Bharata Rajyangam

1

ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆ=Ú1. ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆ Jaè=$kú „Hõ=∂Å∞ – K«\ÏìÅ∞ :

~å*ÏºOQÆO J#QÍ XHõ Õâ◊OÖ’x „Ñ[Å∞, áêÅ‰õΩÅ∞, áêÅ<å Ü«∞O„ åOQÆO áê\OKÕ J «∞º#fl «

xÜ«∂=o K«@ì=Ú. „áê äŒq∞Hõ âßã#O ÖË • =∞øoHõ âßã#O.

~å*ÏºOQÆO J<Õk „ÑÉèí∞ «fiO QÆ∞iOz „ÑÉèí∞ «fi qÉèÏQÍÅ∞ QÆ∞iOz, „ÑÉèí∞ «fi Ñxf~°∞ QÆ∞iOz,

„ÑÉèí∞ «fi ÅH∆ÍºÅ QÆ∞iOz ≥e¿Ñ J «∞º#fl « K«@ìO. ~å*ÏºOQÆ=Ú J<Õ ÉèÏ=##∞ „ÑÑOK«=ÚÖ’ "≥Ú Œ\

™êiQÍ Ji™êì\˜HõÖò „ÑüáêkOKå~°∞. ~å[hux „w‰õΩÅ∞, âß„ã‘ÎÜ«∞OQÍ J^èŒºÜ«∞#O KÕ™ê~°∞.

„ÑÑOK«=ÚÖ’ „Ñ„Ñ èŒ=ÚQÍ ~å*ÏºOQÆ K«@ìOQÍ „a\+π ~å*ÏºOQÆ=Ú#∞ Jaè=i‚™êÎ~°∞. „ÑÑOK«=ÚÖ’

"≥Ú@ì "≥Ú^Œ\˜ ed`« ~å*ÏºOQÆ=ÚQÍ J"≥∞iHÍ ~å*ÏºOQÆ=Ú#∞ ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. ÉèÏ~°`«^Õâ◊=ÚÖ’

„Ñ„Ñ èŒ=∞=ÚQÍ ~å*ÏºOQÆ K«@ìOQÍ Ô~QÆ∞ºÖË\OQ∑ PH±ì 1773x ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. 1600 #∞O_èç 1947

=~°‰õΩ QÆÅ ã∞n~°… ÉèÏ~° « Õâ◊O K«i„ «#∞ B.C. ~å= ü J<Õ K«i„ «HÍ~°∞_»∞ P~°∞ Œâ◊Å∞QÍ qÉèílOz

J èŒºÜ«∞#O KÕÜ«∞=K«∞Û#x ¿Ñ~˘¯<åfl_»∞.

"≥Ú Œ\ Œâ◊ 1600–1773 =~°‰õΩ :

1773 Ö’ÑÙ East India Company ÉèÏ~° « Õâ◊=ÚÖ’ =¸_»∞ ~å„ëêìÅ∞ J#QÍ ÉÏOÉË, =∞„ •ã∞,

ÉOQÍÖòÅ#∞ ™êfinè#O KÕã∞‰õΩ<åfl~Ú. Dãπì WO_çÜ«∂ HõOÃÑh áêÅ#Ö’ [~°∞QÆ∞ «∞#fl Jqhux

"≥eH fÜ«∞_®xH „a\+π „ÑÉèí∞ «fiO xÜ«∞q∞Oz# ~°ÇÏãº Hõq∞\x J èŒº‰õ∆ΩÅ∞ [~°flÖò |∞~üQÀ~ÚOQ∑.

Ô~O_»= Œâ◊ 1773–1858 :

1773 K«@ìO Dãπì WO_çÜ«∂ HõOÃÑh HÍ~°ºHõÖÏáêÅ#∞ „Hõ=∞|^ŒúO KÕÜ«∞_®xH˜

~°∂á⁄OkOz# "≥Ú@ì "≥Ú Œ\ K«@ìOQÍ nxx ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. D K«\Ïìx J#∞ãiOz „a\+π „ÑÉèí∞ «fiO

Dãπì WO_çÜ«∂ HõOÃÑhH ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ 20 ãO= «û~åÅ áê@∞ "åºáê~°O KÕã∞HÀ=K«∞Û#x J#∞=∞u

=∞OE~°∞ KÕã≤Ok. D K«\Ïìxfl J#∞ãiOz ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ ÑiáêÅ##∞ HO„nHõ$ «O KÕÜ«∞_®xH

=∞„ •ãπ, ÉÁOÉÏ~Ú Ô~O_»∞ ~å„ëêìÅ#∞ ÉOQÍÖò ~å„+ì ÑikèÖ’H ≥KåÛ~°∞. D K«@ìO „ÑHÍ~°O ÉOQÍÖò

QÆ=~°fl~ü [#~°ÖòQÍ =º=ÇÏi™êÎ~°∞.

<À\ò : "≥Ú@ì "≥Ú Œ\ ÉOQÍÖò QÆ=~°fl~ü [~°flÖò "å~°<£ ¿ÇÏã≤ìOQ∑û.

D K«\Ïìxfl J#∞ãiOz ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ "≥Ú@ì "≥Ú Œ\ ™êiQÍ HõÅHõ åÎÖ’x áÈ~üì qeÜ«∞"£∞Ö’

XHõ L#fl « <åºÜ«∞™ê÷<åxfl J#QÍ ã∞„Ñ‘"£∞ HÀ~°∞ì#∞ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. ã∞„Ñ‘"£∞ HÀ~°∞ìÖ’ XHõ „Ñ è•#

<åºÜ«∞=¸iÎ, =ÚQÆ∞æ~°∞ <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ∞ LO\Ï~°∞.

<À\ò : ã∞„Ñ‘"£∞ HÀ~°∞ìÖ’x „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎ (`˘e) ã~ü Ze*ÏxO¿Ñ

2

1774 Ñ≤\òû WO_çÜ«∂ K«@ìO :

1773 Ô~QÆ∞ºÖË\OQ∑ K«@ìOÖ’x Ö’áêÅ#∞ ã=iOKÕO Œ∞‰õΩ D K«@ìO U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_»"≥∞ÿ#k.

<À\ò : „a\+π „Ñ è•xfl ã~ü qeÜ«∞"£∞ Ñ≤\òû D K«\Ïìxfl ~°∂á⁄OkOz J=∞Å∞ KÕÜ«∞_»O =Å¡

nxx Ñ≤\òû WO_çÜ«∂ K«@ìO JO\Ï~°∞. D K«@ìO „ÑHÍ~°O ÑiáêÅ<å JOâßÅ#∞ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ

qÉèílOKå~°∞. "≥Ú Œ\k "åºáê~° =º=Ç~° xÜ«∞O„ « H˘~°‰õΩ "Court of Director" x ~å[H©Ü«∂Å =º=Ç~°

xÜ«∞O„ «‰õΩ "Board of Control" x U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞.

<À\ò : D K«@ìO „Ñ¨HÍ~°O Dãπì WO_çÜ«∂ HõOÃÑh áêÅ#Ö’ `˘e™êiQÍ ŒfiO Œ „Ñ¨Éèí∞`åfixfl

„Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞.

1793 KåÔ~ì_£ K«@ìO :

D K«@ìO „ÑHÍ~°O „a\+π „ÑÉèí∞ «fiO Dãπì WO_çÜ«∂ HõOÃÑhH ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ =∞~À 20 ãO= «û~åÅ

áê@∞ "åºáê~°O KÕã∞‰õΩ<Õ J#∞=∞ux =∞OE~°∞ KÕã≤Ok.

1813 KåÔ~ì_£ K«@ìO :

D K«@ìO ‰õÄ_® Dãπì WO_çÜ«∂ HõOÃÑhH 20 ãO= «û~åÅ áê@∞ "åºáê~åxfl KÕã∞‰õΩ<Õ J#∞=∞ux

=∞OE~°∞ KÕã≤Ok. D K«@ìO „ÑHÍ~°O ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ Dãπì WO_çÜ«∂ HõOÃÑh "åºáê~° QÆ∞`åÎkèHÍ~åxfl

~° Œ∞Ì KÕã∂Î Dãπì WO_çÜ«∂ HõOÃÑh`À áê@∞ „a\+π áœ~°∞_»∞ ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ "åºáê~°O KÕã∞‰õΩ<Õ J#∞=∞ux

WzÛOk. 1813 KåÔ~ì_£ K«@ìO „ÑHÍ~°O ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ ˘e™êiQÍ „H+ìÜ«∞<£ q∞+#s ~åHõ „áê~°OÉèí"≥∞ÿOk.

D K«@ìO „ÑHÍ~°O ÉèÏ~° « Õâ◊=ÚÖ’ q^•º "åºÑ≤ÎH "åi¬HõOQÍ ÅHõ∆ ~°∂áêÜ«∞Å∞ H\Ï~ÚOzOk.

1833 KåÔ~ì_£ K«@ìO :

Wk ‰õÄ_® Dã≤ìO_çÜ«∂ HõOÃÑhH˜ "åºáê~åx 20 ãÖ=`«û~åÅ áê@∞ "åºáê~°O KÕã¨∞‰õΩ<Õ

J#∞=∞ux WzÛOk. „a\+π „ÑÉèí∞ «fiO Dã≤ìO_çÜ«∂ HõOÃÑh áêÅ#Ö’ ~°∂á⁄OkOzè# K«\ÏìÅÖ’ Wk

=ÚYº"≥∞ÿ#k. D K«@ìO „Ñ¨HÍ~°O ÉˇOQÍÖò QÆ=~°fl~ü [#~°Öò Ñ¨^Œq ÉèÏ~°`« QÆ=~°fl~ü [#~°ÖòQÍ

=º=Ç¨ÏiOÑ¨|_»∞`«∞Ok.

<À\ò : "≥Ú@ì "≥Ú Œ\ ÉèÏ~° « QÆ=~°fl~ü [#~°Öò qeÜ«∞<£ ÉO\OQ∑.

1833 KåÔ~ì\ò K«@ìO „ÑHÍ~°O Dã≤ìO_çÜ«∂ HõOÃÑh „ÑÉèí∞ «fi L^ÀºQÍÅÖ’ ÉèÏ~°fÜ«ÚHõÅ∞ ˘e™êi

J=HÍâ◊O HõeÊOzOk. D K«@ìO „ÑHÍ~°O QÆ=~°fl~ü [#~°Öò Ü«∞O Œ∞ XHõ <åºÜ«∞™ê÷# ãÉèí∞º_»∞QÍ ''ÖÏ

"≥∞O|~ü—— xÜ«∂=∞HõO KÕã≤Ok.

<À\ò : "≥Ú@ì "≥Ú Œ\ <åºÜ«∞ ãÉèí∞º_»∞ ÖÏ~ü¤ "≥∞YÖË 1833 KåÔ~ì_£ K«@ìO „ÑHÍ~°O ÉèÏ~° « Õâ◊=ÚÖ’

`˘e™êiQÍ ''ÖÏ Hõg∞+<£—— <åºÜ«∞ ãOÑ¶∂xfl U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞.

3

<À\ò : "≥Ú Œ\ ÖÏ Hõg∞+<£ Kè≥·Ô~‡<£ Lord Mechalgy

1853 KåÔ~ì_£ K«@ìO :

D K«@ìO „Ñ¨HÍ~°O „a\˜+π „Ñ¨Éèí∞ «fiO „Ñ¨Éèí∞`åfixˆH Dã≤ìO_çÜ«∂ HõOÃÑhH˜ ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ 20

ãO= «û~åÅ áê@∞ "åºáê~°O KÕã∞‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O W=fiÖË Œ∞. D K«@ìO „ÑHÍ~°O âßã# x~å‡=ÚÖ’

ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ‰õΩ `˘e™êiQÍ J=HÍâ◊O HõeÊOKå~°∞. J~Ú Õ «∞k x~°‚Ü«∞O =∂„ «O QÆ=~°fl~ü [#~°Öòk. D

K«@ìO „ÑHÍ~°O QÆ=~°fl~ü [#~°Öò H“xûÖò JkèHÍ~åÅ#∞ âßã# x~å‡ q èŒ∞Å∞, HÍ~°ºx~åfiÇÏHõ q èŒ∞Å∞

Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ qÉèílOKå~°∞. âßã# x~å‡ q èŒ∞Å x~°fiÇÏ‰õΩ âßã# =∞O_»e HÍ~°ºx~åfiÇÏ q èŒ∞Å‰õΩ

HÍ~°ºx~åfiÇÏHõ =∞O_»ex U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. D K«@ìO „ÑHÍ~°O WO_çÜ«∂Ö’ ã≤qÖò ãsfiÃããπ L^ÀºQÍÅ∞,

áÈ\© ÑsHõ∆Å q è•<åxfl „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞. 1853 KåÔ~ì_£ K«\Ïìxfl J#∞ãiOz ÖÏ Hõg∞+<£ ã≤á¶ê~°ã∞Å‰õΩ

«∞k ~°∂ÑÙ W=fi_®xH Hõg∞+#~üÅ#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞QÍ "å~°∞ D „HOk K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOKå~°∞.

"≥Ú Œ\k 1859Ö’ ã≤qÖò „á⁄ã‘[~ü HÀ~°∞ì áœ~° =º[º q è•# ãOÇ≤Ï «O, Ô~O_»=k 1860Ö’ WO_çÜ«∞<£

Ñ‘#Öò HÀ_£ ÉèÏ~° « tH∆Íã‡$u =∞iÜ«Ú =¸_»=k 1861 „Hq∞#Öò „á⁄ã‘[~ü HÀ_£ <Õ~° qKå~° q è•#

ãOÇ≤Ï «=∞x U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞.

=¸_»= Œâ◊ 1858–1909 =~°‰õΩ :

<À\ò : 1858 ã≤áê~ÚÅ u~°∞QÆ∞=∂@∞#∞ Dãπì WO_çÜ«∂ HõOÃÑx ã„Hõ=∞OQÍ, ã=∞~°ú=O «OQÍ Jz

"ÕÜ«∞ÖË Œ<Õ L ÕÌâ◊ºO`À „a\+π „ÑÉèí∞ «fiO Dãπì WO_çÜ«∂ HõOÃÑhx D K«@ìO J#∞ãiOz ~° Œ∞Ì KÕã≤Ok.

q._ç. ã<å~° ~ü 1857Ö’ ã≤áê~Ú uiQÆ∞ÉÏ@∞#∞ „Ñ„Ñ èŒ=ÚQÍ ÉèÏ~° « ™êfi «O„ «º áÈ~å@OQÍ Jaè=i‚OKå~°∞.

D K«@ìO P è•~°OQÍ ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ „a\+µ ~åA „Ñ «ºHõ∆ ÑiáêÅ# „áê~°OÉèí=∞=Ù «∞Ok. D K«\Ïìxfl

J#∞ãïOz ÉèÏ~°`« QÆ=~°fl~ü [#~°Öò J<Õ Ñ¨^Œq „a\˜+π "≥· „™ê~Ú =∞iÜ«Ú QÆ=~°fl~ü [#~°ÖòQÍ

=º=Ç¨ÏiOÑ¨|_»∞`«∞Ok.

<À\ò : "≥Ú Œ\ „a\+π "≥·„™ê~Ú QÆ=~°fl~ü [#~°Öò ÖÏ\ò HÍxOQ∑ 1858 ÉèÏ~° « „ÑÉèí∞ «fi K«@ì „ÑHÍ~°=Ú

ÉèÏ~° « Õâ◊ ÑiáêÅ# xÜ«∞O„ « H˘~°‰õΩ áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ HÍºa<Õ\ò =∞O„u ÇÏŸ^• QÆÅ ÉèÏ~° « =º=Ç~åÅ

=∞O„u ÖË • ÉèÏ~° « ~å[º HÍ~°º Œi≈ J<Õ #∂ «# Ñ Œqx ã$+≤ìOzOk. D Ñ Œq 15 =∞Ok ãÉèí∞ºÅ∞ QÆÅ

WO_çÜ«∂ H“xûÖò ãÅÇ ãÇÏHÍ~°O "Õ∞~°‰õΩ „a\+π "≥·„™ê~Ú =∞iÜ«Ú QÆ=~°fl~ü [#~°Öò KÕ « ÉèÏ~° « Õâ◊

ÑiáêÅ# KÕ™êÎ~°∞.

<À\ò : "≥Ú@ì "≥Ú Œ\ ÉèÏ~° « =º=Ç~åÅ =∞O„u KåÔ~¡ãπ L_£ DÜ«∞# z=i É’~ü¤ PÑ¶π HõO„\’Öò „ÃÑã≤_≥O\ò

1858 ÉèÏ~° « „ÑÉèí∞ «fi K«\Ïìxfl J#∞ãiOz ÉèÏ~° « Õâ◊ ÑiáêÅ# „Hõ=∞=Ú XHõ\ „a\+µ ~å Ô~O_»∞

„|\+π áê~°¡"≥∞O\ò 3) ÉèÏ~° « =º=Ç~å =∞O„u 4) „|\+π "≥·„™êÜü∞ =∞iÜ«Ú QÆ=~°fl~ü [#~°Öò.

1861 ÉèÏ~° « H“xûÖò K«@ìO :D K«@ìO „ÑHÍ~°O WO_çÜ«∂Ö’ `˘e™êiQÍ "åã# =∞O_»ÖÏÅ#∞ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞. 1861 ÉèÏ~° «

4

H“xûÖò K«@ì „ÑHÍ~°O ~å*ÏºOQÆ K«@ì x~å‡OÖ’ ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ‰õΩ ˘e™êiQÍ ~åA, [g∞O^•~üÅ‰õΩ J=HÍâ◊O

HõeÊOKå~°∞. D K«@ìO „ÑHÍ~°O áÈ~üì áÈeÜ≥∂ q è•#O#∞ J#QÍ =º=Ç~åÅ∞ áêÅ<åÑ~°OQÍ H\Ï~ÚOÑÙ

J<Õ ^•xfl `˘e™êiQÍ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞. D K«@ìO 1862Ö’ HõÅHõ åÎÖ’x áÈ~üì qeÜ«∞"£∞Ö’ `˘e™êi

ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì#∞ U~åÊ@∞ KÕã≤Ok.

1892 ÉèÏ~° « H“xûÖò K«@ìO :D K«@ìO „ÑHÍ~°O Õâ◊OÖ’x `˘e™êiQÍ ZxflHõÅ q è•<åxfl Ñ~ÀHõ∆OQÍ ZxflHõÅ#∞ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞.

1892 ÉèÏ~° « H“xûÖò K«@ìO „Ñ¨HÍ~°O QÆ=~°fl~ü [#~°Öò H“xûÖòÖ’x ã¨Éèí∞ºÅ#∞ 10 #∞O_ç 16 =~°‰õΩ

ÃÑOKå~°∞.

<åÅ∞QÆ= Œâ◊ 1909 #∞O_ç 1935 =~°‰õΩ 1909 ÉèÏ~° « H“xûÖò K«@ìO.

<À\ò : D K«\Ïìxfl =∂~¡q∞O\’ ãOã¯~° Jaè=~°‚aãÎ~°∞. =∂~¡ ÉèÏ~° « =º=Ç~åÅ =∞O„u q∞O\’

„a\+π "≥·„™êÜü∞ =∞iÜ«Ú QÆ=~°fl~°Öò [#~°Öò D K«@ìO „ÑHÍ~°O WO_çÜ«∂Ö’<Õ `˘e™êiQÍ =Úã≤¡OÅ‰õΩ

„Ñ ÕºHõ xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ#∞ H\Ï~ÚOKå~°∞.

<À\ò : 1947 ÉèÏ~° « ™êfi «O„ «º K«\Ïìxfl J#∞ãiOz WO_çÜ«∂ *Ïu qÉèí[# „ÑHÍ~°O Ô~O_»∞

ÕâßÅ∞QÍ qÉèílOK«_®xH D K«@ì"Õ∞ =¸ÖÏ è•~°O. `˘e™êiQÍ =Úã≤¡OÅ‰õΩ „Ñ ÕºHõ xÜ≥∂[=~åæÅ#∞

ˆH\Ï~ÚOKå~°∞.

WO_çÜ«∂ *Ïu qÉèí[# „ÑHÍ~°O Ô~O_»∞ ÕâßÅ∞QÍ qÉèílOK«_®xH D K«@ì"Õ∞ =¸ÖÏ è•~°O.

D K«\Ïìxfl J#∞ãiOz q∞O\’ J «x xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ Ñ≤ å=∞Çï_»x ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. D K«@ìO „ÑHÍ~°O

q è•<åÅ#∞ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞. 1909 ÉèÏ~° « H“xûÖò K«@ìO „ÑHÍ~°O QÆ=~°fl~ü [#~°Öò H“xûÖòÖ’x âßã#=∞O_»e

ãÉèí∞ºÅ ãOYº Ñ ŒÇ~°∞ #∞O_ç 60H ÃÑOKå~°∞. D K«@ìO „ÑHÍ~°O QÆ=~°fl~ü [#~°Öò HÍ~°º x~åfiÇÏHõ

=∞O_»eÖ’ XHõ <åºÜ«∞ ãÉèí∞º_çQÍ ã ÕºO„ Œ„Ñ™ê £ Ãã<å› J<Õ ÉèÏ~°fÜ«Ú_çx xÜ«∞q∞OK«_»"≥∞ÿ#k. D

K«\Ïìxfl J#∞ãiOz HO„ Œ âßã#ãÉèí#∞ WO\iÜ«∞Öò ÖlãπÖËK«~ü Jx ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. D K«@ìO „ÑHÍ~°O

HO„ Œ âßã#ãÉèí‰õΩ |_≥@∞#∞ K«iÛOKÕ J=HÍâ◊O HõeÊOKå~°∞.

1919 ÉèÏ~° « „ÑÉèí∞ «fi K«@ì ãfi~°∂ÑO ÉèÏ~° « „ÑÉèí∞ «fiO ÑiáêÅ# qÉèÏQÍÅÖ’ HÍ~°ºx~åfiÇÏâßY

âßã# x~å‡ âßHõ, <åºÜ«∞ âßY LO\Ï~Ú. WOQÍ¡O_»∞Ö’ ÉèÏ~° « ÑiáêÅ# qÉèÏQÆOÖ’ HÍ~°ºx~åfiÇÏHõ

âßHõÖ’ ÉèÏ~° « =º=Ç~°Å =∞O„u WO_çÜ«∞Öò H“xûÖò ÉèÏ~° « ÃÇ·Ï Hõg∞+<£ LO\Ï~Ú. WOQÍ¡_»∞Ö’ ÉèÏ~° «

ÑiáêÅ<å qÉèÏQÆOÖ’x âßã# x~å‡âßYÖ’ „a\+µ áê~°¡"≥∞O@∞ LO@∞Ok. WOQÍ¡O_»∞Ö’ ÉèÏ~° «

ÑiáêÅ<å qÉèÏQÆOÖ’ <åºÜ«∞âßY „Ñ‘q H“xûÖò LO@∞Ok. „a\+π WO_çÜ«∂Ö’ HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiOÖ’x

HÍ~°º x~åfiÇÏHõâßYÖ’ „a\+π "≥·„™êÜü∞ =∞iÜ«Ú QÆ=~°fl~ü [#~°Öò ÖË • HÍ~°ºx~åfiÇÏHõ =∞O_»e LO@∞Ok.

„a\+π WO_çÜ«∂ HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiOÖ’x âßã# x~å‡âßYÖ’ HO„ Œ âßã#ãÉèí J#QÍ kfiãÉèí q è•#O

LO@∞Ok. „a\˜+π WO_çÜ«∂Ö’ ˆHO„ Œ „Ñ¨Éèí∞ «fiOÖ’x <åºÜ«∞âßYÖ’ ã¨∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì LO@∞Ok. „a\˜+π

WO_çÜ«∂Ö’x ~å„+ì „ÑÉèí∞ «fiOÖ’ HÍ~°ºx~åfiÇÏâßYÖ’ QÆ=~°fl~ü LO\Ï~°∞. QÆ=~°fl~ü ÑikèÖ’x ÑiáêÅ<å

5

JOâßÅ∞ Ô~O_»∞ âßYÅ∞QÍ qÉèílOK«|_ç<å~Ú. ^•xÖ’ "≥Ú Œ\k. i[~üfiâßY Ô~O_»=k | ŒÖÏ~ÚOÑÙ

âßYÖ’¡x JOâßÅ∞ PiúHõ âßY, Ô~"≥#∂º âßY, ÇÏŸO âßY, <åºÜ«∞âßY =∞iÜ«Ú h\ áê~°∞ ŒÅ âßY

| ŒÖÏ~ÚOÑÙ âßYÅÖ’x JOâßÅ∞ =º=™êÜ«∞ âßY, „Ñ*Ï~ÀQÆº âßY ™ê÷xHõ „ÑÉèí∞`åfiÅ∞, ~À_£û „\Ï<£ûáÈ~üì

D âßYÅxflO\Ö’ ã≤qÖò ãsfiãπ L^ÀºQÆ∞Å∞ ÑxKÕ™êÎ~°∞. „a\+µ WO_çÜ«∂Ö’ ~å„+ì „ÑÉèí∞ «fiOÖ’x âßã#

x~å‡ âßHõÅÖ’ ~å„+ì âßã# ãÉèí LO@∞Ok. D ~å„+ì „ÑÉèí∞ «fiOÖ’x <åºÜ«∞âßYÖ’ ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì LO@∞Ok.

1919 ÉèÏ~° « „ÑÉèí∞ «fi K«@ì =ÚMÏºOâßÅ∞ :D K«\Ïìxfl =∂O>H± K≥"£∞ûÑ¶~ü¤ ãOã¯~°Å∞ Jx JO\Ï~°∞. =∂O>H± ÉèÏ~° « =º=Ç~åÅ =∞O„u

*Ë"£∞û Ñ¶~ü¤ „a\+π "≥·„™êÜü∞ =∞iÜ«Ú QÆ=~°fl~ü [#~°Öò. D K«@ìO „ÑHÍ~°O WO_çÜ«∂Ö’ `˘e™êiQÍ ŒfiO Œfi

„ÑÉèí∞ «fi q è•#O J#∞ãiOK«<≥·#k. D ŒfiO Œfi „ÑÉèí∞ «fi q è•#O ~å„ëêìÅÖ’ „Ñ"Õâ◊ÃÑ@ì_»O J~Ú#k. D

K«@ìO „ÑHÍ~°O HO„ ŒOÖ’ kfi ãÉèÏq è•#O „Ñ"Õâ◊ ÃÑ@ì_»O J~Ú#k.

<À\ò : kfiãÉèÏ J#QÍ HO„ Œ âßã# ãÉèí#∞ Ô~O_»∞QÍ Ô~O_»∞ ãÉèíÅ∞QÍ J#QÍ kQÆ∞= ãÉèí#∞ Öl¿ã¡\"£

JÃãOc¡, ZQÆ∞= ãÉèí#∞ H“xûÖò PÑ¶π ¿ãì\òû QÍ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. Legislative Assembly "≥Ú Œ\ Kè≥·Ô~‡<£ q.l.

¿Ñ@Öò, H“xûÖò PÑ¶π ¿ãì\òû Sur Fedrik White 1919 ÉèÏ~° « „ÑÉèí∞ «fiO K«\Ïìxfl J#∞ãiOz ^Ò «º x~åfiÇÏ

=º=Ç¨~åÅ#∞ ÉèÏ~° « ÃÇ·Ï Hõg∞+¨#~ü xÜ«∞q∞OKå_»∞. D K«@ìO „Ñ¨HÍ~°O ˆHO„ Œ |_≥\ò #∞O_ç ~å„+ì

|_≥\ò#∞ "Õ~°∞ KÕ™ê~°∞. ~å„+ì |_≥\ò#∞ K«iÛOz P"≥∂kOK«∞‰õΩ<Õ JkèHÍ~°O ~å„+ì âßã#ãÉèíH JÑÊ*ÑÊ_»O

[iyOk. D K«@ìO „ÑHÍ~°O POQÀ¡ WO_çÜ«∞<£Å‰õΩ, „ÔH·ãÎ=ÙÅ‰õΩ, ã≤‰õΩ¯Å‰õΩ, „Ñ ÕºHõ xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ∞

H\Ï~ÚOKå~°∞. D K«@ìO „ÑHÍ~°O „ÑÉèí∞ «fi ãsfiãπ ÉèísÎ HÀãO Ña¡H± ãsfiãπ Hõg∞+<£#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞=∞x

HÀiOk. D K«@ìO „ÑHÍ~°O WO_çÜ«∂Ö’ `˘e™êiQÍ ÉÏ èŒº`åÜ«Ú « „ÑÉèí∞`åfixfl „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞.

<À\ò : D ÉÏ èŒº`åÜ«Ú « „ÑÉèí∞`åfixfl ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ áêH∆Hõ ÉèÏ~°fÜ«∞ „ÑÉèí∞ «fiO Jx ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞.

Ãã·=∞<£ Hõg∞+<£ :

Ãã·=∞<£ Hõg∞+<£ 1927, 1919 ÉèÏ~° « „ÑÉèí∞ «fi K«\ÏìÅ#∞ gH∆OKÕO Œ∞‰õΩ ã~å<£ Ãã·=∞<£ J èŒºHõ∆ «#,

1927Ö’ 6QÆ∞~°∞ ã¨Éèí∞ºÅ`À ‰õÄ_ç# XHõ Hõg∞+¨<£#∞ U~åÊ@∞ KÕâß~°∞. 1928Ö’ ÉèÏ~°`«^Õâßxfl

ãO Œi≈OzOk. D Ãã·=∞<£ Hõg∞+<£Ö’ ÉèÏ~°fÜ«∞ ãÉèí∞ºÖ=~°∞ ÖË#O Œ∞# Jxfl ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ∞ nxfl

|Ç≤Ï+¯iOKå~Ú. Ãã·=∞<£ Hõg∞+<£ J<ÕHõ ~å„ëêìÅ#∞ ãO Œi≈Oz „ÑÉèí∞ «fi q è•#O#∞ UHõÑHõ∆OQÍ 1930Ö’

„|\+π „ÑÉèí∞`åfixfl ã=∞iÊOzOk.

ã≤á¶ê~°∞ûÅ∞ :~å„ëêìOÖ’x ŒfiO Œfi „ÑÉèí∞ «fiO ~° Œ∞Ì KÕã≤, ÉÏ èŒº «Ü«Ú « „ÑÉèí∞`åfixfl „Ñ"Õâ◊ÃÑ@ì=∞x ¿Ñ~˘¯Ok. D

Ãã·=∞<£ x"ÕkHõ#∞ ÅO_»<£Ö’x [iy# ~“O_£ >Ë|∞Öò ã=∂"ÕâßÅÖ’ ãg∞H∆OKå~°∞. D ~“O_£ >Ë|∞Öò

ã=∂"ÕâßÅÖ’ "≥Ú Œ\k 1930Ö’ Ô~O_»=k 1931Ö’ =¸_»=k 1932= ãO= «û~°OÖ’ x~°‚Ü«∞O

[iyOk.

6

<À\ò : ÃÑ· =¸_»∞ ã=∂"ÕâßÅÖ’ áêÖÁæ#fl ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ _®II a.P~ü. JOÉË Œ ~ü Ô~O_»= ~“O_£ >Ë|∞Öò

ã=∂"ÕâßxH SÜ≥∞xû „ÑuxkèQÍ =∞Ç «‡QÍOnè ÃÑ· ã=∂"ÕâßÅ‰õΩ Ç[~°∞ J~Ú# ÉèÏ~°fÜ«∞ =∞Ç≤Ïà◊

„j=∞u ã~Àlx <åÜ«Ú_»∞ D Ãã·=∞<£ Hõg∞+<£ x"ÕkHõ#∞ J#∞ãiOz 1935Ö’ ÉèÏ~° « „ÑÉèí∞ «fi K«\Ïìxfl

~°∂ÑHõÅÊ# KÕã≤Ok. 5= Œâ◊ 1935 #∞O_ç 1947 Ö’ÑÙ 1935 ÉèÏ~° « „ÑÉèí∞ «fi K«@ìO : D K«@ìO

#O Œ∞ 321 x|O èŒ#Å∞ 10 Ã+_»∂ºÅ∞ ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆOÖ’ =ÙO_Õq. ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÍxH D K«\Ïìxfl

#HõÅ∞ ÖË • =∂ «$HõÖÏO\ Œx ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞.

ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆOÖ’x JkèHõ JOâßÅ#∞ D K«@ìO #∞O_Õ „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. nxÖ’x =ÚMÏºOâßÅ∞

D K«@ì „ÑHÍ~°O WO_çÜ«∂Ö’x ˘e™êiQÍ JdÅ ÉèÏ~° « ã"≥∞ÿHõº Ñ Œúux „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞. <À\ò : ã=∂Yº#∞

'ÃÑ¶_»~+<£— JO\Ï~°∞. ÃÑ¶_»~+<£ J<Õ POQÆ¡ Ñ ŒO Ñ¶≤Ü«∂_Õ~üû J<Õ ÖÏ\<£ Ñ ŒO #∞O_ç fã∞‰õΩ<åfl~°∞.

Ñ¶≤Ü«∂_Õ~üû J#QÍ XÑÊO ŒO. ã=∂Yº ÅHõ∆O "≥Ú Œ\k HO„ Œ ~å„+ì „ÑÉèí∞`åfiÅ∞, Ô~O_»=k D Ô~O_»∞

„ÑÉèí∞`åfiÅ =∞ èŒº JkèHÍ~°O qÉèí[#. =¸_»=k ed « ~å*ÏºOQÆO. <åÅæ=k èŒ$_»~å*ÏºOQÆO. S Œ=k

ã¨fi «O„ «º „ÑüÑüÎ Hõey# <åºÜ«∞ =º=ã÷. P~°=k <åÜ«∞º ã¨g∞Hõ∆. JkèHÍ~åÅ∞ U_»∞ ~å*ÏºOQÆ K«@ì

B#fl «O J#QÍ ~å*ÏºOQÆO J «∞º#fl «"≥∞ÿ#k J<Õ ÉèÏ=# D K«@ìO „ÑHÍ~°O ~å„ëêìÅ‰õΩ ãfi «O„ « „ÑuÑuÎ

JO Œ*Ë™ê~°∞. D K«@ìO „ÑHÍ~°O HO„ Œ, ~å„ëêìÅ =∞ èŒº, JkèHÍ~° qÉèí[# D „HOk q èŒOQÍ HõÅ Œ∞.

1. 59 JOâßÅ QÆÅ HO„ Œ*Ïa`å.

2. 54 JOâßÅ QÆÅ ~å„+ì*Ïa «.

3. 36 JOâßÅ∞ QÆÅ L=∞‡_ç *Ïa «.

4. J=t+ì QÆ=~°fl~ü [#~°Öò‰õΩ W=fi_»O J~Ú#k.

D K«@ìO „ÑHÍ~°O HO„ ŒOÖ’ `˘e™êiQÍ, ŒfiO Œfi „ÑÉèí∞ «fi q è•#O „Ñ"Õâ◊ÃÑ\ìOk. D K«@ìO#∞

J#∞ãiOz ~å„ëêìÅÖ’ `˘e™êiQÍ kfiãÉèÏ q è•#O, kfi ãÉèÏ q è•#O J#QÍ ~å„+ì âßã# ãÉèí #O Œ∞

kQÆ∞=ãÉèí#∞ Öl¿ã¡\"£ JÃãOc¡, ZQÆ∞= ãÉèí#∞ ÖlãπÖË\"£ H“xûÖòQÍ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. WO_çÜ«∂Ö’x 11

~å„ëêìÅÖ’, 6 ~å„ëêìÅ#∞ J#QÍ =∞„ •ãπ, ÉÁOÉÏ~Ú, ÉOQÍÖò, cÇ~ü, J™êûO, Ü«Ú<≥·>_£ „áêq<£ûÅÖ’

„Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞. D K«@ìO „ÑHÍ~°OÖ’ _èçb¡Ö’ XHõ ÃÑ¶_»~°Öò HÀ~°∞ì#∞ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞.

ÃÑ¶_»~°Öò HÀ~°∞ì =ÚO Œ∞ XHõ „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎ P~°∞QÆ∞~°∞ W «~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ∞ =ÙO\Ï~°∞.

D K«@ìO „ÑHÍ~°O ÉÁOÉÏ~ÚÖ’ i[~üfi ÉÏºOH± PÑ¶π WO_çÜ«∂#∞ <≥ÅH˘ÖÏÊ~°∞. D K«\Ïìxfl J#∞ãiOz

HÍi‡‰õΩÅ‰õΩ, „ã‘ÎÅ‰õΩ Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\. Å‰õΩ `˘e™êiQÍ „Ñ ÕºHõ xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ∞ H\Ï~ÚOKå~°∞. D

K«@ì „ÑHÍ~°O WO_çÜ«∂Ö’ `˘e™êiQÍ =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ F@∞ ÇÏ‰õΩ¯ W=fi_»O J~ÚOk.

<À\ò : =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ `˘Å™êiQÍ F@∞ Ç¨Ï‰õΩ¯ WzÛ# Õâ◊O #∂ºlÖÏO_£ D =∞ èŒºHÍÅOÖ’ 2006=

ãO= «û~°O =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ ‰õΩ"≥·\’¡ F@∞ ÇÏ‰õΩ¯#∞ HõeÊOKå~°∞. =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ F@∞ÇÏ‰õΩ¯#∞ x~åHõiOz#"å~°∞

Ji™êì\Öò. D K«@ì „ÑHÍ~°O HO„ Œ, „ÑÉèí∞ «fi L^ÀºQÍÅ ÉèísÎ HÀãO XHõ ÃÑ¶_»~°Öò Ña¡H± Hõg∞+<£#∞ ~å„ëêìÅÖ’

7

„áêq<£û Ña¡H± ãsfiãπ Hõg∞+<£#∞ Ô~O_»∞ ÖË • JO «HõO>Ë Z‰õΩ¯= ~å„ëêìÅ‰õΩ *Ï~ÚO\ò Ña¡H± ãsfiãπ

H©=∞+<£ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂Åx ¿Ñ~˘¯O@∞Ok.

„HÑπû ~åÜ«∞ÉÏ~°O 1942 :Ô~O_»= „ÑÑOK« Ü«Ú ŒúOÖ’ ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ ãÇÜ«∞, ãÇÏHÍ~åÅ#∞ á⁄O ÕO Œ∞‰õΩ „a\+π „ÑÉèí∞ «fi

„HÑπû ~åÜ«∞ÉÏ~åxfl 1942Ö’ ÉèÏ~° « Õâ◊=Ú#‰õΩ ÑOÃÑ#∞.

„Ñuáê Œ#Å∞ :ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ Ô~O_»= „ÑÑOK« Ü«Ú ŒúOÖ’ „|\+µ "åiH ãÇÜ«∞ ãÇÏHÍ~åÅ∞ JOkOz#

Ô~O_»= „Ñ¨ÑÖK« Ü«Ú^ŒúO =Úyã≤# "≥O@<Õ ÉèÏ~°`ü‰õΩ `å`å¯eHõ ™êfi`«O„`«º „ÑüÑüÎx ~å*ÏºOQÍxfl

~åã¨∞H˘#∞@‰õΩ XHõ ~å*ÏºOQÆ Hõg∞+¨<£#∞ U~åÊ@∞ KÕ™êÎ=Ú. =∞Ç¨`«‡QÍOkè D „H˜Ñπû „Ñüáê^Œ##∞

k"åÖÏfã≤# ÉÏºO‰õΩ =ÚO Œ∞ `åsY∞ "Õã≤ WKÕÛ K≥‰õΩ¯ÖÏO\ Œx ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞.

HÍºa<≥\ò q∞+<£ 1946 :ÖÏ~ü¤ H¡q∞\ò P\¡ ÖË|~ü áêsì „a@<£Ö’x JkèHÍ~°OÖ’H˜ ~å=_»O`À ÉèÏ~° « Õâßxfl ™êfi «O„ «ºO

W"åfiÅ<Õ L ÕÌâ◊ºO`À D HÍºa<Õ\ò q∞+¨<£ 1946Ö’ ÉèÏ~° ü =zÛOk. nxÖ’x ã¨Éèí∞ºÅ∞ ÖÏ~ü¤ ÃÑ¶ÅH±

ÖÏÔ~<£û, ™êìÑ¶~ü¤ „HÑπû =∞iÜ«Ú JÖQÍO_»~ü q.q.

ã≤á¶ê~°∞ûÅ∞ :ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ 1946 E<£, EÖ·Ö’ ~å*ÏºOQÆ Ñi+ «∞Î‰õΩ ZxflHõÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOÑ|_» å~°x ZxflÔH·#

~å*ÏºOQÆ ãÉèí∞ºÅ∞ ~å*ÏºOQÍxfl ~°∂á⁄Ok™êÎ~°x Ñ≤ ŒÑ ™êfi «O„ åºxfl JO Œ*Ë™êÎ~°x D Hõq∞\ ¿Ñ~˘¯Ok.

1947 ÉèÏ~° « „Ñ¨Éèí∞ «fi K«@ìO :D K«@ìO ~°∂á⁄OkOK«_®xH =¸ÖÏ è•~°O =∞øO\ò ÉÏ@<£ áê¡<£ ÉèÏ~° « ™êfi «O„ «ºÑÙ aÅ∞¡,

„a\+µ áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ 5 EÖ· 1947Ö’ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞. „a\+π áê~°¡"≥∞O@∞ P aÅ∞¡#∞ 15 EÖ· 1947Ö’

P"≥∂kOzOk. „|\+µ ~å D aÅ∞¡‰õΩ 18 EÖ· 1947# P"≥∂ ŒO WKåÛ~°∞. 15 PQÆ+µì 1947#

ÉèÏ~° « Õâ◊O ™êfi «O„ «ºO á⁄OkOk. D K«@ìO ÉèÏ~° « Õâ◊=Ú *Ïu qÉèí[# „ÑHÍ~°=Ú ÉèÏ~° ü =∞iÜ«Ú

áêH™ê÷<£ Ü« xÜ«∞<£Å∞QÍ qÉèílOK«|_çOk. ãOã÷Å‰õΩ U Ü« xÜ«∞<£Ö’<≥·# KÕ~ J=HÍâ◊O HõeÊã∂Î

«=∞‰õΩ`å=Ú ã¨fi «O„ «OQÍ =ÙO_Õ J=HÍâ◊O D K«@ìO HõeÊOzOk. U Ü« xÜ«∞<£Ö’ KÕ~°‰õΩO_®

™êfi «O„ «O „ÑHõ\OK«∞‰õΩ#fl ãO™ê÷<åÅ∞ 1) „\Ï"≥<£‰õÄ~ü, H~°à◊ 2) *Ï<å+µ\ò, 3) [=¸‡ HÍj‡~ü, 4)

ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£.

™êfi «O„ «º ÉèÏ~° « Õâ◊ `˘e =∞~°Ü«Ú «∞k QÆ=~°fl~ü [#~°Öò ã≤. ~å*Ïl.

<À\ò : 1954Ö’ WO_çÜ«∂Ö’ J «∞º#fl « J"å~°∞¤ ÉèÏ~° «~° «fl ˘e™êiQÍ ã≤. ~å[QÀáêÖÏKåi ã‘fiHõiOKå~°∞.

„Ñã∞Î « ÑtÛ=∞ ÉOQÍÖò QÆ=~°fl~ü QÀáêÅHõ$+‚ QÍOnè ã≤. ~å[QÀáêÖÏKåi QÍOnè =∞#∞=∞_»∞. 1947Ö’

<≥„Ç˙ J èŒºHõ∆ «QÍ ÑxKÕã≤# `å`å¯eHõ „ÑÉèí∞ «fiO [=Ç~üÖÏÖò <≥„Ç˙ DÜ«∞# „Ñ è•x =∞iÜ«Ú q Õj

=º=Ç~åÅ∞, ™êOHuHõ Ñiâ’ èŒ# HÍ=∞<£"≥ÖòÎ ãO|O è•Å#∞ ÑijeOKå~°∞.

8

ã~åú~ü =Å¡ÉèÏÜü∞ Ñ>ËÖò LÑ„Ñ è•x ÇÏŸOâßY ~å„ëêìÅ∞ ã=∂Kå~° =∞O„u «fiâßHõÅ∞, _®II a.P~ü.

JOÉË_» ~ü, <åºÜ«∞âßY _®II ÉÏ|∞ ~å*ËO„ Œ„Ñ™ê £ Ñ¶Ù_£ J„yHõÅÛ~ü, +∞‡Yâ‹\ì, PiúHõ âßHõ, |Öò Õ~ü

ã≤OQ∑, _èçÃÑ<£û, *Ï<£ =∞`åÎ~Ú, Ô~·ÖËfi LÑi «Å ~°"åÏ =∞øÖÏ<å J|∞ÌÖò HõÖÏO P*Ï £ q^•º âßY ~å[‰õΩ=∂i

J=∞$ «H“~ü "≥· Œº =∞iÜ«Ú P~ÀQÆºâßY [Q∑r=<£~å"£∞, HÍi‡Hõ âßY, ã≤.ÃÇÏKü. ÉÏÉÏ "å[ºO Ñ≤. ~°Ñ¶‘ £

JÇÏ‡ £ H^•fiÜü∞ Hõ=¸ºxH+<£ Z<£.q. _çæÖò =∞Å∞, Ñ#∞Å∞ =∞iÜ«Ú q Œ∞ºK«ÛùHÎ, âßº"£∞ „Ñ™ê £ =ÚYs

Ñi„â◊=∞Å∞ =∞iÜ«Ú ã~°Ñ¶~å âßYÅ#∞ x~°fiÇ≤ÏOKå~°∞.

~å*ÏºOQÆ Ñi+ «∞Î U~åÊ@∞ :

~å*ÏºOQÆ Ñï+¨`«∞Î 1926 E<£, EÖˇ·Ö’ U~åÊ@∞ J~Ú#k. D ãÖ=`«û~°OÖ’<Õ ~å*ÏºOQÆ

Ñi+ «∞Î‰õΩ ZxflHõÅ∞ x~°fiÇ≤Ï™êÎ~°∞. „áê~°OÉèíOÖ’ ~å*ÏºOQÆ Ñi+ «∞ÎÖ’ "≥Ú «ÎO ãÉèí∞ºÅ ãOYº 389.

<À\ò : nxÖ’ 292 =∞Ok ãÉèí∞ºÅ∞ ~å„ëêìÅ âßã# ãÉèíÅ #∞O_ç 93 =∞Ok ãO™ê÷<åÅ #∞O_ç 4QÆ∞~°∞

HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ #∞O_ç ZxflHõÜ«∂º~°∞.

1947 ™êfi «O„ «ºO «~åfi « ~å*ÏºOQÆ Ñi+ «∞ÎÖ’ "≥Ú «ÎO ãÉèí∞ºÅ ãOYº 299.

<À\ò : 229 =∞Ok ~å„ëêìÅ∞ âßã#ãÉèí #∞O_ç, 70 =∞Ok ãO™ê÷<åÅ #∞O_ç ZxflHõÜ«∂º~°∞.

l.l. "≥"ÕÖò P Õâ◊O "Õ∞~°‰õΩ 9–12–1946 # ~å*ÏºOQÆ Ñi+ «∞Î `˘e ã=∂"Õâ◊O x~°fiÇ≤ÏOK«QÍ

Ç[~°∞ J~Ú# "≥Ú «ÎO ãÉèí∞ºÅ∞ 211 =∞Ok ~å*ÏºOQÆO Ñi+ «∞ÎÖ’ ãÉèíº «fiOÖ’x „Ñ=ÚY *ÏfÜ≥∂ Œº=∞

<åÜ«∞‰õΩÅ∞, =∞Ç «‡QÍOnè =∞iÜ«Ú =∞ÇÏ‡ £ Pb l<åfl.

<À\ò : QÍOkèx 'ÉÏÑÓr— Jx `˘e™êiQÍ ãOÉ’kèOKå~°∞. QÍOkèx ã∞ÉèÏ+π K«O„ ŒÉ’ãπ '*ÏuÑ≤ «— Jx

ãOÉ’kèOKå_»∞. QÍOnèx ~°gO„ Œ<å ä£ ~îåQÆ∂~ü QÍ~°∞ '=∞Ç «‡— Jx ãOÉ’kèOKå~°∞. ~°gO„ Œ<å ä£ \ÏQÆ∂~üx

QÍOkè 'QÆ∞~°∞ Õ=— ÖË • 'QÆ∞~°∂l— Jx ãOÉ’kèOKÕ"å~°∞. ~°gO„ Œ<å ä£ ~îåQÆ∂~ü *ÏfÜ«∞ w`åxfl z «∂Î~°∞

lÖÏ¡Ö’ =∞ Œ<£ÑÖ¡Ö’ ~åâß~°x „Ñuk. 1911Ö’ [iy# HõÅHõ åÎ SÜ≥∞xû ã=∂"ÕâßÅ∞ *ÏfÜ«∞ w`åxfl

`˘e™êiQÍ P"≥∂kOKå~°∞. PÅÑ≤Oz#"å~°∞ ~°gO„ Œ<å ä£ ~îåQÆ∂~ü.

~å*ÏºOQÆ Ñi+ «∞ÎÖ’x „Ñ=ÚY =∞Ç≤Ïà◊Å∞ :ã~Àlx <åÜ«Ú_»∞ : D"≥∞ ÉèÏ~° « Õâ◊ `˘e =∞Ç≤ÏàÏ QÆ=~°fl~ü QÍ L «Î~°„Ñ Õâò‰õΩ ÑxKÕã≤Ok.

q[Ü«∞ÅH∆‡ ÑO_ç\ò : D"≥∞ ÉèÏ~° « Õâ◊ `˘e =∞Ç≤Ïà◊ ~åÜ«∞ÉÏi. Ü«Ú.Z<£.F. ™ê è•~° ãÉèí‰õΩ 1953Ö’

`˘e =∞Ç≤ÏàÏ J èŒº‰õ∆Ω~åeQÍ ÑxKÕ™ê~°∞.

~å[‰õΩ=∂i J=∞$ üH“~ü : D"≥∞ HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiOÖ’ `˘e =∞Ç≤ÏàÏ HÍºa<Õ\ò q∞xãì~üQÍ P~ÀQÆºâßY#∞

x~°fiÇ≤ÏOKå~°∞.

Œ∞~åæÉÏÜü∞ Õâò=ÚMò : ~å„+ì Ñi+ «∞ÎÖ’ PO„ èŒ„áêO`åxH „áêux èŒºO =Ç≤ÏOz<å~°∞. =∞iÜ«Ú „Ñ=ÚY

ãOÑ¶∞ ãOã¯~°Î.

ÇÏ#û "≥∞ÇÏ`å : D"≥∞ ~å*ÏºOQÆ Ñi+ «∞ÎÖ’ JdÅ ÉèÏ~° « =∞Ç≤Ïà◊ ãÉèíH „ÑuxkèQÍ ÑxKÕ™ê~°∞. ~å*ÏºOQÆ

x~å‡ «, ~°K«~Ú « Ñ≤ å=∞Çï_»∞ P èŒ∞xHõ =∞#∞=Ù Jx _®II a.P~ü. JOÉË Œ ~üx Jaè=i‚OK«#"å~°∞

9

ÃÑ·e<£. z «∞Î ~å*ÏºOQÆ x~å‡ « ãÅÇ^•~°∞Å∞ Jx ÉOQÍÖò #iûOÇ~å=Ù#∞ Jaè=~°‚™êÎ~°∞. a.Z<£. ~å=Ù

~åã≤# z «∞Î ~å*ÏºOQÆO 240 PiìHõÖòû#∞ 13 Ã+_»∂ºà◊§#∞ Hõey =ÙO@∞Ok. ~å*ÏºOQÆ Ñi+ «∞Î, ~å*ÏºOQÆ

~°K«#‰õΩ, q+Ü«∞ x~åúi «, q+Ü«∞ x~°‚Ü«∞Hõ Hõq∞\Å#∞ "≥Ú «ÎO 25 Hõq∞\©Å#∞ U~åÊ@∞ KÕã≤Ok. D

Hõq∞\©ÅxflO\˜Ö’#∞ Ju ÃÑ^ŒÌ Hõq∞\˜ ~å*ÏºOQÆ ã¨ÅÇ¨ ãÖÑ¶¨∞O. D Hõq∞\˜ 24–1–1947# ã¨~åú~ü

=ÖÏ¡ÉÏÜü∞ Ñ>ËÖò J èŒºHõ∆ «# 54 =∞Ok ãÉèí∞ºÅ`À U~åÊ@∞ KÕâß~°∞. ~å*ÏºOQÆ Ñi+ «∞Î U~åÊ@∞ KÕã≤#

Hõq∞\ÅÖ’ Ju =ÚYº"≥∞ÿ# Hõq∞\ ~å*ÏºOQÆ =Ú™ê~Ú^• Hõq∞\.

D Hõq∞\ J èŒº‰õ∆ΩÅ∞ _®II a.P~ü. JOÉË_» ~ü =∞iÜ«Ú nxÖ’ ãÉèí∞ºÅ∞ Z. Hõ$+‚™êfiq∞ JÜ«∞ºOQÍ~ü,

Z<£. QÀáêÅ™êfiq∞ JÜ«∞ºOQÍ~ü, ÔH.Z<£. =Úx¬ ãÜ«∞º £ =∞ÇÏ‡ £ ™ê Œ∞Å¡, a.ZÖò. q∞@ìÖò, _ç.Ñ≤. ÔH· å<£.

<À\ò : a.ZÖò. q∞@ìÖò QÍi n~°…HÍeHõ Jãfiã÷ « =Å¡, Z<£. =∂ èŒ= ~å=Ù QÍ~°∞, _ç.Ñ≤. ÔH· å<£ QÍ~°∞,

1948Ö’ K«xáÈ~Ú#O Œ∞#, \.\. Hõ$+‚=∂Kå~°∞ºÅ∞ QÍ~°∞ ~å*ÏºOQÆ =Ú™ê~Ú^• Hõq∞\ JO Œ∞ KÕ~å~°∞.

~å*ÏºOQÆ Ñi+ «∞Î Hõq∞\ :„ÉÏHìOQ∑ Hõq∞\ J#QÍ =Ú™ê~Ú^• Hõq∞\ Kè≥·Ô~‡<£, _®II a.P~ü. JOÉË_» ~ü, ã≤ìiOQ∑ Hõq∞\ ™ê~° èŒº

ãOÑ¶∞O =∞iÜ«Ú xÜ«∞=∂=o Hõq∞\ J#QÍ ~ÀÖòû Hõq∞\H Kè≥·~°‡<£ _®II ÉÏ|∞ ~å*ËO„ Œ„Ñ™ê £, ¿ãì\òû

Hõq∞\, Ü« xÜ«∞<£ HÍO\<≥O@~ü Hõq∞\, Ü« xÜ«∞<£ Ñ=~üû Hõq∞\ Kè≥·Ô~‡<£QÍ [=Ç~üÖÏÖò <≥„Ç˙

J_»fi~Ú[~ü Hõq∞\ J#QÍ ãÅÇ ãOÑ¶∞O, Provitual Powers Commity J#QÍ ~å„ëêìÅ JkèHÍ~åÅ Hõq∞\H

Kè≥·Ô~‡<£ ã~åú~ü =Å¡ÉèÏÜü∞ Ñ>ËÖò, Sub Committee of Minorities J#QÍ J ÅÊãOMÏº‰õ =~åæÅ "åiH LÑ

ãOÑ¶∂xH Kè≥·Ô~‡<£ H.C. =ÚYi ãÉò Hõq∞\ of Fundamental Rights „áê äŒq∞Hõ ÇÏHõ Å LÑãOÑ¶∂xH

Kè≥·Ô~‡<£ *.a. Hõ$áêÖÏx, J_»ÇÏH± Hõq∞\ of Supreme Court H Kè≥·Ô~‡<£ Zãπ. =~° •Kåi JÜ«∞º~ü. Ü«∞ãπ.

=~° •Kåi JÜ«∞º~ü QÍ~°∞ ~å*ÏºOQÆ Ñi+ «∞Î ãÉèí∞º_»∞ HÍ_»∞.

~å*ÏºOQÆ Ñi+ «∞Î qq èŒ =~åæÅ "åiH „áêux èŒºO :1. I.N.C. J#QÍ (Indian National Congress) H „áêux èŒºO =Ç≤ÏOz#"å~°∞ _®II ÉÏ|∞ ~å*ËO„ Œ„Ñ™ê £,

[=Ç~üÖÏÖò <≥„Ç˙, ã~åÌ~ü =Å¡ÉèÏÜü∞ Ñ>ËÖò.

2. JdÅ Ç≤ÏO Œ∂ =∞ÇãÉèí nxH „áêux èŒºO =Ç≤ÏOz#"å~°∞ âßº"£∞ „Ñ™ê £ =ÚYi.

3. ÉèÏ~°fÜ«∞ „ÔH·ãÎ=ÙÅ∞ nxH „áêux èŒºO =Ç≤ÏOz#"å~°∞. ÃÇÏKü.ã≤. =ÚYs

4. JdÅ ÉèÏ~° «O =Úã≤¡OÅ‰õΩ „áêux èŒºO =Ç≤ÏOz#"å~°∞ =∞øÖÏ<å J|∞ÌÖò HõÖÏO P*Ï £.

5. POQÀ¡ WO_çÜ«∞<£Å‰õΩ „áêux èŒºO =Ç≤ÏOz#"å~°∞, „áêOH± PO\’x.

6. áê~°ã≤‰õΩ¯Å‰õΩ „áêux èŒºO =Ç≤ÏOz#"å~°∞ _®II ÃÇÏKü.Ñ≤. "≥∂_ç, JdÅ ÉèÏ~° « Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ

ãOÑ¶∂Å‰õΩ „áêux èŒºO =Ç≤ÏOz#"å~°∞ _®II a.P~ü. JOÉË_» ~ü.

7. JdÅ ÉèÏ~° « [g∞O^•i =∞ÇÏ ãOÑ¶∂xH „áêux èŒºO =Ç≤ÏOz#"å~°∞ ^•~üÉèíOQÍ =∞Ç~åA.

8. JdÅ ÉèÏ~° « =∞Ç≤Ïà◊ ãOÑ¶∂xH „áêux èŒºO =Ç≤ÏOz# =∞Ç≤ÏàÏ ÇÏ<£û "≥∂ÇÏÖò.

10

9–12–1940# ~å*ÏºOQÆ Ñi+ «∞Î `˘e ã=∂"Õâ◊O [iyOk. D ~ÀA# ~å*ÏºOQÆ Ñi+ «∞Î

`˘e å`å¯eHõ J èŒº‰õ∆Ω_çQÍ ãzÛ •#O « ã≤<å›. DÜ«∞# ZxflHõ#∞ ™êfi «O„ «ºO =zÛ#ÑÙÊ_»∞ S.Z<£.ã≤.

J èŒº‰õ∆Ω_≥·# *.q. Hõ$ÑÖÏx „ÑuáêkOKå_»∞. DÜ«∞# „ÃÑ¶Oz ™êO„Ñ^•Ü«∞ Ñ Œúu# ZxflHõÜ«∂º~°∞.

k. 11–12–1946# ~å*ÏºOQÆ Ñi+ «∞Î âßâ◊fi « J èŒº‰õ∆Ω_»∞QÍ _®II ~å*ËO„ Œ„Ñ™ê £ ZxflHõÜ«∂º~°∞.

<À\ò : ~å*ÏºOQÆ Ñi+ «∞Î Láê èŒº‰õ∆ΩÅ∞ ÃÇÏKü.ã≤. =ÚYs, q.\. Hõ$+‚=∂Kå~°∞ºÅ∞.

ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ „ÑÏoHõ ãOÑ¶∂xH `˘e Láê èŒº‰õ∆Ω_»∞ a._ç. *\ì, HO„ Œ HÍºa<Õ\òKÕ ÑÓiÎ HÍÅ

J èŒº‰õ∆ΩÅ∞QÍ xÜ«∞q∞Oz# `˘e"å_»∞ q.\. Hõ$+‚=∂Kåi.

13–12–1946# Kåi„`«Hõ ÅH∆ÍºÅ∞, Pâ◊Ü«∂Å f~å‡O#∞ <≥„Ç¨˙ ~å*ÏºOQÆ Ñï+¨`«∞ÎÖ’

„Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞.

<À\ò : <≥„Ç˙#∞ ÅH∆ÍºÅ, Pâ◊Ü«∂Å, x~å‡ «QÍ =i‚™êÎ_»∞. D ÅH∆ÍºÅ∞, Pâ◊Ü«∂Å f~å‡O#∞ ~å*ÏºOQÆ

Ñi+ «∞Î k. 22–1–1947# P"≥∂kOzOk. D ÅH∆ÍºÅ Pâ◊Ü«∂Å f~å‡OÖ’ ¿Ñ~˘¯#|_ç#

Pâ◊Ü«∂Å∞ 4. Jq <åºÜ«∞O, ¿ãfiK«Ûù, ã=∂# «fiO, ™œ„ÉèÏ «$ «fiO. g\ P è•~°OQÍ ~å*ÏºOQÆ x~å‡ äŒÅ∞,

~å*ÏºOQÆ „Ñ"ÕtHõ#∞ ~°∂á⁄OkOKå~°∞. ~å*ÏºOQÆ „Ñ"ÕtHõ P è•~°OQÍ ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆO ÉèÏ~° «

ãOq è•<åxfl ~°∂á⁄OkOKå~°∞. ~å*ÏºOQÍxfl P è•~°O KÕã∞H˘x, áê~°¡"≥∞O@∞ „Ñ*Ï ãOH∆=∞O

HÀãÖ ™ê è•~° K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã¨∞ÎOk. D ÅH∆ÍºÅ∞ Pâ◊Ü«∂Å f~å‡Ïxfl <≥„Ç¨ QÍ~°∞

=∞#O „Ñ[Å‰õΩ KÕã≤# Ñq„ « „Ñu[ Jx q=iOKå~°∞. ÔH.Ü«∞O. =Úx¬ D ÅH∆ÍºÅ∞, Pâ◊Ü«∂Å∞

f~å‡Ïxfl ÉèÏ~° « *Ïu *Ï «Hõ K«„HõO Jaè=i‚OKå~°∞.

11

~å*ÏºOQÆ „Ñ¨"ÕtHõnxx ~å*ÏºOQÆ „Ñ™êÎ=#, ~å*ÏºOQÆ Ñ‘\Hõ, ~å*ÏºOQÆ =¸Å « «fiO, ~å*ÏºOQÆ LáÈ^•… «O,

~å*ÏºOQÆ ÑiK«Ü«∞O, =ÚO Œ∞=∂@ Jx JO\Ï~°∞. ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆO „Ñ"ÕtHõÖ’ „áê~°OÉèí=∞=Ù «∞Ok.

„Ñ"ÕtHõ ÉèÏ~° « „Ñ[Å"≥∞ÿ# "Õ∞=Ú J<Õ Ñ^•Å`À „áê~°OÉèí=∞=Ù «∞Ok.

~å*ÏºOQÆ „Ñ"ÕtHõ ãfi~°∂ÑO :

ÉèÏ~° « „Ñ¨[Å"≥∞ÿ# "Õ∞=Ú D ÉèÏ~° « Õâßxfl, ™ê~°fiÉè∫=∞, ™ê=∞º"å Œ, Ö∫H˜Hõ, „Ñ¨*Ï™êfi=∞º,

QÆ «O„ « ~å[ºOQÍ ~°∂á⁄OkOK«∞‰õΩx ÉèÏ~° « áœ~°∞ÅO ŒiH ™êOÑ¶‘∞Hõ, PiúHõ, ~å[H©Ü«∞ <åºÜ«∂xfl

PÖ’K«#Ö’#∂, ÉèÏ= „ÑHõ@#Ö’#∂ =∞ « qâßfiãOÖ’#∞, P~å èŒ#Ö’#∞, ¿ãfiK«Ûù#∞ rq « J=HÍâßÅÖ’

™ê=∂lHõ q+¨Ü«∂ÅÖ’#∞ ã¨=∂#`åfixfl, =ºH˜Î Q“~°"åxfl, *ÏfÜ«∞ SHõº`«#∞, ã¨=∞„QÆ`«#∞

ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=_®xH˜ q^èŒOQÍ ™œ„ÉèÏ`«$`åfixfl HõeÊOz D ~å*ÏºOQÆ Ñï+¨`«∞ÎÖ’ K«iÛOz,

f~å‡Õz, Ñï„QÆÇ≤ÏOz K«@ì~°∂ÑÖÖ’ =∂‰õΩ "Õ∞=Ú 26 #=O|~°∞ 1949 <å_»∞

ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩO@∞<åfl=Ú.

~å*ÏºOQÆOÖ’ JO «~åfÜ«∞ HÍ^•?

1960Ö’ É~°ƒb Hã∞Ö’ ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì f~°∞Ê K≥ÑÓÎ ~å*ÏºOQÆ „Ñ"ÕtHõ ~å*ÏºOQÆOÖ’ JO «~åƒùQÆO

HÍ Œx ¿Ñ~˘¯Ok. =∞Çg~ü åºy Jaè„áêÜ«∂ÅÖ’ „Ñ"ÕtHõ ~å*ÏºOQÆOÖ’ JO «~åƒùQÆO HÍ Œ∞. 1973Ö’

Hâ◊"å#O^• ÉèÏ~°u Hã∞Ö’ ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì f~°∞Ê K≥ÑÓÎ ~å*ÏºOQÆ „Ñ"ÕtHõ JO «~åƒùQÆO Jx ¿Ñ~˘¯Ok.

<À\ò : HÍ|\ì „Ñã∞Î «O „Ñ"ÕtHõ ~å*ÏºOQÆOÖ’ JO «~åƒùQÆOQÍ H˘#™êQÆ∞ «∞Ok. ~å*ÏºOQÆ „Ñ"ÕtHõ#∞

ã¨=iOK«=KåÛ? ~å*ÏºOQÆ „Ñ¨"ÕtHõ#∞ ã¨=iOK«=K«∞Û. J~Ú`Õ ˆHâ◊"å#O^Œ ÉèÏ~°fˆHã¨∞ f~°∞Ê#∞

J#∞ãiOz P ã=~° „Ñ"ÕtHõ =∞øoHõ ãfi~°∂áêxfl ≥|ƒu#‰õΩO_® ã=iOKåe.

42= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 1976 „ÑHÍ~°=Ú „Ñ"ÕtHõÖ’ XHõ™êi ã=iOz ™ê=∞º"å Œ,

Ö∫HHõ, ã=∞„QÆ « J<Õ =¸_»∞ Ñ^•Å#∞ KÕ~åÛ~°∞.

<À\ò : 1976‰õΩ ÑÓ~°fiO ÉèÏ~° « „ÑÉèí∞ «fi ãfi~°∂ÑO ™ê~°fiÉè∫=∞ „Ñ*Ï™êfi=∞º, QÆ «O„ «, ~å*ÏºOQÆOQÍ

LO_»QÍ „Ñã∞Î «O ^•x ~°∂ÑÙ ™œ~°fiÉè∫=∞, Ö∫HHõ, „Ñ*Ï™êfi=∞º, QÆ «O„ « ~å*ÏºOQÍ LOk. ~å*ÏºOQÆ

x~å‡ «Å∞ ~å*ÏºOQÆ „Ñ"ÕtHõ#∞ ~°∂á⁄OkOK«@OÖ’ „HOk qÑ¡"åÅ#∞ K«∂ã≤ „¿Ñ~° á⁄O^•~°∞.

„ÃÑ¶Oz qÑ¡=O, ¿ãfiK«Ûù, ã=∂# «fiO, ™œ„ÉèÏ «$ «fiO, ~°ëêº qÑ¡=O, ™êOÑ¶‘∞Hõ, PiúHõ, ~å[H©Ü«∞

<åºÜ«∞O, J"≥∞iHÍ qÑ¡=O ~å*ÏºOQÆ „Ñ"ÕtHõ =∞iÜ«Ú ed « ~å*ÏºOQÆO.

~å*ÏºOQÆ „Ñ¨"ÕtÖ’ _®II a.P~ü. JOÉË_»¯~ü ÉèÏ~°`« ~å*ÏºOQÍxH˜ „áêO ÖÏO\˜^Œx

Jaè=~°‚OKå~°∞. Eairnest Barkar" ~å*ÏºOQÆ „Ñ"ÕtHõÖ’ ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÍxH H©"≥∂~üì Jx ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞.

12

*.P~ü. t"åQ∑ „Ñ"ÕtHõ#∞ <åÅ∞QÆ∞ ÉèÏQÍÅ∞QÍ qÉèílOz J èŒºÜ«∞#O KÕÜ«∞=K«∞Û#x ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞.

JkèHÍ~åxH =¸ÅO :

~å*ÏºOQÆ „Ñ ¨" ÕtHõÖ’ ÉèÏ~ °` « „Ñ ¨[Å"≥∞ ÿ# "Õ∞=Ú D ~å*ÏºOQÍxfl =∂‰õΩ " Õ∞=Ú

ã=∞iÊOK«∞‰õΩO@∞<åfl=Ú. J<Õ =∂@Å =Å¡ Õâ◊OÖ’ JkèHÍ~åxH =¸ÅO U=∞#QÍ „Ñ[Å∞ Jx J~°úO.

ÉèÏ~° « „Ñ¨Éèí∞ «fi ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú :

™œ~°fiÉèÏ=∞, ™ê=∞º"å^Œ, Ö∫H˜Hõ, „Ñ¨*Ï™êfi=∞º, QÆ`«O„`«º ~å[º=Ú ™œ~°fiÉè∫=∞ J#QÍ

ã~°fi™êfi «O„ «º"≥∞ÿ# Jx J~°ú=Ú. ™ê=∞º"å Œ J#QÍ Õâ◊OÖ’x èŒxHõ, ¿Ñ ŒÅ, =∞ èŒº *ÏfÜ«∞ ãOÑ Œ#∞

„Ñ[Å =∞ èŒº ÑOz ÃÑ@ì_»=Ú.

Ö∫HHõ ~å[º=Ú J#QÍ =∞ « „Ñ"Õ∞Ü«∞O ÖËx ~å[ºO. =∞`åfÜ«∞ ~å[ºO, ~å[º=∞ «O JO@∂

LO_»^Œ∞. „Ñ¨Éèí∞`åfixH˜ JkèHÍ~°=∞`«O J<Õk LO_»^Œ∞. „Ñ¨Éèí∞`«fiO Jxfl =∞`åÅ‰õΩ ã¨=∞ „áêux^è•ºxfl,

„áê è•#º «#∞ HõeÊã∞ÎOk. „ÑÉèí∞ «fi q^•ºÅÜ«∂Ö’¡ ãÇÜ«∞O á⁄O Õ q^•ºÅÜ«∂Å =∞ «É’ èŒO x¿+ ŒO.

<À\ò : 2006‰õΩ ÑÓ~°fiO <ÕáêÖò „ÑÑOK«OÖ’ UÔH·Hõ Ç≤ÏO Œ∂ ~å[ºO HÍx „Ñã∞Î «O Jk Ö∫HHõ ~å[ºO.

„Ñ*Ï™êfi=∞ºO J#QÍ J"≥∞iHÍ =∂r J èŒº‰õ∆Ω_»∞ J„|ÇÏO eOHõ<£ Jaè„áêÜ«∞O „ÑHÍ~°O „Ñ[Å

Ü≥ÚHõ „Ñ[Å KÕ « „Ñ*Ï ãOH∆=∞O HÀãO ZxflHõÜÕ∞º „ÑÉèí∞ «fiO.

„Ñ «ºHõ∆ „Ñ[Å∞ „ÑÉèí∞ «fi HÍ~°ºHõÖÏáêÅÃÑ· „Ñ «ºHõ∆ Ñ~°º"ÕHõ∆ Hõey LO_»@O. L^• : ã≤fi@~å¡O_£.

Ñ¨~ÀHõ∆ „Ñ¨*Ï™êfi=∞ºO J#QÍ „Ñ¨[Å KÕ`« Z#∞flHÀ|_ç# „Ñüx^èŒ∞Å∞ „Ñ¨Éèí∞`«fi HÍ~°ºHõÖÏáêÅÖ’

Ñ~°º"ÕH∆OK«@O. L^• : WO_çÜ«∂.

iÑa¡H± QÆ «O„ « ~å[º=Ú J#QÍ XHõ Õâßkè<Õ « „Ñ[Å KÕ « „Ñ «ºHõ∆OQÍ QÍx, Ñ~ÀHõ∆OQÍ QÍx

XHõ xs‚ « HÍÖÏxH Z#∞flHÀ|_»@O.

ÉèÏ~° « ~å[H©Ü«∞ =º=ã÷ ÅH∆ÍºÅ∞ :¿ãfiK«Ûù, <åºÜ«∞O, ã=∂# «fiO, ™œ„ÉèÏ «$ «fiO ~å*ÏºOQÆO P"≥∂kOK«|_ç J=∞Å∞Ö’H =zÛ# ~ÀA

#=O|~°∞ 26, 1949 ~å*ÏºOQÆO J=∞Å∞Ö’H =zÛ# ~ÀA [#=i 26, 1950.

<À\ò : JO Œ∞‰õΩ QÆÅ HÍ~°O ãOÑÓ~°‚ ãfi~å[º, ÑÓ~°‚ ãfi~å*òû J<Õ f~å‡O. [=Ç~üÖÏÖò <≥„Ç˙ ãOÑÓ~°‚

ãfi~å[ºO J<Õ f~å‡Ïxfl 1929 _çÃãO|~°∞ 31# [=Ç~ü HÍO„ÔQãπ =∞ÇãÉèíÖ’ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞. ãOÑÓ~°‚

ã¨fi~å*òº J<Õk [#=i 26, 1930Ö’ J=∞Å∞Ö’H˜ =zÛOk. JO^Œ∞Hõx [#=i 26#∞ QÆ`«O„`«

k<À «û==ÚQÍ ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆ=Ú#‰õΩ Ñ\ì# ã=∞Ü«∞O 2 ãOIIÅ 11 <≥ÅÅ 18 ~ÀAÅ∞.

^•^•ÑÙ 3 ãOIIÅ∞ ~å*ÏºOQÆ ~°K«#‰õΩ ~å*ÏºOQÆ Ñi+ ü 64 ÅHõ∆Å ~°∂áêÜ«∞Å#∞ Y~°∞Û KÕã≤Ok. ~å*ÏºOQÆ

Ñi+ ü z=i ã=∂"Õâ◊O [#=i 24, 1950. D ~À*Ë ~å*ÏºOQÆ Ñi+ ü *ÏfÜ«∞ w`åxfl, QÜ«∂xfl

P"≥∂kOzOk. D ~À*Ë `˘e ~å„+ìÑuQÍ _®II ÉÏ|∞ ~å*ËO„ Œ„Ñ™ê £ ~å„+ì Ñi+ ü KÕ « ZxflHõ~Ú<å_»∞.

13

~å*ÏºOQÆ „Ñ"ÕtHõ‰õΩ K«@ì| Œú « ÖË Œ∞. HÀ~°∞ìÅ •fi~å J=∞Å∞¡ Ju ÃÑ ŒÌ ed « ~å*ÏºOQÆO – ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆO.

„áê~°OÉèíOÖ’ „Ñ"ÕtHõ HÍ‰õΩO_® 395 x|O Œ#Å∞ "≥Ú «ÎO x|O èŒ#Å ãOYº 445, 12 Ã+_»∂ºÅ∞¡, 22

ÉèÏQÍÅ∞QÍ LOk. "≥Ú «ÎO ÉèÏQÍÅ ãOYº 24. ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆ zÇÏflO U#∞QÆ∞. ÃÇÏKü.q. HÍ= ü J<Õ

~å*ÏºOQÆ Ñi+ ü ãÉèí∞º_»∞ ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÍxfl WO„ Œ∞x U#∞ÔQ·# S~å= «O =Ö HõÅ Œx ¿Ñ~˘¯<åfl_»∞.

S=~ü *xflOQ∑û ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÍxfl „ÑÑOK«OÖ’x ~å*ÏºOQÍÅÔHÅ¡ ã∞n~°…"≥∞ÿ#, ã∞q+¯$ «"≥∞ÿ# ~å*ÏºOQÆO

Jx ¿Ñ~˘¯<åfl_»∞. Ã+_»∂ºÅ∞¤ ÑiÑ≤ëêìÅ∞ J#QÍ J#∞|O Œ=Ú. XHõ x|O Œ#‰õΩ QÍx ã=~° K«\ÏìxH

QÍ#∞ qãÎ$ «"≥∞ÿ# q=~° WKÕÛk Ã+_»∂ºÅ∞.

Ã+_»∂ºÅ∞¡ : "≥Ú Œ\k ÉèÏ~° « Õâ◊ Éèí∂ÉèÏQÆ Ñikèx QÆ∂iÛ ≥Å∞ÑÙ#∞.

<À\ò : J#QÍ ÉèÏ~° üÖ’x 28 ~å„ëêìÅ∞ 7 HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ QÆ∞iOz ≥Å∞ÑÙ#∞.

Ô~O_»= Ã+_»∂ºÅ∞ : ~å*ÏºOQÆ L#fl « Ñ Œ=ÙÅ∞ r «Éèí åºÅ QÆ∞iOz ≥Å∞ÑÙ#∞.

<À\ò : ~å*ÏºOQÆ L#fl « Ñ Œ=ÙÅ∞ J#QÍ ~å„+ìÑu, ~å„+ì QÆ=~°fl~°∞, Ö’H± ãÉèí, q è•# ãÉèí ã‘ÊHõ~°∞, _çÑÓº\©

ã‘ÊHõ~°∞, q è•# Ñi+ ü Kè≥·Ô~‡<£, ~å[ºãÉèí, ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì, ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ∞.

=¸_»= Ã+_»∂ºÅ∞ : ~å*ÏºOQÆ L#fl « Ñ Œ=ÙÅ∞ =∞iÜ«Ú W «~°∞Å Ñ Œg „Ñ=∂ ã‘fiHõ~° QÆ∞iOz

`≥Å∞Ñ¨Ù#∞.

<À\ò : W «~°∞Å∞ J#QÍ „Ñ è•x, HO„ Œ=∞O„u =∞O_»e, áê~°¡"≥∞O@∞ ãÉèí∞ºÅ∞, áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ áÈ\© KÕ¿ã

JÉèíº~°∞úÅ∞, =ÚYº=∞O„u, ~å„+ì =∞O„u =∞O_»e q è•# ãÉèí q è•# Ñi+ ü ãÉèí∞ºÅ∞, q è•# Ñi+ ü‰õΩ

áÈ\© KÕÜ«Ú JÉèíº~°∞úÅ∞

<åÅ∞QÆ= Ã+_»∂ºÅ∞ : ~å[ºã¨ÉèíÖ’ ~å„ëêìÅ‰õΩ, ˆHO„ •Å‰õΩ, ˆHO„ Œ áêe « „áêO`åÅ‰õΩ ˆH\Ï~ÚOKÕ ã‘@¡

q=~åÅ∞.

S Œ= Ã+_»∂ºÅ∞ : Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\. J_ç‡x„¿ãì+<£ W<£ WO_çÜ«∂.

P~°= Ã+_»∂ºÅ∞¤ : Ü«∞ãπ.\. J_ç‡x„¿ãì+<£ W<£ á¶È~ü ¿ãì\òû

Assam, Meghalayam, Mezoram, Thirupura

<À\ò : D Ã+_»∂ºÅ∞ #O Œ∞ W.B. Dargeleng, QÀ~å¯Ç≤ÏÖò H“xûÖò‰õΩ KÕ~åÛÅx „Ñuáê Œ# KÕâß_»∞.

U_»= Ã+_»∂ºÅ∞ : HO„ Œ ~å„ëêìÅ =∞ èŒº JkèHÍ~° *Ïa`å.

HO„ Œ *Ïa`å : „áê~°OÉèíO 97 „Ñã∞Î «O 99

~å„+ì *Ïa`å : „áê~°OÉèíO 66 „Ñã∞Î «O 61

L=∞‡_ç *Ïa`å : „áê~°OÉèíO 47, „Ñã∞Î «O 52

Zxq∞ Œ= Ã+_»∂ºÅ∞ : JkèHÍ~° ÉèÏ+Å∞

14

<À\ò : ~å*ÏºOQÆ „áê~°OÉèíOÖ’x JkèHÍ~° ÉèÏ+Å ãOYº 14 „Ñã∞Î «O ÉèÏ+Å ãOYº 22. 1) XHõ\ ŒH∆

ÉèÏ~° «OÖ’x „Ñ è•# ÉèÏ+Å∞ <åÅ∞QÆ∞ Z.Ñ≤. ≥Å∞QÆ∞, «q∞à◊<å_»∞ «q∞à◊O, Hõ~å‚@Hõ – Hõ#fl_»O, H~°à◊ –

=∞ÅÜ«∂ÅO.

Ô~O_»∞ ÉèÏ~° üÖ’ „Ñ è•# ÉèÏ+Å∞ =¸_»∞ XHõ\ ãOã¯$ «O, Ç≤ÏOn, L~°∂Ì.

3) A.B. J™êûq∞ – ÉOQÍe, l.ÔH. QÆ∞[~åu – HÍj‡~ü Ñ≤.Z"£∞.F. ÑO*Ïa – =∞~åiî, XiÜ«∂.

4) 15 = ÉèÏ+QÍ ã≤Okäx 21= ~å*ÏºOQÆ ã=~° 1667 ^•fi~å QÆ∞iÎOzOk. 16 H˘xHx, 17

=∞ÑÓ~ü, 18 <ÕáêÖò, 71= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 1992, 19 É’_À, 20 _À„w, 21 "≥∞ÿkäe,

22 ãO ä•e, 92= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 2003.

`˘q∞‡ Œ= Ã+_»∂ºÅ∞ : Éèí∂ ãOã¯~°Å∞ =∞iÜ«Ú [q∞O^•i q è•#O ~° Œ∞Ì.

<À\ò : D Ã+_»∂ºÖòÖ’x ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 1951 „ÑHÍ~°O ~å*ÏºOQÆOÖ’ KÕ~åÛ~°∞. 2006 =~°‰õΩ

D Ã+_»∂ºÖò ÃÑ· <åºÜ«∞ ãg∞Hõ∆ JkèHÍ~°O =iÎOK« Œ∞. S Õ „Ñã∞Î «O ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì#∞ J#∞ãiOz D

Ã+_»∂ºÖò ÃÑ· ‰õÄ_® <åºÜ«∞ ãg∞Hõ∆ JkèHÍ~°O =iÎã∞ÎOk.

<À\ò : nxfl ~år"£ QÍOnè „ÑÉèí∞ «fiO 52= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 1985 „ÑHÍ~°O ~å*ÏºOQÆOÖ’ KÕ~åÛ~°∞.

„Ñã∞Î «O D K«@ìO J#∞ãiOz 2/3 =O «∞ ãÉèí∞ºÅ∞ XHõ áêsìx Ñ¶≤~å~ÚOz# Ü≥∞_»Å D K«@ìO

"åiH =iÎOK« Œ∞. áêsì Ñ¶≤~å~ÚOÑÙÅ K«\Ïìxfl J#∞ãiOz "åi J~°› «#∞ x~°‚~ÚOKÕ JkèHÍ~°O q è•#

ãÉèíÖÖ’ ã‘ÊHõ~ü‰õΩ ~å[ºãÉèí q è•# ãÉèíÅÖ’ Kè≥·Ô~‡<£‰õΩ LO@∞Ok.

Ñ ŒH˘O_»= Ã+_»∂ºÅ∞ : ÑOKå~Úu ~å*ò JkèHÍ~° q èŒ∞Å∞.

<À\ò : Ñ≤.q. #~°ã≤OÇ~å=Ù „ÑÉèí∞ «fiO 73= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 1992 „ÑHÍ~°O ~å*ÏºOQÆOÖ’

KÕiÛ#k.

Ñ<≥flO_»= Ã+_»∂ºÅ∞ : Ñ@ì „ÑÉèí∞ «fi JkèHÍ~°∞Å q èŒ∞Å∞.

<À\ò : Ñ≤.q. #~°ã≤OÇ~å=Ù „ÑÉèí∞ «fi 74= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 1992 ^•fi~å ~å*ÏºOQÆOÖ’ KÕ~åÛ~°∞.

ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆO ÃÑ· W «~° ~å*ÏºOQÍÅ „ÑÉèÏ=O :

1) 1935 ÉèÏ~° « „Ñ¨Éèí∞ «fi K«@ìO.

ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆOÖ’x JkèHõ JOâßÅÖ’ J#QÍ 70% âß «O#∞ nx #∞O_ç „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. Hõ#∞Hõ

ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÍxH D K«\Ïìxfl ''=∂ «$Hõ—— JO Œ∞~°∞. =ÚMÏºO"åÅ∞ : XHõ\ ã=∂Yº Ñ Œúu Ô~O_»∞

<åºÜ«∞ =º=ã÷ x~å‡O =¸_»∞ QÆ=~°fl~ü =º=ã÷ <åÅ∞QÆ∞ JkèHÍ~°∞Å qÉèí[# S Œ∞ ~å„+ìÑuH K≥Ok#

J «º=ã~° Ñiã≤÷u JkèHÍ~åÅ∞ P~°∞ Ü«Ú.Ñ≤.Ü«∞ãπ.ã≤. U_»∞ ÑiáêÅ<å JOâßÅ∞.

2) „a\+π ~å*ÏºOQÆO #∞O_ç :

1) áê~°¡"≥∞O@s „ÑÉèí∞ «fi q è•#O

15

2) âßã# x~å‡ „Ñ„HÜ«∞Å∞

3) ãÉèÏ ÇÏ‰õΩ¯Å∞ 4) ã‘ÊHõ~ü =º=ã÷ 5) ãg∞Hõ$ « <åºÜ«∞ =º=ã÷

6) UHõ áœ~°ã «fiO 7) ã=∞<åºÜ«∞ áêÅ# 8) kfiãÉèí q è•#O

9) HÍºa<Õ\ò «~°Ç „ÑÉèí∞ «fiO

J"≥∞iHÍ „ÑÉèí∞ «fiO #∞O_ç „QÆÇ≤ÏOz#k :1) ~å*ÏºOQÆ K«@ì B#fl «ºO J#QÍ ~å*ÏºOQÆO J «∞º#fl «"≥∞ÿ# Œx J~°úO

2) ~å„+ìÑux `˘ÅyOKÕ Ñ Œúu.

3) ã∞„Ñ‘"£∞, ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì W «~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ#∞ `˘ÅyOKÕ Ñ Œúu.

4) ãfi «O„ « „ÑuÑuÎ QÆÅ =º=ã÷.

5) <åºÜ«∞ ãg∞Hõ∆ JkèHÍ~°O

6) „áê äŒq∞Hõ Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞

7) ~å*ÏºOQÆ ã=~°Å‰õΩ ~å„ëêìÅ‰õΩ „áêux èŒºO.

S~å¡O_£ ~å*ÏºOQÆO #∞O_ç :1) P Õ+≤ « ã∂„ åÅ∞

2) ~å„+ìÑu ZxflHõ, ZxflHõ q è•#O, ZxflHõ q è•#OÖ’ áê\OKÕ x+ÊuÎHõ „áêux èŒº F@∞ Ñ Œúu.

3) ~å„+ìÑu ~å*Ïº ãÉèí‰õΩ 12 =∞Okx <åq∞<Õ\ò KÕÜ«Ú q è•#O.

ÔH#_® ~å*ÏºOQÆO #∞O_ç :1) |Å"≥∞ÿ# HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO

<À\ò : ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆOÖ’x ã=∂Hõº=Ú#‰õΩ <å‰õΩ x~å‡=Ú#‰õΩ nx #∞O_ç „QÆÇ≤ÏOKå~°∞.

2) 248 „ÑHÍ~°O HO„ •xH J=+≤+ì JkèHÍ~åÅ∞ W=fi_»O.

3) ~å„+ìÑu QÆ=~°fl~üÅ#∞ xÜ«∞q∞OK«@O.

4) ~å„+ìÑu 143= x|O èŒ# „ÑHÍ~°O ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì <åºÜ«∞ ãÅÇ á⁄O Œ∞@.

ÔH#_® ~å*ÏºOQÆO #∞O_ç :1) |Å"≥∞ÿ# HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO

<À\ò : ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆOÖ’x ã=∂Hõº#=Ú<å‰õΩ x~å‡=Ú#∞ nx #∞O_ç „QÆÇ≤ÏOKå~°∞.

2) 248 „ÑHÍ~°O HO„ •xH J=t+ì JkèHÍ~åÅ∞ W=fi_»O.

3) ~å„+ìÑu, QÆ=~°fl~°ÖòÅ#∞ xÜ«∞q∞OK«_»O

4) ~å„+ìÑu 143= x|O èŒ# „ÑHÍ~°O ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì <åºÜ«∞ ãÅÇ á⁄O Œ∞@.

P„¿ãìeÜ«∂ #∞O_ç :1) L=∞‡_ç *Ïa`å 2) "åºáê~°O, "å[ºO, JO «~ü~å„+ì "åºáê~°O, "å*ÏºÅ∞

16

3) ~å„+ìÑu, áê~°¡"≥∞O@∞ LÉèíÜ«∞ãÉèíÅ ã=∂"Õâßxfl U~åÊ@∞ KÕ¿ã q è•#O

ŒH∆ P„Ñ¶≤HÍ #∞O_ç :1) ~å*ÏºOQÆ ã=~° Ñ Œúu 2) ~å[º ãÉèí ãÉèí∞ºÅ#∞ ZxflHõ KÕÜ«Ú Ñ Œúu

ÑtÛ=∞ [~°‡h #∞O_ç :

~å„+ìÑu *ÏfÜ«∞ J «º=ã~° Ñiã≤÷u HÍÅOÖ’ „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ å`å¯eHõOQÍ ~° Œ∞Ì KÕÜ«Ú q è•#O.

„ÃÑ¶OKü ~å*ÏºOQÆO #∞O_ç :1) iÑa¡H± – ~å*ÏºOQÆ „Ñ"ÕtHõÖ’ #∞O_ç ¿ãfiK«Ûù, ã=∂# «fiO, ™œ„ÉèÏ «$ «fiO J<Õ JOâßÅ∞.

USSR #∞O_ç :~å*ÏºOQÆ „Ñ"ÕtHõÖ’x PiúHõ, ~å[H©Ü«∞, ™êOÑ¶‘∞Hõ, <åºÜ«∞"≥∞ÿ# P Œ~å≈Å∞

„áê äŒq∞Hõ q èŒ∞Å∞ [áê<£ #∞O_ç :1) 21# x|O^èŒ# =ºH˜Î „áêÏxH˜ ¿ãfiK«Ûù‰õΩ QÆÅ ~°Hõ∆ Ç¨Ï‰õΩ¯Å K«@ìO x~åúiOz# Ñ¨^Œúu J<Õ

Ñ¨^•ÅÖ’

<À\ò : ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆOÖ’ «‰õΩ¯= JOâßÅ#∞ [áê<£ #∞O_ç „QÆÇ≤ÏOKå~°∞.

èŒ$_» – J èŒ$_» ~å*ÏºOQÆO :èŒ$_» ~å*ÏºOQÆO J#QÍ ã=iOK«_®xH Hõ+ì"≥∞ÿ#k. J#QÍ P Õâ◊ âßã# x~å‡ âßYÖ’ „Ñ ÕºHõ

"≥∞*Ïi\© À 2/3 ÖË • 3/4 =O «∞ ã=iOK«<≥·#k. L^• : J"≥∞iHÍ ~å*ÏºOQÆO.

J èŒ$_» ~å*ÏºOQÆO J#QÍ ã=iOK«_®xH ã∞ÅÉèí"≥∞ÿ#k. P Õâ◊ âßã# x~å‡ âßYÖ’ „Ñ ÕºHõ

"≥∞*Ïi\© À ã=iOK«<≥·#k. L^• : „a\+π ~å*ÏºOQÆO.

ÉèÏ~°`« ~å*ÏºOQÆO J"≥∞iHÍ ~å*ÏºOQÆO=Öˇ ^èŒ$_»"≥∞ÿ#k HÍ^Œ∞. „a\˜+π =Öˇ J^èŒ$_»"≥∞ÿ#k,

ã∞ÅÉèí"≥∞ÿ#k HÍ Œ∞. Ô~O_çO\ ã"Õ∞‡à◊#=ÚÅ#∞ ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆ=ÚÖ’ ÉèÏQÆO 360= x|O èŒ#

~å*ÏºOQÆ ã=~° Ñ Œúu QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O@∞Ok. ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÍxfl „HOk =¸_»∞ Ñ Œú «∞Å

^•fi~å ã=iOK«=K«∞Û.

1) ™ê^è•~° "≥∞*Ïi\˜ Ñ¨^Œúu, ~å*ÏºOQÆOÖ’x D „HÕk 18 JOâßÅ#∞ ã¨=iOKåe. J#QÍ

áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ Ç[Ô~· F@∞ "Õã≤# "åiÖ’ ™ê è•~° "≥∞*Ïi\© À ã=iOK«=K«∞Û. Jq XHõ\

Ô~O_»= x|O èŒ# „ÑHÍ~°O H˘ «Î ~å„ëêìÅ qb#O.

2) =¸_»= x|O èŒ# : ~å„ëêìÅ ÑÙ#~ü=º=ã‘÷Hõ~°.

3) 169= x|O èŒ# : ~å„ëêìÅÖ’ q è•# Ñi+ ü U~åÊ@∞

4) Ô~O_»= Ã+_»∂ºÖò J#QÍ ~å*ÏºOQÆ L#fl « Ñ Œ=ÙÅ∞, "åi r «Éèí åºÅ∞.

17

5) áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ HÀ~°O x~°‚~ÚOK«∞@.

6) 105 x|O èŒ#

7) 106 x|O èŒ# – áê~°¡"≥∞O@∞ ãÉèí∞ºÅ r «Éèí åºÅ∞

8) 118 x|O èŒ# – áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ LÉèíÜ«∞ ãÉèíÅ∞ ~°∂á⁄OkOz# xÜ«∞=∂Å∞

9) 20= x|O èŒ# – áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ WOw¡+π "å_»HõO.

10) ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎ xÜ«∂=∞HõO.

11) 348 xÜ«∂=∞HõO – JkèHÍ~° ÉèÏ+ q+Ü«∞O

12) 11= x|O èŒ# – áœ~°ã`åfixfl á⁄O Õ Ñ Œú «∞Å∞ ~° Œ∞Ì KÕ¿ã Ñ Œú «∞Å∞

13) 307 x|O èŒ# – áê~°¡"≥∞O@∞ ~å„+ì âßã# ãÉèíÅ‰õΩ ZxflHõÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞@.

14) 81= x|O èŒ# – _çeq∞>Ë+<£ J#QÍ xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ x~°‚Ü«∞O.

15) 240= x|O èŒ# – HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ q+Ü«∞O.

16) 5= Ã+_»∂ºÅ∞ – Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\. ÑiáêÅ# q=~åÅ∞

17) 6= Ã+_»∂ºÅ∞ – <åÅ∞QÆ∞ ~å„ëêìÅÖ’ Ü«∞ãπ.\. ÑiáêÅ<å q=~åÅ∞

18) 135 x|O èŒ# „ÑHÍ~°O ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì JkèHÍ~° Ñikè# qãÎ$ « Ñ~°K«_»O. Ô~O_»∞ UHõÑHõ∆ „Ñ ÕºHõ

"≥∞*Ïi\˜.

~å*ÏºOQÆOÖ’x =∞iH˘xfl x|O èŒ#Å∞ ã=iOKåe J#QÍ ™ê è•~° "≥∞*Ïi\ Ñ Œúkä, kfiÑHõ∆

Ñ Œúu`À ã=iOKÕq «ÑÊ q∞ye#q Jxfl „Ñ ÕºHõ "≥∞*Ïi\ áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ „Ñ ÕºHõ "≥∞*Ïi\ 2/3 âß «O

J=ã¨~°O.

L^• : x ÕÌâ◊ xÜ«∞=∂Å∞, „áê äŒq∞Hõ q èŒ∞Å∞

3) kfiÑHõ∆ "≥∞*Ïi\ Ñ Œúu :

~å*ÏºOQÆOÖ’x ã"≥∞ÿHõº ÅHõ∆ÏÅ#∞ ã=iOKåe J#QÍ áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ 2/3 "≥∞*Ïi\`À áê@∞

ãQÆO HÍ#fl Z‰õΩ¯= ~å„ëêìÅÖ’ ã∞=∂~°∞ 15 ~å„ëêìÅÖ’ „Ñu ~å„+ì x~å‡ âßYÖ’ ™ê è•~° "≥∞*Ïi\

J=ã~°O. Jq 7 JOâßÅ∞

1) 54= x|O èŒ# „ÑHÍ~°O ~å„+ìÑu ZxflHõ

2) 55= x|O èŒ# „ÑHÍ~°O ~å„+ìÑu ZxflHõ q è•#O

3) 73–162= x|O èŒ# „ÑHÍ~°O HO„ Œ ~å„+ì HÍ~°ºx~åfiÇÏHõ âßYÅ JkèHÍ~° Ñikèx qãÎ$ « Ñ~°K«@O

4) 5= ÉèÏQÆO 4= J è•ºÜ«∞O 124 #∞O_ç 147 QÆÅ x|O èŒ#Å∞ ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì‰õΩ ãO|OkèOz#

JOâßÅ∞.

5) 6= ÉèÏQÆO 9= J è•ºÜ«∞#O 214 #∞Oz 232 ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì‰õΩ ãO|OkèOz# JOâßÅ∞.

6) 7= Ã+_»∂ºÅ∞ HO„ Œ ~å„ëêìÅ =∞ èŒº JkèHÍ~° *Ïa`å.

7) 4= Ã+_»∂ºÅ∞ Ö’x ~å[ºãÉèíÖ’ ~å„ëêìÅ‰õΩ, HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ‰õΩ H\Ï~ÚOz# ã‘@¡Ö’ q=~åÅ∞

360= x|O èŒ# ~å*ÏºOQÆ ã=~° JOâßÅ∞.

18

<À\ò : D aÅ∞¡#∞ áê~°¡"≥∞O@∞ P"≥∂kOz âßã# x~å‡ âßHõ P"≥∂^•xH ÑOÑ≤#ÑÙ_»∞ ZO «HÍÅO

ÑikèÖ’ÑÙ P"≥∂kOKåe J<Õ q+Ü«∂xfl ~å*ÏºOQÆOÖ’ ¿Ñ~˘¯#ÖË Œ∞. XHõ"Õà◊ ~å„+ì âßã#

x~å‡ âßYÖ’ Ô~O_»∞ ãÉèíÅ∞ LO>Ë D aÅ∞¡Å∞ Ô~O_çO\ P"≥∂ ŒO á⁄O^•e.

™ê~°fi[h# =Ü≥∂[# F@∞ ÇÏ‰õΩ¯ :~å*ÏºOQÆOÖ’x 15= ÉèÏQÆO 326= x|O èŒ# áœ~°∞Å‰õΩ F@∞ ÇÏ‰õΩ¯#∞ Wã∞ÎOk. „áê~°OÉèíO

~å*ÏºOQÆ „ÑHÍ~°O 21 ãO= «û~åÅ∞ xO_ç# áœ~°∞xH F@∞ ÇÏ‰õΩ¯ LOk.

S Œ∞ qK«Hõ∆ÏÅ∞ : ‰õΩÅ, =∞ «, „ã‘Î ÑÙ~°∞+ [#‡ ~år"£ QÍOkè, „ÑÉèí∞ «fiO 61= ã=~° K«@ìO

1888 „Ñ¨HÍ~°O F\ÕQ∑ Ç¨Ï‰õΩ¯#∞ 21 ãÖ= «û~åÅ #∞Oz 18 ãÖ= «û~åÅ‰õΩ «yæOKå~°∞.

ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ F@∞ ÇÏ‰õΩ¯#∞ HõeÊOz# K«@ìO 1935 ÉèÏ~° « ~å*ÏºQÆOÖ’ ã=∂Hõº

ÅHõ∆ÏÅ∞.

<À\ò : ~å*ÏºOQÆs`åº HO„ Œ ~å„ëêìÅ =∞ èŒº JkèHÍ~åÅ∞ ÑOÑ≤© KÕÜ«∞|_ç Õ •xx ã=∂Yº JO\Ï~°∞.

1) HO„ Œ ~å„ëêìÅ =∞ èŒº JkèHÍ~åÅ qÉèí[#.

2) ed « ~å*ÏºOQÆO

3) èŒ$_» ~å*ÏºOQÆO

4) ãfi «O„ « „ÑuÑuÎ QÆÅ =º=ã÷

5) <åºÜ«∞ ã=∂Hõº q è•#O

6) ~å*ÏºOQÆ B#fl «ºO

7) kfiãÉèí q è•#O

UHõ ˆHO„ Œ ÅHõ∆ÏÅ∞ :ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆOÖ’ ¿Ñ~˘¯#|_ç# UHõ HO„ Œ ÅHõ∆ÏÅ∞

1) XH ~å*ÏºOQÆ=Ú

2) XH áœ~°ã «fiO

3) <åºÜ«∞ =º=ã÷ ÖË • UH©Hõ$ « <åºÜ«∞ =º=ã÷ ÖË • ãg∞Hõ$ « <åºÜ«∞=º=ã÷

4) XH Ü«Ú.Ñ≤.Ü«∞ãπ.ã≤.

5) XHõ ã≤.Z.l.

6) XH XHõ ZxflHõÅ ãOÑ¶∞O

7) ~å„+ìÑu, QÆ=~°fl~üÅ#∞ xÜ«∂=∞HõO KÕÜ«∞_»O.

8) ~å[ºãÉèíÖ’ ~å„ëêìÅ‰õΩ Jã=∂# „áêux ŒºO

9) ~å„+ìÑu J «º=ã~° Ñiã≤÷u JkèHÍ~°OÖ’ Hõey=ÙO_»@O.

L^•ÇÏ~° : 352 „ÑHÍ~° *ÏfÜ«∞ J «º=ã~° Ñiã≤÷u qkèOK«_»O.

19

360= „ÑHÍ~°O PiúHõ, J «º=ã~° Ñiã≤÷u :365 „Ñ¨HÍ~°O ˆHO„ Œ „Ñ¨Éèí∞ «fiO ~å„ëêìÅ‰õΩ P[˝Å∞ *Ïs KÕ¿ã JkèHÍ~°O Hõey =ÙO_»∞@. 248

x|O èŒ# „ÑHÍ~°O HO„ •xH J=t+ì JkèHÍ~åÅ∞ W=fi_»O. 249 x|O èŒ# ~å„+ì *Ïa`åÖ’x JOâßÅÔH·

áê~°¡"≥∞O@∞ K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOKÕ JkèHÍ~°O Hõey LO_»@O. WÖÏ áê~°¡"≥∞O@∞ K«\ÏìÅ#∞

~°∂á⁄OkOKåÅO>Ë ~å[ºãÉèí 2/3 "≥∞*Ïi\© À f~å‡O P"≥∂kOKå~°∞.

HO„ Œ *Ïa`åÖ’x JOâßÅ∞ : 99

~å„+ì *Ïa`åÖ’x JOâßÅ∞ : 69

Ô~O_çO\x áÈeÛ K«∂ã≤#ÑÙ_»∞ HO„ Œ *Ïa`åÖ’ JkèHõ JOâßÅ∞ LO_»@O. L=∞‡_ç *Ïa`å JOâßÅÃÑ·

HO„ •xH JkèHõ „áê|ÅºO LO@∞Ok.

200 x|O èŒ# „ÑHÍ~°O ~å„+ì âßã# x~å‡ âßY XHõ aÅ∞¡#∞ P"≥∂kOK«_®xH Jk QÆ=~°fl~ü

P"≥∂ Œ =Ú„ Œ À<Õ K«@ìO J=Ù «∞Ok. J~Ú Õ H˘xfl ãO Œ~åƒùÅÖ’ P aÅ∞¡Å#∞ ~å„+ìÑu ÑijÅ#‰õΩ

i[~°∞fi KÕÜ«∞=K«∞Û. JÑÙÊ_»∞ 201 x|O èŒ# „ÑHÍ~°O ~å„+ìÑu ~å„+ì âßã# x~å‡ JkHÍ~°O ÃÑ· JkèHÍ~åxfl

Hõey LO\Ï_»∞. =¸_»= x|O èŒ##∞ J#∞ãiOz Õâ◊OÖ’ ~å„ëêìÅ ÑÙ#ó =º=ã‘÷Hõ~° KÕ¿ã JkèHÍ~°O

áê~°¡"≥∞O@∞#∞ LO_»@O.

"åMÏº<åÅ∞ :ÔH.ã≤. g~ü ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÍxfl J~°ú ã=∂Yº Jx ¿Ñ~˘¯<åfl_»∞. S=~ü *xflOQ∑û ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆ=Ú#∞

HO„nHõ$ « ã=∂Yº Jx ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. _ç.Z<£. É#s QÍ<≥fiÖò Jã≤fi<£ ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆO ãÇÏHÍ~° ã=∂Hõº

''áêÖò PÑ≤Öò c— JkèHõ ã=∂Yº ÅHõ∆ÏÅ∞ QÆÅ UHõ HO„ Œ ã=∂Yº =∂~°¬<£ *’<£û ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆO

ÉË~°=∂_»∞ ã=∂Yº _®II a.P~ü. JOÉË Œ ~ü ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆO ™ê è•~° Ñiã≤÷ «∞ÅÖ’ ã=∂Yº QÍ#∞

J=ã~°"≥∞ÿ#ÑÙÊ_»∞ UHõ HO„ ŒOQÍ#∞ ÑxKÕã∞ÎO Œx ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞.

ÉèÏ~° « Éèí∂ÉèÏQÆ Ñïkè :~å*ÏºOQÆOÖ’x 1= ÉèÏQÆO XHõ\ #∞O_ç <åÅ∞QÆ∞ =~°‰õΩ QÆÅ x|O èŒ#Å∞ ÉèÏ~° « Éèí∂ÉèÏQÆ Ñikè

QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O@∞<åfl~Ú.

1= x|O èŒ# Õâ◊ <å=∞ èÕºÜ«∞=Ú Éèí∂ÉèÏQÆ=ÚÅ QÆ∞iOz WO_çÜ«∂ nx<Õ Ü« xÜ«∞<£ PÑ¶π ¿ãì\òû

~å„ëêìÅ ã=Ú^•Ü«∞O Jx ¿Ñ~˘¯O@∞Ok.

<À\ò : ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆOÖ’ ZHõ _» ‰õÄ_® ã=∂Yº J#∞ Ñ Œ=Ú LÑÜ≥∂yOK«ÖË Œ∞. HÍ~°O

Õâ◊OÖ’x ~å„ëêìO ã¨fi «O„ «ºOQÍ, JkèHÍiHõOQÍ, K«@ì| ŒúOQÍ q_çáÈÜÕ∞ JkèHÍ~°O Hõey LO@∞Ok.

JO Œ∞Hõ<Õ ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆO ã≤ •úO «Ñ~°"≥∞ÿ# ã=∂Yº HÍ Œ∞. J#QÍ áêÅ<å Ñ~°"≥∞ÿ# ã=∂Yº Jx

J~°úO.

2) ÉèÏ~° « Éèí∂ÉèÏQÆ Ñikè J#QÍ Õâ◊ ™ê~°fiÉè∫=∂kèHÍ~°O ZO «=~°‰õΩ =iÎã∞ÎO^À Jxfl ~å„ëêìÅ∞ HO„ Œáêe «

„áêO`åÅ∞ H˘ «ÎQÍ KÕi# „áêO`åÅ∞ =∞#O [~ÚOK«∞‰õΩ#fl „áêO`åÅ∞ Hõeã≤ LO\Ï~Ú.

<À\ò : J#QÍ ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ „Ñã∞Î «O 28 ~å„ëêìÅ∞ 7 HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ∞ HõÅ=Ù.

20

3) Ô~O_»= x|O èŒ# H˘ «Î ~å„ëêìÅ qb#O U~åÊ@∞ : XHõ H˘ «Î Õâ◊O H˘ «Î ~å„+ìOQÍ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_®xH

D x|O èŒ# ¿Ñ~˘¯O@∞Ok. L^•ÇÏ~° : QÀ"å, áêO_çKÕÛi, ã≤H¯O WÖÏ H˘ «ÎQÍ KÕi# „áêO`åÅ∞.

ã≤H˜ O ~å„+ì „Ñ¨ ÕºHõ « :„a\+π "åi áêÅ<å HÍÅOÖ’ ã≤H¯O KÀ^•ºÖò J<Õ ~å[iHõO ~å*ÏºOQÍ LO_Õk. WO_çÜ«∂‰õΩ

1947Ö’ ™êfi «O„ «ºO =zÛ# «~°∞"å « ã≤H¯O „Ñ[Å∞ WO_çÜ«∂Ö’ HõÅ"åÅ#∞‰õΩ<åfl~°∞. J~Ú Õ KÀQÍºÖò

nxH˜ ã¨Ç¨ÏHõiOKè«ÖË Œ∞. J~Ú Õ ÉèÏ~° « „Ñ¨Éèí∞ «fiO`À XHõ XÑ¨ÊO ŒO ‰õΩ Œ∞~°∞ÛH˘x q Õj =º=Ç¨~åÅ∞,

~°Hõ∆ "≥Ú ŒÅQÆ∞#q ÉèÏ~° « Õâ◊O x~°fiÇ≤ÏOKåÅx ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. 1974 "Õ∞ 4# ã≤H¯O HÍO„ÔQãπ XHõ âßã#

x~å‡O âßHõ#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_»O`À KÀQÍºÖò <å=∞=∂„ «ÑÙ ~å*ÏºOQÆ JkèÑu JÜ«∂º~°∞. HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO

35= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 1975 ^•fi~å ã≤H¯O ÉèÏ~° üÖ’ qb#O KÕã∂Î ^•xH Associate State

Ç¨ÏŸ^•#∞ ã¨fiÇ¨~å„+ì Ç¨ÏŸ^•#∞ Wã¨∂Î 10= Ã+_»∂ºÖò #O Œ∞ á⁄O Œ∞ÑïKå~°∞. W «~° ~å„ëêìÅ #∞O_ç

q=∞~°≈Å∞ ~å=_»O`À ã≤H¯O‰õΩ ãfiÇ~å„+ì ÇÏŸ^•#∞ ˘Åyã∂Î 10= Ã+_»∂ºÖò#∞ ˘ÅyOz 36= ~å*ÏºOQÆ

ã=~° K«@ìO 1975 „ÑHÍ~°O ã≤H¯O#∞ ÑÓiÎ ™ê÷~Ú ~å„+ìOQÍ J#QÍ 225= ~å„+ìOQÍ U~åÊ@∞ KÕâß~°∞.

=¸_»= x|O èŒ# :~å„ëêìÅ#∞ =º=ã‘÷HõiOKÕ JkèHÍ~°O áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ LO@∞Ok.

<À\ò : ã=∂Yº ~å[ºOÖ’ ÑÙ#~ü =º=ã‘÷HõiOKÕ JkèHÍ~°O HO„ •xH LO_» Œ∞. J#QÍ WO_çÜ«∂

ã=∂Hõº ã∂„ «O WO Œ∞‰õΩ q~°∞ ŒúOQÍ LOk.

~å„ëêìÅ ÑÙ#~ü =º=ã‘÷Hõ~° J#QÍ :

1) H˘ «Î ~å„ëêìÅ#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«Ú@.

2) ~å„ëêìÅ ãiÇÏ Œ∞ÌÅ∞ =∂~°∞Û@

3) ~å„ëêìÅ ¿Ñ~°∞ =∂~°Û_»O

4) ~å„ëêìÅ qã‘Î~°‚O =∂~°Û_»O

ÃÑ· aÅ∞¡Ö’#∞ áê~°¡"≥∞O@∞ LÉèíÜ«∞ ãÉèíÅÖ’ „Ñ"Õâ◊ÃÑ@ì_®xH ~å„+ìÑu ÑÓ~°fi J#∞=∞u á⁄O^•e.

~å„+ìÑuH ã=∞iÊOz# aÅ∞¡Å#∞ P ~å„+ì q^•# ãÉèí J#∞=∞u ÑOÑÙ`å~°∞. P ~å„+ì q è•# ãÉèí

~å„+Ñu qkèOz Ñiq∞ «∞Å Ö’ÃÑ· «=∞ Jaè„áêÜ«∂xfl ~å„+ìÑuH ≥eÜ«∞*ËÜ«∂e. P ~å„+ì q è•# ãÉèí

Jaè„áêÜ«∞O U ≥·<å ~å„+ìÑu Q“~°qOKåeû# J=ã~°O ÖË Œ∞. «~°∞"å « P aÅ∞¡#∞ áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\ì

™ê è•~° "≥∞*Ïi\© À á⁄O Œ=K«∞Û#∞.

~å„ëêìÅ ÑÙ#~ü =º=ã‘÷Hõ~° K«\ÏìÅ∞ ~å*ÏºOQÆ ã=~°QÍ ÑiQÆOÑ|_»=Ù.

~å„ëêìÅ ÑÙ#~ü =º=ã‘÷Hõ~° ÑiÏ=∞ Œâ◊Å∞ :ÉèÏëê„ÑÜ«ÚHõÎ „á⁄q#∞ûÅ Hõq∞\, 1948 E<£, ~å*ÏºOQÆ ~°K«#Å∞ [iQ ã=∞Ü«∞OÖ’ WO_çÜ«∂Ö’

ÉèÏëê „áêuÑkHõ ÃÑ·# ~å„ëêìÅ U~åÊ@∞#∞ ÑijeOKÕO Œ∞‰õΩ ~å*ÏºOQÆ Ñi+ ü J èŒº‰õ∆Ω_≥·# _®II ÉÏ|∞

~å*ËO„ Œ„Ñ™ê £ Ü«∞ãπ.ÔH. Œ~ü J èŒºHõ∆ «# XHõ Hõq∞\x U~åÊ@∞ KÕâß~°∞.

21

ã≤á¶ê~°∞ûÅ∞ :D Hõq∞\© «# ã≤á¶ê~°∞ûÅ#∞ 1948 _çÃãO|~üÖ’ ã=∞iÊã∂Î ÉèÏëê „áêuÑkHõ# ~å„ëêìÅ U~åÊ@∞#∞

u~°ã¨¯iOzOk.

*.q.Ñ≤. Hõq∞\© (1948 _çÃãO|~ü) :Ü«∞ãπ.ÔH. Œ~ü Hõq∞\© ã≤á¶ê~°∞ûÅ∞ „Ñ ÕºHOz PO„ èŒ„áêO «OÖ’ f„= x~°ã#Å∞ =ºHõÎO HÍ=@O`À

HÍO„ÔQãπ áêsì *.q.Ñ≤. Hõq∞\©x =∞~˘Hõ ™êi Ü«∞ãπ.ÔH. Œ~ü ã≤á¶ê~°∞û#∞ ÑijeOz=∞x HÀiOk.

<À\ò : <≥„Ç˙, =Å¡ÉèÏÜü∞ Ñ>ËÖò, Ñ\Ïìaè ã‘ å~å=∞Ü«∞º ã≤á¶ê~°∞ûÅ∞

1949 U„Ñ≤ÖòÖ’ ã=∞iÊã∂Î ÉèÏëê „áêuÑkHõ# ~å„ëêìÅ U~åÊ@∞#∞ "å~Ú^• "ÕÜ«∞=∞x ¿Ñ~˘¯Ok.

J~Ú Õ PO„ èŒ„áêO`åxfl q∞#Ç~ÚOzOk.

<À\ò : 1) nO`À „Ñ ÕºHõ PO„ èŒ~å„+ì U~åÊ@∞ á⁄\ì „j~å=ÚÅ∞ 1932 JHÀì|~ü 19# P=∞~° x~åÇ~°

nHõ∆ KÕÑ\Ïì~°∞.

2) 58 ~ÀAÅ J#O «~°O „j~å=ÚÅ∞ =∞~°OK«_»=Ú`À 1952 _çÃãO|~ü 15 PO„ èŒ„áêO «OÖ’ f„=

™ê÷~ÚÖ’ q èŒfiOãHõ~° K«~°ºÅ∞ K≥Å~QÍ~Ú.

3) á⁄\ì „j~å=ÚÅ∞ =Å∞ã∞ ™êO|=¸iÎ QÆ$ÇÏ=Ú #O Œ∞ P=∞~° x~åÇ~° nHõ∆ KÕ™ê_»∞.

4. 1952 _çÃãO|~ü 19# <≥„Ç˙ „Ñ ÕºHõ PO„ èŒ ~å„ëêìxfl U~åÊ@∞ KÕ™êÎ=∞x Ö’H± ãÉèíÖ’ „ÑHõ\OKå~°∞.

5. P "Õ∞~°‰õΩ <≥„Ç˙ QÆ=~°fl"≥∞O\ò 1953 JHÀì|~ü 1# PO„ èŒ ~å„ëêìxfl U~åÊ@∞ KÕã≤Ok.

6. PO„ èŒ ~å„+ìO „áê~°OÉèíOÖ’ 11 lÖÏ¡Å∞ LO_Õq.

7. PO„ èŒ ~å„+ì ~å[ è•x Hõ~°∂flÅ∞.

8. PO„ èŒ ~å„+ì ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì QÆ∞O@∂~°∞.

9. PO„ èŒ ~å„+ì "≥Ú Œ\ =ÚYº=∞O„u @OQÆ∞@∂i „ÑHÍâ◊O ÑO «∞Å∞.

10. PO„ èŒ ~å„+ì _çÑÓº\© Hõg∞+#~ü hÅO ãOr=Ô~_ç¤.

PO„ èŒ~å„+ì Ô~O_»= =ÚYº=∞O„u =∞iÜ«Ú z=i =ÚYº=∞O„u É*Ï=_» QÀáêÖòÔ~_ç¤.

ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £ ~å„+ì "≥Ú Œ\ =∞iÜ«Ú «∞k =ÚYº=∞O„u |∂~°∞æÅ ~å=∞Hõ$+‚~å=Ù.

ÃÑ ŒÌ =∞#∞+µºÅ XÑÊO ŒO ÃÑ· ãO «HõO KÕã≤ Z.Ñ≤. Pq~°ƒù"åxH 1953 #=O|~ü 1# <åOk

ÑeHÍ~°∞. PO„ èŒ„Ñ Õâò „áê~°OÉèíOÖ’ lÖÏ¡Å∞ 20, PO„ èŒ„Ñ ÕâòÖ’ JuÃÑ ŒÌ lÖÏ¡ J#O «ÑÓ~ü, PO„ èŒ„Ñ Õâò

Ô~O_»= JuÃÑ ŒÌ lÖÏ¡ =∞ÇÏ|∂Éò#QÆ~ü. PO„ èŒ„Ñ ÕâòÖ’ Ju z#fl lÖÏ¡ ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £.

PO„ èŒ„Ñ Õâò "≥Ú Œ\ =ÚYº=∞O„u hÅO ãOr=Ô~_ç¤.

WO_çÜ«∂Ö’ "≥Ú Œ\ ÉèÏëê „ÑÜ«ÚHõÎ ~å„+ìO PO„ èŒ„Ñ Õâò.

Ü«∞ãπ.P~ü.ã≤., State Reorganisation Commission, PO„ èŒ ÉèÏëê „áêuÑkHõ# U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_»O`À

Õâ◊OÖ’x W «~° „áêO`åÅ∞ g∞‰õΩ ‰õÄ_® ÉèÏëê „áêuÑkHõ# ¿ãì\òû U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_»O`À <≥„Ç˙

„ÑÉèí∞ «fiO 1953Ö’ ~å„ëêìÅ ÑÙ#~ü =º=ã‘÷Hõ~° S.R.C. x U~åÊ@∞ KÕã≤Ok. Kè≥·Ô~‡<£ Ñ¶[Öò J b

"≥∞O|~üû H.N. Y∞~åƒ<£ =∞iÜ«Ú K.M. Ñ¶˜Hõ ~ü.

22

ã≤á¶ê~°∞ûÅ∞ :1955 ÃãÃÑìO|~ü S.R.C. «# x"ÕkHõ#∞ HO„ Œ „ÑÉèí∞`åfixH ã=∞iÊã∂Î ÉèÏëê „áêuÑkHõ# ~å„ëêìÅ

U~åÊ@∞#∞ ã=∞iÊOzOk. PÜ«∂ =∂~°∞ÊÅ#∞ áê~°¡"≥∞O@∞ ~å„ëêìÅ ÑÙ#~ü=º=ã‘÷Hõ~° K«\ÏìÅx 1956

~°∂á⁄OkOz 7= ~å*ÏºOQÆ ã=~° 1956 •fi~å ~å*ÏºOQÆOÖ’ á⁄O Œ∞ ÑiKå~°∞. „áê~°OÉèí ~å*ÏºOQÆOÖ’

Ñ¶ãπì Ã+_»∂ºÖò #O Œ∞ 29 ~å„ëêìÅ∞ A B C D =sæHõ~° HO Œ LO_Õq. ~å„ëêìÅ ÑÙ#~ü=º=ã‘÷Hõ~° K«@ìO „H Œ

D =sæHõ~° ~°^Œ∞Ì KÕã≤ ~å„ëêìÅ#∞ `«~°QÆu QÍ#∞, ˆHO„^Œ áêe`« „áêO`åÅÖ’ =∞~˘Hõ `«~°QÆu QÍ#∞

=sæHõiOKå~°∞.

1956 U~åÊ>ÿ# ~å„ëêìÅ∞ 14, HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ∞ 6. „Ñã∞Î «O WO_çÜ«∂Ö’x ~å„ëêìÅ∞ 28,

HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ∞ 7, "≥∞oHõ ~å*ÏºOQÆOÖ’ ¿Ñ~˘¯#|_ç# 29 ~å„ëêìÅ∞.

áê~üì –A ~å„ëêìÅ∞ : Bihar, Bombay, Assam, Madhya Pradesh, Madras, Orissa, Punjab, United

Pravince, West Bengal.

áê~üì –B ~å„ëêìÅ∞ : Hyderabad, Jammu and Kashmir, Madhya Bharath, Patyala, Mysore,

Rajasthan, Maharashtra, Travancore, Cochin, Vindya.

áê~üì –C ~å„ëêìÅ∞ : Ajmir, Bhopal, Bilaspoor, Kochbihar, Katch, Kurg, Delhi, Himachal Pradesh,

Manipur, Tripura.

áê~üì –D ~å„ëêìÅ∞ : Andaman Nicobar

1956Ö’ U~åÊ>ÿ# ÉèÏëê „ÑÜ«ÚHõÎ ~å„ëêìÅ∞ 14 Jq : PO„ èŒ„Ñ Õâò, J™êûO.

<À\ò : 2006Ö’ nxx J™êûO Jx =∂~åÛ~°∞.

cÇ¨~ü, ˆH~°à◊, =∞ èŒº „Ñ¨ Õâò, =∞„ •ãπ, Xi™êû, "≥∞ÿã¨∂~ü, ÉÁOÉÏ~Ú, ÑÖ*ÏÉò, ~å[™ê÷<£, L «Î~° „Ñ¨ Õâò,

ÑtÛ=∞ ÉOQÍÖò, [=¸‡ HÍj‡~ü.

1956Ö’ HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ∞ 6 Jq JO_»=∂<£ xHÀÉÏ~ü, _èçb¡, Ç≤Ï=∂K«Öò „Ñ Õâò, ÅHõ∆ºn"£,

=∞xÔH· Jq∞h n=ÙÅ∞, =∞ÑÓ~ü, „uÑÙ~°. H˘ «ÎQÍ U~åÊ>ÿ# ~å„ëêìÅ∞ 1956 «~°∞"å « QÆ∞[~å ü, <åQÍÖÏO_£,

Ç¨Ï~åº<å, Ç≤Ï=∂K«Öò „Ñ¨ Õâò, =∞˜Ñ¨Ó~ü, „uÑ¨Ù~°, "Õ∞Ñ¶∂ÅÜ«∂, ã≤H˜ O, q∞*’~å"£∞, J~°∞ÏK«Öò „Ñ¨ Õâò,

QÀ"å, K«fÎãπÑ¶∞_£, L «Î~åOK«Öò.

2006Ö’ nxx L «Î~åYO_£QÍ =∂~åÛ~°∞. *Ï~°öO_£.

„Ñã∞Î «O HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ∞ 7 Jq : 1) K«O_ôÑ¶∞_£ 2) _èçb¡ 3) áêO_çKÕÛi 4) _≥„_® #QÆ~ü, 5)

ÅHõ∆ n=ÙÅ∞ 6) JO_»=∂<£ xHÀÉÏ~ü n=ÙÅ∞ 7) _®=∞<£ _»Ü« º

ÃÑ· HO„ Œ áêe « „áêO`åÅÖ’ _èçb¡, áêO_çKÕÛiÅ‰õΩ ~å„ëêìÅ‰õΩ q è•# ãÉèíÅ∞ L<åfl~Ú.

69= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 1992 „ÑHÍ~°O _èçb¡x <Õ+#Öò HÍºÑ≤@Öò >„i@s PÑ¶π _èçb¡ *ÏfÜ«∞

~å[ è•x „áêO «OQÍ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞.

<åÅæ= x|O èŒ# : Ô~O_»=, =¸_»= x|O èŒ#Å‰õΩ ã=~° KÕã≤#ÑÙÊ_»∞ 1= Ã+_»∂ºÅ∞, 4= Ã+_»∂ºÅ∞

‰õÄ_® =∂~°∞Ê KÕÜ«∂e.

23

áœ~°ã «fiO : ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆOÖ’x Ô~O_»= ÉèÏQÆO 5 #∞Oz 11 =~°‰õΩ QÆÅ x|O èŒ# ÉèÏ~° « áœ~°K«@ìO

QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O@∞<åfl~°∞. XHõ ~å[ºOÖ’x ["åÉèÏ#∞ Ô~O_»∞ (2) ~°HÍÅ∞QÍ qÉèílOKå~°∞.

1) áœ~°∞Å∞ : h~°∞ ~å[H©Ü«∞ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ Hõey LO\Ï~°∞. J#QÍ ZxflHõÖ’¡ áÈ\© KÕ¿ã JkèHÍ~°O,

ZxflHõÖ’¡ F@∞ ~å*ÏºOQÆ L#fl « Ñ Œ=ÙÅ#∞ ã‘fiHõiOKÕ JkèHÍ~°O, ZxflHõÅ∞ q=∞i≈OKÕ JkèHÍ~°O

"≥Ú^ŒÅQÆ∞#q.

2) q ÕtOK«∞@ : giH˜ ~å[H©Ü«∞ Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞ LO_»=Ù. ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆO <å~° « áœ~°∞Å‰õΩ UHõ

áœ~°ã¨`«fiO#∞ JOkã¨∞ÎOk. kfi áœ~°ã¨`«fiO#∞ J"≥∞iHÍ, ã≤fi@˚~å¡O_£ ^ÕâßÅ∞ Hõey L<åfl~Ú.

áœ~°ã «fiO ZÖÏ á⁄O^•e. ZÖÏ ~° Œ∞Ì J=Ù «∞O>Ë J<Õ q+Ü«∂Å∞ QÆ∂iÛ ~å*ÏºOQÆO ¿Ñ~˘¯#ÖË Œ∞.

5= PiìHõÖò :

1) ~å*ÏºOQÆO P~°OÉèíOÖ’x áœ~°ã «fiO : 26 [#=i 1950Ö’ ÉèÏ~° « Éèí∂ÉèÏQÆOÖ’ ã≤÷~° x"åãO

LO@∂ WHõ _» [x‡Oz# "å~°∞.

2) XHõ =ºHÎ 26 [#=i 1950 =ÚO Œ∞ q Õ"åÖ’¡ [x‡Oz# J «x «e¡ ÖË • «O„_ç ÉèÏ~° « áœ~°ã «fiO

Hõey LO\ J\ì "å~°O Œ~°∞.

3) 26 [#=i 1950 Ö’ÑÙ ÉèÏ~° üÖ’ 5 ãO= «û~åÅ ã≤÷~°x"åãOÖ’ L#fl „Ñu XHõ ~°∞ ÉèÏ~°fÜ«∞

áœ~°ã «fiO á⁄O Œ∞`å~°∞.

6= PiìHõÖò :

áêH™ê÷<£ #∞Oz ÉèÏ~° « ÕâßxH =Å# =zÛ# "åi áœ~°ã «fi ÇÏ‰õΩ¯Å∞.

7= PiìHõÖò :

ÉèÏ~° ü #∞O_ç áêH± =Å# "≥e¡ uiy ÉèÏ~° ü‰õΩ =zÛ =Åã =zÛ# "åi áœ~°ã «fiO.

8= PiìHõÖò :

q ÕâßÖ’¡ x=ã≤OKÕ ÉèÏ~°fÜ«∞ ãO «u, "åi áœ~°ã «fiO ÇÏ‰õΩ¯Å∞.

9= PiìHõÖò :

ãfiK«ÛùO ŒOQÍ q Õt áœ~°ã «fiO#∞ á⁄Ok ÉèÏ~° « áœ~°ã «fiO#∞ = Œ∞Å∞‰õΩ#fl "åi qkèq è•<åÅ∞.

10= x|O èŒ# :

ÉèÏ~°fÜ«Ú_»∞ ZÑÙÊ_»∞ ÉèÏ~°fÜ«Ú_»∞ J#QÍ ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°ã «fiO âßâ◊fi`åxfl Hõey LO@∞Ok.

11= x|O èŒ# :

áœ~°ã¨`åfixfl ãÖ|OkèOz# U K«\Ïì<≥·# ~°∂á⁄OkOKÕ JkèHÍ~°O áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ =∂„`«"Õ∞

LO@∞Ok.

áœ~°ã «fiO á⁄O Õ Ñ ŒÌ «∞Å∞ :

1955 ÉèÏ~° « „ÑÉèí∞ «fi K«@ìO HO Œ 5 ~°HÍÅ∞QÍ ÉèÏ~° « áœ~°ã «fiO á⁄O Œ=K«Ûx ¿Ñ~˘¯O@∞Ok.

1) [#‡ « 1950 [#=i 26 «~°∞"å « „Ñu XHõ ~°∞ ÉèÏ~°fÜ«∞ «#∞ á⁄O Œ∞`å~°∞. q Õj ~åÜ«∞ÉÏ~°

HÍ~åºÅÜ«∞ L^ÀºQÆ∞Å Ñ≤Å¡Å∞, â◊„ «∞ ÕâßÅ =∞iÜ«Ú q ÕâßÅ "åiH [x‡Oz# Ñ≤Å¡Å∞ nxH

q∞#Ç¨~ÚOK«∞`å~°∞.

24

"å~°ã «fis`åº áœ~°ã «fiO :

1950 [#=i 26 «~°∞"å « XHõ =ºHÎ q ÕâßÅÖ’ [x‡Oz#ÑÊ\H J «x «e¡ HÍx, «O„_ç HÍx

ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°ã «fiO Hõey LO>Ë J\ì "å~°O Œ~°∞ ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞Å∞ J=Ù`å~°∞.

L^• : â◊t Œ~°∂~ü #"≥∂ Œ∞ ^•fi~å áœ~°ã «fiO.

XHõ q Õj =∞Ç≤Ïà◊ ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞xfl q"åÇÏO ^•fi~å ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ 6 <≥ÅÅ∞ ã≤÷~° x"åãO

LO_ç, P Ñ≤=∞‡@ ãO|Okè « JkèHÍ~°∞Å = ŒÌ «=∞ ¿Ñ~°¡#∞ #"≥∂ Œ∞ KÕã∞HÀ=_»O •fi~å áœ~°ã «fiO

á⁄O^Œ=K«∞Û#∞.

L^• : ™ÈxÜ«∂ QÍOnè

ãÇÏrHõ$ « áœ~°ã «fiO :

XHõ q^Õj áœ~°∞_»∞ ÉèÏ~°`«^Õâ◊O Ñ¨@¡ =∞‰õΩ¯=`À, „¿Ñ=∂aè=∂<åÅ`À =∞# ^Õâ◊ áœ~°ã¨`«fiO

á⁄O^•Å#∞‰õΩ#flÑÙÊ_»∞ Õâ◊OÖ’ 5 ãO= «û~åÅ∞ ã≤÷~° x"åãO LO_®e.

L^• : =∞ èŒ~ü ä≥i™êû

XHõ Éèí∂ÉèÏQÆO Õâ◊OÖ’ Hõeã≤áÈ=_»O •fi~å áœ~°ã «fiO, XHõ „áêO «O XHõ Õâ◊O ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ âßâ◊fi «OQÍ

Hõeã≤áÈ Õ P „áêO « „Ñ[ÅO ŒiH ÉèÏ~° « áœ~°ã «fiO#∞ JOk™êÎ~°∞. L^• : ÑÙ~°OKÕÛi, QÀ"å, ã≤H¯O.

ÉèÏ~° üÖ’ Hõeã≤áÈ~Ú#ÑÙÊ_»∞ P „áêO « „Ñ[Å∞ ÉèÏ~° « áœ~°ã «fiO#∞ á⁄O^•~°∞.

1986 ÉèÏ~° « áœ~°ã¨ «fi ã¨=~° K«@ìO :

1. #"≥∂ Œ∞ ^•fi~å ÉèÏ~° « Õâ◊O áœ~°ã «fiO á⁄O ŒQÀ~°∞ =ºHÎ WO «‰õΩ ÑÓ~°fiO 6 <≥ÅÅ‰õΩ ÑÓ~°fiO

D K«@ìO J#∞ãiOz 5 ãO= «û~åÅ∞ ã≤÷~° x"åãO LO_®e.

2. ãÇÏrHõ$ «O •fi~å ÉèÏ~° « Õâ◊O áœ~°ã «fiO á⁄O^•Å#∞‰õΩ<Õ"å~°∞ WO «‰õΩÑÓ~°fiO 5 ãO= «û~åÅ∞

| Œ∞Å∞ 10 ãO= «û~åÅ∞ ã≤÷~° x"åãO LO_®e. 2004 ÉèÏ~° « áœ~°ã «fiO K«@ìO =∞iÜ«Ú

ŒfiO Œfi áœ~°ã «fiO.

q^ÕâßÅÖ’ x=ã≤OKÕ „Ñ¨"åã¨ ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ‰õΩ áœ~°ã¨`«fiO#∞ JOkOK«_®xH˜ D K«\Ïìxfl

L ÕÌtOKå~°∞. 2004Ö’ 16 ÕâßÅÖ’ x=ã≤OKÕ „Ñ"åã ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ D K«@ìO J#∞ãiOz

ÉèÏ~° « Õâ◊O ŒfiO Œfi áœ~°ã «fiO á⁄O Œ=K«∞Û.

2006 [#=i 9# „Ñ"åã ÉèÏ~°f k=ãπ ãO Œ~°ƒùOQÍ „ÑÑOK« ÕâßÅÖ’ x=ã≤OKÕ „Ñu „Ñ"åã

ÉèÏ~°fÜ«Ú_çx ŒfiO Œfi áœ~°ã «fiO#∞ á⁄O Õ gÅ∞ HõeÊOKåe.

q∞#Ç¨~ÚOÑ¨ÙÅ∞ :

áêH±, |OQÍ¡ Õâò D Ô~O_»∞ ÕâßÅÖ’ q∞#Ç~ÚOÑÙ.

„ÑÜ≥∂[<åÅ∞ : ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ Pã∞ÎÅ∞ ãOáêkOK«=K«∞Û, ÃÑ@∞ì|_»∞Å∞ ÃÑ@ì=K«∞Û. q^•º, ™êOã¯$uHõ,

PiúHõ =º=Ç~åÅÖ’ ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ`À ã=∂# J=HÍâßÅ∞. ÉèÏ~°fÜ«∞ áêãπáÈ~°∞ìÅ#∞ JO Œ*Ë™êÎ~°∞.

Ñiq∞ «∞Å∞ : „Ñ"åã ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ‰õΩ ~å[H©Ü«∞ ÇÏ‰õΩ¯Å∞ LO_»=Ù.

25

ÉèÏ~° « áœ~°ã¨ «fiO ~° Œ∞Ì JÜÕ∞º Ñ¨ ŒÌ «∞Å∞ :

<À\ò : 1950 ÉèÏ~°`« áœ~°ã¨`«fiO K«@ìO „Ñ¨HÍ~°O „HÕk 3 Ñ¨^Œú`«∞Å ^•fi~å ÉèÏ~°`« áœ~°ã¨`«fiO ~°^Œ∞Ì

KÕÜ«∞=K«∞Û.

Ô~#∞º<£ã≤Ü≥∞K«<£, Ñi`åºQÆO : XHõ ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞_»∞ q Õj áœ~°ã «fiO á⁄O^•Å#∞‰õΩ#flÑÙÊ_»∞

ãfi «ÇQÆ ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°ã`åfixfl «ºlOK«=K«∞Û. nxx Ñi`åºQÆO JO\Ï~°∞.

2) @i‡<Õ+<£ – JO «=∞=Ù@ : XHõ ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞_»∞ ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°ã`åfixfl «ºlOK«‰õΩO_®

q Õj áœ~°ã «fiO á⁄Ok#ÑÙ_»∞ J «x ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°ã «fiO ÉèÏ~° « „ÑÉèí∞ «fiO ~° Œ∞Ì KÕÜ«Ú@#∞

@i‡<Õ+<£ JO\Ï~°∞.

3) Jx"å~°º ˘ÅyOÑÙ : ãÇÏrHõ$ «O •fi~å ÉèÏ~° « áœ~°ã «fiO á⁄Ok# XHõ q ÕjÜ«Ú_»∞ J„Hõ=∞OQÍ

HÍx, "≥∂ãÑÓi «OQÍ HÍx áœ~°ã «fiO ãOáêkOz# ÖË • ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÍxfl, *ÏfÜ«∞ Ñ`åHÍxfl,

ÉèÏ~°fÜ«∞ ãOã¯$ux q=∞i≈Oz<å, JQ“~°= Ñ~°z<å, J=∞~åº ŒQÍ =º=ÇÏiOz<å J «x

áœ~°ã «fiO#∞ ~° Œ∞Ì KÕÜ«∞_®xfl Jx"å~°º `˘ÅyOÑÙ JO\Ï~°∞.

4) ÉèÏ~° « áœ~°ã «fiO [=¸‡ HÍj‡~ü‰õΩ QÆÅ q∞#Ç~ÚOÑÙ :

370 x|O èŒ# „ÑHÍ~°O [=¸‡ HÍj‡~ü ãfi «O„ « „ÑuÑuÎ Hõey L#flO Œ∞# ~å„+ìÜ≥∞ «~°∞Å∞ Z=~°∞

[=¸‡ HÍj‡~üÖ’ ã≤÷ix"åãO U~åÊ@∞ KÕã∞HÀ~å Œ∞. P ~å„ëêì áœ~°ã`åfixfl K«\Ïìxfl ~°∂á⁄OkOKÕ

JkèHÍ~°O P ~å„+ì âßã# x~å‡O#H HõÅ Œ∞. J#QÍ ÉèÏ~°fÜ«∞ áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ JkèHÍ~°O ÖË Œ∞.

nxx [=¸‡ HÍj‡~ü ŒfiO Œfi áœ~°ã «fiO Hõey =ÙO Œx ¿Ñ~˘¯#=K«∞Û.

ÉèÏ~° « áœ~°ã¨ «fiO – „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞ :

ÉèÏ~° « áœ~°∞_»∞ WO_çÜ«∂Ö’ ~å*ÏºOQÆ L#fl « Ñ Œ=ÙÅ∞ ã‘fiHõiOK«=K«∞Û. ZxflHõÅÖ’ áÈ\© KÕ¿ã

JkèHÍ~°O Hõey =ÙO_»∞@. „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å∞ H=ÅO ÉèÏ~° « áœ~°∞xH =∂„ «"Õ∞ =iÎ™êÎ~Ú.

~å*ÏºOQÆ qÇÏOQÆ gHõ∆O :

I Part : Éèí∂ÉèÏQÆ Ñikè 1 #∞O_ç 4= PiìHõÖò

II Part : áœ~°ã «fiO 5 #∞Oz 11= PiìHõÖò

„áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å∞ 12 #∞O_ç 35= PiìHõÖò

III Part : _ç.Ñ≤.Zãπ.Ñ≤. x~ÌtHõ xÜ«∞=∂Å∞ 36 #∞Oz 51= PiìHõÖò

IV Part : „áê äŒq∞Hõ q èŒ∞Å∞, 51(Z) PiìHõÖò

V Part : HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO 52 #∞O_ç 151 PiìHõÖò

ˆHO„ Œ HÍ~°ºx~åfiÇ¨ÏHõ âßY :

1. 52 #∞O_ç 78= PiìHõÖò ~å„+ìÑu, LÑ ~å„+ìÑu, „Ñ è•x, =∞O„u=∞O_»e, J@sfl [#~°Öò

26

ˆHO„ Œ âßã¨# x~å‡ âßY :

79 #∞O_ç 122 áê~°¡"≥∞O\ò

~å„+ìÑü âßã¨<åkèHÍ~åÅ∞ :

123= PiìHõÖò Pi¤<≥#∞û JkèHÍ~åÅ∞

<åºÜ«∞âßY :

ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì 124 #∞O_ç 147= PiìHõÖò

E.A.G. (Controller Aditor General)

148 #∞O_ç 151= PiìHõÖò

~å„+ì „Ñ¨Éèí∞ «fi x~°fiK«#O :

x~°fiK«#O : 152= PiìHõÖò

~å„+ì HÍ~°ºx~åfiÇÏ âßHõ : 153 #∞O_ç 167= PiìHõÖò QÆ=~°fl~ü, =ÚYº=∞O„u, =∞O„u=∞O_»e, J_»fiH\ò

[#~°Öò.

~å„+ì âßã# x~å‡ âßY : 168 #∞O_ç 212= PiìHõÖò q è•# ãÉèí, q è•# Ñi+ ü.

QÆ=~°fl~ü âßã# x~å‡ JkèHÍ~åÅ∞ : 214 #∞O_ç 232= PiìHõÖò

kQÆ∞= HÀ~°∞ìÅ∞ : 233 #∞O_ç 237= PiìHõÖò

7. a. ~å„ëêìÅ QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯<Õk : 238 PiìHõÖò

<À\ò : nxx `˘ÅyOKå~°∞.

8. HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ∞ : 239 #∞Oz 242 PiìHõÖò

9. ÑOKå~Úu ~å*ò =º=ã÷ : 243, 243 (Z) #∞Oz 243 (OV), 16 PiìHõÖò =~°‰õΩ.

9 Z) áê~üì Ñ@ì „ÑÉèí∞`åfiÅ QÆ∞iOz : 243 (PV) #∞Oz 243 (ZG) =~°‰õΩ.

10. Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ∞, *Ï «∞Å∞, „áêO`åÅ ÑijÅ# q=~åÅ∞ : 244, 244 (Z) PiìHõÖò.

11. HO„ Œ ~å„+ì ãO|O è•Å∞ : 245 #∞Oz 263 PiìHõÖò.

1. HO„ Œ ~å„ëêìÅ =∞ èŒº âßã# ãO|O è•Å∞ : 245 #∞O_ç 255 PiìHõÖò.

2. ÑiáêÅHõ ãO|O è•Å∞ : 256 #∞O_ç 263 PiìHõÖò =~°‰õΩ

12. HO„ Œ ~å„ëêìÅ =∞ èŒº PiúHõ ãO|O è•Å∞ : 264 #∞O_ç 300 (Z) PiìHõÖò =~°‰õΩ

1) PiúHõO : 264 #∞O_ç 291 PiìHõÖò

2) JÑÙÊÅ∞ : 292, 293 PiìHõÖò

3) Pã≤Î, ÇÏ‰õΩ¯Å∞, J=ã~åÅ∞, q"å^•Å∞ : 294 #∞O_ç 300 PiìHõÖò

4) Pã≤Î ÇÏ‰õΩ¯ : 300 (Z) PiìHõÖò

13. "åºáê~°O, "å[ºO, JO «~å„+ì "åºáê~°, "å*ÏºÅ∞ : 301 #∞O_ç 307 PiìHõÖò

14. HO„ Œ ~å„+ì ãsfiã∞Å∞ : 308 #∞O_ç 323 PiìHõÖò

1) JdÅ ÉèÏ~° « ãsfiã∞Å∞ : 308 #∞O_ç 314 PiìHõÖò

27

2) Ü«Ú.Ñ≤.Ü«∞ãπ.ã≤., ¿ãì\ò Ña¡H± ãsfiãπ Hõg∞+<£ : 315 #∞Oz 323 PiìHõÖò

15. Z) „\|∂º#Öòû : 323 (Z), 323 (a)

16. Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\. POQÀ¡ WO_çÜ«∞<£û : 330 #∞O_ç 342 PiìHõÖò

„Ñ ÕºHõ ã Œ∞áêÜ«∂Å∞ :

17. JkèHÍ~° ÉèÏ+ : 343 #∞O_ç 351 PiìHõÖò

18. ~å„+ìÑu J «º=ã~° Ñiã≤÷u, JkèHÍ~åÅ∞ : 352 #∞O_ç 360 PiìHõÖò.

19. <å<åq èŒ JOâßÅ∞, W~° «=ÚÅ∞ : 361 #∞O_ç 367 PiìHõÖò

20. ~å*ÏºOQÆ ã=~° Ñ Œúu : 368

21. `å`å¯eHõ Ñi=~°Î P„Hõ=∞ „Ñ ÕºHõ x|O èŒ#Å∞ : 369 #∞O_ç 392 PiìHõÖò.

22. <å=∞ èÕºÜ«∞=Ú ~å*ÏºOQÆO J=ÚÖ’H =K«∞Û@, Ç≤ÏOn J#∞"å ŒO, `˘ÅyOK«|_ç# âßã<åÅ∞ :

393 #∞O_ç 395 PiìHõÖò =~°‰õΩ

"≥Ú «ÎO 22–1 = 21 Hõeã≤#q 4(Z), 9(Z), 14(Z), 3+21 = 24

28

3. „áê äŒq∞Hõ Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞(Fundamental Rights)

~å*ÏºOQÆOÖ’x =¸_»= ÉèÏQÆO 12 #∞O_ç 35 =~°‰õΩ QÆÅ x|O èŒ#Å∞ „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å

QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O@∞<åfl~Ú. XHõ =∂#=Ù_»∞ ãOÑÓ~°‚OQÍ, ã=∞„QÆOQÍ Jaè=$kú K≥O ÕO Œ∞‰õΩ HÍ=eû#

Hõhã ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Åx ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. ÃÇÏKü.*. ÖÏã≤ Jaè„áêÜ«∞OÖ’ XHõ ~å*Ïº,QÆO

Ü≥ÚHõ ÅHõ∆ºO HÍx ÖË • ãfiÉèÏ=O HÍx „Ñ[Å‰õΩ JOkOKÕ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ |\ì ≥Å∞ã∞ÎO Œx ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞.

<À\ò : J#QÍ „Ñ*Ï™êfi=∞º ~å*ÏºÅ∞ =∂„ «"Õ∞ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ JOk™êÎ~Ú.

™ê=∞º"å Œ ~å*ÏºÅ∞, Hõ=¸ºxã∞ì ÕâßÅ∞, xÜ«∞O «$ «fi ~å*ÏºÅ∞, ÉÏ èŒº «Å#∞ ÖË • x èŒ∞Å#∞

JOk™êÎ~Ú. ~å*ÏºOQÆ x~å‡`«Å∞, „áê^äŒq∞Hõ Ç¨Ï‰õΩ¯Å#∞ ~°∂á⁄OkOK«_»OÖ’ Ü«Ú<≥·>ˇ_£ ¿ãì\òû

~å*ÏºOQÆOÖ’x aÖòû PÑ¶π Ô~·\òû, „a\+π ~å*ÏºOQÆOÖ’x Magnakarta UNO Ö’x =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å

„ÑHõ@# P è•~°OQÍ „¿Ñ~° á⁄Ok g\Ö’ ~å*ÏºOQÆOÖ’ á⁄O Œ∞ÑiKå~°∞.

ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎ Ñ «OQÆu âß„ã≤Î „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å „áê=ÚYº «#∞ „HOk

q èŒOQÍ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞.

ã~Àfi#fl «"≥∞ÿ#k Jq HO„ Œ, ~å„+ì „ÑÉèí∞`åfiÅ, HO„ Œ ~å„+ì âßã# ãÉèíÅ "≥∞*Ïi\© xÜ«∞O «$`åfixfl

JiHõ\˜ì =º‰õΩÎÅ Ç¨Ï‰õΩ¯Å‰õΩ ~°Hõ∆ HõeÊ™êÎ~Ú. ‰õΩ¡Ñ¨ÎOQÍ K≥áêÊÅO>Ë Wq „Ñ¨*Ï™êfi=∂ºxH˜ ~°Hõ∆

Hõ=KåÖÏ¡O\˜q Jx ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. „áê äŒq∞Hõ Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞ *ÏfÜ≥∂ Œº=∂xH˜ HÍÅOÖ’ "å\˜ QÆ∂iÛ

áÈ~å@O : 1895Ö’ ÉÏÅ QÆOQÍ èŒ~ü uÅH± 'ãfi~å*ò— J#∞ aÅ∞¡#n „ÑuáêkOz "åH± ™êfi «O„ «ºO,

ÉèÏ= „Ñ¨Hõ@# ™êfi «O„ «ºO "åi WÅ¡‰õΩ HÍx, Pã¨∞ÎÅ‰õΩ HÍx ~°Hõ∆ HÍ"åÅx _ç=∂O_£ KÕâß~°∞.

1925Ö’ JxaÃãO\ò HÍ=∞<£ "≥ÖòÎ PÑ¶π WO_çÜ«∂ J<Õ aÅ∞¡#∞ „ÑuáêkOKå~°∞. 1921 ^•\ Si+π

iÑä¡Hõ<£‰õΩ WzÛ# Ç¨Ï‰õΩ¯Å<Õ ÉèÏ~° ü‰õΩ W"åfiÅx „ÑüáêkOzOk. 1927Ö’ =∞„ •ãπ *ÏfÜ«∞

HÍ,„ÔQãπ =∞ÇãÉèíÅ f~å‡O, Éèíq+º ü ~å*ÏºOQÍxH „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å∞ HÍ"åÅx „ÑHõ\OzOk.

1928Ö’ "≥∂fÖÏÖò <≥„Ç˙ x"ÕkHõ ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ qq èŒ ‰õΩÖÏÅ∞, =∞`åÅ∞, *Ï «∞Å∞, qaè#fl „áêO`åÅ∞

âßOuÜ«Ú « ãÇÏr=#O KÕÜ«∂Å#QÍ ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ‰õΩ „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å∞ W"åfieû# P=â◊ºHõ «#∞

¿Ñ~˘¯Ok. 1931Ö’ Hõ~åz HÍO„ÔQãπ =∞ÇãÉèíÅ f~å‡O ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ‰õΩ „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å∞ W"åfiÅx

`˘e™êi _ç=∂O_£ KÕã≤Ok. 1931Ö’ =∞Ç «‡QÍOkè Ô~O_»= ~“O_£ >Ë|∞Öò ã=∂"Õâ◊OÖ’#∞ ÅO_»<£

"≥o¡#Ñ¨ÙÊ_»∞ „áê^äŒq∞Hõ Ç¨Ï‰õΩ¯Å#∞ _ç=∂O_£ KÕâß~°∞. 1935Ö’ ÉèÏ~°`« „Ñ¨Éèí∞`«fiO K«@ìO #O^Œ∞

ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ‰õΩ H˘xfl „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ JOkã∞ÎO_»QÍ ÖÏ~ü¤ s_çOQ∑ =∞iÜ«Ú ã~ü *Ï<£ Ãã·=∞<£Å∞

J_»∞¤‰õΩ<åfl~°∞. 1944–45 =∞ èŒº HÍÅOÖ’ „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ ÑijeOKÕO Œ∞‰õΩ ã~ü Tej Bahadhur

Sapru J èŒºHõ∆ «# XHõ ã=∞#fiÜ«∞ ãOÑ¶∞O U~°Ê_ç#k. „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å∞.

29

„áê äŒq∞Hõ Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞ – ~å*ÏºOQÆ ~°K«# :

24–1–1947# „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ ÑijeOKèÕO Œ∞‰õΩ ã~åú~ü =Å¡ÉèÏÜü∞ Ñ>ËÖò J èŒºHõ∆ «# 54

ãÉèí∞ºÅ`À „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å ãÅÇ ãOÑ¶∞O U~åÊ>ÿOk. D „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å ãOÑ¶∞O 12–02–1947#

S Œ∞ LÑãOÑ¶∂Å∞QÍ qÉèílOK«|_çOk. JO Œ∞Ö’ XHõ\ „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å LÑãOÑ¶∞O *.a. Hõ$ÑÖÏx

J èŒºHõ∆ «# 9 =∞Ok ãÉèí∞ºÅ`À „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å ãOÑ¶∂xfl ~°∂á⁄OkOKÕO Œ∞‰õΩ U~åÊ>ÿOk. a.Z<£.

~å=Ù ~åã≤# z «∞Î ~å*ÏºOQÆOÖ’x „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ ÑijeOz XHõ x"ÕkHõ#∞ «Ü«∂~°∞ KÕã≤#

„áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å LÑãOÑ¶∞O •xx 16–4–1947# „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å ãÅÇ ãOÑ¶∂xH JÑÊ*Ñ≤ÊOk.

„áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å LÑãOÑ¶∞O x"ÕkHõÖ’x =ÚMÏºOâßÅ∞.

Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞ Ô~O_»∞ ~°HÍÅ∞ Jq : Z) <åºÜ«∞~°Hõ∆‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ#q, K«@ì ãÖ~°Hõ∆ gÅ∞#flq,

<åºÜ«∞™ê÷<åÅ ^•fi~å J=∞Å∞ Ñ~°K«_®xH gÅ∞#flq. Jq : „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å∞.

a ) <åºÜ«∞ ~°Hõ∆‰õΩ P=â◊ºHõ=Ú HÍxq, K«@ì ãO~°Hõ∆‰õΩ gÅ∞ HÍxq, HÀ~°∞ìÅ •fi~å J=∞Å∞ Ñ~°K«_®xH

gÅ∞ ÖËxq. g\x x~Ìt « xÜ«∞=∂Å∞ JO\Ï~°∞.

„áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯ÅÖ’ H=ÅO ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞Å‰õΩ =∂„ «"Õ∞ =iÎ™êÎ~Ú. L^• : 15,16,19,29,30

x|O èŒ#Å∞ =∞iH˘xfl ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞Å`À áê@∞ q ÕjÜ«ÚÅ‰õΩ ‰õÄ_® =iÎ™êÎ~Ú. JO ŒiH ã=∂#OQÍ

=iÎ™êÎ~Ú. L^• : 14,20,21,23,25,27,28 x|O èŒ#Å∞.

D „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å∞ ÉèÏ~° « ã=∂Yº =º=ã÷Ö’ HO„ ŒOÖ’<Õ HÍ‰õΩO_® ~å„ëêìÅÖ’ ‰õÄ_® JO ŒiH

ã=∂#OQÍ =iÎ™êÎ~Ú.

~å*ÏºOQÆ „Ñ"ÕtHõÖ’ ¿Ñ~˘¯#|_ç# <åÅ∞QÆ∞ P Œ~å≈Å∞ ¿ãfiK«Ûù, ã=∂# «fiO, ™œ„ÉèÏ «$ «fiO, <åºÜ«∞O

=O\q. qãÎ$ «"≥∞ÿ# q=~° JOkOKèÕO Œ∞‰õΩ „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. áê~°¡"≥∞O@∞ ~°∂á⁄OkOKÕ

W «~° ™ê è•~° K«\ÏìÅHõO>Ë „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å∞ ã~Àfi#fl «"≥∞ÿ#q. „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å∞ 28 x|O èŒ#"≥∞ÿ#q.

HÍ=Ù# J#QÍ x~åH∆Ñ"≥∞ÿ#q ÖË • JÑi «#"≥∞ÿ#q HÍ=Ù. J#QÍ „Ñu „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å∞ „ÑÉèí∞`åfiÅ∞

¿ÇÏ «∞| Œú"≥∞ÿ# POHõ∆Å∞ qkèOKÕ JkèHÍ~°O Hõey LO\Ï~Ú. J~Ú Õ P ¿ÇÏ «∞| Œú «#∞ x~åúiOKÕ JkèHÍ~°O

<åºÜ«∞ ™ê÷<åÅ‰õΩ LO@∞Ok.

„áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯ÅÖ’ ™êO„Ñ^•Ü«∞"≥∞ÿ#q HÍ=Ù. L^• : ã=∂# «fiÑÙ ÇÏ‰õΩ¯, ¿ãfiK«Ûù ™êfi «O„ «ºÑÙ

ÇÏ‰õΩ¯. =∞iH˘xfl „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å∞ P èŒ∞xHõ «"≥∞ÿ#q HÍ=Ù. L^• : Ñ‘_»<åxfl x~ÀkèOKÕ ÇÏ‰õΩ¯. =∞ «

¿ãfiK«Ûù ÇÏ‰õΩ¯, q^•º ™êOã¯$uHõ ÇÏ‰õΩ¯.

„áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å∞ H˘xfl ÉÏÅÉÏeHõÅ‰õΩ H\Ï~ÚOKå~°∞.

L^• : 21, 21(Z) 23,24 x|O èŒ#Å∞

=∞iH˘xfl J ÅÊ ãOYº =~åæÅ‰õΩ H\Ï~ÚOKå~°∞.

30

L^• : =∞ « ¿ãfiK«Ûù ÇÏ‰õΩ¯ 25 #∞O_ç 28 x|O èŒ#Å =~°‰õΩ

q^•º ™êOã¯$uHõ ÇÏ‰õΩ¯ 29 =∞iÜ«Ú 30 x|O èŒ#Å∞

„áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ *ÏfÜ«∞ J «º=ã~° HÍÅOÖ’ ~å„+ìÑux å`å¯eHõOQÍ xÅ∞ÑÙ ŒÅ KÕÜ«∞=K«∞Û.

H˘xfl ãsfiã∞Å#∞ J «º=ã~° „ÑÉèí∞ «fi ãsfiã∞Å#∞ ÉèÏqOz "åiH ‰õÄ_® „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ Ñiq∞ «O

KÕÜ«∞=K«∞Û. L^• : "≥· Œº, P~ÀQÆº ãsfiã∞Å∞, RTC, Railway, «Ou «áêÖÏ "≥Ú ŒÅQÆ∞#q.

„áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ ™êÜ«Ú Œ ŒàÏÅ "åiH =iÎOK«‰õΩO_® Ñiq∞ «∞Å#∞ qkèOK«=K«∞Û.

<À\ò : ~å*ÏºOQÆO „áê~°OÉèíOÖ’ „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å∞ 7 =~åæÅ∞QÍ LO_»QÍ „Ñã∞Î «O „HO Œ 6 =~åæÅ∞

HõÅ=Ù.

1) ã=∂# «fiÑÙ ÇÏ‰õΩ¯ : 14 #∞O_ç 18 x|O èŒ#Å∞, ¿ãfiK«Ûù ÇÏ‰õΩ¯ : 19 #∞O_ç 22, Ñ‘_»<åxfl x~ÀkèOKèÕ

ÇÏ‰õΩ¯ : 23 #∞O_ç 24, =∞ « ¿ãfiK«Ûù ÇÏ‰õΩ¯ : 25 #∞O_ç 28 x|O èŒ#, q^•º ™êOã¯$uHõ ÇÏ‰õΩ¯ : 29

#∞O_ç 30 x|O èŒ#Å∞. ~å*ÏºOQÆ Ñi~°Hõ∆ ÇÏ‰õΩ¯ 32= x|O èŒ#.

<À\ò : 31= x|O èŒ# Pã≤Î ÇÏ‰õΩ¯ QÆ∂iÛ ¿Ñ~˘¯<Õk. J~Ú Õ [#`å „ÑÉèí∞ «fiO J#QÍ "≥Ú~ås

ÕâßÜü∞ „ÑÉèí∞ «fiO 44= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 1978 „ÑHÍ~°O Pã≤Î ÇÏ‰õΩ¯#∞ „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å

*Ïa`å #∞Oz `˘ÅyOz „Ñã∞Î «O 12= ÉèÏQÆOÖ’ 4= J è•ºÜ«∞O #O Œ∞ 300 (Z) K«@ì| Œú"≥∞ÿ#,

<åºÜ«∞| Œú"≥∞ÿ# ÖË • âßã# | Œú"≥∞ÿ# ÖË • ™ê è•~° ÇÏ‰õΩ¯QÍ ¿Ñ~˘¯O@∞<åfl~°∞.

12= x|O èŒ# : ~å*ÏºOQÆO QÆ∞iOzè x~°fizã∞ÎOk. =∞iÜ«Ú „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å x~°fiK«#O QÆ∞iOz

¿Ñ~˘¯O@∞Ok.

<À\ò : ~å*ÏºOQÆO, „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ ~å*ÏºxH ã=∞iÊOzOk.

13= x|O èŒ# : „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯‰õΩ ãiÑ_»x ÖË • =ºu~Hõ"≥∞ÿ# K«\ÏìÅ∞ K≥Å¡<Õ~°=Ù, J#QÍ <åºÜ«∞

™ê÷<åÅ‰õΩ, <åºÜ«∞ ãg∞Hõ∆ HõÅ Œx D x|O èŒ# ¿Ñ~˘¯#∞#∞.

14= x|O èŒ# : 14 (Z) K«@ìO Œ$+≤ìÖ’ JO Œ~°∂ ã=∂#∞ÖË. D ÉèÏ=##∞ „a\+π =∞iÜ«Ú Si+π

~å*ÏºOQÍÅ #∞O_ç „QÆÇ≤ÏOK«_»O [iyOk. „a\+π ~å*ÏºOQÆOÖ’ Z.a. _≥·ã‘ ¿Ñ~˘¯#fl ã=∞<åºÜ«∂xfl Wk

áÈe LOk. Z.a. _≥·ã‘ „ÑHÍ~°O K«@ìO Œ$+≤ìÖ’ ~åA ÖË • ¿Ñ Œ Z=~°∞ «ÑÙÊ KÕã≤<å tHõ∆ ã=∂#"Õ∞. D

x|O èŒ##∞ J#∞ãiOz ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ „Ñ è•x "≥Ú ŒÅ∞H˘x ™ê=∂#º áœ~°∞x =~°‰õΩ XH q èŒOQÍ

tH˜∆OK«|_»`å~°∞.

¿ÇÏ «∞| Œú"≥∞ÿ# q∞#Ç~ÚOÑÙÅ∞ :

361= x|O èŒ# „ÑHÍ~°O ~å„+ìÑu, QÆ=~°fl~üÅ∞, q Õj ~åÜ«∞ÉÏ~°∞Å∞, ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì, ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì

<åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ∞, K«@ìO Œ$+≤ìÖ’ ã=∂#∞Å∞ HÍ~°∞. J#QÍ «=∞ Ñ Œq, qkè x~°fiÇÏÖ’ x~°fiiÎOz#

q èŒ∞Å‰õΩ QÍ#∞ <åºÜ«∞™ê÷<åÅ‰õΩ ["å|∞^•s HÍ Œ∞. gix JÔ~ã∞ì KÕÜ«∞‰õÄ_» Œ∞. giÃÑ· „Hq∞#Öò Hã∞Å∞

31

ÃÑ@ì‰õÄ_» Œ∞. XHõ"Õà◊ ã≤qÖò ^•fi~å "ÕÜ«∂Å#fl 2 <≥ÅÅ =Ú#∞ÑÙ ã∂K«# KÕÜ«∂e.

14 (a) x|O èŒ# : K«@ì=Ú =¸ÅOQÍ ã=∂# ~°Hõ∆. D ÉèÏ=##∞ J"≥∞iHÍ ~å*ÏºOQÆO #∞O_ç

„QÆÇ≤ÏOKå~°∞. nx „ÑHÍ~°O ã=∂# Ñiã≤÷ «∞ÅÖ’ =∂„ «"Õ∞ ã=∂# ~°Hõ∆ HõeÊã∞ÎOk. L^• : XHõ ~°Hõ"≥∞ÿ#

Ñiã≤÷ «∞ÅÖ’ XHõ ~°Hõ"≥∞ÿ# Ñ#∞flÅ q è•#O LO@∞Ok «ÑÊ XHõ iH XHõ XHõ Ñ#∞flÅ q è•#O LO_» Œ∞.

¿ÇÏ «∞| Œú"≥∞ÿ# q∞#Ç~ÚOÑÙÅ∞ : ~å*ÏºOQÆO =º=™êÜ«∂xfl „Ñ ÕºHõ «~°QÆuQÍ QÆ∞iÎOz Pã≤Î Ñ#∞fl#∞

q∞#Ç¨~ÚOKå~°∞.

15= PiìHõÖò, 5 qK«Hõ∆ÏÅ#∞ x¿+kOK«_»O. ~å*ÏºOQÆOÖ’x D x|O èŒ##∞ J#∞ãiOs ÉèÏ~° «

áœ~°∞Å =∞ èŒº 5 ~°HÍÅ qK«Hõ∆ÏÅ#∞ J#QÍ ‰õΩÅ, =∞ «, *Ïu, „ã‘Î, ÑÙ~°∞+ [#‡Å#∞ x¿+kã∞ÎOk. D

x|O èŒ##∞ J#∞ãiOz „ÑÉèí∞ «fiO =∞ «Ñ~°"≥∞ÿ# qK«Hõ∆ áê\OK«‰õÄ_» Œ∞.

L^• : Ç≤ÏO Œ∂ q"åÇÏ K«@ìO „ÑHÍ~°O |Çï ÉèÏ~°º « «fiO x¿+ èŒO. J Õ =Úã≤¡O q"åÇÏ K«@ì

„ÑHÍ~°O |ÇïÉèÏ~°º « «fiO K≥Å∞¡ «∞k.

D x|O èŒ##∞ J#∞ãiOz ÇÏŸ@Öòû, ëêÑπû, K≥~°∞=ÙÅ∞, ÉÏ=ÙÅ∞, Ô~·à◊√¡, ~À_»∞¡ Õ"åÅÜ«∂ÅÖ’ 5

~°HÍÅ qK«Hõ∆ÏÅ#∞ áê\OK«~å Œ∞.

¿ÇÏ «∞| Œú"≥∞ÿ# q∞#Ç~ÚOÑÙÅ∞ : „ã‘Î, tâ◊√ ãOH∆=∂xH „ÑÉèí∞ «fiO H˘xfl L^ÀºQÍÅ‰õΩ =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ =∂„ «"Õ∞

H\Ï~ÚOK«=K«∞Û. =∞iH˘xflO\Ö’ x¿+kOK«=K«∞Û.

L^• : #~°∞ûÅ∞, _®Hõì~°∞¡, Láê è•ºÜ«ÚÅ∞ "≥Ú ŒÅQÆ∞#q.

L^ÀºQÍÅÖ’ =∞Ç≤Ïà◊ÅH JkèHõ J=HÍâ◊O HõeÊ,zOk. Hõiî# „â◊=∞`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl Hõ~å‡QÍ~åÅ∞, QÆ#∞Å∞,

q∞Åìi =O\˜ L^ÀºQÍÅÖ’ Ñ¨ÓiÎQÍ x¿+kOK«=K«∞Û. ™ê=∂lHõOQÍ q^•º q+¨Ü«∞OQÍ "≥#∞Hõ|_ç#

«~°QÆ «∞ÅÖ’ ãÇ Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\. =~åæÅ "åi Jaè=$kú xq∞ «ÎO "åiH i[~fi+<£Å∞ H\Ï~ÚOK«=K«∞Û.

<À\ò : ÉÏÖÏl_£ "≥∞ÿã∂~ü K«@ìO 1943 Hã∞Ö’ ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì f~°∞Ê#∞ J#∞ãiOz i[~fi+#∞Å∞

50% âß`åxH q∞OK«‰õÄ_» Œ∞. J~Ú Õ Hõ~å‚@HõÖ’ 68% «q∞à◊<å_»∞Ö’ 69% i[~fi+<£ HõeÊOz# P

JOâßÅ#∞ 9= Ã+_»∂ºÖòÅÖ’ á⁄O Œ∞Ñ~åÛ~°∞. <åºÜ«∞ ãg∞Hõ∆ JkèHÍ~°O =iÎOzOk.

16= x|O èŒ# : „ÑÉèí∞ «fi L^ÀºQÍÅÖ’ JO ŒiH ã=∂# J=HÍâ◊O. D x|O èŒ##∞ J#∞ãiOz „ÑÉèí∞ «fi

L^ÀºQÍÅÖ’ 7 qK«Hõ∆ÏÅ#∞ x¿+kOK«_»O [iyOk. Jq ‰õΩÅ, =∞ «, *Ïu, „ã‘Î, ÑÙ~°∞+, [#‡, =Oâ◊O,

x"åãO. nx „ÑHÍ~°O W «~° qK«Hõ∆ÏÅ#∞ áê\OK«=K«∞Û.

L^• : q^•º~°› «, =Ü«∞ã∞û, âßs~°Hõ ^•OÑ «ºO, ed «, "≥∂H « ÑsHõ∆Å∞ "≥Ú ŒÅQÆ∞#q.

¿ÇÏ «∞| Œú"≥∞ÿ# Ñiq∞ «∞Å∞ :

D x|O èŒ##∞ J#∞ãïOz „Ñ¨Éèí∞ «fiO H˘xfl ‰õΩÖÏÅ∞, =∞`åÅ∞, „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ#∞ „áêuÑ¨kHõ

KÕã∞H˘x „Ñ ÕºHõ ã Œ∞áêÜ«∂Å∞ HõeÊOK«=K«∞Û.

32

L^• : 1. Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\., a.ã≤. =~åæÅ "åiH H\Ï~ÚOz# i[~fi+#∞¡.

2. Ç≤ÏO^Œ∂ ^èŒ~å‡^•Ü«∞ ãÖã¨÷ÅÖ’ ˆH=ÅO Ç≤ÏO^Œ∂ =∞`«ã¨∞÷Å‰õΩ =∂„`«"Õ∞ L^ÀºQÆ

J=HÍâßÅ∞ HõeÊ™êÎ~°∞.

3. =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ ™êkèHÍ~°`« HÀãÖ =∞Ç≤Ïà◊‰õΩ „Ñ¨Éèí∞`«fi L^ÀºQÍÅÖ’ 33.3% „Ñ¨`ÕºHõ

ã Œ∞áêÜ«∂Å∞ HõeÊ™êÎ~°∞.

17= x|O èŒ# : Jã∞Êâ◊º « x¿+ èŒO, =∞Ç «‡QÍOkè ~å*ÏºOQÆ Ñi+ ü ãÉèí∞º_»∞ HÍ#ÑÊ\H PÜ«∞# „ÑÉèÏ=O

~å*ÏºOQÆ Ñi+ ü ãÉèí∞ºÅ ÃÑ·# HõÅ Œ∞ J#_®xH D x|O èŒ# XHõ L^•ÇÏ~°. Õâ◊OÖ’

LO_Õ ™êOÑ¶‘∞Hõ Œ∞~åKå~åÖ·# Jã∞Êâ◊º « x¿+kOK«_®xH ÉèÏ~° « „ÑÉèí∞ «fiO 1955

ãO= «û~°=ÚÖ’ Jã∞Êâ◊º « x¿+ Œ K«\Ïìxfl ~°∂á⁄OkOzOk. =∞„ •ã∞ ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì Jã∞Êâ◊º «

J<Õ Ñ^•xfl =Ú‰õΩ¯ã∂\QÍ LÑÜ≥∂yOz Ãã· Ç≤ÏO Œ∂[ ã=∂[ <ÕÑ èŒºOÖ’ "åi

=∞<ÀÉèÏ"åÅ∞ ≥|ƒuO\ÏÜ«∞<Õ q+Ü«∞OÖ’ nxx =∂~°Û=∞x ¿Ñ~˘¯#flk.

<À\ò : ~å*ÏºOQÆOÖ’ Jã∞Êâ◊º « J<Õ Ñ^•xfl x~°fizOK«ÖË Œ∞. 1955 Jã∞Êâ◊º « x¿+ Œ K«\ÏìxH

1976Ö’ ¿Ñ~°∞ =∂~åÛ~°∞. nxx „Ñã∞Î «O „á⁄>Hõ∆<£ PÑ¶π ã≤qÖò Ô~·\òû Ü«∂H±ì ÖË • =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å Ñi~°Hõ∆

K«@ìOQÍ ¿Ñ~˘¯O@∞<åfl~°∞. ÃÑ· K«\Ïìxfl LÅ¡OÑ¶≤∞Oz# U =ºHÎÔH·# 6 <≥ÅÅ #∞Oz 2 ãO= «û~åÅ =~°‰õΩ

Hõiî# HÍ~åQÍ~° tHõ∆ qkè™êÎ~°∞.

18= x|O èŒ# : H©iÎ zÇflÅ#∞ x¿+kèOK«_»O, „a\+π "å~°∞ ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’x ã=∂*Ïxfl qÉèílOKåÅ<Õ

L ÕÌâ◊ºO`À H˘xfl ‰õÄb# =~åæÅ‰õΩ ~å"£ |ÇÏ Œ∂~ü, ~å*Ï |ÇÏ Œ∂~ü, lOQ∑ |ÇÏ Œ∂~ü, =∞Ç~å*Ï J<Õ

Q“~°= a~°∞ Œ∞ezÛ ã « iOKå~°∞. ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆO D x|O èŒ##∞ J#∞ãiOz Q“~°= a~°∞ ŒÅ#∞

x¿+kã¨∞ÎOk. 1954 #∞O_ç ™ê=∂lHõ ¿ã=Å‰õΩ QÆ∞iÎOÑ¨ÙQÍ ÉèÏ~° « „Ñ¨Éèí∞ «fiO, Ñ¨ Œ‡ qÉèí∂+¨, Ñ¨ Œ‡

Éèí∂+, Ñ Œ‡„g ÃÑ· a~°∞ ŒÅ#∞ W=fi_»O ~å*ÏºOQÆ q~°∞ Œú=∞x =∞ èŒº „Ñ Õâò ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì ¿Ñ~˘¯#_»O =Å#

1977Ö’ JkèHÍ~°OÖ’H =zÛ# [#`å „ÑÉèí∞ «fiO a~°∞ Œ∞Å#∞ ~° Œ∞Ì KÕã≤Ok. 1980Ö’ uiy JkèHÍ~°OÖ’H

=zÛ# WOk~å „Ñ¨Éèí∞`«fiO g\˜x Ñ¨Ù#~°∞^ŒúiOsOk. ^Õâ◊OÖ’ ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞Å∞ ^ÕjÜ«∞OQÍ HÍx

q ÕjÜ«∞OQÍ HÍx ~å„+ìÑu ÖË‰õΩO_® Z@∞=O\ H©iÎ zÇflÅ#∞ á⁄O Œ~å Œ∞.

¿ÇÏ`«∞|^Œú"≥∞ÿ# Ñïq∞`«∞Å∞ : q^•º q+¨Ü«∞=ÚQÍ Ñ≤.ÃÇÏKü._ç. KÕã≤#O^Œ∞‰õΩ _®Hõì~ü, „á⁄„ÃÑ¶ã¨~ü ÖÏO\˜

a~°∞ Œ∞Å#∞ W=fi=K«∞Û#∞. Ãã·xHõ Ñ~°OQÍ qt+ì ¿ã=Å∞ JOkOz#O Œ∞‰õΩ H©iÎ K«„Hõ, ™œ~°º K«„Hõ, Jâ’Hõ

K«„Hõ, =∞Çg~°K«„Hõ, Ñ~°=∞g~°K«„Hõ ÖÏO\ a~°∞ Œ∞Å#∞ W=fi=K«∞Û#∞.

¿ãfiK«Ûù, ™êfi «O„ «ºÑÙ ÇÏ‰õΩ¯ :

<À\ò : „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å‰õΩ nxx P «‡ ÖË • „áêO ÖÏO\ Œx ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞.

19= x|O èŒ# : P~°∞ ™êfi «O„ åºÅ#∞ QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O@∞Ok.

19 1 (Z) : "åH± ™êfi «O„ «ºO, ÉèÏ= ™êfi «O„ «º „ÑHõ@# ™êfi «O„ «ºO : D x|O èŒ# „ÑHÍ~°O ÉèÏ~°fÜ«∞

áœ~°∞Å∞, "åH± ™êfi «O„ åºxfl, ÉèÏ= „ÑHõ@# ™êfi «O„ åºxfl D q èŒOQÍ Hõey L<åfl~°∞. L^• : ~°K«#Å∞,

33

Hõ äŒÅ∞, HÍ~°∂ì#∂¡, ã≤x=∂Å∞, ~_çÜ≥∂, \.q. WO@~ü<≥\ò, ãÉèíÅ∞, ã=∂"ÕâßÅ∞, K«~°ÛÅ∞ "≥Ú ŒÅQÆ∞#q.

<À\ò : Ñ„uHÍ ™êfi «O„ «ºO QÆ∞iOzè D x|O èŒ<Õ ¿Ñ~˘¯O@∞Ok.

¿ÇÏ «∞| Œú"≥∞ÿ# Ñiq∞ «∞Å∞ : Õâ◊ ™ê~°fiÉè∫=∂kèHÍ~°O, ã=∞„QÆ «, âßOu Éèí„ « ŒÅ Œ$ëêìº D x|O èŒ#Å‰õΩ

Ñiq∞ «∞Å∞ qkèOK«=K«∞Û. L^• : ™êÖÏ‡<£ ~°jÌ HÍº@xH± ãsfiãπ J<Õ ÑÙãÎHÍxfl ÉèÏ~° « „ÑÉèí∞ «fiO ~° Œ∞Ì

KÕã≤Ok.

19. 1 (a) : ã=∂"ÕâßxH U~åÊ@∞ KÕã∞HÀ=_®xH QÆÅ ¿ãfiK«Ûù : nx „ÑHÍ~°O ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞Å∞,

PÜ«Ú è•Å∞ èŒiOK«‰õΩO_® âßOuÜ«Ú «OQÍ ã=∂"ÕâßÅ∞ U~åÊ@∞ KÕã∞HÀ=K«∞Û.

Ñiq∞ «∞Å∞ : ã≤‰õΩ¯Å∞, „‰õΩáê#O J<Õ z#fl HõuÎx èŒiOz ã=∂"ÕâßÅ‰õΩ Ç[~°∞ HÍ=K«∞Û.

19. 1 (ã≤) : ãOÑ¶∂Å#∞ U~åÊ@∞ KÕã∞‰õΩ<Õ ™êfi «O„ «ºO : D x|O èŒ „ÑHÍ~°O ~å[H©Ü«∞ áêsì,

q^•º~°∞úÅ∞, \©K«~üû, Hõ~°¬‰õΩÅ∞, HÍi‡‰õΩÅ∞ "≥Ú ŒÅQÆ∞"å~°∞ "åi „ÑÜ≥∂[<åÅ s`åº ãOÑ¶∂Åx U~åÊ@∞

KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.

POHõ∆Å∞ : Õâ◊ ™ê~°fiÉè∫=∂kHÍ~°O, ã=∞„QÆ «, âßOu Éèí„ Œ «Å∞ "≥Ú ŒÖ·# <≥·uHõ qÅ∞=Å Œ$ëêìº

„HOk ãOÑ¶∂Å#∞ U~åÊ@∞ KÕã∞HÀ~å Œ∞.

L^• : q∞e@s "å~°∞, ^˘OQÆÅ∞, =ºaèKå~°∞Å∞, „ åQÆ∞É’ «∞Å∞.

19. 1 (_çV) : ãOKå~° ¿ãfiK«Û : „Ñu ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞_»∞ ÉèÏ~° «OÖ’ U „áêO «OÖ’ <≥·<å ãOK«iOK«_®xH

ÖË • Ü«∂„ «Å∞ KÕÜ«∞_®xH JkèHÍ~°O HõÅ Œ∞.

POHõ∆Å∞ : „Ñ*Ï~ÀQÆº=Ú s`åº JO@∞~ÀQÆ∞Å∞, Ñ≤zÛ"å~°∞ ã=∂[OÖ’ ãOK«iOK«~å Œ∞.

19.1 (WV) : ã≤÷~° x"åãO U~åÊ@∞ KÕã∞‰õΩ<Õ ™êfi «O„ «ºO : „Ñu ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞_»∞ U „áêO`åÅ<≥·<å

ã≤÷~°x"åãO U~åÊ@∞ KÕã∞HÀ=K«∞Û.

POHõ∆Å∞ : 1970 x|O^èŒ#Å∞ „Ñ¨HÍ~°O ~å„+¨ì W`«~°∞Å∞ Jammu Kashmir Ö’ ã≤÷~° x"åãÖ U~åÊ@∞

KÕã¨∞HÀ~å^Œ∞.

19.1 (l) W+ì"≥∞ÿ# =$uÎ, "åºáê~°O, "å[ºO KÕÑ>Ëì ™êfi «O„ «ºO :

POHõ∆Å∞ : „ÑÉèí∞ «fiO x¿+kOz# =$ «∞ÎÅ#∞ "åºáê~° "å*ÏºÅ#∞ „Ñ[Å∞ KÕÑ@ì~å Œ∞.

L^• : ^˘OQÆ «#O, =ºaèKå~°O, PÜ«Ú^•Å «Ü«∂s =∞iÜ«Ú J=∞‡_»O.

<À\ò : 19.1 (ZÑ¶π) Pã≤÷x ãOáêkOK«_®xH, Y~°∞Û ÃÑ@ì_®xH, J<åº„HÍO «O KÕÜ«∞_®xH QÆÅ ¿ãfiK«Ûù

QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯<Õk. J~Ú Õ 44= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 1978= ^•fi~å nxx ¿ãfiKåÛù ÇÏ‰õΩ¯ #∞Oz

`˘ÅyOKå~°∞.

*ÏfÜ«∞ J «º=ã~° Ñiã≤÷u ÖË • ÉÏÇÏº J «º=ã~° Ñiã≤÷u : Wk q=iOz#ÑÙÊ_»∞ 19= x|O èŒ#

«Hõ∆"Õ∞ ~° Œ∞Ì KÕÜ«∞|_»∞#∞.

20= x|O èŒ# : <Õ~°O, tHõ∆ #∞O_ç ~°Hõ∆ á⁄O Õ ÇÏ‰õΩ¯ :

1. K«@ìO s`åº <Õ~°O KÕÜ«∞x =ºHÎ tH∆Í~°∞›_»∞ HÍ Œ∞.

2. J=∞Å∞Ö’ L#fl K«@ìO „ÑHÍ~°"Õ∞ qHõ∆ qkèOKåe.

34

3. XHõ <Õ~åxH Ô~O_»∞ tHõ∆Å∞ qkèOK«~å Œ∞.

4. <Õ#O ~°∞A=Ù HÍx Õ tHõ∆ qkèOK«~å Œ∞.

5. xOk «∞_»∞ «#‰õΩ `å#∞ =ºu~HõOQÍ ™êHõ∆O K≥ÑÊ_®xH x~°ƒùOkOK«~å Œ∞.

<À\ò : ~å„+ìÑu 352 „ÑHÍ~°O *ÏfÜ«∞ J «º=ã~° Ñiã≤÷u qkèOz#ÑÙÊ_»∞ D x|O èŒ##∞ å`å¯eHõOQÍ

~° Œ∞Ì KÕÜ«∞ÖË~°∞.

21= x|O èŒ# : =ºHÎ „áêÏxH ¿ãfiK«Ûù‰õΩ QÆÅ ~°Hõ∆ ÇÏ‰õΩ¯ ÖË • rqOKÕ ÇÏ‰õΩ¯ : D x|O èŒ# „ÑHÍ~°O

„ÑÉèí∞ «fi, „Ñ[Å∞ HÍx K«@ì x~åúiOzè# Ñ Œúu q∞#Ç =∞~À Ñ ŒúuÖ’ XHõ =ºHÎ, „áêÏxH, ¿ãfiK«Ûù‰õΩ

Z@∞=O\ Çx HõeÊOK«~å Œ∞.

<À\ò : ~å„+ìÑu *ÏfÜ«∞ J «º=ã~° Ñiã≤÷u qkèOz#ÑÙÊ_»∞ D x|O èŒ# å`å¯eHõOQÍ ‰õÄ_® KÕÜ«∞ÖË~°∞.

21 (Z) x|O èŒ# : 6 #∞Oz 14 ãO= «û~åÅÖ’ÑÙ ÉÏÅ ÉÏeHõÅ‰õΩ Lz « x~°ƒùO èŒ# „áê äŒq∞Hõ q Œº#∞

JOkOK«_»O „áê äŒq∞Hõ ÉÏ èŒº « : D x|O èŒ# WO «‰õΩ ÑÓ~°fiO x~Ì+≤ « xÜ«∞=∂ÅÖ’ 45 x|O èŒ#

¿Ñ~˘¯<Õk. J~Ú Õ 86= ã=~° K«@ìO 2002 „ÑHÍ~°O nxx „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯QÍ QÆ∞iÎOKå~°∞.

22= x|O èŒ# : x„QÆÇ, x~°ƒùO èŒO #∞Oz ~°Hõ∆ á⁄O Õ ÇÏ‰õΩ¯.

D x|O èŒ# „HOk 3 ~°Hõ∆Å#∞ HõeÊã∞ÎOk.

1. JÔ~ã∞ì HÍ|_ç# =ºHÎH HÍ~°O ≥eÜ«∞*ËÜ«∂e.

2. JÔ~ã∞ì HÍ|_ç# =ºHÎH «#‰õΩ W+ì"≥∞ÿ# <åºÜ«∞"åk •fi~å <åºÜ«∞~°Hõ∆ á⁄O Õ gÅ∞#∞ HõeÊOKåe.

3. JÔ~ã∞ì KÕÜ«∞|_ç# 24 QÆO@Å Ö’ÑÙ ŒQÆæ~° L#fl "≥∞l„¿ãì\ò =ÚO Œ∞ Ç[~°∞ Ñ~°Kåe.

<À\ò : â◊„ «∞ ÕâßÅ "åiH, f„="å Œ∞Å‰õΩ Wq =iÎOK«=Ù.

23= x|O èŒ# : „ã‘ÎÅ∞, ÉÏeHõÅ J=∞‡HõO x~°ƒùO èŒOQÍ J==∂#Hõ~° Ñ#∞Åx „áÈ`åûÇ≤ÏOK«∞@, "≥\ìKåHi,

=ºaèKå~°O, *’yx ÖË • Õ=^•ã≤ ÖË • =∂`åOy ÖÏO\ Ñ Œú «∞Å∞ x¿+ ŒO. ÃÑ· ~°∞QÆ‡ «Å#∞ ~°∂ÑÙ=∂Ñ_®xH

ÉèÏ~° « Õâ◊ „ÑÉèí∞ «fiO 1955Ö’ „ã‘ÎÅ∞, ÉÏeHõÅ Jqhu "åºáê~° x~À èŒK« K«@ìO Ñ≤\Ï J#QÍ Prevention

of Immoral Traffic Act. ~°∂á⁄OkOzOk.

Ñiq∞ «∞Å∞ : „ÑÉèí∞ «fiO H˘xfl =~åæÅ „Ñ[Å #∞O_ç „Ñ*Ï ãOH∆=∞O HÀãO "≥\ìKåHi „QÆÇ≤ÏOK«=K«∞Û.

L^• : K«O„ ŒÉÏ|∞ <åÜ«Ú_»∞ „ÑÉèí∞ «fiO [#‡Éèí∂q∞, „â◊=∞^•#O Ñ äŒHÍÅ ^•fi~å g\x „QÆÇ≤ÏOKå~°∞.

24= x|O èŒ# : ÉÏÅ HÍi‡Hõ x¿+ èŒO : 14 ãO= «û~åÅ Ö’ÑÙ ÉÏÅ ÉÏeHõÅ#∞ Hõiî#"≥∞ÿ# „â◊=∞‰õΩ,

QÆ#∞Å∞, Hõ~å‡QÍ~åÅ∞, W «~° Ñ#∞Å∞ KÕ~ÚOK«~å Œ∞. ÉÏÅ HÍi‡‰õ x¿+ è•xfl J=∞Å∞ KÕ¿ãO Œ∞‰õΩ ÉèÏ~° « Õâ◊

„ÑÉèí∞ «fiO „HOk K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOzOk.

L^• : 1938 ÉÏÅ ÉÏeHõÅ K«@ìO 1948 Hõ~å‡QÍ~åÅ K«@ìO, 1952 QÆ#∞Å K«@ìO.

25= x|O èŒ# : =∞ « ¿ãfiK«Ûù QÆ∞iOz. D x|O èŒ#Å#∞ J#∞ãiOzè „Ñf ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞_»∞ «#

=∞<Àcè+ìO „ÑHÍ~°O ÖË • JO «~å «‡ „ÑÉè’^•#∞™ê~°O W+ì"≥∞ÿ# =∞`åxfl ã‘fiHõiOK«=K«∞Û. D x|O èŒ##∞

J#∞ãiOz Ç≤ÏO Œ∞=ÙÅ∞ J#QÍ ã≤‰õΩ¯Å∞, É∫ Œ∞ÌÅ∞, *·#∞Å∞ Jx J~°úO.

35

Ñïq∞`«∞Å∞ : |Å =O`«Ñ¨Ù =∞`« =∂iÊ_ç x¿+^èŒO. „HÕk ~å„ëêìÅ∞ |Å=O`«Ñ¨Ù =∞`« =∂iÊ_çÅ#∞

x¿+kOKå~Ú.

1) «q∞à◊<å_»∞ 2) Xi™êû 3) ~å[™ê÷<£ 4) =∞ èŒº„Ñ Õâò 5) H~°à◊

26= x|O èŒ# : =∞ « =º=Ç¨~åÅ x~°fiÇ¨ÏÖ’ ¿ãfiK«Ûù : „Ñü =∞ «ã¨∞÷Å∞ «=∞ =∞ « =º=Ç¨~åÅ#∞

x~°fiÇ≤ÏOK«∞HÀ=_®xH˜ =∞`« ãÖã¨÷Å#∞ ™ê÷Ñ≤OK«∞HÀ=K«∞Û. "å\˜H˜ ãÖ|OkèOz ã≤÷~°, K«~åã¨∞÷Å#∞

ãÖáêkOK«∞HÀ=K«∞Û.

27= x|O èŒ# : „Ñ ÕºHõ =∞ « "åºÑ≤ÎH ÖË • =∞ « áÈ+‰õΩ „Ñ[Å #∞O_ç Ñ#∞flÅ∞ =ã∂Å∞ KÕÜ«∞_»O

x¿+^èŒO.

q∞#Ç~ÚOÑÙÅ∞ : =∞ « HõÖ’¡Å Ñiã≤÷ «∞ÅÖ’ =∞ « Hõ@ì_®Å‰õΩ #+ìO "å\e¡#ÑÙ_»∞ „ÑÉèí∞ «fiO "å\x

ÑÙ#~ü xi‡OK«=K«∞Û.

28= x|O èŒ# : „ÑÉèí∞ «fi q^•ºÅÜ«∂Ö’¡#∞ „ÑÉèí∞ «fiO ãÇÜ«∞O á⁄O Õ q^•ºÅÜ«∂Ö’¡#∞ =∞ « É’ èŒ

x¿+^ŒO.

29= x|O èŒ# : J ÅÊ ãOMÏºHõ =~åæÅ "å~°∞ „Ñ ÕºHõ ÉèÏ+, eÑ≤, ãOã¯$ux ãO~°H∆OK«∞‰õΩ<Õ ÇÏ‰õΩ¯.

30= x|O èŒ# : J ÅÊ ãOMÏºHõ =~åæÅ "å~°∞ «=∞ „Ñ ÕºHõ ÉèÏëê, ãOã¯$ «∞Å#∞ ~°H∆OK«∞‰õΩ<ÕO Œ∞H HÍx

q^•ºÅÜ«∂Å#∞ ™ê÷Ñ≤OK«=K«∞Û. "å\x x~°fiÇ≤ÏOK«∞HÀ=K«∞Û.

32= x|O èŒ# : ~å*ÏºOQÆ Ñi~°Hõ∆ ÇÏ‰õΩ¯ : _®II a.P~ü. JOÉË_» ~ü Jaè„áêÜ«∞OÖ’ ~å*ÏºOQÆ Ñi~°Hõ∆

ÇÏ‰õΩ¯, „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯, ÇÏ$ ŒÜ«∞OÖÏO\ Œx ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. „ÑÉèí∞ «fiO „Ñ[Å „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å‰õΩ qÑ¶∂ «O

HõeÊã∂Î ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì 32= x|O èŒ# „ÑHÍ~°O ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì 226 x|O èŒ# „ÑHÍ~°O D „HOk 5 ~°HÍÅ i\òû

*Ïs KÕ™êÎ~Ú.

<À\ò : i\ò J#QÍ «ÑÊxãiQÍ áê\OKåeû# HÀ~°∞ì P ÕâßÅ∞ ÖË • P[Å∞.

"≥Ú Œ\ i\ò :

ÃÇÏaÜ«∞ãπ HÍ~°Êãπ – |Ok „Ñ «ºHõ∆.

|Ok ÖË • xOk «∞xfl "≥O@<Õ HÀ~°∞ìÖ’ Ç[~°∞ Ñ~°K«=∞x P Õâ◊O.

<À\ò : nxx „ÑÉèí∞ «fi, „ÑÉèí∞ Õfi «~° =~åæÅÃÑ· *Ïs KÕÜ«∞=K«∞Û.

Ô~O_»= i\ò : =∂O_®=∂º<£, Ñ~°=∂ Õâ◊ J#QÍ L#fl « P Õâ◊O.

<À\ò : i\òÅÖ’ ÔHÅ¡ nxx P Õâ◊O ÖÏO\ i\ò ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. XHõ „ÑÉèí∞ «fi JkèHÍ~° ãOã÷ «=∞ „áê äŒq∞Hõ

ÉÏ èŒº «#∞ ã„Hõ=∞OQÍ x~°fiÇ≤ÏOK«#ÑÙÊ_»∞ ^•xx x~°fiÇ≤ÏOK«=∞x HÀ~°∞ì P ÕtOK«=K«∞Û.

=¸_»= i\ò : „á⁄Ç≤Ïa+<£ – „Ñu ¿ã^•, J#QÍ x¿+kèOK«_»O.

36

<À\ò : nxx HÀ~°∞ìÅ g∞ Œ =∂„ «"Õ∞ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïìe. ÃÑ· HÀ~°∞ì HOk HÀ~°∞ì‰õΩ *Ïs KÕÜ«∂e. „HOk HÀ~°∞ì `å#∞

qKåiã∞Î#fl Hã∞#∞ "≥O@<Õ xeÑ≤"ÕÜ«∞=∞x ÃÑ· HÀ~°∞ì P Õâ◊O.

<åÅæ= i\ò : ÃãsÛiÜ≥∂ J#QÍ L„ ÕÊ+ èŒ$HõiOK«∞@. „HOk HÀ~°∞ì xeÑ≤"Õã≤#ÑÙÊ_»∞ Hã∞#∞ „ÑHõ HÀ~°∞ì‰õΩ

QÍx ÖË • ÃÑ· HÀ~°∞ì‰õΩ | Œb KÕÜ«∞=∞x P Õâ◊O.

S Œ= i\ò : HÀ"åº~°O\’ J#QÍ JkèHÍ~° Ñ$ Œ= J#QÍ U JkèHÍ~°O`À K«@ìÑ~°"≥∞ÿ# J~°› «Å∞ ÖË‰õΩO_®

„ÑÉèí∞ «fiO JkèHÍ~°O x~°fiÇ≤Ïã∞ÎO>Ë P JkèHÍ~åxfl `˘ÅyOK«=∞<Õ P Õâ◊O.

33= x|O èŒ# : ™êÜ«Ú Œ ŒàÏÅ "åiH „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å∞ Ñiq∞ «O KÕÜ«∞_»O.

34= x|O èŒ# : Ãã·xHõ âßã#O J=∞Å∞Ö’ L#fl „áêO «OÖ’ „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ Ñiq∞ «O KÕÜ«∞_»O.

35= x|O èŒ# : „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ ã=iOKÕ JkèHÍ~°O. =∂~°∞ÊÅ∞ KÕ¿ã JkèHÍ~°O, ¿ÇÏ «∞| Œú Hõ@∞ìÉÏn@¡,

Ñiq∞ «∞Å∞ qkèOKÕ JkèHÍ~°O áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ LO@∞Ok.

~å„+ìÑu 352= x|O èŒ# „ÑHÍ~°O *ÏfÜ«∞ J «º=ã~° Ñiã≤÷u qkèOz#ÑÙÊ_»∞ J#QÍ ÉèÏÇÏº

J «º=ã~° Ñiã≤÷u U~°Ê_ç#ÑÙÊ_»∞ 19= x|O èŒ# „ÑHÍ~°O 6 ™êfi «O„ åºÅ∞ «Hõ∆"Õ∞ ~° Œ∞Ì KÕÜ«∞|_» å~Ú.

20= x|O èŒ#, 21= x|O èŒ# `å`å¯eHõOQÍ ‰õÄ_® ~° Œ∞Ì KÕÜ«∞ÖË=Ú. q∞ye# „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞

`å`å¯eHõOQÍ ~° Œ∞Ì KÕÜ«Ú JkèHÍ~åxfl ~å„+ìÑu Hõey LO\Ï~°∞. J~Ú Õ `å`å¯eHõ ~° Œ∞Ì áê~°¡"≥∞O@∞

P"≥∂ ŒO á⁄O Œ_»O «ÑÊxãi. WÑÊ\ =~°‰õΩ =¸_»∞ ™ê~°∞¡ J#QÍ 1962, 1971, 1975ÅÖ’ *ÏfÜ«∞

J «º=ã~° Ñiã≤÷u qkèOz#ÑÙÊ_»∞ XHõ ™êi ‰õÄ_® „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ å`å¯eHõOQÍ ~° Œ∞Ì KÕÜ«∞ÖË Œ∞.

1. QÀÖH±<å ü Hã∞ : 1967 ÑO*ÏÉòÖ’ [iy#k. D Hã∞Ö’ „Ñ è•#OQÍ Pã≤Î ÇÏ‰õΩ¯#∞ ã"åÅ∞

KÕ™ê~°∞. D Hã∞Ö’ ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì f~°∞Ê K≥|∞ «∂ Pã≤Î ÇÏ‰õΩ¯#∞ ã=iOKÕ JkèHÍ~°O áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ

ÖË Œx Pã≤Î ÇÏ‰õΩ¯`À áê@∞ q∞ye# „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ ã=iOKÕ JkèHÍ~°O, =∂~°∞Ê KÕ¿ã

JkèHÍ~°O áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ ÖË Œx ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì ¿Ñ~˘¯Ok. XHõ"Õà◊ „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ ã=iOKåÅO>Ë

~å*ÏºOQÆ Ñi+ ü#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂Åx ¿Ñ~˘¯Ok.

A.K. Gopalan Hã∞ 1957 :

„áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯ÅÖ’x 21= PiìHõÖò ¿ãfiKåÛù ÇÏ‰õΩ¯#‰õΩ ãO|OkèOz#k. "Õ∞#HÍQÍOkè Hã∞

1978 ‰õÄ_® 21= x|O èŒ#‰õΩ ãO|OkèOz#k. ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì D Hã∞Ö’ ãÇ[ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞

QÆ∂iÛ ¿Ñ~˘¯Ok.

~å*ÏºOQÆOÖ’x 4= ÉèÏQÆO 36 #∞Oz 51 =~°‰õΩ QÆÅ x|O èŒ#Å∞ x~Ì+ xÜ«∞=∂Å#∞ QÆ∂iÛ

37

¿Ñ~˘¯O@∞<åfl~Ú. xˆ~Ìâ◊Hõ xÜ«∂=∞Å#∞ ~å*ÏºOQÆ x~å‡`«Å∞ S~å¡O_£ ~å*ÏºOQÆO #∞Oz

„QÆÇ≤ÏOKå~°∞.

<À\ò : W~å¡O_£, ÃãÊ~Ú<£, ~å*ÏºOQÆO #∞Oz 1937Ö’ g\x „QÆÇ≤ÏOK«_»O [iyOk. x~Ìâ◊ xÜ«∞=∂Å

=ÚYº ÅHõ∆ºO ÖË • Pâ◊Ü«∞O „Ñ*Ï ãOH∆=∞O =∞iÜ«Ú ãOH∆=∞ ~å[º ™ê÷Ñ# ÖË • „âıÜ≥∂~å[º

™ê÷Ñ#. „ÑÉèí∞ «fi q è•#O ~°∂á⁄OkOK«_»OÖ’ "å\x J=∞Å∞ KÕÜ«∞_»OÖ’#∞ x~Ìâ◊ xÜ«∞=∂Å#∞

„áê äŒq∞HÍÅ∞QÍ ÉèÏq™êÎ~°∞.

~å*ÏºOQÆO QÆ∞iOz x~°fizã∞ÎOk. x~Ìt « xÜ«∞=∂Å QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O@∞Ok.

<À\ò : x|O èŒ# xÜ«∞=∂Å#∞ ~å*ÏºOQÆO ~å*ÏºxH ã=∞iÊOz#k.

x|O èŒ# xÜ«∞=∂Å‰õΩ <åºÜ«∞ ãO~°Hõ∆ LO_» Œ∞. HÀ~°∞ìÅ •fi~å g\x J=∞Å∞ KÕã∞H˘#_®xH

gÅ∞HÍ^Œ∞.

HO„ Œ ~å„+ì „ÑÉèí∞`åfiÅ‰õΩ ™êOÑ¶≤∞Hõ, PiúHõ <åºÜ«∂xfl JOkã∂Î „Ñ*Ï ãOH∆=∂xH Hõ$+≤ KÕÜ«∂e.

HO„ Œ ~å„+ì „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ „HOk q è•<åÅ∞ ~°∂á⁄OkOz, "å\x J=∞Å∞ KÕÜ«∂e.

39 (Z) „Ñ[ÅO ŒiH r=# Éèí$u HõeÊOKåe.

39 (a) ãÇÏ[ =#~°∞ÅÃÑ· „ÑÉèí∞ «fi xÜ«∞O„ « <≥ÅH˘eÊ ã~°ã"≥∞ÿ# èŒ~°Å‰õΩ „Ñ*Ï ÑOÑ≤© KÕÜ«∂e.

39 (ã≤) ãOÑ Œ qHO„nHõ~°

39 (_ç) „ã‘Î ÑÙ~°∞+µÅ‰õΩ ã=∂# ÑxH ã=∂# "Õ «#O

39 (W) HÍi‡‰õΩÅ∞ `«=∞ â◊H˜ÎH˜ q∞Oz Ñ¨xKÕÜ«∞‰õΩO_® ˆHO„^Œ ~å„+¨ì „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞ „Ñ¨`ÕºHõ „â◊^Œú

=Ç≤ÏOKåe.

39 (ZÑ¶π) ÉÏÅ ÉÏeHõÅ∞, Ü«Ú=f Ü«Ú=‰õΩÅ∞, Œ∞~°fiºã<åÅ‰õΩ Ö’#∞HÍ‰õΩO_® „â◊ Œú =Ç≤ÏOKåe.

„QÍ=∞ ÑOKå~Úf =º=ã÷#∞ U~åÊ@∞ KÕã≤ « •fi~å „QÍg∞ Jaè=$kúH ÉÏ@Å∞ "ÕÜ«∂e.

D S Œ∞ JOâßÅ#∞ QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O@∞Ok.

1) x~°∞^ÀºQÆ Éèí$u HõeÊOKåe.

ÑtÛ=∞ ÉOQÍÖò =∞iÜ«Ú L «Î~° „Ñ Õâò „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ nxfl J=∞Å∞ KÕã∞ÎOk.

2) qHõÖÏOQÆ∞Å‰õΩ Éèí$u HõeÊOKåe.

PO„ èŒ„Ñ Õâò „ÑÉèí∞ «fiO JOkã∞ÎOk.

38

3) =$^•úÑº Ñ¶≤OK«<£ JOkOKåe.

L^• : PO„ èŒ„Ñ ÕâòÖ’ ~å=∂~å=Ù „ÑÉèí∞ «fiO „Ñ"Õâ◊ÃÑ\ìOk. „Ñã∞Î «O ‰õÄ_® H˘#™êQÆ∞ «∞Ok.

4) áœ~°∞ÅO ŒiH Ñx ÇÏ‰õΩ¯ HõeÊOKåe. ÖË • Láêkè HõeÊOKåe ÖË • L^ÀºQÆO HõeÊOKåe. „Ñã∞Î «O:

Ü«Ú.Ñ≤. „ÑÉèí∞ «fiO *ÏfÜ«∞ Láêkè Çg∞ Ñ äŒHõO ãO= «û~åxH 100 ~ÀAÅ Ñx HõeÊã∞ÎOk.

5) q^•º~°∞úÅO ŒiH q^•º ÇÏ‰õΩ¯#∞ HõeÊOKåe ÖË • K« Œ∞=Ù‰õΩ<Õ ÇÏ‰õΩ¯ HõeÊOKåe.

1. HÍi‡‰õΩÅ‰õΩ <åºÜ«∞"≥∞ÿ# Ñx Ñiã≤÷ «∞Å∞ HõeÊOKåe.

2. „ã‘ÎÅ‰õΩ „Ñã∂u ™œHõ~°ºO HõeÊOKåe.

<À\ò : „Ñã∞Î «O PO„ èŒ„Ñ Õâò „ÑÉèí∞ «fiO 1000 ~°∂áêÜ«∞Å „QÍO\òÉèí∞ ™œHõ~°ºO „HO Œ Wã∞ÎOk.

Wk <åÅ∞QÆ∞ JOâßÅ#∞ ¿Ñ~˘¯O@∞Ok.

1. HÍi‡‰õΩÅ, âßs~°Hõ =∂#ã≤Hõ qHÍãO Ñ@¡ Hõ$+≤ KÕÜ«∂e.

2. HÍi‡‰õΩÅ Hõhã Ñx QÆO@Å∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.

3. HÍi‡‰õΩÅ Hõhã "Õ «<åÅ∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e. <À\ò : 1976Ö’ Hõhã "Õ «<åÅ K«@ìO „ÑHÍ~°O nxfl

JOkã¨∞Î<åfl~°∞.

4. ‰õΩ\©~° Ñi„â◊=∞Å#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.

áœ~°∞ÅO èŒiH XH tH∆Íã‡$u ÖË • L=∞‡_ç áœ~°K«\Ïìxfl JOkOKåe.

L^• : H=ÅO QÀ"å ~å„+ìO =∂„ «"Õ∞ nxx J=∞Å∞ KÕã∞ÎOk.

6 ãO= «û~åÅÖ’ÑÙ ÉÏeÉÏeHõÅ‰õΩ ÉÏÅ|_ç q Œº HõeÊOKåe.

<À\ò : 86= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 2002Ö’ #∂ «#OQÍ KÕ~åÛ~°∞. JOQÆ<£"å_ç ã∂¯Öòû#∞

U~åÊ@∞ KÕã≤ J=∞Å∞ KÕã∞Î<åfl~°∞.

Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\., a.ã≤. "åi q^•º =∞iÜ«Ú PiúHÍaè=$kú HO„ Œ ~å„+ì „ÑÉèí∞`åfiÅ∞

„Ñ ÕºHõ „â◊ Œú =Ç≤ÏOKåe.

=∞ «∞Î =∞O Œ∞Å∞, =∞ «∞Î áêhÜ«∂Å∞ x¿+kèOz „Ñ*Ï~ÀQÍºxfl ãO~°H∆OKåe.

<À\ò : ÉèÏ~° üÖ’ QÆ∞[~å ü ãOÑÓ~°‚ =∞ èŒºáê# x¿+^•xfl J=∞Å∞ KÕã∞ÎO_»QÍ PO„ èŒ„Ñ Õâò áêH∆Hõ =∞ Œºáê#

x¿+ è•xfl J=∞Å∞ KÕã∞ÎOk.

1. =º=™êÜ«∞O, Ñâ◊√áÈ+ âß„ã‘ÎÜ«∞ Ñ ŒúuÖ’ Jaè=$kú KÕÜ«∂e.

2. QÀ= èŒ#∞ x¿+kOKåe.

<À\ò : Ü«Ú.Ñ≤., Ü«∞O.Ñ≤. „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ QÀ= èŒ#∞ ÑÓiÎQÍ x¿+kèOKå~Ú.

Kåi„ «Hõ Hõ@ì_®Å#∞, „Ñ ÕâßÅ#∞ ãO~°H∆OKåe =∞iÜ«Ú *ÏfÜ«∞ =ã∞Î=ÙÅ#∞ Ñi~°H∆OKåe.

39

<åºÜ«∞ âßY#∞, HÍ~°ºx~åfiÇÏHõ âßY #∞O_ç "Õ~°∞ KÕÜ«∂e.

„Ñf ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞_»∞ „ÑÑOK« âßOuH «=∞ =O «∞ ãÇÏHÍ~åxfl JOkOKåe.

<À\ò : 42= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 1976 ^•fi~å „HOk H˘ «Î x|O èŒ#Å#∞ KÕ~°Û_»"≥∞ÿ#k.

39 (Z) : ¿Ñ ŒÅ‰õΩ Lz « <åºÜ«∞ ãÅÇ Ñ Œúux JOkOKåe.

43 (Z) : áêi„âßq∞Hõ Ü«∂[=∂#ºOÖ’ HÍi‡‰õΩÅ‰õΩ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO HõeÊOKåe.

48 (Z) : Ñ~åº=~°O ãO~°H∆OK«_®xH J_»=ÙÅ#∞, J_»q [O «∞=ÙÅ#∞ Ñi~°H∆OKåe.

D ã¨=~° K«@ìO „Ñ¨HÍ~°O ~å*ÏºOQÆOÖ’ U ÉèÏQÍ<≥·<å ã¨=iOKÕ JkèHÍ~°O áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ

HõÅ Œx ¿Ñ~˘¯Ok.

D ã=~° K«@ìO „ÑHÍ~°O Pã≤Î ÇÏ‰õΩ¯Ö’x ''#+ì ÑiÇ~°O—— J<Õ Ñ^•xfl `˘ÅyOz ''"≥Ú «ÎO——

J<Õ Ñ^•xfl KÕ~åÛ~°∞.

D Hã∞Ö’ 24= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO Ü≥ÚHõ K«@ì| Œú «#∞ ã"åÅ∞ KÕâß~°∞. D Hã∞Ö’

ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì f~°∞Ê K≥ÑÙ «∂ ~å*ÏºOQÆOÖ’ U ÉèÏQÍ<≥·fl<å ã=iOKÕ JkèHÍ~°O áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ

HõÅ^Œx J~Ú`Õ ~å*ÏºOQÆ ã¨=~° ~å*ÏºOQÆ "≥∞oHõ ÅHõ∆ÏÅ#∞ Ö’|_ç LO_®Åx ¿Ñ~˘¯Ok.

„áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ ã=iOK«=K«∞Û. HÍx J#QÍ ÃÑOK«=K«∞Û HÍx «yæOK«_®xH gÅ∞ ÖË Œx

¿Ñ~˘¯Ok.

nxx q∞x ~å*ÏºOQÆO Jx JO\Ï~°∞. ~å*ÏºOQÍxH iq[<£ ÖÏO\ Œx JO\Ï~°∞. D ã=~°

K«@ìO „Ñ¨HÍ~°O ~å*ÏºOQÆOÖ’ U ÉèÏQÍ<≥·fl<å ã¨=iOKÕ JÑïq∞`« JkèHÍ~°O áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ

ÅaèOz#k. <åºÜ«∞ ™ê÷<åÅ‰õΩ <åºÜ«∞ ãg∞Hõ∆ JkHÍ~°O `˘ÅyOK«|_ç#k.

D K«\Ïìxfl J#∞ãiOz Pã≤Î ÇÏ‰õΩ¯#∞ „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ *Ïa`å #∞Oz `˘ÅyOKå~°∞.

<åºÜ«∞™ê÷<åÅ‰õΩ <åºÜ«∞ ãg∞Hõ∆ uiy JOkOKå~°∞.

D Hã∞Ö’ 42= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«\Ïìxfl ã"åÖò KÕ™ê~°∞. ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì D Hã∞Ö’ f~°∞Ê

K≥|∞ «∂ ~å*ÏºOQÍxfl ã=iOKÕ JkèHÍ~°O áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ ÖË Œx H=ÅO ã=iOKÕ JkèHÍ~°O

HõÅ^Œx ¿Ñ~˘¯Ok. „áê^äŒq∞Hõ Ç¨Ï‰õΩ¯Å#∞ ã¨=iOK«=K«∞Û HÍx ™ê~åOâ◊O ^≥|ƒfÜ«∞~å^Œx

`≥Å∞Ñ¨Ù`«∞Ok.

40

D Hã∞Ö’ 42= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«\Ïìxfl ã"åÖò KÕ™ê~°∞. ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì D Hã∞Ö’ f~°∞Ê

K≥|∞ «∂ ~å*ÏºOQÍxfl ã=iOKÕ JkèHÍ~°O áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ ÖË Œx H=ÅO ã=iOKÕ JkèHÍ~°O

HõÅ^Œx ¿Ñ~˘¯Ok „áê^äŒq∞Hõ Ç¨Ï‰õΩ¯Å#∞ ã¨=iOK«=K«∞Û HÍx ™ê~åOâ◊O ^≥|ƒfÜ«∞~å^Œx

`≥Å∞Ñ¨Ù`«∞Ok.

39 (ZÑ¶π) : XHõ JOâßxfl KÕ~åÛ~°∞. ^•x „ÑHÍ~°O Ñ≤Å¡Å‰õΩ, áœ+≤ìHõ PÇ~°O HõeÊOKåe.

16= ÉèÏQÆOÖ’x 335 x|O èŒ# „ÑHÍ~°O Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\. "åiH HO„ Œ ~å„+ì ÑiáêÅ#Å∞ ã=Úz «

™ê÷#O HõeÊOKÕO Œ∞‰õΩ HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO Hõ$+≤ KÕÜ«∂e.

17= ÉèÏQÆOÖ’x 350 x|O èŒ# „ÑHÍ~°O ÉèÏëê Ñ~°OQÍ J ÅÊ ãOMÏºHõ =~åæÅ "åiH Ñ≤Å¡Å‰õΩ „áê äŒq∞Hõ

q Œº#∞ =∂ «$ÉèÏ+Ö’ qkèOK«QÍ ~å„ëêìÅ∞ Hõ$+≤ KÕÜ«∂e.

<À\ : 7= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 1956 „ÑHÍ~°O nxx KÕ~åÛ~°∞.

17= ÉèÏQÆOÖ’x 351 x|O èŒ# „ÑHÍ~°O ~å[ºÉèÏ+QÍ Ç≤ÏOnx Jaè=$kú KÕÜ«∞_®xH "åºÑ≤Î KÕÜ«∞_®xH

HO„ ŒO «y# K«~°ºÅ∞ KÕÑ\Ïìe.

Ü«∞O._ç. â◊~°‡ J<Õ ÑiáêÅ<å âß„ãÎ"Õ «Î x~Ìt « xÜ«∂=∞Å#∞ 3 ~°HÍÅ∞QÍ =sæHõiOz J èŒºÜ«∞#O

KÕÜ«∞=K«Ûx ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞.

1) ™ê=∞º"å Œ xÜ«∞=∂Å∞ : Jq 38, 39(Z), 39(a), 39(ã≤), 39 (_ç) 41, 42, 43 ÃÑ· 3

JOâßÅ∞.

43 (Z) : QÍO èÕÜ«∞"å Œ xÜ«∞=∂Å∞ 43, 46, 47, 50.

L^•~°"å Œ xÜ«∞=∂Å∞ : 39 (ZÑ¶π), 44,45,48,48 (Z), 49, 51, 335, 350 (Z) =∞iÜ«Ú 351.

_®II a.P~ü. JOÉË_» ~ü xiú+ì xÜ«∞=∂Å#∞ P èŒ∞xHõ ~å*ÏºOQÍÅ‰õΩ #∂ «# áÈHõ_»ÖÏO\ Œx

Jaè=~°‚OKå~°∞.

Ü«∞O.ã≤. Kåã∞¡ : ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì =∂r <åºÜ«∞=¸iÎ x~Ìt « xÜ«∞=∂Å#∞ ÉèÏ~° « „ÑÉèí∞ «fiO x*Ï~ÚfQÍ

J=∞Å∞ KÕ¿ãÎ ÉèÏ~° « Õâ◊O XHõ Éèí∂Ö’Hõ ãfi~°æO J=Ù «∞O Œx Jaè=i‚OKå~°∞.

Ü«∞O.ã≤. Ãã@Åfi~ü : "≥Ú Œ\ J\Ïi‚ [#~°Öò, x~Ìâ◊ xÜ«∞=∂Å#∞ XHõ âßã# =º=ã÷‰õΩ XHõ Hõ~°nÑO

ÖÏO\ Œx Jaè=i‚OKå~°∞.

41

ÔH.\. ëê : x~Ìâ◊ xÜ«∞=∂Å∞ =ãu L#flÑÙÊ_»∞ XHõ ÉÏºO‰õΩ K≥e¡OKÕ K≥‰õΩ¯ ÖÏO\ Œx Jaè=i‚OKå~°∞.

~å*ÏºOQÆO „áê~°OÉèíOÖ’ „áê äŒq∞Hõ q èŒ∞Å#∞ ¿Ñ~˘¯#ÖË Œ∞. ãfi~°‚ ã≤OQ∑ Hõq∞\© ã≤á¶ê~°ã∞ "Õ∞~°‰õΩ

42= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 1976 „ÑHÍ~°O Ü«Ú.Ü«∞ãπ.Ü«∞ãπ.P~ü. #∞O_ç „QÆÇ≤ÏOz 4(Z) J<Õ ÉèÏQÆOÖ’

51 (Z) x|O èŒ# #O Œ∞ 10 „áê äŒq∞Hõ q èŒ∞Å#∞ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. D „áê äŒq∞Hõ q èŒ∞Å‰õΩ <åºÜ«∞ ãO~°Hõ∆

ÖË Œ∞. K«@ì ãO~°Hõ∆ ÖË Œ∞ <åºÜ«∞™ê÷<åÅ ^•fi~å J=∞Å∞ Ñ~°K«_®xH gÅ∞ HÍ Œ∞.

„áê äŒq∞Hõ q èŒ∞Å∞ :

1. *ÏfÜ«∞ w`åxfl, *ÏfÜ«∞ QÜ«∂xfl ~å*ÏºOQÆO#∞ Q“~°qOKåe.

2. ™êfi «O„ «º ãO„QÍ=∞ áÈ~å@ÑÙ L «Î=∞ P Œ~å≈Å#∞ Q“~°qOKåe.

3. Õâ◊ ™ê~°fiÉè∫=∂kèHÍ~°O, ã=∞„QÆ «‰õΩ ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞Å∞ Hõ$+≤ KÕÜ«∂e.

4. ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞Å∞, ¿ã"å Œ$HõÊ äŒO Hõey LO_ç, *ÏfÜ«∞ ¿ã=Ö’ áêÖÁæ<åe.

5. ^Õâ◊OÖ’ qq^èŒ ‰õΩÖÏÅ∞, =∞`åÅ∞, *Ï`«∞Å∞, „áêO`åÅ =∞^èŒº ™ê=∞~°™êºxfl <≥ÅH˘eÊ, „ã‘ÎÅ#∞

Q“~°qOKåe.

6. L=∞‡_ç ãOã¯$ux Q“~°qOz, ãO~°H∆OKåe.

7. # Œ∞Å#∞, ã~°ã∞ûÅ#∞, J_»=ÙÅ#∞, =#º r=ÙÅ#∞ ãO~°H∆OKåe.

8. „Ñu ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°∞_»∞ âß„ã‘ÎÜ«∞ Ñi*Ï#O Hõey LO_ç ãOã¯~°Å#∞ „áÈ «ûÇ≤ÏOKåe.

9. „Ñu =ºHÎ =ºHÎ «fi qHÍ™êxH Hõ$+≤ KÕã∂Î ™ê=∂lHõ qHÍ™êxH `À_®Ê@∞#∞ JOkOKåe.

10. „ÑÉèí∞ «fi Pã∞ÎÅ#∞ ãO~°H∆Oz, „ÃÑ·"Õ@∞ Pã∞ÎÅ‰õΩ #+ìO HõeyOK«‰õÄ_» Œ∞.

11. 86= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 2002 „ÑHÍ~°O 11= „áê äŒq∞Hõ qkè# #∂ «#OQÍ KÕ~åÛ~°∞. ^•x

„ÑHÍ~°O 6 #∞O_ç 14 ãO= «û~åÅ ÉÏÅ=∂eHõÅ‰õΩ „áê äŒq∞Hõ q Œº JOkOK«_»O «e¡ ŒO„_»∞Å

ÉÏ^èŒº`«.

42

4. ˆHO„ Œ „Ñ¨Éèí∞ «fiOHO„ Œ HÍ~°ºx~åfiÇÏHõ âßY J#QÍ ~å„+ìÑu, LÑ~å„+ìÑu, „Ñ^•x, =∞O„u=∞O_»e, J\Ïifl [#~°Öò.

~å„+ìÑü :

~å*ÏºOQÆOÖ’x S Œ= ÉèÏQÆO XHõ@= J è•ºÜ«∞O 22 #∞O_ç 62 =~°‰õΩ QÆÅ x|O èŒ#Å∞

~å„+ìÑu QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O@∞<åfl~°∞.

52= x|O èŒ# : ÉèÏ~° « ÕâßxH XHõ ~å„+ìÑu LO\Ï~°∞.

53= x|O èŒ# : ~å„+ìÑu Õâ◊ „Ñ è•# HÍ~°ºx~åfiÇÏ Jkè<Õ «, ~å*ÏºOQÆ Jkè<Õ «, Õâßkè<Õ «, „Ñ äŒ=∞

áœ~°∞_»∞ =∞iÜ«Ú ã~°fi Ãã·<åº èŒ‰õ∆Ω_»∞.

<À\ò : 74 (1) „ÑHÍ~°O ~å„+ìÑu «# JkèHÍ~° ÉÏ èŒº « x~°fiÇÏÖ’ ãÅÇ ãÇÏHÍ~°O á⁄O Œ_®xH

„Ñ è•x <Õ «$ «fiOÖ’x XHõ =∞O„u=∞O_çÅ LO_»∞#∞. J#QÍ ~å„+ìÑu Õâ◊ <å=∞=∂„ «ÑÙ x~°fiÇÏ

JkèHÍ~åÅ∞ Hõey LO_»QÍ, "åãÎ= HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï JkèHÍ~åÅ∞ „Ñ¨ è•x =∞iÜ«Ú =∞O„u=∞O_»e

x~°fiÇ≤Ï™êÎ~°∞. ~å„+ìÑu „a\+π ~å[=Ú‰õΩ@O ÇÏŸ^•#∞ Hõey LO\Ï_»∞. J~Ú Õ XHÍ<˘Hõ ãO Œ~°ƒùOÖ’

qK«Hõ∆ JkèHÍ~åÅ∞ Hõey LO\Ï~°∞. L^•ÇÏ~°‰õΩ Ö’H±ãÉèíÖ’ ãÊ+ì"≥∞ÿ# "≥∞*Ïi\© ~åx ãO Œ~°ƒùOÖ’

„Ñ è•x xÜ«∂=∞HõOÖ’ ~å„+ìÑu qÅHõ∆ JkèHÍ~åÅ∞ Hõey LO\Ï_»∞.

54= x|O èŒ# : ~å„+ìÑu ZxflHõ

~å„+ìÑu ZxflHõ ZxflHõÅ ãOÑ¶∞O x~°fiÇ≤Ïã∞ÎOk. ~å„+ìÑu ZxflHõ Ñ~ÀHõ∆ ZxflHõ, ~å„+ìÑux

ZÅ„HÀì~°Öò HÍÖËl J#QÍ ZxflHõÅ QÆO ÖË • xÜ≥∂[Hõ QÆO ZxflHõ KÕã∞ÎOk.

<À\ò : ZÅ„HÀì~°Öò HÍÖË*òÖ’ HOk ãÉèí∞ºÅ∞ LO\Ï~°∞.

1. áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ ZxflÔH·# LÉèíÜ«∞ ãÉèíÅ ãÉèí∞ºÅ∞.

2. ~å„+ì q è•# ãÉèí‰õΩ ZxflÔH·# ãÉèí∞ºÅ∞

3. 70= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 1992 „ÑHÍ~°O HO„ Œ áêe « „áêO`åÖ·# _èçb¡, ÑÙ Œ∞KÕÛi,

q è•# ãÉèíÅ‰õΩ ZxflÔH·# ãÉèí∞ºÅ∞ ‰õÄ_® ~å„+ìÑu ZxflHõÖ’ áêÖÁæO\Ï~°∞.

~å„+ìÑu ZxflHõÖ’¡ áêÖÁæ#x âßã# ãÉèí∞ºÅ∞ XHõ~°∞ Ö’H±ãÉèíÖ’x W ŒÌ~°∞ POQÀ¡ WO_çÜ«∞<£Å∞,

~å[ºãÉèíÖ’x 12 =∞Ok qt+ì =º‰õΩÎÅ∞, ~å„+ì q è•# ãÉèíÖ’x XHõ POQÀ¡ WO_çÜ«∞<£, q è•#

Ñi+ ü ãÉèí∞ºÅO Œ~°∞, HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ „Ñux èŒ∞Å∞.

55= x|O èŒ# : ~å„+ìÑu ZxflHõ q è•#O. ~å„+ìÑu ZxflHõ q è•#O#∞ QÀáêÅ™êfiq∞ JÜ«∞ºOQÍ~ü

~å*ÏºOQÆ Ñï+¨`üÖ’ Jaè=i‚OKå~°∞. ~å„+¨ìÑüx ZÅ„HÀì~°Öò HÍÖËl <≥·+¨ÊuÎHõ „áêux^èŒº XHõ F@∞

|kb Ñ Œúu ^•fi~å ~°ÇÏãº F\OQ∑ ^•fi~å ZxflHõ KÕã∞ÎOk. ~å„+ìÑu ZxflHõÖ’ MLA F@∞ qÅ∞=

ã∂„ «O. ~å„+ì [<åÉèÏ ÃÑ· "≥Ú «ÎO q è•# ãÉèí‰õΩ ZxflÔH· ãÉèí∞ºÅ∞ x 100.

43

~å„+ì ZO.ZÖò.U.Å "≥Ú «ÎO F@¡ qÅ∞=

M.P. F@∞ qÅ∞= =

áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ ZxflÔH·# "≥Ú «ÎO ãÉèí∞ºÅ ãOYº

ZxflHõÖ’¡ áÈÖ· K≥Å∞¡ÉÏ@∞‰õΩ F@¡ qÅ∞=HÀ\Ï = + 1

2

„ÑuÉèÏ áê\Öò ZxflHõÖ’¡ Ü«∞O.Ñ≤. F@∞ qÅ∞= 700 Z‰õΩ¯= F@∞ qÅ∞= QÆÅ ~å„+ìO L «Î~° „Ñ Õâò.

^•x F@∞ qÅ∞= 208. Ô~O_»= Z‰õΩ¯= F@∞ qÅ∞= QÆÅ ~å„+ìO «q∞à◊<å_»∞. ^•x F@∞ qÅ∞= 175.

«‰õΩ¯= F@∞ qÅ∞= QÆÅ ~å„+ìO ã≤H¯O. ^•x F@∞ qÅ∞= 7. Ô~O_»= «‰õΩ¯= F@∞ qÅ∞= QÆÅ ~å„+ìO

=∞ÑÓ~ü =∞iÜ«Ú QÀ"å ^•x F@∞ qÅ∞= 8. PO„ èŒ„Ñ Õâò Ü«∞O.ZÖò.F. F@∞ qÅ∞= 148. „ÑuÉèÏ

áê\Öò ZxflHõ‰õΩ ZÅHõ∆<£ Hõg∞+<£, Ö’H±ãÉèí Ãã„Hõ@s [#~°ÖòQÍ ÑxKÕã∞Î#fl Ñ≤._ç.\. PKåix i@iflOQ∑

JkèHÍiQÍ xÜ«∞q∞OzOk. ~å„+ìÑü ZxflHõÖ’¡ Ô~O_»= ÖˇH˜ OÑ¨ÙÖ’ ÔQÅ∞á⁄Ok# XHÍ<˘Hõ ~å„+ìÑü

q.q. yi.

56= x|O^èŒ# : ''Ñ¨^Œg HÍÅO—— ~å„+¨ìÑü Ñ¨^Œg HÍÅO 5 ãÖ=`«û~åÅ∞. `«#∞ `«# ~år<å=∂#∞

LÑ~å„+ìÑuH ã=∞iÊOKåe. LÑ ~å„+ìÑu P ~år<å=∂ q+Ü«∂xfl Ö’H±ãÉèí ã‘ÊHõ~ü‰õΩ ≥eÜ«∞*ËÜ«∂e.

LÑ ~å„+ìÑu `å`å¯eHõ ~å„+ìÑu QÆi+ìOQÍ 6 <≥ÅÅ‰õΩ q∞Oz =º=ÇÏiOK«~å Œ∞. ~å„+ìÑu Ñkq HOk

4 ãO Œ~åƒùÅÖ’ MÏm U~°Ê_»=K«∞Û.

1) =∞~°ÕK«_»O.

2) ~år<å=∂ KÕÜ«∞_»O.

3) `˘ÅyOK«_»|_»_»O

4) n~°…HÍeHõ Jãfiã÷ «‰õΩ QÆ∞i HÍ=_»O.

57= x|O èŒ# : ~å„+ìÑu uiy ZxflHõ JQÆ∞@‰õΩ J=HÍâ◊O. ~å*ÏºOQÆ s`åº Zxfl™ê~°¡~Ú<å Ñ Œqx

x~°fiÇ≤ÏOK«=K«∞Û.

<À\ò : J~Ú`Õ 2 ™ê~°∞¡ =∂„`«"Õ∞ ~å„+¨ìÑü Ñ¨^Œqx x~°fiÇ≤ÏOKåÅ<Õk ˆH=ÅO ™êO„Ñ¨^•Ü«∞O. D

™êO„Ñ^•Ü«∂xfl "≥Ú Œ\ ~å„+ìÑu <≥ÅH˘ÖÏÊ~°∞.

58= x|O èŒ# : J~°› «Å∞

1) ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°ã «fiO Hõey LO_®e.

2) 35 ãO= «û~åÅ =Ü«∞ã∞û xO_ç LO_®e.

3) ZxflHõÖ’¡ áÈÖ· K≥Å∞¡ÉÏ@∞‰õΩ F@¡Ö’ 1/6 =O «∞ ~å#@¡~Ú Õ _çáêl\ò HÀÖ’Ê`å~°∞.

44

„ÑuÉèÏ áê\Öò ZxflHõÖ’¡ Ü«∞O.Ñ≤. F@∞ qÅ∞= 700 Z‰õΩ¯= F@∞ qÅ∞= QÆÅ ~å„+ìO L «Î~° „Ñ Õâò.

^•x F@∞ qÅ∞= 208. Ô~O_»= Z‰õΩ¯= F@∞ qÅ∞= QÆÅ ~å„+ìO «q∞à◊<å_»∞. ^•x F@∞ qÅ∞= 175.

«‰õΩ¯= F@∞ qÅ∞= QÆÅ ~å„+ìO ã≤H¯O. ^•x F@∞ qÅ∞= 7. Ô~O_»= «‰õΩ¯= F@∞ qÅ∞= QÆÅ ~å„+ìO

=∞ÑÓ~ü =∞iÜ«Ú QÀ"å ^•x F@∞ qÅ∞= 8. PO„ èŒ„Ñ Õâò Ü«∞O.ZÖò.F. F@∞ qÅ∞= 148. „ÑuÉèÏ

áê\Öò ZxflHõ‰õΩ ZÅHõ∆<£ Hõg∞+<£, Ö’H±ãÉèí Ãã„Hõ@s [#~°ÖòQÍ ÑxKÕã∞Î#fl Ñ≤._ç.\. PKåix i@iflOQ∑

JkèHÍiQÍ xÜ«∞q∞OzOk. ~å„+ìÑü ZxflHõÖ’¡ Ô~O_»= ÖˇH˜ OÑ¨ÙÖ’ ÔQÅ∞á⁄Ok# XHÍ<˘Hõ ~å„+ìÑü

q.q. yi.

56= x|O^èŒ# : ''Ñ¨^Œg HÍÅO—— ~å„+¨ìÑü Ñ¨^Œg HÍÅO 5 ãÖ=`«û~åÅ∞. `«#∞ `«# ~år<å=∂#∞

LÑ~å„+ìÑuH ã=∞iÊOKåe. LÑ ~å„+ìÑu P ~år<å=∂ q+Ü«∂xfl Ö’H±ãÉèí ã‘ÊHõ~ü‰õΩ ≥eÜ«∞*ËÜ«∂e.

LÑ ~å„+ìÑu `å`å¯eHõ ~å„+ìÑu QÆi+ìOQÍ 6 <≥ÅÅ‰õΩ q∞Oz =º=ÇÏiOK«~å Œ∞. ~å„+ìÑu Ñkq HOk

4 ãO Œ~åƒùÅÖ’ MÏm U~°Ê_»=K«∞Û.

1) =∞~°ÕK«_»O.

2) ~år<å=∂ KÕÜ«∞_»O.

3) `˘ÅyOK«_»|_»_»O

4) n~°…HÍeHõ Jãfiã÷ «‰õΩ QÆ∞i HÍ=_»O.

57= x|O èŒ# : ~å„+ìÑu uiy ZxflHõ JQÆ∞@‰õΩ J=HÍâ◊O. ~å*ÏºOQÆ s`åº Zxfl™ê~°¡~Ú<å Ñ Œqx

x~°fiÇ≤ÏOK«=K«∞Û.

<À\ò : J~Ú`Õ 2 ™ê~°∞¡ =∂„`«"Õ∞ ~å„+¨ìÑü Ñ¨^Œqx x~°fiÇ≤ÏOKåÅ<Õk ˆH=ÅO ™êO„Ñ¨^•Ü«∞O. D

™êO„Ñ^•Ü«∂xfl "≥Ú Œ\ ~å„+ìÑu <≥ÅH˘ÖÏÊ~°∞.

58= x|O èŒ# : J~°› «Å∞

1) ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°ã «fiO Hõey LO_®e.

2) 35 ãO= «û~åÅ =Ü«∞ã∞û xO_ç LO_®e.

3) ZxflHõÖ’¡ áÈÖ· K≥Å∞¡ÉÏ@∞‰õΩ F@¡Ö’ 1/6 =O «∞ ~å#@¡~Ú Õ _çáêl\ò HÀÖ’Ê`å~°∞.

59= x|O èŒ# : r « Éèí åºÅ∞

~å„+ìÑu <≥Åãi "Õ «#O 50 "ÕÅ∞. Ñ Œg q~°=∞ «~°∞"å « ãO= «û~åxH 3 ÅHõ∆Å =~°‰õΩ ÃÑ#¬<£

Åaèã∞ÎOk. D r «Éèí åºxfl J «_»∞ ÉèÏ~° « ãOÑ¶∞\ « xkè #∞Oz „QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. ~å„+ìÑu r «Éèí åºÅ#∞

ã=iOKÕ JkèHÍ~°O áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ Hõey L#fl Ñ ŒqÖ’ L#fl ~å„+ìÑuH Jk =iÎOK« Œ∞. J#QÍ PÜ«∞#

r «Éèí åºÅ‰õΩ ~å*ÏºOQÆ Éèí„ Œ « LO@∞Ok. ~å„+ìÑu P èŒfi~°ºOÖ’ 267 (1) Ju=$+≤ì, J<å=$+≤ì ÖÏO\

J «º=ã~° Ñiã≤÷ «∞Å#∞ Z Œ∞~˘¯#_®xH ÉèÏ~° « PQÆO «Hõ xkè LO@∞Ok.

45

60= x|O èŒ# : Ñ Œg „Ñ=∂ ã‘fiHÍ~°O

ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎ «~°∞"å « „Hõ=∞OÖ’x W «~° ã‘xÜ«∞~ü <åºÜ«∞=¸iÎ ã=∞Hõ∆OÖ’

~å„+ìÑu Ñ Œg „Ñ=∂O ã‘fiHÍ~°O KÕ™êÎ~°∞.

<Õ#∞ ~å*ÏºOQÍxfl ãO~°H∆™êÎ#x „Ñ[Å Pâ◊Ü«∂Å‰õΩ PHÍOHõ∆Å‰õΩ ãOH «OQÍ xÅ∞™êÎ#x Ñ Œg

„Ñ=∂ ã‘fiHÍ~°O KÕ™êÎ~°∞.

61= x|O èŒ# : ~å„+ìÑu `˘ÅyOÑÙ, =∞ÇaèÜ≥∂QÆ f~å‡O.

~å„+ìÑu ~å*ÏºOQÆ =ºu~Hõ K«~°ºÅ‰õΩ áêÅÊ_ç Õ áê~°¡"≥∞O@∞ LÉèíÜ«∞ ãÉèíÅ "≥Ú «ÎO ãÉèí∞ºÅÖ’

2/3 =O «∞ "≥∞*Ïi\© À Ñ Œq #∞O_ç `˘ÅyOK«=K«∞Û. D =∞ÇaèÜ≥∂QÆ f~å‡O áê~°¡"≥∞O@∞ LÉèíÜ«∞

ãÉèíÅÖ’ ÕxÖ’ <≥·<å „Ñ"Õâ◊ÃÑ@ì=K«∞Û. J~Ú Õ „Ñ"Õâ◊ÃÑ>Ëì ãÉèíÖ’ 1/4 =O «∞ ãO «HÍÅÖ’ 14 ~ÀAÅ

<À\©ã∞`À ~å„+ìÑuH ≥eÜ«∞*ËÜ«∂e.

<À\ò : WÑÊ\ =~°‰õΩ U ~å„+Êu Ñ Œq #∞O_ç `˘ÅyOK«|_»ÖË Œ∞.

62 = x|O èŒ# : ~å„+ìÑu Ñ Œg HÍÅO =ÚyÜ«∞Hõ ÑÓ~°fi"Õ∞ #∂ «# ~å„+ìÑu ZxflHõ HÍ"åe. ~å„+ìÑu

„Ñ è•# x"åã=Ú#‰õΩ ''~å„+ìÑu P"åãπ—— Jx JO\Ï~°∞. Wk #∂º _èçb¡Ö’ HõÅ Œ∞. nxx WO «‰õΩ ÑÓ~°fiO

"≥·ãπ bQÆÖò ÖÏ_£ Jx Ñ≤eKÕ"å~°∞. ~å„+ìÑu W «~° x"å™êÅ∞ ã≤=∂¡ =∞iÜ«Ú ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £Ö’ HõÅ=Ù. g\x

~å„+ìÑu xÅÜ«∞O Jx JO\Ï~°∞.

ZxflHõÅ Ñ¶≤~åº Œ∞Å∞ J#QÍ 71= x|O èŒ# :

~å„+ìÑu ZxflHõÅ Ñ¶≤~åº Œ∞#∞ ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì qKåiã∞ÎOk. ZxflHõÅ =ÚO Œ∞ HÍ‰õΩO_® ZxflHõÅ

«~°∞"å « Ñ¶≤~åº Œ∞¡#∞ ã‘fiHõiã∞ÎOk. xÜ≥∂[Hõ =~åæÅÖ’ MÏmÅ∞ L<åflÜ«∞h Ñ¶≤~åº Œ∞Å∞ KÕÜ«∞‰õÄ_» Œ∞.

ZÅHõì~ÀÖò HÍÖËrÖ’x 20 =∞Ok ãÉèí∞ºÅ∞ ZxflHõÅ Ñ¶≤~åº Œ∞#∞ ZxflHõÅ∞ [iy# Õk #∞O_ç 30 ~ÀAÅ

Ö’ÑÙ ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ìÖ’ Ñ¶≤~åº Œ∞ KÕÜ«∂e.

q∞#Ç~ÚOÑÙÅ∞ : 361 PiìHõÖò, ~å„+ìÑu «# Ñ Œq qkè x~°fiÇÏÖ’ x~°fiiÎOz# q èŒ∞Å‰õΩ QÍ#∞ U

HÀ~°∞ì‰õΩ ["å|∞^•i HÍ Œ∞. J «xx JÔ~ãπì KÕÜ«∞~å Œ∞. J «xÃÑ· „Hq∞#Öò Hã∞Å∞ ÃÑ@ì~å Œ∞, ã≤qÖò ^•"å

"ÕÜ«∂Å#fl 2 <≥ÅÅ =ÚO Œ∞ ã∂K«# KÕÜ«∂e.

~å„+ìÑ¨ «∞Å =~°∞ã„Hõ=∞O :

_®II ÉÏ|∞ ~å*ËO„ Œ„Ñ™ê £ 1952 #∞O_ç 1957 =~°‰õΩ LÑ~å„+ìÑuQÍ L<åfl~°∞.

_®II ÉÏ|∞ ~å*ËO„ Œ„Ñ™ê £ 1957 #∞O_ç 1962.

<À\ò : Z‰õΩ¯= ~ÀAÅ∞ Ñx KÕã≤# `˘e ~å„+ìÑu DÜ«∞<Õ. Ô~O_»∞¡ ™ê~°∞¡ ZxflÔH·# "≥Ú Œ\ ~å„+ìÑu

DÜ«∞<Õ.

ã~fiÑe¡ ~å è•Hõ$+‚ : 1962 #∞Oz 1967, 1962Ö’ K≥·<å`À Ü«Ú Œú q+Ü«∞OQÍ `˘e™iQÍ <Õ+<£

Z=∞~ü*hû qkèOKå_»∞.

46

*ÏH©~ü Ç¨ï¿ãû<£ : 1967 #∞O_ç 1969 =~°‰õΩ. "≥Ú^Œ\˜ ~å„+¨ìÑü =∞iÜ«Ú Ñ¨^ŒgÖ’ =∞~°Õz#

"≥Ú Œ\"å_»∞. «‰õΩ¯= HÍÅO J#QÍ 2 ãOIIÅ Ö’ÑÙ ÑxKÕã≤# "≥Ú Œ\"å_»∞. LÑ~å„+ìÑuQÍ L#fl q.q.

yi 1969Ö’ å`å¯eHõ ~å„+ìÑuQÍ ÑxKÕ™ê_»∞. q.q. yi «# Ñ ŒqH ~år<å=∂ KÕÜ«∞_»O`À XH™êi

~å„+ìÑu, LÑ~å„+ìÑu Ñ Œ=ÙÅ‰õΩ MÏmÅ∞ U~°Ê_ç# ãO Œ~°ƒùOÖ’ ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎQÍ

ÑxKÕã∞Î#fl [ã≤ìãπ Ç≤Ï ŒÜ«∞ «∞ÖÏ¡ `å`å¯eHõ ~å„+ìÑuQÍ ÑxKÕ™ê~°∞.

q.q. yi : 1969 #∞O_ç 1974 =~°‰õΩ. 1971 ãÖ=`«û~°OÖ’ |OQÍ¡ q+¨Ü«∞OÖ’ áêH±`À Ü«Ú^Œú

ã=∞Ü«∞OÖ’ <Õ+#Öò Z=∞Ô~hû qkèOKå_»∞.

Ñ¶„H© Œ∞Ì<£ J b =∞ÇÏ‡ £ : 1974 #∞O_ç 1977 =~°‰õΩ. Ñ Œg =∞ ŒºÖ’ =∞~°Oz# Ô~O_»= ~å„+ìÑu

DÜ«∞#. 1975Ö’ Z=∞Ô~˚hû qkèOKå_»∞. LÑ¨ ~å„+ìÑü a._ç. *ˇ\ì 1977Ö’ `å`å¯eHõ ~å„+ìÑüQÍ

=º=ÇÏiOKèå~°∞. DÜ«∞# Ô~O_»= =Úã≤¡O ~å„+ìÑu.

hÅO ãOr=Ô~_ç¤ : 1977 #∞O_ç 1982 =~°‰õΩ

PO„ èŒ„Ñ Õâò #∞O_ç ZxflÔH·# "≥Ú Œ\ ~å„+ìÑu. ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ ~å„+ìÑuQÍ UHõ„w=OQÍ ZxflÔH·# "≥Ú Œ\"å_»∞.

*Ïx *·Öòã≤OQ∑ : 1982 #∞O_ç1987 =~°‰õΩ. "≥Ú Œ\ ã≤‰õΩ¯ ~å„+ìÑu. áÈãìÖò aÖò q+Ü«∞OÖ’ áêÔH\ò

g\’ KÕã≤# "≥Ú Œ\ ~å„+ìÑu.

P~ü. "≥OHõ„\Ï=∞<£ : 1987 #∞O_ç 1992 =~°‰õΩ

â◊OHõ~ü ŒÜ«∂àò â◊~°‡ † 1992 #∞O_ç 1997 =~°‰õΩ

ÔH.P~ü. <å~åÜ«∞<£ : 1997 #∞O_ç 2002 =~°‰õΩ. DÜ«∞# "≥Ú^Œ\˜ ^Œo`« ~å„+¨ìÑü. ~å„+¨ìÑüQÍ

áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ F@∞ "Õã≤# "≥Ú Œ\"å_»∞.

Z.Ñ≤.*. J|∞ÌÖò HõÖÏO : 2002 #∞O_ç 2007 =~°‰õΩ. JÃãOc¡ ZxflHõÅÖ’ ~å„+ìÑuQÍ F@∞ ÇÏ‰õΩ¯#∞

qxÜ≥∂yOK«∞‰õΩ#fl `˘e"å_»∞.

„ÑuÉèÏ áê\Öò : 2007 #∞Oz. "≥Ú Œ\ =∞Ç≤ÏàÏ ~å„+ìÑu. D"≥∞ Ñ ŒqH =ÚO Œ∞ ~å[™ê÷<£ QÆ=~°fl~üQÍ

ÑxKÕ™ê~°∞. D"≥∞ =∞Ç~å„+ìÖ’x *ÖòQÍ"£ lÖÏ¡‰õΩ K≥Ok# #OkQÍ"£∞ „QÍ=∂xH K≥O Œ#k. D"≥∞ ÃÑ·

Éˇ·~å<£ã≤OQ∑ Ã+HÍ=`ü áÈ\© KÕã≤ F_çáÈÜ«∂~°∞. Z‰õΩ¯= =∞Ok ~å„+¨ìÑ¨`«∞Å#∞ JOkOz# ~å„+¨ìO

`«q∞à◊<å_»∞.

=~°∞ã„Hõ=∞OÖ’ LÑ~å„+ìÑ «∞Å∞ :

ãÔ~fiÑe¡ ~å è•Hõ$+‚<£ : 1952 #∞O_ç 1957 =~°‰õΩ. DÜ«∞<Õ 1957 #∞O_ç 1962 =~°‰õΩ ‰õÄ_®

LÑ~å„+ìÑuQÍ ÑxKÕ™ê~°∞. LÑ~å„+ìÑu Ñ ŒqH Ô~O_»∞™ê~°∞¡ ZxflÔH·#"å~°∞. Z‰õΩ¯= ~ÀAÅ∞ ÑxKÕã≤#

"≥Ú Œ\ LÑ ~å„+ìÑu.

*ÏH©~ü Çï¿ãû<£ : 1962 #∞O_ç 1967 =~°‰õΩ.

q.q. yi : 1967 #∞O_ç 1969 =~°‰õΩ

47

QÀáêÖò ãfi~°∂Ñπ áê~î°H± : 1969 #∞O_ç 1974 =~°‰õΩ

a._ç. *\ì : 1974 #∞O_ç 1979 =~°‰õΩ

[ã≤ìãπ Ç≤Ï ŒÜ«∞ «∞ÖÏ¡ : 1979 #∞O_ç 1984 =~°‰õΩ

P~ü. "≥OHõ„\Ï=∞<£ : 1984 #∞O_ç 1987 =~°‰õΩ

â◊OHõ~ü ŒÜ«∂àò â◊~°‡ : 1987 – 1992

ÔH.P~ü. <å~åÜ«∞<£ : 1992–1997

<À\ò : DÜ«∞# "≥Ú Œ\ Œo « LÑ~å„+ìÑu

Hõ$+‚HÍO ü : 1997–2002 Ñ ŒqÖ’ =∞~°Oz# `˘e LÑ~å„+ìÑu.

É·~å<£ã≤OQ∑ Ã+HÍ= ü : ~å„+ìÑuH áÈ\© KÕã≤ F_çáÈ~Ú# `˘e LÑ~å„+ìÑu.

Ü«∞O._ç. Çq £ J<åûi : 2007Ö’ ZxflÔH·# LÑ~å„+ìÑu. LÑ~å„+ìÑuQÍ ÑxKÕã≤ ~å„+ìÑuQÍ ZxflÔH·#"å~°∞.

ã~fiÑe¡ ~å è•Hõ$+‚<£, *ÏH©~ü Çï¿ãû<£, q.q. yi, P~ü. "≥OHõ„\Ï=∞<£, â◊OHõ~ü ŒÜ«∂àòâ◊~°‡, ÔH.P~ü. <å~åÜ«∞<£.

„Ñ è•x =∞iÜ«Ú =∞O„u=∞O_»e :

~å*ÏºOQÆOÖ’x 5= ÉèÏQÆO 1= J è•ºÜ«∞O 74,75 =∞iÜ«Ú 78 x|O èŒ#Å∞ „Ñ è•# =∞O„u

=∞iÜ«Ú =∞O„u=∞O_»e QÆ∂iÛ ¿Ñ~˘¯O\Ï~Ú. ÉèÏ~°`ü áê~°¡"≥∞O@∞ =º=ã¨÷#∞ J#∞ãïOz ~å„+¨ìÑü

<å=∞=∂„ «Ñ¨Ù HÍ~°ºx~åfiÇ¨ÏHõ JkèHÍi HÍQÍ „Ñ¨ è•# =∞O„u "åãÎ= HÍ~°ºx~åfiÇ¨Ï JkèHÍi. 74(1)

„ÑHÍ~°O ~å„+ìÑu «# HÍ~°ºx~åfiÇÏHõ JkèHÍ~åÅ x~°fiÇÏ#∞ ãÅÇ ãÇÏHÍ~°O á⁄O Œ_®xH „Ñ è•#=∞O„u

J èŒºHõ∆ «# XHõ =∞O„u =∞O_»e LO@∞Ok.

74 (2) =∞O„u=∞O_»e `˘ÅyOÑÙ =∞iÜ«Ú Ñ Œg HÍÅO :

„Ñ è•# =∞O„u =∞iÜ«Ú =∞O„u=∞O_»e. ~å„+ìÑu =∞iÜ«Ú Ö’H±ãÉèí qâßfiãO "Õ∞~°‰õΩ Ñ ŒqÖ’

H˘#™êQÆ∞`å~°∞.

„Ñ è•xH HOk HÍ~°ÏÅ ^•fi~å ~å„+ìÑu Ñ Œq #∞O_ç `˘ÅyOK«=K«∞Û :

1. Ö’H± ãÉèí qâßfiã f~å‡O gyáÈ~Ú#ÑÙÊ_»∞

2. Ö’H±ãÉèí Jqâßfiã f~å‡O <≥yæ#ÑÙ_»∞

Jqâßfiã¨ f~å‡OÖ’ F_çáÈ~Ú# "≥Ú^Œ\˜ „Ñ¨^è•# =∞O„u q.Ñ≤. ã≤OQ∑., XHõ¯ F@∞ `Õ_®`À

F_çáÈ~Ú# „Ñ è•# =∞O„u "å*ò¿Ñ~Ú.

3. „ÑÉèí∞ «fi aÅ∞¡ g_çáÈ~Ú#ÑÙÊ_»∞

4. „ÃÑ·"Õ@∞ ãÉèí∞º_»∞ aÅ∞¡#∞ „ÑÉèí∞ «fiO =ºu~HOK«QÍ Jk áê~°¡"≥∞O@∞ PÉ’ ŒO á⁄Ok#ÑÙÊ_»∞

5. Ö’H±ãÉèí |_≥\ò PiúHõ aÅ∞¡#∞ u~°ã¯iOz#ÑÙ_»∞

6. |_≥\ò ÃÑ· HÀ « f~å‡ÏÅ∞ <≥yæ#ÑÙ_»∞.

48

7. ~å„+ìÑu „ÑãOQÍxH èŒ#º"å Œ f~å‡O „Ñ"Õâ◊ÃÑ@ìQÍ Jk gyáÈ~Ú#ÑÙÊ_»∞.

<À\ò : „Ñ¨^è•# =∞O„u `˘ÅyOK«|_ç# ÖË^• ~år<å=∂ KÕã≤<å ÖË^• =∞~°Õz<å "≥Ú`«ÎO

=∞O„u=∞O_»e ~° Œ∞Ì J=Ù «∞Ok.

75= x|O èŒ# :

Ö’H±ãÉèíÖ’ "≥∞*Ïi\© áêsì "≥∞*Ïi\© ‰õÄ@q∞ <åÜ«∞‰õΩ_»∞x ~å„+ìÑu „Ñ è•# =∞O„uQÍ xÜ«∂=∞HõO

KÕ™êÎ_»∞. „Ñ è•#=∞O„u ãÅÇ "Õ∞~°‰õΩ =∞O„u =∞O_»ex ~å„+ìÑuÜÕ∞ xÜ«∂=∞HõO KÕ™êÎ~°∞.

75 (2)= x|O èŒ# :

=∞O„u =∞O_»e =ºHÎQÆ «OQÍ ~å„+ìÑuH ÉÏ èŒº « =Ç≤ÏOKåe.

75 (3)= x|O èŒ# :

=∞O„u =∞O_»e ãq∞+≤ìQÍ Ö’H±ãÉèí‰õΩ ÉÏ èŒº « =Ç≤ÏOKåe.

75 (4)= x|O èŒ# :

„Ñ è•# =∞O„u =∞iÜ«Ú =∞O„u=∞O_»e KÕ « ~å„+ìÑu Ñ Œq ã‘fiHõ~° KÕ~Ú™êÎ~°∞.

75 (5)= x|O èŒ# :

=∞O„u=∞O_»eÖ’ „Ñu ãÉèí∞º_»∞ áê~°¡"≥∞O@∞ ãÉèíº «fiO Hõey LO_®e. ãÉèíº «fi=Ú ÖËx „Ñ è•#

=∞O„u =∞iÜ«Ú =∞O„u=∞O_»e 6 <≥ÅÅ =~°‰õΩ ãÉèíº «fiO ÖËHõáÈ Õ «=∞ Ñ Œqx HÀÖ’Ê`å~°∞.

75 (6)= x|O èŒ# :

=∞O„u=∞O_»e r «Éèí åºÅ#∞ áê~°¡"≥∞O@∞ x~°‚~Úã∞ÎOk.

78= x|O èŒ# :

~å„+ìÑu „ÑÉèí∞ «fi HÍ~°ºx~åfiÇÏ‰õΩ ãO|OkèOz# ã=∂Kå~°O JOkOK«_»O „Ñ è•x ÉÏ èŒº «.

<À\ò : „Ñ è•#=∞O„u ~å„+ìÑuH =∞iÜ«Ú =∞O„u=∞O_»eH =∞ èŒº ãO è•#Hõ~°ÎQÍ ÑxKÕ™êÎ_»∞.

J~°› «Å∞ : „Ñ è•#=∞O„u =∞iÜ«Ú =∞O„u=∞O_»eÖ’ ãÉèí∞º_çQÍ xÜ«∞q∞OKåÅO>Ë J «_»∞ áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ

ZxflHõ HÍ=_®xH HÍ=eû# J~°› «Å∞ LO_®e.

<À\ò : J#QÍ Hõhã =Ü«∞ã∞û 25 ãOIIÅ∞ xO_ç LO_®e. J «_»∞ YzÛ «OQÍ áê~°¡"≥∞O@∞ ãÉèíº «fiO Hõey

LO_®e. XHõ"Õà◊ áê~°¡"≥∞O@∞ ãÉèíº «fiO ÖËHõáÈ Õ 6 <≥ÅÅ Ö’ÑÙ U^À XHõ ãÉèÏ ãÉèíº «fiO ãOáêkOKåe.

ÖË • Ñ ŒqH ~år<å=∂ KÕÜ«∂e.

<À\ò : U ãÉèíÖ’ ãÉèíº «fiO ÖË‰õΩO_® „Ñ è•=∞O„u J~Ú# "≥Ú Œ\"å_»∞ Ñ≤.q. #iûOÇ~å=Ù, Ô~O_»= "å~°∞

ÃÇÏKü._ç. Õ"ÕQ“_».

49

=∞O„u=∞O_»e =sæHõ~° :

=∞O„u=∞O_»e =sæHõ~° QÆ∞iOz ~å*ÏºOQÆOÖ’ ¿Ñ~˘¯#ÖË^Œ∞. 1947Ö’ <≥„Ç¨˙ J^èŒºHõ∆`«#

xÜ«∂=∞HõO KÕÜ«∞|_ç# =∞O„u=∞O_»ex =∞O„u Ñi+ «∞Î J#QÍ HÍºa<Õ\ò Jx Ñ≤eKå~°∞. "≥Ú Œ\

HÍºa<Õ\ò ãÉèí∞ºÅ ãOYº 14. 1952 ™ê è•~° ZxflHõÅ J#O «~°O <≥„Ç˙ J èŒºHõ∆ «# U~åÊ>ÿ# "≥Ú Œ\

=∞O„u =∞O_»e ã¨Éèí∞ºÅ ãÖYº 35. J#QÍ HÍºa<Õ\ò 15, ~å[º=∞O„`«∞Å∞ 6, LÑ¨ =∞O„`«∞Å∞ 14.

=∞O„u=∞O_»e =sæHõ~° HÀãO U~åÊ@∞ KÕã≤# Hõq∞\© QÀáêÅHõ$+‚ ™êfiq∞ JÜ«∞ºOQÍ~ü Hõq∞\.

=∞O„u=∞O_»e =sæHõ~° :

1. HÍºa<Õ\ò =∞O„ «∞Å∞ – JkèHõ ÇÏŸ^•

~å[º=∞O„ «∞Å∞ – ¿ãì\ò q∞xãì~ü Ô~O_»= JkèHÍ~° ÇÏŸ^•

LÑ =∞O„ «∞Å∞ – _çÑÓº\© q∞xãì~üû, «‰õΩ¯= JkèHÍ~° ÇÏŸ^•

<À\ò : ~å*ÏºOQÆ s`åº =∞O„u=∞O_»eÖ’ JO Œ~°∂ ã=∂#"Õ∞. =∞O„u=∞O_»eÖ’ Z‰õΩ¯= ÇÏŸ^• Z=~°∞

Hõey LO\Ï~°∞ J#QÍ HÍºa<Õ\ò q∞xãì~üû. HÍºa<Õ\ò J<Õ Ñ^•xfl 4= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 1978

„ÑHÍ~°O 352 x|O èŒ#Ö’ HÍºa<Õ\ò „"å «ÑÓ~°fiHõ ãÅÇ "Õ∞~°‰õΩ ~å„+ìÑu <Õ+<£ Z=∞~ü*hû qkèOKåe.

J<Õ D ãO Œ~°ƒùOÖ’ ~å*ÏºOQÆOÖ’ KÕ~åÛ~°∞.

Ö’H±ã# ãÉèí∞ºÅÖ’ 10% =∞Ok =∞O„u=∞O_»e ãÉèí∞ºÅ∞QÍ LO>Ë =∞OzQÍ LO@∞O Œx ã≤á¶ê~°∞û

KÕã≤# Hõq∞\ J_ç‡x„¿ãì\"£ iá¶ê~ü‡ Hõq∞\.

<À\ò : HÍºa<Õ\ò ãÉèí∞ºÅ ãOYº 16 #∞O_ç 20 =∞ èŒº LO_®Åx ã∂zOz#k. W\©=Å áê~°¡"≥∞O@∞

~°∂á⁄OkOz# 91= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 2003 „ÑHÍ~°O HO„ ŒOÖ’ =∞O„u=∞O_»e QÆi+ìOQÍ

Ö’H±ã¨Éèí ã¨Éèí∞ºÅ ãÖYºÖ’ 15% LO_®Åx xˆ~Ì+≤OzOk. „Ñ¨ è•x HÍºa<Õ\ò ã¨=∂"ÕâßÅ‰õΩ J èŒºHõ∆ «

=Ç≤Ï™êÎ~°∞. HÍºa<Õ\ò ã=∂"ÕâßÅ‰õΩ ZÑÙÊ_»∞, ZHõ _» ZO Œ∞‰õΩ x~°fiÇ≤ÏOKåe, U U q+Ü«∂Å∞ K«iÛOKåe

J<Õk „Ñ è•x x~°‚~Ú™êÎ~°∞. „Ñ è•# =∞O„u ãÅÇ"Õ∞~°H ~å„+ìÑu áê~°¡"≥∞O@∞ LÉèíÜ«∞ ãÉèíÅ ãOÜ«ÚHõÎ

ã=∂"Õâßxfl „áê~°Oaè™êÎ~°∞. n~°…HÍÅO "å~Ú^• "Õ™êÎ~°∞. =∞iÜ«Ú Ö’H±ãÉèí#∞ ~° Œ∞Ì KÕ™êÎ~°∞. „Ñ è•#

=∞O„u JkèHÍ~° s`åº „ÑÏoHõ ãOÑ¶∂xH <Õ+<£ _èçÃÑ<£û H“xûÖòH *ÏfÜ«∞ ã"≥∞ÿHõº « =∞O_»eH JO «~ü~å„+ì

=∞O_»eH J èŒº‰õ∆Ω_çQÍ =º=ÇÏi™êÎ~°∞.

„Ñ è•# =∞O„u Jaè=~°‚# :

_®II a.P~ü. JOÉË_» ~ü – HÍºa<Õ\ò ™œ^•xH =¸ÅãÎOÉèíO

ÖÏ~ü¤ "≥∂~üb – „Ñ è•x ã=∂#∞ÅÖ’ „Ñ äŒ=Ú_»∞

Ñ‘@~ü r iK«~ü¤ – „Ñ è•x ã=∂#∞ÅÖ’ „Ñ èŒ=Ú_»∞ J#∞HÀ=_»O J «x ™ê÷<åxfl «yæOK«_»O J=Ù «∞Ok.

*.Ü«∞ãπ. ŒQÌÖò – =∞O„ «∞ÅO Œ~°∂ „Ñ è•# =∞O„u`À ã=∂#∞Å∞ J#_»O ãiHÍ Œ∞. „Ñ è•# =∞O„u «ÑÊ

q∞ye# =∞O„ «∞ÅO Œ~°∞ ãÉèí|∞.

J"≥∞i : „Ñ è•# =∞O„u <åÜ«∞‰õΩ_»∞ =∞iÜ«Ú „Ñ è•# x~°‚Ü«∂kèHÍi.

50

~å"£∞ ¿ãÜ« º~ü : „Ñ è•# =∞O„u ~å[º<ÒHõ‰õΩ K«∞HÍ¯x. „Ñ è•#=∞O„u „ÑÉèí∞ «fiO J<Õ F_» K«„HÍxfl u¿ÑÊ

™ê~°OQÆ∞ ÖÏO\"å_»∞.

S=~ü *xflOQ∑û : „Ñ è•x ã∂~°∞º_»∞ q∞QÆ å =∞O„ «∞ÅO Œ~°∂ J «x K«∂@∂ì Ñi„Éèíq∞OKÕ „QÆÇÅ ÖÏO\"å~°∞.

ã~ü qeÜ«∞<£ "≥~åfl~ü : „Ñ è•x K«∞Hõ Ö’¡ K«O„ Œ_»∞

ÃÇÏ~å¡O_£ ÖÏã≤ – „Ñ è•x HÍºa<Õ\ò r=<£ =∞~°ü x~åú~°‰õΩ_»∞

„w"£û – „Ñ è•x Ü«∞[=∂x

=∞„<À – „Ñ è•# ~å[º<ÒHõ‰õΩ <åq‰õΩ_»∞.

„Ñ è•x =∞iÜ«Ú LÑ „Ñ è•#∞Å *Ïa`å :

– 1947 #∞O_ç 1950 =∞ èŒºHÍÅOÖ’ „Ñ è•# =∞O„u [=Ç~üÖÏÖò <≥„Ç˙ =∞iÜ«Ú LÑ „Ñ è•x

ã~åú~ü =Å¡ÉèÏÜü∞ Ñ>ËÖò.

– 1967 #∞O_ç 1969 =∞ èŒº HÍÅOÖ’ „Ñ è•#=∞O„u WOkè~åQÍOkè =∞iÜ«Ú =∞iÜ«Ú _çÑÓº\

„ÃÑ·"£∞ q∞xãì~ü "≥Ú~ås ÕâßÜü∞.

– 1977 #∞O_ç 1979 HÍÅOÖ’ „Ñ è•# =∞O„u "≥Ú~ås ÕâßÜü∞. LÑ „Ñ è•x KÒ Œs K«~°üã≤OQ∑

=∞iÜ«Ú [Q∑r=<£ ~å=Ù.

– 1979 #∞O_ç 1980 =~°‰õΩ „Ñ è•# =∞O„u K«~°üã≤OQ∑, LÑ „Ñ è•x "≥·.q. KÒÇ<£

– 1989 #∞O_ç 1990 =~°‰õΩ „Ñ è•# =∞O„u q.Ñ≤. ã≤OQ∑, LÑ „Ñ è•x Õ"ÕÖÏÖò.

– 1990 #∞O_ç 1991 =~°‰õΩ „Ñ è•# =∞O„u K«O„ ŒâıY~ü, LÑ „Ñ è•x Õ"ÕÖÏÖò.

– 2002 #∞O_ç 2004 =~°‰õΩ „Ñ è•# =∞O„u "å*ò¿ÑÜü∞, LÑ „Ñ è•x ZÖò.ÔH. J^•fix.

<À\ò : LÑ „Ñ è•x J<Õ Ñ ŒO ~å*ÏºOQÆOÖ’ „Ñ™êÎqOK«ÖË Œ∞.

ÉèÏ~° « Õâ◊ „Ñ è•#=∞O„ «∞Å∞ :

[=Ç~üÖÏÖò <≥„Ç˙ 1947 #∞Oz 1964 =~°‰õΩ : "≥Ú Œ\ „Ñ è•x =∞iÜ«Ú Ñ ŒqÖ’ LO_»QÍ =∞~°Oz#

"≥Ú Œ\ „Ñ è•# =∞O„u. Z‰õΩ¯= ~ÀAÅ∞ J#QÍ 16 ãO= «û~åÅ∞ 286 ~ÀAÅ∞ ÑxKÕã≤# `˘e „Ñ è•#

=∞O„u. <åÅ∞QÆ∞ ™ê~°∞¡ „Ñ¨=∂ ã‘fiHÍ~°O KÕã≤# `˘e „Ñ¨ è•# =∞O„u. QÆ∞ÖÏƒiÖÏÖò #O^• `å`å¯eHõ

„Ñ è•xQÍ ÑxKÕ™ê~°∞.

ÖÏÖò |ÇÏ Œ∂~ü âß„ã≤Î 1964 #∞O_ç 1966 =~°‰õΩ : <À\ò : Ñ ŒqÖ’ =∞~°Oz# Ô~O_»= „Ñ è•# =∞O„u

QÆ∞ÖÏiÖÏÖò #O^• Ô~O_»= ™êi `å`å¯eHõ „Ñ è•#=∞O„uQÍ ÑxKÕ™ê~°∞.

N=∞u WOk~åQÍOnè : 1966 #∞O_ç 1977 =~°‰õΩ† 1980 #∞O_ç 1984 =~°‰õΩ : "≥Ú Œ\ =∞Ç≤ÏàÏ

„Ñ¨^è•# =∞O„u. Ñ¨^ŒqÖ’ LO_»QÍ =∞~°Oz# =¸_»= „Ñ¨^è•# =∞O„u. „Ñ¨^è•# =∞O„uQÍ ZxflHõÖ’¡

51

F_çáÈ~Ú# `˘e"å~°∞. ~å[ºãÉèí ãÉèíº «fiO`À „Ñ è•#=∞O„u J~Ú# `˘e"å~°∞. ~å[ºãÉèí ãÉèíÜ«∞ «fiO`À

„Ñ¨ è•# =∞O„u J~Ú# Ô~O_»="å~°∞ ÃÇÏKü._ç. Õ"ÕQ“_£. ~å[ºã¨Éèí ã¨Éèíº «fiO`À „Ñ¨ è•# =∞O„u J~Ú#

=¸_»= "å~°∞ S.ÔH. QÆ∞„*ÏÖò. ~å[ºãÉèí ãÉèíº «fiO`À „Ñ è•# =∞O„u J~Ú# <åÅæ= "å~°∞ =∞<À‡ÇÏ<£ ã≤OQ∑.

=Ú~ås ÕâßÜü∞ 1977 #∞O_ç 1979 =~°‰õΩ : "≥Ú Œ\ HÍO„Q¿ãû «~° „Ñ è•x.

KÒ Œs K«~°ü ã≤OQ∑ : 1979 #∞O_ç 1980 =~°‰õΩ : «‰õΩ¯= ~ÀAÅ∞ J#QÍ 5<≥ÅÅ∞ „Ñ è•# =∞O„uQÍ

Ñ¨xKÕã≤#"å~°∞.

~år"£~° «fl Ñ¶≤~À*ò QÍOkè, J#QÍ ~år"£ QÍOkè 1984 #∞O_ç 1989 =~°‰õΩ : Ju z#fl =Ü«∞ã∞û J#QÍ

42 ãO= «û~åÅH „Ñ è•# =∞O„u J~Ú#"å~°∞.

qâ◊fi<å^ä£ „Ñ¨`åÑπ ã≤OQ∑ : 1989 #∞O_ç 1990 =~°‰õΩ : JqâßfiãÖ f~å‡OÖ’ F_çáÈ~Ú# `˘e

„Ñ è•#=∞O„u q.Ñ≤. ã≤OQ∑. Jqâßfiã f~å‡OÖ’ F_çáÈ~Ú# Ô~O_»= „Ñ è•# =∞O„u J@Öò aÇi "å*ò¿ÑÜü∞.

DÜ«∞# XHõ F@∞`À F_çáÈÜ«∂~°∞.

K«O„ ŒâıY~ü 1990 #∞O_ç 1991 =~°‰õΩ : „Ñ è•# =∞O„uQÍ ÑxKÕ™ê~°∞.

Ñ≤.q. #~°ã≤OÇ~å=Ù, 1991 #∞O_ç 1996 =~°‰õΩ : ŒH∆ ÉèÏ~° « Õâ◊ =∞iÜ«Ú PO„ èŒ„Ñ Õâò #∞Oz

„Ñ è•# =∞O„u J~Ú# `˘e"å~°∞.

J@Öò aÇi "å*ò¿Ñ~Ú : 1996Ö’ 13 ~ÀAÅ∞, 1998, 99Ö’ 13 <≥ÅÅ∞, 1999 #∞Oz 2004 =~°‰õΩ

"≥Ú «ÎO 4 1/2 ãO= «û~åÅ∞ ÉèÏ~° « Õâ◊ „Ñ è•#=∞O„uQÍ =º=ÇÏiOKèå~°∞.

ÃÇÏKü._ç. Õ"ÕQ“_» : 1996 #∞Oz 1987 =~°‰õΩ

S.ÔH. QÆ∞„*ÏÖò : 1997 #∞O_ç 1998 =~°‰õΩ

_®II =∞<À‡ÇÏ<£ ã≤OQ∑ : „Ñã∞Î «O „Ñ è•#=∞O„uQÍ =º=ÇÏiã∞Î<åfl~°∞. J™êûO ~å[ºãÉèí ãÉèíº «fiO`À „Ñ è•#

=∞O„u J~Ú#"å_»∞ _®II =∞<À‡ÇÏ<£ ã≤OQ∑.

áê~°¡"≥∞O@∞ :

~å*ÏºOQÆOÖ’x 5= ÉèÏQÆOÖ’ 2= J è•ºÜ«∞O 79 #∞O_ç 122 =~°‰õΩ QÆÅ x|O èŒ#Å∞ áê~°¡"≥∞O@∞

QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O@∞<åfl~Ú.

79= x|O èŒ# : ÉèÏ~° « ÕâßxH XHõ HO„ Œ âßã# ãÉèí x~å‡ âßY LO@∞Ok. ^•x ¿Ñ~°∞ áê~°¡"≥∞O@∞.

áê~°¡"≥∞O@∞ = Ö’H±ãÉèí + ~å[º ãÉèí + ~å„+ìÑu

80= x|O èŒ# : ~å[ºãÉèí x~å‡O QÆ∞iOz ≥Å∞ÑÙ «∞Ok.

Ö’H± ãÉèí x~å‡O : nxx kQÆ∞= ãÉèí, „Ñ*Ï „Ñux èŒ∞Å ãÉèíQÍ ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. 17 U„Ñ≤Öò 1952# Wk

U~åÊ@∞ J~ÚOk. Ö’H±ãÉèí Jâßâ◊fi « ãÉèí. Ñ Œg HÍÅO 5 ãO= «û~åÅ∞. J~Ú# Jk <Õ+#Öò Z=∞Ô~hû

52

HÍÅOÖ’ XHõ ãO= «û~°O K˘ÑÙÊ ZO «HÍÅO J~Ú<å á⁄_çyOK«=K«∞Û. =∞iÜ«Ú =∞ èŒºÖ’ ~å„+ìÑuKÕ

~° Œ∞Ì KÕÜ«∞=K«∞Û. HÍ=Ù# Ö’H±ãÉèí Ñ Œg HÍÅO J#QÍ XHõ ™êi JxtÛ «O Jx J~°ÌO 56= ~å*ÏºOQÆ

ã=~° K«@ìO 1987 „ÑHÍ~°O Ö’H± ãÉèí QÆi+ì ãÉèí∞ºÅ ãOYº 552. ~å„ëêìÅ #∞O_ç 530. HO„ Œ áêe «

„áêO`åÅ #∞O_ç 20. 331= x|O èŒ# „ÑHÍ~°O ~å„+ìÑu KÕ « W ŒÌ~°∞ POQÀ¡ WO_çÜ«∞<£Å∞ <åq∞<Õ\ò

KÕÜ«∞|_»∞`å~°∞. Ö’H±ãÉèí Hõhã ÖË • „Ñã∞Î « ãÉèí∞ºÅ ãOYº 545.

<À\ò : 530 =∞Ok ~å„ëêìÅ #∞Oz 13 HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ #∞Oz, 20 POQÀ¡ WO_çÜ«∞<£Å∞ ZxflHõ

HÍ|_»`å~°∞.

„Ñu 750000 „Ñ[Å‰õΩ XHõ Ü«∞O.Ñ≤. „áêux èŒºO =Ç≤Ï™êÎ~°∞. Ö’H±ãÉèíÖ’ Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\. Å‰õΩ i[~fi+#∞¡

HõÅ=Ù. Ü«∞ãπ.ã≤.Å‰õΩ 15% J#QÍ 79 ã‘@‰õΩ¡, Ü«∞ãπ.\. Å‰õΩ 7% J#QÍ 41 ã‘@∞¡ HõÅ=Ù. 84= ~å*ÏºOQÆ

ã=~° K«@ìO 2001 „ÑHÍ~°O Ö’H±ãÉèí ~å„+ì q è•# ãÉèíÅ xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ ãOYº#∞ 2026 =~°‰õΩ

Ñ¨Ù#ifiÉèí[# KÕÜ«∞‰õÄ_» Œ∞. 87= ~å*ÏºOQÆ ã¨=~° K«@ìO 2002 „Ñ¨HÍ~°O 2001 [<åÉèÏ ÖˇHõ Å

„ÑHÍ~°O xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ ÑÙ<£qÉèí[# KÕÜ«∂e. JO Œ∞HÀãO ‰õΩÖònÑπ ã≤OQ∑ Hõg∞+<£ U~åìÑÙ KÕ™ê~°∞.

Ö’H±ã¨Éèí‰õΩ ^Õâ◊OÖ’ J`«ºkèHõOQÍ Ü«∞O.Ñ≤.Å#∞ ÑÖÑ¨Ù`«∞#fl ~å„+¨ìO L`«Î~ü„Ñ¨^Õâò Ö’H±ã¨Éèí‰õΩ ^Õâ◊OÖ’

J`«ºkèHõOQÍ Ü«∞O.Ñ≤. Å#∞ ÑÖÑ¨Ù`«∞#fl Ô~O_»= ~å„+¨ì =∞Ç¨~å„+¨ì. Ö’H±ã¨Éèí‰õΩ ^Õâ◊OÖ’ Ju `«‰õΩ¯=

Ü«∞O.Ñ≤.Å#∞ ÑOÑÙ «∞#fl ~å„ëêìÅ∞ ã≤<åq∞ J#QÍ ã≤H¯O, <åQÍÖÏO_£, q∞*’~å"£∞. Ö’H±ãÉèí‰õΩ Õâ◊OÖ’

PO„ èŒ„Ñ Õâò #∞Oz ZxflHõ=Ù «∞#fl Ü«∞O.Ñ≤.Å∞ 42 =∞Ok. "≥Ú@ì"≥Ú Œ\ Ö’H±ãÉèí ãÉèí∞ºÅ ãOYº 489.

Ü«∞O.Ñ≤. QÍ ZxflHõ HÍ=_®xH 17= x|O èŒ# „ÑHÍ~°O tHõ∆ Ñ_ç LO_»‰õÄ_» Œ∞.

ã‘ÊHõ~ü, _çÑ¨Óº\© ã‘ÊHõ~ü :

Ö’H±ã¨Éèí ã¨Éèí∞ºÅ `«=∞Ö’ XHõ¯ix ã‘ÊHõ~üQÍ =∞~˘Hõix _çÑ¨Óº\© ã‘ÊHõ~üQÍ ã¨ÉèÏ HÍ~°º„Hõ=∂Å

x~°fiÇÏ‰õΩ ZOÑ≤Hõ KÕ™êÎ~°∞. Ö’H±ãÉèí ãÉèí∞ºÅ∞ =∞iÜ«Ú _çÑÓº\ ã‘ÊHõ~ü «=∞ ~år<å=∂Å#∞

ã‘ÊHõ~ü‰õΩ ã=∞iÊ™êÎ~°∞. ã‘ÊHõ~ü «# ~år<å=∂#∞ _çÑÓº\ ã‘ÊHõ~ü‰õΩ ã=∞iÊ™êÎ~°∞. ã‘ÊHõ~ü =∞iÜ«Ú

_çÑÓº\ ã‘ÊHõ~üÅ∞ Ö’H±ãÉèí∞ºÅ KÕ « `˘ÅyOÑÙ f~å‡OÖ’ "≥Ú «ÎO ãÉèí∞ºÅÖ’ ™ê è•~° "≥∞*Ïi\© À

`˘ÅyOK«|_» å~°∞. J~Ú Õ 14 ~ÀAÅ =ÚO Œ∞ <À\©ã∞ W"åfie. ã‘ÊHõ~ü, _çÑÓº\© ã‘ÊHõ~üÅ#∞

`˘ÅyOKÕ f~å‡O ÃÑ· ãÉèíÖ’ K«~°Û [~°∞QÆ∞ «∞#flÑÙÊ_»∞ ã‘ÊHõ~ü J èŒºHõ∆ ™ê÷#OÖ’ LO_»~å Œ∞. ã‘ÊHõ~ü

F@∞ ÇÏ‰õΩ¯#∞ Hõey LO_»_»∞. HÍx Ö’H±ãÉèíÖ’ ã=∂#"≥∞ÿ# F@∞¡ =zÛ#ÑÙ_»∞ x~°‚Ü«∂HõÑÙ

F@∞ ÇÏ‰õΩ¯ =∂„ «O Hõey LO\Ï_»∞. ™êO„Ñ^•Ü«∞O „ÑHÍ~°O _çÑÓº\© ã‘ÊHõ~ü „ÑuÑHõ∆O #∞O_ç

Z#∞flHÀ|_»`å_»∞. ã‘ÊHõ~ü, _çÑ¨Óº\© ã‘ÊHõ~üÅ∞ `«=∞ áêsì ã¨Éèíº`åfixH˜ ~år<å=∂ KÕÜ«∞=Åã≤#

J=ã~°O ÖË Œ∞.

<À\ò : HÍx H˘O « =∞Ok <≥·uHõ qÅ∞=Å‰õΩ Ö’|_ç ~år<å=∂ KÕÜ«∞=K«∞Û. J ÖÏ Jx hÅO ãOr=Ô~_ç¤

«# áêsì Ñ ŒqH ~år<å=∂ KÕ™ê~°∞. ã‘ÊHõ~ü _çÑÓº\© ã‘ÊHõ~üÅ Ñ Œg HÍÅO 5 ãO= «û~åÅ∞.

<À\ò : Ö’H±ãÉèí ~° ŒÌ~Ú#KÀ H˘ «Î Ö’H±ãÉèí U~°Ê_Õ =~°‰õΩ ã‘ÊHõ~ü Ñ Œq H˘#™êQÆ∞ «∞Ok.

áê<≥Öò ã‘ÊHõ~ü : 1 #∞Oz 6QÆ∞~°∞ LO\Ï~°∞. ã‘ÊHõ~ü =∞iÜ«Ú _çÑÓº\© ã‘ÊHõ~ü QÍx ãÉèíÖ’ ÖË#ÑÙÊ_»∞ ãÉèÏ

53

HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ D áê#Öò ã‘ÊHõ~ü x~°fiÇ≤Ï™êÎ_»∞. ã‘ÊHõ~ü áê#Öò ã‘ÊHõ~ü#∞ <åq∞<Õ\ò KÕ™êÎ_»∞.

ã‘ÊHõ~ü =ÚMÏºOâßÅ∞ : 1919 ÉèÏ~° « „Ñ¨Éèí∞ «fi K«@ìO „Ñ¨HÍ~°O ˆHO„ Œ âßã¨#ã¨Éèí x~°fiÇ¨Ï‰õΩ QÆ=~°fl~ü

[#~°Öò 1921Ö’ ã~ü ÃÑ¶_»iH± "≥·\ò#∞ J èŒ‰õ∆Ω_çQÍ#∞ xÜ«∞q∞OKå~°∞.

<À\ò : ™êfi «O„ «º=Ú ÑÓ~°fiO W «xx "≥Ú Œ\ Ö’H±ãÉèí ã‘ÊHõ~üQÍ ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. Ô~O_»= =ºHÎ J#QÍ `˘e

ÉèÏ~°fÜ«Ú_»∞ q.*. Ñ>ËÖò. 1950 ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆ K«@ìO ãÉèÏ èŒº‰õ∆Ω_»∞ J<Õ Ñ ŒqH ã‘ÊHõ~ü Jx

<å=∞Hõ~°O KÕã≤Ok.

"Õ «#O 40,000/– ÉèÏ~° « ãOÑ¶∞\ « xkè #∞O_ç nxx „QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞.

Ñ ŒqÖ’ LO_»QÍ r «Éèí åºÅ∞ «yæOKè«~°∞. ã‘ÊHõ~ü J#∞=∞u ÖË‰õΩO_® Ö’H±ãÉèí ãÉèí∞º_çx JÔ~ãπì

KÕÜ«∞~å^Œ∞. XHõ"Õà◊ `«Ñ¨Êx Ñïã≤÷`«∞ÅÖ’¡ JÔ~ãπì KÕã≤<å "≥O@<Õ P q+¨Ü«∂xfl ã‘ÊHõ~ü‰õΩ

≥eÜ«∞*ËÜ«∂e. ã‘ÊHõ~ü =∞ÇãÉèíÅ‰õΩ J èŒºHõ∆ « =Ç≤Ï™êÎ~°∞.

<À\ò: „a@<£Ö’ XHõ™êi ã‘ÊHõ~ü Ñ ŒqH ZxflHõ~Ú Õ W+ì"≥∞ÿ#O « HÍÅO ã‘ÊHõ~üQÍ H˘#™êQÆ=K«∞Û. Once

Speaker for ever is a speaker.

1947Ö’ ~å*ÏºOQÆ Ñi+ ü `å`å¯eHõ áê~°¡"≥∞O@∞QÍ =º=ÇÏiOz#ÑÙ_»∞ "≥Ú Œ\ ã‘ÊHõ~ü l.q.

"≥Úà◊OHõ~ü, "≥Ú Œ@ _çÑÓº\© ã‘ÊHõ~ü J#O «â◊Ü«∞#O JÜ«∞ºOQÍ~ü. "åi ŒÌ~ =∞# Ö’H±ãÉèí‰õΩ "≥Ú Œ\

ã‘ÊHõ~ü =∞iÜ«Ú _çÑÓº\© ã‘ÊHõ~ü.

Ö’H±ãÉèíÖ’ "≥Ú@ì"≥Ú Œ\ „ÑuÑHõ∆O <åÜ«∞‰õΩ_»∞ "≥·.q. KÒÇ<£.

<À\ò : Ö’H±ãÉèí ÖË • ~å[ºãÉèí „ÑuÑHõ∆ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ ÇÏŸ^• QÆ∞iÎOÑ|_®ÅO>Ë "≥Ú «ÎO 10% ã‘@∞¡ LO_®e.

„Ñã∞Î « Ö’H±ãÉèí ã‘ÊHõ~ü ™È"£∞<å ä£ K«@s. DÜ«∞# "≥ãπì ÉOQÍÖòÖ’x É’ÖÏÑÓ~ü xÜ≥∂[Hõ=~°æO #∞O_ç

ZxflHõ J~Ú<å~°∞. Ö’H±ãÉèí „Ñã∞Î « _çÑÓº\© ã‘ÊHõ~ü K«~°ül ü ã≤OQ∑ J Œ~fi. DÜ«∞# ÑO*ÏÉòÖ’x

JdÅ ÉèÏ~° « JHÍe Œàò áêsì #∞Oz ZxflHõ J~Ú<å_»∞. Ö’H±ãÉèí „Ñã∞Î « „ÑuÑHõ∆ <åÜ«∞‰õΩ_»∞

ZÖò.ÔH. J^•fih. 14= Ö’H±ãÉèíÖ’ „ÑuÑHõ∆ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ „ÑÉò =ÚYs.

ã‘ÊHõ~ü q èŒ∞Å∞ :

Ö’H±ãÉèí HÍ~°º„Hõ=∂Å x~°fiÇÏ W «x „Ñ äŒ=∞ ÉÏ èŒº «. Ö’H±ãÉèíÖ’ xÜ«∞=∞ x|O èŒ#Å#∞ ãÉèÏ

™êO„Ñ^•Ü«∞Å#∞ QÆ∞iÎOK«x "åiÃÑ· „Hõ=∞tHõ∆ K«~°ºÅ∞ fã∞‰õΩO\Ï_»∞. LÉèíÜ«∞ ãÉèíÅ ãOÜ«ÚHõÎ

ã=∂"ÕâßxH J èŒºHõ∆ « =Ç≤Ï™êÎ~°∞. XHõ aÅ∞¡#∞ „ Œ=º aÅ∞¡ Jx èŒ$gHõiOKè«∞@‰õΩ x~°fizOK«∞@.

ãÉèí∞ºÅ∞ Ö’H±ãÉèíÖ’ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\ì f~å‡ÏÅ∞, qq èŒ „Ñâ◊flÅ∞ U ã=∞Ü«∞OÖ’ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïìe J<Õk

x~åúiOK«∞@. áêsì Ñ¶≤~å~ÚOÑÙÅ‰õΩ áêÅÊ_ç# "åi ãÉèíº`åfixfl ~° Œ∞Ì KÕÜ«Ú@. ã‘ÊHõ~ü Pnè#OÖ’

Ö’H±ãÉèí ãz"åÅÜ«∞O LO@∞Ok. ãz"åÅÜ«∂xH áêÅ# Jkè<Õ «. Ãã„Hõ@i [#~°Öò PÑ¶π Ö’H±ãÉèí

ÑO_ç\ò PKåi. ã‘ÊHõ~ü Ö’H±ãÉèí‰õΩ ~å[ºãÉèí‰õΩ ãO è•#Hõ~°ÎQÍ =º=ÇÏiOKåe. ã‘ÊHõ~ü ÇÏŸ^•s`åº

™ê è•~° J=ã~åÅ Hõq∞\., ãÉèÏ HÍ~°º„Hõ=∂Å ãÅÇ ãOÑ¶∞O, x|O èŒ#Å Hõq∞\©H J èŒº‰õ∆Ω_çQÍ

Ñ¨xKÕ™êÎ~°∞.

54

ã‘ÊHõ~ü =~°∞ã¨ „Hõ=∞O :

l.q. "≥∂à◊OHÍ~ü – 1952 – 1956

J#O «â◊Ü«∞#O JÜ«∞ºOQÍ~ü – 1957 – 1962

ÇÏ‰õÄO ã≤OQ∑ – 1962–1967

hÅO ãOr=Ô~_ç¤ – 1967 – 1969

_®II _ç.Ü«∞ãπ. uÅ¡OQ∑ – 1969–1975

Ñ¶≤e~å"£∞ ÉèíQÆ= ü – 1976 – 77

hÅO ãOr=Ô~_ç¤ – 1977Ö’ =∂iÛ 26 #∞Oz EÖ· 18 =~°‰õΩ

ÃÇÏÔQ¤ ÔH.Ü«∞ãπ. – 1977 – 1980 =~°‰õΩ

ÉèíÅ~åO[Hõ ~ü – 1980 – 1985, 1985 – 1989, Z‰õΩ¯= HÍÅO ÑxKÕã≤# `˘e ã‘ÊHõ~ü

~°cè~ – 1989 – 1991

t=~å*ò áê\Öò – 1991 –1996

Ñ≤.Z. ãOQÍ‡ – 1996 – 1998

l.Ü«∞O.ã≤. ÉÏÅÜ≥∂y – 1998 #∞O_ç 2002 =~°‰õΩ, DÜ«∞# PO„ èŒ„Ñ Õâò #∞O_ç Ö’H±ãÉèí

ã‘ÊHõ~üQÍ ZxflHõÜ«∂º~°∞. Ñ ŒqÖ’ =∞~°Oz# `˘e"å_»∞. l.Ü«∞O.ã≤. ÉÏÅÜ≥∂y.

=∞<ÀÇÏ~ü *’+≤ – 2002 #∞Oz 2004 =~°‰õΩ

™È=∞<å ä£ K«@s – „Ñã∞Î «O Ö’H±ãÉèí ã‘ÊHõ~üQÍ ÑxKÕã∞Î<åfl_»∞.

Éè∫uHõOQÍ Ju ÃÑ ŒÌ (5) Ö’H±ã¨Éèí xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ∞ :

1) Å_»H± 2) Éèí~°‡~ü 3) Hõ\òÛ 4V) ÑtÛ=∞ J~°∞ÏK«Öò „Ñ Õâò

5) «∂~°∞Ê J~°∞ÏK«Öò „Ñ Õâò.

Éè∫uHõOQÍ Ju z#fl (5) Ö’H±ã¨Éèí xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ∞ :

1) KåOkh KÒH± 2) "åÜ«Ú"ÕHõÅHõ åÎ – "≥ãπì ÉOQÍÖò 3) ŒH∆ =ÚOÉ· – =∞Ç~å„+ì

4) "åÜ«Ú"Õ =ÚOÉ· – =∞Ç~å„+ì 5) ã Œ~°<£ _èçb¡.

L «Î=∞ áê~°¡"≥∞O>ËiÜ«∞<£ J"å~°∞¤Å∞ :

D J"å~°∞¤Å#∞ WO_çÜ«∞<£ áê~°¡"≥∞O@s „QÆ∂Ñπ JOkã∞ÎOk. J"å~°∞¤Å#∞ 1995 t=~å*ò áê\Öò

„áê~°OaèOKå~°∞. 1991 #∞Oz 1996 #∞O_ç ZxflÔH·# "åiH Wq JOkã∞Î<åfl~°∞.

1) 1995Ö’ K«O„ ŒâıY~ü 2) 1996Ö’ ™È=∞<å ä£ K«@s

3) 1997Ö’ „ÑÉò =ÚYi 4) 1998Ö’ Ü«∞ãπ. *·áêÖò Ô~_ç¤

5) 1999Ö’ ZÖò.ÔH. J^•fix 6) 2000Ö’ J~°∞<£ ã≤OQ∑

55

7) 2001Ö’ [â◊fiO ü ã≤OQ∑ 8) 2002Ö’ _®II =∞<À‡ÇÏ<£ ã≤OQ∑

9) 2009Ö’ â◊~° £Ñ"å~ü 10) 2004Ö’ ã∞ëê‡ ãfi~å*ò

11) 2005Ö’ z ŒO|~°O 12) 2006Ö’ =∞â◊OHõ~ü JÜ«∞º~ü

~å[º ã¨Éèí x~å‡O :

nxx U„Ñ≤Öò 3, 1952Ö’ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. áê~°¡"≥∞O@∞ "≥Ú Œ\ ã=∂"Õâ◊O "Õ∞ 13, 1952

80= x|O èŒ# ~å[º ãÉèí QÆ∞iOzè ¿Ñ~˘¯O@∞Ok. ~å[ºãÉèí QÆi+ª ãÉèí∞ºÅ ãOYº 250.

<À\ò : ~å„ëêìÅ #∞O_ç 229, 9 HO„ Œ áêe « „áêO «O, 83 „ÑHÍ~°O 12 =∞Ok qt+ì =º‰õΩÎÅ#∞ ~å„+ìÑu

<åq∞<Õ\ò KÕ™êÎ~°∞.

~å[ºãÉèí „Ñã∞Î « ãÉèí∞ºÅ ãOYº 245. <À\ò : 229 4 12 ´ 245

~å[ºãÉèí‰õΩ J «ºkèHõ ãÉèí∞ºÅ#∞ ÑOÑÙ «∞#fl "≥Ú Œ\ ~å„+ìO L «Î~°„Ñ Õâò. nxx #∞O_ç ZxflÔH·#

ãÉèí∞ºÅ ãOYº 31. ~å[º ãÉèí‰õΩ J «ºkèHõOQÍ ãÉèí∞ºÅ#∞ ÑOÑÙ «∞#fl Ô~O_»= ~å„+ìO =∞Ç~å„+ì.

nx #∞O_ç ZxflHõ~Ú# ãOYº 19.

PO„ èŒ„Ñ¨ Õâò #∞O_ç ~å[ºã¨Éèí‰õΩ ZxflHõ~Ú# ãÖYº 18. Ju «‰õΩ¯= ã¨Éèí∞ºÅ#∞ ÑÖÑ¨Ù «∞#fl

~å„ëêìÅ∞ Dâß#º ~å„ëêìÅÖ’ J™êûO «ÑÊ q∞ye#q. =∞iÜ«Ú QÀ"å Dâß#º ~å„ëêìÅ∞ J~°∞ÏK«Öò

„Ñ Õâò, "Õ∞Ñ¶∂ÅÜ«∂, q∞*’~å"£∞, =∞ÑÓ~ü, <åQÍÖÏO_£, „uÑÙ~°, ã≤H¯O, QÀ"å, ÑÙ Œ∞KÕÛi. D

~å„ëêìÅxfl XH˘¯Hõ Ü«∞O.Ñ≤.x ÑOÑÙ`å~Ú. Ö’H±ãÉèí =∞iÜ«Ú ~å[ºãÉèí‰õΩ XHõ ix ÑO¿Ñ ~å„ëêìÅ∞

ã≤<åq∞. Ñ¨^Œg HÍÅO âßâ◊fi`«O. ~å[ºã¨ÉèíÖ’ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\˜ J^èŒº‰õ∆Ω_»∞ ã¨ˆ~fiÑë¡ ~å^è•Hõ$+¨‚<£.

~å[ºã¨ÉèíÖ’ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\˜ Láê^èŒº‰õ∆ΩÅ∞ Ü«∞ãπ.q. Hõ$+¨‚=¸iÎ. DÜ«∞# PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò #∞O_ç

ZxflHõÜ«∂º~°∞. ~å[ºã¨ÉèíÖ’ „Ñ¨ã¨∞Î`« J^èŒº‰õ∆ΩÅ∞ JÇ¨Ï‡^£ Ç¨g∞^£ Ç¨Ï<åûi. ~å[ºã¨ÉèíÖ’ „Ñ¨ã¨∞Î`«

Láê èŒº‰õ∆ΩÅ∞ ~°Ç‡<£ MÏ<£. ~å[ºãÉèíÖ’ "≥Ú Œ\ „ÑuÑHõ∆ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ Hõ=∞ÅÑu „uáêiî. ~å[ºãÉèíÖ’

„Ñã∞Î « „ÑuÑHõ∆ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ [â◊fiO üã≤OQ∑.

1. „ÑÉèí∞ «fi MÏ`åÅ ãOÑ¶∞O (Public Accoutns Committee) ã≤á¶ê~°ã∞ 1919 ÉèÏ~° « „ÑÉèí∞ «fi K«@ì=Ú

U~åÊ@∞ 1921. Wk Ju ÑÙ~å «#"≥∞ÿ#k. ãÉèí∞ºÅ ãOYº 22. J#QÍ Ö’H±ãÉèíÖ’ 15, ~å[ºãÉèíÖ’

7, Ñ Œg HÍÅO XHõ ãO= «û~°O.

Kè≥·Ô~‡<£ xÜ«∂=∞HõO : Ö’H±ãÉèí ã‘ÊHõ~ü xÜ«∞q∞™êÎ_»∞, 1967 #∞O_ç „ÑuÑHõ∆ <åÜ«∞‰õΩ_çx Ñ≤.Z.ã≤.QÍ

xÜ«∞q∞ã¨∞Î<åfl~°∞.

„Ñ è•# xkè : ã≤.Z.l. x"ÕkHõÅ#∞ ÑijeOK«_»O.

(Estimate Committee) :

ã≤á¶ê~°ã∞ *Ï<£ =Ú`åÜ«Ú_£ Hõq∞\ U~åÊ@∞ 1950, ãOYº 30 JuÃÑ ŒÌk. JO Œ~°∂ Ö’H±ãÉèí

56

ãÉèí∞ºÖ· LO_®e. Ñ Œg HÍÅO XHõ ãO= «û~°O, Kè≥·Ô~‡<£ xÜ«∂=∞HõO : Ö’H±ãÉèí ã‘ÊHõ~ü xÜ«∞q∞™êÎ_».

Wk á⁄ Œ∞ÑÙ#∞ Kå@=∞x ã≤á¶ê~°∞û KÕã∞ÎOk.

„ÑÉèí∞ «fi „Hõ=∂Å ãOÑ¶∞O ÖË • „ÑÉèí∞ «fi ~°OQÆ ãOã÷ÅÃÑ· ãOÑ¶∞O (Committe on Public Undertak-

ing or Committee on corporation, ã≤á¶ê~°ã∞ Hõ$+‚g∞#<£ Hõq∞\.

<À\ò : ÅOHõ ã∞O Œ~°O „Ñâ◊fl P è•~°OQÍ D ã≤á¶ê~°ã∞ KÕâß~°∞. U~åÊ@∞ 1964Ö’.

ãÉèí∞ºÅ∞ : „áê~°OÉèíO 15 =∞Ok J#QÍ Ö’H±ãÉèíÖ’ 10, ~å[ºãÉèíÖ’ 5.

1974Ö’ nx Ö’x ãÉèí∞ºÅ ãOYº 22 J#QÍ Ö’H±ãÉèíÖ’ 15 =∞Ok. ~å[ºãÉèíÖ’ 7QÆ∞~°∞. gi

Ñ Œg HÍÅO XHõ ãO= «û~°O. Kè≥·Ô~‡<£ xÜ«∂=∞HõO : Ö’H±ãÉèí ã‘ÊHõ~ü xÜ«∞q∞™êÎ_»∞. qkè ã≤.Z.l.

x"ÕkHõÅ#∞ ÑijeOK«_»O. „ÑÉèí∞ «fi ~°OQÆ ãOã÷Å "åi¬Hõ x"ÕkHõÅ#∞ ÑijeOK«_»O.

ãÉèí∞ºÅ ™œHõ~åºÅ‰õΩ ãO|OkèOz# Hõq∞\©Å∞.

1. ™ê è•~° J=ã~åÅ Hõq∞\ : nxx 1954Ö’ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. ã‘ÊHõ~ü nxH J èŒº‰õ∆Ω_»∞, ãÉèí∞ºÅ∞

: 20 =∞Ok.

2. =ãf ™œHõ~åºÅ Hõq∞\ : WO Œ∞Ö’x ãOYº 12, D Hõq∞\© Ü≥ÚHõ „Ñ è•# qkè QÆ$ÇÏ =ãu

HõeÊOK«∞@.

3. „QÆO ä•ÅÜ«∞ Hõq∞\ : „QÆO ä•ÅÜ«∞ ™œHõ~åºÅ#∞ "≥∞~°∞QÆ∞ Ñ~°∞ã∞ÎOk.

4. "Õ «<åÅ∞, Éèí åºÅ‰õΩ ãO|OkèOz# Hõq∞\ : ãÉèí∞ºÅ∞ 15 J#QÍ Ö’H±ãÉèíÖ’ 10 =∞Ok ~å[ºãÉèíÖ’

5 QÆ∞~°∞. r «Éèí åºÅ‰õΩ ãO|OkèOz# ã∂K«#Å#∞ Wk JOkã∞ÎOk.

1) ãÉèí∞ºÅ ÔQ·~å›[~°∞ ÃÑ· Hõq∞\ :

nxÖ’x ãÉèí∞ºÅ∞ 15 =∞Ok, 60 ~ÀAÅ∞ =~°∞ãQÍ ÔQ·~å›[~°∞ J~Ú Õ J «x ™ê÷#O MÏm J~Ú#@∞ì

D Hõq∞\© „ÑHõ\ã∞ÎOk.

2) ãÉèÏ HÍ~°º„Hõ=∂ÅÃÑ· ãÅÇÅ∞ WKÕÛ Hõq∞\© : D Hõq∞\©Ö’x ãÉèí∞ºÅ∞ 15 =∞Ok. nxH J èŒº‰õ∆Ω_»∞

ã‘ÊHõ~ü, ãÉèÏ HÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩ HÍÅ x~°‚Ü«∞Hõ Ñ\ÏìÅ#∞ D Hõq∞\ «Ü«∂~°∞ KÕã∞ÎOk.

3) „Ñ~Ú"Õ@∞ ãÉèí∞ºÅ aÅ∞¡Å∞, f~å‡ÏÅÃÑ· Hõq∞\ : nxÖ’x ãÉèí∞ºÅ∞ 15 =∞Ok. gi HÍÅÑiq∞u

XHõ ãO= «û~°O, „ÑÉèí∞ «fiO HÍ‰õΩO_® W «~° ãÉèí∞ºÅ∞ „ÑuáêkOz# aÅ∞¡Å#∞ f~å‡ÏÅ#∞ D

Hõq∞\© Ñijeã∞ÎOk.

4) x|O èŒ# Hõq∞\ : "≥Ú «ÎO ãÉèí∞ºÅ ãOYº 15, J èŒº‰õ∆ΩÅ∞ ã‘ÊHõ~ü.

1) Ji˚ÅÃÑ· Hõq∞\˜ : nxÖ’x ã¨Éèí∞ºÅ ãÖYº 15, =∞O„ «∞Å∞ ã¨Éèí∞ºÅ∞QÍ LO_»~å Œ∞. ÉèÏ~°fÜ«∞

áœ~°∞Å∞ Z=Ô~·<å =ºHÎQÆ «OQÍ ÖË • «=∞ ãOÑ¶∞O •fi~å ÖË • xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ •fi~å Ñ¶≤~åº Œ∞Å#∞

JsÅ ~°∂ÑOÖ’ KÕã∞HÀ=K«∞Û.

57

2) ãÉèÏ ÇÏ‰õΩ¯Å ãOÑ¶∞O : nxÖ’ ãÉèí∞ºÅ ãOYº 15, ãÉèÏ HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ ãÉèÏ =∞~åº ŒÅ#∞ D

Hõq∞\© HÍáê_»∞ «∞Ok.

Z) „ÑÉèí∞ «fi "åQÍÌ<åÅÃÑ· Hõq∞\ : nxx 1953Ö’ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. ãÉèí∞ºÅ ãOYº 15. =∂i+<£

r<£û „ÑHÍ~°O Wk ÑÓiÎQÍ aè#fl"≥∞ÿ#k.

a) Œ «Îâßã# JkèHÍ~åÅÃÑ· Hõq∞\© : ãÉèí∞ºÅ ãOYº 15, áê~°¡"≥∞O@∞ Ñx XuÎ_ç =Å# «y#O «

™êOHu# Ñi*Ï#O ÖËHõáÈ=_»O =Å# D Hõq∞\© âßã<åÅ#∞ ã∂÷ÅOQÍ ~°∂á⁄Okã∞ÎOk.

1) PAC 2) ESTIMATION COMMITTEE 3) CPO ÖË • CPC

1) âßã# x~å‡ JkèHÍ~åÅ∞ : áê~°¡"≥∞O@∞ Ü≥ÚHõ „Ñ è•# qkè, K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOK«∞@. HO„ Œ

*Ïa`å, L=∞‡_ç *Ïa`å, J=t+ì JkèHÍ~åÅÃÑ· áê~°¡"≥∞O@∞ K«\ÏìÅ∞ ~°∂á⁄OkOKèÕ JkèHÍ~°O

Hõey LO_»@O. H˘xfl „Ñ ÕºHõ ãO Œ~åƒùÅÖ’ ~å„+ì *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ· ‰õÄ_® áê~°¡"≥∞O@∞ K«\ÏìÅ#∞

~°∂á⁄Okã¨∞ÎOk.

L^• : 49,352,356

2) PiúHõ JkèHÍ~åÅ∞ : ÉèÏ~° « Õâ◊ PiúHõ q è•#O#∞ áê~°¡"≥∞O@∞ x~°‚~Úã∞ÎOk. |_≥\ò PiúHõ aÅ∞¡Å#∞

áê~°¡"≥∞O@∞ P"≥∂kã∞ÎOk. áê~°¡"≥∞O@∞ P"≥∂ ŒO ÖËxk „ÑÉèí∞ «fiO ÉèÏ~° « ãOÑ¶∞\ « xkè #∞O_ç

XHõ ÃÑ·™ê ‰õÄ_® PiúHõ =#~°∞Å‰õΩ Y~°∞Û KÕÜ«∞ÖË Œ∞. Ñ#∞flÅ#∞ qkèOKåÅ#fl, ~° Œ∞Ì KÕÜ«∂Å<åfl,

ã¨=iOKåÅ<åfl áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ JkèHÍ~°O LO@∞Ok. <À\ò : Ñ¨#∞flÅ#∞ ÃÑOKÕ JkèHÍ~°O

áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ LO_» Œ∞. =∞O„u=∞O_»eH LO@∞Ok.

áê~°¡"≥∞O@∞ =∞ÇaèÜ≥∂QÆ f~å‡O`À ~å„+ìÑux `˘Åyã∞ÎOk. áê~°¡"≥∞O@∞

`˘ÅyOÑÙ f~å‡O ^•fi~å LÑ~å„+ìÑux `˘Åyã∞ÎOk. ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì, ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì „Ñ è•# =∞iÜ«Ú

W «~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ∞, ZxflHõÅ „Ñ è•# JkèHÍi, Ñ≤.Z.l. áê~°¡"≥∞O@∞KÕ Jaèâ◊Oã# f~å‡O

^•fi~å 2/3 =O «∞ "≥∞*Ïi\© À Ñ Œq #∞O_ç `˘ÅyOK«|_» å~°∞.

~å*ÏºOQÆ ã=~°Å#∞ „ÑuáêkOKÕ JkèHÍ~°O áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ LO@∞Ok.

~å*ÏºOQÆ ã=~° KÕ¿ã q+Ü«∞OÖ’ áê~°¡"≥∞O@∞ ~å*ÏºOQÆ Ñi+ ü =Ö =º=Çiã∞ÎOk. ~å*ÏºOQÍxfl

ã=iOKÕ Z‰õΩ¯= JkèHÍ~°O áê~°¡"≥∞O@∞H HõÅ Œ∞.

<À\ò : ~å*ÏºOQÆ ã=~° aÅ∞¡Å q+Ü«∞OÖ’ ~å„+ìÑu, áê~°¡"≥∞O@∞ LÉèíÜ«∞ ãÉèíÅ ãOÜ«ÚHõÎ

ã=∂"Õâ◊=Ú#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞ÖË Œ∞.

~å„+ìÑux ZxflHõ KÕ¿ã Electoral College Ö’ áê~°¡"≥∞O@∞ XHõ JO «~åƒùQÆO.

LÑ~å„+ìÑux ZxflHõ KÕ¿ã Electoral College `À áê~°¡"≥∞O@∞ ZxflHõ KÕã∞ÎOk. Ö’H±ãÉèí ã‘ÊHõ~ü,

58

_çÑÓº\© ã‘ÊHõ~ü _çÑÓº\© Kè≥·Ô~‡<£Å#∞ áê~°¡"≥∞O@∞ ZxflHõ KÕã∞ÎOk.

„Ñ è•x, =∞O„u =∞O_»e «=∞ âßYÅ Ñ@¡ x~°fi~°Î#∞ „ÑtflOK«∞@‰õΩ, xÜ«∞O„uOK«∞@‰õΩ áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ

JkèHÍ~°O HõÅ Œ∞.

Hõfiâ◊Û<£ J=~ü :

áê~°¡"≥∞O@∞ „áê~°OÉèí=∞ÜÕ∞º "≥Ú Œ\˜ QÆO@#∞ HõfiK«Ûù<£ J=~ü JO\Ï~°∞. Wk 11 #∞Oz 12

QÆO@Å =~°‰õΩ LO@∞Ok. áê~°¡"≥∞O@∞ ã¨Éèí∞ºÅ∞ ãÖ|Okè`« =∞O„`«∞Å#∞ "å~°∞ x~°fiiÎOz#

q èŒ∞Å∞ QÍ#∞ „Ñâ◊flÅ∞ J_»∞QÆQÍ =∞O„ «∞Å∞ ã=∂ è•#O W"åfie. Hõfiâ◊Û<£ J=~üÖ’ 3 ~°HÍÅ „Ñâ◊flÅ∞

J_»∞QÆ=K«∞Û.

Z) #Hõ∆„ «ÑÙ QÆ∞~°∞Î QÆÅ „Ñâ◊flÅ∞ : g\H "≥ÚHHõOQÍ ã=∂ è•#O W"åfie. J#∞|O èŒÑÙ „Ñâ◊flÅ∞ "ÕÜ«∞=K«∞Û.

a) #Hõ∆„ «ÑÙ QÆ∞~°∞ÎÖËx „Ñâ◊flÅ∞ : g\H ~å «ÑÓ~°fiHõOQÍ ã=∂ è•<åÅ∞ LO\Ï~Ú. J#∞|O èŒÑÙ „Ñâ◊flÅ∞

"ÕÜ«∞~å^Œ∞.

ÃÑ· Ô~O_çO\x J_»QÍÅ#QÍ HõhãO 100 ~ÀAÅ =ÚO Œ∞ ã∂K«# KÕÜ«∂e.

ã≤) ãfiÅÊ =º=kè „Ñâ◊flÅ∞ : J «º=ã~°, „Ñ*Ï „áê=ÚYºO QÆÅ q+Ü«∂xH ãO|OkèOz# „Ñâ◊flÅ∞. D

~°Hõ"≥∞ÿ# „Ñâ◊flÅ‰õΩ HõhãO 3 ~ÀAÅ =ÚO Œ∞ ã∂K«# KÕÜ«∂e.

<À\ò : #Hõ∆„ «ÑÙ QÆ∞~°∞Î QÆÅ „Ñâ◊fl, #Hõ∆„ «ÑÙ QÆ∞~°∞Î ÖËx „Ñâ◊fl, ãfiÅÊ =º=kè J<Õk ã‘ÊHõ~ü x~°‚~Ú™êÎ_»∞.

r~À J=~ü :

D „Ñâ’fl «Î~åÅ ã=∞Ü«∞O «~°∞"å « Z*O_® „áê~°OÉèí=∞QÆ∞#∞. Z*O_® J#QÍ ãÉèÏ HÍ~°º„Hõ=∂Å

Ñ\ìHõ. XH˘¯Hõ ™êi Z*O_® QÍºÑπ =ã∞ÎOk. ^•xx r~À J=~ü JO\Ï~°∞. D â◊¥#º HÍÅO 12

#∞Oz XO\ QÆO@ =~°‰õΩ LO@∞Ok. â◊¥#º HÍÅOÖ’ <À\©ã∞ W=fi‰õΩO_® „ÑÉèí∞`åfixH U

JOâ◊O ÃÑ·<≥·<å „Ñâ◊flÅ∞ J_»QÆ=K«∞Û. â◊¥#º HÍÅO ÉèÏ~° « „Ñ*Ï™êfi=∞ºO Ü≥ÚHõ ã$+≤ì.

f~å‡ÏÅ∞ :

Jqâßfiã¨ f~å‡O : D f~å‡Ïxfl Ö’H±ã¨ÉèíÖ’<Õ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\Ïìe. 50 =∞Ok ã¨Éèí∞ºÅ =∞ ŒÌ «∞

HÍ"åe. f~å‡ÏxH˜ HÍ~°O J#=ã¨~°O. =ÚYºOQÍ nxx „ÑüÑ¨Hõ∆O „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ_»∞`«∞Ok. nx

„Ñ è•# L ÕÌâ◊O. „ÑÉèí∞`åfixfl Ñ_»Q˘@ì_»O. Jqâßfiã f~å‡ÏxH J#∞=∞u W"åfiÖÏ, =^•Ì J<Õk

ã‘ÊHõ~ü x~°‚~Ú™êÎ_»∞. Jqâßfiã f~å‡O „Ñ"Õâ◊ÃÑ\ì# «~°∞"å « K«~°Û [~°∞QÆ∞ «∞Ok. K«~°Û «~åfi «

F\OQ∑ LO@∞Ok. F\OQ∑Ö’ „ÑÉèí∞ «fi F_çáÈ Õ YzÛ «OQÍ ~år<å=∂ KÕÜ«∂e.

nxx ‰õÄ_® Ö’H±ãÉèíÖ’ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïìe. 50 =∞Ok ãÉèí∞ºÅ =∞ ŒÌ «∞ HÍ"åe. D f~å‡Ïxfl ã‘ÊHõ~ü

J#∞=∞uOKåe. D f~å‡O Ü≥ÚHõ =ÚYº L ÕÌâ◊ºO „ÑÉèí∞`åfixfl q=∞i≈OK«_»O. nxH HÍ~°O

59

J#=ã~°O. nxx XHõ =∞O„u ÖË • W ŒÌ~°∞ =∞O„ «∞Å∞ ÖË • "≥Ú «ÎO =∞O„u=∞O_»e ÃÑ· „Ñ"Õâ◊ÃÑ@ì=K«∞Û.

«~åfi « F\OQ∑ LO@∞Ok. F\OQ∑Ö’ „ÑÉèí∞ «fiO F_çáÈ Õ ~år<å=∂ KÕÜ«∂eû# J=ã~°O ÖË Œ∞.

J#QÍ Wk H=ÅO <≥·uHõ ÉÏ èŒº «.

XHõ „Ñ*Ï „áê=ÚYº « Hõey# ÇÏ~îå «∞Î ãOÑ¶∞@# ÖË • PHõã≤‡Hõ q+Ü«∂xfl QÆ∂iÛ K«iÛOK«_®xH

ã‘ÊHõ~°∞ J#∞=∞u`À "å~Ú^• f~å‡Ïxfl „Ñ"Õâ◊ÃÑ@ì=K«∞Û. D f~å‡Ïxfl 50 =∞Ok ãÉèí∞ºÅ =∞ ŒÌ «∞

HÍ"åe. J~Ú Õ F\OQ∑ LO_» Œ∞.

„Ñ*Ï „áê=ÚYº Hõey# XHõ ã=∞ãº#∞ J «º=ã~°OQÍ K«iÛOK«_®xH D ™ê= è•# f~å‡Ïxfl

„Ñ"Õâ◊ÃÑ_» å~°∞. nxx „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïìe J#QÍ HõhãO W ŒÌ~°∞ ãÉèí∞ºÅ∞ ã‘ÊHõ~°∞‰õΩ HõhãO XHõ QÆO@

=ÚO Œ∞ <À\©ã∞ W"åfie. ã‘ÊHõ~°∞ J#∞=∞u¿ãÎ 2 1/2 QÆO@Å K«~°Û LO@∞Ok. JÑÙÊ_»∞ ãO|Okè «

=∞O„u „ÑHõ@# KÕÜ«∂eû LO@∞Ok.

ãÉèí∞ºÅ „Ñâ◊flÅ‰õΩ =∞O„ «∞Å∞ ã=∂ è•#O W=fi‰õΩ<åfl «ÑÙÊ_»∞ ã=∂Kå~°O WzÛ# ãÉèí∞ºÅ Ñ@¡

J=∞~åº ŒQÍ „Ñ=iÎOz<å ãÉèÏ ÇÏ‰õΩ¯Å f~å‡O „Ñ"Õâ◊ÃÑ@ì_»O [~°∞QÆ∞ «∞Ok.

U ≥·<å XHõ ã=∞ãº#∞ „ÑÉèí∞ «fiO Œ$+≤ìH fã∞‰õΩ"≥à◊¡_®xH ãO|OkèOz#k. ãÉèí∞ºÅ∞ =¸_»∞

~ÀAÅ =ÚO Œ∞ ã‘ÊHõ~°∞‰õΩ <À\©ã∞ W"åfie. D K«~°Û ™È=∞, |∞ èŒ, â◊√„Hõ"å~åÅÖ’ =∂„ «"Õ∞ LO@∞Ok.

Point of Order :

âßã# ãÉèíÖ’ ãÉèí∞ºÅ „ÑãOQÆO ãÉèí xÜ«∞=∂Å#∞ LÅ¡OÑ¶≤∞Oz#ÑÙ_»∞ Z=Ô~·<å ãÉèí∞º_»∞ Point

of Order #∞ Ö=<≥ «Î=K«∞Û#∞. J~Ú Õ nxx J#∞=∞uOKåÖÏ =^•Ì J<Õk ã‘ÊHõ~°∞ x~°‚~Ú™êÎ_»∞.

áê~°¡"≥∞O@∞ ã=∂"ÕâßÅ QÆ_»∞=Ù ã=∞Ü«∞O ãg∞Ñ≤OK«QÍ P"≥∂ ŒO á⁄O^•eû# aÅ∞¡Å ãOYº

JkèHõOQÍ L#flÑÙÊ_»∞ Jxfl aÅ∞¡Å#∞ ÑijeOz P"≥∂ ŒO ™ê èŒºO HÍ Œ∞. J@∞=O\ Ñiã≤÷ «∞ÅÖ’

ã=∂áê# f~å‡O KÕã≤ aÅ∞¡#∞ =¸‰õΩ=∞‡_çQÍ P"≥∂k™êÎ~°∞. nxx aÅ∞¡#∞ yb@O KÕÜ«∞@O

JO\Ï~°∞.

U HÍ~°O KÕ «<≥·<å =∂iÛ 31Ö’ÑÙ ÑÓiÎ™ê÷~Ú |_≥@∞#∞ P"≥∂kOK«_®xH =º=kè KåÅ#ÑÙÊ_»∞

„ÑÉèí∞ «fiO `å`å¯eHõ |_≥@∞#∞ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\ì áê~°¡"≥∞O@∞ P"≥∂ ŒO á⁄O Œ∞ «∞Ok. nx "≥∂ÅOQÍ

U„Ñ≤Öò 1 #∞O_ç „áê~°OÉèí=∞ÜÕ∞º #∂ «# PiúHõ ãO= «û~°OÖ’ „ÑÉèí∞ «fi âßYÅ∞ `å`å¯eHõOQÍ

J=ã~åÅ#∞ f~°∞ÛH˘<Õ xq∞ «ÎO J_®fi#∞ûQÍ Y~°∞Û KÕ¿ã JkèHÍ~°O P «~åfi « ÑÓiÎ ™ê÷~Ú |_≥\ò

60

P"≥∂kOKÕ ãO Œ~°ƒùOÖ’ "å\x „Hõ=∞| ŒúO KÕ™êÎ~°∞.

„ÑÉèí∞ «fiO áê~°¡"≥∞O@∞ P"≥∂ ŒO HÀ~°∞ «∂ ã=∞iÊOz# |_≥@∞ "≥Ú «ÎOÖ’ «yæOÑÙ#∞ HÀ~°∞ «∂

KÕ¿ã „Ñuáê Œ#Å∞ HÀ « f~å‡ÏÅ∞ JO\Ï~°∞. g\H ã‘ÊHõ~°∞ J#∞=∞ux W"åfie.

Z) á⁄ Œ∞ÑÙ HÀ « (Economic Cut Motion ) :

„ÑÉèí∞ «fiO KÕã≤# |_≥\ò "≥Ú`åÎxfl H˘O « "Õ∞~°‰õΩ «yæOK«=∞x KÕ¿ã XHõ HÀ « f~å‡O.

a) \’ÔH<£ HÀ « (Token Cut Motion) :

HÀi# "≥Ú`åÎxfl 100% «yæOK«=∞x J~°úO.

ã≤) q è•# HÀ « (Policy Cut Motion) :

HÀi# "≥Ú`åÎxfl XHõ âß`åxH «yæOK«=∞x J~°úO.

~å[º ãÉèí „Ñ ÕºHõ JkèHÍ~åÅ∞ : 1) ~å[º ãÉèí Ö’H±ãÉèí À ã=∂#OQÍ JkèHÍ~åÅ∞ Hõey LO@∞Ok. XHõ

PiúHõ JkèHÍ~åÅ∞ q∞#Ç~Ú¿ãÎ JO ÕHÍ‰õΩO_® „HOk JkèHÍ~åÅ#∞ ‰õÄ_® K≥ÖÏ~Úã∞ÎOk. 289 x|O èŒ#

„ÑHÍ~°O ~å„+ì *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ· áê~°¡"≥∞O@∞ K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOKåÅQÍ =ÚO Œ∞QÍ ~å[ºãÉèí‰õΩ

2/3 =O «∞ "≥∞*Ïi\© À XHõ f~å‡Ïxfl P"≥∂kOKåe.

2) 312= x|O èŒ# „Ñ¨HÍ~°O #∂ «# JdÅ ÉèÏ~° « ã¨sfiã¨∞Å#∞ áê~°¡"≥∞O@∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e

J#QÍ =ÚO Œ∞QÍ ~å[ºãÉèí 2/3 =O «∞ "≥∞*Ïi\© À XHõ f~å‡=Ú#∞ P"≥∂kOKåe.

3) 67 (a) „ÑHÍ~°O LÑ ~å„+ìÑu `˘ÅyOÑÙ f~å‡O =ÚO Œ∞QÍ ~å[ºãÉèíÖ’<Õ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïìe.

4) 356, 356, 360 „ÑHÍ~°O J «º=ã~° Ñiã≤÷ «∞Å∞ qkèOz#ÑÙ_»∞ Ö’H±ãÉèí ~° ŒÌ~Ú Õ ~å[ºãÉèí

P"≥∂ ŒO "Õ∞~°‰õΩ Jq J=∞Å∞Ö’H =™êÎ~Ú.

Ö’H± ãÉèí „Ñ ÕºHõ JkèHÍ~åÅ∞ =∞iÜ«Ú PiúHõ JkèHÍ~åÅ∞ :

40= PiìHõÖò J#∞ãiOz „ Œ=ºaÅ∞¡#∞ H=ÅO Ö’H±ãÉèíÖ’<Õ =ÚO Œ∞QÍ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïìe. „ Œ=º aÅ∞¡‰õΩ

~å„+¨ìÑüH˜ Ñ¨Ó~°fi J#∞=∞u HÍ"åe. XHõ aÅ∞¡‰õΩ ™ê^è•~° aÖÏ¡? „^Œ=º aÖÏ¡? Jx ã‘ÊHõ~°∞

x~°‚~Ú™êÎ~°∞. „ Œ=º aÅ∞¡#∞ Ö’H±ãÉèí P"≥∂kOz#ÑÙ_»∞ ~å[ºãÉèí P"≥∂^•xH ÑOÑQÍ ~å[ºãÉèí

14 ~ÀAÅ «~åfi « «# P"≥∂ Œ =Ú„ Œ#∞ "ÕÜ«∂e. ÖË#@¡~Ú Õ Ö’H±ãÉèí P"≥∂ ŒO`À ~å„+ìÑu

P"≥∂ Œ=Ú„ Œ á⁄O Œ∞ «∞Ok.

<À\ò : „ Œ=ºaÅ∞¡ ÖË • PiúHõ q+Ü«∞OÖ’ ~å„+ìÑu LÉèíÜ«∞ ãÉèíÅ ãOÜ«ÚHõÎ ã=∂"Õâßxfl U~åÊ@∞

KÕÜ«∞ÖË~°∞.

61

ã∞„Ñ‘"£∞ HÀ~°∞ì~å*ÏºOQÆOÖ’x 5= ÉèÏQÆO 4= J è•ºÜ«∞O 124 #∞Oz 147 =~°‰õΩ x|O èŒ#Å∞ ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì

QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O@∞<åfl~Ú. ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì Ô~QÆ∞ºÖË\OQ∑ K«@ìO 1773 „ÑHÍ~°O 1774Ö’

HõÅHõ åÎ #QÆ~°OÖ’ ™ê÷Ñ≤OKèå~°∞. 1935 ÉèÏ~° « „ÑÉèí∞ «fi K«@ìO „ÑHÍ~°O _èçb¡Ö’ XHõ ÃÑ¶_»~°Öò HÀ~°∞ì

™ê÷Ñ≤OK«_çOk. D ÃÑ¶_»~°Öò HÀ~°∞ì ™ê÷#OÖ’ „Ñã∞Î «O ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì U~åÊ>ÿOk. =∞# ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì

1950 ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆ K«@ìO „ÑHÍ~°O U~åÊ>ÿOk. <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ ãOYº „áê~°OÉèíOÖ’ 7 „Ñ è•#

<åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ`À HõeÑ≤ 8. „Ñã∞Î «O <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ ãOYº 25. „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎ À HõeÑ≤

26.

<À\ò : D <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ ãOYº#∞ áê~°¡"≥∞O@∞ XHõ K«@ìO •fi~å ÃÑOK«=K«∞Û ÖË • «yæOK«=ÙK«Û.

1. 1950Ö’ 8 #∞O_ç 11‰õΩ ÃÑOKå~°∞.

2. 1960Ö’ 11 #∞O_ç 14‰õΩ ÃÑOKèå~°∞.

3. 1977Ö’ 14 #∞O_ç 18‰õΩ ÃÑOKå~°∞.

4. 1985Ö’ 18 #∞O_ç 26‰õΩ ÃÑOKå~°∞.

1. ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°ã «fiO Hõey LO_®e.

2. 5 ãO= «û~åÅ∞ ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸iÎQÍ ÖË • 10 ãO= «û~åÅ∞ ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì <åºÜ«∞"åkQÍ Ñx

KÕã≤ LO_®e.

3. ~å„+ìÑu Œ$+≤ìÖ’ „Ñ=ÚY <åºÜ«∞âß„ãÎHÀq Œ∞_≥· LO_®e.

ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì „Ñ è•# =∞iÜ«Ú W «~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ#∞ ~å„+ìÑu xÜ«∞q∞™êÎ~°∞.

<À\ò : „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎ q+Ü«∞OÖ’ ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì, W «~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ#∞ =∞iÜ«Ú ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì

„Ñ è•# <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ#∞ ~å„+ìÑu ãO„Ñk™êÎ~°∞. W «~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ q+Ü«∞OÖ’ ã∞„Ñ‘O

HÀ~°∞ì „Ñ è•# =∞iÜ«Ú W «~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ ~å„+ìÑu ãO„Ñk™êÎ~°∞.

ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ìÖ’ ã‘xÜ«∞~ü =ºHÎx „Ñ è•# <åº=¸iÎQÍ xÜ«∞q∞OK«_»O XHõ ãO„Ñ^•Ü«∞O. D

ãO„Ñ^•Ü«∂xfl 1973`À `˘e™êiQÍ LÅ¡OÑ¶≤∞OKå~°∞.

L^• : [ã≤ìãπ Z.Z<£. ~ ã‘xÜ«∂i\©Ö’ 4= ™ê÷#OÖ’ LO>Ë J «xx „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎQÍ

xÜ«∞q∞OKå~°∞. 1978Ö’ ‰õÄ_® ã‘xÜ«∂i\©Ö’ 2= ™ê÷#OÖ’ L#fl Ü«∞O.ÃÇÏKü. ÉËQ∑#∞ „Ñ¨^è•#

<åºÜ«∞=¸iÎQÍ xÜ«∞q∞OKå~°∞.

Ñ Œg HÍÅO : 65 ãO= «û~åÅ =Ü«∞ã∞û =~°‰õΩ Ñ ŒqÖ’ H˘#™êQÆ∞`å~°∞.

`˘ÅyOÑ¨Ù : „Ñ¨^è•# =∞iÜ«Ú W`«~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ∞ áê~°¡"≥∞O@∞KÕ Jaèâ◊Oã¨# f~å‡O`À 2/3

"≥∞*Ïi\© À Ñ Œq #∞O_ç `˘Åy™êÎ~°∞.

62

<À\ò : JkèHÍiHõOQÍ áê~°¡"≥∞O@∞ ãÅÇ "Õ∞~°‰õΩ ~å„+ìÑuKÕ `˘ÅyOK«|_» å~°∞. WÑÊ\ =~°‰õΩ

Z=~°∞ `˘ÅyOK«|_»ÖË Œ∞. q. ~å=∞™êfiq∞ ÃÑ· Jaèâ◊Oã# f~å‡O „Ñ"Õâ◊ÃÑ\ì<å Jk gyáÈ~ÚOk.

"Õ «#O : „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎH 33 "ÕÅ∞ <≥ÅH, W «~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ‰õΩ 30 "ÕÅ∞ <≥Å‰õΩ D r «

Éèí åºÅ#∞ ÉèÏ~° « ãOÑ¶∞\ « xkè #∞O_ç „QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞. I.T. LO_» Œ∞. r « Éèí åºÅ‰õΩ ~å*ÏºOQÆ Éèí„ Œ « LO@∞Ok.

„Ñ è•# =∞iÜ«Ú W «~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ∞ Ñ Œg q~°=∞ «~°∞"å « ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ìÖ’

QÍx, ÃÇ·Ï HÀ~°∞ìÖ’ QÍx <åºÜ«∞"å^Œ =$uÎx KÕÑ¨@ì~å^Œ∞. W`«~° „Ñ¨Éèí∞`«fi L^ÀºQÍÖ’¡ J#QÍ q^Õj

~åÜ«∞ÉÏ~°∞Å∞QÍ, qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂Å‰õΩ q.ã≤. QÍ HO„ ŒOÖ’ =∞O„ «∞Å∞QÍ, qKå~° ãOÑ¶∞O J èŒº‰õ∆ΩÅ∞QÍ

xÜ«∞q∞OK«|_»∞ «∞<åfl~°∞. nxH QÆÅ HÍ~°O ~å*ÏºOQÆO ~åã≤# "≥∞*Ïi\© ãÉèí∞ºÅ∞ <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÖË.

ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆO <åºÜ«∞"å Œ∞Å ãfi~°æO S=~ü *xflOQ∑û, ãOã¯~°Hõ~°Î. ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì ~å*ÏºOQÆO Ñ@¡

x| Œú <åºÜ«∞âßYQÍ =º=ÇÏiã∂Î ãO~°Hõ∆Hõ~°ÎQÍ ÑxKÕã∞ÎOk.

Xil#Öò „áê~°OÉèí „áê^äŒq∞Hõ qKå~° JkèHÍi Ñïkè. 131= PiìHõÖò ã¨∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì HÕk

q+Ü«∂ÅÅÖ’ =∂„=∞ Õ „áê äŒq∞Hõ qKå~° JkèHÍ~åxfl Hõey LO@∞Ok.

Z) HO„ Œ *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ· U~°Ê_Õ q"å^•Å∞.

a) HO„ Œ ~å„ëêìÅ =∞ èŒº U~°Ê_Õ q"å^•Å∞

ã≤) ~å„ëêì *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ· U~°Ê_Õ q"å^•Å∞.

<À\ò : 262 (2) x|O^èŒ# „Ñ¨HÍ~°O #n [ÖÏÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz áê~°¡"≥∞O@∞ K«\ÏìÅ#∞

~°∂á⁄OkOz "å\ÃÑ· "åMÏºxOKÕ <åºÜ«∞ãg∞Hõ∆ JkèHÍ~°O HÀ~°∞ìÅ‰õΩ LO_» Œ∞.

_ç) ÉèÏ~° « „ÑÑOK« q ÕâßÅ`À ‰õΩ Œ∞~°∞Û‰õΩ#fl J"å Œ∞Å‰õΩ ãO|OkèOz# q"å^•Å∞.

1) „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯ J=∞Å∞‰õΩ ãO|OkèOz# q"å^•Å∞.

2) JÑ‘ÊÅ¡ qKå~° JkèHÍ~° Ñikè : ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì WKÕÛ f~°∞ÊÅÃÑ· ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì JÑ‘ÊÅ¡#∞ ã‘fiHõiOK«=K«∞Û.

J~Ú Õ "å\H ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì J#∞=∞u LO_®e. XHõ"Õà◊ ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì J#∞=∞u x~åHõi¿ãÎ ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì

136 x|O èŒ# „ÑHÍ~°O „Ñ ÕºHõ J#∞=∞u q"å^•Å ~°∂ÑOÖ’ "å\x ã‘fiHõiOK«=K«∞Û.

132= „ÑHÍ~°O ~å*ÏºOQÆ Ñ~°"≥∞ÿ# J#QÍ x|O èŒ#Å‰õΩ J~°úO =KÕÛ q"å^•Å∞.

133 „ÑHÍ~°O ã≤qÖò q"å^•Å∞

<À\ò : H=ÅO Pã≤ÎH ãO|OkèOz «QÍ^• LO_®e, Pã≤Î qÅ∞= XHõ ÅHõ∆ ÃÑ· LO_®e.

134 „ÑHÍ~°O „Hq∞#Öò q"å^•Å∞

<À\ò : 1)V „HOk ™ê÷~Ú <åºÜ«∞™ê÷#OÖ’ XHõ =ºHÎ <Õ~°ã∞Î_»∞ HÍ Œx ÑiQÆOz# ãO Œ~°ƒùOÖ’ ÃÇ·Ï

63

HÀ~°∞ì Ju#fl ^À+≤QÍ x~åú~°# KÕã≤ tHõ∆ qkèOz#ÑÙÊ_»∞ 27 „HOk <åºÜ«∞™ê÷#OÖ’ qKå~°

[~°∞QÆ∞ «∞#flÑÙ_»∞, P q"å^•xfl ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì «# ÑikèÖ’xH fã∞H˘x qKåiOz =∞~° tHõ∆

qkèOz#Ñ¨ÙÊ_»∞.

ãÅÇ ~°∂ÑHõ qKå~° JkèHÍ~° Ñikè : 143 PiìHõÖò

<À\ò : nx QÆ∞iOz ~å„+ìÑu`À K≥ÑÊ_»O [iyOk.

4) Court of Record : 129= PiìHõÖò, ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì QÆ «OÖ’ WzÛ# f~°∞ÊÅ#∞ iHÍ~°∞¤Å ~°∂ÑOÖ’

Éèí„^ŒÑïz LOK«∞`«∞Ok. "å\˜x Court of Record Jx JO\Ï~°∞. Wq PÜ«∂ q"å^•ÅÖ’

=∂~°æ Œ~°≈Hõ ã∂„ åÅ =Ö q∞ye# <åºÜ«∞™ê÷<åÅ∞ J#∞Hõi™êÎ~Ú. HÍ=Ù# g\x Court of Record

Jx JO\Ï~°∞. D HÀ~üì PÑ¶π iHÍ~ü¤ kèHÍ¯~° HÀ~°∞ì kèHÍ¯~° <Õ~°O „HO Œ ÑiQÆ™êÎ~°∞.

ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì „ÑÉèí∞fiO U~åÊ@∞ KÕ¿ã qq èŒ qKå~° ãOÑ¶∂Å‰õΩ J èŒºHõ∆ « =Ç≤ÏOz PÜ«∂ q"å^•Å‰õΩ

ãO|OkèOz „áê äŒq∞Hõ ã=∂Kå~°O ¿ãHõiOz XHõ x"ÕkHõ#∞ „ÑÉèí∞`åfixH ã=∞iÊ™êÎ~°∞.

L^• : WOk~åQÍOkè ÇÏ «º Hã∞#∞ ŒHõ ~ü Hõg∞+<£, ~år"£ QÍOnè ÇÏ «ºHã∞#∞ *·<£ JO_£ =~°‡

Hõg∞+¨<£.

HO„ Œ ~å„+ì ãO|O èŒO QÆÅ J èŒºÜ«∞<åxH ãO|OkèOz ã~å¯iÜ«∂ Hõg∞+<£.

„áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å ãO~°Hõ∆, 32= PiìHõÖò

<åºÜ«∞ ãg∞Hõ∆ JkèHÍ~° 13= PiìHõÖò

áê~°¡"≥∞O@∞, ~å„+¨ì âßYÅ∞ nxH˜ q~°∞^ŒúOQÍ K«\ÏìÅ∞ ~°∂á⁄OkO¿ãÎ Jq ~å*ÏºOQÍxH˜

=ºu~Hõ"≥∞ÿ#q Jx f~°∞Ê K≥¿ÑÊ JkèHÍ~°"Õ∞ <åºÜ«∞ ãg∞Hõ∆ JkèHÍ~°O JO\Ï~°∞. HO„ Œ =∞iÜ«Ú ~å„+ì

HÍ~°ºx~åfiÇÏHõ âßYÅ∞ ~å*ÏºOQÍxH K«\ÏìxH =ºu~HõOQÍ PÜ«∂ K«~°ºÅ∞ Hõey LO>Ë "å\x K«@ì

=ºu~Hõ"≥∞ÿ#q J<Õ f~°∞Ê K≥¿ÑÊ JkèHÍ~°O <åºÜ«∞ ãg∞Hõ∆ JkèHÍ~°O.

ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì Õâ◊OÖ’ Jxfl <åºÜ«∞ =º=ã÷Å Hõ<åfl L#fl «"≥∞ÿ#k. ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì W «~° ™ê÷<åÅ∞ Ñx

f~°∞#∞ xÜ«∞O„uã¨∞ÎOk. ^Õâ◊OÖ’ <åºÜ«∞"å^Œ =$uÎH˜ ãÖ|OkèOz xÜ«∞=∞ x|O^èŒ#Å#∞

~°∂á⁄Okã¨∞ÎOk. ~å„+ìÑü =∞iÜ«Ú LÑ¨~å„+ìÑü Ô~O_»∞ Ñ¨ Œ=ÙÅ∞ MÏm J~Ú#Ñ¨Ù_»∞ ã¨∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì

„Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎ `å`å¯eHõ ~å„+ìÑuQÍ =º=Çi™êÎ~°∞. _èçb¡ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂xH ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì „Ñ è•#

<åºÜ«∞=¸iÎ Kèå<£ûÅ~üQÍ ÑxKÕ™êÎ_»∞. ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì "≥Ú Œ\ „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎ ÑiÖÏÖò *. MÏã≤Ü«∂,

Z‰õΩ¯= ~ÀAÅ∞ Ñx KÕã≤#"å~°∞ "≥·.q. K«O„ ŒK«∂~ü.

«‰õΩ¯= ~ÀAÅ∞ ÑxKÕã≤#"å~°∞ _®II ÔH. <åQO„ Œã≤OQ∑. „Ñã∞Î « ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎ

ÔH.l. ÉÏÅHõ$+‚<£.

<À\ò : Õâ◊OÖ’ Œo « „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎ ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸iÎQÍ ÑxKÕã≤# =∞Ç≤Ïà◊ 'g∞~å™êÃÇÏÉò

64

Ñ¶ ÕÜ«∂ ca!— [ã≤ìãπ Ñ≤.Z<£. ÉèíQÆ=f „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎQÍ L#fl HÍÅOÖ’ „Ñ*Ï „ÑÜ≥∂[<åÅ "å ŒºO

„áêK«∞~°ºOÖ’H =zÛOk. D ÉèÏ=# J"≥∞iHÍÖ’ [xOzOk. nx ^•fi~å «=∞‰õΩ `å=ÚQÍ "åiH [iy#

J<åºÜ«∞O ÃÑ· <åºÜ«∞ ™ê÷<åÅ‰õΩ x"ÕkOK«∞HÀÖËx "å~°∞ «~°∞ÑÙ# =º‰õΩÎÅ∞, ãOã÷Å∞ <åºÜ«∞O HÀãO

Hõ$+≤KÕ™êÎ~Ú.

~å*ÏºOQÆOÖ’x 6= ÉèÏQÆO. 6= J èŒºÜ«∞#O #O Œ∞ 152 #∞O_ç 237 =~°‰õΩ QÆÅ x|O èŒ#Å∞

~å„+ì „ÑÉèí∞ «fiO QÆ∂iÛ ¿Ñ~˘¯O\Ï~Ú. 6= ÉèÏQÆO 1= J è•ºÜ«∞O 152 x|O èŒ# ~å„+ì „ÑÉèí∞ «fi x~°fiK«#O

QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O@∞Ok.

<À\ò : [=¸‡ HÍj‡~ü «ÑÊ q∞ye# ~å„+ì „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ 27 QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O@∞Ok.

~å*ÏºOQÆOÖ’x 6= ÉèÏQÆO 2= J è•ºÜ«∞O #O Œ∞ 153 #∞Oz 161 =~°‰õΩ x|O èŒ#Å∞ QÆ=~°fl~ü

QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O\Ï~Ú.

<À\ò : QÆ=~°fl~ü =º=ã÷‰õΩ 1935 ÉèÏ~° « „ÑÑOK« K«@ìO #∞O_ç „QÆÇ≤ÏOK«QÍ QÆ=~°fl~ü xÜ«∂=∞HõO#∞ ÔH#_®

~å*ÏºOQÆO #∞Oz „QÆÇ≤ÏOK«~°∞.

153 „ÑHÍ~°O „Ñf ~å„ëêìxH XHõ QÆ=~°fl~ü LO\Ï~°∞. PÜ«∞<Õ ~å„ëêìkè<Õ «, ~å„+ì „Ñ äŒ=∞ áœ~°∞_»∞.

<À\ò : 75= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 1957 „ÑHÍ~°O XHõ ~å„+ì QÆ=~°fl~ü Ô~O_»∞ ÖË • Z‰õΩ¯= ~å„ëêìÅ‰õΩ

QÆ=~°fl~üQÍ ÑxKÕ™êÎ~°∞.

154 „ÑHÍ~°O ~å„+ì ã=∞ãÎ HÍ~°ºx~åfiÇÏHõ JkèHÍ~åÅ∞, QÆ=~°fl~ü‰õΩ K≥O Œ∞`å~Ú. J#QÍ QÆ=~°fl~ü ~å„+ì

HÍ~°ºx~åfiÇÏHõ JkèHÍi.

<À\ò : 163 (1) „ÑHÍ~°O QÆ=~°fl~ü «# JkèHÍ~° ÉÏ èŒº «Å x~°fiÇÏÅ∞ ãÅÇ ãÇÏHÍ~°O JOkOK«∞@‰õΩ

ã≤.Ü«∞O. <Õ «$ «fiOÖ’x =∞O„u =∞O_»e LO@∞Ok. J#QÍ QÆ=~°fl~ü <å=∞=∂„ «ÑÙ HÍ~°ºx~åfiÇÏHõ JkèHÍi,

"åãÎ= JkèHÍ~åefl ã≤.Ü«∞O. ÖË • =∞O„u=∞O_»e K≥ÖÏ~Úã∞ÎOk.

155 „ÑHÍ~°O QÆ=~°fl~ü xÜ«∂=∞HõO : ~å„+ìÑu xÜ«∞q∞™êÎ_»∞.

156 „ÑHÍ~°O Ñ Œg HÍÅO 5 ãO= «û~åÅ∞ J~Ú<å ~å„+ìÑu J~Ú<å ~å„+ìÑu qâßfiãO "Õ∞~°‰õΩ ÖË •

Jcè+ìO "Õ∞~°‰õΩ Ñ ŒqÖ’ H˘#™êQÆ∞`å~°∞.

157 „ÑHÍ~°O J~°› «Å∞

158 „ÑHÍ~°O QÆ=~°fl~ü Ñ Œq ÖË • +~° «∞Å∞ ÖË • r «Éèí åºÅ∞

159 „ÑHÍ~°O Ñ Œg „Ñ=∂ ã‘fiHÍ~°O

160 „ÑHÍ~°O QÆ=~°fl~ü J «º=ã~° Ñiã≤÷ «∞Å#∞ x~°fiiÎOKåeû# q èŒ∞Å‰õΩ ãO|OkèOz ~å„+ìÑu QÆu#

L «Î~°∞fiÅ#∞ *Ïs KÕ™êÎ~°∞.

161 QÆ=~°fl~ü Hõ∆=∂aèHõ∆, JkèHÍ~åÅ∞, ~år<å=∂Å∞ ~å„+ìÑuH ã=∞iÊOKåe.

65

1. HÍ~°ºx~åfiÇÏ JkèHÍ~åÅ∞ : QÆ=~°fl~ü ~å„+ì x~åfiÇÏ JkèHÍi, D JkèHÍ~åÅ#∞ K«ÖÏ~ÚOKè«_®xH

QÆ=~°fl~ü =∞O„u=∞O_»e xÜ«∂=∞HõO KÕ™êÎ~°∞. 165 „ÑHÍ~°O J_»fiH\ò [#~°Öò#∞ xÜ«∞q∞™êÎ~°∞.

316 „ÑHÍ~°O ~å„+ì „ÑÉèí∞ «fi ãsfiã∞Å Hõg∞+<£ J èŒº‰õ∆ΩÅ∞ ãÉèí∞ºÅ#∞ xÜ«∞q∞™êÎ_»∞.

<À\ò : nx<Õ ~å„+ìÑu `˘Åy™êÎ~°∞. cÇ~ü, Xi™êû, =∞ èŒº„Ñ Õâò ~å„ëêìÅÖ’x Ü«∞ãπ.\. ãOH∆=∞O

HÀãO „>ÿ|Öò =∞O„ux xÜ«∂=∞HõO KÕÜ«∂e.

105 ~å*ÏºOQÆ ã¨=~° K«@ìO aÅ∞¡ „Ñ¨HÍ~°O cÇ¨~ü ~å„ëêìxH˜ yi[# Jaè=$kúH˜ =∞O„ux

xÜ«∞q∞OK«‰õΩO_® K«fÎãπQÆ_£ =∞iÜ«Ú *Ï~°öO_£ ~å„ëêìÅ‰õΩ yi[# Jaè=$kú =∞O_»ex

xÜ«∞q∞OKåÅx ¿Ñ~˘¯O@∞Ok.

~å„+ìOÖ’x „ÑÉèí∞ «fi~°OQÆ ãOã÷ J èŒº‰õ∆Ω_»∞, ãÉèí∞ºÅ#∞ xÜ«∞q∞™êÎ~°∞. 243 (*) „ÑHÍ~°O ~å„+ì

PiúHõ ãOÑ¶∞O#∞ xq∞™êÎ~°∞.

243 (ÔH) „ÑHÍ~°O ~å„+ì ZxflHõÅ ãOÑ¶∞O#∞ xÜ«∞q∞™êÎ~°∞.

~å„ëêìxH JkèHÍ~° ÉèÏëê ãOÑ¶∞O#∞ QÆ=~°fl~ü xÜ«∞q∞™êÎ_»∞. „Ñã∞Î « J èŒº‰õ∆Ω_»∞ Z.a.ÔH. „Ñ™ê £.

~å„+ì Ü« x=sû\©Å‰õΩ q.ã≤.Å#∞ ~å„+ì Ü« x=iû\©Å‰õΩ q.ã≤.Å#∞ QÆ=~°fl~ü ãfi «ÇQÍ ~å„+ì

qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂Å‰õΩ Kèå<£ûÅ~üQÍ =º=ÇÏi™êÎ~°∞.

356 „ÑHÍ~°O Ñ≤.P~ü. HÍÅOÖ’ QÆ=~°fl~ü x["≥∞ÿ# HÍ~°ºx~åfiÇÏ JkèHÍiQÍ =º=ÇÏi™êÎ~°∞.

168 PiìHõÖò „ÑHÍ~°O ~å„+ì âßã# ãÉèí x~°fiÇÏ J#QÍ QÆ=~°fl~ü + q è•# Ñi+ ü + q è•#

ãÉèí À Hõeã≤ LO@∞Ok. QÆ=~°fl~ü ~å„+ì âßã# x~°fiÇÏ âßY‰õΩ ã=∂"ÕâßÅ‰õΩ PÇfix™êÎ~°∞.

"å\x n~°…HÍÅO "å~Ú^• "Õ™ê~°∞. q è•# ãÉèí‰õΩ =∂„ «"Õ∞ ã≤.Ü«∞O. ãÅÇ "Õ∞~°‰õΩ ~° Œ∞Ì KÕ™ê~°∞.

QÆ=~°fl~ü „Ñu ãO= «û~°O |_≥\ò ã=∂"Õâ◊O „áê~°Oaè™êÎ~°∞. ™ê è•~° ZxflHõÅ J#O «~°O "≥Ú Œ\

ã=∂"Õâ◊OÖ’ „áê~°OÉèí LÑ<åºãO KÕ™êÎ~°∞. ~å„+ì âßã# x~å‡ ã=∂"ÕâßÅ‰õΩ «# ãO ÕâßÅ#∞

ÑOÑ=K«∞Û. ~å„+ì âßã# x~å‡ ã=∂"ÕâßÅ‰õΩ «# ãO ÕâßÅ#∞ ÑOÑ=K«∞Û. ~å„+ì QÆ=~°fl~ü ~å„+ìOÖ’

LÉèíÜ«∞ ãÉèíÅ ãOÜ«ÚHõÎ ã=∂"Õâßxfl U~åÊ@∞ KÕÜ«∞ÖË Œ∞.

200 „ÑHÍ~°O ~å„+ì "åã# x~°fiÇÏ âßY#∞ P"≥∂kOz# aÅ∞¡ QÆ=~°fl~ü PÉ’ Œ «O`À K«@ìO

J=Ù «∞Ok. XHõ ™êi QÆ=~°fl~ü ~å„+ìÑu ÑijÅ#‰õΩ ÑOÑ=K«∞Û. JÑÙÊ_»∞ 201 x|O èŒ# „ÑHÍ~°O

P"≥∂kOKèÕ ÖË ŒO>Ë u~°ã¯iOKÕ JkèHÍ~°O Hõey LO\Ï_»∞. 213 „ÑHÍ~°O ~å„+ì âßã# x~åfiÇÏ

ã=∂"Õâ◊O ÖË#ÑÙÊ_»∞ ™ê è•~° ÑiáêÅ<å x~°fiÇÏ‰õΩ J<åº ÕâßÅ‰õΩ *Ïs KÕ¿ã JkèHÍ~åxfl

Hõey LO\Ï_»∞. g\x âßã# ãÉèí ã=∂"Õâ◊"≥∞ÿ# 6 "å~°OÖ’ P"≥∂kOKåe ÖË • Jq ~° Œ∞Ì

J=Ù`å~Ú.

66

<À\ò : XHõ Pi¤<≥<£û Ü≥ÚHõ rq « HÍÅO 1) âßã# x~å‡ âßY ã=∂"Õâ◊O J~Ú# 6 "å~åÅ∞

2) 6 <≥ÅÅ∞ 6 "å~åÅ∞ 3) 7 1/2 <≥ÅÅ∞ 4) 222 ~ÀAÅ∞

333 PiìHõÖò : q è•# ãÉèí‰õΩ XHõ POQÀ¡ WO_çÜ«∞<£#∞ <åq∞<Õ\ò KÕ™êÎ~°∞.

<À\ò : „Ñã∞Î « Z.Ñ≤. POQÀ¡ WO_çÜ«∞<£ H+≤ìÜ«∂<å "≥∂*ãπ.

171 PiìHõÖò : QÆ=~°fl~ü q è•# Ñi+ ü‰õΩ 1/6 =O «∞ qt+ì =º‰õΩÎÅ#∞ <åq∞<Õ\ò KÕ™êÎ~°∞.

PiúHõ aÅ∞¡Å∞ |_≥\ò q è•# ãÉèíÖ’ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\ÏìÅO>Ë QÆ=~°fl~ü ÑÓ~°fi J#∞=∞u HÍ"åe. ÃÑ· aÅ∞¡Ö’

QÆ=~°fl~ü ÑÙ#ó ÑijÅ#‰õΩ ÑOÑQÍ PÅãºO KÕÜ«∞Hõ "≥O@<Õ P"≥∂ Œ =Ú„ Œ "ÕÜ«∂e.

243 (1) „ÑHÍ~°O ~å„+ì PiúHõ ãOÑ¶∞O QÆ=~°fl~ü xÜ«∞q∞™êÎ~°∞.

ã≤.Z.l. «# x"ÕkHõ#∞ ~å„ëêìxH ãO|OkèOz QÆ=~°fl~ü‰õΩ ã=∞iÊ™êÎ~°∞. QÆ=~°fl~ü P èŒfi~°ºOÖ’ ~å„+ì

ãOQÆi¬ «_» xkè ~å„+ì PQÆO «Hõ xkè LO\Ï~Ú.

161 PiìHõÖò <åºÜ«∂kèHÍ~åÅ∞ : ~å„+ìOÖ’x ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì, kQÆ∞= HÀ~°∞ìÅ∞ XHõ =ºHÎH tHõ∆#∞ qkèOK«QÍ

"å\x QÆ=~°fl~ü, áê~°ì<£ Communication Remation Rispite Deprive ÖÏO\ JOkOz Hõ∆=∂aèHõ∆

ÃÑ@ì=K«∞Û.

<À\ò : =∞~°tHõ∆, Ãã·xHõ tHõ∆Å#∞ =∂„ «O QÆ=~°fl~ü Hõ∆=∂aèHõ∆ „Ñ™êkOK«ÖË_»∞. ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì „Ñ è•#

=∞iÜ«Ú W «~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅKÕ Ñ Œq „Ñ=∂ ã‘fiHÍ~°O KÕ~Ú™êÎ~°∞. ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì ãÅÇ`À lÖÏ¡

<åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ#∞, „HOk ™ê÷~Ú <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ#∞ xÜ«∞q∞™êÎ~°∞.

1) C.M. xÜ«∂=∞HõO : q è•# ãÉèíÖ’ U áêsìH ÖË • ‰õÄ@q∞H ãÊ+ì"≥∞ÿ# "≥∞*Ïi\© ~å#ÑÙÊ_»∞ C.M.

xÜ«∂=∞HõO QÆ=~°fl~°∞ qK«Hõ∆ JkèHÍ~°O.

2) =∞O„u=∞O_»ex ~° Œ∞Ì KÕÜ«Ú@ : =∞O„u=∞O_»e q è•# ãÉèíÖ’ "≥∞*Ïi\ HÀÖ’ÊÜ«∂~°x QÆ=~°fl~°∞

ÉèÏq¿ãÎ "åix |~°Î~°Ñ¶π KÕ™êÎ~°∞.

3) q è•# ãÉèí#∞ J~°ú «~°OQÍ ~° Œ∞Ì KÕ¿ã JkèHÍ~°O QÆ=~°fl~°∞ qK«Hõ∆ÏkèHÍ~°. ~å„+ìOÖ’ P.R. qÉèílOK«=∞x

ã≤á¶ê~°ã∞ KÕ¿ã JkèHÍ~°O QÆ=~°fl~°∞ ™⁄O «O 201 PiìHõÖò „ÑHÍ~°O ~å„+ì âßã#x~å‡âßY#∞

P"≥∂kOz# aÅ∞¡Å#∞ ~å„+¨ìÑü ÑïjÅ#‰õΩ ÑÖÑ¨_»O QÆ=~°fl~°∞ qK«Hõ∆ÏkHÍ~°O. „Ñü 15

~ÀAÅ H˘Hõ™êi ~å„+ìÑu Éèí„ Œ «‰õΩ ãO|OkèOz# x"ÕkHõ#∞ ~å„+ìÑuH ÑOÑÙ`å~°∞.

<À\ò : U^≥·<å XHõ JOâ◊O QÆ=~°fl~°∞ qK«Hõ∆ ÑïkèÖ’H˜ =ã¨∞ÎO^•? ~å^•? J<Õk QÆ=~°fl~°∞

x~°‚~Ú™êÎ_»∞. D JOâ◊O ÃÑ· <åºÜ«∞™ê÷<åÅ∞ Ñ¶≤~åº Œ∞ KÕÜ«Ú@‰õΩ gÅ∞ ÖË Œ∞.

6) QÆ=~°fl~°∞ HO„ Œ ~å„ëêìÅ =∞ èŒº ãO è•#Hõ~°ÎQÍ =º=ÇÏi™êÎ_»∞.

67

6. =ÚYº=∞O„u – =∞O„u=∞O_»e~å*ÏºOQÆOÖ’x 6= ÉèÏQÆO 2= J^è•ºÜ«∞O 163,164,167 =~°‰õΩ QÆÅ x|O^èŒ#Å∞ ~å„+¨ì

=ÚYº=∞O„ux QÆ∂iÛ ~å„+ì =∞O„u=∞O_»ex QÆ∂iÛ ¿Ñ~˘¯O@∞<åfl~Ú. 154= x|O èŒ# „ÑHÍ~°O ~å„+ì

QÆ=„#~°∞ ~å„+ì „Ñ è•# HÍ~°ºx~åfiÇÏÏkèHÍi 163 (1) „ÑHÍ~°O QÆ=~°fl~°∞ JkèHÍ~° ÉÏ èŒº «Å x~°fiÇÏÖ’

ãÅÇ ãÇÏHÍ~åÅ#∞ JOkOK«_®xH =ÚYº=∞O„u J èŒºHõ∆ «# XHõ =∞O„u=∞O_»ex U~åÊ@∞ KÕâß~°∞.

163 (2) „ÑHÍ~°O =ÚYº=∞O„u =∞iÜ«Ú =∞O„u=∞O_»e Ñ Œg HÍÅO =∞iÜ«Ú ˘ÅyOÑÙ =ÚYº=∞O„u,

=∞O„u =∞O_»e Ñ ŒgHÍÅO QÆ=~°fl~°∞ qâßfiãO "Õ∞~°‰õΩ ÖË • q è•# ãÉèí qâßfiãO "Õ∞~°‰õΩ Ñ ŒqÖ’

H˘#™êQÆ∞`å~°∞.

`˘ÅyOÑ¨Ù : =ÚYº=∞O„u =∞iÜ«Ú =∞O„u=∞O_»ex „HÕk HÍ~°ÏÅ‰õΩ QÍ#∞ Ñ¨^Œq #∞O_ç

`˘ÅyOK«=K«∞Û.

Z) qâßfiã f~å‡O `˘ÅyOK«=K«∞Û.

a) Jqâßfiã f~å‡O gyáÈ~Ú#ÑÙ_»∞.

ã≤) PiúHõ aÅ∞¡#∞ q è•#ãÉèí u~°ã¯iOz#ÑÙ_»∞

_ç) |_≥@∞#∞ q è•# ãÉèí u~°ã¯iOz#ÑÙ_»∞

W) „ÑÉèí∞ «fi aÅ∞¡#∞ âßã#ãÉèí u~°ã¯iOz#ÑÙ_»∞

ZÑ¶π) HÀ « f~å‡ÏÅ∞ <≥yæ#Ñ¨Ù_»∞

l) XHõ „ÃÑ·"Õ@∞ ãÉèí∞º_»∞ XHõ aÅ∞¡#∞ „Ñ"Õâ◊ÃÑ@ìQÍ „ÑÉèí∞ «fiO =ºu~HOK«QÍ âßã# x~å‡ âßY

^•xx u~°ã¯iOz#ÑÙ_»∞.

ZKü) QÆ=~°fl~°∞ „ÑãOQÆO ÃÑ· Œ#º"å Œ f~å‡#O F_çáÈ~Ú#ÑÙ_»∞ 164 (1) „ÑHÍ~°O q è•# ãÉèíÖ’

"≥∞*Ïi\© áêsì ÖË • ‰õÄ@q∞ <åÜ«∞‰õΩxfl QÆ=~°fl~°∞ =ÚYº=∞O„uQÍ xÜ«∞q∞™êÎ~°∞. =ÚYº=∞O„u

ãÅÇ"Õ∞~°‰õΩ =∞O„u=∞O_»ex ‰õÄ_® QÆ=~°fl~°∞ xÜ«∞q∞™êÎ~°∞.

164 (2) „ÑHÍ~°O =∞O„u=∞O_»e =ºHÎQÆ «OQÍ QÆ=~°fl~°∞‰õΩ ÉÏ èŒº « =Ç≤Ïã∞ÎOk. 164 (3) „ÑHÍ~°O

=∞O„u=∞O_»e ãq∞+≤ìQÍ q è•#ãÉèí‰õΩ ÉÏ èŒº « =Ç≤Ïã∞ÎOk. 164 (4) „ÑHÍ~°O =∞O„u=∞O_»eKÕ

QÆ=~°fl~°∞ „Ñ¨=∂ ã‘fiHÍ~°O KÕ~Ú™êÎ_»∞. 164 (5) „Ñ¨HÍ~°O =∞O„u=∞O_»eÖ’x ã¨Éèí∞º_»∞

q è•#ãÉèíÖ’ ÖË • q è•# Ñi+ «∞ÎÖ’ ãÉèíº «fiO Hõey LO_®e. ÖË • 6 <≥ÅÅ Ö’ÑÙ ãÉèíº`åfixfl

ãÖáêkOKåe. ÖË^• `«# Ñ¨^ŒqH© ~år<å=∂ KÕÜ«∂e. 164 (6) „Ñ¨HÍ~°O =∞O„u=∞O_»e

r «Éèí åºÅ#∞ ~å„+ì âßã#ãÉèí x~å‡ âßY x~°‚~Úã∞ÎOk. 165 „ÑHÍ~°O J_»fiH\ò [#~°Öò QÆ∂iÛ

≥Å∞ÑÙ «∞Ok. 166 „ÑHÍ~°O ~å„+ì âßã# x~å‡ âßY JkèHÍ~° Ñikäx qãÎ$ « Ñ~°∞ã∞ÎOk.

167 =ÚYº=∞O„u QÆ=~°fl~°∞‰õΩ =∞iÜ«Ú =∞O„u=∞O_»eH ãO è•#Hõ~°ÎQÍ =º=ÇÏi™êÎ_»∞.

68

=∞O„u=∞O_»ex =¸_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ =sæHõiOK«=K«∞Û.

1) HÍºa<Õ\ò q∞xãì~üû J#QÍ JkèHÍ~° ÇÏŸ^•

2) ¿ãì\ò q∞xãì~üû J#QÍ Ô~O_»= JkèHÍ~°O ÇÏŸ^•

3) _çÑÓº\© q∞xãì~üû J#QÍ =¸_»= JkèHÍ~° ÇÏŸ^•

~å*ÏºOQÆs`åº ~å„+¨ì=∞O_»e JO^Œ~°∂ ã¨=∂#∞Å∞QÍ ÉèÏqOK«|_»`å~°∞. ~å„+¨ì =ÚYº=∞O„u

HÍºa<Õ\ò‰õΩ J èŒº‰õ∆Ω_çQÍ =º=ÇÏi™êÎ_»∞. HÍºa<Õ\ò ã=∂"ÕâßÅ∞ ZÑÙÊ_»∞ ZHõ _» x~°fiÇ≤ÏOKåe.

U q+Ü«∂Å∞ K«iÛOKåe J<Õk =ÚYº=∞,„u x~°‚~Ú™êÎ~°∞. 91= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 2003

„ÑHÍ~°O ~å„+ì =∞O„u=∞O_»e QÆi+ì ãÉèí∞ºÅ ãOYº ~å„+ì q è•#ãÉèíÖ’ 15%xH q∞OK«‰õÄ_» Œ∞.

<À\ò : z#fl ~å„ëêìÅÖ’ 12 âß «O Ö’ÑÙ LO_®e. ~å„+ì =ÚYº=∞O„u Ñ Œg MÏm U~°Ê_ç Õ ~å„+ì=∞O„u=∞O_»e

~° Œ∞Ì JQÆ∞#∞. =ÚYº=∞O„u ãÅÇ "Õ∞~°‰õΩ QÆ=~°fl~°∞ q^•# ãÉèí#∞ ~° Œ∞Ì KÕÜ«Ú Œ∞~°∞. PO„ èŒ~å„+ì

"≥Ú Œ\ =ÚYº=∞O„u @OQÆ∞@∂i „ÑHÍâ◊O ÑO «∞Å∞. DÜ«∞# 1953 JHÀì|~°∞ 1 #∞O_ç 1954

#=O|~°∞ 15 =~°‰õΩ PO„ èŒ ÕâßxH "≥Ú Œ@ =ÚYº=∞O„uQÍ ÑxKÕ™ê_»∞. PO„ èŒ~å„+ì Ô~O_»=

=ÚYº=∞O„u É["å_» QÀáêÖòÔ~_ç¤ 1955 "Õ∞ 28 #∞Oz 1956 JHÀì|~ü 31 =~°‰õΩ ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £

~å„+ì "≥Ú Œ\ =∞iÜ«Ú z=i =ÚYº=∞O„u |∂~°∞æÅ ~å=∞Hõ$ëê‚~å=Ù, ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £ ~å„ëêì ~å[

„Ñ=ÚMò "≥∂~ü L™ê‡<£ J bMÏ<£ 1949 #∞Oz 1956 =~°‰õΩ PO„ èŒ„Ñ ÕâòÖ’ =~°∞ã„Hõ=∞OÖ’

=ÚYº=∞O„`«∞Å∞

1) hÅO ãOr=Ô~_ç¤ – 1956 #∞O_ç 60 1960 – 64

2) ^•"≥∂ Œ~ü ãOr=Ü«∞º – 1962 #∞O_ç 1962

<À\ò : ÉèÏ~° « Õâ◊=Ú =∞iÜ«Ú PO„ èŒ„Ñ ÕâòÖ’ "≥Ú Œ\ Œo « ã≤.Ü«∞O. ^•"≥∂ Œ~ü ãOr=Ü«∞º

3) HÍã∞ „|Ç‡#O ŒÔ~_ç¤ – 1964 #∞O_ç 1971

4) Ñ≤.q. #~°ã≤OÇ~å=Ù – 1971 #∞O_ç 1973

5) [ÅQÆO "≥OQÆà◊~å=Ù – 1973 #∞O_ç 1978

6) =∞„i K≥<åflÔ~_ç¤ – 1978 #∞O_ç 1980 1989 #∞O_ç 90

7) @OQÆ∞@∂i JO[Ü«∞º – 1982 #∞O_ç 1982

8) Éèí=#O "≥OHõ„\Ï=∞Ô~_ç¤ – 1982

<À\ò : q è•# =∞O_»e ãÉèíº «fiO`À =ÚYº=∞O„u J~Ú# `˘e"å_»∞ Éèí=#O "≥OHõ„\Ï=∞Ô~_ç¤. DÜ«∞#

HÍÅOÖ’ LÑ =ÚYº=∞O„uQÍ xÜ«∞q∞OK«|_ç# Ñ≤. [QÆ<åfl ä£~å=Ù ‰õÄ_® q è•#=∞O_»e ãÉèí∞º_Õ.

9) HÀ@¡ q[Ü«∞ÉèÏã¯~üÔ~_ç¤ – 1982 #∞O_ç 1983 1992 #∞O_ç 1994

69

10) Zhì ~å=∂~å=Ù – 1983 #∞O_ç 84 1985 #∞O_ç 89

1994 #∞O_ç 1995

11) <å ≥O_»¡ ÉèÏã¯~°~å=Ù, 1984Ö’ PQÆ+µìÖ’ PO„ èŒ„Ñ Õâò‰õΩ ã≤.Ü«∞O. QÍ L<åfl~°∞.

<À\ò : «‰õΩ¯= HÍÅO ÑxKÕã≤# =ÚYº=∞O„u <å ≥O_»¡ ÉèÏã¯~ü~å=Ù.

12) Ü«∞<£. [<å~°ú<£Ô~_ç¤ – 1990 #∞O_ç 1992

13) <å~å K«O„ ŒÉÏ|∞<åÜ«Ú_»∞ – 1995 #∞O_ç 2004

PO„ èŒ„Ñ ÕâòÖ’ Z‰õΩ¯= HÍÅO ÑxKÕã≤# =ÚYº=∞O„u J#QÍ 8 ãO= «û~°=ÚÅ 8 <≥ÅÅ 18

~ÀAÅ∞.

14) "≥·.Zãπ. ~å[âıY~°Ô~_ç¤ QÍ~°∞

ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ ˘e =∞Ç≤ÏàÏ =ÚYº=∞O„u =∂Ü«∂=u. D"≥∞ L «Î~°„Ñ Õâò =ÚYº=∞O„uQÍ L<åfl~°∞.

<åÅ∞QÆ∞ ™ê~°∞¡ =∞Ç≤ÏàÏ =ÚYº=∞O„uQÍ „Ñ=∂ ã‘fiHÍ~°O KÕã≤# =∞Ç≤Ïà◊ =∞Ü«∂=u. Õâ◊OÖ’

"≥Ú Œ\ =∞Ç≤ÏàÏ =ÚYº=∞O„u ã∞KÕ « Hõ$ÑÖÏx. D"≥∞ L «Î~°„Ñ Õ+π ~å„ëêìxH 1963 #∞O_ç

1967 =~°‰õΩ ã≤.Ü«∞O.QÍ L<åfl~°∞. Õâ◊OÖ’ Ô~O_»= =∞Ç≤ÏàÏ =ÚYº=∞O„u #Okx â◊ «Ñu.

=¸_»= =∞Ç≤ÏàÏ â◊tHõà◊ QÆ∞~°∞ Œ ü YHÀ¯HõÎ~ü <åÅæ= =∞Ç≤Ïà◊ ~å*ËO Œ~üH“~ü a\ÏìÖò.

5= =∞Ç≤Ïà◊ =∂Ü«∂=u

6= =∞Ç≤Ïà◊ [Ü«∞Åe «

7= =∞Ç≤Ïà◊ *Ï#H~åOK«O„ Œ<£

8= =∞Ç≤Ïà◊ +‘ÖÏ nH∆ ü

9= =∞Ç≤ÏàÏ ã∞ëê‡ãfi~å*ò

10= =∞Ç≤ÏàÏ =ã∞O èŒ~° ~å*

11= =∞Ç≤Ïà◊ L=∂ ÉèÏ~°u

12= =∞Ç≤Ïà◊ ~°„c Õq

Õâ◊OÖ’ „Ñã∞Î « =∞Ç≤ÏàÏ =ÚYº=∞O„ «∞Å∞ 1) +‘ÖÏ nH∆ ü, 2) =ã∞O èŒ~° ~å*Ë 3) =∂Ü«∂=u

Õâ◊OÖ’ Z‰õΩ¯= HÍÅO ÑxKÕã≤# =ÚYº=∞O„u *’ºu|ã∞, 22 ~à◊¡ ÃÑ·# "≥ãπì ÉOQÍÖòH ã≤.Ü«∞O.QÍ

Ñ¨xKÕ™ê~°∞.

~å*ÏºOQÆOÖ’x 6= ÉèÏQÆO 3= J è•ºÜ«∞O 168 #∞Oz 212 =~°‰õΩ QÆÅ x|O èŒ#Å∞ ~å„+ì

âßã# x~å‡ âßY QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O\Ï~Ú. ~å„+ì âßã# x~å‡ âßY J#QÍ QÆ=~°fl~ü, Ô~O_»∞

ãÉèíÅ∞ L#flÑÙÊ_»∞ q è•# ãÉèí =∞iÜ«Ú q è•# Ñi+ ü, XH ãÉèí L#flÑÙÊ_»∞ q è•# ãÉèí Hõey

70

LO@∞Ok.

169 „ÑHÍ~°O ~å„+ì q^•# Ñi+ ü#∞ U~åÊ@∞ KÕ¿ã JkèHÍ~°O, ~° Œ∞Ì KÕ¿ã JkHÍ~°O áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ

™ê è•~° "≥∞*Ïi\© À LO@∞Ok.

<À\ò : =ÚO Œ∞QÍ P ~å„+ìO q è•# ãÉèíÖ’ 2/3 "≥∞*Ïi\© À XHõ f~å‡Ïxfl P"≥∂kOKåe. PO„ èŒ„Ñ ÕâòÖ’

1958Ö’ q è•# Ñi+ ü#∞ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞.

hÅO ãOr=Ô~_ç¤ =ÚYº=∞O„uQÍ L#fl HÍÅOÖ’ _®II ÉÏ|∞ ~å*ËO„ Œ„Ñ™ê £ nxfl „áê~°OaèOKå~°∞.

1985Ö’ ~å=∂~å=Ù HÍÅOÖ’ Wk ~° ŒÌ~ÚOk. uiy 2007Ö’ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. ~å"Õ∞â◊fi~ü

~îå‰õÄ~ü nxx „áê~°OaèOKå~°∞. ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ „HOk ~å„ëêìÅÖ’ q è•# Ñi+ üÅ∞ HõÅ=Ù. Jx :

1) L «Î~°„Ñ Õâò 2) cÇ~ü 3) =∞Ç~å„+ì 4) Hõ~å‚@Hõ

5) PO„ èŒ„Ñ Õâò 6) [=¸‡ HÍj‡~ü

L «Î~ü „Ñ Õâò q è•# Ñi+ üÖ’x ãÉèí∞ºÅ ãOYº 108, cÇ~üÖ’ 96, =∞Ç~å„+ì 78, Hõ~å‚@Hõ

75, PO„ èŒ„Ñ ÕâòÖ’ 90, [=¸‡ HÍj‡~üÖ’ Ju «‰õΩ¯=QÍ 36 =∞Ok ãÉèí∞ºÅ∞.

nxx kQÆ∞= ãÉèí, Jâßâ◊fi « ãÉèí, „Ñ*Ï „Ñux èŒ∞Å ãÉèí Jx JO\Ï~°∞. nx Ñ Œg HÍÅO 5

ãO= «û~åÅ∞. =∞ èŒºÖ’ ~° Œ∞Ì KÕ¿ã JkHÍ~°O QÆ=~°fl~ü‰õΩ LOk. *ÏfÜ«∞ J «º=ã~° HÍÅOÖ’ nxx

Ñ¨^Œg HÍÅO XHõ¯ ãÖ=`«û~°O K˘Ñ¨ÙÊ# ZO`«HÍÅO J~Ú<å á⁄_çyOK«=K«∞Û. J#QÍ Ñ¨^Œg

HÍÅO JxtÛ «O Jx ‰õÄ_® K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. q è•# ã¨Éèí Hõhã¨ ã¨Éèí∞ºÅ ãÖYº 60H˜ «‰õΩ¯=

HÍ~å Œ∞. L^• : q∞*’~å"£∞Ö’ 40 =∞Ok ãÉèí∞ºÅ∞ ã≤H¯OÖ’ 32 =∞Ok ãÉèí∞ºÅ∞, ÑÙ Œ∞KÕÛiÖ’

30 =∞Ok ãÉèí∞ºÅ∞ =∞iÜ«Ú _èçb¡Ö’ 70 =∞Ok ãÉèí∞ºÅ∞.

q è•# ãÉèí QÆi+ì ãÉèí∞ºÅ ãOYº 500 Å‰õΩq∞OK«~å Œ∞.

<À\ò : Z‰õΩ¯= =∞Ok ã¨Éèí∞ºÅ∞ Hõey# ~å„+¨ìO L`«Î~°„Ñ¨^Õâò. nxÖ’ ã¨Éèí∞ºÅ ãÖYº 403.

PO„ èŒ„Ñ ÕâòÖ’x ãÉèí∞ºÅ ãOYº 294. =ÚYº=∞O„u`À HõeÑ≤ 295.

333 xO|O^èŒ# „Ñ¨HÍ~°O QÆ=~°fl~ü XHõ POQÀ¡ WO_çÜ«∞<£#∞ <åq∞<Õ\ò KÕ™êÎ~°∞. „Ñ¨ã¨∞Î`«O

PO„ èŒ„Ñ ÕâòÖ’ POQÀ¡ WO_çÜ«∞<£ „H+≤ìÜ«∞<£ ÖÏ*Ëãπ. PO„ èŒ„Ñ ÕâòÖ’ Ü«∞ãπ.ã≤.Å‰õΩ 39 ã‘@∞¡ i[~üfi

KÕ™ê~°∞.

<À\ò : xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ ÑÙ#~ü=º=ã‘÷Hõ~° ã≤á¶ê~°∞û "Õ∞~°‰õΩ 39 #∞O_ç 48H ÃÑOKå~°∞. PO„ èŒ„Ñ ÕâòÖ’

Ü«∞ãπ.\.Å‰õΩ i[~üfi KÕÜ«∞|_ç# xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ ãOYº 15.

<À\ò : xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ ÑÙ#~ü =º=ã‘÷Hõ~° ã≤á¶ê~°∞û "Õ∞~°‰õΩ 15 #∞O_ç 19H ÃÑOKå~°∞.

ZO.ZÖò.U. ZxflHõÅÖ’ Y~°∞Û ÃÑ\Ïìeû# QÆi+ì =ºÜ«∞O 10 ÅHõ∆Å∞. _èçb¡ ZO.ZÖò.Z. QÆi+ì Ñikè 9

ÅHõ∆Å∞. q∞*’~å"£∞ ZO.ZÖò.Z. QÆi+ì Ñikä 5 ÅHõ∆Å∞.

71

q è•# ãÉèí ãÉèí∞ºÅ∞ «=∞Ö’ XHõix ã‘ÊHõ~üQÍ#∞ =∞~˘Hõix _çÑÓº\© ã‘ÊHõ~ü QÍ#∞ ãÉèÏ HÍ~°º„Hõ=∂Å

x~°fiÇÏ‰õΩ ZxflHõ KÕ™êÎ~°∞. ZO.ZÖò.Z. =∞iÜ«Ú _çÑÓº\© ã‘ÊHõ~ü «=∞ ~år<å=∂Å#∞ ã‘ÊHõ~ü‰õΩ

ã=∞iÊ™êÎ~°∞. ã‘ÊHõ~ü «# ~år<å=∂#∞ _çÑÓº\© ã‘ÊHõ~ü‰õΩ ã=∞iÊ™êÎ~°∞. ã‘ÊHõ~ü =∞iÜ«Ú _çÑÓº\©

ã‘ÊHõ~üÅ∞ q^è•# ã¨Éèí ã¨Éèí∞ºÅ KÕ`« ™ê^è•~° "≥∞*Ïi\©`À 14 ~ÀAÅ <À\©ã¨∞`À (=ÚO^Œ∞)

f~å‡O ^•fi~å `˘ÅyOK«|_» å~°∞.

ã‘ÊHõ~ü QÍx _çÑÓº\© ã‘ÊHõ~ü QÍx ÖË#ÑÙÊ_»∞ ãÉèÏ HÍ~°º„Hõ=∂Å x~°fiÇÏ‰õΩ áêº#Öò ã‘ÊHõ~ü P~°∞QÆ∞ix

ã‘ÊHõ~üQÍ <åq∞<Õ\ò KÕ™êÎ~°∞.

PO„ èŒ~å„+ì "≥Ú Œ\ ã‘ÊHõ~ü Ü«∞ãπ. "≥OHõ„\Ï=∞Ü«∞º. PO„ èŒ~å„+ì «∞k ã‘ÊHõ~ü ÅH∆‡ #~°ã≤OÇÏ ^˘~°.

ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £ ˘e =∞iÜ«Ú «∞k ã‘ÊHõ~ü HÍj<å ä£~å"£ "≥· Œº. PO„ èŒ„Ñ Õâò "≥Ú Œ\ ã‘ÊHõ~ü JÜ«∞º Õ=~°

HÍÖËâ◊fi~ü~å=Ù. PO„ èŒ„Ñ¨ Õâò `˘e =∞Ç≤ÏàÏ ã‘ÊHõ~ü „ÑüÉèÏ ÉèÏ~°u. ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ `˘e =∞Ç≤ÏàÏ

ã‘ÊHõ~ü ëê<À Õq. Õâ◊OÖ’ JkèHõ™ê~°∞¡ J#QÍ 5 ™ê~°∞¡ Z‰õΩ¯= ~ÀAÅ∞ ÑxKÕã≤# ã‘ÊHõ~ü J|∞ÌÖò

Çã≤‡ J b<£. 1985 #∞Oz WÑÊ\ =~°‰õΩ ÑtÛ=∞ ÉOQÍÖò ã‘ÊHõ~üQÍ ÑxKÕã∞Î<åfl~°∞.

PO„ èŒ„Ñ Õâò‰õΩ q è•# Ñi+ ü‰õΩ Kè≥·Ô~‡<£QÍ ÑxKÕã≤# Ñ≤_» «Å ~°OQÍÔ~_ç¤ âßã#ãÉèí‰õΩ ‰õÄ_®

ã‘ÊHõ~üQÍ ÑxKÕâß~°∞. ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ Jxfl ~å„ëêìÅ∞ =∞iÜ«Ú HO„ Œ áêe « „áêO`åÅÖ’x "≥Ú «ÎO

ZO.ZÖò.Z. ãOYº 4120.

171= x|O èŒ# nx QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O@∞#flk. nxx ZQÆ∞= ãÉèí, ÃÑ ŒÌÅ ãÉèí, q è•# =∞O_»e,

âßã# =∞O_»e, âßâ◊fi « ãÉèí Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞.

q è•# Ñi+ ü Ñ Œg HÍÅO âßâ◊fi «O. q è•# Ñi+ üÖ’ ãÉèí∞º_ç Ñ ŒgHÍÅO 6 ãOIIÅ∞.

<À\ò : „Ñu Ô~O_»∞ ãO= «û~åÅH˘Hõ™êi 1/3 =O «∞ ãÉèí∞ºÅ Ñ Œq q~°=∞ KÕÜ«∞QÍ ãO|Okè « =~åæÅ∞

"åix ZxflHõ KÕ™êÎ~°∞.

q è•# Ñi+ üÖ’ Hõhã ãÉèí∞ºÅ ãOYº 40H «‰õΩ¯= HÍ~å Œ∞.

<À\ò : 370= x|O èŒ# „ÑHÍ~°O * ÔH ãfi «O„ « „ÑuÑuÎ LO_»@O`À P q è•# Ñi+ üÖ’x ãÉèí∞ºÅ

ãOYº 36.

q è•# Ñi+ üÖ’ QÆi+ì ãÉèí∞ºÅ ãOYº P ~å„+ì q è•# ãÉèíÖ’ 1/3 =O «∞ q∞OK«‰õÄ_» Œ∞. <À\ò

: 7= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 1956 „ÑHÍ~°O D QÆi+ì ãÉèí∞ºÅ ãOYº#∞ x~åúiOKå~°∞.

ZxflHõ :

1) 1/3 =O «∞ ãÉèí∞ºÅ#∞ ~å„+ì q è•# ãÉèí ãÉèí∞ºÅ∞ ZxflHõ KÕ™êÎ~°∞.

72

2) 1/3 =O «∞ ãÉèí∞ºÅ#∞ ™ê÷xHõ „ÑÉèí∞ «fi „Ñux èŒ∞Å∞ ZxflHõ KÕ™êÎ~°∞.

3) 1/2 =O «∞ ãÉèí∞ºÅ#∞ ~å„+ìOÖ’x Láê è•ºÜ«ÚÅ∞ ZxflHõ KÕ™êÎ~°∞.

4) 1/12 =O «∞ ãÉèí∞ºÅ#∞ ~å„+ìOÖ’x Ñ@ìÉèí„ Œ∞Å∞ ZxflHõ KÕ™êÎ~°∞.

5) 1/6 =O «∞ ãÉèí∞ºÅ#∞ QÆ=~°fl~ü <åq∞<Õ\ò KÕ™êÎ~°∞.

q è•# Ñi+ ü U~°Ê_ç# `˘e™êi ãÉèí∞ºÅ KÕ « Ñ Œg „Ñ=∂ÏÅ H˘~°‰õΩ QÆ=~°fl~ü KÕ « <åq∞<Õ\ò

KÕÜ«∞|_»`å_»∞.

Imp. Points : PO„ èŒ„Ñ ÕâòÖ’ q è•# Ñi+ ü "≥Ú Œ\ Kè≥·Ô~‡<£ =∂_»áê\ ÇÏ#∞=∞O «~å=Ù. q è•#

Ñï+¨ ü 1985Ö’ ~° ŒÌ~Ú#Ñ¨ÙÊ_»∞ Kè≥·Ô~‡<£ Ü«∞ãπ.ÔH. q∞„âß. „Ñ¨ã¨∞Î « q è•# Ñï+¨ ü Kè≥·Ô~‡<£ Z.

K«„Hõáê Ü«∂ Œ"£.

~å„+¨ ì âßã¨# x~å‡ âßY ãÖ=`«û~åxH˜ ™ê^è•~°OQÍ 2 ™ê~°∞¡ ã¨=∂"Õâ◊O JQÆ∞#∞.

™êO„Ñ^•Ü«∞HõOQÍ ãO= «û~åxH 2 ™ê~°∞¡ ã=∂"Õâ◊O HÍ"åe. âßã# x~å‡ âßY ãO= «û~åxH

Zxfl™ê~°¡~Ú<å ã=∂"ÕâßÅ∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞=K«∞Û.

XHõ ~å„+ì x~å‡ âßY ã¨Éèí∞º_»∞ J#~°› « Hõey L<åfl_® ÖË • Jx ZxflHõÅ ãÖÑ¶∞O ã¨ÅÇ¨

"Õ∞~°‰õΩ QÆ=~°fl~ü Hõey LO\Ï_»∞. áêsì Ñ¶≤~å~ÚOÑÙÅ q+Ü«∞OQÍ J#~°› «Å#∞ q è•# ãÉèíÖ’

ã‘ÊHõ~ü q è•# Ñi+ üÖ’ Kè≥·Ô~‡<£ x~°‚Ü«∂Å∞ fã∞‰õΩO\Ï~°∞.

~å„+ì âßã¨# x~å‡ âßY Ü«∞O Œ∞ XHõ =ºHÎ U^À XHõ ã¨Éèí ã¨Éèíº «fiO Hõey LO_®e ÖË •

~år<å=∂ KÕÜ«∂e. ÖË • QÆ=~°fl~ü XHõ HÍÅÑikè x~°‚~Ú™êÎ~°∞. P «~°∞"å « J «_Õ q è•# ãÉèí

ãÉèíº`åfixfl ~° Œ∞Ì KÕ™êÎ_»∞.

1. âßã# x~å‡ JkèHÍ~åÅ∞ : âßã# x~å‡ âßY Ü≥ÚHõ „Ñ è•# qkè K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOK«_»O.

~å„+¨ì *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ· K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã¨∞ÎOk. L=∞‡_ç *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ·

áê~°¡"≥∞O@∞`À ã¨=∂#OQÍ K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã¨∞ÎOk. 213 „Ñ¨HÍ~°O QÆ=~°fl~ü *Ïs KÕ¿ã

Pi¤<≥<£ûÅ#∞ K«@ì| ŒÌO KÕã∞ÎOk.

2. HÍ~°ºx~åfiÇ¨ÏHõ =~åæxfl xÜ«∞O„`« KÕÜ«∞_»O : âßã¨# x~å‡ âßY Ü≥ÚHõ¯ Ô~O_»= qkè

HÍ~°ºx~åfiÇÏHõ âßY J~Ú# =ÚYº=∞O„u =∞O„u =∞O_»ex "åi âßYÅ Ñ@¡ q èŒ∞Å‰õΩ QÍ#∞

f~å‡ÏÅ∞ Jqâßfiã, Jaèâ◊Oã# f~å‡ÏÅ`À J[=∂~Ú+≤ KÕã∞ÎOk.

73

3. PiúHõ JkèHÍ~åÅ∞ : ~å„+ì âßã# x~å‡ âßY ~å„+ì PiúHõ q è•<åxfl x~°‚~Úã∞ÎOk. |_≥\ò PiúHõ

aÅ∞¡Å#∞ P"≥∂kã∞ÎOkè. Ñ#∞flÅ#∞ qkèOK«_»O, ~° Œ∞Ì KÕÜ«∞_»O, ã=iOÑÙ KÕÜ«∞_»O ÖÏO\

JkèHÍ~åÅ#∞ Hõey LO@∞Ok.

<À\ò : Ñ#∞flÅ∞ ÃÑOKÕ JkèHÍ~°O âßã# x~å‡ âßY‰õΩ LO_» Œ∞. âßã# x~å‡ âßY P"≥∂ ŒO

ÖËx Õ ~å„+ì HÍ~°ºx~åfiÇÏ âßY, ~å„+ì ãOÑ¶∞\ « #∞O_ç PiúHõ =#~°∞Å#∞ „_® KÕÜ«∞ÖË Œ∞.

4) ~å*ÏºOQÆ ã¨=~° JkèHÍ~åÅ∞ : ~å*ÏºOQÆOÖ’x ã¨=∂Yº ÅHõ∆ÏÅ#∞ ã¨=iOKåÅ#QÍ

áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ 2/3 =O «∞ "≥∞*Ïi\© À áê@∞ ãQÍx Hõ<åfl Z‰õΩ¯= ~å„ëêìÅÖ’ „Ñu ~å„+ì âßã#

x~å‡ âßYÖ’ ™ê è•~° "≥∞*Ïi\© J=ã~°O.

q è•# ãÉèí „Ñ ÕºHõ JkèHÍ~åÅ∞ : ~å„+ìÑu ZxflHõÅÖ’ q è•# ãÉèí áêÖÁæO@∞Ok. ~å[ºãÉèí ãÉèí∞ºÅ#∞

q è•# ãÉèíÜÕ∞ ZxflHõ KÕã∞ÎOk. q è•# ãÉèí ã‘ÊHõ~ü, _çÑÓº\© ã‘ÊHõ~üÅ#∞ q è•# ãÉèí<Õ ZxflHõ

KÕã∞ÎOk. q è•# ãÉèí ã‘ÊHõ~ü XHõ aÅ∞¡ ™ê è•~° aÖÏ¡? ÖË • „ Œ=º aÖÏ¡ J<Õk x~°‚~Ú™êÎ_»∞. „ Œ=º

aÅ∞¡#∞ QÆ=~°fl~ü Ñ¨Ó~°fi J#∞=∞u`À =ÚO^Œ∞QÍ q^è•# ã¨ÉèíÖ’<Õ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\Ïìe. q^è•# ã¨Éèí

P"≥∂ ŒO`À q è•# Ñi+ ü P"≥∂ Œ =Ú„ Œ‰õΩ ÑOÑQÍ 14 ~ÀAÅ Ö’ÑÙ P"≥∂ Œ =Ú„ Œ "ÕÜ«∂e.

q è•# ãÉèí À áÈeÛ#ÑÙ_»∞ q è•# Ñi+ ü JkèHÍ~åÅ∞ KåÖÏ «‰õΩ¯=. XHõ ™ê è•~° aÅ∞¡#∞

Ô~O_»∞ ãÉèíÅÖ’#∞ „Ñ"Õâ◊ÃÑ@ì=K«∞Û. J~Ú Õ q è•# ãÉèí XHõ aÅ∞¡#∞ P"≥∂kOz q è•# Ñi+ ü

P"≥∂ Œ =Ú„ Œ‰õΩ ÑOÑ≤#ÑÙ_»∞ Jk 3 <≥ÅÅ Ö’ÑÙ P"≥∂kOz ÖË • ã=~°Å∞ KÕã≤ q è•#

ãÉèí‰õΩ ÑOáêe. XHõ"Õà◊ q è•# ãÉèí q è•# Ñi+ ü ã=~°Å#∞ u~°ã¯i¿ãÎ uiy P aÅ∞¡#∞

Ô~O_»= ™êi q è•# Ñi+ ü‰õΩ ÑOÑQÍ XHõ <≥ÅÖ’¿Ñ P"≥∂ Œ =Ú„ Œ "ÕÜ«∂e. ÖË • q è•#

ãÉèí‰õΩ uiy ÑOáêe. P «~°∞"å « q è•# ãÉèí P"≥∂ ŒO`À QÆ=~°fl~ü P aÅ∞¡#∞ P"≥∂k™êÎ_»∞.

<À\ò : XHõ ™ê è•~° aÅ∞¡#∞ q è•# Ñï+¨ ü QÆi+ìOQÍ P"≥∂kOKåeû# ~ÀAÅ∞ ãÖYº J#QÍ 4

<≥ÅÅ∞ Jx J~°úO.

74

7. ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì~å*ÏºOQÆOÖ’x 6= ÉèÏQÆO 5= J è•ºÜ«∞O 214 #∞Oz 232 QÆÅ x|O èŒ#Å ~å„+ì ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì

QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O@∞<åfl~°∞. ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ 1861 ÉèÏ~° « H“xûÖò K«@ìO „ÑHÍ~°O HõÅHõ åÎÖ’ 1862Ö’ `˘e

ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì U~åÊ>ÿOk. D 1862 Ö’<Õ =∞„ •ãπ ÉÁOÉÏ~ÚÅÖ’ ÃÇ·Ï HÀ~°∞ìÅ∞ ™ê÷Ñ≤OK«|_®¤~Ú. D =¸_»∞

ÃÇ·Ï HÀ~°∞ìÅ «~°∞"å « ÑÙ~å « ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì J ÅÇÉÏ £ ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì.

Ü«Ú.Ñ≤. 1866 : „Ñu ~å„ëêìxH XH ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì LO@∞Ok. J~Ú Õ Ô~O_»∞ ÖË • JO «Hõ<åfl Z‰õΩ¯=

~å„ëêìÅ‰õΩ XHõ ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì#∞ U~åÊ@∞ KÕ¿ã JkèHÍ~°O áê~°¡"≥∞O@∞H LO@∞Ok. L^•ÇÏ~°‰õΩ : ÑO*ÏÉò,

ÇÏ~åº<å ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì K«O_ôQÆ_£Ö’ HõÅ Œ∞.

2) U_»∞ ~å„ëêìÅ‰õΩ ã≤H¯O «ÑÊ ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì J™êûOÖ’x Q“ÇÏuÖ’ HõÅ Œ∞.

3) QÀ"å, ~å„ëêì ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì#∞ =ÚOÉÏ~Ú ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì ÑikèÖ’H ≥KåÛ~°∞.

4) HO„ Œ áêe « „áêO «=∞~Ú# _èçe¡H, 1966Ö’ XHõ ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì#∞ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞.

<À\ò : Õâ◊OÖ’ 28 ~å„ëêìÅ‰õΩ QÍ#∞ 20 ~å„ëêìÅÖ’ XHõ HO„ Œáêe « „áêO`åxfl HõeÑ≤ "≥Ú «ÎO ÃÇ·Ï

HÀ~°∞ìÅ ãOYº 21.

J~°› «Å∞ : ÉèÏ~°fÜ«∞ áœ~°ã «fiO Hõey LO_®e.

2) ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì <åºÜ«∞"åkQÍ 10 ãOII áêÅ# J#∞Éèí=O LO_®e ÖË • 10 ãOIIÅ lÖÏ¡ <åºÜ«∞=¸iÎQÍ

áêÅ<å#∞Éèí=O LO_®e.

~å„+ì ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ ãOYº XHõ ~å„ëêìxH =∞~˘Hõ ~å„ëêìxH KåÖÏ Õ_®Å∞ LO\Ï~Ú.

QÆi+ì ãOYº ÃÑ· Ñiq∞u ÖË Œ∞. <åºÜ«∞ =¸~°∞ÎÅ ãOYº#∞ ~å„+ìÑu x~°‚~Ú™êÎ~°∞. PO„ èŒ„Ñ ÕâòÖ’ „áê~°OÉèíOÖ’

ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ ãOYº 11. „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎ À HõeÑ≤ 12. „Ñã∞Î «O ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ

ãOYº 33. „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎ À HõeÑ≤ 34.

ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎx ~å„+ì QÆ=~°fl~ü, ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎx ãO„ÑkOz

~å„+ìÑüx xÜ«∞q∞™êÎ~°∞. W «~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ#∞ ~å„+ìÑü xÜ«∞q∞OKÕ@Ñ¨ÙÊ_»∞ P ~å„+ì ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì

„Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎx ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ#∞ ãO„Ñk™êÎ~°∞.

ZÑÙÊ_≥·<å ÃÇ·Ï HÀ~°∞ìÖ’ Ñx XuÎ_ç ÃÑiy#ÑÙÊ_»∞ J Œ#ÑÙ <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ#∞ ~å„+ìÑu xÜ«∞q∞™êÎ_»∞.

<À\ò : gi QÆi+ì HÍÅÑi=∞u 2 ãOIIÅ∞

75

XHõ ÃÇ ·Ï HÀ~°∞ ì <åºÜ«∞=¸iÎ ÃãÅ=Ù ÃÑ@ì_»O, J<å~ÀQÆº HÍ~°ÏÅ =Å¡ q^è Œ∞Å#∞

x~°fiÇ≤ÏOK«ÖËHõáÈ=_»O <åºÜ«∞=¸iÎ, „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎQÍ W «~° ~å„ëêìÅÖ’ xÜ«∞q∞OK«_»O =O\

ãO Œ~åƒùÅÖ’ P =ºHÎ ™ê÷#OÖ’ J~°∞›_≥·# =ºHÎx `å`å¯eHõ <åºÜ«∞=¸iÎQÍ ~å„+ìÑu xÜ«∞q∞™êÎ_»∞. 62

ãO= «û~åÅ =Ü«∞ã∞û =~°‰õΩ H˘#™êQÆ∞`å~°∞. QÆ=~°fl~ü ã=∞Hõ∆OÖ’ „Ñ è•# W «~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ∞ Ñ Œg

„Ñ=∂ ã‘fiHÍ~°O KÕ™êÎ~°∞. ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì „Ñ è•# W «~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ∞ «=∞ ~år<å=∂Å#∞ ~å„+ìÑuH

ã¨=∞iÊOKåe.

„Ñ è•# W «~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅÃÑ· Jã=∞~°ú «, Jqhu, J„Hõ=∞ „Ñ=~°Î# |O èŒ∞„Ñ‘u, HÍ~°ÏÅ‰õΩ

áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ Jaèâ◊Oã# f~å‡Ïxfl „Ñ"Õâ◊ÃÑ\ì 2/3 "≥∞*Ïi\© Ñ Œq #∞O_ç `˘ÅyOK«=K«∞Û.

<À\ò : ÖÏOKè«#„áêÜ«∞=ÚQÍ JkèHÍ~°=ÚQÍ áê~°¡"≥∞O@∞ ãÅÇ "Õ∞~°‰õΩ ~å„+ìÑu gix ˘Åy™êÎ~°∞.

2) WÑÊ\ =~°‰õΩ Z=~°H `˘ÅyOK«|_»ÖË Œ∞.

„Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎ <≥Åãi "Õ «#O 30 "ÕÅ∞, W «~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ <≥Åãi "Õ «#O 26

"ÕÅ∞. D r « Éèí åºÅ#∞ "å~°∞ ÉèÏ~° « ãOÑ¶∞\ « xkè #∞O_ç „QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞. P^•Ü«∞ÑÙ Ñ#∞fl LO_» Œ∞.

~å*ÏºOQÆ Éèí„^Œ`« LO@∞Ok. J#QÍ Ñ¨^ŒqÖ’ LO_»QÍ gi r`«Éèí`åºÅ‰õΩ #+¨ìO HõeyOK«~å^Œ∞. gi

r «Éèí åºÅ#∞ ã=iOKÕ JkèHÍ~°O áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ LO@∞Ok.

XHõ ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸iÎx =∞~À ~å„+ì ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì‰õΩ, ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎ À

ãO|OkèOz# Ñ≤=∞‡@ |kb KÕ¿ã JkèHÍ~°O ~å„+ìÑuH LO@∞Ok.

ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎ =∞iÜ«Ú W «~° <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ Ñ Œg q~°=∞ «~°∞"å « "å~°∞

ÑxKÕã≤# ÃÇ·Ï HÀ~°∞ìÅÖ’ «ÑÊ W «~° ÃÇ·Ï HÀ~°∞ìÅÖ’ ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ìÖ’ <åºÜ«∞"åk =$uÎx J=ÅOaèOK«=K«∞Û.

1) Xil#Öò JkèHÍ~åÅ∞ : ~å*ÏºOQÆOÖ’ ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì „áê äŒq∞Hõ JkèHÍ~åÅ∞ ÖË=x ãÊ+ìO KÕÜ«∞ÖË Œ∞.

<À\ò : ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì qKå~° Ñikè Hõ<åfl ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì qKå~° Ñikè Z‰õΩ¯=.

=º‰õΩÎÅ∞, ãOã÷Å∞, "åi ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ ãO~°H∆OKÕO Œ∞‰õΩ ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì xÅ∞ÑÙ ŒÅ L «Î~°∞fiÅ#∞ WO[Hõ∆<£

P~°¤~ü *Ïs KÕÜ«∞=K«∞Û. q"åÇÏO, q_®‰õΩÅ∞, gÅ∞<å=∂ XÑÊO^•Å∞ "≥Ú ŒÅQÆ∞ q+Ü«∂ÅÖ’ ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì

f~°∞ÊÖË J «∞º#fl «"≥∞ÿ#q.

76

ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì U lÖÏ¡Ö’ LO@∞O^À P lÖÏ¡Ö’ 20 "ÕÅ ÃÑ·# QÆÅ Hã∞ÅÖ’ ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì lÖÏ¡ <åº™ê÷#OQÍ

Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk.

HOk HÀ~°∞ìÅ∞ WzÛ# f~°∞ÊÅÃÑ· ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì‰õΩ JÑ‘ÊÅ∞ KÕã∞HÀ=K«∞Û. Jq 3 ~°HÍÅ∞ XHõ\ ~å*ÏºOQÆ

Ñ~°"≥∞ÿ# q"å è•Å∞, Ô~O_»∞ ã≤qÖò q"å^•Å∞, =¸_»∞ „Hq∞#Öò q"å^•Å∞.

ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì `å#∞ Wk=~°‰õΩ WzÛ# f~°∞ÊÅ#∞ iHÍ~°∞¤Å ~°∂ÑOÖ’ Éèí„ ŒÑ~°∞ã∞ÎOk. g\x HÀ~üì PÑ¶π

iHÍ~°∞¤ Jx JO\Ï~°∞. „HOk HÀ~°∞ìÅ∞ J@∞=O\ q"å^•Å#∞ qKåiOKÕ ãO Œ~°ƒùOÖ’ HÀ~üì PÑ¶π iHÍ~ü¤ûx

=∂~°æ Œi≈ ã∂„ åÅ =Ö ÉèÏq™êÎ~Ú. HÍ=Ù# "å\x J#∞ÑÓifiHÍÅ∞ Jx JO\Ï~°∞.

kQÆ∞= HÀ~°∞ìÅ∞ ÑxKÕã∞Î#fl f~°∞#∞ ≥#∞flÅ#∞ ÑijeOz "å\x J[=∂~Ú+≤, KÕ¿ã JkèHÍ~°O

ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì‰õΩ LO@∞Ok.

ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì kQÆ∞= HÀ~°∞ìÅ‰õΩ „Ñ*Ï „ÑÜ≥∂[# q+Ü«∂Å#∞ ãO ŒiƒùOz <åºÜ«∞ =º=Ç~åÅ‰õΩ

ãO|OkèOz «y# ãÅÇÅ#∞ JOkã∞ÎOk. „áê äŒq∞Hõ ÇÏ‰õΩ¯Å ãO~°Hõ∆ 226 PiìHõÖò, ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì „áê äŒq∞Hõ

ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ ãO~°H∆OKÕO Œ∞‰õΩ 226 x|O èŒ# „ÑHÍ~°O 5 i\òÅ#∞ *Ïs KÕã∞ÎOk.

~å„+ìOÖ’ <åºÜ«∞"å Œ =$uÎH ãO|OkèOz <åºÜ«∞ x|O èŒ#Å#∞ ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì ~°∂á⁄Okã∞ÎOk.

~å„+ìOÖ’ QÆ=~°fl~ü Ñ Œq MÏm U~°Ê_ç# ãO Œ~°ƒùOÖ’ J=ã~°"≥∞ÿ Õ ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎ å`å¯eHõ

QÆ=~°fl~üQÍ ÑxKÕ™êÎ~°∞. 1954Ö’ QÆ∞O@∂~°∞Ö’ U~åÊ>ÿ# PO„ èŒ„Ñ Õâò ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì „Ñã∞Î « „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎ,

31= "ån JxÖò ~°"Õ∞+π ^•q. ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ "≥Ú@ì"≥Ú Œ\ =∞Ç≤Ïà◊ ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎ

[ã≤ìãπ bÖÏ¿ã ü, Ç≤Ï=∂K«Öò „Ñ Õâò.

áê\Ïfl ÃÇ·Ï HÀ~°∞ìÖ’ XH ~ÀA „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎQÍ ÑxKÕã≤Ok a.Ñ≤. *’"å.

1) [ã≤ìãπ J=∞~â◊fii

2) [ã≤ìãπ Ü«∞ãπ.q. =∂Åu 3) [ã≤ìãπ \. g∞<å‰õΩ=∂i 4) l. ~ÀÇ≤Ï

<À\ò : \. g∞<å‰õΩ=∂i, l. ~ÀÇ≤ÏÅ`À Hõeã≤ PO„ èŒ„Ñ Õâò `˘e™êi XHõ =∞Ç≤ÏàÏ Œ~å‡ã#O

„Ñã∞Î « ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì `å`å¯eHõ <åºÜ«∞=¸iÎ |∞ÖÏÖò#ÉòH U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞.

1985 ãO= «û~°O #∞Oz ™⁄O « ~å„+ìOÖ’ ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎQÍ ÑxKÕÜ«∞~å Œ∞.

77

8. ˆHO„ Œ, ~å„+ì ãÖ|O è•Å∞~å*ÏºOQÆOÖ’x 11= ÉèÏQÆO 245 #∞Oz 253 =~°‰õΩ QÆÅ x|O èŒ#Å∞ HO„ Œ ~å„ëêìÅ =∞ èŒº

âßã# =∞iÜ«Ú ÑiáêÅ<å ãO|O è•Å#∞ QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O\Ï~Ú. ~å*ÏºOQÆOÖ’x 12= ÉèÏQÆO 264

#∞Oz 300 (Z) x|O èŒ#Å∞ HO„ Œ ~å„ëêìÅ =∞ èŒº PiúHõ ãO|O è•Å QÆ∂iÛ ¿Ñ~˘¯O\Ï~Ú. H=ÅO

ã=∂Yº ~å*ÏºÅÖ’ =∂„ «"Õ∞ HO„ Œ, ~å„ëêì ãO|O è•Å∞ KÀ@∞ KÕã∞‰õΩO\Ï~Ú. HO„ Œ ~å„ëêìÅ =∞ èŒº

JkèHÍ~° *Ïa`åÅ∞ 1935 ÉèÏ~° « „ÑÑOK« K«@ìO #∞Oz „QÆÇ≤ÏOKå~°∞. HO„ Œ, ~å„+ì ãO|O è•Å∞ „HOk 3

ji¬HõÅ ^•fi~å J èŒºÜ«∞#O KÕÜ«∞=K«∞Û.

1) âßã# ãO|O è•Å∞ 2) ÑiáêÅ<å ãO|O è•Å∞ 3) PiúHõ ãO|O è•Å∞

1) 245 #∞Oz 255, 246 x|O èŒ# „ÑHÍ~°O 7= Ã+_»∂ºÅ∞ #O Œ∞ JkèHÍ~°

*Ïa`åÅ∞ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. Jq 3 ~°HÍÅ∞. HO„ Œ *Ïa`å „áê~°OÉèíOÖ’ 97 „Ñã∞Î «O 99 JOâßÅ∞

HõÅ=Ù.

1) ~å„+ì *Ïa`åÖ’ „áê~°OÉèíOÖ’ 66 „Ñã∞Î «O 61 JOâßÅ∞ HõÅ=Ù.

2) L=∞‡_ç *Ïa`åÖ’ „áê~°OÉèíOÖ’ 47 „Ñã∞Î «O 52 JOâßÅ∞ HõÅ=Ù. L=∞‡_ç *Ïa`å‰õΩ ãO è•º

ã=∞Ü«∞ =∞O_»ÅO Jx JO\Ï~°∞.

HO„ Œ *Ïa`åÖ’ *ÏfÜ«∞ „áê è•#º « Hõey# JOâßÅ∞ LO\Ï~Ú. D JOâßÅÃÑ·

áê~°¡"≥∞O@∞ K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOKÕ JkèHÍ~°O Hõey LO@∞Ok. ˆHO„ Œ *Ïa`åÖ’x =ÚYº

JOâßÅ∞ ~°Hõ∆, Õâ◊ ~°Hõ∆, „uq Œ ŒàÏÅ∞, q Õj =º=ÇÖÏn, Ô~·ÖËfiÅ∞, «Ou «áêÅ, ÉÏºOHOQ∑,

PHÍâ◊"å, Œ∂~° Œ~°≈<£, „ Œ=º =Ú„ Œ, cè=∂, ÃãO„@Öò ZÔH·û*ò \ÏH±û, S.\. HÍ~ÀÊ~+<£ \ÏH±û, q Õj

"å[ºO, HO„ Œ <Õ~° Ñiâ’ èŒ# âßY, *ÏfÜ«∞ ~°ÇÏ^•~°∞Å∞, i[~üfi ÉÏºOH±, ™êìH± ZHÛO*ò, ¿Ñ>O\ò

ÇÏ‰õΩ¯Å∞, "å[º ÇÏ‰õΩ¯Å∞, [<åÉèÏ ÖHõ Å∞, #∂<≥ ÉÏ=ÙÅ∞, Yx[ =#~°∞Å∞, ÃÑ„\’Öò L «Ê «∞ÎÅ∞.

2) ~å„+ì *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ· ~å„+ì âßã# x~å‡ âßY K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã∞ÎOk.

D „HOk „Ñ ÕºHõ Ñiã≤÷ «∞ÅÖ’ ~å„+ì *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ· áê~°¡"≥∞@∞ K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã∞ÎOk.

L^•ÇÏ~°‰õΩ 249 PiìHõÖò, *ÏfÜ«∞ „ÑÜ≥∂[<åÅ ™ê èŒ#, *ÏfÜ«∞ „ÑÜ≥∂[<åÅ Œ$ëêìº ~å„+ì *Ïa`åÖ’x

JOâßÅÃÑ· áê~°¡"≥∞O@∞ K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã∞ÎOk.

<À\ò : P K«\ÏìÅ QÆi+ì HÍÅ Ñiq∞u 18 <≥ÅÅ∞.

PiìHõÖò 250 : J «º=ã~° Ñiã≤÷u J=∞Å∞Ö’ L#flÑÙÊ_»∞ <Õ+#Öò Z=∞Ô~xû qkèOz#ÑÙÊ_»∞ ~å„+ì *Ïa`åÖ’x

JOâßÅÃÑ· áê~°¡"≥∞O@∞ K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã∞ÎOk.

PiìHõÖò 251 : <Õ+#Öò Z=∞Ô~hûÖ’ áê~°¡"≥∞O@∞ K«\ÏìÅ K≥Å∞¡ÉÏ@∞ <Õ+#Öò Z=∞Ô~hû qkèOz#ÑÙÊ_»∞

áê~°¡"≥∞O@∞ ~å„+ì *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ· K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Ok¿ãÎ Jq ~å„+ì Kå\ÏìÅ`À =ºu~Hõ=∞~Ú Õ

P =ºu~HõO "Õ∞~°‰õΩ áê~°¡"≥∞O@∞ K«\ÏìÖË K≥Å∞¡ÉÏ@∞ J=Ù`å~Ú.

78

<À\ò : D K«\ÏìÅ QÆi+ì HÍÅÑi=∞u, National Emergency ~° ŒÌ~Ú# «~°∞"å « 6 <≥ÅÅ∞.

PiìHõÖò 252 : âßã# ãÉèíÅ JOwHÍ~°O, Ô~O_»∞ ÖË • JO «Hõ<åfl Z‰õΩ¯= ~å„ëêìÅ∞ ãq∞+≤ì „ÑÜ≥∂[#O

HÀãÖ ~å„+ì *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ· K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOK«=∞x áê~°¡"≥∞O@∞ HÀ~°=K«∞Û#∞. L^•:

1953Ö’ Z¿ãì\ò K«@ìO, 1954 [Å HÍÅ∞+º x"å~° K«@ìO, 1976Ö’ Ñ@ì Éèí∂ Ñiq∞u K«@ìO.

PiìHõÖò 253 : q ÕâßÅ`À ‰õΩ Œ∞~°∞Û‰õΩ#fl XÑ¨ÊO^•Å J=∞Å∞ ÉèÏ~° « „Ñ¨Éèí∞ «fiO ~å„+ì *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ·

XHõ"Õà◊ q ÕâßÅ`À XÑÊO^•Å∞ ‰õΩ Œ∞~°∞Û‰õΩO>Ë áê~°¡"≥∞O@∞ K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOK«=K«∞Û.

PiìHõÖò 356 : ~å„+ìÑu ÑiáêÅ<å HÍÅOÖ’ ~å„+ì *Ïa`åÖ’x JOâßÅÃÑ· áê~°¡"≥∞O@∞ K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã∞ÎOk.

PiìHõÖò 201: ~å„+ì âßã# ãÉèí JkèHÍ~°OÃÑ· ~å„+ìÑu JkèHÍ~°O Hõey L<åfl~°∞.

~å„+ì *Ïa`åÖ’x =ÚYº JOâßÅ∞ 61. âßOu Éèí„ Œ «Å∞, áÈbãπ HÍ~åQÍ~åÅ∞, ™ê÷xHõ „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞,

P~ÀQÆºO, „QÆO ä•ÅÜ«∂Å∞, =º=™êÜ«∞O, Ñâ◊√áÈ+, Éèí∂q∞tã∞Î, =$uÎ Ñ#∞fl, J=∞‡‰õÑÙ Ñ#∞fl, [Å=#~°∞Å∞,

ÑO ≥=ÚÅ E ŒO, =∞ «∞Î áêhÜ«∂Å∞, KÕÑÅ ÃÑOÑHõO, „Ñ"Õâ◊Ñ#∞fl, "åºáê~°∞Å qÖÏ™êÅÃÑ· Ñ#∞fl.

PiìHõÖò 269 : HO„ ŒO qkèOz PÜ«∂ ~å„ëêìÅÖ’ =ã∂Å∞ KÕã≤ ~å„ëêìÅ‰õΩ WKÕÛ Ñ#∞fl

L^• : "åÜ«Ú=Ù, [Å, Ô~·ÖËfi KèåsÅ ÃÑ· qkèOKÕ Ñ#∞flÅ∞.

ESTATES DUTY : JO «~ü~å„+ì "å[ºO ÃÑ· Ñ#∞flÅ∞, "å~åÎ Ñ„uHõÅ J=∞‡HõO, „ÑHõ@#Å ÃÑ· Ñ#∞fl. =º=™êÜ«∞

Éèí∂q∞ HÍ‰õΩO_è® "å~°ã «fi Pã≤÷ ÃÑ· qkèOKÕ Ñ#∞fl HO„ ŒO qkèOz =ã∂Å∞ KÕã≤ gÖ· Õ HO„ Œ ~å„ëêìÅ

=∞ èŒº ÑOÑ≤© KÕÜ«∞|_Õ ÑÙ#fl. L^•ÇÏ~°‰õΩ : ÃãO„@Öò ZÔH·û*ò Hõãì"£∞ó

HO„ Œ ~å„+ì ãO|O è•Å ãg∞Hõ∆ ÃÑ· xÜ«∞q∞OÑ|_ç# Hõq∞\©Å∞.

Ãã@ÖòÇÏ_£ Hõq∞\© : 1966 ÑiáêÅ<å ã=~°Å ãOÑ¶∞O HO„ Œ ~å„+ì ãO|O è•Å#∞ "≥∞~°∞QÆ∞

Ñ~°K«∞@‰õΩ D „HOk Hõq∞\x xÜ«∞q∞OzOk. ~å*ÏºOQÆ ÑikèÖ’ ~å„ëêìÅ‰õΩ =∞iO « ãfi «O„ «º

„ÑuÑuÎ LO_®Åx ã≤á¶ê~°ã∞ KÕã≤Ok.

2) ~å[=∞<åfl~ü Hõq∞\ : 1969 ãÉèí∞ºÅ∞

Z) Ñ≤.q. ~å[=∞<åfl~ü – J èŒº‰õ∆ΩÅ∞

a) ÅHõ∆‡™êfiq∞ – =∞_»eÜ«∂~ü

ã≤) Ñ≤.ã≤. K«O^•Ô~_ç¤ D Hõq∞\x «q∞à◊<å_»∞ „ÑÉèí∞ «fiO xÜ«∂=∞HõO KÕã≤Ok.

1971Ö’ D Hõq∞\ «# x"ÕkHõ#∞ ã=∞iÊOzOk.

ã≤á¶ê~°ã∞Å∞ :

1) ~å„ëêìÅ‰õΩ J=tëêìkèHÍ~åÅ∞ LO_®e.

2) JO «~ü~å„+ì =∞O_»ex U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.

79

3) JdÅ ÉèÏ~° « ãsfiã∞Å#∞ ~° Œ∞Ì KÕÜ«∂e.

3) P#O ŒÑÓ~ü ™êÇ≤ÏÉò f~å‡O : 1973 ÑO*ÏÉòÖ’ J#O ŒÑÓ~ü ™êÇ≤ÏÉò Ñ@ìOÖ’ JdÅ ÉèÏ~° «

JHÍm ŒÖò XHõ ã=∂"Õâ◊=Ú#∞ U~åÊ@∞ KÕã≤ D f~å‡=Ú#∞ P"≥∂kOzOk.

ã≤á¶ê~°ã∞Å∞ :

1) x["≥∞ÿ# ã=∂Yº QÍ ÉèÏ~° « Õâ◊O LO_®e.

2) HO„ •xH H=ÅO ~°Hõ∆, q Õj =º=Ç~åÅ∞, «Ou «áêÖÏ, HõÔ~hû, Ô~·ÖËfiÅ∞ "≥Ú ŒÅQÆ∞#q

LO_ç q∞ye#=xfl ~å„ëêìÅ‰õΩ W"åfie.

4) ã~å¯iÜ«∂ Hõg∞+<£ 1983 :

HO„ Œ ~å„+ì ãO|O è•Å ÑijÅ#ÔH· 1983 E<£ 9# „j=∞u WOkè~åQÍOnèx „ÑÉèí∞ «fi [ã≤ìãπ

~°Ol üã≤OQ∑ ã~å¯iÜ«∂ J èŒºHõ∆ «# q. „jx"åã<£, Ü«∞ãπ.P~ü. ¿ã<£ ãÉèí∞Åº`À D Hõg∞+<£ "Õâß~°∞.

D Hõg∞+<£ 1987Ö’ HO„ Œ „ÑÉèí∞`åfixH «# x"ÕkHõ#∞ ã=∞iÊOzOk.

ã≤á¶ê~°∞ã∞Å∞ :

1) JkèHÍ~åÅ#∞ ÑÙ#ó ÑijeOKåeû# J=ã~°O ÖË Œ∞.

2) QÆ=~°fl~°∞ xÜ«∂=∞HõO q+Ü«∞OÖ’ ã≤.Ü«∞O.#∞ ãO„ÑkOKåe.

3) |Å"≥∞ÿ# HO„ ŒO LO_®e.

4) ~å„ëêìÅÖ’ ~å„+ìÑu áêÅ# áê~°¡"≥∞O@∞ P"≥∂ ŒO ÖËx Õ qkèOK«‰õÄ_» Œ∞.

5) 263 x|O èŒ# „ÑHÍ~°O JO «~ü~å„+ì=∞O_»ex U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.

5) áÈOz Hõg∞+¨<£ : Ü«Ú.Ñ≤.Z. „Ñ¨Éèí∞`«fiO, ã¨∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì =∂r „Ñ¨^è•# <åºÜ«∞=¸iÎ [ã≤ìãπ

=∞ Œ<£"≥∂ÇÏ<£ áÈOz <åÜ«∞Hõ «fiOÖ’ 2007Ö’ U~åÊ>ÿOk.

ãÉèí∞ºÅ∞ : 1) q.ÔH. Œ∞QÆæÖò, 2) g~O„ Œã≤OQ∑ 3) Z<£.P~ü. =∂ èŒ=<£ g∞#<£

9. ™ê÷xHõ ãÖã÷Å∞„Ñ¨*Ï™êfi=∞º =º=ã¨÷#∞ |Ö’¿Ñ`«O KÕ¿ãq, „Ñ¨[ÅÖ’ ~å[H©Ü«∞ K≥·`«#ºO HõeyOKÕq, ™ê÷xHõ

ãfiÑiáêÅ# ãOã÷Å∞. „ÑÉèí∞ «fi HÍ~°ºHõÖÏáêÅÖ’ „Ñ[Å‰õΩ D ™ê÷xHõ „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ ÉèÏQÆ™êfi=∂ºxfl HõeÊ™êÎ~Ú.

™ê÷xHõ J=ã¨~åÅ‰õΩ J#∞QÆ∞OQÍ HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ ~°∂á⁄OkOz, "å\˜x ã¨=∞~°ú=O`«OQÍ J=∞Å∞

KÕÜ«∂ÅO>Ë JkèHÍ~° qˆHO„nHõ~° J=ã¨~°O. „áêp# HÍÅO #∞Oz „QÍg∞ „áêO`åÅÖ’ „QÍ=∞

ÑOKå~ÚfÅ∞, Ñ@ìÏÅÖ’ #QÆ~° áêÅHõ ãOã÷Å∞ ã=∞~°ú=O «OQÍ ÑxKÕ¿ãq Jx K«i„ « ¿Ñ~˘¯O@∞Ok.

„áêp# Éèí~° « Õâ◊OÖ’ „Ñu „QÍ=∞OÖ’ ãfiÜ«∞O áêe «, ãfiÜ«∞O áÈ+Hõ ™ê÷xHõ „ÑÉèí∞`åfiÅ∞, „QÍ=∞ ãÉèí

P èŒfi~°ºOÖ’ LO_Õq. „QÍ=∞OÖ’x =Ü≥∂[#∞Å∞, ÃÑ ŒÌÅ∞, „QÍ=∞ ãÉèíÖ’ ãÉèí∞ºÅ∞ „QÍ=∞ q èŒ∞Ö·# q^•º,

80

"≥· ŒºO, „QÍ=∞ ~°Hõ∆, <åºÜ«∞ x~°fiÇ¨Ï, ~À_»∞¡ "ÕÜ«∞@O, HÍÅ∞=Å∞, K≥~°∞=ÙÅ∞ «=fi@O "≥Ú ŒÅQÆ∞

Ñ#∞Å#∞ x~°fiiÎOKÕO Œ∞‰õΩ „QÍ=∞ ãÉèí ZxflHõ ^•fi~å ãq∞ux U~åÊ@∞ KÕ¿ãk. „áêp# ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’

„Ñf „QÍ=∞O z#fl z#fl iÑa¡H±ÖÏQÍ LO_Õq.

<À\ò : `«q∞à◊<å_»∞Ö’x L`«Î~° "Õ∞~°∂~°∞Ö’x ÅaèOz# KÀà◊√Å tÖÏ âßã¨#O „Ñ¨HÍ~°O „áêp#

ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ `å\ P‰õΩÅ#∞ F@∞¡QÍ ~°O„ èŒO KÕã≤# ‰õΩO_»Å#∞ ÉÏºÅ\ò ÉÏH±ûÅ∞QÍ LÑÜ≥∂yOKÕq

Jx ¿Ñ~˘¯O@∞Ok.

„áêp# ÉèÏ~° «OÖ’ „QÍg∞# ™ê÷xHõ „ÑÉèí∞`åfiÅ#∞ Jaè=$kú KÕã≤# ~å[=Oâ◊O KÀà◊√Å∞, Ñ@ì „ÑÉèí∞`åfiÅ#∞

Jaè=$kú KÕã≤# ~å[=Oâ◊O "≥∂~°∞ºÅ∞.

_èçb¡ ã∞ÖÏÎ<£Å∞ "≥ÚQÆÖò ™ê„=∂[ºOÖ’ „ÑÉèí∞ «fi L^ÀºQÆ∞Ö·# HÀ`åfiÖò J<Õ JkèHÍ~°∞Å =¸ÅOQÍ ™ê÷xHõ

„ÑÉèí∞`åfiÅ∞ ãfiÜ«∞O áÈ+Hõ, ãfiÜ«∞O áêe « ÅHõ∆ÏÅ#∞ HÀÖ’ÊÜ«∂~Ú.

'ÖÏ~ü¤ =∂Ü≥∂—— W «# JkèHÍ~° qHO„nHõ~°Ö’ ÉèÏQÆOQÍ 1970Ö’ ™ê÷xHõ „ÑÉèí∞`åfiÅ#∞ ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’

`˘e™êiQÍ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïì_»∞.

ÖÏ~ü¤ iÑû<£ : 1882 ™ê÷xHõ „ÑÉèí∞ «fi K«@ìO „ÑHÍ~°O ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ ™ê÷xHõ „ÑÉèí∞`åfiÅ#∞ Jaè=$kú KÕ™ê_»∞.

HÍ=Ù# 1882 ™ê÷xHõ „ÑÉèí∞ «fi K«\Ïìxfl =∂QÍfl HÍ~åì ™ê÷xHõ „ÑÉèí∞ «fi K«@ìO Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. D K«@ìO „ÑHÍ~°O

ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ ™ê÷xHõ „ÑÉèí∞`åfiÅ‰õΩ XHõ "≥∂oHõ ãfi~°∂áêxfl JOkOKå~°∞. J#QÍ

1) „QÍ=∞ ™ê÷~ÚÖ’ „QÍ=∞ ÑOKå~Úu

2) `åÅ∞HÍ ™ê÷~ÚÖ’ `åÅ∞HÍ É’~°∞¤Å∞

3) lÖÏ¡ ™ê÷~ÚÖ’ lÖÏ¡ É’~°∞¤Å∞ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. JO Œ∞H ÖÏ~ü¤ iÑû<£#∞ ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ ™ê÷xHõ „ÑÉèí∞`åfiÅ

Ñ≤ å=∞Çï_»∞ Jx =i‚OKå~°∞.

™ê÷xHõ „ÑÉèí∞`åfiÅ Ñxf~°∞#∞ ãg∞H∆OKÕO Œ∞ÔH· KåÔ~¡ãπ ÇÉòÇÏ∫ãπ <åÜ«∞Hõ «fiOÖ’ 1907 U~åÊ@∞

KÕ™ê~°∞.

ã≤á¶ê~°∞ûÅ∞ : D 3 ™ê÷~ÚÅÖ’ „Ñ*Ï „Ñux èŒ∞Å „áê è•#ºO Z‰õΩ¯= LO_®Åx ¿Ñ~˘¯Ok. J#QÍ „Ñ «ºHõ∆

ZxflHõ q è•#=ÚÅ#∞ ã≤á¶ê~°ã∞ KÕã≤Ok.

1909 ÉèÏ~° « H“xûÖò K«@ìO : D K«@ìO ™ê÷xHõ „ÑÉèí∞`åfiÅÖ’ „Ñ «ºHõ∆ ZxflHõ#∞ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\ìOk.

1909 ÉèÏ~° « „ÑÉèí∞ «fi K«@ìO : D K«@ìO ™ê÷xHõ „ÑÉèí∞`åfiÅ<Õ J<Õ JOâ◊O `˘e™êiQÍ ~å„+ì *Ïa`åÖ’

KÕiÛOk. 1919 <å\H ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’x lÖÏ¡Å ãOYº 207. 1919 <å\H ÉèÏ~° üÖ’ `åÅ∞HÍ ãOYº

584.

81

<À\ò : D `åÅ∞HÍ É’~°∞¤Å∞ 1934 ~° Œ∞Ì HÍ|_ç lÖÏ¡ É’~°∞¤Å∞QÍ H˘#™êQÍ~Ú.

D K«@ìO ™ê÷xHõ „ÑÉèí∞`åfiÅ‰õΩ ÑÓiÎ ™êfi «O„ åºxfl JOkOK«Ok. 1959Ö’ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\ì# =¸_»∞ JOK≥Å

ÑOKå~Úf ~å*ò q è•<åxH D K«@ì"Õ∞ =¸ÖÏ è•~°O.

~å*ÏºOQÆOÖ’x 4= ÉèÏQÆO x~Ìâ◊Hõ xÜ«∞=∂ÅÖ’x 40= x|O èŒ# „QÍ=∞ ÑOKå~Úu =º=ã÷ QÆ∂iÛ

¿Ñ~˘¯O@∞Ok. 7= Ã+_»∂ºÅ∞Ö’x ~å„+ì *Ïa`å #O Œ∞ ™ê÷xHõ „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ J<Õ JOâßxfl ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞.

J#QÍ ™ê÷xHõ „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ HÍ~°ºx~åfiÇÏ ÉÏ èŒº « ~å„ëêìÅ Õ. 73= ~å*ÏÜ«∞OQÆ ã=~° K«@ìO 1992

„ÑHÍ~°O 9= ÉèÏQÆ=∞O Œ∞ 243, 243(Z), 243 (XVV) #∞Oz "≥Ú «ÎO 16 x|O èŒ#ÅÖ’ ÑOKå~Úu

~å*ò =º=ã÷ QÆ∂~Û ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. ÃÑ· ã=~° K«@ìO ^•fi~å<Õ 11= Ã+_»∂ºÅ∞ U~åÊ@∞ KÕã≤ 29 JOâßÅ`À

‰õÄ_ç# ÑOKå~Úf ~å*ò JkèHÍ~° q èŒ∞Å#∞ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. 74= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 1992 „ÑHÍ~°O

9(Z) J<Õ ÉèÏQÍxfl U~åÊ@∞ KÕã≤ 243 (Ñ≤) #∞Oz 243 (z) =~°‰õΩ "≥Ú «ÎO 18 x|O èŒ#ÅÖ’ Ñ@ì

„ÑÉèí∞`åfiÅ QÆ∞iOKÕ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. 74= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 12= Ã+_»∂ºÅ∞#∞ U~åÊ@∞ KÕã≤ 18

JOâßÅ`À ‰õÄ_ç# Ñ@ì „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ JkèHÍ~° q èŒ∞Å#∞ QÆ∂iÛ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞.

C.D.P. (Community Development Programme) :

„ÑÏoHÍ ãOÑ¶∞O "≥Ú Œ\ ÑOK«=~°¬ =Ú™ê~Ú^•#∞ ~°∂ÑHõÅÊ# KÕã∂Î ÉÏQÍ "≥#∞Hõ|_ç#

„QÍg∞ „áêO`åÅ Jaè=$kúH K«~°ÛÅ∞ fã∞HÀ=∞x HO„ Œ „ÑÉèí∞`åfixH ã∂zOz#k. P ã∂K«# "Õ∞~°‰õΩ 1952Ö’

„ÑÜ≥∂QÍ «‡HõOQÍ 52 „áêO`åÅÖ’ ã≤._ç.Ñ≤. x „áê~°OaèOKå~°∞. ã≤._ç.Ñ≤. 1952 JHÀì|~°∞ 2# QÍOnè [Ü«∞Ou

ãO Œ~°ƒùOQÍ „áê~°OaèOKå~°∞. q Œº, P~ÀQÆºO, =º=™êÜ«∞O, ‰õΩ\©~° Ñi„â◊=∞Å∞, ~°"åÏ, h\ áê~°∞ ŒÅ, QÆ$ÇÏ

x~å‡ ™êOÑ¶‘∞Hõ ãÖˆH∆=∞ ~°OaÅÖ’ „Ñ¨QÆux ™êkèOKÕO Œ∞‰õΩ D Ñ¨ äŒHÍxfl „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞. ã≤._ç.Ñ≤. ^•fi~åxfl

Õâßxfl ÉÏ¡‰õΩÅ∞ J<Õ qÉèÏQÍÅ∞QÍ qÉèílOKå~°∞. D ÉÏ¡‰õΩ ™ê÷~ÚÖ’ a._ç.F. J#QÍ ÉÏ¡‰õΩ JkèHÍiQÍ =º=ÇÏi™êÎ~°∞.

XH˘¯Hõ ÉÏ¡‰õΩ #O Œ∞ 100 „QÍ=∂Å∞ KÕ~°Û|_ç#q. „áê~°OÉèíOÖ’ 55 ÉÏ¡‰õΩÅÖ’ nxx „áê~°OaèOz 5"ÕÅ 11

ÉÏ¡‰õΩÅÖ’ nxfl J=∞Å∞ KÕ™ê~°∞. D ã≤._ç.Ñ≤.H J"≥∞iHÍ á¶È_£ á¶œO_Õ+<£ ãOã÷ ãÇÜ«∞ ãÇÏHÍ~åÅ∞ JOkOzOk.

N.E.S.S. (National Extential Service Scerre) :

N.E.S.S. 1953 JHÀì|~°∞ 2# ã≤._ç.Ñ≤. J#∞|O èŒOQÍ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞. Z<£.W.Zãπ.Zãπó •fi~å Õâ◊OÖ’x

ÉÏ¡‰õΩÅÖ’ q Œº, P~ÀQÆºO, =º=™êÜ«∞O "≥Ú ŒÅQÆ∞ HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ qãÎ~° ¿ã"å ™œHõ~åºÅ#∞ JOkOKå~°∞.

C.D.P., N.E.S.S. Ñ äŒHÍÅ∞ PtOz# ÅH∆ÍºÅ#∞ ™êkèã∞Î<åflÜ«∂? ÖË •? D ÅHõ∆º ™ê èŒ#‰õΩ U"≥∞ÿ#

=∂~°∞ÊÅ∞ J=ã~°=∂? J<Õ JOâßÅ#∞ ÑijeOKÕO Œ∞‰õΩ Z<£._ç.ã≤. 1957 [#=i 16# |Å=O «~åÜü∞

"≥∞ÇÏ`å J èŒºHõ∆ «# XHõ J èŒºÜ«∞# Hõq∞\x U~åÊ@∞ KÕã≤Ok. D Hõq∞\ «# ã≤á¶ê~°ã∞Å#∞ #=O|~°∞ 24,

1957# Z<£._ç.ã≤. H ã=∞iÊOzOk. Z<£._ç.ã≤. D x"ÕkHõ#∞ 1958Ö’ P"≥∂kOz#k. D Hõq∞\© „Ñ è•#

ã≤á¶ê~°ã∞ =¸_»∞ JOK≥Å∞ ÑOKå~Úu =º=ã÷ J#QÍ

82

1) „HOk™ê÷~ÚÖ’ J#QÍ „QÍ=∞ ™ê÷~ÚÖ’ „QÍ=∞ ÑOKå~Úu.

2) =∞ èŒº ™ê÷~ÚÖ’ J#QÍ ÉÏ¡‰õΩ ã=Ú^•Ü«∞ÅOÖ’ ÑOKå~Úu ãq∞u

3) ÃÑ· ™ê÷~ÚÖ’ J#QÍ lÖÏ¡ ã=Ú^•Ü«∞OÖ’ lÖÏ¡ Ñi+ «∞Î#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂Åx ¿Ñ~˘¯Ok.

<À\ò : D Hõq∞\ ã≤á¶ê~°ã∞ "Õ∞~°‰õΩ =¸_»OK≥Å ÑOKå~Úu ~å*ò =º=ã÷#∞ JHÀì|~ü 2# 1959# ~å[™ê÷<£Ö’x

<åQÆ∂~ü lÖÏ¡Ö’ "≥Ú Œ\ „Ñ è•# =∞O„u <≥„Ç˙ „áê~°OaèOKå~°∞. D =º=ã÷ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\ì# Ô~O_»= ~å„+ìO PO„ èŒ„Ñ Õâò.

nxx 1959 #=O|~°∞ 1# „áê~°OaèOKå~°∞. PO„ èŒ„Ñ ÕâòÖ’x ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £ lÖÏ¡Ö’x +OëêÉÏ £ Ñ@ìOÖ’

hÅO ãOr=Ô~_ç¤ „áê~°OaèOKå~°∞. Ô~O_»= lÖÏ¡ „jHÍ‰õΩà◊O, Jâ’H± "≥∞ÇÏ`å Hõq∞\ [#`å „ÑÉèí∞ «fiO 1977

_çÃãO|~°∞Ö’ „Ñ*Ï™êfi=∞º qHO„nHõ~°Ö’ ÉèÏQÆOQÍ Jâ’H±"≥∞ÇÏ`å J èŒºHõ∆ «# 18 =∞Ok ãÉèí∞ºÅ`À ‰õÄ_ç#

Hõq∞\ U~åÊ@∞ KÕã≤Ok. D Hõq∞\© Ü≥ÚHõ ã≤á¶ê~°ã∞Å∞ D Hõq∞\ 132 JOâßÅ`À ‰õÄ_ç# ã≤á¶ê~°ã∞Å#∞

ˆHO„ Œ „Ñ¨Éèí∞`åfixH˜ ã¨=∞iÊOzOk. =¸_»OK≥Å ÑÖKå~Úu ~å*ò ™ê÷#OÖ’ Ô~O_»OK≥Å ÑÖKå~Úu ~å*ò

=º=ã÷#∞ „Ñ"Õâ◊ÃÑ@ì=∞x „Ñ è•#OQÍ ã≤á¶ê~°ã∞ KÕã≤Ok. J#QÍ „HOk ™ê÷~ÚÖ’ =∞O_»Å ™ê÷~ÚÖ’ =∞O_»Å

Ñi+ ü ™ê÷~ÚÖ’ J#QÍ lÖÏ¡™ê÷~ÚÖ’ lÖÏ¡ Ñi+ üÅ#∞ „Ñ"Õâ◊ÃÑ@ì=∞x ¿Ñ~˘¯Ok.

<À\ò : =¸_»∞ JOK≥ÅÖ’ =ÚYº"≥∞ÿ# JOK≥ =∞O_»Å Ñi+ ü, =∞O_»Å Ñi+ ü =º=ã÷#∞ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\ìOk.

`˘e™êiQÍ Hõ~å‚@Hõ ~å„+ìO. 1985 JHÀì|~°∞ 2# ~å=∞Hõ$+‚ ÃÇÏH±_Õ nxx „áê~°OaèOKå~°∞. nxx „áê~°OaèOz#

Ô~O_»= ~å„+ìO PO„ èŒ„Ñ Õâò.

<À\ò : PO„ èŒ„Ñ ÕâòÖ’ Ô~"≥#∂º =∞O_»ÖÏÅ#∞ 1985Ö’ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞. ' ŒO ü"åÖÏ Hõq∞\©— 1978 ÉÏ¡‰õΩ

™ê÷~Ú „Ñ¨ÏoHõ~° ÃÑ· J èŒºÜ«∞#O KÕÜ«∞_®xH˜ D Hõq∞\˜x U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. ã≤á¶ê~°ã¨∞ : lÖÏ¡ „Ñ¨ÏoHÍ

qHO„nHõ~°Ö’ lÖÏ¡ HõÖHõì~°∞ „Ñ è•# áê„ « áÈ+≤OKåÅx D Hõq∞\ ¿Ñ~˘¯Ok.

lÖÏ¡ „ÑÏoHõ~° ÃÑ· 1984Ö’ D Hõq∞\© U~åÊ>ÿOk.

ã≤á¶ê~°ã∞ : lÖÏ¡ „ÑÏoHÍ ãOÑ¶∂xfl lÖÏ¡ HõÖHõì~°∞ ÖË • =∞O„u J èŒºHõ∆ «# U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e. a._ç.F. JkèHÍi

J<Õ Ñ Œqx ~° Œ∞Ì KÕÜ«∂e.

l.q.ÔH. ~å=Ù Hõq∞\ 1985 : nxx „QÍg∞ Jaè=$kú ÃÑ· áêÅ<å U~åÊ@¡#∞ ÑijeOKÕO Œ∞‰õΩ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞.

ã≤á¶ê~°ã∞Å∞ :

1) lÖÏ¡ „ÑÏoHÍ q è•# ~°∂ÑHõÅÊ# J=∞Å∞‰õΩ lÖÏ¡ „Ñ è•# Ü« x\òQÍ LO_®Åx ¿Ñ~˘¯Ok.

2) _ç._ç.F. J#QÍ lÖÏ¡ Jaè=$kú JkèHÍi J<Õ Ñ Œqx U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e. a._ç.F. Ñ Œqx ~° Œ∞Ì KÕÜ«∞=∞x

¿Ñ~˘¯Ok.

3) QÆ_»∞=Ù HÍÅOÖ’<Õ ÑOKå~Úu~å*ò ZxflHõÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOKåe.

L.M.

~år"£ QÍOkè „ÑÉèí∞ «fiO ÑOKå~Úu~å*ò =º=ã÷#∞ ÑÙ#~ü =º=ã‘÷HõiOKÕO Œ∞‰õΩ 1986Ö’ D Hõq∞\x

xÜ«∞q∞OKå~°∞.

83

ã≤á¶ê~°ã∞Å∞ : ÑOKå~Úu~å*ò =º=ã÷#∞ ~å*ÏºOQÆ „ÑuÑuÎ HõeÊOKåÅx ¿Ñ~˘¯Ok.

„QÍ=∞ ãÉèí‰õΩ „áê è•#º « W"åfiÅx D Hõq∞\ ¿Ñ~˘¯Ok.

~år"£ QÍOkè „ÑÉèí∞ «fiO ÑOKå~Úu~å*ò =º=ã÷ ~å*ÏºOQÆ „ÑuÑuÎ HõeÊOKåÅ<Õ L ÕÌâ◊ºO`À 64= ~å*ÏºOQÆ

ã=~° aÅ∞¡#∞ 15 =∂iÛ 1989= áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞. 1989Ö’ ~år"£ QÍOkè ZxflHõÅÖ’ F@q∞

K≥O Œ_»O`À áê~°¡"≥∞O@∞ D aÅ∞¡#∞ ÑijeOKè«ÖË Œ∞. P «~°∞"å « JkèHÍ~°OÖ’H =zÛ# <Õ+#Öò „Ñ¶O\ò D

aÅ∞¡#∞ áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\ìOk. áê~°¡"≥∞O@∞ nxx u~°ã¯iOzOk. Ñ≤.q. #~°ã≤OÇ~å=Ù „ÑÉèí∞ «fiO 73=

~å*ÏºOQÆ ã=~° aÅ∞¡#∞ 1991 ÃãÃÑìO|~ü 16# áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞. aÅ∞¡#∞ áê~°¡"≥∞O@∞ 1992

_çÃãO|~ü 22# P"≥∂kOzOk. ~å„+ì âßã# ãÉèíÅ∞ ~å„+ìÑu P"≥∂ Œ =Ú„ Œ "ÕÜ«∞_»O`À D ã=~° K«@ìO 24

U„Ñ≤Öò 1993# J=∞Å∞Ö’H =zÛOk. 73= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO ~å*ÏºOQÆOÖ’ ^•x ™ê÷#O.

~å*ÏºOQÆOÖ’ ^•x ™ê÷#O : 9= ÉèÏQÆOÖ’ 243, 243 (A) #∞Oz 243 (O) =~°‰õΩ ÑOKå~Úu ~å*ò

=º=ã÷#∞ QÆ∂iÛ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞.

243= x|O èŒ# : ÑOKå~Úu~å*ò =º=ã÷ x~°fiK«#O lÖÏ¡ ÑOKå~Úu ãq∞u, „QÍ=∞ ÑOKå~Úu „QÍ=∞O

J<Õ "å\H ãÔ~·# x~°fiK«#O QÆ=~°fl~ü W™êÎ~°∞.

243 (A) x|O èŒ# : „QÍ=∞ ãÉèí, ÑOKå~Úu~å*ò =º=ã÷‰õΩ „QÍ=∞ ãÉèí =¸ÖÏ è•~°O. „QÍ=∞ ãÉèíÖ’ P „QÍ=∞

ÑÖKå~ÚfÖ’x =Ü≥∂[#∞ÅO^Œ~°∞ ã¨Éèí∞ºÅ∞QÍ LO\Ï~°∞. D „QÍ=∞ ã¨Éèí ãÖ=`«û~åxH˜ Ô~O_»∞ ™ê~°∞¡

ã=∂"Õâ◊=∞=Ù «∞Ok. ã~°ÊOKü „QÍ=∞ ãÉèíÅ ã=∂"Õâ◊=ÚÅ∞ U~åÊ@∞ KÕã≤ J èŒºHõ∆ «# =Ç≤Ï™êÎ~°∞.

<À\ò : „QÍ=∞ ãÉèí#∞ ãO= «û~åxH 2 ™ê~°∞¡ ã=∂"Õâ◊Ñ~°K«xKÀ ã~°ÊOKü Ñ Œq ~° Œ∞Ì J=Ù «∞Ok.

„QÍ=∞ ãÉèí „Ñ è•#qkè „QÍ=∞ ÑOKå~Úf JH“O@¡, P_ç@¡ x"ÕkHõ#∞ ÑijeOK«_»O =∞iÜ«Ú ÅaÌ •~°∞Å

ZOÑ≤Hõ. D „QÍ=∞ ãÉèí âßã# qÉèÏQÆOQÍ ÑxKÕ¿ã „QÍ=∞ ÑOKå~Úu HÍ~°ºx~åfiÇÏHõ qÉèÏQÆOQÍ ÑxKÕã∞ÎOk.

D „QÍ=∞ ãÉèí ã=∂"ÕâßxH HÀi# "≥Ú «ÎO ãÉèí∞ºÅÖ’ 1/10 =O «∞

<À\ò : =∞# „QÍ=∞ ãÉèí#∞ áÈe# ™ê÷xHõ „ÑÉèí∞ «fi =º=ã÷ ã≤fi@~å¡O_£ Õâ◊OÖ’ HõÅ Œ∞. ^•xx ÖÏºO_£

Q=∂O_£ JO\Ï~°∞.

|ÅfiO «~åÜü∞ Hõq∞\ „QÍ=∞ ãÉèí#∞ „Ñ™êÎqOKè«ÖË Œ∞.

243 (B) PiìHõÖò : ÑOKå~Úu~å*ò ãfi~°∂ÑO, 73= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO =¸_»∞ JOK≥Å ÑOKå~Úu~å*ò

ãfi~°∂áêxfl JOkã∞Î#flk. J#QÍ „QÍ=∞ ™ê÷~ÚÖ’ „QÍ=∞ ÑOKå~Úf, =∞ èŒº ™ê÷~ÚÖ’ ÑOKå~Úf ãq∞u, lÖÏ¡

™ê÷~ÚÖ’ lÖÏ¡ Ñi+ ü.

<À\ò : D K«@ìO „ÑHÍ~°O Õâ◊=∞O «\Ï XH q èŒ"≥∞ÿ# ÑOKå~Úu~å*ò ãfi~°∂ÑO LO_®e. J~Ú Õ XHõ

~å„ëêì [<åÉèÏ 20 ÅHõ∆Å‰õΩ q∞Oz LO>Ë =∞ èŒº ™ê÷~Ú J~Ú# ÑOKå~Úf ãq∞uÅ#∞ U~åÊ@∞ KÕ¿ã JkèHÍ~°O

P ~å„+ì „ÑÉèí∞`åfiÅH LO@∞Ok.

243 (C) PiìHõÖò : ÑOKå~ÚfÅ x~å‡O ÖË • ãÉèí∞ºÅ∞ J èŒº‰õ∆ΩÅ ZxflHõ q è•#O „QÍ=∞ ÑOKå~Úf, ÑOKåÜ«∞f

ãq∞u lÖÏ¡ Ñi+ üÖ’x ãÉèí∞ºÅ∞ JO Œ~°∂ áœ~°∞Å KÕ « „Ñ «ºHõ∆OQÍ Z#∞flHÀ|_» å~°∞. „ÃÑã≤_≥O\ò J#QÍ =∞ èŒº

84

™ê÷~Ú, lÖÏ¡ Ñi+ ü Kè≥·Ô~‡<£ Ñ~ÀHõ∆ Ñ Œúu# =∂„ «"Õ∞ Z#∞flHÀ|_®e. „QÍ=∞ ã~°ÊOKü ZxflHõ P ~å„+ì âßã# x~å‡

âßY x~°‚~ÚOz# "Õ∞~°‰õΩ „Ñ «ºHõ∆OQÍ HÍx Ñ~ÀHõ∆OQÍ HÍx LO@∞Ok.

243 (D) PiìHõÖò : ÑOKå~Úu~å*ò =º=ã÷Ö’ ã‘@¡ i[~fi+<£, ÑOKå~Úu~å*ò =º=ã÷Ö’x Jxfl ™ê÷~ÚÅÖ’

[<åÉèÏ „áêuÑkHõ# Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\.Å‰õΩ i[~fi+#∞¡ HõeÊOK«|_»∞`å~Ú. Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\. =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ

"åiH JOkOz# i[~fi+#¡Ö’ 1/3 ã‘@¡#∞ H\Ï~ÚOKåe. =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ ÑOKå~Úu~å*ò "≥Ú «ÎO Jxfl ™ê÷~ÚÅÖ’

1/3 =O «∞ ã‘@¡#∞ ~˘>Ë+<£ Ñ Œúu „ÑHÍ~°O HõeÊOKåe. Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\. =∞Ç≤Ïà◊Å`À HõeÑ≤ "≥#∞Hõ|_ç#

`«~°QÆ`«∞Å "åiH˜ J#QÍ a.ã≤. "åiH˜ i[ˆ~fi+¨#∞¡ ˆH\Ï~ÚOK«_»O P ~å„+¨ì âßã¨# x~å‡ âßY K«@ìO

~°∂á⁄OkOKåeû LO@∞Ok.

243 (E) PiìHõÖò : ÑOKå~Úf~å*ò =º=ã÷à◊ Ñ Œg HÍÅO Jxfl ™ê÷~ÚÅÅÖ’ JO Œi Ñ Œg HÍÅO 5 ãO= «û~åÅ∞.

XHõ"Õà◊ XHõ =º=ã÷ =∞ èŒºÖ’ ~° Œ∞Ì KÕÜ«∞|_ç Õ 6 <≥ÅÅ Ö’ÑÙ ZxflHõÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOK«|_®e. XHõ"Õà◊ 6 <≥ÅÅ∞

Ñ Œg HÍÅO L#flKÀ P ã=∞Ü«∂xH „Ñ ÕºHOz ZxflHõÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOKèåeû# J=ã~°O ÖË Œ∞.

243 (F) PiìHõÖò : ~å„+ì âßã# x~å‡ âßY J~°› «Å#∞ J#~°› «Å#∞ x~°‚~Úã∞ÎOk. ~å„+ì ZO.ZÖò.Z. ZxflHõ

HÍ=_®xH HÍ=eû# J~°› «Å∞, J#~°› «ÖË giH =iÎ™êÎ~Ú. J~Ú Õ =Ü«∞ã∞û =∂„ «O 21 ãO= «û~åÅ∞.

243 (G) PiìHõÖò : 11= Ã+_»∂ºÖò QÆ∞iOz D PiìHõÖò ¿Ñ~˘¯O@∞Ok. WO Œ∞Ö’ ÑOKå~Úu~å*ò 29 JkèHÍ~°

q èŒ∞Å#∞ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞. Jq 1) =º=™êÜ«∞O – =º=™êÜ«∞ qãÎ~°.

2) Éèí∂ Jaè=$kú =∞iÜ«Ú Éèí∂ ãOã¯~°Å∞ =∞iÜ«Ú =$uÎHõ ãO~°Hõ∆.

3) z#fl «~°Ç, h\ áê~°∞ ŒÅ, h\ =#~°∞Å x~°fiÇÏ.

4) Ñâ◊√áÈ+, áê_ç Ñi„â◊=∞, HÀà◊§ Ñi„â◊=∞

5) KÕÑÅ ÃÑOÑHõO.

6V) ™ê=∂lHõ J_»=ÙÅ ÃÑOÑHõO.

7) Q“ J@q L «Ê «∞ÎÅ∞

8) z#fl «~°Ç Ñi„â◊=∞

9) MÏn „QÍg∞ ‰õΩ\©~° Ñi„â◊=∞

10) „QÍg∞ QÆ$ÇÏ=ãu

11) „ åQÆ∞h~°∞

12) WO èŒ#O =∞~°Ü«Ú Ñâ◊√„QÍãO

13) ~À_»∞¡, =O ≥#Å∞, [Å=∂~åæÅ∞, Ñ_»=Å∞ =O\ ~°"åÏ ™œHõ~åºÅ∞

14) „QÍg∞ q Œ∞ºnÌHõ~°, q Œ∞º ü ÑOÑ≤©

15) ™êO„Ñ^•ÜÕ∞ «~° â◊HÎ =#~°∞Å∞

16) ¿Ñ ŒiHõ x~°∂‡Å# Ñ äŒHÍÅ∞

17) q Œº – „ÃÑ·=∞s =∞iÜ«Ú ÃãHõO_»s Ö=Öò.

18) ™êOHuHõ tHõ∆ q Œº, =∞iÜ«Ú =$uÎ q Œº.

85

19) =Ü≥∂[# q Œº

20) „QÆO ä•ÅÜ«∂Å∞

21) ™êOã¯$uHõ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞

22) =∂Ô~¯\ò èŒ~°Å∞

23) P~ÀQÆºO, áêiâ◊√ ŒúºO, "≥· Œº âßÅÅ∞, „áê äŒq∞Hõ P~ÀQÆº HO„ •Å∞

24) ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„ «

25) „ã‘Î, tâ◊√ ãOH∆=∞

26) âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ, qHõÖÏOQÆ∞Å ãOH∆=∞O

27) |ÅÇ‘Ï# =~åæÅ "åi ãOH∆=∞O J#QÍ Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\. =~åæÅ "åiH

28) „Ñ*Ï ÑOÑ≤© =º=ã÷.

29) ™ê=∂lHõ ãOÑ Œ =∞iÜ«Ú ãO~°Hõ∆.

<À\ò : „Ñã∞Î «O ÃÑ· 29 JOâßÅÖ’ 12 JOâßÅ#∞ ™ê÷xHõ „ÑÉèí∞`åfiÅ‰õΩ | ŒÖÏ~ÚOzOk.

243 (H) PiìHõÖò : ÑOKå~ÚfÅ P^•Ü«∂Å∞.

~å„+ì âßã# x~å‡ âßY "Õ∞~°‰õΩ Ñ#∞flÅ qkèOÑÙ =∞iÜ«Ú =ã∂Å∞, ~å„+ì „ÑÉèí∞ «fiO qkèOz =ã∂Å∞

KÕÜ«Ú Jq Ñ#∞flÅ`À "å\ L^•ÇÏ~° ~°ÇÏ^•i Ñ#∞flÅ∞.

~å„+ì „ÑÉèí∞ «fiO JOkOKÕ „QÍO\òÅ∞ : ÑOKå~ÚuÅH ÅaèOz# x èŒ∞Å#∞ [=∞ KÕÜ«∞_®xH P ™⁄=Ú‡#∞

Y~°∞Û KÕÜ«Ú@‰õΩ ~å„+ì âßã# x~å‡ âßY XHõ „Ñ ÕºHõ xkèx U~åÊ@∞ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.

ÑOKå~Úu PiúHõ =#~°∞Å∞ :

1) Ñ#∞flÅ ^•fi~å =KÕÛ P^•Ü«∞O

2) WO\ Ñ#∞fl, Pã∞ÎÅ |kb ÃÑ· Ñ#∞fl, "åÇÏ#ÑÙ Ñ#∞fl, „ÑHõ@#Å ÃÑ· Ñ#∞fl, =$uÎ Ñ#∞fl, Éèí∂q∞ tã∞Î,

[O «∞=ÙÅÃÑ· Ñ#∞fl, Œ∞HÍÏÅ ÃÑ· Ñ#∞fl.

3) Pã∞ÎÅ #∞Oz =KÕÛ P^•Ü«∞O

4) =¸Å èŒ#O ÃÑ· =KÕÛ P^•Ü«∞O/

5) q„âßOu Éèí"å#Å∞, MÏm ã÷ÖÏÅ∞, =∂Ô~¯\ò ÃÑ· =KÕÛ P^•Ü«∞O.

6) „ÑÉèí∞ «fiO JOkOKÕ „QÍO\òÅ∞

7) ã=∂[ Jaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∂ÅÃÑ· HO„ Œ ~å„ëêìÅ∞ WKÕÛ „QÍO\òÅ∞

8) ^• «Å ^•fi~å =KÕÛ q~åàÏÅ∞

9) P„HÍìÜü∞

243 (I) PiìHõÖò : ~å„+ì PiúHõ ãOÑ¶∞O, „Ñu 5 ãO= «û~åÅH XHõ ™êi ~å„+ì PiúHõ ãOÑ¶∂xfl U~åÊ@∞ KÕ¿ã

JkèHÍ~°O QÆ=~°fl~ü‰õΩ LO@∞Ok. PiúHõ ãOÑ¶∞O Ü≥ÚHõ x~å‡O ãÉèí∞ºÅ xÜ«∂=∞HõO, "åi J~°› «Å∞ "≥Ú ŒÅQÆ∞

"å\H ãO|OkèOz ~å„+ì âßã# x~å‡ âßY K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã∞ÎOk.

86

q èŒ∞Å∞ : ~å„+ì PiúHõ ãOÑ¶∞O ~å„+ì „ÑÉèí∞`åfixH ÑOKå~Úu~å*ò =º=ã÷Å‰õΩ =∞ èŒº PiúHõ =#~°∞Å#∞ ÑOÑ≤©

KÕã∞ÎOk. ~å„+ì „ÑÉèí∞ «fiO ÑOKå~Úu~å*ò‰õΩ ãÇÜ«∞ „QÍO\òÅ#∞ ãHÍÅOÖ’ JO Õ@∞¡ K«~°ºÅ∞ fã∞‰õΩO@∞Ok.

x~å‡O : XHõ J èŒº‰õ∆Ω_»∞, 4 ã¨Éèí∞ºÅ∞

x"ÕkHõ : ~å„+ì PiúHõ ãOÑ¶∞O «# x"ÕkHõ#∞ QÆ=~°fl~ü‰õΩ ã=∞iÊ¿ãÎ QÆ=~°fl~ü ^•xx ~å„+ì âßã#

x~å‡ âßY‰õΩ ã=∞iÊ™êÎ~°∞.

<À\ò : Z.Ñ≤. ÑOKå~Úu ~å*ò K«@ìO 1994 "≥Ú Œ\ PiúHõ ãOÑ¶∞O 1994 E<£ 24Ö’

U~°Ê_çOk. nxH "≥Ú Œ\ J èŒº‰õ∆Ω_»∞ ÅHõ∆‡™êfiq∞, „Ñã∞Î « J èŒº‰õ∆Ω_»∞ ã «º<å~åÜ«∞~å=Ù.

243 (J) PiìHõÖò : P_ç\OQ∑, ÑOKå~ÚfÅ Y~°∞ÛÅ#∞ iHÍ~°∞¤ KÕÜ«Ú@, "å\ P_ç\OQ∑ ãO|OkèOz «y#

âßã<åÅ#∞ ~å„+ì âßã# x~å‡ âßY ~°∂á⁄Okã∞ÎOk.

243 (K) PiìHõÖò : ~å„+ì ZxflHõÅ ãOÑ¶∞O, ÑOKå~ÚfÅ‰õΩ ãO|OkèOz F@~ü *Ïa`å#∞ «Ü«∂~°∞ KÕÜ«Ú@,

ZxflHõÅ x~°fiÇÏ, xÜ«∞O„ «, Ñ~°º"ÕHõ∆ "≥Ú ŒÅQÆ∞ JkèHÍ~åÅ#∞ ¿ãì\ò ZÅHõ∆<£ Hõg∞+<£ Hõey LO@∞Ok. ¿ãì\ò

ZÅHõ∆<£ Hõg∞+#H Hõg∞+#~ü#∞ QÆ=~°fl~ü xÜ«∞q∞™êÎ~°∞. ~å„+ì ZxflHõÅ ãOÑ¶∞O Hõg∞+#~ü Ü≥ÚHõ Ñ Œg HÍÅO

L^ÀºQÆ∞Å x|O èŒ#Å#∞ QÆ=~°fl~ü x~åúi™êÎ~°∞. ~å„+ì âßã# x~°‡ âßY K«@ìO ^•fi~å ~°∂ÑHõÅÊ# KÕã∞ÎOk. ~å„+ì

ZxflHõÅ ãOÑ¶∞O Hõg∞+#~ü Ñ Œg HÍÅO 5 ãO= «û~åÅ∞. Hõg∞+#~ü ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸iÎ `˘ÅyOÑ|_Õ

q èŒOQÍ `˘ÅyOK«|_» å~°∞.

<À\ò : J#QÍ D# QÆ=~°fl~üKÕ xÜ«∞q∞OK«|_ç ~å„+ìÑuKÕ `˘ÅyOK«|_» å~°∞.

PO„ èŒ„Ñ ÕâòÖ’ 1994 E<£ 18# "≥Ú Œ\ ~å„+ì ZxflHõÅ ãOÑ¶∞O U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. "≥Ú Œ\ ZxflHõÅ

ãOÑ¶∞O Hõg∞+#~ü Ü«∞ãπ. MÏm áêOkfi<£.

243 (L) PiìHõÖò : HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ‰õΩ J#fi~ÚOK«∞@, ~å„+ìÑu P Õâß##∞ãiOz HO„ Œ áêe « „áêO`åÅÖ’

D K«@ìO J=∞Å∞Ö’H =ã∞ÎOk.

243 (M) PiìHõÖò : D qÉèÏQÆO =iÎOK«x „áêO`åÅ∞ 1) <åQÍÖÏO_£ 2) "Õ∞Ñ¶∂ÅÜ«∂

3) q∞*’~å"£∞

4) [=¸‡HÍj‡~ü

D ~å„ëêìÅ‰õΩ 73= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO =iÎOK« Œ∞. "≥ãπì ÉOQÍÖòÖ’x _®ieOQ∑ QÆ∂~åöÇ≤ÏÖò H“xûÖò

„áêO`åÅÖ’ ‰õÄ_® D qÉèÏQÆO =iÎOK« Œ∞.

244 (I) PiìHõÖò : „ÑHÍ~°O Ã+_»∂ºÅ∞¤ „áêO`åÅ‰õΩ, PiìHõÖò 244 (2) „ÑHÍ~°O Pk"åã≤ „áêO`åÅ‰õΩ 73=

~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO =iÎOK« Œ∞. =∞ÑÓ~üÖ’x lÖÏ¡ H“xûÖò J=∞Å∞Ö’ L#fl „áêO`åÅÖ’ ‰õÄ_® D K«@ìO

=iÎOK« Œ∞.

243 (N) PiìHõÖò : ÑÓ~°fi âßã#=ÚÅ H˘#™êyOÑÙ, 73= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO J=∞Å∞Ö’H =zÛ# J#QÍ

24 U„Ñ≤Öò 1993 Õk #∞Oz XHõ ãO= «û~°O =~°‰õΩ Jxfl ~å„ëêìÅÖ’ ÑÓ~°fiÑÙ ÑOKå~Úf~å*ò K«\ÏìÅ∞

87

J=∞Å∞Ö’ LO\Ï~Ú. D K«@ìOÖ’x JOâßÅ#∞ ~å„+ì âßã# ãÉèí 2/3 =O «∞ "≥∞*Ïi\© À XHõ K«@ìO#∞

~°∂á⁄OkOz PÜ«∂ ~å„ëêìÅ‰õΩ ãO|OkèOz# ÑOKå~Úf~å*ò K«\ÏìÅ#∞ J=∞Å∞Ö’H Õ"åeû LO@∞Ok.

<À\ò : JO^Œ∞Hõ<Õ Z.Ñ≤. „Ñ¨Éèí∞`«fiO 73 ~å*ÏºOQÆ ã¨=~° K«\ÏìxH˜ Ö’|_ç ÑÖKå~Úu~å*ò K«\Ïìxfl

~°∂á⁄OkOKÕO Œ∞‰õΩ XHõ J#∞Éèí=AÅ Hõq∞\ a.Ñ≤.P~ü. q~î°Öò J ŒºHõ∆ «# U~åÊ@∞ KÕã≤Ok. D Hõq∞\ 1994

PO„ èŒ„Ñ Õâò ÑOKèå~Úf~å*ò aÅ∞¡#∞ ~°∂á⁄OkOz, ~å„ëêìxH XHõ x"ÕkHõ •fi~å ã=∞iÊOzOk. ~å„+ì „ÑÉèí∞ «fiO

a.Ñ≤.P~ü. q~î°Öò x"ÕkHõ#∞ =∞~˘Hõ¯™êi ÑïjeOKÕO^Œ∞‰õΩ JÑ¨Ê\˜ ÑÖKå~Úu~å*ò âßY =∞O„u _ç.ÔH.

ã=∞~°ã≤OÇÔ~_ç¤ J èŒºHõ∆ «# XHõ =∞O„u=~°æ LÑ ãOÑ¶∞O U~åÊ@∞ KÕã≤Ok. D ãOÑ¶∞O z#fl, z#fl =∂~°∞ÊÅ∞

KÕã≤ q~î°Öò Hõq∞\x P"≥∂kOzOk. P «~°∞"å « Z.Ñ≤. ÑOKå~Úu~å*ò aÅ∞¡#∞ q è•# ãÉèíÖ’ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\ì ^•x

P"≥∂ Œ =Ú„ ŒÖ’ QÆ=~°fl~ü P"≥∂^•xH ÑOáê~°∞. HÍx QÆ=~°fl~ü P"≥∂kOK«Hõ ~å„+ìÑu ÑijÅ#‰õΩ i[~üfi KÕ™ê~°∞.

~å„+ìÑü Z.Ñ≤. ÑÖKå~Úu~å*ò aÅ∞¡#∞ 20 U„Ñ≤Öò, 1994 P"≥∂kOKå~°∞. Z.Ñ≤. ÑÖKå~Úu~å*ò K«@ìO

1994 "Õ∞, 30# J=∞Å∞Ö’H =zÛOk. D K«@ìO „ÑHÍ~°O PO„ èŒ„Ñ ÕâòÖ’ =¸_»∞ JOK≥Å ÑOKå~Úf~å*ò

=º=ã÷#∞ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞.

1) „QÍ=∞ ÑOKå~Úf 2) =∞O_»Å Ñi+ «∞Î 3) lÖÏ¡ Ñi+ «∞Î.

243 (O) PiìHõÖò : ÑOKå~Úf ZxflHõÅ =º=Ç~°OÖ’ HÀ~°∞ìÅ∞ *’HõºO KÕã∞HÀ~å Œ∞. ÑOKå~Úu~å*ò =º=ã÷Ö’x

xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ U~åÊ@¡ ã‘@¡ H\Ï~ÚOÑÙÅ‰õΩ ãO|OkèOz <åºÜ«∞™ê÷<åÅÖ’ „ÑtflOK«~å Œ∞.

ÑOKå~Úu~å*ò ZxflHõÅ#∞ „Ñtã∂Î Z@∞=O\ •"å#∞ <åºÜ«∞™ê÷#OÖ’ •YÅ∞ KÕÜ«∞~å Œ∞. J~Ú Õ

ZxflHõÅ q"å^•Å qKå~° xq∞ «ÎO âßã#ãÉèíKÕ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_ç# J è•i\© =ÚO Œ∞ Ñ≤\©+<£ ^•YÅ∞

KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.

<À\ò : ~å„+ì „ÑÉèí∞ «fiO ≥eqQÍ =ÚxûÑ¶π HÀ~°∞ìÅ#∞ „Ñ ÕºHõ J ä•i\©QÍ „ÑHõ\OzOk. JO Œ∞=Å¡ Z.Ñ≤.H

ãO|OkèOzè =ÚxûÑ¶π HÀ~°∞ìÖË ÑOKå~Úu~å*ò ZxflHõÅ q è•<åÅ#∞ qKåi™êÎ~Ú. HÍx =ÚxûÑ¶π HÀ~°∞ì ÇÏŸ^•Ö’

HÍ‰õΩO_® „Ñ ÕºHõ „\a#Öò ÇÏŸ^•Ö’ g\x qKåi™êÎ~°∞.

Ñ@ì „ÑÉèí∞`åfiÅ ÑiÏ=∞„Hõ=∞O =∞iÜ«Ú ^•x J~°úO :

Ñ@ì áêÅ#‰õΩ ÑÙ<åk J~Ú# =º=ã÷ =Úxûáêe\©, =Úxûáêe\ '=ÚxûÑ≤"£∞— J<Õ ~À=∞<£ Ñ ŒO

#∞Oz =zÛOk. J#QÍ ãOÑ¶∞\ « «fiO Jx J~°ÌO. Ñ@ìOÖ’x, #QÆ~°OÖ’x QÍx x=ã≤OKÕ áœ~°∞Å∞ P"≥∂kOz

Z#∞flH˘#fl =º‰õΩÎÅ`À ‰õÄ_ç ™ê÷xHõ ÑiáêÅ<å „ÑÜ≥∂[<åÅ HÀãO U~åÊ@∞ KÕã∞H˘#fl ãOã÷#∞ ÑÙ~°áêÅHõ ãOã÷

ÖË • #QÆ~° áêÅHõ ãOã÷ Jx ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞. „H©ã∞Î ÑÓ~°fiO 500 ãOIIÅ <å_Õ ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ 16 #QÆ~° ~å*ÏºÅ∞

L#fl@∞ì K«i„ « ^•fi~å ≥Å∞ã∞ÎOk. "≥∞QÆãÎhãπ «# WO_çHÍ „QÆO äŒO #O Œ∞ "≥∂~°∞ºÅ ~å[ è•x áê@bÑÙ„ « #QÆ~°O

„ÑÉèí∞ «fiO QÆ∞iOz q=iOKå~°∞. P<å\ ™ê÷xHõ =º=ã÷Å∞#∞ ãÉèíÅ∞, ãq∞u, É’~°∞¤Å∞ Jx Ñ≤eKÕ"å~°∞. 30

=∞Ok ãÉèí∞ºÅ∞ QÆÅ D #QÆ~° áêÅHõ =º=ã÷ „Ñ[Å‰õΩ HÍ=eû# J=ã~åÅ#∞ f~Ûk. ÑiáêÅ#‰õΩ ãO|OkèOz

HÍ~°ºx~åfiÇÏÏkèHÍi ''<åQÆi‰õΩ_»∞——. W «_ç q èŒ∞ÅÖ’ ãÇÜ«∞O JOkOKÕO Œ∞‰õΩ ''QÀÑHõ ™ê÷xHõ—— J<Õ JkèHÍ~°∞Å∞

88

xÜ«∞q∞OK«|_®¤~°∞. H“\Å∞º_ç J~°úâß„ãÎO ‰õÄ_® #QÆ~° „ÑÉèí∞ «fi ãfi~°∂áêxfl q=iã∞ÎOk. 1687 "≥Ú Œ\™êiQÍ

=∞„ •ãπ Ñ@ìÏxH =ÚxûÑÖò HÍ~ÀÊ~+<£ U~åÊ>ÿOk. 1726= ãO= «û~°OÖ’ ÉÁOÉÏ~Ú, HõÅHõ åÎ #QÆ~åÅÖ’

‰õÄ_® HÍ~ÀÊ~+<£Å∞ U~°Ê_®¤~Ú. 1793 Kå~°ì~ü K«@ìO „ÑHÍ~°O #QÆ~° áêÅHõ ãOã÷Å‰õΩ K«@ì| Œú « HõeÊOKå~°∞.

1935 ÉèÏ~° « „ÑÉèí∞ «fi K«@ìO „ÑHÍ~°O ™ê÷xHõ „ÑÉèí∞`åfiÅ‰õΩ ãfi «O„ «º „ÑuÑuÎ HõeÊOzOk. Õâ◊OÖ’ qq èŒ „áêO`åÅÖ’

™êÜ«Ú èŒ [ÅQÍÅ ™ê÷=~åÅ∞ L<åfl~Ú. "å\x HõO\’<≥‡O\ò JO\Ï~°∞. ™êÜ«Ú èŒ |ÅQÍÅ‰õΩ áœ~° ã Œ∞áêÜ«∞O

HõeÊOKÕO Œ∞‰õΩ HõO\’<≥‡O\ò É’~°∞¤Å#∞ U~åÊ@∞ KÕ™êÎ~°∞.

HõO\’<≥‡O\ò É’~°∞¤ K«@ìO 1924 „ÑHÍ~°O „Ñã∞Î «O Õâ◊OÖ’ 63 HõO\’<≥‡O@∞ É’~°∞¤Å∞ L<åfl~Ú. „HOk ™ê÷~ÚÖ’

Ñ@ì „ÑÉèí∞`åfiÅ#∞ „HOk =∞O„u «fi âßY xÜ«∞O„uã∞Î<åfl~Ú.

1) Ministry of Urban Development, 1985

2) Ministry of Defence Contonment Boards H xÜ«∞O„uã∞ÎOk.

3) Ministry of Home Affairs Union Territories Ö’x Ñ@ì „ÑÉèí∞`åfixfl xÜ«∞O„uã∞ÎOk.

PO„ èŒ„Ñ ÕâòÖ’ „Ñã∞Î «O #QÆ~° áêÅHõ ãOã÷ HÍ~ÀÊ~+<£Å∞ 14.

1) ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£, 1950 ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ HÍ~ÀÊˆ~+¨<£ K«@ìO „Ñ¨HÍ~°O : ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£, ã≤HÕ„^•ÉÏ^£Å∞ Ô~O_»∞

HÍ~ÀÊ~+<£Å∞QÍ LO_Õq. 1960 PQÆ+µì 3# ÃÇ·Ï„ •ÉÏ £, ã≤HO„ •ÉÏ £ Ô~O_»∞ HÍ~ÀÊ~+<£Å∞ XHõ\QÍ

qb#O J~Ú<å~Ú. 1971Ö’ Jk ~° Œ∞Ì J~Ú#k. 1986Ö’ uiy U~åÊ>ÿOk. ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £ HÍ~ÀÊ~+<£

"≥Ú Œ\ "Õ∞Ü«∞~ü =∂_»áê\ ÇÏ#∞=∞O «~å=Ù. ÑÓ~°fiHÍÅOÖ’ H˘ «fiÖò D |eÌÜ«∂ #QÆ~° „Ñ è•# "≥∞l„¿ãì\ò

QÍ#∞ =ÚxûÑ¨Öò Hõg∞+¨#~üQÍ#∞ áÈbãπ Hõg∞+¨#~üQÍ =º=Ç¨ÏiOKÕ"å_»∞. „Ñ¨ã¨∞Î`«O ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£

HÍ~ÀÊ~+<£Ö’ 100 _çq[<£Å∞ L<åfl~Ú.

1) ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £ 2) "≥·*ÏQ∑ 3) q[Ü«∞"å_» 4) QÆ∞O@∂~°∞ 5) ~å[=∞O„_ç

6) =~°OQÆÖò 7) Hõ~°∂flÖò 8) HõsO#QÆ~ü 9) HÍH<å_» 10) UÅ∂~°∞

11) <≥Å∂¡~°∞ 12) Hõ_»Ñ 13) J#O «ÑÙ~°O 14) x*Ï=∂ÉÏ £

74= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 1992 :

~år"£ QÍOkè „ÑÉèí∞ «fiO Ñ@ì „ÑÉèí∞`åfiÅ‰õΩ ~å*ÏºOQÆ „ÑuÑuÎ HõeÊOKÕ #QÆ~° áêÅHõ aÅ∞¡#∞ 1989

PQÆ+¨µì #O^Œ∞ 65 ã¨=~° aÅ∞¡QÍ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞. Ö’H±ã¨Éèí ÃÑ· aÅ∞¡#∞ P"≥∂kOK«QÍ ~å[ºã¨Éèí

uiã¯iOzOk. 1990 q.Ñ≤. ã≤OQ∑ P èŒfi~°ºOÖ’x <Õ+#Öò „Ñ¶O\ò „ÑÉèí∞ «fiO ÑÙ#~ü =º=ã‘÷HõiOz#

#QÆ~° áêÅHõ aÅ∞¡ Ö’H±ãÉèíÖ’ „Ñ"Õâ◊ÃÑ@ìQÍ Jk u~°ã¯iOK«|_ç#k. Ñ≤.q. #~°ã≤OÇÏ~å=Ù „ÑÉèí∞ «fiO P

aÅ∞¡#∞ 16 ÃãÃÑìO=∞~ü 1991# Ö’H±ãÉèíÖ’ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞. 22 _çÃãO|~°∞ 1992 áê~°¡"≥∞O@∞ D

aÅ∞¡#∞ P"≥∂kOzOk. Õâ◊OÖ’x ãQÍx Hõ<åfl Z‰õΩ¯= ~å„ëêìÅ P"≥∂ ŒO`À 1993 E<£ 1# D

K«@ìO J=∞Å∞Ö’H =zÛOk.

89

243 (P) PiìHõÖò :

x~°fiK«#=ÚÅ∞, lÖÏ¡ "≥∞„\’áêe « „áêO «O, =Úxûáêe\© „áêO «O, ÑOKå~Úu J<Õ "å\H ãiÜ≥ÿ∞#

J~°ú q=~° ÖË • x~°fiK«#O QÆ=~°fl~ü WKåÛ~°∞.

243 (Q) PiìHõÖò :

=Úxûáêe\©Å U~åÊ@∞ ÖË • =¸_»∞ JOK≥Å ãfi~°∂ÑO, D K«@ìO =¸_»∞ ~°HÍÅ ÑÙ~° ãOÑ¶∂Å‰õΩ

gÅ∞ HõeÊã∞ÎOk.

1) „QÍg∞ „áêO «O =∞Oz Ñ@ì „áêO «OQÍ Ñi=~°Î# K≥O Œ∞ «∞#fl „áêO`åxfl #QÆ~° ÑOKå~ÚfQÍ QÆ∞iÎ™êÎ~°∞.

[<åÉèÏ 5000Å‰õΩ «‰õΩ¯=QÍ 20000Å‰õΩ q∞OK«‰õÄ_» Œ∞.

2) z#fl z#fl Ñ@ì „áêO`åÅÖ’ =Úxûáêe\©Å∞ J#QÍ 20000 [<åÉèÏ ÃÑ·# 3 ÅHõ∆Å Ö’ÑÙ.

3) ÃÑ ŒÌ, ÃÑ ŒÌ Ñ@ì „áêO`åÅÖ’ =ÚxûÑÖò HÍ~ÀÊ~+<£ÅÖ’ [<åÉèÏ 3 ÅHõ∆Å‰õΩ q∞Oz

U ≥·<å XHõ „Ñ Õâ◊O #QÆ~°OQÍ QÆ∞iÎOÑ|_®ÅO>Ë

1) P „áêO « [<åÉèÏ 5 "ÕÅ‰õΩ «QÆæ‰õΩO_® LO_®e.

2) [# ãO„ Œ « K«.H©. 400 HÍx JO «Hõ<åfl Z‰õΩ¯=QÍ<Õ LO_®e.

3) 75% ÑÙ~°∞+µÅ∞ =º=™êÜÕ∞ «~° =$ «∞ÎÅÖ’ LO_®e.

4) P „Ñ Õâ◊O áêi„âßq∞Hõ „áêO «O HõO\’<≥‡O\ò „áêO «O J~Ú LO_®e.

<À\ò : 2001 [<åÉèÏ ÖHõ Å „ÑHÍ~°O ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’x #QÆ~° [<åÉèÏ 28.83 HÀ@∞¡ J#QÍ 27.78%,

1991 [<åÉèÏ ÖHõ Å „ÑHÍ~°O [<åÉèÏ 23.1 HÀ@∞¡ Jk "≥Ú «ÎO [<åÉèÏÖ’ 27.4%

243 (R) x|O èŒ# :

=ÚxûÑÖÏs\©Å x~å‡O ÖË • J Œº‰õ∆ΩÅ∞, ãÉèí∞ºÅ Z#flHõ q è•#O, D 3 ™ê‚sÅÖ’ ãÉèí∞ºÅO Œ~°∞ áœ~°∞ÅKÕ

Z#∞flHÀ|_» å~°∞. J èŒºHõ∆ ZxflHõ q è•#O, ~å„+ì âßã# x~å‡ âßY x~°‚~ÚOz# "Õ∞~°‰õΩ „Ñ «ºHõ∆OQÍ,

ÖË • Ñ~ÀHõ∆OQÍ Ñ ŒúuÖ’ LO_»=K«∞Û. =Úxûáêe\©Å ÑiáêÅ<å x~°fiÇÏÖ’ „áêux èŒºO =Ç≤ÏOKÕ

Ü«∞O.Ñ≤., ZO.ZÖò.Z. Å∞ ãÉèí∞ºÅ∞QÍ H˘#™ên`å~°∞. ~å[ºãÉèí, âßã# =∞O_»e ãÉèí∞ºÅ∞ ‰õÄ_® ãÉèí∞ºÅ∞QÍ

H˘#™êQÆ∞`å~°∞.

<À\ò : J~Ú`Õ "å~°∞ ãÖ|Okè`« =Úxûáêe\˜ UiÜ«∂Ö’ F@~°∞QÍ LO_®e. „Ñ¨ã¨∞Î`«O Z.Ñ≤.Ö’

=ÚxûÑÖÏs\©Å J èŒº‰õ∆ΩÅO Œ~°∞ Ñ~ÀHõ∆ Ñ ŒúuÖ’ Z#∞flHÀ|_»∞ «∞<åfl~°∞.

243 (S) PiìHõÖò :

"å~°∞¤ Hõq∞\©Å U~åÊ@∞, 3 ÅHõ∆Å∞ ÖË • JO «Hõ<åfl Z‰õΩ¯= [<åÉèÏ QÆÅ =Úxûáêe\©Å∞ XHõ\ ÖË •

JO «Hõ<åfl Z‰õΩ¯= "å~°∞¤Å#∞ HõeÑ≤ "å~°∞¤ Hõq∞\©Å#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e. "å~°∞¤ Hõq∞\©Å‰õΩ ãO|OkèOz

K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOKÕ JkèHÍ~°O, ~å„+ì âßã# x~å‡ âßY‰õΩ LO@∞Ok. "å~°∞¤ Hõq∞\© Ñikè

Ü≥ÚHõ Hõq∞\© ãÉèí∞º_»∞ P "å~°∞¤ Hõq∞\©Ö’ ãÉèí∞º_»∞QÍ LO_®e. XH "å~°∞¤‰õΩ "å~°∞¤ Hõq∞\ U~°Ê_ç#ÑÙÊ_»∞

90

P "å~°∞¤ „Ñux èÕ J èŒº‰õ∆Ω_çQÍ xÜ«∞q∞OK«|_» å_»∞. Ô~O_»∞ ÖË • JO «Hõ<åfl Z‰õΩ¯= "å~°∞¤Å‰õΩ "å~°∞¤

Hõq∞\ U~åÊ@∞ KÕã≤#ÑÙ_»∞ P "å~°∞¤ Hõq∞\ „Ñux èŒ∞Å∞ «=∞Ö’ XHõ ix "å~°∞¤ Hõq∞\ J èŒº‰õ∆Ω_çQÍ

ZxflHõ KÕ™êÎ~°∞.

„Q_»∞ =∞iÜ«Ú "åi¬Hõ P^•Ü«∞ Ñi èŒ∞Å *Ïa`å :

P~ü¤ „Q_£ =Úxûáêe\ "åi¬Hõ P^•Ü«∞ Ñikè 150000 Ö’ÑÙ. ÃãHõO_£ „Q_£ =ÚxûÑÖÏs\ "åi¬Hõ

P^•Ü«∞ Ñikè 150000 #∞Oz 30 ÅHõ∆Å Ö’ÑÙ. Ñ¶ãπì „Q_£ =Úxûáêe\© "åi¬Hõ P^•Ü«∞ Ñikè 30

ÅHõ∆Å #∞O_ç 50 ÅHõ∆Å Ö’ÑÙ. ÃãÊ+Öò „Q_£ =ÚxûÑÖÏs\© "åi¬Hõ P^•Ü«∞ Ñikè 50 ÅHõ∆Å∞ JO «Hõ<åfl

Z‰õΩ¯= =∞iÜ«Ú 80 ÅHõ∆Å Hõ<åfl «‰õΩ¯=. ÃãÅHõ∆<£ „Q_£ =Úxûáêe\ "åi¬Hõ P^•Ü«∞ Ñikè 50 ÅHõ∆Å

#∞Oz 80 ÅHõ∆Å Hõ<åfl Z‰õΩ¯=. „Ñã∞Î «O Z.Ñ≤.Ö’ =Úxûáêe\©Ö’x "å~°∞¤ ãOYº 23 «‰õΩ¯= HÍ~å Œ∞.

QÆi+ìO 50H q∞OK«~å Œ∞. èŒ~ü¤ „Q_£ =Úxûáêe\©Ö’ 40 "ÕÅ [<åÉèÏ ^•@‰õΩO_® LO>Ë Hõhã "å~°∞¤Å

ãOYº 23 QÍ#∞, JO «HõO>Ë Z‰õΩ¯= [<åÉèÏ LO>Ë „Ñu 4 "ÕÅ =∞OkH XHõ "å~°∞¤#∞ ÃÑOK«∞ «∂ QÆi+ì

"å~°∞¤Å ãOYº 40H LO_®e. ÃãHõO_£ „Q_£ =Úxûáêe\©Ö’ 40 "ÕÅ [<åÉèÏ ^•@‰õΩO_® LO>Ë Hõhã

"å~°∞¤Å ãOYº 29 QÍ#∞ JO «HõO>Ë Z‰õΩ¯= [<åÉÏ LO_Õ „Ñu 4 "ÕÅ =∞OkH XHõ "å~°∞¤#∞ ÃÑOK«∞ «∂

QÆi+ì "å~°∞¤Å ãOYº 40H LO_®e. Ñ¶ãπì „Q_£ =Úxûáêe\Ö’ 40 "ÕÅ [<åÉèÏ ^•@‰õΩO_® LO>Ë Hõhã

"å~°∞¤Å ãOYº 29 QÍ#∞ JO «HõO>Ë Z‰õΩ¯= [<åÉèÏ LO_ç 10 "ÕÅ =∞OkH XHõ "å~°∞¤#∞ ÃÑOK«∞ «∂

QÆi+ì "å~°∞¤Å ãOYº 42 ‰õΩ LO_®e.

243 (T) PiìHõÖò :

=Úxûáêe\©ÅÖ’ ã‘@¡ i[~fi+<£, Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\.Å‰õΩ [<åÉèÏ#∞ |\ì [<åÉèÏ „áêuÑkHõ# i[~fi+<£Å∞

H\Ï~ÚOKå~°∞. Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\. i[~°∞fi HÍ|_Õ ™ê÷<åÅÖ’ 1/3 =O «∞ ã‘@∞¡ Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\.

=∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ H\Ï~ÚOKå~°∞. "≥Ú «ÎO ™ê÷<åÅÖ’ HõhãO 1/3 =O «∞ =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ H\Ï~ÚOKå~°∞. Ü«∞ãπ.ã≤.,

Ü«∞ãπ.\. W «~°∞Å‰õΩ H\Ï~ÚOz# ã‘@¡#∞ HõÅ∞ÑÙH˘x =Úxûáêe\ J èŒºHõ∆ Ñ ŒqÖ’ H˘xflO\x Ü«∞ãπ.ã≤.,

Ü«∞ãπ.\. =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ H\Ï~ÚOKÕ q èŒOQÍ âßã# ãÉèí K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOK«=K«∞Û. ÃÑ·# ¿Ñ~˘¯#fl

i[~fi+<£ ~˘>Ë+<£ Ñ ŒúuÖ’ J=∞Å∞ KÕÜ«∂e.

243 (V) PiìHõÖò :

=Úxûáêe\©Å Ñ Œg HÍÅO, =Úxûáêe\©Å ãÉèí∞ºÅ∞ =∞iÜ«Ú J èŒº‰õ∆ΩÅ Ñ Œg HÍÅO 5 ãO= «û~åÅ∞.

XHõ"Õà◊ =∞ èŒº =º=ã÷ ~° Œ∞Ì J~Ú Õ 6 <≥ÅÅ Ö’ÑÙ ZxflHõÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOK«|_» å~Ú. XHõ"Õà◊ 6 <≥ÅÅ∞

=∂„ «"Õ∞ Ñ Œg HÍÅO L#fl@¡~Ú Õ P =º=kèH „Ñ ÕºHõOQÍ ZxflHõÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOKåeû# J=ã~°O ÖË Œ∞.

243 (V) PiìHõÖò :

<À\ò : =Úxûáêe\©Ö’x ãÉèí∞ºÅ J~°› «Å#∞ qKåiOK«∞ JkèHÍ~°O PO„ èŒ„Ñ Õâò‰õΩ ãO|OkèOz =ÚxûÑ¶π

HÀ~°∞ìÅ‰õΩ LO@∞Ok.

91

243 (W) PiìHõÖò :

12= Ã+_»∂ºÅ∞ QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O@∞Ok. J#QÍ =Úxûáêe\©Å 18 JkèHÍ~åÅ#∞ QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O@∞Ok.

Jq :

1) Ñ@ì „ÑÏoHÍ

2) Éèí∂ "å_»HõO xÜ«∞O„ « =∞iÜ«Ú Éèí=# x~å‡O

3) ™ê=∂lHõ, PiúHõ „ÑÏoHõÅ∞

4) ~À_»∞¡, =O ≥#Å∞

5) h\ ã~°Ñ¶~å

6) „Ñ*Ï~ÀQÆºO, áêiâ◊√ ŒúºO

7) Jyfl =∂ÑHõ ¿ã=Å∞

8) Ñ@ì J_»=ÙÅ∞, Ñ~åº=~° ãO~°Hõ∆

9) |ÅÇ‘Ï# =~åæÅ ãOH∆=∞O J#QÍ âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ qHõÖÏOQÆ∞Å∞

10) =ÚiH"å_»Å Jaè=$kú

11) Ñ@ì ¿Ñ ŒiHõ x~°∂‡Å#

12) áê~°∞¯Å∞, P@ ã÷ÖÏÅ =O\ Ñ@ì ™œHõ~åºÅ HõÅÊ#

13) q^•ºaè=$kú =∞iÜ«Ú ™êOã¯$uHÍaè=$kú

14) ã‡âß# "å\HõÅ∞

15) [##, =∞~°ÏÅ il„¿ãì+<£

16) ÉèíOQÆà◊ ^˘_»∞¡

17) „Ñ*Ï ™œHõ~åºÅ∞ J#QÍ gkè náêÅ∞, áê~°∞¯Å∞, |™êìO_»∞¡.

18) QÀ= Œâ◊Å J#QÍ HÍÉËà◊HÍÅ

PiìHõÖò (X) Ñ#∞flÅ∞ – x èŒ∞Å∞ :

H˘xfl JOâßÅ‰õΩ ãO|OkOz Ñ#∞flÅ∞ qkèOz =ã∂Å∞ KÕÜ«Ú JkèHÍ~åÅ#∞ =Úxûáêe\©Å‰õΩ P

~å„+ì âßã# x~å‡ âßY JOkã∞ÎOk. ~å„+ì „ÑÉèí∞ «fiO =ã∂Å∞ KÕã≤# H˘xfl Ñ#∞flÅÖ’ "å\Ï : ~å„+ì

„ÑÉèí∞ «fiO JOkOKèÕ H˘xfl ãÇÜ«∞Hõ „QÍO@∞Å∞ =Úxûáêe\©Å‰õΩ ãO|OkèOz x èŒ∞Å∞ [=∞ KÕÜ«∞_®xH

™⁄=Ú‡#∞ Y~°∞Û KÕÜ«∞\ÏxH „Ñ ÕºHõ xkèx U~åÊ@∞ KÕÜ«∞=K«∞Û.

=Úxûáêe\©Å P^•Ü«∞ =∂~åæÅ∞ :

=ÚxûÑÖò ãOã÷Å∞ «=∞ "≥Ú «ÎO P^•Ü«∞OÖ’ 2/3 =O «∞ ™ê÷xHõ Ñ#∞flÅ ^•fi~å á⁄O Œ∞`å~°∞.

L^• : P„HÍìÜü∞ Ñ#∞fl, q<À ŒÑÙ Ñ#∞fl, =ºHÎ Ñ#∞fl, =∂Ô~¯\ò Ñ#∞fl, h\ Ñ#∞fl, „ÑHõ@#ÅÃÑ· Ñ#∞fl, \’Öò \ÏH±û.

PiìHõÖò 243 (Y) :

=Úxûáêe\©Å PiúHõ ã≤÷uQÆ «∞Å ÃÑ· Hõg∞+<£ U~åÊ@∞ :

243 (I) „ÑHÍ~°O U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_ç# PiúHõ ãOÑ¶∞O =Úxûáêe\©Å PiúHõ ã≤÷ux ‰õÄ_® ãg∞H∆OKåe.

92

D Hõg∞+<£ ~å„ëêìxH =ÚxûÑÖÏs\©H =∞ èŒº PiúHõ =#~°∞Å ÑOÑ≤ KÕã∞ÎOk. ~å„+ì „Ñ[Å‰õΩ JO^•eû#

ãÇÜ«∞Hõ „QÍO@∞Å#∞ ãHÍÅOÖ’ JO Œ∞#@∞¡ K«∂ã∞ÎOk.

PiìHõÖò 243 (Z) : JH“O\OQ∑ =∞iÜ«Ú P_ç\OQ∑ :

=Úxûáêe\©Å∞ KÕÜ«Ú Y~°∞Û iHÍ~°∞¤ KÕÜ«Ú@ "å\ P_ç\OQ∑‰õΩ ãO|OkèOz ~å„+ì âßã# x~å‡

âßY K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã∞ÎOk.

PiìHõÖò 243 (Z (a) ) : =Úxûáêe\©Å ZxflHõÅ x~°fiÇÏ, Ñ~°º"ÕHõ∆, xÜ«∞O„ «‰õΩ ãO|OkèOz# JkèHÍ~åÅ#∞

~å„+ì ZxflHõÅ ãOÑ¶∞O Hõey LO@∞Ok. =Úxûáêe\©Å ZxflHõÅ‰õΩ ãO|OkèOz# âßã#=ÚÅ#∞ ~å„+ì

âßã# x~å‡ âßY K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã∞ÎOk.

PiìHõÖò 243 (Z(b)) : D ÉèÏQÆOÖ’x JOâßÅ∞ HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ‰õΩ =iÎ™êÎ~Ú. J~Ú Õ ~å„+ìÑu "å\H

=iÎOÑ*Ëã∂Î <À\Ñ¶≤H+<£ *Ïs KÕÜ«∂e.

PiìHõÖò 243 (Z(c)) : 244 (1) „ÑHÍ~°O Ã+_»∂ºÅ∞ „áêO`åÅ‰õΩ 244 (2) „ÑHÍ~°O Pk"åã∞Å‰õΩ D qÉèÏQÆO

=iÎOK« Œ∞. ÑtÛ=∞ ÉOQÍÖòà’x _®iƒeOQ∑Ö’x QÆ∞~åöÇ≤ÏÖò H“xûÖò „áêO`åxH D qÉèÏQÆO =iÎOK« Œ∞.

PiìHõÖò 243 (Z (d) ) : lÖÏ¡ „ÑÏoHõ ãOÑ¶∞O : „Ñu lÖÏ¡‰õΩ XHõ lÖÏ¡ „ÑÏoHÍ ãOÑ¶∞O U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.

<À\ò : Wk ÑOKå~Úu =∞iÜ«Ú =Úxûáêe\©Å Ñ äŒHÍÅ#∞ „HÀ_ôHõiOz "≥Ú «ÎO lÖÏ¡ ã=∞„QÆ Jaè=$kúH

J=ã~°"≥∞ÿ# lÖÏ¡ =Ú™ê~Ú^• Jaè=$kú „ÑÏoHõ#∞ U~åÊ@∞ «Ü«∂~°∞ KÕã∞ÎOk. ~å„+ì âßã# x~å‡ âßY lÖÏ¡

„ÑÏoHÍ ãOÑ¶∂xH ãO|OkèOz \ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄Okã∞ÎOk. D ãOÑ¶∞OÖ’ 4/5 =O «∞ ãÉèí∞ºÅ∞ lÖÏ¡ ÑOKå~Úu

=∞iÜ«Ú =Úxûáêe\ ãÉèí∞ºÖ· LO_®e. lÖÏ¡ ÑOKå~Úu ãÉèí∞ºÅ∞, =Úxûáêe\ ãÉèí∞ºÅ∞ D ãÉèí∞ºÅ#∞

Z#∞fl‰õΩO\Ï~°∞. JÖÏ Z#∞flHÀ|_Õ "åiÖ’ =Úxûáêe\Å‰õΩ lÖÏ¡ ÑOKå~ÚfÅ‰õΩ K≥Ok#"å~°∞ ZO «=∞Ok

LO_®Å<Õk, P lÖÏ¡Ö’x „QÍg∞ „áêO äŒ [<åÉèÏ, Ñ@ì „áêO « [<åÉèí x+ÊuÎ ÃÑ· P è•~°Ñ_ç LO@∞Ok. lÖÏ¡

„ÑÏoHÍ ãOÑ¶∞O KÕ ~°∂á⁄OkOK«|_ç# =Ú™ê~Ú^• Jaè=$kú Ñ äŒHÍxfl ~å„+ì QÆ=~°fl~°∞‰õΩ ÑOáêe.

PO„ èŒ„Ñ Õâò lÖÏ¡ „ÑÏoHÍ ãOÑ¶∞O x~å‡O :

WOKèåi =∞O„u lÖÏ¡ „ÑÏoHÍ ãOÑ¶∞O J èŒº‰õ∆Ω_çQÍ =º=ÇÏi™êÎ~°∞. Z.D.P. Kè≥·Ô~‡<£O "≥·ãπ Kè≥·Ô~‡<£QÍ

=º=ÇÏi™êÎ~°∞. HõÖHõì~°∞ ãÉèíº HÍ~°º Œi≈QÍ =º=ÇÏi™êÎ~°∞. D Hõq∞\©Ö’ 25 =∞Ok ãÉèí∞ºÅ∞O\Ï~°∞. „ÑÉèí∞ «fiO 3

ãÉèí∞ºÅ#∞ <åq∞<Õ\ò KÕã∞ÎOk. q∞ye# 20 =∞Ok lÖÏ¡ Ñi+ ü =∞iÜ«Ú =Úxûáêe\©Å‰õΩ ZxflÔH·# ãÉèí∞ºÅ∞

Z#∞fl‰õΩO\Ï~°∞. Ö’H± ãÉèí =∞iÜ«Ú ~å[ºãÉèí ãÉèí∞ºÅ∞ „Ñ ÕºHõ PÇfix «∞Å∞QÍ LO\Ï~°∞. ~å[ºãÉèí ãÉèí∞ºÅ∞ U

lÖÏ¡Ö’ LO_®Å<Õk "åi WëêìxH =ke"Õâß~°∞. lÖÏ¡Ö’x "Õ∞Ü«∞~°∞¡ =ÚxûÑÖò Hõg∞+#~°∞¡ âßâ◊fi « PÇfix «∞Å∞QÍ

LO\Ï~°∞.

PiìHõÖò 243 (Z (e) ) : "≥∞„\’áêe@<£ „ÑÏoHÍ ãOÑ¶∞O :

"≥∞„\’ áêe@<£ ã≤\ãπ#∞ =∞ÇÏ#QÍ~åÅ∞ JO\Ï~°∞. ÉÏQÍ Jaè=$kú K≥Ok XHõ „áêO «OÖ’ QÆÅ H˘xfl

=Úxûáêe\©Å∞ ÑOKå~ÚuÅ`À HõeÑ≤ =∞Ç #QÆ~åÅ∞ U~°Ê_»∞ «∞`å~Ú. 10 ÅHõ∆Å∞ ^•\# „áêO`åxfl

93

"≥∞„\’áêe@<£ „áêO «OQÍ QÆ∞iÎ™ê~°∞. „Ñu "≥∞„\’áêe@<£ „áêO`åxH XHõ "≥∞ÿ„\’áêe@<£ „ÑÏoHÍ ãOÑ¶∞O

U~°Ê@∞ KÕÜ«∂e.

<À\ò : "≥∞„\’áêe@<£ UiÜ«∂ ã=∞„QÍaè=$kúH© J=ã~°"≥∞ÿ# =Ú™ê~Ú^• „Ñ¨ÏoHõ#∞ P ãÖÑ¶¨∞O

~°∂á⁄Okã∞ÎOk. ~å„+ì âßã# x~å‡ âßY "≥∞„\’áêe@<£ „ÑÏoHÍ ãOÑ¶∂xH ãO|OkèOz# JOâßÅÃÑ·

~°∂á⁄OkOK«=K«∞Û. D „ÑÏoHÍ ãOÑ¶∞OÖ’x "≥Ú «ÎO ãÉèí∞ºÅÖ’ 2/3 =O «∞ ãÉèí∞ºÅ∞ "≥∞„\’áêe@<£

„áêO «OÖ’x =Úxûáêe\ ãÉèí∞ºÅ∞, ÑOKå~Úu ãÉèí∞ºÅ∞ J~Ú LO_®e. "åix =Úxûáêe\ ãÉèí∞ºÅ∞,

ÑOKå~Úu J èŒº‰õ∆ΩÅ∞ Hõeã≤ Z#∞fl‰õΩO\Ï~°∞. "åiÖ’ ÑOKå~ÚuÅ‰õΩ K≥Ok#"å~°∞ =Úxûáêe\©Å‰õΩ

K≥Ok#"å~°∞ ZO «=∞Ok LO_®Å<Õk "å\ [<åÉèÏ x+ÊuÎ ÃÑ· P è•~°Ñ_ç LO@∞Ok.

"≥∞„\’ áêe@<£ „ÑÏoHÍ ãOÑ¶∞O ~°∂á⁄OkOz# =Ú™ê~Ú^• Jaè=$kú Ñ äŒHÍxfl ^•x J èŒº‰õ∆Ω_»∞

QÆ=~°fl~°∞‰õΩ ã=∞iÊ™êÎ_»∞.

PiìHõÖò 243 (f ) : áê «âßã#=ÚÅ H˘#™êyOÑÙ :

74= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO J=∞Å∞Ö’H =zÛ# Õn #∞O_ç J#QÍ 1 E<£ 1993 #∞Oz 1

ãO= «û~°O =~°‰õΩ áê « âßã<åÅ∞ J=∞Å∞Ö’ LO\Ï~Ú. J~Ú Õ P ~å„+ì x~å‡ âßY, XHõ ãOIIÖ’ÑÙ D

K«\ÏìxH Ö’|_ç z#fl z#fl =∂~°∞ÊÅ`À XHõ #∂ «# =Úxûáêe\ K«\Ïìxfl ~°∂á⁄OkKåeû LO@∞Ok.

PiìHõÖò 243 (Z (g) ) : =ÚxûÑÖò ZxflHõÅ ÃÑ· <åºÜ«∞™ê÷#O *’HõºO

74= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO J=∞Å∞Ö’H =zÛ# Õn #∞O_ç J#QÍ 1 E<£ 1993 #∞Oz 1

ãO= «û~°O =~°‰õΩ áê « âßã<åÅ∞ J=∞Å∞Ö’ LO\Ï~Ú. J~Ú Õ P ~å„+ì x~å‡ âßY XHõ ãOII Ö’ÑÙ D

K«\ÏìxH Ö’|_ç z#fl z#fl =∂~°∞ÊÅ`À XHõ #∂ «# =Úxûáêe\ K«\Ïìxfl ~°∂á⁄OkOKåeû LO@∞Ok.

PiìHõÖò 243 (Z (g) ) PiìHõÖò :

=ÚxûÑÖò ZxflHõÅÃÑ· <åºÜ«∞™ê÷#O *’HõºO KÕã∞HÀ~å Œ∞. =Úxûáêe\ xÜ≥∂[Hõ=~åæÅ ÑÙ#ó qÉèí[#,

ã‘@¡ H\Ï~ÚOÑÙ#∞ U <åºÜ«∞™ê÷#OÖ’ „ÑtflOK«~å=Ù. ~å„+ì âßã# x~å‡âßY U~åÊ@∞ KÕã≤# „Ñ ÕºHõ J ä•i\

=ÚO Œ∞ =∂„ «"Õ∞ ZxflHõÅ Ñ¶≤~åº Œ∞Å#∞ ^•YÅ∞ KÕÜ«∂e.

<À\ò : Z.Ñ≤.Ö’ =ÚxûÑ¶π HÀ~°∞ì =ÚxûÑÖò "å~Ú^•Å#∞ qKåiã∞ÎOk.

10. Hõg∞+¨<£ûJ\Ïifl [#~°Öò : ~å*ÏºOQÆOÖ’x 5= ÉèÏQÆO 1= J è•ºÜ«∞O 76= x|O èŒ# J\Ïi‚ [#~°Öò QÆ∞iOz

¿Ñ~˘¯O@∞Ok.

J~°› «Å∞ : ~å„+ìÑu x~°‚~Ú™êÎ~°∞ J#QÍ ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸iÎ J~°› «Å∞.

xÜ«∂=∞HõO : ~å„+ìÑu xÜ«∂=∞HõO KÕ™êÎ~°∞.

Ñ Œg HÍÅO : ~å„+ìÑu Jcè+ìO "Õ∞~°‰õΩ ÖË • qâßfiãO "Õ∞~°‰õΩ H˘#™êQÆ∞`å~Ú.

`˘ÅyOÑÙ : ~å„+ìÑu `˘Åy™êÎ~°∞.

94

~år<å=∂ : «# ~år<å=∂#∞ ~å„+ìÑuH ã=∞iÊOKåe.

"Õ «#O : ~å„+ìÑu x~°‚~Ú™êÎ~°∞ J#QÍ ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸iÎ "Õ «#O Åaèã∞ÎOk. 30000

~°∂áêÜ«∞Å∞ ÉèÏ~° « ãOÑ¶∞\ « xkè #∞O_ç „QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞. S.\. LO_» Œ∞.

q èŒ∞Å∞ : ~å„+ìÑu =∞iÜ«Ú „ÑÉèí∞`åfixH <åºÜ«∞ ãÅÇ^•~°∞Å∞ ÉèÏ~° « „ÑÉèí∞ «fi „Ñ äŒ=∞ „Ñ è•#

<åºÜ«∂kèHÍi. áê~°¡"≥∞O@∞ ã=∂"ÕâßÅÖ’ áêÖÁæO\Ï_»∞, „ÑãOy™êÎ~°∞. ãÉèí∞ºÅ ™œHõ~åºÅ∞

Hõey LO\Ï~°∞. HÍx F@∞ ÇÏ‰õΩ¯ Hõey LO_» Œ∞. J\Ïifl [#~°ÖòH q èŒ∞Å`À ãÇÜ«∞O

JOkOK«_®xH XHõ ™⁄eã≤@~ü [#~°Öò LO\Ï~°∞.

<À\ò : „Ñã∞Î « ™⁄eã≤@~ü [#~°Öò l. "åÇï#Ñu, "≥Ú Œ\ J\Ïifl [#~°Öò Ü«∞O.ã≤. Ãã@Åfi_£

„Ñã∞Î « J\Ïifl [#~°Öò q∞Å<£ ‰õΩ=∂~ü.

HõO„\’Å~ü P_ç@~ü [#~°Öò :

~å*ÏºOQÆOÖ’ 5= ÉèÏQÆO 5= J è•ºÜ«∞O 148 #∞Oz 151 =~°‰õΩ QÆÅ x|O èŒ#Å∞ ã≤.Z.l.

QÆ∞iOz ¿Ñ~˘¯O\Ï~Ú. „áê~°OÉèíOÖ’ 148 Ü«∂H±ì „ÑHÍ~°O ÉèÏ~° « ÕâßxH XHõ ã≤.Z.l. LO_Õ"å~°∞.

<À\ò : ã≤.Z.l. #∞Oz ZH“O\òû qÉèÏQÍxfl 1976Ö’ "Õ~°∞ KÕ™ê~°∞.

J~°› «Å∞ : áê~°¡"≥∞O@∞ x~°‚~Úã∞ÎOk. J#QÍ 10 ãO= «û~åÅ∞ áêÅ<å J#∞Éèí=O LO_®e.

xÜ«∂=∞HõO : ~å„+ìÑu xÜ«∞q∞™êÎ_»∞.

Ñ Œq „Ñ=∂ ã‘fiHÍ~°O: ~å„+ìÑuKÕ „Ñ=∂ ã‘fiHÍ~°O KÕÜ«∞|_»∞`å~°∞.

Ñ Œg HÍÅO : 6 ãOIIÅ∞ ÖË • 65 ãOIIÅ =Ü«∞ã∞û Uk =ÚO Œ∞ J~Ú Õ Jk =iÎã∞ÎOk.

~år<å=∂ : ~å„+ìÑuH ã=∞iÊOKåe.

`˘ÅyOÑÙ : áê~°¡"≥∞O@∞ Jaèâ◊Oã# f~å‡O ^•fi~å 2/3 =O «∞ "≥∞*Ïi\© À `˘ÅyOK«|_»∞`å~°∞.

q èŒ∞Å∞ : ã≤.Z.l. HO„ Œ ~å„+ì |_≥\ò#∞ «xd KÕ™êÎ~°∞.

<À\ò : „„ÑÉèí∞ «fi MÏ`åÅ ãOÑ¶∂xH áêºH± W «x ¿ãflÇ≤Ï «∞_»x, « «Îfi"Õ «Î Jx =∂~°æ Œ~°≈‰õΩ_»∞ Jx Jaè=i‚™êÎ~°∞.

WOHÍ áêH±H ã≤.Z.l. #∞ J Œ#ÑÙ Hõà◊√¡, J èŒ#ÑÙ KÕ «∞Å∞, J Œ#ÑÙ K≥=ÙÅ∞QÍ ÉèÏq™êÎ~°∞.

x"ÕkHõ : ã≤.Z.l. «# x"ÕkHõ#∞ HO„ ŒOÖ’ ~å„+ìÑuH, ~å„ëêìÅÖ’ QÆ=~°fl~ü‰õΩ ã=∞iÊ™êÎ~°∞.

r «Éèí åºÅ∞ : ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸iÎ "Õ «#O 30,000 Åaèã∞ÎOk. ÉèÏ~° « ãOÑ¶∞\ « xkè #∞O_ç

„QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞. S.\. LO_» Œ∞.

_®II a.P~ü. JOÉË_» ~ü QÍi L ÕÌâ◊ºOÖ’ ~å*ÏºOQÆ L#fl « Ñ¨ Œ=ÙÅÖ’ HõO„\’Å~ü P_ç@~ü [#~°Öò Ju

=ÚY∞ºÅ∞. ÉèÏ~° « ãOÑ¶∞\ « xkèH ÖË • ÉèÏ~° « „ÑÉèí∞`åfixH ã≤.Z.l. HÍ=e ‰õΩHõ =Ö ÑxKÕ™êÎ_»∞.

<À\ò : Ñ Œg q~°=∞ «~°∞"å « W «#∞ U „ÑÉèí∞ «fi L^ÀºQÆO KÕÑ@ì~å Œ∞.

"≥Ú Œ\ ã≤.Z.l. [#~°Öò #~°ÇÏi~å=Ù. „Ñã∞Î «O q<À £ ~åÜü∞.

UPSC -

~å*ÏºOQÆOÖ’x 14= ÉèÏQÆO 315 #∞Oz 323 =~°‰õΩ QÆÅ x|O èŒ#Å∞ Ü«Ú.Ñ≤.Ü«∞ãπ.ã≤. QÆ∞iOz

¿Ñ~˘¯O@∞<åfl~Ú.

95

315 „ÑHÍ~°O HO„ Œ „ÑÉèí∞`åfixH XHõ Ü«Ú.Ñ≤.Ü«∞ãπ.ã≤. LO@∞Ok.

J~°›`«Å∞ : UPSC J èŒº‰õ∆ΩÅ∞, ãÉèí∞ºÅ J~°› «Å#∞ ~å„+ìÑu x~°‚~Ú™êÎ_»∞. 10 ãO= «û~åÅ ÑiáêÅ<å

J#∞Éèí=O LO_®e.

xÜ«∂=∞HõO : PiìHõÖò 316 „ÑHÍ~°O UPSC Kè≥·Ô~‡<£ =∞iÜ«Ú 8 =∞Ok ãÉèí∞ºÅ#∞ ~å„+ìÑu xÜ«∞q∞™êÎ_»∞.

Ñ Œg HÍÅO : 6 ãOIIÅ∞ ÖË • 65 ãOIIÅ =Ü«∞ã∞û. Uk =ÚO Œ∞ J~Ú Õ Jk =iÎã∞ÎOk.

`˘ÅyOÑ¨Ù : Jqhu, J„Hõ=∞ „Ñ=~°Î, |O èŒ∞„Ñ‘u, Jã=∞~°ú « HÍ#ÏÅ‰õΩ ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ìÖ’ <Õ~° qKå~°

[iÑ≤ ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì ãÅÇ "Õ∞~°‰õΩ ~å„+ìÑu ˘Åy™êÎ~°∞. ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì ãÅÇ#∞ ~å„+ìÑu

`«Ñ¨ÊHõ áê\ÕKåe. ~å„+¨ìÑü „HÕk q+¨Ü«∂ÅÖ’ `«#‰õΩ `å#∞QÍ gix `˘ÅyOKÕ

JkHÍ~°O Hõey LO\Ï~°∞.

1) k"åÖÏ fÜ«∞_»O

2) W «~° L^ÀºQÆO KÕÜ«∞_»O

3) n~°…HÍeHõ Jãfiã÷ «‰õΩ QÆ∞i HÍ=_»O

4) *·Å∞ tHõ∆ Ñ¨_»_»O

~år<å=∂ : K≥·~°‡<£ =∞iÜ«Ú ãÉèí∞ºÅ∞ «=∞ ~år<å=∂ ~å„+ìÑuH ã=∞iÊOKåe.

r «Éèí åºÅ∞ : K≥·Ô~‡<£‰õΩ 30"ÕÅ∞, W «~° ãÉèí∞ºÅ‰õΩ 26 "ÕÅ∞. ÉèÏ~° « ãOÑ¶∞\ « xkè #∞O_ç g\x

„QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞. S.\. LO_» Œ∞.

q èŒ∞Å∞ : ã≤qÖò ã¨sfiÃããπ L^ÀºQÍÅ#∞ ÉèísÎ KÕÜ«∞_»O, x"ÕkHõÅ#∞ ~å„+ìÑuH ã=∞iÊOKåe.

Ñïq∞ «∞Å∞ : Ñ¨ Œq q~°=∞ «~°∞"å « U „Ñ¨Éèí∞ «fi L^ÀºQÍxfl KÕÑ¨@ì~å Œ∞. J~Ú Õ ã¨Éèí∞ºÅ∞

Kè≥·Ô~‡<£ Ñ Œq KÕÑ@ì=K«∞Û.

1919 ÉèÏ~° « „ÑÉèí∞ «fi K«@ìO „ÑHÍ~°O Ña¡H± ãsfiãπ Hõg∞+<£ 1926Ö’ U~åÊ@∞ HÍQÍ "≥Ú Œ\

Kè≥·Ô~‡<£ ã„~åãπ ÉèÏ~° ~ü. ÉèÏ~° « `˘e Ü«Ú.Ñ≤.Ü«∞ãπ.ã≤. Kè≥·Ô~‡<£ ÃÇÏKü.ÔH. Hõ$+‚ÖÏ˜. ÉèÏ~° « „Ñ¨ã¨∞Î « Kè≥·Ô~‡<£

ã∞cè~ü Œ åÎ.

ZÅHõ∆<£ Hõg∞+¨<£~å*ÏºOQÆOÖ’ 15= ÉèÏQÆO 324 #∞Oz 329 =~°‰õΩ QÆÅ x|O èŒ#Å∞ ZÅHõ∆<£ Hõg∞+<£ QÆ∞iOz

¿Ñ~˘¯O@∞<åfl~Ú. PiìHõÖò 324 „ÑHÍ~°O ÉèÏ~° « ÕâßxH XHõ ZxflHõÅ ãOÑ¶∞O LO@∞Ok. 1989 =~°‰õΩ

HO„ ŒOÖ’ UHõ ãÉèíº ZxflHõÅ ãOÑ¶∞O J=∞Å∞Ö’ LOk. 16 JHÀì|~ü 1989# ~år"£QÍOkè „ÑÉèí∞ «fiO UHõ

ãÉèíº ZxflHõÅ ãOÑ¶∞O#∞ ~° Œ∞Ì KÕã≤ „uãÉèíº ZxflHõÅ ãOÑ¶∞O#∞ U~åÊ@∞ KÕã≤Ok. [#=i 1990Ö’

<Õ+#Öò „Ñ¶O\ò „ÑÉèí∞ «fiO „uãÉèíº ZxflHõÅ ãOÑ¶∂xfl ~° Œ∞Ì KÕã≤ uiy UHõ ãÉèíº ZxflHõÅ ãOÑ¶∞O#∞ U~åÊ@∞

KÕã≤Ok. JHÀì|~ü 1993Ö’ Ñ≤.q. „Ñ¨Éèí∞ «fiO UHõã¨Éèíº ZxflHõÅ ãÖÑ¶∞O#∞ ~° Œ∞Ì KÕã≤ „uã¨Éèíº ZxflHõÅ

ãÖÑ¶∞O#∞ U~åÊ@∞ KÕã≤Ok. ^•x „Ñ¨HÍ~°O XHõ ZxflHõÅ „Ñ¨ è•# JkèHÍi, J ŒÌ~°∞ J Œ#Ñ¨Ù ZxflHõÅ

JkèHÍ~°∞Å∞ LO\Ï~°∞. g~°∞ x~°‚Ü«∂Å∞ fã∞HÀ=_»OÖ’ "≥∞*Ïi\© „Ñuáê Œ# =º=ÇiOKåe.

96

ãÉèí∞ºÅ ãOYº : ~å„+ìÑu x~°‚~Ú™êÎ~°∞.

xÜ«∂=∞HõO : D =ÚQÆ∞æix ~å„+ìÑu xÜ«∞q∞™êÎ_»∞.

Ñ Œg HÍÅO : 6 ãOIIÅ∞ ÖË • 65 ãOIIÅ∞ Uk =ÚO Œ∞ J~Ú Õ Jk.

`˘ÅyOÑÙ : pèÑ¶π ZÅHõ∆<£ Hõg∞+#~°∞#∞ áê~°¡"≥∞O@∞ 2/3 =O «∞ "≥∞*Ïi\© À ˘Åyã∞ÎOk. W «~° Z#flHõÅ

JkèHÍ~°∞Å#∞ pÑ¶π ZÅHõ∆<£ Hõg∞+<£ ãÅÇ "Õ∞~°‰õΩ ~å„+ìÑu `˘Åy™êÎ~°∞.

~år<å=∂ : g~°∞ «=∞ ~år<å=∂Å#∞ ~å„+ìÑuH ã=∞iÊ™êÎ.

q èŒ∞Å∞ : ~å„+ìÑu, ~å„+ì âßã# ãÉèíÅ∞ áê~°¡"≥∞O@∞ LÑ ~å„+ìÑu ZxflHõÅ#∞ x~°fiÇ≤Ïã∞ÎOkè.

<À\ò : ™ê÷xHõ „ÑÉèí∞ «fi ZxflHõÅ∞ «ÑÊ q∞ye#q.

x"ÕkHõÅ∞ : ZxflHõÅ ãOÑ¶∞O «# x"ÕkHõÅ#∞ ~å„+ìÑuH ã=∞iÊã∞ÎOk.

r «Éèí åºÅ∞ : ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸iÎ "Õ «#O 30 "ÕÅ∞, ÉèÏ~° « ãOÑ¶∞\ « xkè #∞O_ç „QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞.

S.\. LO_» Œ∞.

"≥Ú Œ\ ™ê~°fi„uHõ ZxflHõÅ∞ 1952 x~°fiÇ≤Ï™êÎ~°∞. „Ñã∞Î « Ö’H±ãÉèí 14=k. Ñ¶ãπì pÑ¶π ZÅHõ∆<£ Hõg∞+#~ü

ã∞‰õΩ=∂~üã≤OQ∑. Z‰õΩ¯= ~ÀAÅ∞ J#QÍ 8 ãO= «û~åÅ 9 <≥ÅÅ∞ 11 ~ÀAÅ∞ pÑ¶π ZÅHõ∆<£ Hõg∞+#~üQÍ

ÔH.q.ÔH. ã∞O Œ~°O, «‰õΩ¯= ~ÀAÅ∞ J#QÍ 4 <≥ÅÅ 6 ~ÀAÅ∞ pÑ¶π ZÅHõ∆<£ Hõg∞+#~üQÍ _®II ÔH. <åQO„ Œ

=~°‡. ZxflHõÅ „Ñ è•# JkèHÍiQÍ ÑxKÕã≤# =∞Ç≤Ïà◊ q.Ü«∞ãπ. ~°=∂ Õq. q"å^•ãÊ Œ =∞iÜ«Ú ZxflHõÅ

ãOã¯~°Å∞ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\ìOk \.Z<£. âı+<£. ~å=∞<£ "≥∞QÍÃã¿ãû J"å~°∞¤ á⁄Ok#"å~°∞ \.Z<£. âı+<£ =∞iÜ«Ú

*.Z<£. eOQÀ¤ „Ñã∞Î « Hõg∞+#~ü.

1) Ü«∞O.Z<£. QÀáêÅ™êfiq∞ JÜ«∞ºOQÍ~ü 2) #g<£ Kå"å¡ 3) Ü«∞ãπ.q. Y∞~+≤

PiúHõ ãÖÑ¶∞O (ÃÑ¶·<å<£û Hõg∞+¨<£)~å*ÏºOQÆOÖ’x 280= x|O^èŒ# ÉèÏ~°`«^ÕâßxH˜ 2 ãÖII Ö’Ñ¨Ù XHõ PiúHõ ãÖÑ¶¨∂xfl U~åÊ@∞

KÕÜ«∂Åx ¿Ñ~˘¯O@∞O_»QÍ 1951 #=O|~°∞Ö’ "≥Ú Œ\ PiúHõ ãOÑ¶∞O U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_»QÍ ^•xH

ÔH.ã≤. xÜ≥∂y Kè≥·Ô~‡<£QÍ =º=ÇÏiOKèå_»∞. Wk ~å*ÏºOQÆ| Œú"≥∞ÿ# ãOã÷.

J~°› «Å∞ : Kè≥·Ô~‡<£ =∞iÜ«Ú ãÉèí∞ºÅ J~°› «Å#∞ áê~°¡"≥∞O@∞ x~°‚~Úã∞ÎOk.

xÜ«∂=∞HõO : Kè≥·Ô~‡<£ =∞iÜ«Ú ãÉèí∞ºÅ#∞ ~å„+ìÑu xÜ«∞q∞™êÎ_»∞.

x~å‡O : XHõ Kè≥·Ô~‡<£ #Å∞QÆ∞~°∞ ãÉèí∞ºÅ∞O\Ï~°∞.

Ñ Œg HÍÅO : ~å„+ìÑu x~°‚~Ú™êÎ~°∞. J#QÍ 5 ãO= «û~åÅ∞

q èŒ∞Å∞ : HO„ Œ ~å„ëêìÅ =∞ èŒº PiúHõ =#~°∞Å#∞ Ñ~Ñ≤© KÕã∞ÎOk. ~å„ëêìÅ‰õΩ JO^•eû# ãÇÜ«∞ „QÍO@∞Å#∞

ãHÍÅOÖ’ JO Õ@@∞¡ K«∂ã∞ÎOkè.

x"ÕkHõÅ∞ : ~å„+ìÑuH ã=∞iÊã∞ÎOk. ~år<å=∂ ~å„+ìÑuH ã=∞iÊ™êÎ~°∞. ZÑ¶π.ã≤. ã≤á¶ê~°ã∞Å∞ ãÅÇ

~°∂Ñ¨Hõ"≥∞ÿ#q. „Ñ¨ã¨∞Î « ÃÑ¶·<å<£û Hõg∞+¨<£ Ñ¨ Œ=¸_»=k. Kè≥·Ô~‡<£ q[Üü∞ˆHÖòHõ~ü „Ñ¨ã¨∞Î «O 12= ÃÑ¶·<å<£û

Hõg∞+<£ ã≤á¶ê~°∞ã∞Å∞ J=ÚÖ’ L<åfl~Ú. 2009 JHÀì|~ü <å\H 13= ã≤Ñ¶~åã∞ ÃÑ¶·<å<£û Hõg∞+<£ x"ÕkHõ#∞

97

ã=∞iÊOKåe. 2010 U„Ñ≤Öò 1 #∞Oz 2015 =∂iÛ 31 =∞ èŒº D Hõq∞\ ã≤á¶ê~°ã∞Å∞ J=∞Å∞Ö’

L<åfl~Ú.

„Ñ¨ÏoHÍ ãÖÑ¶∞O :~å*ÏºOQÆ |^Œú"≥∞ÿ# ãÖã¨÷ HÍ^Œ∞. J#QÍ ~å*ÏºOˆQ`«~° ãÖã¨÷ Wk. K«@ì|^Œú"≥∞ÿ# ãÖã¨÷ HÍ^Œ∞.

J#QÍ âßã¨<Õ «~° ãÖã÷. ~å*ÏºOQÆOÖ’x 7= Ã+_»∂ºÅ∞ #O Œ∞ L=∞‡_ç *Ïa`åÖ’ PiúHõ, ™ê=∂lHõ

„ÑÜ«∂oHõÅ∞ J<Õ JOâ◊O P è•~°OQÍ nxx HO„ Œ HÍºa<Õ\ò =∂iÛ 15, 1950Ö’ U~åÊ@∞ KÕã≤Ok.

q èŒ∞Å∞ : Õâ◊OÖ’ PiúHõ, ™ê=∂lHõ „ÑÏoHõ#∞ ~°∂á⁄OkOK«@O Wk H=ÅO ãÅÇ ~°∂ÑHõ ãOã÷.

x~å‡O : 1) „Ñ è•# =∞O„u JkèHÍ~° s`åº J èŒº‰õ∆Ω_»∞.

2) XHõ _çÑÓº\© K≥·Ô~‡<£ LO\Ï_»∞. W «xfl ÃãO„@Öò HÍºa<Õ\ò xÜ«∞q∞ã∞ÎOk. W «xH HO„ Œ

HÍºa<Õ\ò ÇÏŸ^• LO@∞Ok.

3) „áê~°OÉèíOÖ’ QÆ∞ÖÏÊùsÖÏÖò #O^• "≥Ú Œ\ _çÑÓº\© Hõg∞+#~ü.

4) ÑÓiÎHÍÅ Láê èŒºHõ∆ Ñ Œq U~åÊ@∞ KÕã≤# «~åfi « q.\. Hõ$+‚=∂Kåi _çÑÓº\© Kè≥·Ô~‡<£

JÜ«∂º~°∞.

5) áê¡xOQ∑ Hõg∞+<£ #O Œ∞ PiúHõ „ÑÏoHõÅ =∞O„ «∞Å∞ JkèHÍ~° s`åº ãÉèí∞ºÅ∞.

6) áê¡xOQ∑ Hõg∞+<£ #O Œ∞ 4 #∞O_ç 7 =∞Ok ^•HÍ ãÉèí∞ºÅ∞ LO\Ï~°∞.

<À\ò : giH˜ ˆHO„^Œ ~å[º=∞O„u Ç¨ÏŸ^• LO@∞Ok. I.A.S. Ö’ ã‘xÜ«∞~ü J~Ú# =ºH˜Î HÍ~°º^Œi≈QÍ

=º=Ç¨Ïi™êÎ_»∞.

<À\ò : ~å„+ì „ÑÉèí∞`åfiÅ‰õΩ P.C. Ö’ „áêux èŒºO LO_» Œ∞. #∂º _èçb¡Ö’ Ü≥∂[# Éèí=<£ „ÑÏoHÍ ãOÑ¶∞

JkèHÍ~° Éèí=#O „ÑÏoHÍ ãOÑ¶∞ JkèHÍ~° Ñ„uHõ Ü≥∂[# P.C. x ã∂Ñ~ü HÍºa<Õ\ò Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. P.C.

H „Ñã∞Î « _çÑÓº\© Kè≥·Ô~‡<£ =∂O>H±ûã≤OQ∑ JÇï¡=eÜ«∂.

NATIONAL DEVELOPMENT COUNCIL - (N.D.C)N.D.C. ‰õÄ_® ~å*ÏºOQ «~°, âßã<Õ «~° ãOã÷, N.D.C. 1952 PQÆ+µì 6# „ÑÏoHÍ ãOÑ¶∂xH

J#∞|O èŒOQÍ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. nxx ÃãO„@Öò HÍºa<Õ\ò U~åÊ@∞ KÕã≤Ok.

q èŒ∞Å∞ : Õâ◊OÖ’ Jaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ ãg∞H∆OK«_»O.

x~å‡O :1. Primeminister is president.

2. All cabinet ministers are members.

3. All Chiefministers are members.

4. UT Chiefministers and Letnent Governers.

5. Planning Commission Secretary.

N.D.C. Secretary QÍ =º=ÇÏi™êÎ_»∞.

6. N.D.C. Z*O_®#∞ P.C. «Ü«∂~°∞ KÕã∞ÎOk.

98

7. nxx ‰õÄ_® ã∂Ñ~ü HÍºa<Õ\ò Jx ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞.

National Integration Council (*ÏfÜ«∞ ã"≥∞ÿHõº`å =∞O_»e) :

Wk ‰õÄ_® ~å*ÏºOˆQ`«~° âßã¨<Õ`«~° =º=ã¨÷. 1961 *ÏfÜ«∞ ã¨"≥∞ÿHõº`å ã¨=∞ã¨º#∞ K«iÛOz

ÑijeOK«∞@‰õΩ „Ñ äŒ=∞ *ÏfÜ«∞ ã"≥∞ÿHõº`å ã Œã∞û [iyOk. Ñ¶e «OQÍ N.I.C. x U~åÊ@∞ KÕã≤Ok.

x~å‡O :

1) P.M. JkèHÍ~°s`åº J èŒº‰õ∆Ω_»∞.

2) HO„ Œ =∞O„u=∞O_»e ãÉèí∞ºÅO Œ~°

3) *ÏfÜ«∞, „áêOfÜ«∞ ~å[H©Ü«∞ áêsì <åÜ«∞‰õΩÅ∞.

4) HÍi‡Hõ ãOÑ¶∂Å „Ñux èŒ∞Å∞

5) =∞Ç≤ÏàÏ ãOÑ¶∞ „Ñux èŒ∞Å∞, ãOÑ¶∞ ãOã¯~°ÎÅ∞

6) Ñ„uHÍ ~°OQÍxH K≥Ok# „Ñux èŒ∞Å∞.

JO`«~å„+¨ì=∞O_»ePiìHõÖò 263 „ÑHÍ~°O ~å„+ìÑu 1990Ö’ JO «~å„+ì =∞O_»ex U~åÊ@∞ KÕ™ê_»∞. ã~å¯iÜ«∂

Hõg∞+<£ ã≤á¶ê~°ã∞Å "Õ∞~°‰õΩ

q èŒ∞Å∞ : 1) =º=™êÜ«∞O, J_»=ÙÅ∞, J ÅÊãOMÏºHõ =~åæÅ "å~°∞ P~ÀQÆºO =O\ L=∞‡_ç „ÑÜ≥∂[<åÅ#∞

~å„+ìO, ~å„ëêìÅ =∞ èŒº HO„ ŒO, ~å„ëêìÅ =∞ èŒº K«iÛOK«_»O.

x~å‡O : 1) P.M. JkèHÍ~° s`åº J èŒº‰õ∆Ω_»∞.

2) Jxfl ~å„ëêìÅ =ÚYº=∞O„ «∞Å∞

3) P.M. KÕ xÜ«∞q∞OK«|_ç HO„ Œ ÇÏŸO =∞O„u`À ãÇ 6 =∞Ok HO„ Œ HÍºa<Õ\ò =∞O„ «∞Å∞.

<À\ò : Wk ãOIIxH 3 ™ê~°∞¡ ã=∂"Õâ◊=∞"åfie.

Wk H=ÅO ãÅÇ~°∂ÑHõ ãOã÷ =∂„ «"Õ∞.

J_»fiH\ò [#~°Öò :„Ñã∞Î « J_»fiH\ò [#~°Öò ã≤.q. "≥∂ÇÏ<£Ô~_ç¤ PiìHõÖò 165 ¿Ñ~˘¯O@∞Ok.

J~°› «Å∞ : ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸iÎ J~°› «Å∞ Hõey LO_®e.

xÜ«∂=∞HõO : QÆ=~°fl~°∞ xÜ«∞q∞™êÎ_»∞.

Ñ Œg HÍÅO : QÆ=~°fl~°∞ qâßfiãO "Õ∞~°‰õΩ.

`˘ÅyOÑÙ : QÆ=~°fl~°∞ `˘Åy™êÎ_»∞. ~år<å=∂#∞ QÆ=~°fl‰õΩ ã=∞iÊOKåe.

r «Éèí åºÅ∞ : QÆ=~°fl~°∞ x~°‚~Ú™êÎ_»∞. ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸iÎ "Õ «#O 26 "ÕÅ∞ Åaèã∞ÎOk. ~å„+ì ãOÑ¶∞\ «

xkè #∞O_ç „QÆÇ≤Ï™êÎ~°∞. S.\. LO_» Œ∞.

~å„+ì „ÑÉèí∞ «fi „Ñ äŒ=∞ „Ñ è•# <åºÜ«∂kèHÍi. ~å„+ì „ÑÉèí∞`åfixH QÆ=~°fl~°∞‰õΩ <åºÜ«∞ ãÅÇ Œ~°∞_»∞.

~å„+ì âßã# x~å‡ âßY ã=∂"ÕâßÅÖ’ áêÖÁæx „ÑãOy™êÎ~°∞. "åi ™œHõ~åºÅ∞ Hõey LO\Ï_»∞. HÍx

99

F@∞ ÇÏ‰õΩ¯ Hõey LO_» Œ∞.

¿ãì\ò Ñä¡H± ã¨sfiãπ Hõg∞+¨<£ (S.P.S.C) :

S.P.S.C. 315= x|O èŒ# „ÑHÍ~°O „Ñu ~å„ëêìxH XHõ S.P.S.C. LO@∞Ok.

xÜ«∂=∞HõO : Kè≥·Ô~‡<£ =∞iÜ«Ú ãÉèí∞ºÅ#∞ QÆ=~°fl~°∞ xÜ«∞q∞™êÎ_»∞.

Ñ Œg HÍÅO : 6 ãOIIÅ∞ ÖË • 62 ãOIIÅ =Ü«∞ã∞û Uk =ÚO Œ∞ J~Ú Õ Jk.

~år<å=∂ : QÆ=~°fl~°∞‰õΩ ã=∞iÊOKåe.

`˘ÅyOÑÙ : ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎ ãÅÇ "Õ∞~°‰õΩ ~å„+ìÑu `˘Åy™êÎ_»∞.

<À\ò : ãÃãÊO_£ KÕ¿ã JkèHÍ~°O =∂„ «"Õ∞ QÆ=~°fl~°∞‰õΩ HõÅ Œ∞.

q èŒ∞Å∞ : ~å„+ìOÖ’ „QÆ∂ÑÙ ãsfiã∞Å#∞ ÉèísÎ KÕÜ«∞_»O.

x"ÕkHõÅ∞ : QÆ=~°fl~°‰õΩ ã=∞iÊOKåe.

<À\ò : Wk ãfi «O„ « =º=ã÷.

„Ñ¨ã¨∞Î « Kè≥·Ô~‡<£ "≥·. "≥OHõ„\Ïq∞Ô~_ç¤.

*ÏfÜ«∞ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ *Ï «∞Å Hõg∞+<£ :338 x|O èŒ# „ÑHÍ~°O, Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\. Å ãOH∆=∂xH XHõ „Ñ ÕºHõ JkèHÍix xÜ«∞q∞OKåÅx

¿Ñ~˘¯O@∞Ok. "≥Ú Œ@ Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\. Å‰õΩ ãO|OkèOz# JOâßÅ#∞ ÑijeOKÕO Œ∞‰õΩ Ü«∞ãπ.ã≤.,

Ü«∞ãπ.\. Hõ=∞+<£ 1978Ö’ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞.

<À\ò : HO„ Œ ÇÏŸOâßY f~å‡OÖ’ nxx U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. "≥Ú Œ@ J èŒº‰õ∆ΩÅ∞ 'É’ÖÏ áêâßfiãπ

âß„ã≤Î— 1978 ãO= «û~°O.

1987Ö’ National Commission for SC, S.T. x U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞.

65= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 1990 „ÑHÍ~°O *ÏfÜ«∞ Ü«∞ãπ.ã≤., Ü«∞ãπ.\. Hõg∞+<£‰õΩ ~å*ÏºOQÆ

ÇÏŸ^• HõeÊOKå~°∞. D K«@ìO „ÑHÍ~°O 6 QÆ∞~°∞ ãÉèí∞ºÅ`À ~å"£∞^•<£ Kè≥·Ô~‡<£ "≥Ú Œ\ Hõg∞+<£#∞ U~åÊ@∞

KÕ™ê~°∞. Ô~O_»= Hõg∞+<£ 1995Ö’ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞QÍ Kè≥·Ô~‡<£ ÃÇÏKü. ÇÏ#∞=∞O «ÑÊ xÜ«∞q∞OK«|_®¤_»∞.

=¸_»= Hõg∞+<£ 1998 Kè≥·Ô~‡<£ 'kbÑπ ã≤OQ∑ QÆ∞iÜ«∂— 89= ~å*ÏºOQÆ ã=~° K«@ìO 2003 „ÑHÍ~°O

National SC, ST Hõg∞+<£#∞ Ô~O_»∞QÍ qÉèílOKå~°∞.

1. National S.C. Commission

2. National S.T. Commission

Note : D Hõg∞+<£#∞ Kè≥·Ô~‡<£ HO„ Œ HÍºa<Õ\ò =∞O„u ÇÏŸ^• Hõey LO_®e. "≥·ãπ Kè≥·Ô~‡<£Å∞ HO„ Œ ~å[º

=∞O„u ÇÏŸ^• Hõey LO_®e. ãÉèí∞ºÅ‰õΩ ÉèÏ~° « HÍ~°º Œi≈ ÇÏŸ^• LO@∞Ok.

National S.C. Commission : 338 x|O èŒ# „Ñ¨HÍ~°O XHõ *ÏfÜ«∞ S.C. Commission U~åÊ@∞

KÕÜ«∞|_®e.

100

J~°› «Å∞ : gi J~°› «Å#∞ ~å„+ìÑu x~°‚~Ú™êÎ_»∞. S.C. Commission #∞ ‰õÄ_®.

x~å‡O : D Hõg∞+<£#∞ XHõ Láê èŒº‰õ∆Ω_»∞, J èŒº‰õ∆Ω_»∞, =∞Ç≤ÏàÏ ãÉèí∞ºÅ`À ãÇ =ÚQÆ∞æ~°∞ ãÉèí∞ºÅ∞.

xÜ«∂=∞HõO : ~å„+ìÑu xÜ«∂=∞HõO KÕ™êÎ~°∞.

Ñ Œg HÍÅO : 3 ãOIIÅ∞

~år<å=∂ : ~å„+ìÑu ã=∞iÊOKåe

q èŒ∞Å∞ : Ü«∞ãπ.ã≤. "åiH HõeÊOK«|_ç# „Ñ ÕºHõ q èŒ∞Å#∞ ãO~°H∆OK«∞@ "å\ ÃÑ· ÑijÅ# [~°∞ÑÙ@,

™ê=∂lHõ, PiúHõ Jaè=$kúH ãO|OkèOz# HO„ Œ ~å„+ì HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ áêÖÁæ#∞@, ãÅÇÅ∞ W=fi_»O.

x"ÕkHõÅ∞ : Hõg∞+<£ «# x"ÕkHõ#∞ ~å„+ìÑuH ã=∞iÊOK«QÍ ~å„+ìÑu áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ ã=∞iÊ™êÎ_»∞.

XHõ"Õà◊ Hõg∞+¨<£ x"ÕkHõÖ’ U ≥·<å H˘O « ÉèÏQÆO ~å„+ì „Ñ¨Éèí∞`åfixH˜ K≥Ok#k J~Ú LO>Ë ^•xx

~å„+ìÑu QÆ=~°fl~ü‰õΩ ÑOáêe. QÆ=~°fl~ü P x"ÕkHõ#∞ âßã# x~å‡ âßY‰õΩ ã=∞iÊ™êÎ~°∞.

Hõg∞+<£ ÇÏŸ^• : D Hõg∞+<£ ã≤qÖò HÀ~°∞ì ÇÏŸ^•#∞ Hõey LO@∞Ok. D Hõg∞+<£ «# Ñx q è•<åxfl

`å<Õ xÜ«∞O„uOK«∞‰õΩO@∞Ok. 2004Ö’ Ö’ `˘e *ÏfÜ«∞ Ü«∞ãπ.ã≤. ãOÑ¶∞O U~°Ê_»QÍ ^•x J èŒº‰õ∆Ω_»∞

ã∂~°*ò MÏ<£ J~Ú Õ PÜ«∞# =∞~°O`À Éèí∂\Ï ã≤OQ∑ „Ñã∞Î « Kè≥·Ô~‡<£QÍ xÜ«∞q∞OK«|_®¤_»∞.

<Õ+#Öò S.T. Hõg∞+¨<£ :PiìHõÖò 338 (A) „ÑHÍ~°O *ÏfÜ«∞ ST Hõg∞+<£ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_®e.

Pâ◊Ü«∞O : ~å*ÏºOQÆO •fi~å ST Å‰õΩ ãO„Hõq∞OKÕ qq èŒ ~°Hõ∆Å#∞ ÑijeOz "å\x J=∞Å∞ KÕÜ«∞_»O.

x~å‡O : D Hõg∞+<£ #O Œ∞ XHõ J èŒº‰õ∆Ω_»∞, XHõ Láê èŒº‰õ∆Ω_»∞, XHõ „ã‘Î ãÉèí∞º~åe`À HõeÑ≤ =ÚQÆ∞æ~°∞

ãÉèí∞ºÅ∞ LO\Ï~°∞.

xÜ«∂=∞HõO : ~å„+ìÑuKÕ xÜ«∞q∞OK«|_»∞ «∞Ok.

Ñ ŒgHÍÅO : 3 ãOIIÅ∞

q èŒ∞Å∞ : ST „Ñ ÕºHõ ÇÏ‰õΩ¯#∞ ãO~°H∆OK«∞@, "å\ÃÑ· ÑijÅ# [~°∞ÑÙ@, ST "åiH ™ê=∂lHõ, PiúHõ

Jaè=$kúH ãO|OkèOz HO„ Œ ~å„+ì „ÑÉèí∞ «fi HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ áêÖÁæ#∞@ ãÅÇÅ#∞ JOkOK«∞@.

x"ÕkHõÅ∞ : D Hõg∞+¨<£ `«# x"ÕkHõ#∞ ~å„+¨ìÑüH˜ ã¨=∞iÊOK«QÍ ~å„+¨ìÑü ^•xx áê~°¡"≥∞O@∞‰õΩ

ã¨=∞iÊ™êÎ~°∞.

Hõg∞+<£ ÇÏŸ^• : ã≤qÖò HÀ~°∞ì ÇÏŸ^•#∞ Hõey LO@∞Ok. «# Ñx q è•<åxfl å<Õ xÜ«∞O„uOK«∞‰õΩO@∞Ok.

<À\ò : 2004 <Õ+#Öò Ü«∞ãπ.\. Hõg∞+<£ U~åÊ@∞ HÍQÍ ^•x `˘e Kè≥·Ô~‡<£ ‰õΩ#fi~ü ã≤OQ∑.

<Õ+#Öò B.C. Hõg∞+¨<£ :340 x|O èŒ# „ÑHÍ~°O ~å„+ìÑu ™ê=∂lHõOQÍ, PiúHõOQÍ "≥#∞Hõ|_ç# =~åæÅ "åi Ñiã≤÷ «∞ÅÃÑ·

XHõ x"ÕkHõ#∞ ã=∞iÊOKÕO Œ∞‰õΩ XHõ a.ã≤. Hõg∞+<£#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.

101

ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì =∞O_»Å Hã∞ f~°∞Ê#∞ J#∞ãiOz *ÏfÜ«∞ a.ã≤. Hõg∞+<£#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_®xH

*ÏfÜ«∞ a.ã≤. Hõg∞+<£ K«@ìO 1992 # q_»∞ ŒÅ KÕã≤Ok. D K«@ìO U„Ñ≤Öò 2, 1993Ö’ J=∞Å∞Ö’H

=zÛOk.

x~å‡O : Hõg∞+<£ #O Œ∞ XHõ Kè≥·Ô~‡<£, "≥·ãπ Kè≥·Ô~‡<£, #Å∞QÆ∞~°∞ ãÉèí∞ºÅ∞O\Ï~°∞.

1) ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì, ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸iÎ, Kè≥·Ô~‡<£QÍ LO_®e.

2) XHõ ™ê=∂lHõ"Õ «Î ãÉèí∞ºxQÍ "≥#∞Hõ|_ç# «~°QÆ «∞Å q+Ü«∂ÅÖ’ q*Ï#O L#fl =º‰õΩÎÅ∞ W «~°

ãÉèí∞ºÅ∞QÍ LO_®e.

1995Ö’ nxx XHõ Láê èŒºHõ∆ Ñ Œqx U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞.

xÜ«∂=∞HõO : HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fi xÜ«∂=∞HõO KÕã∞ÎOk.

Ñ Œg HÍÅO : 3 ãOIIÅ∞

~år<å=∂ : HO„ Œ „ÑÉèí∞`åfixH ã=∞iÊOKåe.

`˘ÅyOÑÙ : HO„ ŒO gix `˘Åyã∞ÎOk.

1) k"åàÏ fã≤#ÑÙ_»∞

2) tHõ∆ Ñ_»_»O

3) HÀ~°∞ì kèHÍ¯~°‰õΩ áêÅÊ_»@O

4) 3 ã=∂"ÕâßÅ‰õΩ Ç[~°∞ HÍ#ÑÙÊ_»∞

q èŒ∞Å∞ : B.C. Å Ü≥ÚHõ Ñ¶≤~åº Œ∞Å#∞ Ñijeã∞ÎOk. HO„ •xH ãÅÇÅ∞ JOkã∞ÎOk. HO„ ŒO OBC

*Ïa`åÖ’H˜ H˘`« Î"åix KÕ~°∞ÛHÀ=_»O ÖË^• Ñ¶ ≤~åº^Œ∞Å#∞ ã‘fiHõiOK«_®xH˜ =∂~°æ^Œ~°≈HÍÅ#∞

~°∂á⁄OkOK«_»O. „Ñã∞Î « B.C. Hõg∞+<£ Kè≥·Ô~‡<£ S. ~° «fl"ÕÖò áêO_»º<£.

<Õ+¨#Öò Hõg∞+¨<£ Ñ¶~ü q∞x„ã‘ìãπ :nxH ~å*ÏºOQÆ ÇÏŸ^• HõeÊOKåÅ<Õ 103= ~å*ÏºOQÆ ã=~° aÅ∞¡#∞ 2004 _çÃãO|~ü 23#

áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞. D q∞x„ã‘ì Hõg∞+<£ „Ñã∞Î « Kè≥·Ô~‡<£ +Ñ¶≤ Y∞~+≤.

*ÏfÜ«∞ =∞Ç≤ÏàÏ ãOÑ¶∞O :National Commission for Women, *ÏfÜ«∞ =∞Ç≤ÏàÏ ãOÑ¶∞O K«@ìO 1990 „ÑHÍ~°O 1992Ö’

<Õ+#Öò Hõg∞+<£ Ñ¶~ü L"≥∞<£#∞ áê~°¡"≥∞O@∞ XHõ K«@ìO „ÑHÍ~°O U~åÊ@∞ KÕã≤Ok. Wk K«@ì| Œú"≥∞ÿ#

ãÖã÷.

x~å‡O : XHõ Kè≥·Ô~‡<£, 5 QÆ∞~°∞ ãÉèí∞ºÅ∞, 1 "≥∞O|~ü, Ãã„Hõ@i LO\Ï~°∞.

xÜ«∂=∞HõO : gix HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO xÜ«∞q∞ã∞ÎOk.

Ñ Œg HÍÅ, : 3 ãOIIÅ∞

„Ñ è•# qkè : =∞Ç≤Ïà◊Å ã=∞ãºÅ#∞ Ñi+¯iOK«_»O, "åiH ãO|OkèOz K«\ÏìÅ#∞ ~°∂á⁄OkOK«=∞x

HO„ •xH ãÅÇÅ∞ W=fi_»O.

102

x"ÕkHõ : x"ÕkHõÅ#∞ HO„ •xH ã=∞iÊOKåe.

ã≤qÖò HÀ~°∞ì ÇÏŸ^• Hõey LO_®e.

<À\ò : 1) K«@ì ãÉèíÅÖ’ =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ 33% i[~fi+<£ HõeÊOK«_®xH 85= ~å*ÏºOQÆ ã=~° q∞Å∞¡#∞

1996Ö’ Ü«Ú<≥·>_£ „Ñ¶O\ò „ÑÉèí∞ «fiO Õ"ÕQ“_£ áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\ìOk.

2) =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ QÆ$ÇÏÇ≤ÏOã#∞ ~°Hõ∆ HõeÊOKÕ aÅ∞¡ 2005#∞ 2006 JHÀì|~ü 26 #∞Oz J=∞Å∞Ö’H

≥KåÛ~°∞. =∞Ç≤Ïà◊ÅÃÑ· [iQ âßs~°Hõ =∂#ã≤Hõ, Ö·OyHõ, L ÕfiQÆ Éèíi « PiúHõÑ~° "ÕkèOÑÙÅxfl QÆ$ÇÏÇ≤ÏOã

HO ŒH =™êÎÜ«∞x D K«@ìO ¿Ñ~˘¯O@∞Ok.

QÆ$ÇÏ Ç≤ÏOã K«@ìO „HO Œ «q∞à◊<å_»∞Ö’ ˘e Hã∞ #"≥∂ Œ∞ J~ÚºOk. QÆ$ÇÏ Ç≤ÏOã K«@ìO J=∞Å∞Ö’

~å[™ê÷<£ Õâ◊OÖ’ J„QÆ™ê÷#OÖ’ LOk. 3440 ˆHã¨∞Å∞, Ô~O_»= ™ê÷#O ˆH~°à◊ 1048, =¸_»=

™ê÷#O PO„ èŒ„Ñ Õâò 738 Hã∞Å∞.

=∞Ç≤ÏàÏ Hõg∞+<£Å∞ :1V) [Ü«∞Ou Ñ\ÏflÜ«∞H±, 1992–1995 =~°‰õΩ <Õ+#Öò Hõg∞+<£ Ñ¶~ü L"≥∞<£ "≥Ú Œ\ Kè≥·Ô~‡<£

2) _®II q. "≥∂Ç≤Ïxyi 1995 #∞O_ç 1998 =~°‰õΩ

3) qÉèÏáê~°ú™ê~°kè 1998 #∞Oz 2002 =~°‰õΩ

4) _®II ÑÓi‚ J^•fix 2002 #∞Oz 2005 =~°‰õΩ

5) _®II yi*Ï"åº £ 2005

„Ñã∞Î «O "≥∞O|~ü Ãã„Hõ@i ã∞=∞~O„ Œ K«@i.

*ÏfÜ«∞ =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å Hõg∞+<£ :U~åÊ@∞ : ~å„+ìÑuKÕ *Ïs KÕÜ«∞|_ç# Pi¤<≥<£û •fi~å 28 ÃãÃÑìO|~ü 1993Ö’ U~åÊ@∞ KÕ™ê~°∞. áê~°¡"≥∞O@∞

1994Ö’ D Pi¤<≥<£û#∞ K«@ì| ŒúO KÕã≤Ok. D K«@ìO J#∞ãiOz *ÏfÜ«∞ =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å Hõg∞+<£,

~å„+ì =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å Hõg∞+<£ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_ç<å~Ú.

x~å‡O : XHõ Kè≥·Ô~‡<£, 4QÆ∞~°∞ ãÉèí∞ºÅ∞ LO\Ï~°∞.

<À\ò : ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì =∂r <åºÜ«∞=¸iÎ Kè≥·Ô~‡<£QÍ

2) ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎ "≥∞O|~üQÍ

3) ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì =∂r „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎ ãÉèí∞ºxQÍ

4) =∂#= Ç¨Ï‰õΩ¯Å‰õΩ ãÖ|OkèOz Ñï*Ï˝#O Hõey# =º‰õΩ ÎÅ∞ W^Œ Ì~°∞ ã¨Éè í∞ºÅ∞QÍ

xÜ«∞q∞OK«|_»`å~°∞.

1) „Ñ è•x : J èŒº‰õ∆ΩÅ∞

103

2) ãÉèí∞ºÅ∞ : Ö’H±ãÉèí ã‘ÊHõ~ü, ~å[ºãÉèí Láê èŒº‰õ∆Ω_»∞, HO„ Œ ÇÏŸOâßY =∞O„u, Ö’H±ãÉèí =∞iÜ«Ú ~å[ºãÉèíÖ’

„ÑuÑHõ∆ <åÜ«∞‰õΩÅ∞.

3) JkèHÍ~°s`åº ãÉèí∞ºÅ∞ : 1) <Õ+#Öò "≥∞ÿ<åi\© Hõg∞+<£ Kè≥·Ô~‡<£.

2) <Õ+#Öò Ü«∞ãπ.ã≤. Hõg∞+<£ Kè≥·Ô~‡<£

3) <Õ+#Öò Ü«∞ãπ.\. Hõg∞+<£ Kè≥·Ô~‡<£

4) <Õ+#Öò Hõg∞+<£ Ñ¶~ü L"≥∞<£ Kè≥·~ü Ñ~°û<£

Ñ Œg HÍÅO : 5 ãOIIÅ∞ ÖË • 70 ãOIIÅ =Ü«∞ã∞û, Uk =ÚO Œ∞ J~Ú Õ Jk =iÎã∞ÎOk.

<À\ò : Ñ Œg q~°=∞ «~°∞"å « g~°∞ „ÑÉèí∞ «fi L^ÀºQÆO KÕÜ«∞~å Œ∞.

`˘ÅyOÑÙ : Kè≥·Ô~‡<£ =∞iÜ«Ú ãÉèí∞ºÅ∞ Ü«Ú.Ñ≤.Ü«∞ãπ.ã≤. Kè≥·Ô~‡<£ ãÉèí∞ºÅ =Ö `˘ÅyOÑ|_» å~°∞.

`å`å¯eHõ Kè≥·Ô~‡<£ : Kè≥·Ô~‡<£ K«xáÈ~Ú<å ~år<å=∂ KÕã≤# ã¨Éèí∞ºÅÖ’ XHõix `å`å¯eHõ Kè≥·Ô~‡<£QÍ

~å„+ìÑu xÜ«∞q∞™êÎ~°∞.

q èŒ∞Å∞ : Õâ◊OÖ’x áœ~° ÇÏ‰õΩ¯Å‰õΩ qQÍ «O Hõey#ÑÙÊ_»∞ «#‰õΩ å<≥· *’HõºO KÕã∞‰õΩO@∂ J=ã~°"≥∞ÿ#

q+Ü«∂ÅÖ’ HO„ Œ „ÑÉèí∞`åfixH ãÅÇÅ∞ Wã∞ÎOk. ã≤qÖò HÀ~°∞ì ÇÏŸ^• Hõey LO@∞Ok.

„Ñ è•# HÍ~åºÅÜ«∞O : #∂º _èçb¡

„Ñ¨ã¨∞Î « Kè≥·Ô~‡<£ ~å*ËO„ ŒÉÏ|∞.

~å„+ì =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å Hõg∞+<£ :x~å‡O : XHõ Kè≥·Ô~‡<£, #Å∞QÆ∞~°∞ "≥∞O|~üû LO\Ï~°∞.

<À\ò : ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì =∂r „Ñ è•# <åºÜ«∞=¸iÎ Kè≥·Ô~‡<£QÍ

2) ÃÇ·Ï HÀ~°∞ì <åºÜ«∞=¸iÎQÍ ÑxKÕã≤# =ºHÎ ãÉèí∞º_»∞QÍ

3) lÖÏ¡ [_çQÍ ÑxKÕã≤# =ºHÎ ãÉèí∞º_»∞QÍ

4) =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å‰õΩ ãO|OkèOz Ñi*Ï#O L#fl W ŒÌ~°∞ =º‰õΩÎÅ∞ ãÉèí∞ºÅ∞QÍ LO\Ï~°∞.

D Hõg∞+<£ ãÉèí∞ºÅ#∞ ZOÑ≤Hõ KÕÜ«Ú@‰õΩ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_ç# Hõq∞\ :

1) ã≤.Ü«∞O. J èŒº‰õ∆Ω_»∞

2) ~å„+ì ÇÏŸO =∞O„u ãÉèí∞º_»∞

3) JÃãOa¡ ã‘ÊHõ~ü ãÉèí∞º_»∞

4) JÃãOa¡ „ÑuÑHõ∆ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ ãÉèí∞º_»∞

xÜ«∂=∞HõO : QÆ=~°fl~ü xÜ«∞q∞™êÎ_»∞.

Ñ Œg HÍÅO : 5 ãOIIÅ∞ ÖË • 70 ãOIIÅ =Ü«∞ã∞û

<À\ò : Ñ Œg q~°=∞ «~°∞"å « „ÑÉèí∞ «fi L^ÀºQÆO KÕÜ«∞~å Œ∞.

104

`å`å¯eHõ Kè≥·Ô~‡<£ : Kè≥·Ô~‡<£ ~år<å=∂ KÕã≤<å, =∞~°Oz<å, ãÉèí∞ºÅÖ’ XHõix `å`å¯eHõ Kè≥·Ô~‡<£QÍ

QÆ=~°fl~ü xÜ«∞q∞™êÎ_»∞.

"åi¬Hõ x"ÕkHõ#∞ QÆ=~°fl~ü‰õΩ ã=∞iÊOKåe. „Ñã∞Î « =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å Hõg∞+<£ Kè≥·Ô~‡<£ [ã≤ìãπ ã∞Éèí+<£

Ô~_ç¤.

Documents

Bharata Rajyangam