79

BIGARREN SEKTOREA

BALIABIDEAK ETA

INDUSTRIA

80

1. LEHENGAIAK ETA ENERGI ITURRIAK ATAZAK

1- Egin lehengaiei buruzko kontzeptu-eskema edo sarea (ez giltzetako eskema). Begira koadernoaren lehenengo atala Prozeduretan eta hantxe duzu adibide bat eta nola egin.

81

2. eta 3. Atal ENERGI ITURRIAK

A- Datuak interpretatzen

97. orrialdean dauden grafikak analisatu eta landu:

a. Zer adierazten dute grafika horiek? Nola?

b. Zeintzuk dira energia-ekoizpen handiena duten herrialdeak? Esan garrantziaren ordenaren arabera

c. Zeintzuk dira energia-kontsumo handiena duten herrialdeak? Ordenean esan.

d. Adierazi mapan c eta b puntuak. Maparen legenda egin behar duzu, horretarako datuak adierazteko ikurrak, koloreak eta tamainak erabilibi behar dituzu

82

B- Diagramak interpretatzen 98. orrialdean dauden irudiak (ez grafika sektoriala) ondo behatu ostena: a) Deskribatu. b) Interpretatu. Lehenengo diagrama jakingo zenuke azaltzen zer adierazten duen? Nola egiten

den hori? Sor daitezken arazoak? c) Bigarren diagrama interpretatzen. Zein motatako ikatz mineral meatokiak daude? Nola

egiten den ikatz mineralaren arauzpena? Azaldu. Zein arazo sor daitezke?

122

ENERGIA EKOIZPENA ETA KONTSUMOA MUNDUAN

123

Ikertzen energia iturriei buruz (tradizionalak eta ordezkoak)

PPT-ko aurkezpena egin

- Klasean 5 edo 6 talde antolatuko dira (hirukoteak)

- Talde bakoitzak energi iturriei buruz ikertu eta bere ikerketen ondorioz aurkezpen

bat egin euren gaia azaltzen. Aaurkezpena hurrengo atalak iban beharko ditu:

o Gidoia

o Material grafikoa

o Testua

o Adibideak

- Taldeak klaseari aurkeztu beharo dio eta azaldu.

Argibideak PPT-ko aurkezpena ondo egiteko:

- Azaldu nahi duzunean oso inportantea da ordena eta argitasuna

- Diapositiba bakoitzean testu txikia joango da, jendeak asko irakurri behar badu

ez du arreta jartzen, eta aspertu egiten dia. Testu txikia azaltzeko soportea da.

- Faltatzen den testua azalduko da

- Irudiak oso inportanteak dira ondo ulertarazteko

- Konklusioak

Argibideak aurkezpena egiteko

- Aurkezpena hasi baino lehen aurkeztu gaia.

- Hitz egin lasai eta astiro

- Arreta deitzeko baliabideak erabili: galdera erretorikoak, ahots tonua

aldatzea, monotonia ekiditzen, adibideak jarri,…

- Konklusioak ematen amaitu

124

ENERGIAREN PRODUKZIOA ETA KONTSUMOA ESPAINIAN 118 eta 119. Orrialdeak. Informazioa irakurri ostean egin Ariketak

125

MINERAL TEKNOLOGIKOAK

Gaurko teknologiek mineral bereziak eta, batzutan arraroak edota leku gutxitan

aurkitzen direnak, behar dira. Hori dela eta ez da harritzekoa baliabide horien

kontrolagatik herrialdeek edozein gauza egin dezatela. Mineral hauen ustiapenak gerrak

sortu ditu, esklabutza eta denetariko ezbeharrak.

Hurrengo helbideak blogean aurkituko dituzu errez sartzeko. Ikertu pixka bat eta egin lan

bat. Egin dezakezu bakarka edo binaka.

Beti bezala, dokumentu bat baino gehiago erabili behar. Aukeratu interesgarriena,

ordenatu, egin gidoia eta azkenean erredaktatu. Jar ditzakezue, mapak, argazkiak e.a.

Nahiz eta informazioa erderaz, lana euskaraz egin beharko duzu

http://www.cienciapopular.com/n/Ecologia/Minerales_Estrategicos/Minerales_Estrategico

s.php

Eztainu gerra

http://www.webislam.com/?idt=4775

Coltan gerra

http://alt1040.com/2010/02/china-acapara-95-de-los-minerales-raros-para-la-produccion-

tecnologica

http://guerrillas.suite101.net/article.cfm/la-fiebre-del-coltn-el-mineral-ms-deseado-del-siglo-xxi

http://tercermundo.suite101.net/article.cfm/congo-historia-de-una-tragedia-continuacion

http://es.wikipedia.org/wiki/Coltan

http://www.rebelion.org/noticia.php?id=52100

http://blogs.periodistadigital.com/sirolopez.php?s=coltan&sentence=AND

Teknologia eta miseria XXI. Mendean

http://www.webislam.com/?idt=15925

IKERTZEN

126

INDUSTRIA IRAULTZARI BURUZKO IKERKETA HISTORIKOA EGITEN

A) Hau banakako lan idatzia izango da. Horretarako Geografiako blog-era joan

beharko duzu eta han link interesgarriak eta lagungarriak aurkituko dituzu lana

egiteko. Zure kabuz bilatzen duzun hainbeste materiala ere erabil dezakezu.

Oso garrantzitsua: informazio iturri bat baino gehiago, derrigorrez, erabili behar duzu.

Horretarako dokumentu bakoitzatik zure ustez intresgarriena dena aukeratu

beharko duzu. Gero, aukeratutako materialak ordenatu beharko dituzu eta horren

arabera egin dezakezu gidoia. Azkenean, has zaitezke lana erredaktatzen material

ezberdinekin sintesia egiten.

Gogoratu, lana eskuz aurkeztu behar da.

B) Lan honetaz, laburpen bat, dagokion gidoiarekin, prestatu behar duzu klasean

azaltzeko (10 minutu gutxi gorabehera). Egin dezakezu nahi duzun moduan: PPTko

aurkezpen txiki bat ahoz azalduta argazkiaz lagunduta, arbela erabiltzen,….

IKERKETA LANA

127

4. INDUSTRIAKO JARDUERAK Testu liburuan 102 eta 103 orrialdeetan duzun informazioa irakurri eta ondo ulertu behar duzu, gero 3. Ariketan eskatzen den koadro bat egin Artisautzako

industria eta Industria modernoa konparatzen. (Jakiteko nola egin, koadernoaren 1. Atalean, Prozedurak begiratu)

128

ARIKETAK (liburuko 103. Orrialdea)

1- Zein da Oinarrizko industriaren ezaugarririk garrantzitsuena? Jarri adibide bat

2- Ekipo-ondasunen industriaren ezaugarrik garrantzitsuena zein da? Jarri adibide bat

3- Adierazi honako produktuak zer motatako industrian egiten diren, jarri dagokien lekuan:

Ogia, altzairuzko xafla, telebista, analisi klinikoetarako makina, hormigoi-zakua, irina, soda

kaustikoa gordetzeko bidoia.

Oinarrizko industria Ekipo-ondasunen

industria

Erabilera eta kontsumoko

industria

Produktuak

129

5. INDUSTRIAREN PAISAIAK Liburuko 104-105 eta 106 orrialdeetakoinformazioa oso ondo ulertu behar duzu. Horretarako irakurriko duzu, arretaz, eta hurrengo koadroa bete

beharko duzu

Lehenengo Industria Iraultzaren paisaiak

Bigarren Industria Iraultzaren paisaiak

Hirugarren Industria Iraultzaren paisaiak

Data, nondik

Energia nagusia

Lana

Industria sektore nagusiak

Industria ezartzeko faktoreak Lekua

Sortutako paisaia 2. Industri-Iraultzaren

industriaren krisiaren

zergatiak

130

ARIKETAK

1- Zertan bereizten dira Hirugarren Industria Iraultzaren eta lehenagoko industria iraultzen

oinarriak?

2- Azaldu teknologia berriek lantokian, ekoiziteko moduan, eskulanean eta industriak

instalatzeko aukeratutako lekuan izan duten eragina

3- Gaur egun, zer eremutan ezartzen dira industria tradizionalak eta teknologia berrien

industriak?

131

132

133

ARIKETEN ERANTZUNAK. TEKNOLOGIA BERRIEN ERAGINEN AZTERKETA

134

IKERKETAREN EMAITZAK

SILICON VALLEY-ri buruz, zer dakizu? Ziur ez duzula inoiz entzun Silicon Valley-ren

eraginaz. Zer gertatu zen han, bere eraginaz hitz egiteko? Zergatik munduan saiatu

dela han egitekoa, kopiatzen?

Zergatik da hain garrantzitsua Stanford Unibertsitatea? Kasualitatea izango da

Silicon Valley efektua unibertsitate horren alboan gertatzea? Kasualitatea izango da

Hewlett-Packard, Google, Adobe, Yahoo, besteak beste han sortzea?

Non sortu zen munduko lehenengo Parke Teknologikoa? Zer dira Spinn-off? Eta

Cluster? Zergatik gaur egun, mundu garatu osoan, hitz hauek oso garrantzitsuak

dira?

Ikertu pixka bat galdera hauek laburki erantzuten eta hurrengo jarduera egiteko

prest izango zara.

Beti bezala, link hauek blogean aurkituko dituzu

http://es.wikipedia.org/wiki/Universidad_Stanford

http://es.wikipedia.org/wiki/Hewlett-Packard

Silicon Valley-ns ortu diren industriak ikusteko

http://es.wikipedia.org/wiki/Silicon_Valley#Compa.C3.B1.C3.ADas_renombradas

Cluster zer den eta Silicon Valley-res eragina ikusteko

http://es.wikipedia.org/wiki/Cluster_(industria)

IKERTZEN

135

136

137

1- Silicon Valley-ren kokalekuaren ezaugarri guztiak deskribatu? 2- Zein industria mota dago? Zein nolakotasun izan beharko du bere eskulanak?

3- Industria horren produktuan non eduki ahal du bere merkatua?

4- Zeiritzuk dira Industria esparru horren planifikazio elementurik garrantzitsuenak?

5- Azaldu "kapitalaren eta materia grisaren arteko loturak" esaldia 6- Nola adierazten da erlazio hori Silizioaren haranean? 7- Industri kokapen horren ondorio sozio-ekonomikoak izan dira? Zeintzuk? 8- Idatzi Silicon Valley sortzea ahalbideratu zuten faktoreei buruzko artikulu labur bat:

Faktore fisikoak, zientifikoak, ekonomikoak, gizartekoak, etab_ (kontuan hartu industria kokapenak baldintzatzen errezten edo zailtzen duten faktoreak), kasu honetan, zein faktore izan dira erabakiorrenak han industria hori kokatzeko?

138

Silicon Valley-ren ariketaren erantzunak:

139

4. FITXA

79

6 – INDUSTRIAREN BANAKETA MUNDUAN 108. orrialdean dagoen mapa analisatu eta azaldu. Horretarako gaian ikasitakoa erabili beharko

duzu.

80

109. Orrialdeko ariketak Kontzeptuak landu

1- Eman honako kontzeptu hauen definizioak:

- LEHENGAIAK

- ENERGI ITURRIAK

- ENENRGI TRADIZIONALAK

- ORDEZKO ENERGIAK

- INDUSTRIA BIRMOLDAKETA

- OINARRIZKO INDUSTRIA

81

- PARKE TEKNOLOGIKOA

- INDUSTRIA

- DESLOKALIZAZIOA

- EKIPO INDUSTRIAK

82

2- Azaldu zer kontzeptu adierazten den esaldi hauetako bakoitzean:

Landare-hondakinen deskonposizioaren bidez soroturiko minerala.

Atomo astunak banaduz lorturiko energia

Kontsumitzaileari zuzen-zuzen bideraturiko produktuak egiten dituen fabrika.

Errentagarriak ez diren industriak ixteko politika.

3- 109. Orrialdeko argazkian Industria Iraultzaren fase bat ageri da. Esan zer fase

den, eta azaldu erantzuna.

GAITASUNAK GARATU

Grafikoa ulertu (110. Orrialdean dagoen grafikoa eta testua ulertu eta ondo behatu

ostean, egin han agertzen diren galderak.

83

84

Ariketa praktikoak:

1- Bazkide talde bat zarete eta Euskaditik kanpo inbertitu nahi duzue enpresa bat

kokatzeko.

Hurrengo bi industri proiekturen artean zalantzan zaudete:

Zur erdieraldatuen produktu industria (bigak, tabikeak eta

eraikuntzarako hainbeste produktu egiten dituena)

Etxeko elektrotresnako industria.

a) Non kokatuko zenukete (Espainiar estatuaren barruan) Arrazoitu beharko duzu

hurrengo faktoreak kontuan hartuz eta faktor bakoitzak dituen alde onak eta txarrak

azalduz:

-Lehengaiak -Garraioak -Kapitala

-Energi iturriak -Merkatua

-Eskulana -Azpiegiturak - Beste batzuk

b) Agian bilatu beharko duzu atlas batean edo 1. zikloko testu-liburuan baldintza batzuk

(naturalak, hiriak, populazioa, komunikabideak,…). Gehitu mapa bat, kokapena eta horrek

dituen abaintailak zehaztuz.

2- EEBB etako Multinazional batek bere produkzio montaje faserako bilatzen ari da

kokapen bat. Bilatzen dituen faktoreak dira:

-Eskulan merkea eta ez oso espezializatua, ugari eta lan-lekuaren

gertu.

-Ez hiri handi baten alboan zeren han lurzorua garestiagoa da eta.

-Garraiobide errazak produkzioa esportatzeko.

-Ur asko beharko da.

-Arazo politiko eta sozialak ez egon.

a) Bila ezazu kokalekua eta han dauden faktor aproposak arrazoitu beharko dituzu.

85

86

87

GAIA BIRPASATZEN

1- Gure industriak behar dituen lehengaiak zeintzuk izan daitezke? Nola sailkatzen dira?

2- Zer gertatzen da munduan lehenegaien produkzioa- eta horien kontsumoarekin? Jar ditzakezu adibide zehatzak?

3- Zergatik gero eta energi gehigo kontsumitzen da? Zertarako behar dugu?

4- Zeintzuk dira energi iturri mota?Izendatu , azaldu laburki eta sailkatu

88

5- Zein da momentuz energi iturririk garrantzitsuena? Zer da? Zeintzuk dira horien inguruan dauden arazoak? Azaldu zabalki (ikusi duzun espazioa)

6- Zeintzuk dira ordezko energi iturririk interesgarrienak? Nortzuk dira bere produzitzailerin garrantzitsuenak? Estatu espainiarra nola dago alde honetan?

89

7- Industriaren definizioa

8- Industriaren eboluzioa historia. Azpimarratu garai bakoitzaren ezaugarri garrantzitsuenak

9- Industria guztiak berdinak dira? Azaldu.

10- Zer da fordismoa?

11- Zer da robotika? Zer suposatu du robotika lan munduan?

90

12- Azal itzazu zein industria paisaiak dauden, zein teknologia, energia iturria eta lehengaiak zituzten bakoitzak.

13- Zein da, gaur egun, industria kokatzeko faktor garrantzitsuenatako batzuk? Azaldu kaso bakoitzean zein eta zergatik

14- Zer da lana eta industriaren deslokalizazioa?

91

EUROPAKO INDUSTRIA

15- 117. Orrialdean daukagun Europako industiraldeen mapa aztertu ostean, esan: nolakoa da gaur egungo Europako industria? nola banatzen da eta nondik?

16- Zeintzuk dira Europako industriak dituen ezaugarriak?

17- Zergatik diharduten gero eta gutxiagok 1970. Urtetik hona Europako industrian

18- Nola daude kokatuta Europa mendebaldean, industria-eremu tradizionalak eta industria-eremu beriak?

92

19- Zein da Europako industriak duen erronka garrantzitsuena? Zeintzuk izan daitezke bere lehiakide nagusiak?