kurator wystawyMichał Wojtkiewicz

0.1 Awangardajutra?

Wraz z niemalże nieograniczonym dostępem do infor-macji, od najprostszej notki prasowej opublikowanej na stro-nach architektonicznego portalu po przesycone informacją mapy GIS, dewaluacji uległy nie tylko tradycyjne metody pro-wadzenia badań, ale i estetycznej ekspresji.

Tam, gdzie architektura wspierana jest przez biznes, metody wykorzystywane przez projektantów od dawna zbliżone są do laboratoryjnych poszukiwań ważących każdą zmienną opisaną zaprojektowanym przez Nowego Architekta programem. Nie tylko dostępność, ale i funkcjonalna prze-waga informacji cyfrowej nad tradycyjną sprawia, że nawet biura postrzegane jako tradycyjne sięgają po zaawansowane, cyfrowe techniki, zarówno jeśli chodzi o poszukiwania formy, jak i wzbogacenie projektu o dodatkowy poziom informacji. Spowodowane jest to bardzo wymiernymi efektami i łatwą ewaluacją ich rzeczywistego przełożenia na zapotrzebowania klienta. Wraz z projektem dostarczana jest baza danych, która będąc dowodem na zastosowanie rozwiązania opartego na wielu symulacjach, potwierdzić może prawidłowość i wydajność decyzji architektonicznych. W ten sposób uzasadnić można zarówno wytyczne do planów urbanistycznych, opierające się na przykładowych badaniach przemieszczania się ludności, czy też aerodynamiczny kształt wieżowca biorący się z większej częstotliwości występowania północnych wiatrów.

Pytając o tytułową Awangardę jutra, chcemy dowiedzieć się, jak wygląda proces twórczy młodych reprezen-tantów polskiego rynku architektonicznego, pracujących zarówno w kraju, jak i za granicą. Ciekawi nas zarówno zas-tosowanie narzędzi parametrycznego modelowania, jak i bardziej tradycyjnych, opartych na wrażliwości i przeczuciu, metod projektowania. Wiemy już, że na pierwszy rzut oka bu-dynki proponowane przez polskie pracownie nie różnią się znacznie od tych oglądanych w zagranicznej prasie branżowej. Ale czy ogół czynności towarzyszących projektowaniu jest rzeczywiście identyczny w każdej części świata? Zastanawia nas czy lokalna tożsamość może wpłynąć w znaczny sposób na często zdehumanizowany proces, jakim staje się poszuki-wanie formy lub jej optymalizacja. Architektura może wyglądać tak samo, ale wątpimy w identyczność procesów stojących za ruchami ją rozwijającymi. Wystawa ma stać się pochwałą procesu, udo-kumentowaniem tej równie ważnej jak ostateczny wynik, części aktu twórczego, którym jest projektowanie archi-tektoniczne. Ma przybliżyć szerszej publiczności całość zdarzeń i czynności, które układając się w przejrzysty i uporządkowany sposób prowadzą do osiągnięcia konsensu-su w postaci dobrej architektury.

0.2 Centrum Architektury i

WzornictwaDyrektor Centrum Architektury i Wzornictwa

Igor Gałązkiewicz

Architektura i wzornictwo to dziedziny projektowe, które cechuje niebywała wprost dynamika przemian, zarów-no w sferze formalnej jak i koncepcyjnej. Są to zjawiska fascynujące i zarazem warte śledzenia, analizowania i upo-wszechniania. Dlatego też w marcu 2011 roku rozpoczęliśmy pracę nad tworzeniem Centrum Architektury i Wzornictwa w Łodzi - instytucji o charakterze badawczo – wystawienni-czym. W pierwszej fazie postawiliśmy sobie za cel popularyzację młodej, polskiej architektury. Świadomi drzemiącego w projek-towaniu architektonicznym potencjału, zarówno kulturotwór-czego, jak i jego znaczenia w procesie place brandingowym, chcemy eksponować młodą, polską architekturę. Pokazywać i poddawać ją analizie, prowokować dyskusję na jej temat i stawiać pytania o jej rozwój w Polsce. Wreszcie poprzez nasze działania chcemy się nią zwyczajnie chwalić i wysłać klarowny komunikat, iż architektura i wzornictwo w Polsce ma doskonałe perspektywy. Ważne jest dla nas ukazywanie szerokiego spektrum architektury i jej innowacyjnych zastosowań, także jako ele-mentu strategii place brandingowej. Architektura, jak mało która dziedzina sztuki, jest wręcz idealnym materiałem do promocji Polski na świecie. Istotnym aspektem naszej działalności jest tworzenie sieci korelacji między brandingiem a architekturą. Pokazywanie możliwości jej implementacji do dziedzin innych niż projektowe np. marketingu. Jest to dodatkowa wartość nowo powstałego Centrum. Wystawiennictwo w naszym rozumieniu ma nieść nie tylko odpowiedzi, ale przede wszystkim stawiać pytania.

Za kluczową kwestię podczas tworzenia Centrum Ar-chitektury i Wzornictwa w Łodzi uznaliśmy diagnozę potrzeb, możliwości oraz kierunków rozwoju. Świadomi potencjału sek- tora kreatywnego, zaliczanego do najszybciej rozwijających się gałęzi gospodarki, za cel naszych działań obraliśmy wspie-ranie i rozwój architektury i designu. Chcemy wykorzystać szansę, jaką niesie za sobą rozwój dziedzin projektowych i popularyzować dobrą jakość wzorniczą, która jest integral-nym elementem kulturotwórczym.

Budowanie każdej instytucji musi posiadać moc-ne intelektualne podwaliny i jasno określać założenia oraz perspektywę rozwoju. Dlatego też, funkcjonowanie Centrum oparte jest na precyzyjnie wypracowanej strategii, która poz-woli nam w sposób trwały i konsekwentny wdrażać innowa-cyjny program. Naszym celem jest stworzenie miejsca łączącego cechy galerii, centrum promocji oraz consultingu. To rodzaj think tanku, którego osią będzie multidyscyplinarna galeria prezentująca osiągnięcia z pogranicza architektury, wzornic-twa oraz marketingu.

Polska architektura od okresu transformacji ustrojowej w 1989 roku przeszła szereg stylistycznych zmian, szukając własnych form wyrazu. Niejednokrotnie opacznie rozumiała światowe tendencje, czego jaskrawym przykładem była re-cepcja postmodernizmu. Oczywistym jest fakt, iż możliwości jakie daje wolny rynek przełożyły się na obraz polskiej archi-tektury. Po pięćdziesięcioletniej przerwie został on uwolniony, co pozwoliło architektom pełniej wyrazić swoje możliwości poprzez komercyjne zlecenia. Lata dziewięćdziesiąte były okresem badań, czasem prób, na których ukonstytuowała się grupa młodych architek-tów, wchodzących w nowe milenium, z dużą dozą świeżego spojrzenia na architekturę. Dziś Polska staje się równorzędnym partnerem dla Europy i świata, także w projektowaniu architektonicznym, a architekci najmłodszego pokolenia rozsiani po całym kon-tynencie sami wyznaczają sobie projektową drogę. Pojawia się pytanie o unikalność, awangardowość polskiego projek-towania, o możliwości wypracowania własnej charakterystyki w dobie coraz bardziej widocznej unifikacji. Czy polska archi-tektura wypracuje własne tendencje i stanie się rozpoznawalna na trudnym, nasyconym, architektonicznym rynku? Założeniem wystawy jest sprowokowanie pyta-nia o nieograniczoną gamę form wykorzystywaną przez współczesnych, polskich projektantów. Filtrowanie na-jnowszych, światowych tendencji poprzez założenia mo-dernizmu, projektowanie parametryczne, a może inny aspekt będzie domeną architektów z Polski? Co stanie się awangardą jutra, a co nie wyjdzie poza szereg poprawności?

Warto zadać pytanie o rolę i znaczenie, jak również o perspektywę polskiej architektury w czasie Polskiej Prezy-dencji w Radzie Unii Europejskiej.

Poszukiwanie nowych form wyrazu i zastosowań dla architektury wydaje się najważniejszym zadaniem młodego pokolenia projektantów. Wystawa ma na celu pokazać archi-tektów, którzy w perspektywie najbliższych lat będą wyznaczać nowe trendy i odgrywać znaczącą rolę w kreowaniu obrazu polskiego projektowania.

Charakterystyczna dla współczesnej architektury jest selektywność w wyborze środków. Architekci nie są skłonni do przesadnej afirmacji trendów, ani do ich całkowitej negacji. Jest to raczej analityczna postawa polegająca na wyborze grupy elementów zarówno formalnych jak ideowych i ich imple-mentacja do projektu. Ważnym elementem stał się kontekst i on w dużej mierze determinuje obraz dzisiejszej architektury.

Dyskusja o funkcji projektowania architektury poprzez jego społeczny, ekonomiczny i kulturotwórczy wymiar jest w Polsce istotnym zadaniem, które przyczyni się do pełniejszego zrozumienia znacznego wpływu architektury na wiele aspek-tów naszego życia. Dlatego też, chcemy poprzez wystawę Awangarda jutra? pokazać nowe zjawiska w polskim projek-towaniu i podjąć próbę nakreślenia dla niego perspektywy na nadchodzące lata.

Żywię nadzieję, że proponowany przez Centrum Ar-chitektury i Wzornictwa projekt spotka się z Państwa zaintere-sowaniem i przyczyni się do ożywienia dyskursu architekto-nicznego.

0.3 Miejsce Wystawa mieści się w Centrum Architektury i Wzor-nictwa działajacym przy Wyższej Szkole Sztuki i Projek-towania w Łodzi. Budynek szkoły, oryginalnie pełniący funkcję Centrali Handlowej Karola Scheiblera, powstał w 1912 roku i jest przykładem typowego dla Łodzi fabrycznego pałacu czerpiącego z wielu stylów. Wnętrza budynku, częściowo zachowane w stanie oryginalnym, a częściowo modyfikowane do adaptowanych przez pałac funkcji, stanowić będą interesujące i mocne tło dla projektów eksponowanych na wystawie.

137kilo137kilo.pl

Aleksandra Wasilkowskaolawasilkowska.com

betonbetonon.pl

BudCudbudcud.org

Centralacentrala.net.pl

Karol Żurawskikarolzurawski.com

Maciej Jakub Zawadzkim-j-z.eu

Marcin Kwietowiczkwietowicz.pl

Michał Piaseckimichalpiasecki.com

mode:linamodelina-architekci.pl

MOOMOOmoomoo.pl

NArchitekTURAnarchitektura.pl

Rere-a.net

WWAAwwaa.pl

0.4 Uczestnicy 137kilo AleksandraWasilkowska137kilo.pl

olawasilkowska.com

137kilo to młode warszawskie studio projektowe założone w 2006 roku przez Zofię Strumiłło-Sukiennik oraz Jana Sukiennika. Z racji zainteresowań założycieli zdecy-dowana większość projektowanych budynków to obiekty kul-tury w małej i średniej skali projektowane najczesciej w stolicy - Służewiecki Dom Kultury, Dom Kultury Kadr, Klub Kultury na Saskiej Kępie. Biuro jest w trakcie realizacji zwycięskiego projektu w konkursie na Służewiecki Dom Kultury przygotowanego wraz z innym stołecznym biurem - WWAA.

Aleksandra Wasilkowska prowadzi pracownię od 2007 roku równolegle z wykładami w polskich i zagraniczych insty-tucjach i nieustannymi badaniami nad zachowaniami struktury miasta i metodami pozyskiwania wiedzy na jej temat. W 2010 Aleksandra Wasilkowska wraz z Agnieszką Kurant zaprojektowały instalację Emergency Exit do Pawilonu Polskiego na XII Biennale Architektury w Wenecji. Oprócz architektury Aleksandra zajmuje się przede wszystkim pro-jektowaniem wnętrz, instalacji oraz aranżacji wystaw m.in. w Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie i Bunkrze Sztuki w Krakowie.

NArchitekTURA betonnarchitektura.pl betonon.pl

Grupa projektowa NArchitekTURA założona w 2007 przez Bartosza Haducha, to multidyscyplinarna pracownia łącząca działania z pól urbanistyki, architektury, projektowania krajobrazu oraz mody, grafiki i przedmiotu. Badania nad relacjami pomiędzy architekturą i naturą prowadzone są przez zespół Bartosza Haducha przede wszystkim podczas opracowywania koncepcji konkursowych, z których wiele docenianych jest nagrodami i wyróżnieniami. W 2010 roku pracownia została zaliczona przez ma-gazyn Wallpaper do grona 30 najlepiej zapowiadających się młodych biur architektonicznych na świecie - Wallpaper Archi-tects Directory.

Lech i Marta Rowińscy projektując osłony na krzesła dla kina letniego w Centrum Sztuki Współczesnej w Warsza-wie po raz pierwszy zaprezentowali działalnośc biura Beton szerszej publiczności. Twórczość pracowni w dużej mierze to działania z pogranicza architekury oraz proekotwania grafiki, tkaniny i scenografii. Beton jako pierwsze z polskich biur zakwalifikowany został do finału konkursu nagrody im. Miesa van der Rohe za projekt Wotum Aleksa, prywatnej kaplicy w Tarnowie nad Wisłą.

BudCud Centralabudcud.org centrala.net.pl

BudCud to pracownia założona w 2007 roku przez Mateusza Adamczyka i Michała Paleja, a obecnie prowadzona przez Mateusza Adamczyka i Agatę Woźniczka. Projekty BudCud to poszukiwania na pograniczu ar-chitektury i urbanistyki zaczynające się zawsze od identyfikacji kontekstu i oczekiwań użytkowników. Projekt przekształceń poprzemysłowych terenów warszawskiej Woli zwyciężył w 2008 roku w dziewiątej edycji konkursu Europan,

Grupa projektowa Centrala to założony przez Krzysz-tofa Banaszewskiego, Małgorzatę Kuciewicz oraz Jakuba Szczęsnego kolektyw, ktorego działania wychdzą daleko poza ramy architektury i urbanistyki. Skupiona na ochronie dziedzic-twa awangardy modernistycznej oraz krytyki jakości przestrze-ni publicznej, Centrala nagradzany była w wielu konkursach w kraju i za granicą, a do najważniejszych realizacji należy tymczasowy pawilon informacyjny przy Muzeum Żydów Polskich w Warsza-wie oraz hala sportowa w Bieruniu.

Karol Żurawski

Maciej Jakub Zawadzki

karolzurawski.com m-j-z.eu

Po praktyce w biurze Christiana Kereza, architekta Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Karol Żurawski od 2010 roku projektuje pod okiem laureata nagrody Pritzkera, Petera Zumthora. Karol zdobywał wyróżnienia w konkursach z dziedz-iny architektury i wzornictwa, za każdym razem balansując swój powściągliwy minimalizm niezmiernie subtelnym detalem i wykorzystaniem naturlanych materiałów.

Maciej Jakub Zawadzki doceniony przez magazyn Wallpaper w rankingu najlepszych projektów dyplomowych Graduate Directory 2011 zdobywał doświadczenie korzystając ze stypendium w Sint-Lucas School of Architecture w Brukseli oraz pracując w najlepszych warszawskich biurach. W chwili obecnej Maciej pracuje w jednym z najwięk-szych i najbardziej docenanych biur na świecie - kopenhaskim BIG, prowadzonym przez Bjarke Ingelsa.

Marcin Kwietowicz

Michał Piasecki

kwietowicz.pl michalpiasecki.com

Michał Piasecki jest niezależnym projektantem i kon-sultantem zajmującym się wykorzystaniem zaawansowanych technik cyfrowych wspomagających projektowanie. Do jego specjalizacji należy algorytmiczne wspomaganie projek-towania, modelowanie parametryczne oraz optymalizacja i cy-frowa fabrykacja. Michał współpracuje z licznymi polskimi i zagranicz-nymi biurami w roli konsultanta pracując nad zagadnieniami z pogranicza architektury i wzornictwa. Obecnie ulokowany w Londynie, jest w trakcie kończe-nia doktoratu na uczelni Bartlett School of Architecture.

Marcin Kwietowicz to projektant zajmujący się działaniami na styku architektury, projektowania wnętrz oraz mebli, scenografii i wystawiennictwa. Bardzo często angażuje w swoje projekty rzemieślników, wzbogadzając w ten sposób liczne realizacje o bardzo wysoką jakość we wszystkich dyscy-plinach, od fazy koncepcji po projekt wykonawczy. Do najwazniejszych ukończonych projektów Marcina Kwietowicza zaliczyć można dom artystki Moniki Sosnowskiej w Warszawie (z Piotrem Brzozą i Grażyną Czarnotą), hol Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie (wraz z Wojtkiem Koteckim i Albertem Salamonem), wnętrza luksusowych per-fumerii Galilu (z Grażyną Czarnotą), a także stworzony wraz z BAR Architecten i Grażyną Czarnotą Pawilon Krasińskiego w Instytucie Awangardy w Warszawie.

mode:lina MOOMOOmodelina-architekci.com moomoo.pl

Łódzkie biuro założone przez Łukasza Pastuszkę i Jakuba Majewskiego zostało w 2009 roku nominowane przez magazyn Wallpaper jednym z trzydziestu najlepiej zapowiadających się pracowni architektonicznych na świe-cie. Projekty MOOMOO, teoretycznie zakorzenione w ar-chitekturze neomodernistycznej, zaliczyć można do nurtu międzynarodowego minimalizmu opartego o eksperymenty z materiałem. Do najważniejszych realizacji MOOMOO zaliczyć można salon fryzjerski Bartosza Janusza w Warszawie oraz ogólnopolskie wnętrza salonów Vobis. Wiele projektów łodzkiej pracowni znajduje się obecnie w stanie budowy, począwszy od wnętrz i domów jednorodzinnych, kończąc na budynkach użyteczności publicznej.

Mode:lina została zalożona w 2009 roku w Poznaniu przez Pawła Garusa i Jerzego Woźniaka. Pracownia specjli-zuje się w projektach wykonywanych zarówno dla kientów indywidualnych, jak i deweloperów, ale przykłady twórczości stanowią też instalacje oraz koncepcyjne poszukiwania formy i zaawansowanych technologicznych rozwiązań. Przykładem zrealizowanych już projektów, interesują-cych pod względem aplikacji nietypowych materiałów jest Quo-tel - mieszkania dla gości odwiedzjących Targi Poznańskie oraz siedziba własna pracowni.

Re WWAAre-a.net wwaa.pl

Warszawska pracownia architektoniczna założona w 2006 roku przez Natalię Paszkowską i Marcina Mostafę jest obecnie jedną z wiodących grup projektowych w Polsce. W przeciągu zaledwie dwóch lat od otwarcia, biuro wygrało dwa istotne konkursy, które później uformowały kształt pracowni - wielokrotnie nagradzany Pawilon Polski podczas Expo 2010 w Szanghaju oraz będący obecnie w fazie realizacji Służewski Dom Kultury (wspólnie z pracownią 137kilo). Istotną częścią twórczości WWAA jest projek-towanie scenografi oraz instalacji zarówno w przestrzeniach własnego autorstwa jak i zaadaptowanych, przy których blisko współpracują z wcześniej słowackim, a już warszawskim sce-nografem Borisem Kudlicką.

Mateo Tański i Piotr Michalewicz przed założeniem RE w 2007 roku, praktykowali w wielu uznanych polskich i zagranicznych biurach, wliczając w to nowojorskie Asymptote oraz DDJM z Krakowa. Prace RE opierają się na wykorzysta-niu zaawansowanych technologii projektowych zarówno w studialnych propozycjach szukających odpowiedzi na tema-ty konkursów jak i podczas projektowania dla dużych klientów komercyjnych. Do najważniejszych osiągnięć należy wyrónienie ho-norowe w konkursie na Salę Koncertową Sinfonii Varsovia oraz bliski ukończenia hotel Baltic Palace w Pobierowie.

0.5 Projektytowarzyszące

Konwersacje: Awangarda jutra?

Wystawie Awangarda jutra? towarzyszyć będzie panel dyskusyjny. Do rozmowy o polskiej architekturze, jej obecnym obrazie oraz perspektywach na najbliższe lata zaproszeni zostaną architekci, biorący udział w wystawie oraz krytycy ar-chitektury. Celem spotkania jest podjęcie rozmowy o polskiej architekturze przez młode pokolenie projektantów, konfrontac-ja postaw i analiza możliwości rozwoju projektowania architek-tonicznego.

Format Konwers/akcji zakłada dwa obszary - dyskusję o samych projektach przedstawionych na wystawie, będącą uzupełnieniem i rozwinięciem informacji, które znajdą się w opisach przedstawionych na wystawie prac. Druga część opar-ta będzie na szerszej dyskusji, podczas której podjęta zostanie próba nakreślenia cech polskiej architektury u progu drugiej dekady XXI w. Założeniem wystawy jest stworzenie platformy wymiany poglądów i sprowokowania dyskusji o nowej, polskiej architekturze. Choć rozmowy dotykać będą istotnych kwestii, ich formuła przybierze charakter nieformalnej rozmowy. Konwersacje: Awangarda jutra? mają przede wszyst-kim podjąć próbę zdefiniowania i rozpoznania problemu awangardowości współczesnej architektury w kontekście trud-nego do sprecyzowania i wyodrębnienia wiodącego stylu.

Propozycje tematów:

Nadprodukcja architektury?Czy to polski projekt? - zmiany polskiej architektury

Architektura jako markaIdiomy polskiej architektury

Forma/materiał/funkcja?Kontekst we współczesnym projektowaniu architektonicznym

Idiomy

Projekt zakłada wybór jednego idiomu (materiał, fak-tura, detal, fragment tekstu), charakterystycznego dla języka współczesnej (lub też całkiem dawnej) architektury, który stanowi punkt odniesienia, inspirację lub przeciwnie wywołuje kontestacje wśród architektów biorących udział w wystawie.

Idiomy: Awangarda jutra? ma na celu pokazać mapę inspiracji dzisiejszej architektury z jej specyfiką, paradoksami i płynną tożsamością. Jest również próbą sprowadzenia całej palety informacji, jakie codziennie poprzez internet, maga-zyny branżowe oraz inne kanały docierają do projektantów i wyabstrahować z nich jeden, konkretny obraz lub też krótką treść.

Zebrane idiomy zostaną połączone w kolaż i wydru-kowane na planszy wraz z krótkim uzasadnieniem wyboru. Dzięki temu powstanie wzornik inspiracji i komentarz do współczesnej architektury, wyselekcjonowany przez młodych, polskich architektów. Stanowić on będzie wstęp do wystawy.