączenie fantastycznych i oryginalnych świateł

z niezwykle energetyczną choreografią do fragmen-tów najpiękniejszego koncertu skrzypcowego świata – Koncertu skrzypcowego d-moll Jeana Sibeliusa zro-biły swoje. Gęstość tańca, zaskakujące łączenie różnych technik, przetwarzanie i odkształcanie sprawdzonych póz i figur nie pozwala ani na moment oderwać oczu od sceny. Wielki teatr tańca w wykonaniu sześciorga tancerzy”.

Stefan Drajewski, „Głos Wielkopolski”

„…Polacy wciąż nie są chyba do końca przekonani o wartości naszego rodzimego baletu i jego produkcji (…). Chwała zatem Bydgoszczy, że postawiła na czte-roczęściowy wieczór, zwłaszcza, że wybór pięknych, a czasem nawet zabawnych choreografii pozwala nawet „niedzielnemu widzowi” zaprzyjaźnić się z nowoczesną myślą choreograficzną, poznać balet o nowym obliczu”.

Katarzyna Gardzina-Kubala

inf. Ewa Chałat

w y d a r z e n i a


teatr Polski

TanI BILeT DLA CZ Y tELNIKóW BIK-u

Z wrześniowym numerem BIK-u

bilety na spektakl:

Komornicka. Biografia pozorna

w reż. Bartka Frąckowiaka

w cenie

15 zł!

z a P r a S z a M y W T e r M I n I e :

7 września, godz. 20.00

Jeden egzemplarz BIK-u uprawnia do zakupu maksymalnie

4 biletów w promocyjnej cenie.

2.09.2014, godz. 19.00, Mała scena TPB 3.09.2014, godz. 19.00, Mała scena TPB

czas trwanie: 60 min. bez przerwyMateusz Pakuła/Weronika SzczawińskaŹle ma się krajreżyseria: Weronika Szczawińska; dramaturgia: Mateusz Pakuła; sce-nografia i kostiumy: Izabela Wądołowska; reżyseria światła: Robert Łosicki; występują: Julia Wyszyńska (Postać Co Nic Nie Rozumie), Michał Czachor (Kredyt Bankowy), Mirosław Guzowski (Ławka Szkolna), Małgo-rzata Witkowska (Sprywatyzowana Kolej Publiczna), Jakub Ulewicz (Strze-żone Osiedle); inspicjent: Hanna Gruszczyńska

Halszka Sokołowska; wideo: Wojciech Faruga; asystent reżysera i sce-nografa: Damian Kwiatkowski; konsultant Kendo: Janusz Stępowski; występują: Karolina Adamczyk (Rita), Piotr Domalewski (gościnnie) (Waldemar Michorowski), Michał Jarmicki (Hrabia Trestka), Magdalena Łaska (Melania Barska), Alicja Mozga (Idalia Elzonowska), Roland Nowak (Hrabia Barski), Maciej Pesta (Lucio), Jerzy Pożarowski (Maciej Michorow-ski), Piotr Stramowski (Przybysz), Małgorzata Trofimiuk (służąca Alona), Małgorzata Witkowska (Stefania Rudecka),

Widowiskowa inscenizacja najsłynniejszego polskie-go melodramatu, w kostiumach z epoki i z efektowny-mi motywami muzycznymi. Baśniowe realia arystokra-tycznego dworu opisanego przez Helenę Mniszkównę stają się pretekstem do snucia skomplikowanej sieci intryg miłosnych, zawiedzionych nadziei, chwilowego spełnienia, a wszystko to na tle schyłku pewnej forma-cji i epoki historycznej. Autorzy scenariusza podejmują grę ze schematem melodramatu dodając postaciom nowe motywacje i uwikłania.

6.09.2014, godz. 18.00, Mała scena TPB 7.09.2014, godz. 20.00, Mała scena TPB,

czas trwania: 90 minut bez przerwyKomornicka. Biografia pozornareżyseria: Bartek Frąckowiak; dramaturgia: Weronika Szczawińska; scenografia, kostiumy: Anna Maria Karczmarska; muzyka: Krzysztof Kaliski; reżyseria światła, wideo: Bartosz Nalazek; software: trzewi-czek; występuje: Anita Sokołowska

produkcja: HOBO Art Foundation, Warszawa; koproducenci projektu: Scena Prapremier InVitro w Lublinie, Teatr Polski Bydgoszcz; partner: Centrum Kultury w Lublinie

Spektakl Komornicka. Biografia pozorna to próba podjęcia teatralnego śledztwa opartego na biografii Marii Komornickiej. Ta modernistyczna pisarka przez ponad połowę swojego życia nazywała siebie Piotrem Włastem. Kontrowersyjna, nazywana wariatką i od-mieńcem była wybitną postacią czasów, w których przyszło jej funkcjonować. Poprzez swoją metamorfo-zę zwracała uwagę na trudne i ważne problemy ówcze-snego świata, przewartościowania, kreację wizerunku, istotę płci. Twórcy spektaklu podejmują temat Komor-nickiej, aby raz jeszcze zbadać jej zagadkę z zupełnie innej perspektywy.

Ź l e m a s i ę k r a j , f o t . M a r t a A n k i e r s z t e j n

Ze względu na kryzys nikomu nie jest do śmiechu. Mimo to właśnie w lekkiej, komediowej formie Weroni-ka Szczawińska i Mateusz Pakuła realizują opowiastkę o kryzysie dla zagubionych dorosłych.

Źle ma się kraj to teatralna baśń o wspólnocie, która zgubiła wartości i pamięć. Wspólnocie funkcjonującej w świecie, który przestał być zrozumiały – świecie in-formacyjnego szumu, enigmatycznych eksperckich po-jęć, naruszonych więzi społecznych. Jeśli ekonomia jest nową religią, a egoizm nową etyką, to co nas właściwie łączy ze sobą? Jak zadać istotne pytania, gdy abecadło już dawno spadło z pieca?

5.09.2014, godz. 19.00, Duża scena TPB 6.09.2014, godz. 19.00, Duża scena TPB 7.09.2014, godz. 18.00, Duża scena TPB,

spektakl dla widzów od 18. roku życia, czas trwania: 2 godz. 20 min. z przerwą

Helena Mniszkówna / Wojciech Faruga / Paweł Sztarbowski Trędowata. Melodramatreżyseria: Wojciech Faruga; scenografia, kostiumy, światła: Agata Skwarczyńska; dramaturgia: Paweł Sztarbowski; muzyka: Joanna

w y d a r z e n i a


11.09.2014, godz. 10.00, Duża scena TPB 12.09.2014, godz. 10.00, Duża scena TPB 14.09.2014, godz. 11.00, Duża scena TPB 21.09.2014, godz. 16.00, Brodnicki Dom Kultury

w ramach projektu TEATR POLSKA 26.09.2014, godz. 16.00, Centrum Kultury i Sztuki

w Tczewie w ramach projektu TEATR POLSKA czas trwania: 1 godz. 30 min. z przerwą

Maria Kownacka Plastusiowy pamiętnikreżyseria: Lena Frankiewicz; kostiumy i scenografia: Melania Muras; choreografia: Iza Chlewińska; muzyka: Marek Napiórkowski; animacje: Natalia Bucior; konsultant dziecięcy: Mikołaj Frankiewicz; asystentka scenografa: Marta Sidrów; inspicjent: Mateusz Stebliński; występu-ją: Magdalena Łaska (Plastuś, Tosia), Alicja Mozga (Gumka Myszka, Pani Nauczycielka, Babcia), Artur Krajewski (Ołówek, Pędzelek, Bibuła, Kreda, Witek), Jakub Ulewicz (Scyzoryk, Pióro, Kałamarz, Bronek, Woźny); ze specjalnym udziałem Karoliny Adamczyk jako Zosi (materiał wideo)

Podziękowania dla Doroty Miśkiewicz, Henryka Miśkiewicza i Sebastiana Frankiewicza za to, że wzięli udział w tym dziecięcym przedsięwzięciu.

Teatr IMKA Tomasza Karolaka z Warszawy, Teatr Pol-ski im. Hieronima Konieczki w Bydgoszczy i Teatr Mu-zyczny Capitol we Wrocławiu wraz z Mają Kleczewską oraz Łukaszem Chotkowskim przygotowali spektakl w oparciu o najnowszy tekst noblistki Elfriede Jelinek „Cienie. Eurydyka mówi:”.

Jelinek dekonstruuje mit o Orfeuszu i Eurydyce jako bezwolnie kochającej kobiecie. Orfeusz jest jednym z aspektów psychiki Eurydyki, wobec świata ma się on za kanonizowaną gwiazdę pop, jest próżny. Swoim śpiewem doprowadza do omdleń nastoletnie fanki.

W micie nikt Eurydyki nie pyta, czy chce ożyć. U Jeli-nek może wyrazić swoją wolę: powiedzieć nie. Spektakl jest fuzją muzyki i teatru. Elfriede Jelinek na naszą proś-bę nagrała fragmenty swojego tekstu, które zostały wy-korzystane w spektaklu.

Spektakl pokazuje osobowość naszych czasów. Przy-bliża jej lęki, kompulsje. Nie ocenia. Próbuje pokazać człowieka, takim jakim jest.

Nowy spektakl Mai Kleczewskiej, jednej z najważniej-szej postaci polskiego teatru, reżyserki m.in. „Podróży zimowej” i „Burzy”, współtworzy Katarzyna Nosowska, jedna z czołowych postaci polskiej sceny muzycznej, wokalistka grupy Hey i twórczyni autorskich płyt. Ka-tarzyna Nosowska, którą publiczność będzie mogła podziwiać na żywo, specjalnie z myślą o spektaklu na-pisała kilka piosenek inspirowanych tekstem Jelinek. Nosowska buduje dramaturgię, otwierając kolejne czę-ści przedstawienia. Muzykę skomponował Paweł Kraw-czyk, lider Hey.

– To dla mnie nowe, ciekawe wyzwanie. A ja lubię wyzwania! – powiedziała Katarzyna Nosowska. – Cenię twórczość Jelinek i Kleczewskiej i cenię Pawła Krawczy-ka, który jest odpowiedzialny za muzykę. Postaramy się, żeby nie było to banalne. Zapraszam!

27 września – 5 październikaFestiwal Prapremier Bydgoszcz 2014

inf. Agnieszka Hanyżewska

C i e n i e . Eu r y d y k a m ó w i : , f o t . M a g d a H u e c k e l

Mimo że pierwszy odcinek „Plastusiowego pamięt-nika” Marii Kownackiej ukazał się w 1931 roku, do dziś przygody ludzika z plasteliny fascynują kolejne pokole-nia dzieci. Teatr Polski zaprasza najmłodszych widzów na kolorową, pełną humoru i mądrości bajkę o tym, co wydarzyło się w piórniku.

17.09.2014, godz. 20.00, Teatr IMKA w Warszawie 18.09.2014, godz. 20.00, Teatr IMKA w Warszawie 19.09.2014, godz. 20.00, Teatr IMKA w Warszawie 25.09.2014, godz. 19.00, Duża scena TPB 26.09.2014, godz. 19.00, Duża scena TPB

czas trwania: 1 godz. 50 min. bez przerwyElfriede Jelinek Cienie. eurydyka mówi:Schatten (Eurydike sagt) tłumaczenie: Karolina Bikont; reżyseria: Maja Kleczewska; scenariusz sceniczny: Maja Kleczewska, Łukasz Chotkowski; dramaturgia: Łukasz Chotkowski; scenografia i światła: Katarzyna Borkowska; kostiumy: Konrad Parol; muzyka: Paweł Krawczyk; teksty piosenek: Katarzyna No-sowska/Elfriede Jelinek; występują: Katarzyna Nosowska, Karolina Adam-czyk, Michał Czachor, Joanna Drozda, Aleksandra Pisula, Maciej Pesta, Piotr Stramowski, Małgorzata Witkowska i Julia Wyszyńska, głos: Elfriede Jelinek

w y d a r z e n i a


Muzeum okręgowe im. L. Wyczółkowskiego

25.09.2014, godz. 18.00 – wernisaż, wstęp wolny, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8

„Multiplication”W języku angielskim, który stał się globalnym środ-

kiem komunikacji, multiplication oznacza mnożenie, rozmnażanie, przemnażanie i najlepiej oddaje charak-ter współczesnej cybernetycznej kultury. Ekspozycja ma na celu zaprezentowanie różnorodności i wielkowy-miarowości współczesnych dyskursów artystycznych. W nowej perspektywie kulturalnej współczesną sztukę charakteryzuje bowiem powielanie samej siebie. Wy-zwaniem dla artysty jest znalezienie sposobów realiza-cji pomysłu, który można powtarzać raz po raz. Dlatego częścią kreatywnego myślenia jest badanie nowych metod i pozyskiwania nowych materiałów, co prowadzi do pewnych nieoczekiwanych kolaboracji pomiędzy artystami, naukowcami i wykonawcami.

Rozwijająca się doktryna self-designu tworzy prze-mysł sztuki. Wzrasta rola odbiorcy jako współtwórcy. Współczesne formy produkcji mają w coraz większym stopniu realizować model estetyczny lub kreatywny, a praca zbliżać się do statusu twórczości, a nawet sztuki.

13.09.2014, godz. 17.00-00.00

Bydgoska noc MuzealnaXXII europejskie dni dziedzictwa Dziedzictwo – źródło tożsamości

zbiory archeologiczne, ul. Mennica 2 17.00-18.30 – Mali jubilerzy – rodzinne warsztaty jubi-

lerskie (obowiązują wcześniejsze zapisy pod numerami telefonów: 52 58 59 910, 911 lub 914)

17.00-00.00 – U zarania Bydgoszczy – aktywne zwie-dzanie stałych ekspozycji archeologicznych wraz z ich kuratorami

europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 17.00-00.00 – Dzieje pieniądza. Starożytny Rzym – ak-

tywne zwiedzanie wystawy wraz z kuratorem 18.00-20.00 Moneta cesarza Dioklecjana – wybijanie

żetonu pamiątkowego (plener) 18.00-20.00 – W krainie przypraw – prezentacja róż-

norodnych przypraw z czasów starożytnego Rzymu (plener)

Galeria Sztuki nowoczesnej, ul. Mennica 8 17.00-19.00 – Receptura na sztukę – rodzinne warsztaty

plastyczne w plenerze (obowiązują wcześniejsze zapisy pod numerami telefonów: 52 58 59 910, 911 lub 914)

17.00-00.00 – Wycieczka Kanałem Bydgoskim ze szczur-kiem Kanalikiem – udostępnienie wystawy posterowej poświęconej historii i funkcjonowaniu Kanału Bydgo-skiego (plener)

17.00-00.00 – Galeria Sztuki Nowoczesnej – aktywne zwiedzanie wystawy wraz z kuratorem

19.00 – Kanał Bydgoski i Brda oczami artystów – wer-nisaż wystawy

dom Leona Wyczółkowskiego, ul. Mennica 7 17.00-19.00 – Wyczółkowski w puzzlach – zabawy

z układankami dla dzieci (plener) 17.00-00.00 – Twórczość Leona Wyczółkowskiego (1852-

1936) – aktywne zwiedzanie wraz z kuratorem wystawy 18.00-21.00 – Daj się sportretować! – zapraszamy do

skorzystania z usług profesjonalnego plastyka, który będzie wykonywał portrety rysunkowe muzealnych gości (plener)

Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11 17.00 – Wielokulturowość, wieloetniczność w między-

wojennej Bydgoszczy – (pierwsza z sześciu debat towa-rzyszących wystawie W cieniu wojny. Bydgoszcz i jej mieszkańcy w czasie II wojny światowej)

17.00-00.00 – W cieniu wojny. Bydgoszcz i jej mieszkań-cy w czasie II wojny światowej oraz Od Starego Rynku do pl. Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy – aktywne zwiedzanie wystawy wraz z kuratorami

17.00-21.00 – Bydgoszcz 1939-1945 – konkurs dla mło-dzieży i dorosłych na wystawie W cieniu wojny. Byd-goszcz i jej mieszkańcy w czasie II wojny światowej

19.00-21.00 – Od szlaku bursztynowego do Polski szla-checkiej – spektakl historyczny w wykonaniu Agencji Widowisk Historycznych Arkona (plener)

exploseum – Centrum techniki wojennej daG Fa-brik Bromberg, ul. alfreda nobla

17.00 – Tradycje Bractw Kurkowych – otwarcie wysta-wy z okazji 90 rocznicy powstania Okręgu Bydgoskiego Zjednoczonych Bractw Strzeleckich

17.00-20.00 – Od włóczni do karabinu – prezentacja broni i uzbrojenia w udostępnionym do zwiedzania budynku 1115

Do udziału w wystawie zostali zaproszeni artyści, którzy poszu-kują swojego języka artystycz-nego na styku różnych dziedzin, poczynając od sztuk wizualnych, poprzez socjologię, psychologię, biologię, muzykę i łączą je z naj-nowszymi technologiami. W ten sposób włączają się do współczesnej zmultiplikowanej kultury i zaznaczają w niej swoje autorskie strategie.

Zobaczmy prace m.in. Janka Simona, Dominika Lej-mana, Anny Zaradnej, Bogny Burskiej, Michała Brzeziń-skiego i Tomasza Dobiszewskiego. Dodatkową formą artystyczną będzie instalacja kształtująca przestrzeń sali zbudowana w ramach aranżacji wystawy. Więk-szość twórców przedstawi podczas wystawy prace premierowe, przygotowane specjalnie na ekspozycję w Bydgoszczy. Część z nich po prezentacji w muzeum zostanie przekazana przez autorów do muzealnej ko-lekcji polskiej sztuki nowoczesnej.

Wystawa jest dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzic-twa Narodowego.

Monika Kosteczko-Grajek

w y d a r z e n i a


4.09.2014, godz. 18.00 – wernisaż, wstęp wolny, Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11

„W cieniu wojny. Bydgoszcz i jej mieszkańcy w czasie II wojny światowej”

Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy z okazji przypadającej w tym roku 75. rocznicy wybuchu II wojny światowej przygotowało wystawę „W cieniu wojny. Bydgoszcz i jej mieszkańcy w okresie II wojny światowej”. Ekspozycja poświęcona będzie problematyce okupacji niemieckiej w Bydgosz-czy. Okres w dziejach miasta nad Brdą datowany na lata 1939-1945 ukazany zostanie przez pryzmat życia jego mieszkańców-cywilów, a także żołnierzy, jeńców, więźniów obozów czy robotników przymusowych. Ży-cie codzienne i wojenne losy bydgoszczan pokazane będą w dwojaki sposób. Z jednej strony przedstawio-na zostanie historia zróżnicowanej wewnętrznie grupy społecznej, jaką byli mieszkańcy Bydgoszczy w czasie okupacji, z drugiej strony zostaną zaprezentowane losy pojedynczych osób. Rzeczywistość wojenna, jak rów-nież poszczególne wydarzenia, które się na nią składa-ły, zostaną dodatkowo pokazane z dwóch perspektyw: widziane oczami Polaków-okupowanych i odmiennie, oczami Niemców-okupantów. Wystawa będzie również próbą nakreślenia obrazu Bydgoszczy w pierwszych dniach wojny i w czasie hitlerowskiej okupacji.

13.09.2014, od godz. 17.00 – udostępnienie wystawy posterowej poświęconej historii i funk-cjonowaniu Kanału Bydgoskiego (plener), Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8

Wycieczka Kanałem Bydgoskim ze szczurkiem Kanalikiem

Wystawa przedstawiać będzie Kanał Bydgoski w sze-rokim zakresie tematyczno-problemowym, przy pomi-nięciu ściśle chronologicznej historii istnienia Kanału. Poruszone zagadnienia będą dotyczyć m.in. funkcji i użytkowania kanału, działania śluz, sposobu budowy Kanału, użytego materiału. Te i inne wątki zostaną za-prezentowane na tle oryginalnych fotografii i pocztó-wek obrazujących życie Kanału Bydgoskiego. Wystawa skierowana będzie zasadniczo do dzieci i młodzieży (szkoła podstawowa i ponadpodstawowa) jednak pa-trząc na dość uniwersalne zagadnienia i ciekawostki związane z Kanałem może być także interesująca dla starszego odbiorcy. Postacią oprowadzającą po kolej-nych planszach ekspozycji będzie przyjazny szczurek Kanalik, który w ciekawy sposób przybliży istotę funk-cjonowania Kanału Bydgoskiego.

13.09.2014, godz. 19.00, wstęp wolny – wernisaż wystawy w ramach Bydgoskiej Nocy Muzealnej, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8a

„Kanał Bydgoski i Brda oczami artystów”Wystawa „Kanał Bydgoski i Brda oczami artystów”

zorganizowana została w ramach obchodów Roku Ka-nału Bydgoskiego. Kanał Bydgoski jest wyjątkowym miejscem będącym jednym z najnowocześniejszych założeń hydrotechnicznych XIX wieku.

W historię Bydgoszczy kanał wpisał się nie tylko ze względów gospodarczych, ale także pełnił ważną rolę kulturotwórczą. Świadczą o tym dzieła malarskie, ry-

sunkowe i graficzne znajdujące się w zbiorach Muzeum Okręgowego, przedstawiające różne wyobrażenia ka-nału i Brdy. Prace ilustrują kondycję bydgoskiej plasty-ki w ostatnim stuleciu, ukazując zmiany zachodzące w sztuce, przede wszystkim w zakresie pejzażu miejskie-go. Pokaz rozpoczynają dzieła graficzne oraz rysunkowe powstałe głównie w pierwszym dwudziestoleciu XX wieku. Stanowią je realistyczne, malownicze wyobra-żenia mostów na Kanale Bydgoskim autorstwa Otto Sagera, Karla Schulza, czy też Pawła Jaekela. Kontrastują z nimi prace współczesne takie jak grafiki Anny Sroczan-ki, o niemalże abstrakcyjnych formach przedstawie-niowych. W zakresie malarstwa wyróżnić należy dzieła dwóch ważnych artystów działających w Bydgoszczy – Jerzego Rupniewskiego oraz Franciszka Gajewskiego. Artyści szczególnie upodobali sobie okolice Wenecji Bydgoskiej i Młynówki tworząc malownicze, świetliste weduty. Kanał Bydgoski często także przedstawiano z perspektywy szyprów ukazując pływające i cumujące na Brdzie barki oglądane z brzegu lub pokładu. Temat ten podjęli w malarstwie m.in. Antoni Grabarz czy Ste-fan Górski, a w grafice Bronisław Zygfryd Nowicki.

Na wystawie zostaną zaprezentowane również daw-ne widokówki oraz fotografie wprowadzające zwiedza-jących w klimat przedwojennego życia kulturalnego, które toczyło się przy śluzach.

Honorata Gołuńska

13.09.2014, godz. 17.00, wstęp wolny, wernisaż wystawy w ramach Bydgoskiej Nocy Muzealnej, Exploseum, ul. Alfreda Nobla

„Tradycje Bractw Strzeleckich”Wystawa poświęcona działalności Bractw Strzelec-

kich w Bydgoszczy i regionie. Zorganizowana z okazji 90. rocznicy powstania Okręgu Bydgoskiego Zjedno-czenia Kurkowych Bractw Strzeleckich RP. Ekspozycja przyczyni się do zwiększenia zainteresowania tema-tyką bractw strzeleckich i przypomni o ich doniosłej roli w życiu dawnych mieszkańców miast na ziemiach polskich. Na wystawie będzie można zobaczyć różnego typu przedmioty związane z działalnością tych organi-zacji – m.in. odznaki i medale, fotografie, dokumenty, tarcze strzeleckie.

Wa c ł a w G r o m e k , Pe j z a ż b y d g o s k i , 1937, P a p i e r, g w a s z

w y d a r z e n i a


26.09.2014, godz. 9.30-14.00. Zbiory Archeolo-giczne, ul. Mennica 2. Wstęp wolny

Konferencja naukowa „420-lecie powstania mennicy bydgoskiej 1594-2014”

W 2014 r. mija 420 lat od powstania mennicy byd-goskiej, działającej od 1594 do 1686 r. Była ona jedną z najważniejszych mennic w I Rzeczypospolitej. Zbliża-jąca się rocznica jest doskonałą okazją do ponownego ukazania jej dziejów, widzianych przez pryzmat historii ekonomiczno-gospodarczej Europy, I Rzeczypospolitej oraz Bydgoszczy oraz do przedstawienia najnowszych badań dotyczących techniki stosowanej w mennicy bydgoskiej oraz (szeroko rozumianego) znaczenia wy-bijanych w niej monet.

Program konferencji dostępny na stronie www.mu-zeum.bydgoszcz.pl.

Wystawy czasowe:

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8a„Multiplication”. Wystawa czynna od 25 września do 30 listopada 2014 roku.

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8a„Kanał Bydgoski i Brda oczami artystów”. Wystawa czynna od 13 września do 2 listopada 2014 roku.

Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11„W cieniu wojny. Bydgoszcz i jej mieszkańcy w cza-sie II wojny światowej”. Wystawa czynna od 13 wrze-śnia 2014 do 6 stycznia 2015 roku.

Exploseum, ul. Alfreda Nobla„Tradycje Bractw Strzeleckich”. Wystawa czynna od 13 września do 12 października 2014 roku.

Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4„dzieje Pieniądza. Starożytny rzym”. Wystawa czyn-na do 6 kwietnia 2015 roku.

Wystawy stałe:

Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2„na pograniczu Wielkopolski i Pomorza. Bydgoszcz i region u zarania dziejów”.

Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2„W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośre-dniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic”

Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4„Mennica bydgoska”

Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4„Wyspa Młyńska – historia i teraźniejszość”

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8a„Galeria Sztuki nowoczesnej”.

Leon Wyczółkowski, ul. Mennica 7„Twórczość Leona Wyczółkowskiego” (1852-1936)”

Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11„Od Starego rynku do placu Wolności. Spacer ulica-mi międzywojennej Bydgoszczy”

Exploseum, ul. Alfreda Nobla„eXPLOSeUM – centrum techniki wojennej daG Fa-brik Bromberg”

inf. Natalia Robacka

Zapinka z brązuZapinki (z łaciny zwane fibulami), to zarówno piękne ozdoby jak i przedmioty o charakterze użytkowym. Po-jawiły się już w epoce brązu. Wraz z przemianami mody zmieniały swój kształt. Przez wieki wykształciła się wie-lorakość form, typów i odmian przypisanych danym odcinkom czasów. Szczególna obfitość tej kategorii zabytków charakterystyczna jest dla okresu wpływów rzymskich (I-IV w. n.e.). Wśród odkrywanych, w trakcie badań wykopaliskowych, inwentarzy grobowych naj-częstszym składnikiem stroju są właśnie zapinki. Ponie-waż mieszkańcom naszych ziem guziki nie były wów-czas znane przypuszcza się, że fibule służyły do spinania szat. Poza tym praktycznym przeznaczeniem, spełniały także funkcje ozdób, wskutek czego pod wpływem mody ulegały szybkim przeobrażeniom. To z kolei oka-zało się korzystne z punktu widzenia współczesnych badaczy kultur pradziejowych, gdyż stały się one czu-łym wyznacznikiem chronologicznym umożliwiając tym samym dokładne datowanie zespołów grobowych okresu rzymskiego (z dokładnością do ok. 30 lat).

O b i e k t m i e s i ą c a

Z a p i n k a z b r ą z u z d o b i o n a z ł o co ny m i

i s r e b r ny m i a p l i k a c j a m i , V w. ,

f o t . Wo j c i e c h Wo ź n i a k

Prezentowane fibule pochodzą głównie z grobów ciałopalnych i wykazują duży stopień zniszczenia na skutek przepalenia na stosie. Jednak pod warstwą pa-tyny dostrzegamy elementy zdobnicze. Wszystkie wy-konane były z brązu, głównego surowca służącego do wyrobu ozdób i metalowych części stroju na terenach objętych osadnictwem wielbarskim. Przy produkcji fi-bul stosowano technikę odlewu, a następnie zdobiono je różnymi metodami: granulacją, filigranem, grawero-waniem, karbowaniem. Stąd ozdoby te możemy uznać jako przedmioty metalowego rzemiosła artystycznego, które swoją szczytową formę osiąga w tzw. „baroku” wczesno rzymskiego stylu w kulturze wielbarskiej.

Jolanta Szałkowska-Łoś


w y d a r z e n i a


200 U-rodziny Augusta Cieszkowskiego


8.00-8.45 Msze św. w Kościele pw. Świętych Piotra i Pawła na Pl. Wolności i Kościele pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, na Placu Piastowskim, w intencji żywych i zmarłych, obecnych i byłych Mieszkańców ulicy oraz jej Patrona hr. Augusta Cieszkowskiego

11.00 -14.00 Czas organizacji i ustawiania stołu oraz stoisk ze starociami, artystów, rzemieślników Pierwsze spontaniczne prezentacje, działania, niespodzianki! 13.00 Początek kiermaszu kulturalnego i rzemiosł wszelakich. Grają zespoły i orkiestry…

antykwaryczne; z łakociami, innymi pysznościami i balonami… 14.00 Wjazd Solenizanta Augusta Cieszkowskiego w stylowym powozie. Powitanie, laudacja.

Życzenia Prezydenta Bydgoszczy Rafała Bruskiego. Tort urodzinowy stoiska 14.00-19.00 Występy muzyków – mieszkańców; ulicznych kapel; i grajków; popisy i pokazy zaproszonych

artystów; amatorów itp.; rysownicy; rzemieślnicy; niespodzianki i atrakcje dla dorosłych i dla dzieci; gry i zabawy dziecięce; konkurs „Czy znasz swoją ulice?” Uliczny salon piękności i… wiele innych!

Bydgoscy restauratorzy serwują ulubione menu Augusta Cieszkowskiego; dzielimy się domowym chlebem; foto atelier; wystawki mieszkańców; wystawy podwórkowe i „domówki”; przydomowe biesiady i debaty

Muzyka z balkonów, ogródków i bram! Tańce uliczne Biesiadujemy przy wspólnym stole (i stoliki przydomowe) Wiele atrakcji dla dzieci i dorosłych 15.00-16.00 Poznajemy i prezentujemy naszą ulicę z przewodnikiem. Fotografie rodzinne 17.00 Podwieczorek z Augustem Cieszkowskim. Poznajemy Postać i dzieło: Radio PiK Salon Secesyjny ul. Gdańska 50 Wystawa dzieł A.C. i publikacji o nim 18.00 Bajki dla dzieci – Bajkowy ogród Cieszkowskiego 20; Konkurs nalewek (dla dorosłych),

Czytanie Cieszkowskiego 19.00 do… Uliczna potańcówka Od 19… do rana inwencja własna… Okoliczne restauracje i lokale, oraz Panie domu serwują ulubione menu

Hrabiego Augusta Cieszkowskiego

p r o g r a m

P a t r o n a t H o n o r o w y P r e z y d e n t a B y d g o s z c z y

W imieniu Wspólnoty Mieszkańców ulicy augusta Cieszkowskiego serdecznie zapraszamy i życzymy dobrej zabawy!

www.cieszkowskiego.bydgoszcz.euTransmisja na żywo na cały świat w technice strumieniowej RTSP!

inf. Grzegorz Kaczmarek

20.09.2014, sobota, w godzinach 12-21+, w przestrzeni ulicy Cieszkowskiego, zamkniętej dla ruchu kołowego oraz ogrodach i podwórkach. Mile widziane stylowe stroje i przebrania.

Impreza – festyn ma charakter sąsiedzki, kulturalno-integracyjny i promocyjny, odbywa się z okazji 200 urodzin patrona ulicy Augusta Cieszkowskiego.

w y d a r z e n i a


Galeria Miejska bwa 5.09.2014, godz. 18.00 – otwarcie wystawy,

wystawa czynna do 5.10.2014maga-zyn-1zbiory własne Galerii – plastyka bydgoska

We wrześniu Galeria Miejska bwa po raz pierwszy otworzyła swoje magazyny sztuki. Prace artystów byd-goskich, od pół wieku pozyskiwane poprzez zakupy, czy będące depozytami, znalazły się na zorganizowanej przez Galerię wystawie zatytułowanej „magA-Zyn-1”. Na ekspozycji tej będącej pierwszą odsłoną magazy-nów Galerii zobaczyć można dzieła malarskie blisko 100 artystów, tworzących na terenie administracyjnym dawnego województwa bydgoskiego, a więc także z Torunia, Włocławka i Inowrocławia. Prezentowane prace pochodzą z 2 połowy ubiegłego stulecia – od lat 60-tych do 90-tych.

ogromny, porośnięty nenufarami staw, stała się czymś w rodzaju Mekki dla wielbicieli impresjonizmu. W maju, coś z tego niezapomnianego wrażenia istnienia we-wnątrz obrazu (przy zachowaniu proporcji) można było odczuć wchodząc do Galerii „Debiut” MDK-3. Na co dzień szare ściany nieomal rozerwała intensywna zieleń obrazów. Otwarły się one na przesycone wilgocią pej-zaże: połacie wody pokryte okrągłymi liśćmi i różowy-mi nenufarami i dzikie ostępy mokradeł. Zalała je fala zieleni, błękitu i żółci, skontrastowana brązami i omsza-łą czernią, kreślącą konary drzew. […]” To fragment tek-stu, który napisała Ewa Urbańska po obejrzeniu mojej wystawy w maju 2005 r.

Projekt „Rainforest” (las deszczowy), który postano-wiłam zrealizować w Galerii Miejskiej bwa w Bydgosz-czy miał być nawiązaniem, albo powrotem do tej wła-śnie idei „istnienia wewnątrz obrazu”. Natomiast tym razem wrażeniem o wiele bardziej dosłownym. Nie, to nie będzie kolejna wystawa moich obrazów, tylko instalacja malarska, otaczająca oglądających. Pojawią się olbrzymie drzewa, liany, paprocie, bujna roślinność i kwiaty, związane z moją „odwieczną” fascynacją i ma-rzeniem o egzotycznych krajach i ich dzikiej, nieokieł-znanej przyrodzie. Postaram się stworzyć moją wizję Arkadii, miejsca, gdzie byłabym szczęśliwa i czułabym, że wszystko jest możliwe, ideę mojego prywatnego skrawka raju, do którego chcę zaprosić gości – miłośni-ków sztuki i piękna natury.

Jednakże w ostatnich dniach pomysł ten uległ pew-nemu przeobrażeniu. Miał na to wpływ mój udział w spotkaniu artystów „Oko nigdy nie śpi”, które od 12 do 15 czerwca, przez 4 dni i 4 noce miało miejsce w kompleksie pałacowo-parkowym w Lubostroniu. Było to niezwykłe doświadczenie, intensywny czas, da-jący szansę poznania różnorodnej sztuki i wielu intere-

A n d r z e j N o w a c k i , O b r a z 2 3

J u s t y n a J u ł g a , T h e f o r e s t , 2 014 , a k r y l , p a s t e l o l e j ny, k a r t o n , 10 0 ×70 c m

Planowane są już także następne wystawy zbiorów własnych Galerii – z zakresu grafiki, rysunku i rzeźby oraz zakupów najnowszych – dokonanych po roku 2000.

6.09.2014, godz. 16.00 – otwarcie wystawy,Justyna Jułga. rainforest

„Na początku XX wieku Claude Monet ofiarował Francji m.in. jeden z najbardziej znanych cyklów obra-zów „Nenufary”, do dzisiaj jest on clou ekspozycji Mu-see l’Orangerie. Sala, na której ścianach rozpościera się

w y d a r z e n i a


sujących osób. Jak to napisała w podsumowaniu Daria Nowicka: „Cisza, kontemplacja… kulminacja. Ostatnie chwile na chłonięcie sztuki w jej wszystkich barwach. Projektor rozświetla historyczne mury, Lubostroń-skiego pałacu… ludzie gromadzą się wśród natury, by dzielić tę niezwykłą atmosferę. W powietrzu unosi się jeszcze zapach farby, wentylatory swoją obecnością to-warzyszą przyrodzie, pobrzmiewa muzyka. Podążamy ku kolejnym spektaklom, sennym opowieściom, arty-stycznym wynurzeniom. Witamy świt przy akompania-mencie śpiewu ptaków”.

Na zakończenie tego czasu weszłam raz jeszcze do ogrodu, chłonęłam jego piękno, zrozumiałam, że dla mnie tą kulminacją był właśnie ogród i piękny, niezwy-kle malowniczo położony staw, otoczony girlandami gałęzi wierzby, liśćmi łopianu, pokryty rzęsą wodną i liśćmi lilii wodnych. Wkroczyłam ponownie w świat z początku mojej opowieści, inspirowany twórczością Moneta. Zderzenie dżungli amazońskiej i przyrody na-szej, rodzimej, tak bardzo znanej i bliskiej nam staje się teraz motywem przewodnim. Wchodzę do studia, oży-wiona nową ideą.

Justyna Jułga

Galeria Miejska bwa Galeria Brda

Otwarcie wystawy: 30.09.2014 Wystawa czynna do 8 stycznia 2015

Marcin zaborski. Podejrzane sytuacjeW Galerii BRDA, mieszczącej się przy ul. Dworcowej

94 – w siedzibie hotelu BRDA (parter) i działającej pod patronatem Galerii Miejskiej bwa – 30 września otwar-ta zostanie wystawa malarstwa Piotra Zaborskiego pt. „Podejrzane sytuacje”.

Tematem mojej wystawy jest portret, którym zajmu-ję się nieprzerwanie od 3-go roku studiów. Moje po-czątkowe prace związane z tym gatunkiem malarskim w zasadzie nie odbiegały wiele od klasycznego ujęcia portretowego, jakie znamy z historii malarstwa, czy choćby fotografii użytkowej. W założeniu miały to być portrety psychologiczne, które w rzeczywistości trak-towałem jako formę typowego ćwiczenia, mającego na celu zgłębienie tematu, jak i również poszukiwania technicznych rozwiązań, które umożliwiłyby jak najlep-sze formy wyrazu. Z czasem jednak zacząłem ekspe-rymentować z gotowymi już pracami przemalowując je w przeróżny sposób, ponieważ tradycyjne podejście wydawało mi się niezbyt interesujące. W ten sposób, za pomocą wielu prób, a w zasadzie zabawy, zrodził się w mojej głowie pomysł na zupełnie nowy sposób obrazowania i podejścia do portretu. Coraz mniej inte-resowało mnie podobieństwo modela i próba oddania w pełni jego charakteru. Ważniejsze stało się dla mnie eksperymentowanie na powierzchni pola obrazowego, nakładanie kolejnych warstw laserunków oraz technicz-ne ograniczenia, jakie niesie ze sobą malarstwo olejne.

Marcin zaborski, absolwent wydziału malarstwa w Toruniu. Stypendysta prezydenta miasta Torunia w dziedzinie kultury w roku 2014. Uczestnik licznych wystaw zbiorowych oraz plenerów malarskich. W 2012 roku został laureatem nagrody im. Stanisława Borysow-skiego za najlepsze malarstwo w roku akademickim 2011/2012. W tym samym roku II miejsce w konkursie dla Młodych Artystów «Untouchable», zorganizowa-nym w ramach Mediations Biennale2012. Stypendysta miasta Szczecin w 2007 roku.

12-14 września 2014. Start: piątek, godz. 18.00 Galeria Miejska bwa, ul. Gdańska 20; Stary Rynek, Wyspa Młyńska, Długa, Poznańska Szczegółowy program: www.galeriabwa.bydgoszcz.pl

PranIeTradycja sąsiedzkiego, publicznego prania nie jest

wyłącznie polską tradycją. Mieszkańcy Reykjaviku przybywali do miejsca oddalonego od miasta ok. 3 km i „prali swoje brudy” pod gołym niebem. Tym razem artyści z Polski i Islandii w miejscach dawnych bydgo-skich pralni, farbiarni czy fabryk mydła zrealizują swoje intermedialne i performatywne interwencje.

Proces wytwarzania tożsamości opiera się na obec-ności szczególnych miejsc pamięci, a także interakcjach w tych miejscach oraz zrytualizowaniu codzienności w sposób właściwy dla danej kultury. Przestrzeń dzię-ki obecności tychże miejsc symbolicznych stanowi świadectwo danego regionu i nadaje tożsamość jed-nostce. Tradycja sąsiedzkiego, publicznego prania nie jest wyłącznie polską tradycją. Mieszkańcy Reykjaviku przybywali do miejsca oddalonego od miasta ok. 3 km, zdominowanego przez kobiety i „prali swoje brudy” pod gołym niebem. Do czasu powstania budynków z oświetleniem elektrycznym, zrobienie prania wiązało

M a r c i n Z a b o r s k i , O l g a , o l e j , p ł ó t n o

w y d a r z e n i a


się ze swoistą wyprawą. Z kolei podczas II wojny świa-towej, islandzkie kobiety prały „łachy” okupantów. Po raz kolejny przywołujemy powracające pytanie o rolę działań artystycznych. Na ile jest to jeszcze zdolność tworzenia, a do jakiego stopnia rola jaką ma do odegra-nia sztuka? Przekaźnikiem jakich spraw jest dzisiaj? Czy język próbujący opisać jej znaczenie wnosi nowe sensy czy raczej ogranicza? I co wreszcie wynika z interwencji artystycznej w przestrzeń publiczną, w jaki sposób i czy w ogóle zmienia angażowanych ludzi. Co może znaczyć wyrażenie „pranie brudów”, które odsyła do utartych w kulturze zachodniej skojarzeń, wywołujących jedno-cześnie efekt negacji, wrogości czy nawet wstrętu wo-bec zjawisk tak oznaczanych. Pamiętając, że język jest nierozerwalnie związany nie tylko ze swym użyciem, ale jest też głęboko osadzony w tym, co społeczne. Stworzyliśmy listę miejsc – dawnych pralni, farbiarni czy fabryk mydła, chcąc opowiedzieć o ludziach. Swo-iste „odplamianie” miasta ma służyć emocjonalnemu oczyszczeniu.

Partnerzy: Islandzka Grupa Artystyczna Start Art, Fundacja Wytwórnia Marzeń, Bydgoska Lokalna Or-ganizacja Turystyczna, Muzeum Mydła i Historii Brudu w Bydgoszczy, J. Karol Słowiński (kolekcjoner)

SeMInarIa FILMOWeGaleria Miejska bwa zaprasza kolejne seminaria fil-

mowe. We wrześniu zobaczymy dwa niemieckie filmy

dokumentalne, które zostaną omówione przez Remi-giusza Zawadzkiego z Fundacji Art-House.

16.09.2014, godz. 18.00„LeOnnIe OSSOWSKI” (Niemcy, 2013), reż. Lih Janowitz, (73 min.)

Leonie Ossowski to pseudonim artystyczny Jolanthe von Brandenstein, urodzonej w 1925 roku na terenie Prus Zachodnich niemieckiej pisarki, autorki scena-riuszy i słuchowisk, działaczki społecznej, trzykrotnie zamężnej matki siedmiorga dzieci. Jej biografia jest doskonałym przykładem dwudziestowiecznego losu kobiety. Dokument Lih Janowitz jest zapisem podróży, którą ponad osiemdziesięcioletnia, wielokrotnie nagra-dzana, również w Polsce, pisarka odbyła do kraju swo-jego dzieciństwa.

23.09.2014, godz. 18.00„aLe ŻyCIe TOCzy SIĘ daLeJ”, (Niemcy, 2011), reż. Karin Kaper i Durk Szuszies (104 min.)

Kinowy film dokumentalny pt. „Ale życie toczy się da-lej” opowiada historię trzech polskich i trzech niemiec-kich kobiet, przedstawicielek różnych pokoleń, których rodzinne losy w dramatyczny sposób splatają się ze sobą po zakończeniu drugiej wojny światowej. Każda z nich przez swoją historię wnosi osobisty wkład do te-matu „ucieczka i wypędzenie”. Film o ojczyźnie, wojnie, życiu na wygnaniu i wpływie wielkich wydarzeń histo-rycznych na losy małych ludzi.

Galeria Miejska bwa Galeria Kantorek

3.09.2014, środa, godz. 18.00 – wernisaż, wystawa czynna do 3 października 2014

zdzisław Walczak „To był świat zupełnie w starym stylu…” malarstwo

Zdzisław Walczak urodził się 23 marca 1948 roku w Gdańsku-Oliwie. Podpułkownik, inżynier, artysta malarz. Absolwent Państwowego Liceum Sztuk Pla-stycznych w Bydgoszczy, Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Rakietowych i Artylerii w Toruniu oraz Państwo-wej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku (pracownia prof. Rajmunda Pietkiewicza). Przez wiele lat kierował Pracownią Plastyczną Klubu Pomorskiego Okręgu Wojskowego w Bydgoszczy. Malarz – batalista zafascynowany wizerunkiem konia i historią kawalerii polskiej. Znawca broni i barwy Wojska Polskiego. Olej, akwarela, suchy pastel to jego techniki. Namalował ok. 800 prac poświęconych Wojsku Polskiemu. Autor 18 wystaw indywidualnych. Uczestniczył w ponad 40 wy-stawach zbiorowych: Białystok, Bydgoszcz Grudziądz, Kołobrzeg, Legnica, Ostrów Wlkp., Rzeszów, Warszawa, Wrocław. Otrzymał liczne nagrody i wyróżnienia. Od-znaczony został Złotym Krzyżem Zasługi. Jego prace znajdują się w zbiorach wielu instytucji, w kolekcjach muzealnych i prywatnych w kraju i za granicą. Część prac, własność Dowództwa Wojsk Lądowych, ekspono-wana jest w Cytadeli Warszawskiej.

Zdzisław Walczak, malarz kawalerii polskiej i malarz koni, w 2010 roku rozpoczął nowy cykl obrazów nadając im wspólny podtytuł „To był świat zupełnie w starym stylu, to był świat zza szyb automobilu, piękny świat…” (fragment znanej piosenki Urszuli Sipińskiej). Powtarza-jący się schemat kompozycyjny układa obrazy tak jak karty w starym albumie, czy w serię pocztówek z minio-nej epoki. W każdej pracy autor stworzył własną wie-lowymiarową, wielopłaszczyznową przestrzeń. Każdy obraz opowiada prawdziwą lub wymyśloną historię, w której Zdzisław Walczak zawiera swoje fascynacje, za-interesowania, umiejętności i kunszt malarski.

inf. Elżbieta Kantorek

Z d z i s ł a w Wa l c z a k , 2 011, o l e j , p ł ó t n o

w y d a r z e n i a


Młodzieżowy Dom Kultury Nr 4

M a ł g o r z a t a Te c h n e r, St r a c h n a w r ó b l e , a k r y l , 10 0 ×70 c m

12.09.2014, piątek, godz. 18.00, Galeria MDK 4, ul. Dworcowa 82

„WaKaCyJne IMPreSJe” – wernisaż wystawy poplenerowej Na wystawie zosta-ną zaprezentowane prace wykonane z pasją różnymi technikami rysunkowymi i malarskimi na terenie miasta Bydgoszczy, w Biskupinie, Lubostroniu, Chełmna nad Wisłą jak też podczas pleneru na zamku w Golubiu--Dobrzyniu. Zobaczyć będzie można etiudy pejzażowe przedstawiające nie tylko zabytki bydgoskie oraz uro-kliwe zakątki. Zapraszamy rodziców uczniów w wieku 10-25 lat marzących o kontynuowaniu nauki w: gim-nazjum, liceum lub na wyższej uczelni plastycznej do udziału w kursie plastycznym. W ramach prowadzo-nych w MDK-u WARSZTATÓW PLASTYCZNYCH ucznio-wie jako uczestnicy zajęć mogą zrealizować marzenia o rozwijaniu swojego talentu pod czujnym okiem pro-fesjonalisty. Wezmą udział w konkursach plastycznych, przygotują się do egzaminów wstępnych tworząc mię-dzy innymi tzw „teczkę z pracami” na podstawie której egzaminatorzy kwalifikują kandydatów. Nauka odby-wać się będzie zarówno w Pracowni Plastycznej jak również w muzeach, galeriach sztuki, podczas happe-ningów licznych warsztatów plenerowych. Tegoroczne warsztaty plastyczne tradycyjnie poprowadzi znany bydgoski artysta malarz Waldemar Zyśk.

Od 1 do 15 września prowadzony jest nabór do wszystkich sekcji działających w Młodzieżowym Domu Kultury nr4 w Bydgoszczy. Rodzicu jeżeli chcesz aby TWOJE DZIECKO miło i wartościowo spędziło wolny czas i korzystając z profesjonalnej kadry rozwijało swoje talenty jak najszybciej skontaktuj się z naszą placówką.

Zapisy w godz. 9.00-18.00 w siedzibie ul. Dworcowa 82 oraz pod numerem telefonu 523 224 413. Informacje na stronie www MDK nr 4.

Dom Kultury MoDrACZEK 11.09.2014, godz. 18.00,

wstęp wolnyKawiarnia Literacka: gość – Izabela Monika Bill poetka, aktorka, redak-torka, recenzentka, graficzka; autor-ka 4 tomików „Seksapil duszy”, „Ka-meleony”, „Sztuka jedzenia jabłek”, „Podróże poezją”, twórczyni ero-tyków motoryzacyjnych, laureatka konkursów poetyckich, współautor-ka wielu almanachów w Polsce i za granicą. Uczestniczka licznych ogól-nopolskich imprez literackich, czło-nek wielu stowarzyszeń poetyckich, w tym do Koła Literatów Polskich im. Zbigniewa Herberta we Wrocławiu.Prowadzenie spotkania: W. Barbara Jendrzejewska

20.09.2014, godz. 13.00III Spotkanie Sąsiedzkie – Osiedle „Centrum”

25.09. 2014, godz. 17.30Spotkanie Klubu aktywnych Mam „Pani Skarpeta”

Pogadanka: „Jak zmotywować dziecko i siebie”Warsztaty: Szydełko – chusta albo szalik

Prowadzimy zapisy na zajęcia:Klub Malucha, Zajęcia Adaptacyj-

ne, Rytmika, Plastyka, Nauka gry na pianinie, Mądra Sówka, Lektoraty (j. angielski, j. niemiecki), Grupa Ta-neczna, Gimnastyka korekcyjna.Oprócz tego odbywają się u nas zajęcia: Zumba, Nauka gry na gita-rze, Kursy komputerowe dla Senio-rów, Spotkania Klubu Seniora.

inf. Anna Krajewska

w y d a r z e n i a


Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński 18.09.2014, godz. 18.00

Spotkanie autorskie – promocja książki Gizeli Chmielewskiej pt. „Kropla Goryczy”Gizela Chmielewska – bydgoszczanka, absolwentka Wydziału Humanistycznego (filologia polska) Uniwer-sytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, dziennikarka. Na łamach „Albumu Bydgoskiego” w „Gazecie Pomor-skiej” publikuje teksty poświęcone mieszkańcom ziem wschodnich, którzy pozbawieni przez rewolucję, a po-tem przez traktat ryski rodzinnych domów jak najlepiej wpisali się w historię Bydgoszczy. Pierwszą swoją książ-kę pt. „Cierń Kresowy” (Wydawnictwo LTW 2010), po-święciła Edwardowi Woyniłłowiczowi, prezesowi Miń-skiego Towarzystwa Rolniczego, fundatorowi kościoła pw. Świętych Symeona i Heleny w Mińsku Litewskim.

W kwietniu br. w tym samym wydawnictwie uka-zała się jej druga książka pt. „Kropla goryczy”, gdzie – w oparciu o bogaty materiał archiwalny – przedstawiła historię czterech rodzin kresowych, które los związał z Bydgoszczą.

Kropla goryczyPrzyjechali do Bydgoszczy, chociaż nikt tu na nich

nie czekał. Spoglądali na Brdę, a widzieli rozlane wody Prypeci, błyszczące fale Dniepru, czy choćby maleńką rzeczułkę Bereźnicę. Spacerowali alejkami parku im. Ko-chanowskiego, a myślami byli w Ogrodzie Gubernator-skim w Mińsku, albo wśród lip i dębów na ziemi słuckiej, w Kijowie czy w sławnej Zofiówce – w Humaniu.

To tutaj, daleko od rodzinnej ziemi opłakiwali swój raj utracony. Błagali żarliwie: nieba i chleba naszego, kresowego, daj nam Panie! Ale zamiast swojego, jedli bydgoski chleb. Patrzyli na bydgoskie niebo.

Sąsiedzi naszych bliskich, krewni, znajomi – ludzie, którym kapryśna historia zabrała domy na Kresach Wschodnich, aby umieścić ich w poniemieckich ka-mienicach w Bydgoszczy. Tak trafiła tu z rodziną Maria z Jordan Rozwadowskich – córka założyciela Barano-wicz. Z dalekiego Iwańska pod Witebskiem przyjechali Wołodkowiczowie – hojni fundatorzy szkół i szpitali. Bydgoszczanami zostali państwo Stulgińscy. Woyniłło-wiczowie i wiele innych zacnych, jakże zasłużonych dla polskości na Kresach Wschodnich osób.

To było dawno, bo ponad 100 lat temu. Dawno też już obeschły kresowe łzy. Z tamtych bolesnych czasów zo-stały tylko strzępy wspomnień i trochę fotografii. Niby niewiele, ale wystarczająco dużo, aby nie gdzie indziej a właśnie w Bydgoszczy musiała powstać moja książka, opowiadająca o tamtych czasach. Książka o wielkiej kresowej tęsknocie, zwieńczonej kroplą goryczy.

Gizela Chmielewska

18.09.2014, godz. 18.00Otwarcie wystawy – realizacji Bogdana Chmielewskiego pt. „Pas słucki”Pas słucki(Kropla goryczy)

Dom opuściliśmy 7 lipca o godzinie 20.30Od Wschodu nadciągała burzaJechaliśmy w przeciwnym kierunkuKu gasnącemu nad Kresami słońcuWzdłuż alei lipowej stali oniKobiety ocierały łzy rąbkiem białych chustekOd tamtej chwili minął prawie wiekA my nadal uciekamy się spoglądając za siebiePrzepadły za rubieżą jasne SawiczeSą łany, kurhany i nasze zniczePasie słucki cudem wówczas uratowanyStuło, opatrunku na dawne i nowe rany…

Bogdan Chmielewski, styczeń 2014

Bogdan Chmielewski, studia na Wydziale Sztuk Pięk-nych UMK w Toruniu, dyplom w 1970 r. Uczestnik 146 wystaw i imprez artystycznych. Autor ponad 200 in-terdyscyplinarnych realizacji indywidualnych i zespo-łowych w Lucimiu w latach 1977-2008. Zajmuje się akcjami, działaniami plastycznymi i parateatralnymi, happeningiem, performance, instalacją, rysunkiem, żywymi obrazami, realizacjami tekstowymi. Członek „Grupy 111-Lucim”. Profesor na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu.

Ważne etapy działalności artystycznej: Wyjście: Wy-stawa dworzec PKP – Bydgoszcz Główna; „Poezja na Dworcu” 1975, „Akcja Podróż” (1976); Przejście – za-trzymanie:„Akcja Lucim” (1977-78), Działanie w Luci-miu 1979 Powrót (nóstos): działania lucimskie, praca w Luciumiu i poza nim (1980-2007): Nóstos (tęsknota za domem) 1980; współudział w sformułowaniu progra-

N a o k ł a d c e k s i ą ż k i Z o f i a z H a r t h i n g ó w i W i n c e n t y Wo -ł o d ko w i c z o w i e , n a j b o g a t s i z i e m i a n i e z W i t e b s z c z y z ny n a K r e s a c h Ws c h o d n i c h f u n d a t o r z y s z k ó ł i s z p i t a l i . Z d j ę c i e z r o b i o n e w B y d g o s z c z y w 192 3 r.

w y d a r z e n i a


mu 11 punktów „sztuki społecznej” (1980); Oikomancja – postawa, techniki lokalizacji oraz realizacji na prze-cięciu współrzędnych czasu i miejsca „domowskazów” (1991); „Bajki wizualne” (ponowne zaczarowanie świata) 1994; koncepcja „dobrego miejsca” (chrono-etno-eko--sacro-kosmo-topu )1995; realizacje oikoniczne – kon-densaty adoracyjno-kontemplacyjne (1992-2008); pro-gnoza formacji. „nowi cisi” (2000).

25.09.2014, godz. 18.00Wykład Piotra Siemaszki pt. „Piękno ocalające. estetyczny i etyczny wymiar twórczości zbigniewa Herberta”

dr hab. Piotr Siemaszko, profesor nadzwyczajny Uni-wersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, publi-cysta, krytyk sztuki. Opublikował książki: „Zmienność i trwanie. O eseistyce Zbigniewa Herberta” (Bydgoszcz 1996), „Świat obrazu - obraz świata. Przestrzenie pogra-niczne w pisarstwie Józefa Czapskiego, Gustawa Her-linga-Grudzińskiego i Zbigniewa Herberta” (Bydgoszcz 2000), „Od akademizmu do ekspresjonizmu. Sugestie pikturalne w poezji polskiej końca XIX i początków XX wieku” (Bydgoszcz 2007).

Piękno ocalające. estetyczny i etyczny wymiar twórczości zbigniewa Herberta

„Wiedza o pięknie?… – pytał Paul Valéry – Ale czy współcześni używają jeszcze tego słowa? Wydaje mi się, że jeśli je wymawiają, to nie traktując go poważ-nie.” Zbigniew Herbert w podobnie intensywny sposób odczuwał kryzys piękna, przyznawał, że „w naszych czasach istnieje tendencja do unikania piękna”, że zja-wiskiem powszechnym, a jednocześnie przyczyną pro-blemów kultury europejskiej w wieku XX jest „upadek w brzydotę”, a więc akceptacja brzydoty w sensie este-tycznym i etycznym. Autor Pana Cogito nie ograniczał jednak swojej intelektualnej aktywności do formułowa-nia pesymistycznych diagnoz: postulował powrót do refleksji nad pięknem, wierzył w jego siłę i przydatność, opisywał artystyczne konkretyzacje piękna w kulturze

i wskazywał jego rozliczne funkcje. Piękno nie było za-tem dla Herberta abstrakcją, lecz ważną i niezbędną częścią człowieczego doświadczenia. Nie postrzegał też tej kategorii wyłącznie w odniesieniu do wymiaru estetycznego. Zgodnie z koncepcją Platona, podkreślał współistnienie piękna i dobra, i wskazywał głęboki sens tej zależności: „Istnieją dwie podstawowe wartości – mówił - piękno i dobro. Mają one u źródeł jedno słowo, którego nie znamy. Pracując usilnie w pięknie, wywołu-jemy dobro”.

Piotr Siemaszko

Bogdan Chmielewski, projekt realizacji Pas słucki, tusz, 2014

25.09.2014, godz. 18.00Otwarcie wystawy obrazów Jana Kaji pt. „Lekki powiew”

(…) Człowiek jest tu przedstawiony w całym swoim cielesnym pięknie i sile, ale jednocześnie z pewnym piętnem dramatyzmu sygnalizowanym zarówno ge-styką, jak i usytuowaniem w przestrzeni zamkniętej, klaustrofobicznej, opresyjnej. Jan pokazuje człowieka jako istotę pełną godności, czynną, podejmującą trud współżycia ze światem. Jest w tych postaciach pewna pierwotna czystość i prostota, coś, co łączy je zdecydo-wanie bardziej z surową prawdą natury niż z iluzorycz-nym urokiem cywilizacji. (…)

Piotr Siemaszko

J a n K a j a , P r z e w o ź n i k , 19 8 9

w y d a r z e n i a


Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna

Wybrane zajęcia edukacyjne we wrześniu: 2.09.2014, godz. 16.00, WiMBP,

(Filia nr 5 dla dorosłych ul. Pomorska 80-86)Spotkanie Klubu Książki „Kryminalni”, czyli miłośni-ków literatury kryminalnej. Zajęcia przeznaczone dla seniorów.

4.09.2014, godz. 17.00, WiMBP (Filia nr 30 dla dorosłych i dla dzieci ul. Toruńska 185)

Fajnie było, ale… – wspomnienia z wakacji – zajęcia literackie oraz plastyczne dla dzieci.

6.09.2014, godz. 10.00, WiMBP (Filia nr 5 dla dorosłych ul. Pomorska 80-86)

Konkurs pięknego czytania „O Laur Bohuna” z okazji Narodowego Czytania „Trylogii” Henryka Sienkiewicza.

6.09.2014, godz. 10.00, WiMBP (Filia nr 15 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Brzęczkowskiego 2)

narodowe Czytanie „Trylogii” Henryka Sienkiewicza.

6.09.2014, godz. 10.00, WiMBP (Filia nr 21 dla dorosłych ul. M. Skłodowskiej-Curie 33a)


6.09.2014, godz. 11.30, WiMBP (Filia nr 16 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Broniewskiego 1)


9.09.2014, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 15 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Brzęczkowskiego 2)

Tajemniczy świat nauki – zajęcia edukacyjne dla dzieci.

11.09.2014, godz. 10.00, WiMBP (Filia nr 15 dla dzieci i młodzieży ul. Gawędy 1)

Głośne czytanie książek znanych i lubianych autorów literatury dziecięcej m.in. L.J. Kerna, D. Gellner, J. Tuwi-ma oraz J. Brzechwy.

11.09.2014, godz. 16.30, WiMBP (Filia nr 19 dla dorosłych ul. Powstańców Wielkopolskich 26)

rozmowy o książce – cykl spotkań dla seniorów.

12.09.2014, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 4 dla dzieci i młodzieży ul. Czerkaska 11)

Wiersze dla dzieci – zajęcia edukacyjne z okazji 120 rocznicy urodzin Juliana Tuwima.

15.09.2014, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 17 dla dorosłych i dla dzieci ul. Łanowa 2)

Lista zakazanych książek – zajęcia literackie dla senio-rów z okazji Tygodnia Zakazanych Książek.

20-21 września 2014, godz. 10-14, Biblioteka Główna WiMBP, Stary Rynek 24

zwiedzanie Biblioteki BernardynówW ramach obchodów Europejskich Dni Dziedzictwa

2014 ph. „Dziedzictwo – źródło tożsamości” Wojewódz-ka i Miejska Biblioteka Publiczna im. dr. Witolda Bełzy w Bydgoszczy zaprasza do zwiedzania Biblioteki Ber-nardynów.

Zapisy na zwiedzanie (zorganizowane w 10 osobo-wych grupach) od poniedziałku 8 września 2014, tel. 52 33 99 227 oraz 512 319 077 w godz. 7.30-15.30.

Godzinami o książkach – dyskusyjne Kluby Książki w WiMBP.

10 Dyskusyjnych Klubów Książki działa w filiach Wo-jewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej. Szczegóły dotyczące ich działalności publikowane są na stronie: dkk.wimbp.man.bydgoszcz.pl. Realizowany przez WiMBP przy wsparciu finansowym Instytutu Książki program DKK, obejmuje także spotkania autorskie.

10.09.2014, godz. 18.00, Biblioteka Główna WiMBP, Sala Wykładowa

F o t . Ty m o t e u s z L e k l e r

Spotkanie autorskie z Jackiem Hugo-Baderem – dziennikarzem i reportażystą, dwukrotnym lau-reatem nagrody Grand Press, od 1990 związanym z Gazetą Wyborczą, autorem książek W rajskiej krainie wśród zielska (nominacja do literackiej Nagrody NIKE), Biała gorączka (nagroda Bursztynowego Motyla oraz nominacja do Nagrody Li-terackiej Gdynia), Dzienniki kołymskie (Nagroda Podróż-ników Czwarty Żywioł). Łącznie cztery lata spędził w krajach byłego ZSRR. Azję Środkową, pustynię Gobi, Chiny i Tybet przejechał na rowerze. Przepłynął kaja-kiem jezioro Bajkał. Bydgo-

skie spotkanie połączone będzie z promocją najnow-szej książki zatytułowanej Długi film o miłości. Powrót na Broad Peak, która miała premierę w maju tego roku! Wstęp za okazaniem wejściówek (do odbioru od 3.09.2014, godz. 16.00 w Wypożyczalni Biblioteki Głównej, Stary rynek 24, pierwszeństwo mają człon-kowie DKK). Serdecznie zapraszamy!

inf. Lucyna Partyka

w y d a r z e n i a


16.09.2014, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci ul. Grunwaldzka 59)

zabawy z alfabetem – zajęcia literackie dla dzieci na podstawie książki Wandy Chotomskiej pt. „Kuchenny alfabet”.

18.09.2014, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 24 dla doro-słych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Pielęgniarska 17)

Głośne czytanie opowiadania pt. „noc w Muzeum za-bawek”.

19.09.2014, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 14 dla dzieci i młodzieży ul. Bohaterów Kragujewca 11)

Popołudnie z wierszami Juliana Tuwima – zajęcia li-terackie.

19.09.2014, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 31 dla dorosłych i dla dzieci ul. Wielorybia 99)

Mapa wakacyjnych wspomnień – zajęcia edukacyjne dla dzieci z wykorzystaniem Internetu.

22.09.2014, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 1 dla dzieci i młodzieży ul. Powstańców Wielkopolskich 26)

„Legenda o zatopionej osadzie w Biskupinie” – gło-śne czytanie.

23.09.2014, gpdz. 16.00, WiMBP (Filia nr 16 dla doro-słych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Broniewskiego 1)

Moje miasto Bydgoszcz – zajęcia literackie i edukacyj-ne dla dzieci.

25.09.2014, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 1 dla dzieci i młodzieży ul. Powstańców Wielkopolskich 26)

Krasnoludki są wśród nas – zajęcia literackie. 25.09.2014, godz. 12.00, WiMBP

(Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci ul. Grunwaldzka 59)Wirtualne podróże: spacer po Barcelonie – zajęcia edukacyjne dla seniorów.

25.09.2014, godz. 17.00, WiMBP (Filia nr 5 dla dorosłych ul. Pomorska 80-86)

Podróż sentymentalna: wieczór wspomnień „Mój Lon-dynek” – spotkanie dla seniorów.

12.09.2014, godz. 20.00, Bydgoszcz, Klub Wiatrakowa

TeGOnIeznOSISzWydarzenie sygnowane marką TEGONIEZNOSISZ bę-

dące syntezą kultury miejskiej. Na koncercie swoje umiejętności zaprezentują ze-

społy z pogranicza hiphopu oraz muzyki rockowej.Całemu wydarzeniu towarzyszyć będą specjalne

efekty wizualne w wykonaniu Toma Skofa natomiast na zewnątrz odbędzie się wystawa bydgoskich artystów True Boba, Pawła „Swag” Orła i Paku.

Ponadto odbędzie się premierowa projekcja tele-dysku CHIO – Nie przestanę oraz prezentowane będą teledyski bydgoskich artystów wraz z filmem dokumen-talnym z powstania płyty „Utopia” bydgoskiego mul-tiinstrumentalisty Marcina „Pawbeats” Pawłowskiego.

Klub Wiatrakowa

Wystąpią:arytmiaKilled By CarPartyzantSomp/ChioPafarazziHaker CMSSoundostateczny/aurelia Górna

Bilety do nabycia w cenie 11 zł w przedsprzedaży oraz 16 zł w dniu wydarzenia w sklepach: EASTABLISHMENT, ul. Gimnazjalna 6; 4FREAKS, ul. Gdańska 22; PATSHOP, ul. Zbożowy Rynek 7; online: www.dontstop.com.pl

inf. Dariusz Trojanowski

Akademia Muzyczna w Bydgoszczy

7.09.2014, godz. 17.00, niedziela, Sala Rotundowa Pałacu w Lubostroniu

CXLVII Koncert PałacowyBolesław Siarkiewicz skrzypceJoanna Otmianowska-Siarkiewicz wiolonczelaJoanna Czapińska-Wróblewska fortepian

Bilety w cenie 10 zł można nabywać w Pałacu w Lubo-stroniu pół godziny przed koncertem

inf. Anna Cudo

← Lubostroń, sala koncer towa, fot . Andrzej5006 (Wik ipedia)

w y d a r z e n i a


Biblioteka Główna UKW

10 września 2014, środa, godz. 18.00 – wernisaż, ul. Szymanowskiego 3, galeria 1 piętro, wystawa czynna do 15 października

Włodzimierz BykowskiVIGILaTe!wystawa malarstwa i rysunku

Włodzimierz Józef Bykowski, ur. w 1967 r. w Byd-goszczy, grafik, designer, malarz, regionalista. Na przełomie lat 80. i 90. rysownik komiksów, od 1991 r. zajmował się reklamą i wystrojami wnętrz, a od 1995 r. tworzeniem plakatów, książek, wydawnictw reklamo-wych, opakowań. Zaprojektował kilkadziesiąt znanych na świecie znaków towarowych oraz innych logotypów. W 1999 r. opublikował pierwszy przewodnik rowerowy Weekend w drodze po okolicach Bydgoszczy. Autor lub współautor ponad 20 przewodników z zakresu tu-rystyki pieszej, rowerowej i kajakowej w rejonie Borów Tucholskich, Doliny Dolnej Wisły, Pojezierza Chełmiń-skiego i Brodnickiego, Kujaw, Pałuk, Krajny, wschodniej Wielkopolski – wszystkie ilustruje własnymi zdjęciami. Pisał artykuły prasowe propagujące walory wojewódz-twa kujawsko-pomorskiego.

Tworzy rozbudowane cykle malarskie na wybrany temat; w 2012 r. zaprezentował cykl „Dzieje Lucyfera – niedokończona historia w 4 aktach z prologiem” w Ga-lerii Autorskiej w Bydgoszczy, składający się z czterech zamykanych tryptyków.

drodze życia? Rozwiązanie znalazłem przypadkowo. Na wiosnę 2014 r. ukazała się płyta „Vigilate! Angiel-ska polifonia w niebezpiecznych czasach”, znakomi-tego angielskiego dyrygenta Johna Eliota Gardinera, z muzyką kompozytorów żyjących w XVI wieku. Tytuł został zaczerpnięty z Ewangelii św. Marka, rozdział 13, wersy 35-37: «(35) vigilate ergo nescitis enim quando dominus domus veniat sero an media nocte an galli cantu an mane (36) ne cum venerit repente inveniat vos dormientes (37) quod autem vobis dico omnibus dico vigilate», co w Biblii Tysiąclecia jest przetłumaczo-ne na: «(35) Czuwajcie więc, bo nie wiecie, kiedy pan domu przyjdzie: z wieczora czy o północy, czy o pia-niu kogutów, czy rankiem. (36) By niespodzianie przy-szedłszy, nie zastał was śpiących. (37) Lecz co wam mówię, mówię wszystkim: Czuwajcie!». Właśnie, czu-wajcie, vigilate! Bo «o dniu owym i godzinie nikt nie wie» (Mt 24,36), «dwóch będzie w polu: jeden będzie wzięty, drugi zostawiony. Dwie będą mleć na żarnach: jedna będzie wzięta, druga zostawiona.» (Mt 24,40-41) – czyż właśnie tak nie jest z naszym życiem?

Cykl „Konary” powstawał na przełomie 2012 i 2013 r. Przedstawia drzewa pozbawione liści lub igieł. Powy-ginane, ukształtowane przez lata wzrostu, mają sym-bolizować ludzi oraz ich życie. Nie wiadomo tylko czy owe drzewa jeszcze żyją, czy umarły. Może stoją na granicy kresu istnienia, a może się odrodzą. Wszystkie namalowane na obrazach konary spotkałem podczas

pieszych i rowerowych wycieczek. Cykl „Pęta”, z 2013 r., jest z kolei symbolicznym rozwa-żaniem nad ogranicze-niami wynikającymi z autonomicznych de-cyzji lub społecznych uwarunkowań. Nieomal każdy człowiek pęta się w życiu, ograniczając wolność, wikła się w eg-zystencjalnej marności, czasami zamyka. Stwa-rza to poczucie niepo-koju, które próbowa-łem oddać w obrazach. Jako modele służyły mi różnego rodzaju liny. Inaczej postępowałem

w przypadku „Znaków”. Wszystkie rysunki są wytwo-rem mojej wyobraźni, a powstały w styczniu 2014 r. Na drodze życia spotykamy niezliczoną ilość układów, składających się z pozornie zwykłych rzeczy. Od naszej spostrzegawczości zależy czy dostrzeżemy pośród nich ukryte znaki, może niektóre z nich są drogowskazami lub ostrzeżeniami. Co z nimi zrobimy zależy od nas.

W. Bykowski

W ł o d z i m i e r z B y k o w s k i , N a g i e I I , 2 013 , 9 8 , 5×4 6 c m

„Wiedziałem, które obrazy i rysunki będę chciał zaprezentować na wystawie w Bibliotece Uniwersy-tetu Kazimierza Wielkiego we wrześniu 2014 r. Długo zastanawiałem się jednak nad kluczem łączącym trzy cykle o symbolicznej i egzystencjalnej tematyce. Jak połączyć zagadnienie śmierci, która każdego z nas nieuchronnie czeka, z rozważaniami nad ogranicze-niami bytu jednostki oraz znakami spotykanymi na

w y d a r z e n i a


28.09.2014, godz. 17.00, Kościół garnizonowy pw. NMP Królowej Pokoju

Koncert Inauguracyjny

W niedzielę, 28 września o godz. 17 w bydgoskim Kościele garnizonowym pw. NMP Królowej Pokoju odbędzie się koncert inaugurujący pracę stowarzy-szenia Akademia Muzyki Dawnej powstałego z ini-cjatywy młodych artystów-muzyków. Główną ideą stowarzyszenia jest prowadzenie działalności kultu-ralnej i edukacyjnej zwłaszcza w dziedzinie muzyki XVII i XVIII w.

stowarzyszenie Akademia Muzyki Dawnej

Na koncercie usłyszeć będzie można dzieła A. Vival-diego, H.I. von Bibera, F. Sora, J. Rosenmüllera, czy pol-skiego kompozytora okresu baroku – A. Jarzębskiego.

Wystąpią członkowie stowarzyszenia Akademia Mu-zyki Dawnej: Helena Bregar, Irena Filuś, Rafał Gumiela, Maria Guzowska, Beata Kozyra, Michał Marcinkowski, Julia Obrębowska, Paweł Pawłowicz, Natalia Pawłow-ska, Anna Stankiewicz, Anna Szul, Marcin Tarnawski, Ewa Witczak, Dorota Zimna, Ewa Żołyniak-Adamska. Co ciekawe, słuchacz będzie mógł nacieszyć zarówno ucho jak i oko, gdyż wszystkie utwory wykonywane będą na kopiach instrumentów z epoki baroku, wciąż tak rzadko widywanych na polskich scenach muzycznych.

inf. Julia Obrębowska

w y d a r z e n i a


Galeria Sztuki Ludowej i nieprofesjonalnej KPCK zmienia siedzibęPragniemy poinformować, że Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej Kujawsko-Pomorskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy przenosi się, i od października bę-dzie miała nową siedzibę na Placu Kościeleckich 6 w Byd-goszczy, w pięknie odremontowanym budynku KPCK.

Wszystkich Państwa bardzo serdecznie zapraszamy!

11-14 września 2014XXVI Ogólnopolskie Literackie Spotkania Pokoleń Kruszwica/Kobylniki

(…) muza się stroi na nowe spotkanieGdzie pierwej Popiela zjadły mądre myszyNad jeziorem będzie słychać nowe granieNie każdy (na szczęście) ten szelest usłyszy,(…) poezjo przybywaj w gościnną krainę(…) zatrzymaj lirykę nim cała przeminie

Jolanta Zarębska, Dokąd pędzisz, Goplano?

I oto ponownie poezja przybędzie na przychylną zie-mię kujawską, która zakwitnie wierszami. Na tegorocz-ne Ogólnopolskie Literackie Spotkania Pokoleń, które odbywać się będą od 11 do 14 września 2014 zjadą się ludzie pióra z terenu całego kraju, dla których królowa literatury – poezja, nie jest tylko wyjątkowym gościem, a jest środkiem na wzbogacenie codziennej, często szarej i trudnej rzeczywistości. Co roku spotkania są okazją do integracji środowiska literackiego, konfrontacji twór-czości poetyckiej, rozwijania umiejętności kreatyw-nego pisania, inspirowania do aktywności twórczej, promowania poezji wśród dzieci i młodzieży podczas lekcji poetyckich we wszystkich przedszkolach i szko-

łach miasta i gminy Kruszwica. To już dwudziesta szó-sta edycja spotkań, a w Kruszwicy-Kobylnikach poeci gościć będą po raz dwudziesty drugi. Kwalifikacją do udziału jest konkurs poetycki, natomiast pokłosiem konkursu almanach poetycki, który co roku wydawany jest ze środków Urzędu Miejskiego w Kruszwicy.

W programie tegorocznej edycji odbywać się będą: otwarcie OLSP połączone z ogłoszeniem wyników konkursów poetyckich dla dzieci i młodzieży oraz do-rosłych, promocja almanachu poetyckiego, wystawa prac polskiej malarki Ewy Lewańskiej (1900-1980), która urodziła się i mieszkała w Kruszwicy, koncert powitalny (producent: Centrum Kultury i Sportu Ziemowit w Krusz-wicy), ogłoszenie konkursu na fraszkę. Jak co roku naj-ważniejszymi punktami spotkań będą lekcje z udziałem poetów i warsztaty poetyckie pt. Poezja jak obraz, które poprowadzą: Janusz Drzewucki krytyk literacki, po-eta, dziennikarz i Dorota Ryst poetka, publicystka oraz spotkanie autorskie Maksymiliana Barta Kozłowskiego w Kawiarni Pod Malwami w Kruszwicy. Miłym akcen-tem muzycznym literackich spotkań będzie koncert bardów: Krzysztofa Daukszewicza, Kuby Sienkiewicza i Bogusława Nowickiego. W tym roku poetów czeka wy-prawa na jezioro Gopło, czyli Poetyckie Mare Polonorum z Nadgoplańskim Parkiem Tysiąclecia, a w Ośrodku Edu-kacji Ekologicznej Rysiówka na półwyspie Potrzymiech zostaną ogłoszone wyniki konkursu na fraszkę, odbędą się również prezentacje poetyckie ze specjalnym udzia-łem Janusza Drzewuckiego. Od wielu lat tradycją OLSP są warsztaty recytatorskie dla poetów Jak mówić własne wiersze, prowadzone przez Andrzeja Antczaka. Należy zwrócić uwagę na fakt, że literackie spotkania odbywa-ją się w nadgoplańskiej krainie, w Kruszwicy, która była kolebką polskości. Organizatorzy XXVI OLSP: – Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy – Robotnicze Stowarzyszenie Twórców Kultury w Byd-

goszczy.Współorganizatorzy: – Centrum Kultury i Sportu Ziemowit w Kruszwicy – Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna im. Stanisława

Przybyszewskiego w Kruszwicy– Przedszkole Samorządowe nr 3 im. Ewy Lewańskiej w

Kruszwicy– Nadgoplański Park Tysiąclecia, Kwartalnik Artystycz-

ny. Kujawy i PomorzeZadanie jest współfinansowane ze środków Województwa Kujawsko--Pomorskiego i Gminy Kruszwica. Patronat medialny: Express Bydgoski, Panorama Kruszwicka, www.kruszwica.org.

P R O G R A M : czwartek, 11 września, godz. 18.00, Pałac w Ko-

bylnikachOtwarcie XXVI Ogólnopolskich Literackich Spotkań Pokoleń – ogłoszenie wyników konkursów poetyckich i wrę-

czenie nagród

Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy

w y d a r z e n i a


– promocja almanachu poetyckiego pt. Z ogrodów przeszłości

– koncert powitalny – producent: Centrum Kultury i Sportu Ziemowit w Kruszwicy

– otwarcie wystawy prac Ewy Lewańskiej – ogłoszenie konkursu na fraszkę

wstęp na zaproszenia

piątek, 12 września, godz. 9.00Spotkania poetyckie w szkołach i przedszkolach miasta i gminy Kruszwica

piątek, 12 września, godz. 14.00, Pałac w Kobylnikach

Poezja jak obraz – warsztaty poetyckieProwadzenie: Janusz Drzewucki krytyk literacki,

poeta, dziennikarz i Dorota Ryst poetka, publicystka wstęp wolny

piątek, 12 września, godz. 18.30, Kawiarnia Pod Malwami w Kruszwicy

Spotkanie autorskie Maksymiliana Barta Kozłow-skiego, wstęp wolny

piątek, 12 września, godz. 20.00, Wzgórze Zamkowe pod Mysią Wieżą

noc z Gwiazdami. Koncert Bardów: Krzysztof dauk-szewicz, Kuba Sienkiewicz, Bogusław nowicki, wstęp wolny

sobota, 13 września, godz. 9.00, Pałac w Kobylnikach

Warsztaty poetyckie – ciąg dalszy, wstęp wolny

sobota, 13 września, godz. 15.30 Poetyckie Mare Polonorum – wyprawa poetów na je-zioro Gopło z Nadgoplańskim Parkiem Tysiąclecia Ogłoszenie wyników konkursu na fraszkę Prezentacje poetyckie ze specjalnym udziałem Janu-sza Drzewuckiego (Ośrodek Edukacji Ekologicznej Ry-siówka na półwyspie Potrzymiech)

niedziela, 14 września, godz. 10.00, Pałac w Kobylnikach

Indywidualne konsultacje recytatorskie Jak mówić własne wiersze. prowadzenie: Andrzej Antczak instruk-tor teatralny, wstęp wolny

niedziela, 14 września, godz. 13. 00, Pałac w Kobylnikach

Podsumowanie i zakończenie XXVI Ogólnopolskich Literackich Spotkań Pokoleń

P aw e ł K r a s u l a k

14.09.2014, godz. 20.00, plac Wolności w Bydgoszczy„Tenoriada… z balkonu Święcickiego”

Z balkonu kamienicy Józefa Święcickiego zaśpiewa-ją: Paweł Krasulak, Łukasz Ratajczak oraz Albert Meme-ti, na fortepianie towarzyszyć im będzie Artur Pilch.

Publiczność poprzez głosowanie SMS zdecyduje, który z tenorów otrzyma stypendium artystyczne Se-natora Andrzeja Kobiaka w wysokości 3000 zł. Zapra-szamy do udziału!

inf. Jędrzej Kubiak

w y d a r z e n i a


Akademicka Przestrzeń Kulturalna – Wyższa szkoła Gospodarki w Bydgoszczy

12.09.2014, piątek, godz. 18.00, Muzeum Fotogra-fii WSG, ul. Królowej Jadwigi 14, wstęp na werni-saż wolny. Wystawa czynna do 7 października.

Tomasz Gudzowaty „Beyond The Body”Tomasz Gudzowaty urodził się w 1971 roku. Ukoń-

czył prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Bliski jest mu nurt fotografii humanistycznej i forma klasycznego czarno-białego fotoeseju. Zaczynał od fotografii przy-rodniczej, osiągając w niej pierwsze międzynarodowe sukcesy, następnie zwrócił się w stronę reportażu spo-łecznego, a od kilku lat koncentruje się na fotografii sportowej. Jego szczególnym zainteresowaniem cieszą się sporty peryferyjne i lokalne, nierzadko egzotycz-ne i nietypowe, lub w inny sposób wykraczające poza główny nurt. Publikował m.in. w magazynach: Max, L’E-quipe, Guardian, Newsweek, Forbes, Time i Photo. Jest wielokrotnym laureatem najważniejszych konkursów fotograficznych, w tym: World Press Photo, Pictures of the Year i NPPA Best of Photojournalism oraz autorem kilku albumów fotograficznych. Współpracuje z agen-cją Focus Fotoagentur z Hamburga oraz warszawską Yours Gallery. Zaliczany jest do wąskiego grona pol-skich współczesnych fotografików o międzynarodo-wym uznaniu i sławie.

kierując się ku jego peryferiom: dyscyplinom tradycyj-nym, zakorzenionym w lokalnej tradycji, lub przeciw-nie; powstałym stosunkowo niedawno i czerpiącym inspirację ze współczesnej kultury globalnej. Zawsze jednak wyrażającym najbardziej podstawowe wartości sportu: potrzebę wolności i walki o zwycięstwo, a także przeżycia duchowego, poprzez pokonywanie fizycz-nych ograniczeń ciała. Większość spośród ponad 40-tu prezentowanych na wystawie prac pochodzi z projek-tów zrealizowanych w ciągu ostatnich lat: Australian Pole Dancers, Street Boxers from Sao Paulo, Nada Kusti – Working Against Decline, Mexico’s Car Frenzy, Fre-erunning, Mongolian Child Jockeys, Sumo, Synchroni-zed Swimming i Urban Golf In India.

Więcej na stronie www.muzeumfoto.byd.pl

„Beyond the body” to tytuł wieloletniego projektu fotograficznego Tomasza Gudzowatego, poświęcone-go sportowi jako fenomenowi kulturowemu. W poszu-kiwaniu istoty zjawiska, autor odchodzi od głównego nurtu sportu zinstytucjonalizowanego i medialnego,

20.09.2014, sobota, godz. 11.00, Galeria nad Brdą, ul. Królowej Jadwigi 14, wstęp wolny. Wystawa czynna do 10 października.

elżbieta Kamińska-zielińska GraFIKI z „MOSTU…”

Elżbieta Kamińska-Zielińska – ur. 9.03.1974 r. w Gru-dziądzu. Absolwentka Państwowego Liceum Sztuk Pla-stycznych im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy.

Wystawa prezentowana w Galerii nad Brdą poświęco-na jest grafikom, zamieszczonym w ponownym wydaniu „Mostu Królowej Jadwigi” Jerzego Sulimy-Kamińskiego.

„Jest to limitowana edycja książki opatrzona w gra-fiki mojego autorstwa. Wydrukowanie powieści jest związane z 30. rocznicą pierwszego wydania „Mostu…” w 1984 r. Tym wydaniem sagi bydgoskiej chciałam przy-pomnieć postać wspaniałego człowieka, bydgoszczani-na. Chcę również zainteresować i trafić do młodszego pokolenia. Ma to też być dowód wdzięczności za trud wychowania takiej osóbki, jak ja. Jest to także prezent dla żony pisarza i mamy. Ta wyjątkowa uroczystość od-będzie się w dniu jego urodzin, 20 września”.

Więcej szczegółów na wortalu kultura: www.kultu-ra.byd.pl.

w y d a r z e n i a


Bydgoska akademia Fotografii – to już ostatni dzwonek!

Już od września 2014 rusza szósta edycja Bydgoskiej Akademii Fotografii. W ramach rocznej edukacji prowa-dzone są wykłady z teorii i estetyki fotografii, jak i duży blok zajęć praktycznych: fotografia analogowa, kreacyj-na, reklamowa, reportażowa, dokumentalna, ślubna, architektury, portret, akt, reprodukcja, makrofotografia, obróbka cyfrowa w programach graficznych. Proponu-jemy kształcenie w dwóch trybach: wieczorowym i zaocznym, na poziomie podstawowym oraz za-awansowanym. Po ukończeniu BAF istnieje możliwość uzyskania świadectwa studium podyplomowego.

Więcej szczegółów oraz formularz zgłoszeniowy na stronie www.baf.byd.pl.

„Mam lustrzankę” Minął czas letniego rozleniwienia. Weź udział we

wrześniowej odsłonie warsztatów „Mam lustrzankę” i zaprezentuj swoje prace na wystawie w Muzeum Fo-tografii WSG. Kurs przeznaczony jest dla osób rozpo-czynających swoją przygodę z fotografią. W programie m.in. wszystko o ustawieniach manualnych, oświetle-niu, kompozycji oraz recepty na udane zdjęcia – nocne, w pomieszczeniach oraz w plenerze.

Program, terminy zajęć oraz formularz zgłoszenio-wy dostępne na stronie www.muzeumfoto.byd.pl. Dodatkowe informacje: [email protected] lub tel. 52 567 00 07.

akademia Kreatywności akademickiej Przestrze-ni Kulturalnej WSG została stworzona dla osób twór-czych, które poszukują inspiracji, nowych dróg rozwo-ju i możliwości działania. Zapraszamy na zajęcia m.in. z malarstwa, fotografii, architektury, designu, dzienni-karstwa, muzyki oraz tańca.

Więcej szczegółów na stronie www.apk.wsg.byd.pl w zakładce „Akademia Kreatywności”. Dodatkowe informacje: [email protected] lub tel. 52 567 00 63/68.

inf. Karolina Szatkowska

f o t . P a u l i n a M a k o w i e c k a

f o t . A r k a d i u s z B l a c h o w s k i

22.09.2014, poniedziałek, godz. 17.00, klubokawiarnia 1138, ul. Wełniany Rynek 11, wystawa kolaży czynna do 22 października

Tnij schematy, myśl kreatywnie! Warsztaty z prezentacją otwierającą wystawę kolaży

poprowadzi bibliotekarz w Wyższej Szkole Bankowej, pasjonat sztuki dadaistycznej i wieloletni twórca kola-ży, pseudonim ambasaDaDa.

„Rezygnujemy z tradycyjnego – sztywnego w swej formule – wernisażu na rzecz kreatywnego działania i dobrej zabawy. Zamiast lampki szampana otrzymasz od nas klej, papier i nożyczki, by w niebanalny i zaska-kujący sposób łączyć ze sobą rozmaite tworzywa i ele-menty. To jedna z propozycji, oprócz towarzyszącej warsztatom – projekcji oraz wystawy, mających przy-bliżyć uczestnikom arkana techniki kolażu wykorzysty-wanej przez artystów ruchów awangardowych, a także twórców współczesnych.” ambasaDaDa

klubokawiarnia 1138

Warsztaty są bezpłatne, za względu na ograniczoną liczbę miejsc obowiązuje rezerwacja w klubokawiarni 1138 https://pl-pl.facebook.com/klubokawiarnia1138 Galeria internetowa: http://ambasadada.digart.pl/

inf. Marta Gruszczyńska

w y d a r z e n i a


Młodzieżowy Dom Kultury Nr 5 5.09.2014, godz. 17.00, Arthol Galeria

Wrota do akademii Sztukiwernisaż wystawy prac uczestników kursu przygoto-

wującego do egzaminów wstępnych do szkół plastycz-nych prowadzonego w MDK-5 w ramach Warsztatów Plastycznych przez artystów malarzy Waldemara Zyśka i Jana Zyśka. Chętni do wzięcia udziału w kolejnej edy-cji kursu (w wieku od 12 do 25 lat) proszeni są o przy-niesienie próbek swojej twórczości. Podczas wernisażu odbędzie się wykład otwierający projekt artystyczno--edukacyjny „PRZESTRZEŃ KREATYWNA”.

6.09.2014, godz. 10.00-13.30drzwi otwarte

Zapraszamy wszystkich zainteresowanych i niezde-cydowanych na pokazy i występy sekcji naszego domu kultury oraz na wystawę prac naszych sekcji plastycz-nych pn. „Różne oblicza wakacyjnego życia”. Będzie można uczestniczyć w poszczególnych zajęciach, a tak-że porozmawiać z instruktorami oraz nauczycielami i zapisać się na wybrane przez siebie formy spędzania czasu wolnego rozwijające zainteresowania i zdolności.

Zapisy do wszystkich kół i sekcji MDK 5 od 25.08. do 12.09. w godz. 10.00-18.00, ul. F. Krysiewiczowej 8, tel. 52 348 50 02 lub 52 343 47 37. Spotkania organizacyjne od 8.09. do 12.09. Szczegóły na stronie www.mdk5.pl

22 sierpnia – 15 września 2014, Arthol Galeriadziecięce rękodzieło – wystawa prac uczestników projektu „Letnia akademia rękodzieła”

„Letnią Akademię Rękodzieła” zaplanowaliśmy jako tydzień wakacyjnych zajęć artystycznych dla dzieci w wieku 7-10 lat. Podczas tego tygodnia każdy dzień poświęcony będzie innemu zagadnieniu: wiklina, glina, szkło, materiał, drewno. Do współpracy zapro-siliśmy twórców ludowych. Zorganizowana wystawa będzie efektem warsztatów rękodzielniczych prze-prowadzonych w ramach projektu w ostatnich tygo-dniach wakacji.

Projekt realizowany jest przez Stowarzyszenie For-dońska Piwnica ARTMUZA 5 ze środków Miasta Byd-goszczy we współpracy z MDK 5.

28 września – 2 października 2014 Symbole naszego Miasta II

Przez pięć dni gościć będziemy młodzież z Serbii. W ramach projektu „Symbole naszego Miasta II”, któ-ry jest efektem współpracy dzieci i młodzieży z miast partnerskich: Bydgoszczy i Kragujevca. W ramach pro-jektu odbędą się międzynarodowe warsztaty plastycz-ne. Chcemy podzielić się Naszym Miastem z gośćmi z zagranicy i poprosić ich, by oni pokazali nam jak widzą Bydgoszcz. Rezultatem działań będzie film promujący projekt i współpracę młodzieży obu miast.

Projekt realizowany jest przez MDK 5 w ramach Byd-goskiego Grantu Oświatowego oraz Stowarzyszenie „Fordońska Piwnica ARTMUZA 5” ze środków Miasta Bydgoszczy.

29.09.2014, godz. 11.00, Arthol Galeriazajęcia otwarte w ramach projektu: Japonia, kraj kwitnącej wiśni

Pokaz filmu pt. „ Chanoyu, czyli ceremonia picia her-baty” oraz malowanie czarek ceramicznych (wykona-nych w czerwcu).

inf. Justyna Siemianowska

w y d a r z e n i a


17.09.2014, środa, godz. 19.00, Salonik Secesyjny MCK w Bydgoszczy

Podróż do wnętrza materii – eksplozja odkryć fizyki na przełomie XIX i XX stulecia

Przełom XIX i XX wieku był okresem przełomo-wych odkryć z dziedziny fizyki i chemii, które były impulsem do gwałtownego przyspieszenia rozwoju ludzkości. Wytwarzanie prądu elektrycznego, zdję-cia rentgenowskie, zastosowanie fal radiowych czy rozszczepianie izotopów promieniotwórczych rady-kalnie zmieniło obraz naszej cywilizacji. Ale ówcześni uczeni zaczęli także zgłębiać największe tajemnice Wszechświata.

Kawiarenka Bele Epoque

W najbliższej Kawiarence postaramy się zabrać Pań-stwa w tą pasjonującą podróż do wnętrza materii i na krańce Wszechświata. Podróż, która rozpoczęła się na przełomie wieków i trwa do dzisiaj.

inf. Daria Bręczewska-Kulesza

Ukochana osoba, poczucie bezpieczeństwa, zdrowie, wspomnienie z dzieciństwa, wyjątkowe miejsce, pier-ścionek prababci, książka, piosenka, wiara, wolność, marzenie, akceptacja, szczerość… Co jest dla Ciebie w życiu ważne?

Emilia Malczyk w ramach stypendium artystyczne-go przyznanego przez Prezydenta Miasta Bydgoszczy zaprasza seniorów do udziału w projekcie „Chcę ci po-wiedzieć, co jest dla mnie ważne”.

Składają się na niego: – warsztaty (5 spotkań), w czasie których głęboka re-

fleksja, szczerość w stosunku do samego siebie i in-nych, zagłębienie we własnych myślach, emocjach i uczuciach pozwolą spisać indywidualne historie

Chcę ci powiedzieć, co jest dla mnie ważnemówiące o tym, co jest w życiu najważniejsze,

– wykonanie portretów uczestników przez wspania-łego fotografa – Arkadiusza Wojtasiewicza;

Projekt zakończy się w grudniu wystawą. „Chcę ci powiedzieć, co jest dla mnie ważne”Pierwsze spotkanie: 1 października 2014 r., godz.

12.00-14.00Miejsce: Coffee Photo, ul. Poznańska 12, BydgoszczUdział w projekcie jest bezpłatny, ilość miejsc ogra-

niczona.Info / kontakt: Emilia Malczyk, tel. 662 060 024, [email protected]

Zrealizowano dzięki wsparciu finansowemu miasta Bydgoszczy

Bydgoska Poradnia Sztuki – Nowy Rynek – cały czas pomaga chętnym, potrzebującym zapaleńcom sztuki i prac ręcznych. Piec ceramiczny rozgrzany jak w piekar-ni, nowe obrazy i pomysły na stare przedmioty. Przyj-dzie czas na teatrzyk kukiełkowy… wypożyczalnię stro-jów unikatowych i własne koncepcje. Zdolna młodzież może naprawdę nauczyć się rysować i malować…

Aktualnie jest wystawa bydgoszczanki alicji Kubic-kiej studiującej na ASP w Gdańsku – watro zobaczyć o co chodzi w malowaniu… Zapraszamy!

inf. Stanisław Stasiulewicz

Bydgoska Poradnia sztuki

← A l i c j a Ku b i c k a ( f r a g m e n t w y s t a w y)


Wojewódzki ośrodek Animacji Kultury w toruniu

Wojewódzki Ośrodek animacji Kultury w Toruniuul. Szpitalna 8; 87-100 Toruńtel./fax: 566 522 027, 566 522 755www.woak.torun.pl; e-mail: [email protected]

Film – konkurs w ramach Konfrontacji Amatorskiej Twórczości Artystycznej Regionuamatorzy filmowcy na start!

Już tylko do piątego września przyjmowane są zgło-szenia na konkurs filmowy organizowany w ramach Konfrontacji Amatorskiej Twórczości Artystycznej Re-gionu. Uczestnikami konkursu mogą być początkujący filmowcy (również debiutanci) oraz wszyscy autorzy niezależni z województwa kujawsko-pomorskiego.

Aby wziąć udział w Konfrontacjach należy nadesłać nagrany na nośniku optycznym (CD lub DVD) film od-powiadający jednej z trzech kategorii: filmy fabularne, wideoklipy albo filmy dokumentalne i reportaże. Jeden uczestnik może zgłosić nie więcej niż trzy filmy. Prace konkursowe mogą być zrealizowane zarówno w kon-wencji animacji, jak i żywego planu oraz – rzecz jasna – obie te formy łączyć.

Projekcje finałowe odbędą się 11 października w Ki-no-galerii Tumult w Toruniu. Filmy konkursowe oceni jury, które przyzna nagrody i wyróżnienia. Tradycyjnie swojego faworyta wskazać będą mogli także widzowie.

Regulamin Konfrontacji dostępny jest na stronie in-ternetowej Wojewódzkiego Ośrodka Animacji Kultury w Toruniu.

Etiuda fabularna – warsztaty filmowo-telewizyjneJak nakręcić krótką komedię?

W dniach 12-14 września w Wojewódzkim Ośrodku Animacji Kultury w Toruniu odbędą się warsztaty Etiu-da fabularna prowadzone przez Jerzego Włodzimierza Afanasjewa. Adresatami zajęć są początkujący filmow-cy-amatorzy oraz osoby, które mają w swoim dorobku pierwsze realizacje, ale chcą doskonalić swój warsztat.

Uczestnicy warsztatów nakręcą pod kierunkiem mi-strza etiudę fabularną w oparciu o przygotowany sce-nariusz komediowy.

Prowadzący warsztaty jest dziennikarzem i filmow-cem (zarówno scenarzystą, jak i reżyserem) oraz pro-ducentem teatralnym i filmowo-telewizyjnym. Ma duże doświadczenie artystyczne. Zrealizował m.in. filmy: Ten plener filmowy …Ach!, Mag z Sopotu, Je-den pomoże, drugi zabije, Światło Biblii, Dzieci stanu wojennego oraz cykl dokumentalny Sopocianie 1945-2011. Współpracuje również z kanałami telewizyjnymi EuroNews i Arte/ZDF.

Warsztaty fotografii mobilnejSmartfon narzędziem artysty

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu za-prasza w dniach 13-14 września na Warsztaty fotografii mobilnej, które poprowadzi właśnie Wojtek Szabelski. Zajęcia rozpoczną się od krótkiego wprowadzenia teo-retycznego, podczas którego przedstawiona będzie historia mobilnego aparatu fotograficznego i cechy aparatów zintegrowanych z telefonem (zarówno zalety,

jak i ewentualne wady). Omówione zostaną też najpo-pularniejsze obecnie modele smartfonów pod kątem jakości wbudowanych aparatów i dostępności aplika-cji niezbędnych i przydatnych w uprawianiu fotografii mobilnej.

Podczas znacznie obszerniejszej części praktycznej, uczestnicy warsztatów będą fotografować w plenerze i w studio, następnie przetworzą swoje prace za pomo-cą różnych filtrów lub aplikacji.

Prowadzący warsztaty jest fotografikiem, członkiem ZPAF. Przez 20 lat był etatowym fotoreporterem Cen-tralnej Agencji Fotograficznej i Polskiej Agencji Praso-wej. W swoim dorobku ma kilkanaście indywidualnych wystaw fotograficznych. Wojtek Szabelski zdobywał nagrody i wyróżnienia na wielu konkursach fotogra-ficznych, m.in. Grand Press Photo, Konkursie Polskiej Fotografii Prasowej, Newsreportażu, World Sport Photo Contest.

Rozstrzygnięcie konkursu literackiego My, Europejczycy!Oczami najmłodszych obywateli

W połowie września ogłoszone zostaną wyniki kon-kursu literackiego dla dzieci i młodzieży My, Europej-czycy!, którego organizatorami są Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego oraz Wojewódz-ki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu.

Nagrodzone teksty napisane są w ciekawej formie, ich autorzy sięgają po różne gatunki literackie, obok listów pojawiają się też opowiadania i teksty stylizowa-ne na fragmenty dziennika. Wszystkich laureatów łączy jednak perspektywa, z której starają się opisać Unię Eu-ropejską. Najczęściej przedstawiają oni przykłady z naj-bliższego otoczenia i swoje osobiste doświadczenia. Antologia My, Europejczycy!, która zostanie zaprezen-towana wraz z ogłoszeniem wyników konkursu zawiera nagrodzone i wyróżnione prace.

Pozostałe warsztaty i szkolenia: 4 października 2014 r. – Śpiewnik polski. Śpiewamy

polskie piosenki. Zajęcia prowadzi Erwin Regosz, cena 50 zł, termin zgłoszeń 20 września 2014 r.

4-5 października 2014 r. – Warsztaty – seminarium Animacja w działaniu. Zajęcia prowadzi Rafał Kołac-ki, cena 100 zł, termin zgłoszeń 19 września 2014 r.

17-19 października 2014 r. – Pedagogika zabawy w pracy z dziećmi i młodzieżą. Zajęcia prowadzi Ali-cja Usowicz, cena 80 zł, termin zgłoszeń 3 paździer-nika 2014 r.

informacje szczegółowe na www.woak.torun.plinf. Kamil Hoffmann

w y d a r z e n i a


Wydawnictwa Miejskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy

Zapraszamy do zakupów w MCK w Bydgoszczy przy ul. Marcinkowskiego 12Więcej informacji: [email protected], tel. 523 255 540

Krzysztof Gruse, Wiersze średnie, 64 strony, format 118×165 mm, cena 10 złstrzała Łuczniczki 2014

Łukasz Płotkowski, Artysta i jego świat. 33 rozmowy, 148 stron, format 165×235 mm, cena 20 zł

Małgorzata Dziemitko-Gwiazdowska, Wojciech Trempała, Niewietrzone miasto. Przemysł muzyczny pokolenia przełomu cyfrowego, 148 stron, format 165×235 mm, cena 20 zł

Marian Turwid, Nieprzebrane skarby,Czytanki miejskie: zeszyt 1 40 stron, format 148×210 mm, cena 5 zł

Zdzisław Pająk, Maluj muzykę bracie. Andrzej Przybielski (1944-2010), książka z płytą CD Andrzej Przybielski Sesja Open136 stron, format 152×270 mm, okładka twardacena 35 zł

iMageNta, 2heads&3tailspłyta audio, 40 minutCena 25 zł

Andrzej Przybielski, Sesja Openpłyta audio, 50 minutCena 20 zł

Killed by Car, Finally! Something we can dance to!płyta audio, 44 minutycena 25 zł

Partyzant, Myśli Kilkapłyta audio, 44 minutyCena 25 zł

w y d a r z e n i a


Miejskie Centrum Kultury 4.09.2014, czwartek, godz. 10.00-12.00,

sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolnyTeatr Tańca 60+

Od września kontynuuje swoją pracę grupa Teatr Tańca 60+. Należy przynieść wygodny strój, ćwiczymy bez obuwia. Zajęcia są nieodpłatne. Więcej informacji i zapisy: Emilia Kubik / [email protected] / tel. 662 060 024.

4-5.09.2014, czwartek-piątek, godz. 17.00-19.45, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Warsztaty teatralne niebopiekło.Grupa zamknięta – brak miejsc. Kontakt: ewa.stolow-

[email protected]

5.09.2014, piątek, godz. 18.00, Barka Lemara, wstęp wolny

Koncert Promenadowy – Orkiestra Dęta Inowrocławskich kopalni soli SOLI-NO S.A. kapelmistrz – Piotr Barczak

6.09.2014, sobota, godz. 12.00, Wyspa Młyńska w Bydgoszczy, wstęp wolny

narodowe Czytanie „Trylogii” Henryka Sienkiewicza

Przed nami trzecia edycja ogólnopolskiego Narodo-wego Czytania zainicjowanego przez przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego. Tematem tegorocznego spotkania będzie „Trylogia” Henryka Sienkiewicza. Jedną z najsłynniejszych pol-skich powieści czytać będą zaproszeni goście.

Pokaz improwizacji z okazji Narodowego Czytania Sienkiewicza ma być okazją do podjęcia próby współ-czesnej interpretacji dzieł tego autora i ciekawym na-wiązaniem do jego twórczości.

7.09.2014, niedziela, godz. 12.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp 13 i 16 zł.

Premiera spektaklu „zabawki” Bydgoskiego Teatru Lalek Buratino

Najnowszy spektakl Bydgoskiego Teatru Lalek Bu-ratino zatytułowany „Zabawki” opowiada intrygującą, współczesną historię, tym ciekawszą, że zbudowaną ze zdarzeń, których w większym lub mniejszym stopniu wszyscy bywamy uczestnikami. Autorem scenariusza i reżyserem jest Czesław Sieńko, scenografię opracowa-ła Izabela Toroniewicz, muzykę skomponował Jędrzej Rochecki, a animacje przygotowała Karolina Sucho-dolska. Występują: Iga Jambor-Skupniewicz, Karolina Kasprzak, Karolina Suchodolska, Jarosław Siech i Adrian Wiśniewski.

8.09.2014, poniedziałek, godz. 17.00-19.45, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Warsztaty teatralne niebopiekło 9.09.2014, czwartek, godz. 10.00-12.00,


11-12.09.2014, czwartek-piątek, godz. 9.00-16.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny, kontakt: [email protected]

Konferencja naukowa „Kanał Bydgoski w systemie polskich dróg wodnych”

11.09.2014, czwartek, godz. 19.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, zaproszenia do odbioru w kasie MCK

Festiwal Chóralny im. M. Kopernika Per MUSICaM ad aSTra

Impreza organizowana jest przez Stowarzyszenie Miłośników Muzyki Chóralnej ASTROLABIUM z siedzibą

6.09.2014, sobota, 19.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Teatr Improwizowany wymyWammy – pokaz improwizacji teatralnej z okazji Narodowego Czytania „Trylogii” H. Sienkiewicza.

Tym razem inspirować się będziemy nie tylko Waszy-mi sugestiami, ale równiez twórczością Sienkiewicza. Dzięki improwizacji dopiszemy to, co samemu Sien-kiewiczowi nie przyszło do głowy, stworzymy własne zakończenia, wykreujemy postaci, które w „Trylogii” się nie pojawiły… Zalejemy Was POTOPEM pomysłów, skojarzeniami wojować będziemy niczym MIECZEM, wytworzymy wspólnie energię, która rozpali twórczy OGIEŃ! Zapraszamy na impro „ku pokrzepieniu serc”!

w y d a r z e n i a


w Toruniu. Wystąpią: Positive Vibrations (znani szerszej dzięki występowi w programie Xfactor), Voice Print (mę-ski zespół wokalny działający w Colombo, największym mieście Sri Lanki) oraz Vox Singers (chór, którego człon-kami są mieszkańcy Płocka i okolicznych miejscowości).

12.09.2014, piątek, godz. 18.00, Barka Lemara, wstęp wolny

Koncert Promenadowy– Orkiestra Dęta Zespołu Szkół Żeglugi Śródlądowej w Nakle, kapelmistrz – zbigniew rydelski.

13.09.2014, sobota, godz. 20.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Premiery Płytowe – So Slow / PlumGitarowa surowość okraszona przesterami oraz

rock’n’rollowy groove – tak zapowiada się wieczór 13 września w Miejskim Centrum Kultury. Zagrają Plum (uczestnicy m.in. Off Festival, Fląder Festiwal, Asym-metry Festival, Sound City Fest w Liverpoolu oraz Pri-mavera Sound Festival w Barcelonie) oraz So Slow (pod koniec czerwca tego roku ukazał się debiutancki album warszawsko-bydgoskiej grupy zatytułowany „Dhara-vi”) – dwie polskie formacje gitarowe udowadniające, że eksperymentowanie z surowością i minimalizmem muzyki rockowej ma wciąż sens.

13.09.2014, sobota, godz. 9.00, ul. Rybi Rynek, wstęp wolny

Śniadanie prosto z mostuProjekt realizowany w ramach Promo Festival 2014.

W programie m.in. koncerty, oraz poczęstunek przygo-towany m.in. przez restaurację Cztery Pory Roku ZPP Ostromecko. Organizatorami imprezy są BYLOT i MCK Bydgoszcz.

13.09.2014, godz. 14.00-23.00, sobota, ul. Wrocławska, plac przy IV śluzie, wstęp wolny

„z wizytą u Petersona” – impreza poświęcona dziedzictwu przemysłu związa-nego z wodą oraz żeglugi śródlądowej.

W dwudniowym programie:Występ orkiestry dętej Ewy Makuli, narracje histo-

ryczne związane z Kanałem Bydgoskim, wykłady z cy-klu „Bydgoszcz – Belle Epoque”, potańcówki: Matecki Band i przy akordeonie, Cinema H2O: Wśród nocnej ciszy (1978 r.), Ludzie Wisły (1938 r.), Dwoje z wielkiej rze-ki (1958 r.), koncerty (im. Klary Dux, przedwojennych szlagierów), wystawa zdjęć Czesława Zycha nt. Dziejów przemysłu rzecznego.

13.09.2014, sobota, godz. 20.00, Barka LEMARA, wstęp wolny

„Miasto nad Kanałem”Widowisko „Miasto nad Kanałem” powstało na pod-

stawie powieści Jerzego Sulimy-Kamińskiego „Most królowej Jadwigi”. Aktorzy bydgoskiego ARLETeatru pokażą w nim przeobrażenie miasta, jego historię utrwaloną na kartach powieści, w poezji bydgoskich artystów, jak i na pocztówkach. „Miasto nad Kanałem” to połączenie muzyki, słowa, ruchu i obrazu. Widowisko

zabierze mieszkańców miasta i regionu w sentymental-ną podróż po nieistniejącej już Bydgoszczy i jej zakąt-kach, które warto przywołać.

14.09.2014, godz. 12.00-23.00, niedziela, ul. Wrocławska, plac przy IV śluzie, wstęp wolny

z wizytą u Petersona – impreza poświęcona dziedzictwu przemysłu związa-nego z wodą oraz żeglugi śródlądowej.

14.09.2014, niedziela, godz. 20.00, Park przy IV śluzie, ul. Wrocławska, wstęp wolny

„Miasto nad Kanałem”


Warsztaty teatralne niebopiekło

16.09.2014, czwartek, godz. 10.00-12.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Teatr Tańca 60+

17.09.2014, środa, godz. 19.00, salonik secesyjny MCK, wstęp wolny

Kawiarenka Bele epoque – Podróż do wnętrza materii – eksplozja odkryć fizyki na przełomie XIX i XX stulecia.

19.09.2014, piątek, godz. 19.00, kawiarnia Szpulka MCK, wstęp wolny

Wernisaż wystawy Lato w Teatrze Gostycyn 2014

Wystawa fotograficznej dokumentacji ogolnopol-skiego projektu Lato w Teatrze. Fotografie Marka No-niewicza i Lukasza Matulewskiego

19.09.2014, piątek, godz. 19.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp

Blues Plus Festival – koncert zespołów Manfredi & Johnson (zwycięzca konkursu na festiwalu Harmonica Bridge w roku 2011), Vecerek & Green Company (specjalny projekt festiwa-lowy stworzony przez muzyków bydgoskiego zespołu Green Grass i czeskiego multinstrumentalistę Premysla Vecerka) oraz Barcelona Bluegrass Band (hiszpański ze-spół odnoszący sukcesy na wielu festiwalach w Europie).

20.09.2014, sobota, godz. 8.00-11.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, koszt 40 zł

Wprowadzenie do pantomimy – warsztaty z podstaw pantomimy, prowadzenie Mie-czysław Giedrojć, zapisy: [email protected]

20.09.2014, sobota, godz. 12.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny.

Promocja książki Jerzego Sulimy-Kamińskiego

w y d a r z e n i a


20.09.2014, godz. 19.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp

Blues Plus Festival – wystąpią: Damian Luber (gitara, śpiew) & Jacek Szuła (harmonijka ustna), Tortilla (laureat festiwalu Rawa Blu-es, jako jedna z nielicznych grup w Polsce wykonująca autentycznego bluesa elektrycznego) oraz Free Blues Band (formacja grająca już ponad 30 lat, otwierała kon-certy m.in. Deep Purple i The Animals).

21.09.2014, niedziela, godz. 9.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, koszt 40 zł

Wprowadzenie do pantomimy – warsztaty z podstaw pantomimy, prowadzenie Mie-czysław Giedrojć, zapisy: [email protected]

21.09.2014, niedziela, godz. 14.00-16.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp 5 zł

Seans dKF PLUS – „Ida”reż. Paweł Pawlikowski


Warsztaty teatralne niebopiekło 23.09.2014, czwartek, godz. 10.00-12.00,


25.09.2014, czwartek, godz. 19.00, strych Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bydgoszczy, wstęp wolny

II Otwarcie Synagogi Instrumenty dęte w muzyce filmowej – warsztaty improwizacji z Mikołajem Trzaską

Chciałbym się podzielić z wami swoim doświadcze-niem improwizatora, które zdobyłem ucząc się i pracu-jąc z największymi mistrzami w tej dziedzinie na całym świecie. Moim celem jest pokazanie jak tworzy się mu-zykę, pracując w grupie, jak buduje się podstawę inspi-racji, pozwalającej wyzwolić twórczą energię. „Każdy z nas jest niezależna forma istnienia, która na zasadzie kontrapunktu tworzy z innymi całość”.

Nie będziemy starali się odtwarzać klisz i stylów mu-zycznych, pozwolimy sobie na odrobinę fantazji.

Zapraszam na wszystkich pragnących spotkać się z wyzwaniem tworzenia nowego i osobistego słysze-nia. Weźcie ze sobą swój instrument, może być głos.

26.09.2014, piątek, wstęp wolnyII Otwarcie Synagogi godz. 12.00-17.00 – „Polacy, niemcy, Żydzi w Fordo-

nie” – konferencja edukacyjna, ul. Generała Zyg-munta Berlinga 13 (w kinie Jeremi)

godz. 19.00 – wystawa fotografii Katarzyny Gęba-rowskiej „Sprawozdanie z raju”, wernisaż, Sy-nagoga w Fordonie, ul. Przy Bóżnicy 22 (dawniej ul. Bydgoska)

godz. 20.00 – koncert Shofar i Mikołaja Trzaski, Sy-nagoga w Fordonie, ul. Przy Bóżnicy 22 (dawniej ul. Bydgoska)

19.09.2014, godz. 18.00, Galeria Wspólna, ul. Batorego 1/3. Wstęp wolny.

40-lecie pracy twórczej

Jolanty BaziakJolanta Baziak – po-etka, eseistka, krytyk literacki, ukończyła studia polonistyczne, filozoficzne i teologicz-ne. Od 13 roku życia związana jest z Byd-goszczą. Debiutowała w 1974 w Polskim Radio cyklem wierszy Strefa pomylonych. Przez wie-le lat prowadziła „cy-gańskie życie” pracownika warszawskich ZPR-ów, Estrady w Poznaniu i w Bydgoszczy, będąc m.in. w stanie wojennym kierownikiem zespołu Kabare-tu „Klika”. O artystach polskich i norweskich może-my z kolei przeczytać w esejach popularnonauko-wych o sztuce: Leon Wyczółkowski – kolejne życie (2 wyd.) oraz Wyczółkowski, Przybyszewscy, Munch i Vigeland. Z tytułu wykształcenia i zamiłowa-nia powstały diariusze z podróży: Ziemia zawsze Święta – notatki z Egiptu i Izraela, Ziemia początku oraz eseje filozoficzne: Pasje i niepokoje Simone Weil i Nietzsche w optyce filozofów (2 wyd.). Wyda-ła łącznie 20 samodzielnych publikacji zwartych – poetyckich i prozatorskich. Jej wiersze ukazały się w przekładach na język angielski, niemiecki, czeski i islandzki.

Od siedemnastu lat jest redaktorką naczelną Miesięcznika Literackiego „Akant”. Redaguje książ-ki i cykle wydawnicze. Pracuje obecnie w Muzeum Okręgowym im. Leona Wyczółkowskiego w Byd-goszczy, gdzie opracowała merytorycznie i edytor-sko ponad 40 katalogów wystaw.

Współpracuje z kilkoma stowarzyszeniami twór-czymi. Należy do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, jest członkiem Towarzystwa Inicjatyw Kultural-nych, Stowarzyszenia „Teatr na Barce”, Stowarzy-szenia Odbudowy Bydgoskiej Fontanny „Potop” oraz Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego. Od pięciu lat prowadzi warsztaty literackie. W ich ra-mach ukazało się ponad 10 debiutów książkowych. W wolnym czasie poetka zajmuje się malarstwem.

Otrzymała za swoją twórczość i działalność spo-łeczno-kulturalną wiele nagród i wyróżnień.

Obecna nowa publikacja Całe stworzenie, składa się z trzech tomów wierszy: Pryma, Tercja, Kwinta, obejmuje wiersze wybrane i nowe. Poetka będzie promowała swoją najnowszą książkę 19 września w „Galerii Wspólnej”, zapraszamy.


w y d a r z e n i a


27.09.2014, sobota, godz. 11.00, sala kinowo-wi-dowiskowa MCK, wstęp wolny (zapisy)

zatańcz ze mną mamo – zajęcia taneczne dla dzieci od 5 lat z opiekunami. Ko-nieczna rezerwacja miejsc ([email protected]) i zabranie wygodnego stroju.

27.09.2014, sobota, godz. 20.00, Barka Lemara, wstęp wolny

Koncert poezji śpiewanej inicjujący powstanie ruchu artystycznego „Barka”

Nowa inicjatywa kulturalna, której działania koncen-trować się będą wokół sceny wodnej na Barce Lemara, podczas której planowane są m.in. koncerty poezji śpiewanej, spotkania, przeglądy piosenki turystycznej, wystawy i wiele innych form aktywności kulturalnej. Na inaugurację wystąpią m.in. Piotr Pieńkowski – (uczest-nik festiwali i przeglądów poezji śpiewanej, lauteat cennych nagród) i Marzena Nowakowska (laureatka Ogólnopolskiego Turystycznego Przeglądu Piosenki Studenckiej Bazuna 2014; X Ogólnopolskiego Przeglą-du Piosenki Turystycznej Nocnik 2014 (Nagroda Spe-cjalna Starosty Łęczyckiego) oraz 47 Ogólnopolskiej

Turystycznej Giełdy Piosenki Studenckiej w Szklarskiej Porębie).

Pomysłodawcy i organizatorzy – Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy i Bydgoska Lokalna Organizacja Turystyczna BYLOT.

28.09.2014, niedziela, godz. 12.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp 13 i 16 zł

Popremierowy spektakl „zabawki” Bydgoskiego Teatru Lalek Buratino

28.09.2014, niedziela, II Otwarcie Synagogi godz. 12.00-18.00 – otwarcie świetlicy przy ul. ry-

nek 6 w Starym Fordoniegodz. 20.00 Koncert Karoliny Cichej z zespołem „Po-

wrót z Jidiszlandu”, Synagoga w Fordonie, ul. Przy Bóżnicy 22 (dawniej ul. Bydgoska), wstęp wolny


Warsztaty teatralne niebopiekło

Taśmowa produkcja wydarzeń kulturalnychZapraszamy na inaugurację szlaku przemysłowego w Bydgoszczy pn. Szlak Wody, Przemysłu i rzemiosła TeH2O w Bydgoszczy, który jest efektem europejskie-go projektu SHIFT-X.

13-14.09.2014, sobota-niedziela ul. Wrocławska, plac przy IV śluzie,

z wizytą u PetersonaImpreza poświęcona dziedzictwu przemysłu związa-

nego z wodą oraz żeglugi śródlądowej.W dwudniowym programie:występ Orkiestry Dętej Ewy Makuli, koncert Zespo-

łu Pieśni i Tańca „Wisła” z Płocka, narracje historyczne związane z Kanałem Bydgoskim, wykłady z cyklu „Byd-goszcz – Belle Epoque”, potańcówki: Matecki Band i przy akordeonie, Cinema H2O: Wśród nocnej ciszy (1978 r.), Ludzie Wisły (1938 r.), koncerty (im. Klary Dux, przedwojennych szlagierów), wystawa zdjęć Czesława Zycha nt. Dziejów przemysłu rzecznego.

22-26.09.2014, poniedziałek-piątekZapraszamy na spotkania powiązane ze zwiedza-niem obiektów znajdujących się na szlaku.

26.09.2014, piątek, Stary Rynek, Przemysłowa Masa Krytyczna – zlot miłośników rowerów

Zapraszamy rowerzystów na przejazd z Przemysłową Masą Krytyczną powiązany ze zwiedzaniem wybranych obiektów szlaku.

26-27.09.2014, piątek-sobota, Wyspa Młyńskaeuropejska akcja kontenerowa

Bydgoszcz jest jednym z miast na trasie kontenera – galerii przekształconego w złotą skrzynię, jako symbol cennej wartości dziedzictwa. Wnętrze kontenera bę-dzie się znajdować galeria artystyczna z wystawą oraz przestrzeń warsztatowa.

W dwudniowym programie: • Warsztatywramacheuropejskiejakcjikontenerowej

– camera obscura, liczba miejsc ograniczona, zapi-sy [email protected]

Zapraszamy do wzięcia udziału w dwudniowym warsz-tacie, który poprowadzi belgijski artysta Jonny Veke-mans. W pierwszym dniu uczestnicy zostaną zaznajo-mieni z podstawowymi technikami camery obscury, a drugiego dnia sami wykonają zdjęcia, które będą wystawione na ścianach galerii. Podczas warsztatów zostanie pokazane jak spojrzeć na swoje miasto z nowej perspektywy używając tej techniki z przeszłości. • Żywamapaszlaku – próba skondensowania szlaku

przemysłowego na Wyspie Młyńskiej – przedsta-wiciele wszystkich obiektów przybliżą w niestan-dardowej formie swoją ofertę

• projekcjefilmów: Strajk (1924 r.), Dzisiejsze czasy (1936 r.) • warsztatyzzanikającychzawodów – zapisy

[email protected].

Dokładny harmonogram imprez na: www.mck-bydgoszcz.pl

w y d a r z e n i a


Horyzonty. Na festiwalu zainaugurujemy również animo-wanie produkcji filmów dla dzieci w Polsce – na związane z festiwalem konferencje i panele zaprosimy twórców kul-tury dla dzieci, a najbardziej obiecujących pisarzy i pro-ducentów zaprosimy na warsztaty poświęcone tworzeniu scenariuszy filmowych.

Festiwal zainauguruje cykl rodzinnych filmowych śniadań w warszawskich i wrocławskich kawiarniach. Z myślą o profesjonalistach zajmujących się kulturą dziecięcą oraz edukacją zaplanowano panele, warszta-ty i dyskusje. Pełny program festiwalu zostanie opubli-kowany w sierpniu.

* * *Kino Dzieci to pierwszy festiwal dla dzieci przygo-

towany przez Stowarzyszenie Nowe Horyzonty, ale kolejny krok stowarzyszenia na drodze kształtowania mądrych, wrażliwych odbiorców. Dział edukacji SNH od kilkunastu lat prowadzi projekt Nowe Horyzonty Edu-kacji Filmowej skierowany do uczniów szkół podsta-wowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. W nad-chodzącym roku szkolnym rozszerza jego działalność na przedszkola. Startowi programu oraz festiwalowi Kino Dzieci towarzyszyć będzie kampania społeczno--informacyjna z udziałem znanych postaci świata filmu i kultury. Aktorzy, ludzie sceny i telewizji będą zachęcać do wspólnych rodzinnych wypraw do kina, pokazywać, że kontakt z filmem może być wspaniałą przygodą.

Kino dzieci – nowy festiwal filmowy dla najmłodszych

Seanse w kinie JereMI (ZS nr 5, ul. Z. Berlinga 13)27.09. g. 10.30 KACPER I EMMA – NAJLEPSI PRZYJACIELE kategoria wiekowa 5+

g. 12.30 TWARDZIELE kategoria wiekowa 10+28.09. g. 10.30 ZESTAW KRÓTKICH METRAŻY kategoria wiekowa 7+

g. 12.30 PAN PATYK W KŁOPOTACH kategoria wiekowa 7+Seanse w kinie OrzeŁ/MCK (ul. Marcinkowskiego 12-14)

29.09. g. 10.00 KACPER I EMMA – NAJLEPSI PRZYJACIELE kategoria wiekowa 5+g. 12.00 ZESTAW KRÓTKICH METRAŻY kategoria wiekowa 7+

30.09. g. 10.00 TWARDZIELE kategoria wiekowa 10+g. 12.00 PAN PATYK W KŁOPOTACH kategoria wiekowa 7+

Stowarzyszenie Nowe Horyzonty przy współpracy z lokalnymi kinami, rusza z festiwalem filmowym dla młodych widzów. Kino Dzieci to 10 dni pokazów, ponad 40 tytułów na ekranie, a przede wszystkim wyjątkowa festiwalowa atmosfera. Wyróżnikiem festiwalu – poza programem – będzie szereg wydarzeń towarzyszących kierowanych do dzieci, rodziców i profesjonalistów. Od 27 września do 5 października w 15 miastach w Polsce.

Stowarzyszenie Nowe Horyzonty, organizator wiel-kich imprez filmowych T-Mobile Nowe Horyzonty oraz American Film Festival we Wrocławiu postanowiło zadbać o najmłodszych. Z myślą o przedszkolakach i uczniach szkół podstawowych stworzyło dziecięcy fe-stiwal filmowy o niespotykanym dotąd w Polsce zasię-gu. Pokazy odbędą się w 15 miastach, m.in. Warszawie, Wrocławiu, Krakowie, Poznaniu, Katowicach, Gdańsku i Bydgoszczy. W programie: premiery, najnowsze i naj-lepsze światowe produkcje dla najmłodszych.

Kamila Tomkiel-Skowrońska – koordynatorka festi-walu: Z atmosfery festiwali dla dorosłych chcemy prze-nieść do Kino Dzieci ciekawość oglądania nowych, nie-znanych jeszcze w Polsce tytułów. Zależy nam na tym, aby dzieci przychodziły na seanse z rodzicami, dziadkami i opiekunami. To z nimi podczas zabaw po seansach, jak również po powrocie do domu, będą mogły rozmawiać o obejrzanych filmach i przeżywać przygody filmowych bohaterów. A my im w tym pomożemy przygotowując do-datkowo do filmów ciekawe materiały i warsztaty.

Program Kino Dzieci to współczesne, intrygujące, atrakcyjne wizualnie kino, które od lat jest znakiem roz-poznawczym Stowarzyszenia Nowe Horyzonty, dopa-sowane do potrzeb i możliwości poznawczych małych widzów, w wieku 5-12 lat. W oddzielnym bloku zapre-zentowane zostanie dziecięce kino z Norwegii – kraju, który od lat świetnie radzi sobie z produkcją oraz dys-trybucją filmową dla najmłodszych.

Ten festiwal to dla nas kolejny etap – od kilku lat pra-cujemy z dzieciakami i zapraszamy je do kin, ale po raz pierwszy Kino Dzieci będzie dla nas, i mamy nadzieję dla nich, takim świętem. Chcemy, by kontakt z kinem nie kończył się wraz z napisami końcowymi. – mówi Maciej Jakubczyk, szef działu edukacji Stowarzyszenia Nowe

Pracownia filmu i kina MCK zaprasza na pierwszą edycję nowego festiwalu filmowego dla dzieci.

K a c p e r i E m m a – n a j l e p s i p r z y j a c i e l e

w y d a r z e n i a


Kadr z filmu „Rynek”

wrzesień 20141 poniedziałek 16.00 Hardkor Disko

18.15 rio 220.15 Blue ruin

2 wtorek 16.00 Hardkor Disko 18.15 seans filmowy KMF MoZAIKA 20.30 Blue ruin

3 środa 16.00 Hardkor Disko 18.15 rio 220.15 Blue ruin

4 czwartek 20.15 Hardkor Disko5 piątek 20.15 sin City 2. Damulka warta grzechu6 sobota 16.00 Magia w blasku księżyca8 poniedziałek 20.15 sin City 2. Damulka warta grzechu9 wtorek 16.00 Magia w blasku księżyca

18.15 seans filmowy KMF MoZAIKA 20.30 Boyhood

10 środa 16.00 Magia w blasku księżyca18.00 Boyhood21.00 sin City 2. Damulka warta grzechu

12 piątek 18.00 Boyhood21.00 sin City 2. Damulka warta grzechu

14 niedziela 16.00 Magia w blasku księżyca18.00 Boyhood21.00 sin City 2. Damulka warta grzechu

15 poniedziałek 20.15 Boyhood16 wtorek 16.00 Magia w blasku księżyca

18.15 seans filmowy KMF MoZAIKA 20.30 Boyhood

5.09.2014, godz. 20.30, Park Kazimierza WielkiegoSeans plenerowy filmu „Sąsiedzi” w reż. aleksandra Ścibora-rylskiego z 1969 roku oraz filmu dokumentalnego „rynek” danuty Halladin z 1980 roku

3 i 4 września br. przypada 75 rocznica „Krwawej niedzieli” w Bydgoszczy. Pierwsze masowe rozstrzeliwania II Wojny Światowej stały się kanwą filmu fa-bularnego w reżyserii Aleksandra Ścibora-Rylskiego pt „Sąsiedzi”, który pokaże-my w sercu parku Kazimierza Wielkiego, nieopodal fontanny Potop w samym centrum miasta. Miejsce to było niemym świadkiem aktywności niemieckiej 5 kolumny, która bardzo intensywnie działała w naszym mieście w pierwszych dniach września 1939 roku. Obraz który pokażemy opisuje te wydarzenia wraz z całą tragiczną historią tego czasu. Przed główną projekcją zobaczymy również 30 minutowy film dokumentalny opisujący te same wydarzenia poprzez pry-zmat Starego Rynku. Danuta Halladin wespół z Lidią Zonn (prywatnie żoną pro-fesora Kazimierza Karabasza), która była montażystką przy tym filmie dotarły do ostatnich żyjących w czasie realizacji filmu świadków tych wydarzeń.

Bydgoska Tożsamość Filmowa Projekt przygotowany przez Kino Orzeł Miejskiego Centrum Kultury w Byd-

goszczy, którego celem jest przypominanie filmów które powstały w naszym mieście oraz twórców pochodzących z Bydgoszczy. Do tej pory w ramach pro-jektu pokazaliśmy takie tytuły jak: „Wśród nocnej ciszy”, „Stacja Warszawa”, „Ry-nek”. W ramach projektu powstał także film „Bydgoszcz od świtu do zmierzchu” oraz odbył się przegląd filmów Kazimierza Karabasza.

inf. Arkadiusz Hapka

17 środa 16.00 Magia w blasku księżyca18.00 Boyhood21.00 sin City 2. Damulka warta grzechu

21 niedziela 14.00 DKF Plus „IDA”16.00 Miasto 4418.15 Miasto 4420.30 Miasto 44

22 poniedziałek 20.15 Miasto 4423 wtorek 16.00 Miasto 44

18.15 seans filmowy KMF MoZAIKA 20.30 Miasto 44

24 środa 16.00 Miasto 4418.15 Miasto 4420.30 Miasto 44

25 czwartek 16.00 Miasto 4418.15 seans filmowy Bydgoskie dni Australii20.30 seans filmowy Bydgoskie dni Australii

26 piątek 16.00 Miasto 4418.15 seans filmowy Bydgoskie dni Australii20.30 seans filmowy Bydgoskie dni Australii

27 sobota 16.00 Miasto 4418.15 Miasto 4420.30 Miasto 44

28 niedziela 16.00 Miasto 4418.15 Miasto 4420.30 Miasto 44

29 poniedziałek 16.00 Miasto 4418.15 Miasto 4420.30 Miasto 44

30 wtorek 16.00 Miasto 4418.15 seans filmowy KMF MoZAIKA 20.30 Miasto 44

Bilety: ulgowe 11 zł / normalne 14 zł. Na DKF Plus dla osób 65+ bilety w cenie 5 zł

w y d a r z e n i a


f o t . D a r i u s z G a c k o w s k i

Zespół Pałacowo-Parkowy w ostromecku

6.09.2014, sobota, godz. 11.30 i 13.00, Pałac Stary w Ostromecku, wstęp wolny, rezerwacja: [email protected]

Warsztaty gry na zachodnioafrykańskich bębnach djembeprowadzenie Przemysław Kubski, Wytwórnia rytmu

Przemek Kubski (pseudonim artystyczny Przembas) już od najmłodszych lat interesował się muzyką. Pierw-sze próby uderzania w bęben miały miejsce jeszcze w dzieciństwie, kiedy to za bęben robił stary odkurzacz. W 2006 roku miał uczestniczył w warsztatach djembe i dundun na etnofestiwalu w Malborku, prowadzonych przez jednego z najbardziej znanych polskich „djem-befoli” – Wojtka Pęczka, lidera zespołu City Bum Bum w Łodzi. I tak się zaczęło. Przemek (Przembas) Kubski to właśnie wychowanek Zachodnioafrykańskiej Szkoły Rytmu City Bum Bum, w której zaczynał swoją bębniar-ską karierę.

Spotkanie odbędzie się w ramach cyklu „Kolorowa jesień w Ostromecku – warsztaty dla rodzin z dziećmi”, ilość miejsc ograniczona.

7.09.2014, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy, wstęp 10 zł

Chopin Quartet – „Tango”, koncertKwartet prowadzi ożywioną działalność artystycz-

ną koncertując na terenie Polski oraz za granicą. Na

swym koncie posiada liczne nagrania realizowane w studio Polskiego Radia oraz transmisje telewizyjne dla TVP. Muzycy współpracują z czołowymi wykonaw-cami reprezentującymi nurty muzyki poważnej, pop i rock. W 2009 roku muzycy nawiązali ścisłą współpracę z Ośrodkiem Chopinowskim w Szafarni oraz jego dy-rektorem – Agnieszką Brzezińską. Zaowocowało to po-wstaniem Chopin Quartet – zespołu w nowej koncepcji, który zajmuje się głównie prezentowaniem twórczości kompozytorów polskich m.in. F. Chopina, nadając mu-zyce kameralnego kolorytu. Zespół ewoluuje wciąż szu-kając świeżych brzmień, co powoduje, że ich interpreta-cje dobrze znanych utworów nabierają niecodziennego wyrazu. W związku z ciekawym repertuarem prezento-wanym przez kwartet, odnosi on liczne sukcesy. Wśród muzyków tworzących zespół są laureaci konkursów solowych oraz kameralnych, absolwenci akademii mu-zycznych w Poznaniu i Bydgoszczy.

Kwartet tworzą:dawid Kwiatkowski, skrzypceMichał Marcinkowski, skrzypceFilip Wroniszewski, altówkaJan Białkowski, wiolonczela

W programie m.in.: „Habanera” – G. Bizet, „Tango” – I. Albeniz, „Blue Tango” – L. Anderson, „Last Tango in Paris” – G. Barbieri, „Ta ostatnia niedziela” – J. Peterz-burski, „La Paloma” – S. Iradier, „Oblivion” – A. Piazolla, „Libertango” – A. Piazolla.

w y d a r z e n i a


7.09.2014, niedziela, godz. 17.30, Pałac Stary, wstęp wolny

Wykład prof. Janusza KuttyNasz prelegent to historyk – archiwista, długoletni

dyrektor Archiwum Państwowego w Bydgoszczy. Au-tor publikacji z historii nowożytnej i najnowszej oraz historii administracji Pomorza i Wielkopolski. Członek Towarzystwa Naukowego Toruńskiego, Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego oraz Instytutu Zachodniego im. Zygmunta Wojciechowskiego w Poznaniu.

14.09.2014, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy, wstęp 10 zł

renesans odrodzony – „Boga radować […] smutek rozpraszać […] miłość podsycać […] dusze zbawiać”, koncert i wykład

W repertuarze usłyszymy: Anonim, XIII w. – Conductus, Anonim, XIV w. – Tre fontane, Anonim, XIV w. – Lamento di tristano (Lamento et Rotta), Anonim, XIV w. – La es-tampie Real, Jan z Jasiennej – Da domine colere. Joan Ambrosio Dalza – Calata ala Spagnola, Anonymous – La Folia, Luis Milan – Fantasias, Diego Ortiz – Recercadas, Anonim, XVI w. – Greensleeves, Francesco Da Milano – Ricercar, Heinrich Isaac – Fortuna Desperata: Nasci, Pati, Mori, Rodrigo Martinez – Anonimous – Cancionero mu-sical de Palacio.

21.09.2014, niedziela, godz. 16.00, ZPP w Ostromecku, wstęp 10 zł

Koncert zespołu Szulerzy, w ramach BLUeS PLUS FeSTIVaL

Wystąpi – zdaniem S. Turkowskiego z Jazz Radio, Warszawa – „jeden z najlepszych zespołów na naszych scenach”. Szulerzy, gdyż o nich mowa, zostali założeni w 2001 r. w Inowrocławiu przez doświadczonych muzy-ków. Z biegiem czasu zespół odkrył właściwe proporcje receptury zawierającej wszystko to, co kręci najbardziej: energetyczny i taneczny miks rhythm and bluesa i rock and rolla, doprawiony szczyptą swingu i soulu. Ten kok-tajl muzyczny nazwali blues’n’roll i wykonują go jako je-dyni w Polsce. To muzyka pełna pozytywnych wibracji, które nie pozwalają spokojnie usiedzieć w miejscu. Jej uzupełnieniem są polskie teksty śpiewane przez uro-kliwą wokalistkę oraz oryginalny wizerunek sceniczny.

W renesansie zaczęto uważać muzykę za sztukę – wynik wiedzy, umiejętności i talentu. Zwracano uwagę na wartość muzyki i na jej wpływ na człowieka. Kom-pozytor stał się mistrzem, teoretyk natomiast jedynie osobą zajmującą się zapisywaniem i porządkowaniem zdarzeń. Specyfikę muzykę renesansowej przybliży Barbara Mielczarek-Krzyżanowska podczas wykła-du, pt. „Boga radować […] smutek rozpraszać […] mi-łość podsycać […] dusze zbawiać. O Dwudziestokrotnym działaniu muzyki, sacrum, profanum i biznesie muzycz-nym w renesansie”. Prelegentka jest teoretykiem muzy-ki, muzykologiem; absolwentką Wydziału Kompozycji i Teorii Muzyki Akademii Muzycznej im. F. Nowowiej-skiego w Bydgoszczy i Wydziału Historycznego Uniwer-sytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Obecnie pracuje na stanowisku asystenta bydgoskiej AM oraz przygoto-wuje pracę doktorską pod opieką prof. dr. hab. J. Stę-szewskiego w Katedrze Muzykologii UAM. Współpra-cuje z Pałacem Młodzieży jako wykładowca programu „Paideia” i juror „Kolokwiów Akademickich”.

Wystąpi zespół w składzie:Joanna Kreft – fidel, skrzypce barokowePiotr Młynarczyk – viola da gambaJan Kiernicki – lutnia renesansowa, instrumenty perkusyjne.

Zespół tworzą: natalia abłamowicz – śpiew, Marcin Szulkowski – gitara, dominik abłamowicz – harmonijka, śpiew, Marek Wikarski – gitara basowa, kontrabas i Miłosz Szulkowski – perkusja.Dyskografia: Bez Ciebie [2003], Gra w piki daje wyniki

(Jaromi & Szulerzy) [2004, wzn. 2009], Pilnuj się! [2005], Koniec tygodnia [2008], Blues’n’roll [2012], Życie zaczy-na się w piątek [2014].

Warto dodać, że Bydgoszcz BLUES PLUS FESTIVAL, 19-21.09.14 jest międzynarodowym wydarzeniem mu-zycznym adresowanym do wielbicieli bluesa i folku. Jego celem jest m.in. wypełnienie luki powstałej na mapie muzycznej Bydgoszczy po zniknięciu z niej: Har-monica Bridge i Blues&Folk Festival.


Galeria Wspólna 4.09.2014, godzina 18.00 – wernisaż

(czas trwania wystawy: 4.09 – 3.10.2014)Wystawa malarstwa Janusza Matuszewskiego

Janusz Matuszewski urodził się w 1963 roku. W latach 1983-89 studiował na Wydziale Malarstwa, ASP w Kra-kowie. Uzyskał tytuł profesora ASP, a obecnie prowadzi pracownię malarstwa na macierzystym wydziale Aka-demii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie.

Zajmuje się malarstwem olejnym, inspirowanym tra-dycją artystyczną, zwłaszcza sztuką baroku i maniery-zmu. Maluje obrazy figuratywne, portrety, a także mar-twe natury o charakterze symbolicznym.

Zorganizował kilkanaście wystaw indywidualnych, m.in.: 2004 – Galeria u Jezuitów, Poznań; 2010 – Galeria Krypta u Pijarów, Kraków; 2012 – Galeria Współczesnej Sztuki Sakralnej „Dom Praczki”, Kielce.

24.09.2014, godzina 18.00 – wykładWykład dr agnieszki Wysockiej pt. Wybrane zagadnienia z XX-wiecznej plastyki bydgoskiej.

agnieszka Wysocka – jest doktorem historii sztuki, pracuje w Pracowni Dokumentacji, Popularyzacji Za-bytków i Dziedzictwa Narodowego Kujawsko-Pomor-skiego Centrum Kultury. W obrębie jej zainteresowań mieści się głównie architektura XIX i XX wieku. Jest au-torką licznych artykułów, publikowanych m.in. w Mate-riałach do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu a także w Kronice Bydgoskiej oraz opracowań: Osiedle w lesie gdańskim (2002), Działalność architektoniczna Jana Kossowskiego w Bydgoszczy w latach 1923-1939 (2003), Plany zagospodarowania Skrzetuska i Bielaw (2005, współautorstwo z Darią Bręczewską-Kuleszą).

W Galerii Wspólnej przeprowadzi wykład na temat wybranych zagadnień dotyczących twórczości bydgo-skich artystów XX wieku.

Żyjąc w Krakowie coraz mocniej uświadamiam sobiemożliwość i konieczność dialogu z oryginalnymi (tzn. wy-jątkowymi, ale i odbieranymi „na żywo”, w oryginale wła-śnie) obrazami. Nos w obrazie. Paryż daleko, a i Wiedeń nie tak blisko wcale. A tu cudowna prowincja… Od jakiegoś czasu odkrywam dla siebie inny, nie współczesny Kraków, a ten jakby bardziej podskórny, jak podziemne miasto. Świat krakowskich kościołów, kaplic, korytarzy klasztor-nych, pełnych znakomitych realizacji malarskich. A ja-koś słabo istnieją one w powszechnej świadomości jako dzieła sztuki. Wystarczy popatrzeć na „Portret biskupa Tylickiego” u krakowskich Misjonarzy, a przeżyje się wiel-kie malarstwo, wielką konstrukcję i spotkanie z „żywym” człowiekiem. „Portret Anny Jagiellonki” Kobera z Wawelu, krużganki u Dominikanów, Boże Ciało, św. Katarzyna, Mo-giła… A portret trumienny, a portret sarmacki! W tej tzw. polskiej szkole malarstwo iluzyjne w wydaniu renesanso-wym czy barokowym spotyka się z zasadą planimetrycz-nej schematyzacji obecnej w ikonie.

Człowiek jest tym co je, też tym, co czyta, co ogląda, czego słucha (Mk 4,24), ale i jak słucha (Łk 8,18). Naiwność, prostota form, połączenie talentu tamtych malarzy z ide-ami i modami tamtych epok. Dlaczego wybieram tamten czas, tamtą prowincję, jaką była małopolska czy wschod-nie tereny Polski? Nie powiem. Dlaczego?

Janusz Matuszewski

J a n u s z M a t u s z e w s k i , C h r y s t u s p r z y k o l u m n i e , 2 0 0 ×15 0 c m

Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku – perła ar-chitektury neobarokowej i neoklasycystycznej, leży za-ledwie trzy kilometry od Bydgoszczy, na przepięknych terenach Doliny Dolnej Wisły. Zapraszamy na spacer po prawie czterdziestohektarowym parku, gdzie przeplata-ją się magiczne ogrody w stylu angielskim oraz włoskim. Dostępny dla zwiedzających jest Pałac Stary, z pierw-szej połowy XVIII w. oraz Mauzoleum grobowe rodziny Schönborn-Alvensleben z 1878 r.

W każdy weekend odbywają się w Ostromecku wyda-rzenia artystyczne, koncerty, warsztaty, pikniki, jarmarki ect. Doznania duchowe warto połączyć z odwiedzenie wykwintnej restauracji „Cztery Pory Roku” w Pałacu No-wym w Ostromecku.

Intrygujące potrawy w niewygórowanych cenach, jak:Słabostka Jaśnie Pani, Słabostka Jaśnie Pana czy Schab

Kasztelana Pomorskiego są przepyszne. Polecamy spe-cjalne dania dla maluszków oraz wspaniałe desery. Jest nawet czarna polewka, która tak zasmuciła Jacka Soplicę…

Restauracja czynna jest codziennie od 12.00 do 20.00, w weekendy w godz. 10.00-21.00, wtedy też w godz. 12.00-18.00 dodatkowo polecamy świetnie doprawione kaszanki, karkówki i kiełbasy z grilla. We wspaniałych wnętrzach Pałacu Nowego (salach: balowej, pistacjowej zielonej, złotej, zielonej) organizujemy niezapomniane chrzciny, komunie, wesela, klasyczne stypy, a także wszel-kiego rodzaju: bankiety, szkolenia i jubileusze.

Do Państwa dyspozycji oddajemy także 22 wygodne, stylowo urządzone pokoje w Pałacu Nowym.

Nawet kawa wypita na malowniczych tarasach Pałacu Nowego, w miejscu emanującym przeszłością smakuje inaczej – pełniej i bardziej tajemniczo…

Zapraszamy do nas, na rodzinne podróże za miasto w przestrzeń otwartą, pełną zieleni i piękna!

OstrOmeckO – Bydgoski Wilanów z a p r a s z a

Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromeckuul. Bydgoska 9, 86-070 Dąbrowa Chełmińskatel. 52 36 46 411www.palacwostromecku.plPałac w Ostromecku

wrz

es

ień

20

14

30. rocznica wydania III-tomowej sagi bydgoskiej

Most Królowej JadwigiObchody 30. rocznicy pierwszego wydania powieści

20 września 2014 r., sobota

prO g r a m Ob c hOd ów:

Wystawa grafik zamieszczonych w jubileuszowym wydaniu Mostu Królowej Jadwigi pt. Grafiki z mostu…

wSg budynek L, akademicka przestrzeń Kulturalna, bydgoszcz ul. Królowej Jadwigi 14, godz. 11.00

Promocja nowego, jubileuszowego wydania Mostu Królowej Jadwigi Jerzego Sulimy-Kamińskiego

miejskie centrum Kultury w bydgoszczy, ul. marcinkowskiego 12-14, godz. 12.00

Województwo Kujawsko-Pomorskie

Książka ukazała się dzięki pomocy sponsorów:Janusz Zemke

Europoseł

DrukPatronat medialny:

Documents

BIK 9/2014