Bahasa Melayu : Kesusasteraan

8/9/2019 Bahasa Melayu : Kesusasteraan

1/43

INSTITUT PENDIDIKAN GURU MALAYSIA

KAMPUS DATO RAZALI ISMAIL, BATU RAKIT

KUALA TERENGGANU,TERENGGANU.

KESUSASTERAAN

AINA AYUNI BT GHAZALI

NUR FATIN BT ABD AZIZ

NUR NADIA BT RAZALI

NURUL AIDA BT IBRAHIMZAHRATUL JANNAH BT BASHEER

AHMED

ZAINAB ASILAH BT ABDULLAH


2/43

KESUSASTERAAN


3/43

KONSEP KESUSASTERAANBentuk ciptaan seni yang disampaikan melalui

bahasa.

Terbentuk daripada perkataan Sanskrit, iaitu

bahurufatau buku indah.

Sastera bermaksud bahasa (bukan bahasa

basahan) yang digunakan dalam kitab.

Kesusteraan bermaksud hasil seni atau karya

berbentuk prosa atau puisi yang mempunyai

ciri-ciri keistimewaan tertentu.


4/43

Seni kesusasteraan bermaksud seni karang-

mengarang bahan-bahan sastera yang

berbentuk puisi dan prosa.

Sastera ialah seni bahasa yang merupakan

ungkapan spontan daripada perasaan yangmendalam.

Ekspresi fikiran melalui medium bahasa.

Sastera ialah inspirasi kehidupan manusiayang diserlahkan dalam sebuah karya tulisan

yang indah.


5/43

UNSUR-UNSUR SASTERAIsi kandungan

Fikiran, perasaan, pengalaman, idea, semangat,

kepercayaan, keyakinan dan lain-lain.

Ekspresi dan ungkapan

Ekspresi ialah keupayaan mengeluarkan sesuatu daridalam diri manusia.

Bentuk

Unsur isi dan diri manusia tadi dapat dizahirkan dalam

pelbagai bentuk.Bahasa

Bahan utama untuk mewujudkan ungkapan peribadi

dalam suatu bentuk sastera yang indah.


6/43

CIRI-CIRI

KESUSASTERAAN


7/43

PENGENALAN Sastera bukan sahaja dijadikan bahan

hiburan,malah pendidikan dan

perhubungan.

Sebuah karya sastera bukan sahaja

mementingkan bahasa, tetapi juga

memiliki unsur intelek.


8/43

4 CIRI KESUSASTERAAN YGUTAMA

keindahan

mencerminkan pengalaman pengalaman seni

karya seni


9/43

KEINDAHAN Menggunakan gaya dan lenggok bahasa

yang menarik

Organisasi yg terkandung didalamnya

memenuhi 4 syarat iaitu keutuhan,

keselarasan, keseimbangan,berfokus.


10/43

MENCERMINKAN

PENGALAMAN Pengalaman merujuk kepada fikiran,

perasaan dan imaginasi.

Pengalaman itu diungkapkan melalui

bahasa.

Bahasa dijadikan medium untukmembolehkan pembaca merasakan

pengalaman penulis.


11/43

PENGALAMAN SENI

Pengkarya dapat berkongsi fikiran dan

perasaan dengan orang lain.

Pembaca dapat menghayati nilai-nilai

seni daripada karya.


12/43

KARYA SENI

Mempunyai nilai estetika dan gaya

bahasa yang khusus.

Setiap bahagian karya harus mengungkap

isi hati pengkarya.

Setiap bahagian harus seimbang dengan

fungsinya. Setiap bahagian harus berkait dengan

bahagian yang lain.


13/43

FUNGSI

KESUSASTERAAN


14/43

Alat hiburan

Alat

pendidikan

Alat untuk

mengkritik

Satu cabang

seni

Sebagai adat,peraturan

dan pantang

larang

Alat

perhubungan

ataukomunikasi

FUNGSI

KESUSASTERAAN


15/43

Perkahwinan(merisik/berkahwin)

- pantun

Perkahwinan(merisik/berkahwin)

- pantun

ALATPERHUBUNGAN

ATAUKOMUNIKASI

Digunakan dalam pepatah,bidalan, peribahasa dansebagainya

Digunakan dalam pepatah,bidalan, peribahasa dansebagainya

SEBAGAI ADAT,

PERATURANDANPANTANG

LARANG

Menjadi medium untukmenyampaikan sesuatu- sajak, syair dan gurindam

Menjadi medium untukmenyampaikan sesuatu- sajak, syair dan gurindam

SATU CABANGSENI


16/43

Digunakan dalam cerpensebagai kritikan atau sindiran- Pak Kaduk , Luncai

Digunakan dalam cerpensebagai kritikan atau sindiran- Pak Kaduk , Luncai

ALAT UNTUK

MENGKRITIK

Memberi pengajaran dan

pendidikan dalam cerpenatau cerita-cerita yangdisampaikan

Memberi pengajaran dan

pendidikan dalam cerpenatau cerita-cerita yangdisampaikan

ALATPENDIDIKAN

Sebagai alat hiburan- syair, seloka, gurindam,cerpen, dll.

Sebagai alat hiburan- syair, seloka, gurindam,cerpen, dll.

ALAT HIBURAN


17/43


18/43

K susast raan M layu Klasik K susast raanM layu Mo n

Sastera Rakyat

( Lisan )

Sastera Istana

( Tulisan )

Novel

Cerpen SajakMitos

Lagenda

Cerita Rakyat

Puisi Rakyat

Sastera Hikayat

Sastera undang-

undang

Sastera Epik

Sastera

Agama/Kitab

Sastera Panji

JENIS DAN BENTUK

KESUSASTERAAN


19/43

KESUSASTERAAN MELAYUKLASIK ( SASTERA RAKYAT )

Sastera : hasil kreatifyang termasuk dayaimaginatif atau nilai-nilaiyang terdapat dalam

masyarakat.

Rakyat : merujuk kepada

orang biasa ataumasyarakat desa yanghidup secara kolektifdalam 1 bentukkekeluargaan yang besar

SasteraRakyat

Penyebarandiwarisi secaralisan.

Bersifat tradisionaldan lama.

Wujud dalam bentukyang berbeza-beza

Tiada namapencipta dan guna

nama samaran.ak milikmasyarakat yangmenghasilkannya.

Jalan cerita yanglebih kurang sama

Ciri -ciri


20/43

SASTERA RAKYAT( MITOS )

MITOS

Ceritadianggap

benar-benarterjadi

Kisah

- kejadian alam,manusia, binatang,

tumbuhan,dll

Tokoh terlibat

- Tuhan,dewa-dewa

Latarbelakang- zamanlampau

Ceritaaneh

tetapipenting

Dianggapsuci,

keramat


21/43


MITOS

Mitos

Politik

Mitos

InstitusiSosial /Budaya

Mitos Asal

Usul


22/43


23/43

SASTERA RAKYAT

( MITOS )

Mitos

InstitusiSosial /Budaya

Mengisahkan

asal usulsesebuahinstitusi sosialdalam

masyarakatMelayu

Contoh :Mitoskedatangan

Islam,Institusipawangyang

melibatkanperubatanpemulihan,pendinding

diri, dll


24/43


Berkaitastr kt r

emeri ta aa

erajaa

Co to :Mitosket r araja-rajaMelay

MitosPolitik


25/43

SASTERA RAKYAT( LAGENDA )

LAG

END

A

Dipercayai

benar-

benarberlaku

Tidak

dianggapsuci

Latar masa

berkaitan

denganmasa silam

Terdapat

kesan /

tanda sptkubur,

binaanKomunikasi

lisan

bercorak

cerita

Tokoh /

tempat ada

kuasa luarbiasa

Universal boleh

berlaku di

tempat

lain


26/43


LagendaKeagamaan

Mengisahkanorang alim

danpenyebaranagama

Tokohmemang

wujud Contoh :

Makam TokKenali

Lagenda AlamGhaib / Memorat

Dianggap benar-benar terjadi

Pernah dialamioleh seseorang

Contoh :pengalamandengan makhluk

ghaib Fungsi :

meneguhkankepercayaan

LagendaPerorangan

Mengenaitokoh

tertentu Kiraan

masa samadenganmasa

sebenar Contoh :

TokohkepimpinanHang Tuah


27/43


LAG

END

ATEMPAT

Cerita

mengenai

sesuatu

tempat

Kadangkalaberkaitan

dengan

manusia,

haiwan

Berunsur histografi

peristiwa berkait rapatdengan sejarah.

Cth : Kampung Kota,

Perlis

Berunsur tokoh istimewa

tempat dikaitkan

dengan tokoh sebagai

pengasas

Cth : Kampung Kota

Pasai, Perak


28/43

SASTERA RAKYAT(CERITA RAKYAT)

CERITA

RAKYAT

Terbahagi kepada beberapajenis :

Cerita binatang , cerita lipur

lara , cerita jenaka , cerita

teladan ,


29/43

SASTERA RAKYAT (CERITA RAKYAT)

CERITA BINATANG CERITA LIPUR LARA CERITA JENAKA CERITA TELADAN

Bersifat hiburan dan

mendidik.

Ditokohi oleh

binatang

Binatang bersifat

seperti manusia

Terdapat

persamaan dalam

cerita antara

masyarakat

Binatang bersaiz

kecil tetapi cerdik

Lawannya bersaiz

besar dan kurang

cerdikContoh : Cerita Sang

Kancil menipu

gergasi

Cerita yang

dituturkan oleh

lipur lara seperti

Tok Selampit

Diturunkan

secara lisan dari

generasi ke

generasi

Berlaku

penambahan

Milik bersama

dalam masyarakat

Berperanan

sebagai hiburan

dan mendidikMempunyai plot

Mengandungi

puisi

Contoh : Hikayat

Malim Deman

Menimbulkan geli

hati kepada

pendengar

Disampaikan

secara santai dan

menggunakan

bahasa harian

Jalan cerita yang

lucu

Menggunakan

perkataan yang lucu

Sifat-sifat watak

a) Pintar bodoh

Pak Pandir

b) Bodoh sial Lebai Malang

c) Pintar Si Luncai

Mengandungi unsur

moral dan pengajaran

Ditujukan kepada

kanak-kanak

Dianggap benar-

benar terjadi

Tokoh manusia

biasa

Watak baik, murni,

jujur

Anak bongsu / anak

tunggal

Mendapat

pertolongan sakti

seperti pari-pariTokoh akhirnya

keluar daripada

kesengsaraan

Contoh : Bawang

Putih Bawang Merah


30/43

SASTERA RAKYAT(PUISI RAKYAT)

Muncul padazaman sebelumtercipta tulisan

Terikat denganperaturan dan

undang-undang

Mempunyaibentuk dan pola

tertentu

Bahasa indah,berirama danmempunyai

bentuk tertentu

Karanganberangkap dantidak terbatas

Mempunyaimakna yangmendalam dan

berkesan

Terdapatpelbagai jenis pantun, syair,

gurindam,seloka, teka-teki

puisi,peribahasaberangkap,teromba,

talibun, terasul,


31/43


PANTUN

Karangan berangkap,terbentuk secara

berpasangan ( 2-16 baris )

Tiap-tiap rangkap

ada unitpembayang danrima ( a-b-a-b )

Ada yang wujuddalam rima syair

( a-a-a-a )

Bilangan suku kata setiapbaris antara 8 12

perkataan

Terbahagi kepada =pantun nasihat,

pantun adat, pantunkanak-kanak, pantun

agama, pantun kiasan,dll


32/43


Mempunyai 4 barisserangkap

Rima akhir ( a-a-a-a )

Tema bentuk naratif : syairromantis, syair sejarah,syair keagamaan, syair

kiasan

Tema syair bukan naratif :syair nasihat, syair agama

SYAIR


33/43


GURINDAM

Puisi yang tidakberbentuk

Gurindam terikat memerlukanrangkap lain untuk

melengkapkanideanya

Gurindam tidakterikat selalunyatidak berpasangan

dan tidakberangkap atauterus menerus

Berfokus kepadapengajaran ataupanduan hidup

Puisi yang tidakberbentuk

Gurindam terikat memerlukanrangkap lain untuk

melengkapkanideanya

Gurindam tidakterikat selalunyatidak berpasangan

dan tidakberangkap atauterus menerus

Berfokus kepadapengajaran ataupanduan hidup

SELOKA

Puisi bebassama adaberangkap atautidak

Memerlukan

beberapa barisuntukmelengkapkanidea

Unsur

sindiran, serius,jenaka

Contoh : LebaiMalang, PakKaduk

Puisi bebassama adaberangkap atautidak

Memerlukan

beberapa barisuntukmelengkapkanidea

Unsur

sindiran, serius,jenaka

Contoh : LebaiMalang, PakKaduk

TEKA-TEKI PUISI

Ungkapan lisantradisional yangmengandungi satuatau lebih unsuryang perlu diteka

Fungsi bahanhiburan, ujiketajaman akal,merendahkankecerdikan orang

lain Tema bertumpu

kepadapersekitaranmasyarakat

Ungkapan lisantradisional yangmengandungi satuatau lebih unsuryang perlu diteka

Fungsi bahanhiburan, ujiketajaman akal,merendahkankecerdikan orang

lain Tema bertumpu

kepadapersekitaranmasyarakat


34/43


PERIBAHASA

BERANGKAP

Ungkapan bahasapaling kurang 2 kerat

Tidak semestinyasama rima tetapihubungan yangseimbang ( 1perbandingan, 1pelengkap )

Menjadi pegangandan panduan kepadamasyarakat

TEROMBA

Keindahanbergantung kepadaaspek

pengulangannya

Mengandunginorma-norma adatdalam majlistertentu

Banyakmengungkapkankepelbagaian adat

TALIBUN

Puisi bebas yangberada dalam ceritalipur lara

Penceritaan tentangsesuatu objek secaraterperinci

Isi dan temapelbagai

Antaranya ialahbenda-benda,pakaian, perasaan


35/43

SASTERA ISTANA

S STER

I Y T

Terbahagi kepada 3 :

sastera hikayat berunsur

indu, sastera hikayat

berunsur Islam, sastera

hikayat nerunsur indu-

Islam

Contoh :

ikayat

Seri RamaPutera lahir ahli

nujum membuattelahan sesuatu

akan berlaku pada

negara

Raja tidak

mempunyaiputera

Latar

tempat

atau

negeri

Raja kemudiannya

bernazar untukmendapatkan

anak

Sinopsis


36/43

SASTERA ISTANA

SASTERA PANJI

Berkisar pengembaraan,

percintaan, peperangan

Watak utama guna namaPanji

Berasal daripada kumpulancerita Melayu-Jawa

SASTERA AGAMA / KITAB

Fokus kepada cerita-cerita

Nabi Muhammad SAW

Kehebatan dan keagunganNabidalam membawa dan menyebarkan

agama Islam

Contoh : Hikayat BulanBerbelah


37/43

SASTERA ISTANA

SASTERA UNDANG-

UNDANG

Bahan kajian tentang

sistem pemerintahan,pentadbiran, susunlapis masyarakat

Terbahagi kepada 2iaitu Adat

Temenggung danAdat Pepatih

SASTERA EPIK

Mementingkan nilai

kepahlawanan dankeperwiraan yangunggul

Epik Kebangsaan :Hikayat Hang Tuah

Epik berunsur Islam :Hikayat Amir Hamzah


38/43

KESUSASTERAAN MELAYU MODEN

CERPENCERPEN

Gabungan 2 perkataan : cerpendan pendek

Gabungan 2 perkataan : cerpendan pendek

Menggunakanelemen tema, plot,

watak danperwatakan, latar

Menggunakanelemen tema, plot,

watak danperwatakan, latar

500 hingga5000 perkataan

500 hingga5000 perkataan

Alatmencerminkanperasaan,sikap,

fikiran, pandangan

Alatmencerminkanperasaan,sikap,

fikiran, pandangan

Fokus kepada satukejadian,

membawa satutema sahaja

Fokus kepada satukejadian,

membawa satutema sahaja


39/43


NOVEL

Membicarakanpelbagai

persoalanakibat

peperangan

Menceritakanmasalah

kehidupan

Berasaldaripada

perkataan Itali;novella- 1

benda kecil

yang baru

Prosa rekaan

yang panjang,sebahagian

daripadakehidupan


40/43

Perkembangan kesusasteraan

Melayu

Srivijaya

Guna BahasaMelayu

Kuno

Muncul pelbagaibentuk sastera

Rakyat LagendaSejarah


41/43


Muncul pada zaman

angkatan 45 akibatdaripada perasaan

ingin bebas

Ciri Balada, Roman,Oda, Epigram, Himne,

Elergi, Satira

Landasan ekspresijiwa ( bahasa ),

bentuk rima, cetusan

jiwa pengarang

SAJAK


42/43

PERKEMBANGAN

KESUSASTERAAN


43/43

Documents

Bahasa Melayu : Kesusasteraan