AYIN TANITIM TAHLİL ELEŞTİRİ DERGİSİ - akmb.gov.tr Dergisi/Bilge-pdf.44.pdf · dayandırmaya

AYIN TANITIM TAHLL ELETRA Y I : 4 4 B A H A R / 2 0 0 5 - A Y D A B R I K A R -

DERGS

ATATRK KULTUR MERKEZ BAKANLII YAYINLARI

Kapak Tasarm / Cover Designer : idem DEMR

Ynetim Yeri / M anasine Office Gazi Mustafa Kemal Bulvar, 133

06570 Maltepe/ANKARA

Telefonlar / Telephones Santral : (0.312) 232 22 57-231 23 48

Yaz Ileri/Editoriat: (0.312) 232 43 21 Abone leri/ Subscription: Vedat DEMRBA

(0.312) 232 39 13 Belgegeer (F aks): (0.312) 232 43 21

Fivat / Price 4.000.000. TL.

D lkeler iin Yll / Payment: 20 $ (Gnderme Gideri Hari)

Posta ek Numaras : 212938

ISSN 1300-283X

BLGE DERGS Akademik ve Hakemli Bir Dergidir.

Ayda Bir kar / Published Quarterly

K U R U C U S U (F o u n d e r)Prof. Dr. Sadk TURAL

Babakanlk (Atatrk Yksek Kurumu Bakam)

Cilt : 12, 2005 / Bahar (Nevruz) 44 Volume:12, 2005 / Spring (Nevvruz) 44

BABAKANLIK ATATRK KLTR MERKEZ BAKANLII

Adna Sahibi(Owner on behalf o f Atatrk Culture enter)

Prof. Dr. Taciser ONUK

GENEL YAYIN YNETMEN ve

YAZI LER MDR(General Coordinator and Editr)

tnran BABA

YA YIN K URULU (Editorial Board)Prof. Dr. Hakk ACUN (Gazi niversitesi)

Prof. Dr. Aye AYATA (O.D.T. niversitesi) Prof. Dr. nder GGN (Pamukkale niversitesi) Prof. Dr. Nevzat GZAYDIN (A..D.T.C.Fakltesi) Prof. Dr. Nilfer TUNCER (Flacettepe niversitesi)

Prof. Dr. Ali UAN (Gazi niversitesi)Nail TAN

EDTRLER (Editors) Dr. Mjgan CUNBUR

Uzm. ebnem ERCEBEC

YURTDII TEM SLCL (Representative Abroad) A.B.D. : Do. Dr. Mustafa ZCAN

Azerbaycan : Prof. Dr. Kmil VELYEV Danimarka : Zeynel KOZANOLU

Kazakistan : Prof. Dr. kir IBRAYEV Krgzistan : Prof. Dr. Abdldacan AKMATALYEV

K.K.T.C.: Harid FEDA Macaristan : Prof. Dr. G. HAZAl

Tataristan : Prof. Dr. Hatip MiNGUL Trkmenistan : Prof. Dr. Annaguban AIROV Afganistan : Dr. Hammad Muhammed LEM

D zl' - Tasarm - Ofset Bask/Ucsijn-Prcss Gazi niversitesi iletiim Fakltesi Basmevi

Bikek Cad (8.Cad) 81. Sokak No:2 Emek/ANKARA Tel : 212 64 9 5 / 108 -109

NDEKLER

MAKALELERHaldun EROLU : Bozkr Gelenei ve Nevruz........................................................................................4

Ayfer YILMAZ : Ahska Trklerinin Edebiyatna Dair..................................................................... 10

Yakup SARIKAYA : Trkmen Trkesinin E Anlaml Kelime Varl zerine............................... 26

Ferruh TORUK : Kasm Bey ve ankr daki mar Faaliyetleri......................................................33

KTAP TANITIMLARI

Mevlt ZHAN : UNIMA Trkiye Mill Merkezi Yaynlar............................................................ 48

Sleyman NAN : Atatrkn Yakn Arkada Necip Ali (Kka) Beyin

Unutulan Bir K itab................................................................................................ 50

Dilek ERGNEN : Modem Krgzistann Douu............................................................................53

Mustafa ERDOAN : Grcistan Trke Yazmalar Katalogu ............................................................... 56

Nail TAN : Ninnilerle Bymenin Doyumsuz T atlar............................................................59

Kadriye TRKAN : Trk Dnyas Ortak Ataszleri Szl............................................................. 62

DERG TANITIMLARI

Banu KARABABA TAKIN : Yemek ve Kltr ................................................................................................... 64

Reide GRSES : Trkeli Dergisi (Trk Dili zel Says).............................................................. 67

HABERLER

Sava YAA : Babakanlk Atatrk Kltr Dil ve Tarih Yksek Kurumu

Atatrk Kltr Merkezi Bakanl

2005 Yl Nevruz Etkinlikleri (16-21 Mart 2005).............................................. 70

Metin ZASLAN : Egemenlik Bamszlk Cumhuriyet Ekseninde Ankara Sempozyumu......... 73

Recep ZKAN : retmen Yetitirmede Kalite Sorunlar altay Yapld........................... 76

Songl BOYBEY : II. Ulusal Sosyal Bilimler Eitimi Kongresinden N otlar...................................85

Bilge (Yayn, Tantm, Tahlil Eletiri Dergisi) Yayn lkeleri.........................92

Bilge 2 2005 / Nevruz (Bahar)44

CONTENTS

ARTICLES

Haldun EROLU : Tradition Steppe and N ew ruz.................................................................................4

Ayfer YILMAZ : About the Literatre o f Ahska Turks....................................................................10

Yakup SARIKAYA : About the Synonymous Vocabulary o f Trkmen Turkish................................ 26

Ferruh TORUK : Kasm Beg and Development Activities in ankr............................................33

BOOK REVIEWSMevltZHAN : Publications o f Turkey National enter of UNIMA...........................................48

Sleyman NAN : A Forgotten Book o f Mr. Necip Ali (Kka), a Close Friend o f Atatrk ...50

Dilek ERGNEN : Rise o f Modem Krghyzstan ................................................................................53

Mustafa ERDOAN : Turkish Handvvritings Catalogue o f Georgia .................................................. 56

Nail TAN : Excellent Tates o f Grovving up with Lulabies.....................................................59

Kadriye TRKAN : Common Proverbs Dictionary o f Turkish World ............................................62

JOURNAL REVIEVVS

Banu KARABABA TAKIN : Meal and Culture ...................................................................................................64

Reide GRSES : Trkeli Journal (Turkish Language Special Publication).............................. 67

NEWSSava YAA : Prime Ministery o f Atatrk Supreme Council for Culture, Language and

History, Atatrk Culture enter Prisedeny Newruz Activities o f the Year

2005, March 16-21,2005........................................................................................ 70

Metin ZASLAN : Ankara Symposium vvithin the Framework o f Sovereignty,

Independence, Republic...........................................................................................73

Recep ZKAN : Study Group o f Quality Problems in Educating Teacher

has been Form ed.......................................................................................................76

Songl BOYBEY : Notes from 2nd National Social Sciences Education Congress........................85

Publication Principles of the Bilge Journal.......................................................... 92

2005 / Nevruz (Bahar)44 Bilge 3

M A K A L E L E R

Bozkr Gelenei ve Nevruz

Doc. Dr. Haldun EROLUAkdeniz niversitesi, Fen-Edebiyat Fakltesi,

Tarih Blm retim yesi,

zet:

Nevruz, Trk kltr tarihi ierisinde yerini alan mill bir bayramdr. Bu bayram farkl sebeplerle aklanmaya allsa da aslnda Trklerin yaadklar bozkr corafyasnn yaratt corafi ve ekonomik gerekelere dayal bir doa bayramdr. Bozkrn sosyo-ekonomik yaps ile yakndan ilgili olan Nevruz daha sonralar Trk destanlar ile yeniden ekillenerek tarihten bugne kutlanmaya devam edegelen bir bayram olma zellii kazanmtr.

A nahtar Kelimeler: Trk, Nevruz, Bozkr, Destan.

Abstract:

Nevruz is a national holiday in the Turkish cultural history. Although sometimes the origin o f the Nevruz is tried to be explained differently, it is

based on the geographical and economic conditions o f the step region. This holiday has been also re- shaped by the Turkish epics in the course o f history and has been celebrated until now.

Key Words: Turk, Nevruz, Nomadic, Epic.

Milletler ve devletlerin tarihlerinde baz gnlerin bal bulunduklar dinlerinin kutsa! saydklar dini bayram olarak yaanan gnler olduu bilinmektedir. Din bayramlar yannda baz gnlerin de mill bayram olarak kabul edilerek kutlandna ahit olunmaktadr. Bu mill bayramlarn kutlanmasnn sosyal, siyas, ekonomik, coraf,

kltrel ve asker sebepleri vardr. Milletlerin

hayatlarnda nemli yer eden bu tr bayramlarn sebepleri de farkl corafyalardaki farkl milletler iin farkl anlamlar ifade eder. Bir millet iin mill bir bayram zellii tayan herhangi bir asker zafer dier millet iin bir ey ifade etmedii gibi eer o savan malup olan taraf ise yasl gn olarak da anlamlandrlabilir.

Dier taraftan baz durumlarda ise yine yukarda sralanan sebeplerden kaynaklanan durumlarda ayn gn, farkl corafyada yaayan farkl milletler tarafndan farkl gerekelerle mill bayram olarak kutland da olagelmektedir. te farkl milletler tarafndan coraf ve ekonomik sebeplerden veya farkl gerekelerden dolay kutlanan bu gibi mill bayramlardan birisi de Nevruz Bayranndn. Szlk karl ran dili Farsada nev=yeni/ ruz=gn/ yani yeni gn olan kelimenin anlam ise kn sona ermesi ve baharn gelmesi ile tabiatn canlanmasn, yeermesini ve bundan dolay bu gnn bayram olarak kutlanmasn ifade eder. Nevruz Bayram, Trkistan ve ran coraf snrlar ierisinde yaayan hemen btn milletler tarafndan kutlanan mill bir gndr. Fakat bu milletler asndan bu bayramlarn mill bir gn olarak kutlanmasnn gerekeleri farkldr. Nitekim Nevruzun ilk kez ne zaman ve hangi gerekelerle kutlanmaya baland konusunda kaynaklardaki destanlarda yer alan grler farkldr. Trk ve ran

efsanelerinde farkl anlatlarla ifade edilen Nevruzun ortaya k serveninin ayrca slm motiflerle sslenerek ekillenen versiyonu da bulunmaktadr.

slm anlatlara gre ortaya k ve bayram olarak kutlan ile ilgili grlere gre Nevruz;

dnyann gece ile gndzn eit olduu nevruz da yaratlm olmas, Hz.Ademin hamurunun

Nevruzda yorulmu o