53

Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

  • Upload
    others

  • View
    15

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

Avrupa Birliği ile İlişkiler Genel Muumlduumlrluumlğuuml

ccedilalışanlarının katkılarıyla

Kenan Ecevit Oumlzlen Kavalalı Sahir Oumlzdemir

tarafından hazırlanmıştır

Bu Soumlzluumlğe elektronik ortamda wwwdptgovtr adresinden ulaşılabilir Bu ccedilalışma Devlet Planlama Teşkilatının goumlruumlşlerini yansıtmaz Sorumluluğu yazarına aittir Yayın ve referans olarak kullanılması Devlet Planlama Teşkilatının iznini gerektirmez internet adresi belirtilerek yayın ve referans olarak kullanılabilir Bu e-kitap httpekutupdptgovtr[konu] adresindedir

Bu yayın 2000 adet basılmıştır Pdf olarak bir adet uumlretilmiştir

OumlNSOumlZ

Bu ccedilalışma Avrupa Birliğine ilişkin bazı temel kavram ve kurumları konuyla ilgili kesimlere doğru biccedilimde tanıtmak amacıyla hazırlanmıştır Avrupa Birliği ile Tuumlrkiye arasındaki ilişkilerin her zamankinden ccedilok yoğunlaştığı bu doumlnemde soumlz konusu kavram ve kurumların tuumlm ilgililer tarafından aynı şekilde algılanması ve kullanılması bu alandaki iletişimin sağlıklı biccedilimde yuumlruumltuumllmesinin oumln koşuludur Soumlzluumlkte her terim iccedilin oumlzluuml bir accedilıklama verilmiş yerine goumlre Kurucu Antlaşmaların ilgili maddelerine ve bağlantılı diğer terimlere goumlnderme yapılmıştır Ayrıca oumlzellikle Avrupa Birliğinin kurum ve organlarına ilişkin accedilıklamaların altında daha fazla bilgi alınabilecek resmi web sayfalarının adresleri de verilmiştir Bunlara ek olarak accedilıklanan her terimin Avrupa Birliği kurumlarında en ccedilok kullanılan iki dil olan İngilizce ve Fransızca karşılıkları yer almıştır Soumlzluumlğuumln sonuna Avrupa Birliğinin ve Tuumlrkiye-AB ilişkilerinin gelişimine ilişkin temel tarihleri iccedileren kısa bir kronoloji konulmuştur Avrupa Birliği ile ilgili tuumlm terimleri iccedilermek amacını taşımayan bu Soumlzluumlkte daha ccedilok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Tuumlrkiye-AB ilişkilerinde sıklıkla guumlndeme gelen terimlere ağırlık verilmiştir

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 1

AAET Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EAEC

CEEA

AB Bkz Avrupa Birliği

EU

UE

AB Ajansları Teknik bilimsel veya idari nitelikte spesifik bir goumlrevi yerine getirmek uumlzere kurulmuş tuumlzel kişiliğe sahip AB organlarıdır Halihazırda farklı adlar taşıyan 21 AB ajansı bulunmaktadır - Avrupa Eğitim Vakfı - Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı - Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi - AB Organları Tercuumlme Merkezi - Avrupa Gıda Guumlvenliği Otoritesi - Avrupa İlaccedil Ajansı - İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi - Avrupa Ccedilevre Ajansı - Avrupa İş Sağlığı ve Guumlvenliği Ajansı - Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı - Avrupa Irkccedilılık ve Yabancı Duumlşmanlığı İzleme Merkezi - Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi - Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi - Avrupa Hava Guumlvenliği Ajansı - Avrupa Deniz Guumlvenliği Ajansı - Avrupa Ağ ve Bilgi Guumlvenliği Ajansı - Avrupa Birliği Uydu Merkezi - Avrupa Birliği Guumlvenlik Araştırmaları Enstituumlsuuml - Avrupa Savunma Ajansı - Europol - Eurojust

EU Agencies

Agences de lrsquoUE

AB Doumlnem Başkanlığı Avrupa Birliği Konseyi başkanlığının 6 aylık doumlnemler itibarıyla her bir uumlye uumllke tarafından uumlstlenilmesini ifade eder 1 Ocak 1995 tarihli Konsey Kararı uyarınca doumlnem başkanlığı 1 Ocak 1996rsquodan bu yana aşağıdaki sıraya goumlre uumlstlenilmektedir İtalya İrlanda Hollanda Luumlksemburg Birleşik Krallık Avusturya Almanya Finlandiya Portekiz Fransa İsveccedil Belccedilika İspanya Danimarka Yunanistan 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni

Presidency of the EU

Preacutesidence de lrsquoUE

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 2

uumlyelerin Birliğe katılmasının ardından doumlnem başkanlığının hangi sıraya goumlre uumlstlenileceği konusunda henuumlz yeni bir duumlzenleme yapılmamıştır (Bkz AT Antlaşması m203) AB Kurumları Avrupa Parlamentosu Konsey Komisyon Adalet Divanı ve Sayıştay AB kurumları olarak kabul edilmektedir Sayıştayın kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmesi 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile olmuştur (Bkz AT Antlaşması m7)

EU Institutions

Institutions de lrsquoUE

AB Konseyi Uumlye devlet huumlkuumlmetlerinin bakan duumlzeyinde temsil edildiği AB kurumudur Konsey guumlndeme goumlre farklı bakanların katılımıyla oluşur (Ccedilevre Bakanları Konseyi Tarım Bakanları Konseyi Ekonomik ve Mali İşler Bakanları Konseyi gibi) Birliğin temel karar alma organı olup Avrupa Parlamentosu ile birlikte veya tek başına mevzuat ccedilıkartma yetkisine sahiptir Avrupa Parlamentosu ile birlikte buumltccedilesel yetkileri kullanır Konsey toplantılarına doumlnem başkanlığını yuumlruumlten uumlye uumllkenin bakanı başkanlık eder (Bkz AT Antlaşması m202-210)

Council of the EU

Conseil de lrsquoUE

AB Muumlktesebatı Bkz Topluluk Muumlktesebatı

Union Acquis

Acquis de lrsquoUnion

AB Organları Tercuumlme Merkezi Avrupa Birliğinin diğer ajanslarına tercuumlme hizmeti veren AB ajansıdır Merkez kendi tercuumlme birimleri bulunan AB kurumlarına ise bu hizmeti destek niteliğinde vermektedir Ajans 1994 yılında kurulmuş olup merkezi Luumlksemburgrsquodadır (wwwcdteuint)

Translation Center for the Bodies of the European Union

Centre de traduction

des organes de lrsquoUnion europeacuteenne

AEA Bkz Avrupa Ekonomik Alanı

EEA

EEE

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 3

AET Bkz Avrupa Ekonomik Topluluğu

EEC

CEE

AET-Tuumlrkiye Ortaklık Anlaşması Bkz Ankara Anlaşması

EEC-Turkey Association Agreement

Accord drsquoassociation

CEE-Turquie

AKCcedilT Bkz Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu

ESCS

CECA

Alacirckart Avrupa Uumlye uumllkelere asgari ortak hedeflere bağlı kalmak kaydıyla bazı Topluluk hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katılmama hakkı tanınmasını ifade eden terimdir Bu youmlntem ilk kez AB Antlaşmasının imzalanması sırasında uygulanmıştır Antlaşmaya ekli protokollerle ekonomik ve parasal birlik alanında Birleşik Krallık ve Danimarkaya sosyal politika alanında Birleşik Krallıka derogasyon tanınmıştır

Europe agrave la carte

Europe agrave la carte

Amsterdam Antlaşması 2 Ekim 1997 tarihinde Amsterdamrsquoda imzalanan ve 1 Mayıs 1999rsquoda yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Antlaşma Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının ve Avrupa Parlamentosunun karar alma suumlrecindeki roluumlnuumln artırılmasını Topluluğun istihdam ortak ticaret politikası halk sağlığı ccedilevre ve tuumlketicinin korunması alanlarındaki yetkilerinin genişletilmesini ve buumltuumlnleşme yolunda daha hızlı ilerlemek isteyen uumllkelere belli koşullar altında bu imkanın tanınmasını iccedilermektedir

Treaty of Amsterdam

Traiteacute drsquoAmsterdam

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 4

Ankara Anlaşması 12 Eyluumll 1963 tarihinde Ankararsquoda imzalanan Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır 1 Aralık 1964 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Anlaşmanın nihai amacı Tuumlrkiyersquonin Topluluğa uumlye olmasıdır Ankara Anlaşmasına goumlre ortaklık hazırlık doumlnemi geccediliş doumlnemi ve son doumlnemden meydana gelmektedir Hazırlık doumlneminde Tuumlrkiyersquonin Topluluğun yardımıyla ekonomisini guumlccedillendirmesi geccediliş doumlneminde Tuumlrkiye ile Topluluk arasında bir guumlmruumlk birliğinin aşamalı olarak kurulması ve Tuumlrkiyersquonin ekonomik politikalarının Topluluğun ekonomik politikalarına yaklaştırılması guumlmruumlk birliğine dayanan son doumlnemde ise Topluluk ile Tuumlrkiyersquonin ekonomi politikaları arasındaki koordinasyonun guumlccedillendirilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr (wwwdptgovtrabigm)

Ankara Agreement

Accord drsquoAnkara

AT-Tuumlrkiye Ortaklık Komitesi AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyinin 364 sayılı Kararı ile Ortaklık Konseyine goumlrevlerini yerine getirmesinde yardımcı olmak uumlzere kurulan Komitedir Ortaklık Komitesi Ortaklık Konseyinin kendisine tevdi ettiği konuları inceler ve Ankara Anlaşmasının iyi işlemesi iccedilin gerekli işbirliğinin devamlılığını sağlar Komite AB uumlyesi devletler AB Konseyi ve Avrupa Komisyonu temsilcileri ile Tuumlrk Huumlkuumlmeti temsilcilerinden oluşur Ortaklık Konseyinin 32000 sayılı Kararı ile mevzuat uyumuna ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer verilen oumlnceliklere ilişkin olarak kaydedilen ilerlemenin izlenmesi amacıyla diğer aday uumllkelerde olduğu gibi Ortaklık Komitesine bağlı alt komiteler kurulmuştur Bunlar Tarım ve Balıkccedilılık İccedil Pazar ve Rekabet Ticaret Sanayi ve AKCcedilT Uumlruumlnleri Ekonomik ve Parasal Konular Sermaye Hareketleri ve İstatistik Yenilik Ulaştırma Ccedilevre ve Enerji Boumllgesel Gelişme İstihdam ve Sosyal Politika Guumlmruumlkler Vergilendirme Uyuşturucu Trafiği ve Kara Para Aklanması alt komiteleridir (Bkz Ankara Anlaşması m24)

EC-Turkey Association Committee

Comiteacute drsquoassociation

CE-Turquie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 5

AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi AT ile Tuumlrkiye arasında 1963 tarihli Ankara Anlaşmasıyla kurulan ortaklık ilişkisinin temel karar alma organıdır Ortaklık Konseyi Ankara Anlaşması ve Katma Protokolde oumlngoumlruumllen hedeflere ulaşılmasını sağlayacak kararları almakla goumlrevlidir Tuumlrk Huumlkuumlmeti ve AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri ile AB Konseyi ve Avrupa Komisyonu temsilcilerinden oluşan Ortaklık Konseyi kararlarını oybirliğiyle alır Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihatları uyarınca Ortaklık Konseyi kararları Topluluk muumlktesebatının bir parccedilasını teşkil etmektedir (Bkz Ankara Anlaşması m6 22-25 27)

EC-Turkey Association Council

Conseil drsquoassociation

CE-Turquie

ATAD Bkz Avrupa Toplulukları Adalet Divanı

CJECECJ

CJCE

Avrupa Ağ ve Bilgi Guumlvenliği Ajansı Avrupa Birliğinde etkili ve yuumlksek duumlzeyde bir ağ ve bilgi guumlvenliğinin temin edilmesi ağ ve bilgi guumlvenliği bilincinin artırılması ve boumlylelikle iccedil pazarın duumlzguumln işlemesine katkı sağlanması amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanın Girit adasındaki İraklion kentindedir (wwwenisaeuint)

European Network and Information Security

Agency

Agence europeacuteenne chargeacutee de la seacutecuriteacute

des reacuteseaux et de linformation

Avrupa Anayasası Avrupa Birliğinin Aralık 2001 tarihli Laeken Zirvesinde alınan karar uyarınca toplanan Avrupa Konvansiyonu tarafından hazırlanan ve Haziran 2003 tarihli Selanik Zirvesinde sunulan anayasa niteliğindeki antlaşma taslağıdır Taslak Anayasa doumlrt kısımdan oluşmaktadır Birliğin amaccedil yetki karar usulleri ve kurumlarının duumlzenlendiği Genel Esaslar Temel Haklar Şartı Birliğin Politikaları ve İşleyişi Son Huumlkuumlmler Taslak Anayasa Avrupa Birliğine tuumlzel kişilik tanımakta ve Birliğin dayandığı değerleri insan haysiyeti demokrasi eşitlik hukukun uumlstuumlnluumlğuuml ve insan haklarına saygı olarak sıralamaktadır Uumlye devletler Taslak Anayasa uumlzerinde 18 Haziran 2004 tarihinde uzlaşmaya varmıştır 29 Ekim 2004 tarihinde

Constitution for Europe

Constitution pour

lEurope

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 6

Romarsquoda imzalanması oumlngoumlruumllen Anayasanın uumlye devletler tarafından onaylanarak 2006 yılı iccedilinde yuumlruumlrluumlğe girmesi beklenmektedir (httpeuropean-conventioneuint) Avrupa Anlaşmaları Avrupa Topluluklarının 1990rsquolı yıllarda bir kısım Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkeleri (Bulgaristan Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Romanya Slovak Cumhuriyeti ve Slovenya) ile imzaladığı ortaklık anlaşmalarıdır Bu anlaşmaların amacı 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye uumlye olmuş anılan uumllkeleri bir ortaklık ilişkisi ccedilerccedilevesinde Avrupa Birliği uumlyeliğine hazırlamaktı

Europe Agreements

Accords europeacuteens

Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı nuumlkleer enerji enduumlstrisinin geliştirilmesi ve bu enduumlstrinin barışın korunmasına hizmet etmesidir

European Atomic Energy Community

Communauteacute

europeacuteenne de lrsquoeacutenergie atomique

Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşma 25 Mart 1957 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Atomic

Energy Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

europeacuteenne de lrsquoeacutenergie atomique

Avrupa Birliği Avrupa Toplulukları (AKCcedilT AET AAET) aracılığıyla izlenen hedef ve politikalar ile Avrupa Birliği Antlaşmasıyla getirilen iki yeni eylem alanının (Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği) kapsadığı hedef ve politikaları bir buumltuumln olarak ifade etmek uumlzere kullanılan kavramdır Avrupa Birliği daha genel olarak 25 uumlye uumllkenin meydana getirdiği kendine oumlzguuml uluslararası ekonomik ve siyasi buumltuumlnleşmeyi ifade etmektedir

European Union

Union europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 7

Avrupa Birliği Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Soumlz konusu Antlaşma Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara getirdiği değişiklikler yanında Topluluklar iccedilin geccedilerli hukuki ve kurumsal yapıdan farklı biccedilimde uumlye devlet huumlkuumlmetleri arasındaki işbirliğinin oumlnem taşıdığı iki yeni eylem alanı oluşturmuştur Ortak ve Dış Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği Antlaşma anılan iki yeni eylem alanını ve bağımsız varlıklarını muhafaza etmek kaydıyla uumlccedil Topluluğu (AKCcedilT AT AAET) Avrupa Birliği ortak ccedilatısı altında toplamıştır

Treaty on European Union

Traiteacute sur lrsquoUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Guumlvenlik Araştırmaları Enstituumlsuuml Akademik araştırmalar ve analizler yaparak ABnin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikasının geliştirilmesine katkıda bulunmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş tuumlzel kişiliği haiz bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Paristedir (wwwiss-euorg)

European Union Institute for Security

Studies

Institut deacutetudes de seacutecuriteacute de lUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Marşı 1972 yılında Avrupa Konseyi tarafından Avrupa Marşı olarak kabul edilen Ludwig van Beethovenrsquoin 9 Senfonisinin bir boumlluumlmuuml 1986rsquodan bu yana Avrupa Birliği tarafından da kullanılmaktadır

European Union Anthem

Lrsquohymne de lrsquoUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Resmi Gazetesi Avrupa Birliğinin 20 resmi dilinde ccedilıkartılan guumlnluumlk resmi gazetedir Daha oumlnce Avrupa Toplulukları Resmi Gazetesi adıyla yayımlanan bu gazete Nice Antlaşmasının yuumlruumlrluumlğe girmesiyle birlikte Avrupa Birliği Resmi Gazetesi adını almıştır Resmi Gazete L C ve S olmak uumlzere uumlccedil seri halinde yayımlanmaktadır L serisinde tuumlzuumlkler direktifler kararlar tavsiyeler ve goumlruumlşler yer almaktadır C serisinde mevzuat taslakları Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ve İlk Derece Mahkemesi kararları Avrupa Parlamentosu tutanakları Sayıştay raporları Boumllgeler Komitesi ve Ekonomik ve Sosyal Komitenin goumlruumlşleri ve raporları AB kurumlarında istihdam

Official Journal of the European Union

(OJ)

Journal officiel de lUnion europeacuteenne

(JO)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 8

edileceklere ilişkin duyurular ve AB programlarına ilişkin ccedilağrılar yer almaktadır S serisinde ise ihale duyuruları yer almaktadır Avrupa Birliği Resmi Gazetesi elektronik ortamda da yayımlanmakla birlikte yalnızca basılı versiyonu geccedilerli resmi metin olarak kabul edilmektedir (httpeuropaeuinteur-lexensearchsearch_ojhtml) Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı Avrupa Parlamentosu Konsey ve Komisyon tarafından 7 Aralık 2000 tarihinde Nicersquode imzalanan Şarttır Resmi bir beyan niteliğinde olan ve AB uumlyesi devletlerin ortak anayasal değerlerine dayanan Şart temel hak ve oumlzguumlrluumlklere ilişkin huumlkuumlmler iccedilermektedir Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı Taslak Avrupa Anayasasına ikinci boumlluumlm olarak dercedilmiştir

European Union Charter of Fundamental

Rights

Charte europeacuteenne des droit fondamentaux

Avrupa Birliği Uydu Merkezi Uydulardan alınan goumlruumlntuuml ve verilerin analizini yaparak ABnin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ccedilerccedilevesinde karar alabilmesine yardımcı olmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş tuumlzel kişiliği haiz bir AB ajansıdır Merkezi İspanyanın Torrejoacuten de Ardoz kentindedir (wwweuscorg)

European Union Satellite Centre

Centre satellitaire de

lUnion europeacuteenne

Avrupa Birliği Vatandaşlığı Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen huumlkuumlmler uyarınca AB uumlyesi uumllkelerin vatandaşlarına tanınmış bir statuumlduumlr Avrupa Birliği vatandaşlığı AT Antlaşmasındaki şartlar ve sınırlamalar saklı kalmak kaydıyla şu hakları iccedilermektedir Uumlye uumllkelerde serbestccedile dolaşma ve ikamet etme hakkı ikamet ettiği ve tacircbiiyetinde bulunmadığı uumlye uumllkelerde de Avrupa Parlamentosu ve belediye seccedilimlerinde oy kullanma ve aday olma hakkı vatandaşı olduğu uumlye uumllkenin diplomatik temsilciliğinin bulunmadığı uumlccediluumlncuuml uumllkelerde diğer uumlye devletlerin diplomatik korumasından yararlanma hakkı Avrupa Parlamentosuna dilekccedile verme ve Ombudsmana başvurma hakkı AB kurumlarına Birliğin resmi dillerinden birinde yazıp aynı dilde cevap alma hakkı (Bkz AT Antlaşması m17-22)

Citizenship of the European Union

Citoyenneteacute de lrsquoUnion

europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 9

Avrupa Birliğinin Suumltunları Yunan tapınaklarının oumln yuumlzuumlnden esinlenerek yapılan bir benzetmedir Buna goumlre Avrupa Birliği ccedilatısı Avrupa Toplulukları (AT AAET AKCcedilT) ile Avrupa Birliği Antlaşmasıyla getirilen iki yeni eylem alanından (Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği) oluşan uumlccedil suumltun uumlzerinde durmaktadır Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği adını taşıyan uumlccediluumlncuuml suumltunun adı Amsterdam Antlaşmasıyla Cezai Konularda Adli ve Polis İşbirliği olarak değiştirilmiştir

Pillars of the EU

Piliers de lrsquoUE

Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1975 yılında oluşturulan Fon boumllgeler ve sosyal gruplar arasındaki eşitsizlikleri azaltmaya youmlnelik girişimleri destekleyerek ABde ekonomik ve sosyal uyumu geliştirmeyi amaccedillamaktadır Yapısal Fonlar buumltccedilesinin yarıya yakını bu fona ayrılmaktadır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonundan ayrılan kaynaklar genellikle istihdam yaratılmasına kuumlccediluumlk ve orta boy işletmelerin desteklenmesine ve altyapının geliştirilmesine youmlneliktir

European Regional Development Fund

(ERDF)

Fonds europeacuteen de deacuteveloppement

reacutegional (FEDR)

Avrupa Ccedilevre Ajansı Avrupa duumlzeyinde ccedilevre konusundaki mevcut duruma ve gelişmelere ilişkin guumlvenilir bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1990 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Kopenhagrsquodadır (wwweeaeuint)

European Environment Agency (EEA)

Agence europeacuteenne

pour lrsquoenvironnement (AEE)

Avrupa Deniz Guumlvenliği Ajansı Topluluk sularında deniz kazaları gemilerin neden olduğu deniz kirliliği ve denizlerde meydana gelen can kaybı risklerinin azaltılması ve deniz guumlvenliğinin artırılması amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemsaeuint)

European Maritime Safety Agency

Agence europeacuteenne de

la seacutecuriteacute maritime

Avrupa Eğitim Vakfı 1990 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakfın amacı ABrsquonin dış ilişkiler alanındaki MEDA CARDS TACIS ve PHARE gibi programları ccedilerccedilevesinde Vakfa uumlye

European Training Foundation (ETF)

Fondation europeacuteenne

pour la formation (ETF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 10

uumllkelerde mesleki eğitim sistemlerinin yeniden yapılandırılmasına katkıda bulunmaktır Vakfın merkezi İtalyarsquonın Torino kentindedir (wwwetfeuint)

Avrupa Ekonomik Alanı Anlaşması Avrupa Toplulukları ile EFTA uumlyesi 7 uumllke (Avusturya Finlandiya İsveccedil İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedil) arasında 2 Mayıs 1992de imzalanan ve 1 Ocak 1994rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Anlaşmadır Anlaşmanın amacı taraflar arasında iccedil pazara ilişkin Topluluk muumlktesebatı temelinde malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımının sağlanmasıdır İsviccedilre 6 Aralık 1992de yapılan referandumun olumsuz sonuccedillanması uumlzerine Avrupa Ekonomik Alanının dışında kalmıştır 1995 yılında Avusturya Finlandiya ve İsveccedilin Avrupa Birliğine katılmaları uumlzerine soumlz konusu Anlaşmaya taraf olarak yalnızca İzlanda Liechtenstein ve Norveccedil kalmıştır

Agreement on the European Economic

Area

Accord sur lrsquoEspace eacuteconomique europeacuteen

Avrupa Ekonomik Topluluğu 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı bir ortak pazar oluşturulması ve Topluluğa uumlye devletlerin ekonomi politikalarının aşamalı olarak yaklaştırılması suretiyle Toplulukta ekonomik faaliyetlerin uyumlu bir şekilde geliştirilmesini suumlrekli ve dengeli bir buumlyuumlmeyi istikrarı yaşam standardının yuumlkselmesini ve uumlye devletler arasında daha sıkı ilişkilerin kurulmasını teşvik etmektir

European Economic Community

Communauteacute

eacuteconomique europeacuteenne

Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma 25 Mart 1957 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Economic

Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

eacuteconomique europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 11

Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi Bkz CENELEC

European Committee for Electrotechnical

Standardisation

Comiteacute europeacuteen de normalisation

eacutelectrotechnique

Avrupa Gıda Guumlvenliği Otoritesi Gıda guumlvenliğini doğrudan veya dolaylı olarak ilgilendiren tuumlm konularda bağımsız ve bilimsel goumlruumlş oluşturmak amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İtalyarsquonın Parma kentindedir (wwwefsaeuint)

European Food Safety Authority

Autoriteacute europeacuteenne pour la seacutecuriteacute des

aliments

Avrupa Guumlnuuml Schuman Bildirisinin accedilıklandığı 9 Mayıs 1950 tarihi esas alınarak her yılın 9 Mayıs guumlnuuml AB uumllkelerinde Avrupa Guumlnuuml olarak kutlanmaktadır

Europe Day

Le jour drsquoEurope

Avrupa Hava Guumlvenliği Ajansı Avruparsquoda sivil havacılık guumlvenliğinin ve ccedilevrenin korunmasını sağlamak ve AB uumlyesi devletlere Uluslararası Sivil Havacılık Oumlrguumltuuml (ICAO) yuumlkuumlmluumlluumlklerini ortak bir ccedilerccedilevede yerine getirmeleri hususunda yardımcı olmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Almanyarsquonın Koumlln kentindedir (wwweasaeuint)

European Aviation Safety Agency

(EASA)

Agence europeacuteenne de la seacutecuriteacute aeacuterienne

(AESA)

Avrupa Irkccedilılık ve Yabancı Duumlşmanlığı İzleme Merkezi Irkccedilılık yabancı duumlşmanlığı İslam duumlşmanlığı ve antisemitizm konularında gerekli tedbirlerin alınabilmesi amacıyla ABrsquoye ve uumlye devletlere guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi sağlamak iccedilin 1997 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Viyanarsquodadır (wwweumceuint)

European Monitoring Centre on Racism and

Xenophobia (EUMC)

Observatoire europeacuteen

des pheacutenomegravenes racistes et xenophobes

(EUMC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 12

Avrupa İlaccedil Ajansı İnsan ve hayvan sağlığının korunması amacıyla tıbbi uumlruumlnlerin guumlvenirliğinin izlenmesi ve değerlendirilmesi iccedilin 2004 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajans 1993 yılında kurulmuş olan Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansının yerini almıştır Ajansın merkezi Londrarsquodadır (wwwemeaeuint)

European Medicines Agency

(EMEA)

Agence europeacuteenne des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa İş Sağlığı Guumlvenliği ve Ajansı İş sağlığı ve guumlvenliğinin iyileştirilmesine youmlnelik bilgilerin analizi geliştirilmesi ve yayılması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İspanyarsquonın Bilbao kentindedir (httpagencyoshaeuint)

European Agency for Safety and Health at

Work

Agence europeacuteenne pour la seacutecuriteacute et la

santeacute au travail

Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi Bkz CEEP

European Centre of Enterprises with Public

Participation and of Enterprises of General

Economic Interest

Centre europeacuteen des entreprises agrave

participation publique et des entreprises

dinteacuterecirct eacuteconomique geacuteneacuteral

Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin resmi internet sitesinde (wwweuropaeuint) ve son doumlnemlerde yayımladığı belgelerde Avrupa Toplulukları Komisyonunu ifade etmek uumlzere yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Toplulukları Komisyonu)

European Commission

Commission europeacuteenne

Avrupa Konseyi 5 Mayıs 1949 tarihinde 10 Avrupa uumllkesi (Belccedilika Birleşik Krallık Danimarka Fransa Hollanda İrlanda İtalya İsveccedil Luumlksemburg ve Norveccedil) arasında imzalanan Londra Antlaşması ile kurulan uluslararası oumlrguumlttuumlr Fransanın Strazburg kentinde yerleşik Avrupa Konseyinin amaccedilları insan haklarını ccediloğulcu

Council of Europe

Conseil de lrsquoEurope

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 13

demokrasiyi ve hukukun uumlstuumlnluumlğuumlnuuml korumak Avruparsquonın kuumlltuumlrel kimliğine ve kuumlltuumlrel ccedileşitliliğine ilişkin bilinccedil oluşturmak ve bunların geliştirilmesini teşvik etmek Avrupa toplumunun karşılaştığı azınlıklara karşı ayırımcılık yabancı duumlşmanlığı ccedilevre kirliliği AIDS uyuşturucu organize succedillar gibi sorunlara ccediloumlzuumlm bulmak siyasi ve hukuki reformları destekleyerek Avruparsquoda demokratik istikrarın guumlccedillendirilmesine yardımcı olmaktır Konseyin halihazırda Tuumlrkiyersquonin de aralarında bulunduğu 45 uumlyesi bulunmaktadır Hukukun uumlstuumlnluumlğuuml ilkesini benimseyen ve insan haklarına ve temel oumlzguumlrluumlklere saygı goumlsteren her Avrupa uumllkesi Avrupa Konseyine uumlye olabilir Avrupa Konseyi Avrupa Birliğinin kurumları ile karıştırılmamalıdır (wwwcoeint)

Avrupa Konseyi (Zirve) Avrupa Birliği uumlyesi uumllkelerin devlet ve huumlkuumlmet başkanlarının belirli aralıklarla bir araya geldiği toplantılardır Uumlye uumllke liderlerinin 1974 yılında Parisrsquote yapılan zirve toplantısında aldıkları karar uyarınca 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi adı altında duumlzenli olarak yapılan bu toplantılar 1986 yılında imzalanan Avrupa Tek Senedinde yer alan bir huumlkuumlm ile hukuki temel kazanmıştır Avrupa Birliği Antlaşması ile buguumlnkuuml halini alan huumlkuumlm Zirvenin Birliğin gelişimi iccedilin gerekli ivmeyi kazandırmak ve genel siyasi hedefleri belirlemekle goumlrevli olduğunu ve yılda en az iki kez toplanmasını oumlngoumlrmektedir Zirveler AB Konseyi doumlnem başkanlığını yuumlruumlten uumlye devlet tarafından duumlzenlenir (Bkz AB Antlaşması m4)

European Council

Conseil europeacuteen

Avrupa Konvansiyonu Aralık 2001 tarihli Laeken Zirvesinde alınan karar uyarınca Avrupa Birliğinin geleceği konusunda yapılacak Huumlkuumlmetlerarası Konferans iccedilin şeffaf ve geniş katılımlı bir hazırlık yapılabilmesini teminen ilgili tarafların katılımı ile oluşturulan bir tartışma platformudur Konvansiyon Fransa eski Cumhurbaşkanı Valeacutery Giscard dEstaing başkanlığında iki yıl boyunca suumlrduumlruumllen ccedilalışmalar sonucunda hazırladığı Anayasa

European Convention

Convention europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 14

Taslağını Haziran 2003de toplanan Selanik Zirvesine sunmuştur (httpeuropean-conventioneuint) (Bkz Avrupa Anayasası) Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu 18 Nisan 1951 tarihinde imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı uumlye devletlerin koumlmuumlr-ccedilelik uumlretimi ve dağıtımının uluslaruumlstuuml niteliğe sahip bir Yuumlksek Otoritenin youmlnetiminde gerccedilekleştirilmesi ve serbest dolaşımın ve serbest rekabetin temin edildiği bir ortak pazarın kurulmasıdır AKCcedilT Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren 50 yıl suumlreyle akdedilmiş bir Antlaşma olduğundan Avrupa Koumlmuumlr Ccedilelik Topluluğu 23 Temmuz 2002 tarihi itibarıyla sona ermiştir

European Coal and Steel Community

Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma 18 Nisan 1951 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Coal and

Steel Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Uumlye uumllkelerin merkez bankaları ile Avrupa Merkez Bankasından meydana gelen yapılanmadır Temel amacı fiyat istikrarını sağlamak olan Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Avrupa Merkez Bankasının karar alma organları tarafından idare edilmektedir Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin goumlrevleri Topluluğun para politikasını tespit etmek ve uygulamak doumlviz işlemlerini yuumlruumltmek uumlye uumllkelerin resmi doumlviz rezervlerini tutmak ve youmlnetmek ve oumldeme sistemlerinin duumlzguumln işlemesini temin etmektir (Bkz AT Antlaşması m107)

European System of Central Banks

(ESCB)

Systegraveme europeacuteen de banques centrales

(SEBC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 15

Avrupa Merkez Bankası 1 Haziran 1998de kurulan tuumlzel kişiliği haiz bağımsız bir AB organıdır Euro alanında fiyat istikrarını sağlamakla goumlrevli Avrupa Merkez Bankası bu goumlrevini yerine getirirken Avrupa Merkez Bankaları Sistemi ile birlikte ccedilalışmaktadır Merkezi Almanyanın Frankfurt kentinde olan Bankanın karar alma organları Yuumlruumltme Kurulu Youmlnetim Konseyi ve Genel Kuruldur (wwwecbint)

European Central Bank (ECB)

Banque centrale

europeacuteenne (BCE)

Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi Avrupa Komisyonuna uumlye devletlere ve sosyal taraflara mesleki eğitim politikaları geliştirme konusunda bilgi desteği sağlamak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir ajanstır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwwcedefopeuint)

European Centre for the Development of

Vocational Training (CEDEFOP)

Centre europeacuteen pour le

deacuteveloppement de la formation

professionnelle (CEDEFOP)

Avrupa Ombudsmanı Avrupa Birliği vatandaşlarının ve bir uumlye uumllkede ikamet eden veya kayıtlı iş merkezine sahip gerccedilek veya tuumlzel kişilerin Topluluk kurumlarının (Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ile İlk Derece Mahkemesinin yargısal yetkilerini kullandıkları işlemler hariccedil olmak uumlzere) veya organlarının koumltuuml idari uygulamalarına karşı şikayette bulunabileceği kişidir Ombudsman Avrupa Parlamentosu tarafından atanır (Bkz AT Antlaşması m21 ve m195)

European Ombudsman

Meacutediateur europeacuteen

Avrupa Para Enstituumlsuuml 1 Ocak 1994 tarihinde Ekonomik ve Parasal Birliğin ikinci aşamasına ilişkin goumlrevleri yerine getirmek uumlzere kurulmuş olan Enstituumlduumlr Birinci aşamada goumlrev yapan Avrupa Merkez Bankaları Guvernoumlrleri Komitesinin yerini alan Avrupa Para Enstituumlsuuml ulusal merkez bankaları arasındaki işbirliğinin ve uumlye devletlerin para politikalarının koordinasyonunun guumlccedillendirilmesinin yanı sıra Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasında Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin oluşturulmasına ve

European Monetary Institute

Institut moneacutetaire

europeacuteen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 16

tek paraya geccedililmesine youmlnelik hazırlık ccedilalışmalarını yapmakla goumlrevlendirilmiştir 1 Haziran 1998 tarihinde Avrupa Merkez Bankasının kurulmasıyla Avrupa Para Enstituumlsuumlnuumln goumlrevi sona ermiştir (Bkz Ekonomik ve Parasal Birlik) Avrupa Parlamentosu Uumlye devlet halklarının temsilcilerinden oluşan Avrupa Birliği kurumudur Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 1979 yılından bu yana doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına gelmektedir Parlamento ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde mevzuat ccedilıkartma yetkisini AB Konseyi ile paylaşır ve yine Konseyle birlikte buumltccedilesel yetkileri kullanır Ayrıca Avrupa Komisyonu uumlzerinde denetim yetkisi bulunmaktadır Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 5 yıl suumlreyle seccedililmektedir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde katılımını takiben Haziran 2004de yapılan Avrupa Parlamentosu seccedilimlerinden sonra uumlye sayısı 626dan 732ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya 99 Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 78rsquoer İspanya ve Polonya 54er Hollanda 27 Belccedilika Portekiz Yunanistan Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 24rsquoer İsveccedil 19 Avusturya 18 Danimarka Finlandiya ve Slovakya 14rsquoer İrlanda ve Litvanya 13er Letonya 9 Slovenya 7 Luumlksemburg Estonya ve GKRY 6şar ve Malta 5 (Bkz AT Antlaşması 189-201)

European Parliament

Parlement europeacuteen

Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği Bkz UNICE

Union of Industrial and Employersrsquo

Confederations of Europe

Union des

confeacutedeacuterations de lrsquoindustrie et des

employeurs drsquoEurope

Avrupa Savunma Ajansı ABnin kriz youmlnetimine ilişkin savunma kapasitesinin artırılması ve Avrupa Guumlvenlik ve Savunma Politikasının desteklenmesi amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Bruumlkseldedir

European Defence Agency

Agence europeacuteenne de

deacutefense

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 17

Avrupa Sayıştayı Bkz Avrupa Toplulukları Sayıştayı

European Court of Auditors

Cour des comptes

europeacuteenne

Avrupa Sendikalar Konfederasyonu Bkz ETUC

European Trade Union Confederation

Confeacutedeacuteration

europeacuteenne des syndicats

Avrupa Siyasi İşbirliği Avrupa Tek Senedinin Dış Politika Alanında Avrupa İşbirliği Hakkında Huumlkuumlmler başlığı altında oumlngoumlruumllen işbirliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu işbirliği Avrupa Birliği Antlaşmasıyla Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası başlığı altında yeniden duumlzenlenmiştir

European Political Cooperation

Coopeacuteration politique

europeacuteenne

Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Birliğinde işccedililerin istihdamını kolaylaştırmak coğrafi ve mesleki hareketliliklerini artırmak sanayi ve uumlretim sistemlerindeki değişime uyumlarını sağlamak amacıyla kurulmuş en eski yapısal fondur Fon Avrupa Komisyonu tarafından idare edilmektedir (Bkz AT Antlaşması 146-148)

European Social Fund

Fonds social europeacuteen

Avrupa Standardizasyon Komitesi Bkz CEN

European Committee for Standardisation

Comiteacute europeacuteen de

normalisation

Avrupa Standardizasyon Kuruluşları Avrupa Topluluğunda malların serbest dolaşımı konusunda karşılaşılan teknik engellerin kaldırılmasına ilişkin olarak 1985 yılında benimsenen yeni yaklaşım ccedilerccedilevesinde referans olarak kabul edilen Avrupa standartlarını hazırlayan kuruluşlardır Bu kuruluşlar CEN CENELEC ve ETSIrsquodir Yeni yaklaşım uyarınca Topluluk tarafından gerccedilekleştirilecek uyum faaliyeti yalnızca sağlık uumlruumln guumlvenliği ve ccedilevrenin korunması

European Standardisation Bodies

Organismes europeacuteens

de normalisation

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 18

konularında yapılacak ccedilerccedileve duumlzenlemelerle sınırlanmakta teknik spesifikasyonlar iccedilin ise soumlz konusu kuruluşlar tarafından hazırlanan Avrupa standartları esas alınmaktadır Bu standartlara uymak ihtiyari olmakla birlikte bunlara uygun olarak imal edilen uumlruumlnlerin otomatik olarak Topluluk mevzuatına da uygun oldukları kabul edilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu uumlruumlnuumln Topluluk mevzuatına uygun olduğunu ispat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml imalatccedilıya aittir (Bkz CEN CENELEC ETSI) Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu ABnin Ortak Tarım Politikasının finansman aracıdır 1962 yılında oluşturulan Fonun amacı tarım alanında yapısal doumlnuumlşuumlme ve kırsal kalkınmaya destek vermektir Fon iki kısımdan oluşmaktadır Garanti Boumlluumlmuuml ABnin tarıma youmlnelik fiyat desteklerini ve bazı ek tedbirleri finanse eder Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biri olan Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml ise yapısal politikalara kaynak sağlar

European Agricultural Guidance and

Guarantee Fund (EAGGF)

Fonds europeacuteen

drsquoorientation et de garantie agricole

(FEOGA)

Avrupa Tek Senedi 17 Şubat 1986rsquoda Luumlksemburgrsquoda ve 28 Şubat 1986rsquoda Laheyrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1987 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren antlaşmadır Avrupa Tek Senedi Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklik getiren huumlkuumlmler ile dış politika alanında uumlye devletler arasında işbirliğini oumlngoumlren huumlkuumlmleri tek bir belgede toplamıştır Avrupa Tek Senedinde iccedil pazarın 1992 yılı sonuna kadar tamamlanması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Ayrıca Avrupa Parlamentosunun karar alma mekanizmasındaki roluuml guumlccedillendirilmiş ve nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluumlnuumln geccedilerli olduğu alanların sayısı artırılmıştır

Single European Act (SEA)

Acte unique europeacuteen

(AUE)

Avrupa Telekomuumlnikasyon Standartları Enstituumlsuuml Bkz ETSI

European Telecommunications

Standards Institute

Institut europeacuteen des normes de

teacuteleacutecommunication

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 19

Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansı Bkz Avrupa İlaccedil Ajansı

European Agency for the Evaluation of

Medicinal Products (EMEA)

Agence europeacuteenne

pour leacutevaluation des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa Topluluğu 25 Mart 1957de Romarsquoda imzalanan Antlaşma ile kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğunun 7 Şubat 1992 tarihinde Maastrichtrsquode imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile değiştirilmiş adıdır Soumlz konusu Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği 1 Kasım 1993rsquoden bu yana eski Avrupa Ekonomik Topluluğu Avrupa Topluluğu olarak anılmaktadır

European Community

Communauteacute europeacuteenne

Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Kurucu Antlaşmaların yorumlanması ve uygulanmasında hukuka uygunluğu sağlayan AB kurumudur Birliğin en yuumlksek yargı organı olan Divan uumlye uumllke huumlkuumlmetleri tarafından ortak kararla 6 yıl iccedilin atanan ve goumlrev suumlreleri yenilenebilen hakim ve hukuk soumlzcuumllerinden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Yetkisi esas olarak Topluluklarla sınırlı olan Divan Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında tamamen yetkisiz Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanında ise belli koşullarla yetkilidir Divanın bakmakla goumlrevli olduğu davalar yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmeyen uumlye devletlere karşı accedilılan ihlacircl davaları Topluluk kurumlarının ccedilıkardığı mevzuata ilişkin olarak accedilılan iptal davaları Topluluk kurumlarının soumlzleşme-dışı sorumluluk ccedilerccedilevesinde verdiği zararlar hakkında accedilılan tazminat davaları Topluluk kurumlarının Topluluk hukukundan kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemelerine ilişkin olarak accedilılan hareketsizlik davalarıdır Bunlar dışında ulusal mahkemelerin bir Topluluk hukuku kuralının yorumlanması veya ikincil mevzuatın geccedilerliliğine ilişkin oumln karar taleplerinin sonuccedillandırılması da Divanın goumlrevleri arasındadır

Court of Justice of the European Communities

Cour de justice des

communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 20

(Bkz AT Antlaşması m220-245 AB Antlaşması m35 40) (httpcuriaeuint) Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) yıllar iccedilinde artan iş yuumlkuumlnuuml hafifletmek amacıyla 24 Ekim 1988 tarihli Konsey kararıyla ATADrsquoa bağlı olarak kurulan yargı organıdır İlk Derece Mahkemesi uumlye uumllke huumlkuumlmetlerinin ortak kararla 6 yıl iccedilin atadığı ve yeniden seccedililebilen hakimlerden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Mahkemenin bakmakla goumlrevli olduğu başlıca davalar gerccedilek veya tuumlzel kişiler tarafından Topluluk organlarına karşı accedilılan iptal hareketsizlik ve tazminat davaları ve Topluluklar ile Topluluk organlarında ccedilalışan kişiler arasındaki personel davalarıdır İlk Derece Mahkemesinin kararlarına karşı esasa ilişkin konularla sınırlı olmak kaydıyla ATADrsquoa temyiz mercii olarak başvurulabilir (Bkz AT Antlaşması m224-225) (httpcuriaeuint)

Court of First Instance of the European

Communities

Tribunal de premiegravere instance des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Toplulukları Komisyonu Birliğin ortak ccedilıkarlarını temsil eden AB kurumudur Komisyon goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devletlerin ccedilıkarlarından bağımsız hareket eder Antlaşmalara ve ikincil mevzuata uyulmasını gerek uumlye devletler ve Topluluk kurumları gerek kişiler bakımından denetler Mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde inisiyatifi elinde bulundurur Bu kapsamda Konseye veya Konsey ile Parlamentoya mevzuat oumlnerileri sunar Ulusal idarelerin de yardımıyla ortak politikaların ve Topluluk programlarının yuumlruumltuumllmesini sağlar Dış ilişkilerde Birliği temsil eder ve muumlzakereleri yuumlruumltuumlr Ayrıca AB buumltccedilesinin yuumlruumltuumllmesinden de sorumludur Yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden oumlnce Komisyon Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallıkrsquotan 2rsquoşer ve diğer uumllkelerden 1rsquoer uumlye olmak uumlzere toplam 20 uumlyeden oluşmaktaydı 1 Mayıs 2004 tarihinde Komisyona 10 uumlye daha atanmış olup bu yeni atanan uumlyeler Komisyonun mevcut 20 uumlyesiyle birlikte 31 Ekim 2004 tarihine kadar

Commission of the European Communities

Commission des

Communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 21

goumlrev yapacaktır 1 Kasım 2004 tarihinde ise her bir uumlye uumllkeden birer kişinin atanmasıyla oluşacak 25 uumlyeli yeni Komisyon goumlrevine başlayacaktır Goumlrevlerini uumlye devlet ccedilıkarlarından bağımsız olarak yuumlruumltmeleri oumlngoumlruumllen Komisyon uumlyeleri 5 yıl suumlreyle atanırlar Geniş bir buumlrokrasiye sahip olan Komisyon Komisyon uumlyelerinin sorumluluğunda bulunan 24 Genel Muumlduumlrluumlkten ve ccedileşitli hizmet birimlerinden oluşmaktadır (Bkz AT Antlaşması m211-219) Avrupa Toplulukları Sayıştayı Sağlam bir mali youmlnetimin temin edilmesi amacıyla Avrupa Birliğinin gelir ve gider hesaplarını ve bu hesapların dayandığı işlemlerin yasallığını ve duumlzguumlnluumlğuumlnuuml inceleyen AB kurumudur 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmiştir Sayıştay her bir uumlye devleti temsilen birer uumlyeden oluşur Uumlyeler AB Konseyi tarafından 6 yıllık bir suumlre iccedilin atanırlar ve goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler Uumlyelerin goumlrev suumlrelerinin yenilenmesi muumlmkuumlnduumlr (Bkz AT Antlaşması m247-249) (wwwecaeuint)

Court of Auditors of the European Communities

Cour des comptes des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml Avruparsquodaki tuumlketicilerin haklarının korunmasına ve AB politikalarının tuumlketici hakları doğrultusunda geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 1962 yılında kurulmuş bir oumlrguumlttuumlr Avruparsquoda yerleşik 34 adet bağımsız ulusal tuumlketici oumlrguumltuumlnden meydana gelen ve bir federasyon niteliğinde olan oumlrguumltuumln merkezi Bruumlkselrsquodedir (wwwbeucorg)

European Consumersrsquo Organisation

(BEUC)

Bureau europeacuteen des unions de

consommateurs (BEUC)

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Avrupa duumlzeyinde uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığı konusunda guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB

European Monitoring Centre for Drugs and

Drug Addiction (EMCDDA)

Observatoire europeacuteen

des drogues et des

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 22

ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemcddaeuint)

toxicomanies(OEDT)

Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı Daha iyi yaşam ve ccedilalışma koşullarının oluşturulması ve planlanmasına katkıda bulunmak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakıf goumlrevlerini uumlye devlet idareleri işccedili ve işveren oumlrguumltleri ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği halinde yerine getirir Vakfın merkezi İrlandarsquonın başkenti Dublinrsquodedir (wwweurofoundeuint)

European Foundation for the Improvement of

Living and Working Conditions

Fondation europeacuteenne

pour lrsquoameacutelioration des conditions de vie et de

travail

Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Birliğinin hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katkıda bulunacak belli yatırım projelerine finansman sağlayan oumlzerk ve tuumlzel kişiliği haiz bir AB organıdır 1958 yılında kurulmuş olan ve kacircr amacı guumltmeyen Avrupa Yatırım Bankası buumltuumlnleşmeye dengeli kalkınmaya ekonomik ve sosyal uyuma ve bilgi ekonomisine youmlnelik projelere destek vermektedir (Bkz AT Antlaşması m266-267) (wwweibeuint)

European Investment Bank

Banque europeacuteenne

dinvestissement

Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı Makedonya Cumhuriyeti ve Sırbistan-Karadağrsquoda ABrsquonin başlıca yardım programlarının uygulanması amacıyla 2000 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwweareuint)

European Agency for Reconstruction

Agence europeacuteenne

pour la reconstruction

Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi Avrupa Komisyonu buumlnyesinde yolsuzlukla muumlcadele amacıyla 1999 yılında kurulmuş birimdir Ofis yolsuzlukla ve Topluluğun mali ccedilıkarlarını olumsuz youmlnde etkileyen diğer usulsuumlzluumlklerle etkili bir şekilde muumlcadele etmek uumlzere soruşturma yetkileriyle donatılmıştır Komisyon da dahil olmak uumlzere hiccedilbir kurum organ veya uumlye uumllkeden emir ve talimat almaksızın soruşturma yetkilerini tam bir bağımsızlık iccedilinde kullanan Ofis adli makamlarla ve emniyet birimleriyle işbirliği iccedilinde ccedilalışmaktadır (httpeuropaeuintolaf)

European Anti-fraud Office (OLAF)

Office europeacuteen de lutte

antifraude (OLAF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 2: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

OumlNSOumlZ

Bu ccedilalışma Avrupa Birliğine ilişkin bazı temel kavram ve kurumları konuyla ilgili kesimlere doğru biccedilimde tanıtmak amacıyla hazırlanmıştır Avrupa Birliği ile Tuumlrkiye arasındaki ilişkilerin her zamankinden ccedilok yoğunlaştığı bu doumlnemde soumlz konusu kavram ve kurumların tuumlm ilgililer tarafından aynı şekilde algılanması ve kullanılması bu alandaki iletişimin sağlıklı biccedilimde yuumlruumltuumllmesinin oumln koşuludur Soumlzluumlkte her terim iccedilin oumlzluuml bir accedilıklama verilmiş yerine goumlre Kurucu Antlaşmaların ilgili maddelerine ve bağlantılı diğer terimlere goumlnderme yapılmıştır Ayrıca oumlzellikle Avrupa Birliğinin kurum ve organlarına ilişkin accedilıklamaların altında daha fazla bilgi alınabilecek resmi web sayfalarının adresleri de verilmiştir Bunlara ek olarak accedilıklanan her terimin Avrupa Birliği kurumlarında en ccedilok kullanılan iki dil olan İngilizce ve Fransızca karşılıkları yer almıştır Soumlzluumlğuumln sonuna Avrupa Birliğinin ve Tuumlrkiye-AB ilişkilerinin gelişimine ilişkin temel tarihleri iccedileren kısa bir kronoloji konulmuştur Avrupa Birliği ile ilgili tuumlm terimleri iccedilermek amacını taşımayan bu Soumlzluumlkte daha ccedilok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Tuumlrkiye-AB ilişkilerinde sıklıkla guumlndeme gelen terimlere ağırlık verilmiştir

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 1

AAET Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EAEC

CEEA

AB Bkz Avrupa Birliği

EU

UE

AB Ajansları Teknik bilimsel veya idari nitelikte spesifik bir goumlrevi yerine getirmek uumlzere kurulmuş tuumlzel kişiliğe sahip AB organlarıdır Halihazırda farklı adlar taşıyan 21 AB ajansı bulunmaktadır - Avrupa Eğitim Vakfı - Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı - Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi - AB Organları Tercuumlme Merkezi - Avrupa Gıda Guumlvenliği Otoritesi - Avrupa İlaccedil Ajansı - İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi - Avrupa Ccedilevre Ajansı - Avrupa İş Sağlığı ve Guumlvenliği Ajansı - Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı - Avrupa Irkccedilılık ve Yabancı Duumlşmanlığı İzleme Merkezi - Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi - Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi - Avrupa Hava Guumlvenliği Ajansı - Avrupa Deniz Guumlvenliği Ajansı - Avrupa Ağ ve Bilgi Guumlvenliği Ajansı - Avrupa Birliği Uydu Merkezi - Avrupa Birliği Guumlvenlik Araştırmaları Enstituumlsuuml - Avrupa Savunma Ajansı - Europol - Eurojust

EU Agencies

Agences de lrsquoUE

AB Doumlnem Başkanlığı Avrupa Birliği Konseyi başkanlığının 6 aylık doumlnemler itibarıyla her bir uumlye uumllke tarafından uumlstlenilmesini ifade eder 1 Ocak 1995 tarihli Konsey Kararı uyarınca doumlnem başkanlığı 1 Ocak 1996rsquodan bu yana aşağıdaki sıraya goumlre uumlstlenilmektedir İtalya İrlanda Hollanda Luumlksemburg Birleşik Krallık Avusturya Almanya Finlandiya Portekiz Fransa İsveccedil Belccedilika İspanya Danimarka Yunanistan 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni

Presidency of the EU

Preacutesidence de lrsquoUE

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 2

uumlyelerin Birliğe katılmasının ardından doumlnem başkanlığının hangi sıraya goumlre uumlstlenileceği konusunda henuumlz yeni bir duumlzenleme yapılmamıştır (Bkz AT Antlaşması m203) AB Kurumları Avrupa Parlamentosu Konsey Komisyon Adalet Divanı ve Sayıştay AB kurumları olarak kabul edilmektedir Sayıştayın kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmesi 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile olmuştur (Bkz AT Antlaşması m7)

EU Institutions

Institutions de lrsquoUE

AB Konseyi Uumlye devlet huumlkuumlmetlerinin bakan duumlzeyinde temsil edildiği AB kurumudur Konsey guumlndeme goumlre farklı bakanların katılımıyla oluşur (Ccedilevre Bakanları Konseyi Tarım Bakanları Konseyi Ekonomik ve Mali İşler Bakanları Konseyi gibi) Birliğin temel karar alma organı olup Avrupa Parlamentosu ile birlikte veya tek başına mevzuat ccedilıkartma yetkisine sahiptir Avrupa Parlamentosu ile birlikte buumltccedilesel yetkileri kullanır Konsey toplantılarına doumlnem başkanlığını yuumlruumlten uumlye uumllkenin bakanı başkanlık eder (Bkz AT Antlaşması m202-210)

Council of the EU

Conseil de lrsquoUE

AB Muumlktesebatı Bkz Topluluk Muumlktesebatı

Union Acquis

Acquis de lrsquoUnion

AB Organları Tercuumlme Merkezi Avrupa Birliğinin diğer ajanslarına tercuumlme hizmeti veren AB ajansıdır Merkez kendi tercuumlme birimleri bulunan AB kurumlarına ise bu hizmeti destek niteliğinde vermektedir Ajans 1994 yılında kurulmuş olup merkezi Luumlksemburgrsquodadır (wwwcdteuint)

Translation Center for the Bodies of the European Union

Centre de traduction

des organes de lrsquoUnion europeacuteenne

AEA Bkz Avrupa Ekonomik Alanı

EEA

EEE

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 3

AET Bkz Avrupa Ekonomik Topluluğu

EEC

CEE

AET-Tuumlrkiye Ortaklık Anlaşması Bkz Ankara Anlaşması

EEC-Turkey Association Agreement

Accord drsquoassociation

CEE-Turquie

AKCcedilT Bkz Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu

ESCS

CECA

Alacirckart Avrupa Uumlye uumllkelere asgari ortak hedeflere bağlı kalmak kaydıyla bazı Topluluk hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katılmama hakkı tanınmasını ifade eden terimdir Bu youmlntem ilk kez AB Antlaşmasının imzalanması sırasında uygulanmıştır Antlaşmaya ekli protokollerle ekonomik ve parasal birlik alanında Birleşik Krallık ve Danimarkaya sosyal politika alanında Birleşik Krallıka derogasyon tanınmıştır

Europe agrave la carte

Europe agrave la carte

Amsterdam Antlaşması 2 Ekim 1997 tarihinde Amsterdamrsquoda imzalanan ve 1 Mayıs 1999rsquoda yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Antlaşma Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının ve Avrupa Parlamentosunun karar alma suumlrecindeki roluumlnuumln artırılmasını Topluluğun istihdam ortak ticaret politikası halk sağlığı ccedilevre ve tuumlketicinin korunması alanlarındaki yetkilerinin genişletilmesini ve buumltuumlnleşme yolunda daha hızlı ilerlemek isteyen uumllkelere belli koşullar altında bu imkanın tanınmasını iccedilermektedir

Treaty of Amsterdam

Traiteacute drsquoAmsterdam

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 4

Ankara Anlaşması 12 Eyluumll 1963 tarihinde Ankararsquoda imzalanan Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır 1 Aralık 1964 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Anlaşmanın nihai amacı Tuumlrkiyersquonin Topluluğa uumlye olmasıdır Ankara Anlaşmasına goumlre ortaklık hazırlık doumlnemi geccediliş doumlnemi ve son doumlnemden meydana gelmektedir Hazırlık doumlneminde Tuumlrkiyersquonin Topluluğun yardımıyla ekonomisini guumlccedillendirmesi geccediliş doumlneminde Tuumlrkiye ile Topluluk arasında bir guumlmruumlk birliğinin aşamalı olarak kurulması ve Tuumlrkiyersquonin ekonomik politikalarının Topluluğun ekonomik politikalarına yaklaştırılması guumlmruumlk birliğine dayanan son doumlnemde ise Topluluk ile Tuumlrkiyersquonin ekonomi politikaları arasındaki koordinasyonun guumlccedillendirilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr (wwwdptgovtrabigm)

Ankara Agreement

Accord drsquoAnkara

AT-Tuumlrkiye Ortaklık Komitesi AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyinin 364 sayılı Kararı ile Ortaklık Konseyine goumlrevlerini yerine getirmesinde yardımcı olmak uumlzere kurulan Komitedir Ortaklık Komitesi Ortaklık Konseyinin kendisine tevdi ettiği konuları inceler ve Ankara Anlaşmasının iyi işlemesi iccedilin gerekli işbirliğinin devamlılığını sağlar Komite AB uumlyesi devletler AB Konseyi ve Avrupa Komisyonu temsilcileri ile Tuumlrk Huumlkuumlmeti temsilcilerinden oluşur Ortaklık Konseyinin 32000 sayılı Kararı ile mevzuat uyumuna ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer verilen oumlnceliklere ilişkin olarak kaydedilen ilerlemenin izlenmesi amacıyla diğer aday uumllkelerde olduğu gibi Ortaklık Komitesine bağlı alt komiteler kurulmuştur Bunlar Tarım ve Balıkccedilılık İccedil Pazar ve Rekabet Ticaret Sanayi ve AKCcedilT Uumlruumlnleri Ekonomik ve Parasal Konular Sermaye Hareketleri ve İstatistik Yenilik Ulaştırma Ccedilevre ve Enerji Boumllgesel Gelişme İstihdam ve Sosyal Politika Guumlmruumlkler Vergilendirme Uyuşturucu Trafiği ve Kara Para Aklanması alt komiteleridir (Bkz Ankara Anlaşması m24)

EC-Turkey Association Committee

Comiteacute drsquoassociation

CE-Turquie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 5

AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi AT ile Tuumlrkiye arasında 1963 tarihli Ankara Anlaşmasıyla kurulan ortaklık ilişkisinin temel karar alma organıdır Ortaklık Konseyi Ankara Anlaşması ve Katma Protokolde oumlngoumlruumllen hedeflere ulaşılmasını sağlayacak kararları almakla goumlrevlidir Tuumlrk Huumlkuumlmeti ve AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri ile AB Konseyi ve Avrupa Komisyonu temsilcilerinden oluşan Ortaklık Konseyi kararlarını oybirliğiyle alır Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihatları uyarınca Ortaklık Konseyi kararları Topluluk muumlktesebatının bir parccedilasını teşkil etmektedir (Bkz Ankara Anlaşması m6 22-25 27)

EC-Turkey Association Council

Conseil drsquoassociation

CE-Turquie

ATAD Bkz Avrupa Toplulukları Adalet Divanı

CJECECJ

CJCE

Avrupa Ağ ve Bilgi Guumlvenliği Ajansı Avrupa Birliğinde etkili ve yuumlksek duumlzeyde bir ağ ve bilgi guumlvenliğinin temin edilmesi ağ ve bilgi guumlvenliği bilincinin artırılması ve boumlylelikle iccedil pazarın duumlzguumln işlemesine katkı sağlanması amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanın Girit adasındaki İraklion kentindedir (wwwenisaeuint)

European Network and Information Security

Agency

Agence europeacuteenne chargeacutee de la seacutecuriteacute

des reacuteseaux et de linformation

Avrupa Anayasası Avrupa Birliğinin Aralık 2001 tarihli Laeken Zirvesinde alınan karar uyarınca toplanan Avrupa Konvansiyonu tarafından hazırlanan ve Haziran 2003 tarihli Selanik Zirvesinde sunulan anayasa niteliğindeki antlaşma taslağıdır Taslak Anayasa doumlrt kısımdan oluşmaktadır Birliğin amaccedil yetki karar usulleri ve kurumlarının duumlzenlendiği Genel Esaslar Temel Haklar Şartı Birliğin Politikaları ve İşleyişi Son Huumlkuumlmler Taslak Anayasa Avrupa Birliğine tuumlzel kişilik tanımakta ve Birliğin dayandığı değerleri insan haysiyeti demokrasi eşitlik hukukun uumlstuumlnluumlğuuml ve insan haklarına saygı olarak sıralamaktadır Uumlye devletler Taslak Anayasa uumlzerinde 18 Haziran 2004 tarihinde uzlaşmaya varmıştır 29 Ekim 2004 tarihinde

Constitution for Europe

Constitution pour

lEurope

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 6

Romarsquoda imzalanması oumlngoumlruumllen Anayasanın uumlye devletler tarafından onaylanarak 2006 yılı iccedilinde yuumlruumlrluumlğe girmesi beklenmektedir (httpeuropean-conventioneuint) Avrupa Anlaşmaları Avrupa Topluluklarının 1990rsquolı yıllarda bir kısım Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkeleri (Bulgaristan Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Romanya Slovak Cumhuriyeti ve Slovenya) ile imzaladığı ortaklık anlaşmalarıdır Bu anlaşmaların amacı 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye uumlye olmuş anılan uumllkeleri bir ortaklık ilişkisi ccedilerccedilevesinde Avrupa Birliği uumlyeliğine hazırlamaktı

Europe Agreements

Accords europeacuteens

Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı nuumlkleer enerji enduumlstrisinin geliştirilmesi ve bu enduumlstrinin barışın korunmasına hizmet etmesidir

European Atomic Energy Community

Communauteacute

europeacuteenne de lrsquoeacutenergie atomique

Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşma 25 Mart 1957 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Atomic

Energy Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

europeacuteenne de lrsquoeacutenergie atomique

Avrupa Birliği Avrupa Toplulukları (AKCcedilT AET AAET) aracılığıyla izlenen hedef ve politikalar ile Avrupa Birliği Antlaşmasıyla getirilen iki yeni eylem alanının (Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği) kapsadığı hedef ve politikaları bir buumltuumln olarak ifade etmek uumlzere kullanılan kavramdır Avrupa Birliği daha genel olarak 25 uumlye uumllkenin meydana getirdiği kendine oumlzguuml uluslararası ekonomik ve siyasi buumltuumlnleşmeyi ifade etmektedir

European Union

Union europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 7

Avrupa Birliği Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Soumlz konusu Antlaşma Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara getirdiği değişiklikler yanında Topluluklar iccedilin geccedilerli hukuki ve kurumsal yapıdan farklı biccedilimde uumlye devlet huumlkuumlmetleri arasındaki işbirliğinin oumlnem taşıdığı iki yeni eylem alanı oluşturmuştur Ortak ve Dış Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği Antlaşma anılan iki yeni eylem alanını ve bağımsız varlıklarını muhafaza etmek kaydıyla uumlccedil Topluluğu (AKCcedilT AT AAET) Avrupa Birliği ortak ccedilatısı altında toplamıştır

Treaty on European Union

Traiteacute sur lrsquoUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Guumlvenlik Araştırmaları Enstituumlsuuml Akademik araştırmalar ve analizler yaparak ABnin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikasının geliştirilmesine katkıda bulunmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş tuumlzel kişiliği haiz bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Paristedir (wwwiss-euorg)

European Union Institute for Security

Studies

Institut deacutetudes de seacutecuriteacute de lUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Marşı 1972 yılında Avrupa Konseyi tarafından Avrupa Marşı olarak kabul edilen Ludwig van Beethovenrsquoin 9 Senfonisinin bir boumlluumlmuuml 1986rsquodan bu yana Avrupa Birliği tarafından da kullanılmaktadır

European Union Anthem

Lrsquohymne de lrsquoUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Resmi Gazetesi Avrupa Birliğinin 20 resmi dilinde ccedilıkartılan guumlnluumlk resmi gazetedir Daha oumlnce Avrupa Toplulukları Resmi Gazetesi adıyla yayımlanan bu gazete Nice Antlaşmasının yuumlruumlrluumlğe girmesiyle birlikte Avrupa Birliği Resmi Gazetesi adını almıştır Resmi Gazete L C ve S olmak uumlzere uumlccedil seri halinde yayımlanmaktadır L serisinde tuumlzuumlkler direktifler kararlar tavsiyeler ve goumlruumlşler yer almaktadır C serisinde mevzuat taslakları Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ve İlk Derece Mahkemesi kararları Avrupa Parlamentosu tutanakları Sayıştay raporları Boumllgeler Komitesi ve Ekonomik ve Sosyal Komitenin goumlruumlşleri ve raporları AB kurumlarında istihdam

Official Journal of the European Union

(OJ)

Journal officiel de lUnion europeacuteenne

(JO)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 8

edileceklere ilişkin duyurular ve AB programlarına ilişkin ccedilağrılar yer almaktadır S serisinde ise ihale duyuruları yer almaktadır Avrupa Birliği Resmi Gazetesi elektronik ortamda da yayımlanmakla birlikte yalnızca basılı versiyonu geccedilerli resmi metin olarak kabul edilmektedir (httpeuropaeuinteur-lexensearchsearch_ojhtml) Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı Avrupa Parlamentosu Konsey ve Komisyon tarafından 7 Aralık 2000 tarihinde Nicersquode imzalanan Şarttır Resmi bir beyan niteliğinde olan ve AB uumlyesi devletlerin ortak anayasal değerlerine dayanan Şart temel hak ve oumlzguumlrluumlklere ilişkin huumlkuumlmler iccedilermektedir Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı Taslak Avrupa Anayasasına ikinci boumlluumlm olarak dercedilmiştir

European Union Charter of Fundamental

Rights

Charte europeacuteenne des droit fondamentaux

Avrupa Birliği Uydu Merkezi Uydulardan alınan goumlruumlntuuml ve verilerin analizini yaparak ABnin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ccedilerccedilevesinde karar alabilmesine yardımcı olmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş tuumlzel kişiliği haiz bir AB ajansıdır Merkezi İspanyanın Torrejoacuten de Ardoz kentindedir (wwweuscorg)

European Union Satellite Centre

Centre satellitaire de

lUnion europeacuteenne

Avrupa Birliği Vatandaşlığı Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen huumlkuumlmler uyarınca AB uumlyesi uumllkelerin vatandaşlarına tanınmış bir statuumlduumlr Avrupa Birliği vatandaşlığı AT Antlaşmasındaki şartlar ve sınırlamalar saklı kalmak kaydıyla şu hakları iccedilermektedir Uumlye uumllkelerde serbestccedile dolaşma ve ikamet etme hakkı ikamet ettiği ve tacircbiiyetinde bulunmadığı uumlye uumllkelerde de Avrupa Parlamentosu ve belediye seccedilimlerinde oy kullanma ve aday olma hakkı vatandaşı olduğu uumlye uumllkenin diplomatik temsilciliğinin bulunmadığı uumlccediluumlncuuml uumllkelerde diğer uumlye devletlerin diplomatik korumasından yararlanma hakkı Avrupa Parlamentosuna dilekccedile verme ve Ombudsmana başvurma hakkı AB kurumlarına Birliğin resmi dillerinden birinde yazıp aynı dilde cevap alma hakkı (Bkz AT Antlaşması m17-22)

Citizenship of the European Union

Citoyenneteacute de lrsquoUnion

europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 9

Avrupa Birliğinin Suumltunları Yunan tapınaklarının oumln yuumlzuumlnden esinlenerek yapılan bir benzetmedir Buna goumlre Avrupa Birliği ccedilatısı Avrupa Toplulukları (AT AAET AKCcedilT) ile Avrupa Birliği Antlaşmasıyla getirilen iki yeni eylem alanından (Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği) oluşan uumlccedil suumltun uumlzerinde durmaktadır Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği adını taşıyan uumlccediluumlncuuml suumltunun adı Amsterdam Antlaşmasıyla Cezai Konularda Adli ve Polis İşbirliği olarak değiştirilmiştir

Pillars of the EU

Piliers de lrsquoUE

Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1975 yılında oluşturulan Fon boumllgeler ve sosyal gruplar arasındaki eşitsizlikleri azaltmaya youmlnelik girişimleri destekleyerek ABde ekonomik ve sosyal uyumu geliştirmeyi amaccedillamaktadır Yapısal Fonlar buumltccedilesinin yarıya yakını bu fona ayrılmaktadır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonundan ayrılan kaynaklar genellikle istihdam yaratılmasına kuumlccediluumlk ve orta boy işletmelerin desteklenmesine ve altyapının geliştirilmesine youmlneliktir

European Regional Development Fund

(ERDF)

Fonds europeacuteen de deacuteveloppement

reacutegional (FEDR)

Avrupa Ccedilevre Ajansı Avrupa duumlzeyinde ccedilevre konusundaki mevcut duruma ve gelişmelere ilişkin guumlvenilir bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1990 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Kopenhagrsquodadır (wwweeaeuint)

European Environment Agency (EEA)

Agence europeacuteenne

pour lrsquoenvironnement (AEE)

Avrupa Deniz Guumlvenliği Ajansı Topluluk sularında deniz kazaları gemilerin neden olduğu deniz kirliliği ve denizlerde meydana gelen can kaybı risklerinin azaltılması ve deniz guumlvenliğinin artırılması amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemsaeuint)

European Maritime Safety Agency

Agence europeacuteenne de

la seacutecuriteacute maritime

Avrupa Eğitim Vakfı 1990 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakfın amacı ABrsquonin dış ilişkiler alanındaki MEDA CARDS TACIS ve PHARE gibi programları ccedilerccedilevesinde Vakfa uumlye

European Training Foundation (ETF)

Fondation europeacuteenne

pour la formation (ETF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 10

uumllkelerde mesleki eğitim sistemlerinin yeniden yapılandırılmasına katkıda bulunmaktır Vakfın merkezi İtalyarsquonın Torino kentindedir (wwwetfeuint)

Avrupa Ekonomik Alanı Anlaşması Avrupa Toplulukları ile EFTA uumlyesi 7 uumllke (Avusturya Finlandiya İsveccedil İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedil) arasında 2 Mayıs 1992de imzalanan ve 1 Ocak 1994rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Anlaşmadır Anlaşmanın amacı taraflar arasında iccedil pazara ilişkin Topluluk muumlktesebatı temelinde malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımının sağlanmasıdır İsviccedilre 6 Aralık 1992de yapılan referandumun olumsuz sonuccedillanması uumlzerine Avrupa Ekonomik Alanının dışında kalmıştır 1995 yılında Avusturya Finlandiya ve İsveccedilin Avrupa Birliğine katılmaları uumlzerine soumlz konusu Anlaşmaya taraf olarak yalnızca İzlanda Liechtenstein ve Norveccedil kalmıştır

Agreement on the European Economic

Area

Accord sur lrsquoEspace eacuteconomique europeacuteen

Avrupa Ekonomik Topluluğu 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı bir ortak pazar oluşturulması ve Topluluğa uumlye devletlerin ekonomi politikalarının aşamalı olarak yaklaştırılması suretiyle Toplulukta ekonomik faaliyetlerin uyumlu bir şekilde geliştirilmesini suumlrekli ve dengeli bir buumlyuumlmeyi istikrarı yaşam standardının yuumlkselmesini ve uumlye devletler arasında daha sıkı ilişkilerin kurulmasını teşvik etmektir

European Economic Community

Communauteacute

eacuteconomique europeacuteenne

Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma 25 Mart 1957 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Economic

Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

eacuteconomique europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 11

Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi Bkz CENELEC

European Committee for Electrotechnical

Standardisation

Comiteacute europeacuteen de normalisation

eacutelectrotechnique

Avrupa Gıda Guumlvenliği Otoritesi Gıda guumlvenliğini doğrudan veya dolaylı olarak ilgilendiren tuumlm konularda bağımsız ve bilimsel goumlruumlş oluşturmak amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İtalyarsquonın Parma kentindedir (wwwefsaeuint)

European Food Safety Authority

Autoriteacute europeacuteenne pour la seacutecuriteacute des

aliments

Avrupa Guumlnuuml Schuman Bildirisinin accedilıklandığı 9 Mayıs 1950 tarihi esas alınarak her yılın 9 Mayıs guumlnuuml AB uumllkelerinde Avrupa Guumlnuuml olarak kutlanmaktadır

Europe Day

Le jour drsquoEurope

Avrupa Hava Guumlvenliği Ajansı Avruparsquoda sivil havacılık guumlvenliğinin ve ccedilevrenin korunmasını sağlamak ve AB uumlyesi devletlere Uluslararası Sivil Havacılık Oumlrguumltuuml (ICAO) yuumlkuumlmluumlluumlklerini ortak bir ccedilerccedilevede yerine getirmeleri hususunda yardımcı olmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Almanyarsquonın Koumlln kentindedir (wwweasaeuint)

European Aviation Safety Agency

(EASA)

Agence europeacuteenne de la seacutecuriteacute aeacuterienne

(AESA)

Avrupa Irkccedilılık ve Yabancı Duumlşmanlığı İzleme Merkezi Irkccedilılık yabancı duumlşmanlığı İslam duumlşmanlığı ve antisemitizm konularında gerekli tedbirlerin alınabilmesi amacıyla ABrsquoye ve uumlye devletlere guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi sağlamak iccedilin 1997 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Viyanarsquodadır (wwweumceuint)

European Monitoring Centre on Racism and

Xenophobia (EUMC)

Observatoire europeacuteen

des pheacutenomegravenes racistes et xenophobes

(EUMC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 12

Avrupa İlaccedil Ajansı İnsan ve hayvan sağlığının korunması amacıyla tıbbi uumlruumlnlerin guumlvenirliğinin izlenmesi ve değerlendirilmesi iccedilin 2004 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajans 1993 yılında kurulmuş olan Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansının yerini almıştır Ajansın merkezi Londrarsquodadır (wwwemeaeuint)

European Medicines Agency

(EMEA)

Agence europeacuteenne des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa İş Sağlığı Guumlvenliği ve Ajansı İş sağlığı ve guumlvenliğinin iyileştirilmesine youmlnelik bilgilerin analizi geliştirilmesi ve yayılması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İspanyarsquonın Bilbao kentindedir (httpagencyoshaeuint)

European Agency for Safety and Health at

Work

Agence europeacuteenne pour la seacutecuriteacute et la

santeacute au travail

Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi Bkz CEEP

European Centre of Enterprises with Public

Participation and of Enterprises of General

Economic Interest

Centre europeacuteen des entreprises agrave

participation publique et des entreprises

dinteacuterecirct eacuteconomique geacuteneacuteral

Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin resmi internet sitesinde (wwweuropaeuint) ve son doumlnemlerde yayımladığı belgelerde Avrupa Toplulukları Komisyonunu ifade etmek uumlzere yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Toplulukları Komisyonu)

European Commission

Commission europeacuteenne

Avrupa Konseyi 5 Mayıs 1949 tarihinde 10 Avrupa uumllkesi (Belccedilika Birleşik Krallık Danimarka Fransa Hollanda İrlanda İtalya İsveccedil Luumlksemburg ve Norveccedil) arasında imzalanan Londra Antlaşması ile kurulan uluslararası oumlrguumlttuumlr Fransanın Strazburg kentinde yerleşik Avrupa Konseyinin amaccedilları insan haklarını ccediloğulcu

Council of Europe

Conseil de lrsquoEurope

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 13

demokrasiyi ve hukukun uumlstuumlnluumlğuumlnuuml korumak Avruparsquonın kuumlltuumlrel kimliğine ve kuumlltuumlrel ccedileşitliliğine ilişkin bilinccedil oluşturmak ve bunların geliştirilmesini teşvik etmek Avrupa toplumunun karşılaştığı azınlıklara karşı ayırımcılık yabancı duumlşmanlığı ccedilevre kirliliği AIDS uyuşturucu organize succedillar gibi sorunlara ccediloumlzuumlm bulmak siyasi ve hukuki reformları destekleyerek Avruparsquoda demokratik istikrarın guumlccedillendirilmesine yardımcı olmaktır Konseyin halihazırda Tuumlrkiyersquonin de aralarında bulunduğu 45 uumlyesi bulunmaktadır Hukukun uumlstuumlnluumlğuuml ilkesini benimseyen ve insan haklarına ve temel oumlzguumlrluumlklere saygı goumlsteren her Avrupa uumllkesi Avrupa Konseyine uumlye olabilir Avrupa Konseyi Avrupa Birliğinin kurumları ile karıştırılmamalıdır (wwwcoeint)

Avrupa Konseyi (Zirve) Avrupa Birliği uumlyesi uumllkelerin devlet ve huumlkuumlmet başkanlarının belirli aralıklarla bir araya geldiği toplantılardır Uumlye uumllke liderlerinin 1974 yılında Parisrsquote yapılan zirve toplantısında aldıkları karar uyarınca 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi adı altında duumlzenli olarak yapılan bu toplantılar 1986 yılında imzalanan Avrupa Tek Senedinde yer alan bir huumlkuumlm ile hukuki temel kazanmıştır Avrupa Birliği Antlaşması ile buguumlnkuuml halini alan huumlkuumlm Zirvenin Birliğin gelişimi iccedilin gerekli ivmeyi kazandırmak ve genel siyasi hedefleri belirlemekle goumlrevli olduğunu ve yılda en az iki kez toplanmasını oumlngoumlrmektedir Zirveler AB Konseyi doumlnem başkanlığını yuumlruumlten uumlye devlet tarafından duumlzenlenir (Bkz AB Antlaşması m4)

European Council

Conseil europeacuteen

Avrupa Konvansiyonu Aralık 2001 tarihli Laeken Zirvesinde alınan karar uyarınca Avrupa Birliğinin geleceği konusunda yapılacak Huumlkuumlmetlerarası Konferans iccedilin şeffaf ve geniş katılımlı bir hazırlık yapılabilmesini teminen ilgili tarafların katılımı ile oluşturulan bir tartışma platformudur Konvansiyon Fransa eski Cumhurbaşkanı Valeacutery Giscard dEstaing başkanlığında iki yıl boyunca suumlrduumlruumllen ccedilalışmalar sonucunda hazırladığı Anayasa

European Convention

Convention europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 14

Taslağını Haziran 2003de toplanan Selanik Zirvesine sunmuştur (httpeuropean-conventioneuint) (Bkz Avrupa Anayasası) Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu 18 Nisan 1951 tarihinde imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı uumlye devletlerin koumlmuumlr-ccedilelik uumlretimi ve dağıtımının uluslaruumlstuuml niteliğe sahip bir Yuumlksek Otoritenin youmlnetiminde gerccedilekleştirilmesi ve serbest dolaşımın ve serbest rekabetin temin edildiği bir ortak pazarın kurulmasıdır AKCcedilT Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren 50 yıl suumlreyle akdedilmiş bir Antlaşma olduğundan Avrupa Koumlmuumlr Ccedilelik Topluluğu 23 Temmuz 2002 tarihi itibarıyla sona ermiştir

European Coal and Steel Community

Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma 18 Nisan 1951 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Coal and

Steel Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Uumlye uumllkelerin merkez bankaları ile Avrupa Merkez Bankasından meydana gelen yapılanmadır Temel amacı fiyat istikrarını sağlamak olan Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Avrupa Merkez Bankasının karar alma organları tarafından idare edilmektedir Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin goumlrevleri Topluluğun para politikasını tespit etmek ve uygulamak doumlviz işlemlerini yuumlruumltmek uumlye uumllkelerin resmi doumlviz rezervlerini tutmak ve youmlnetmek ve oumldeme sistemlerinin duumlzguumln işlemesini temin etmektir (Bkz AT Antlaşması m107)

European System of Central Banks

(ESCB)

Systegraveme europeacuteen de banques centrales

(SEBC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 15

Avrupa Merkez Bankası 1 Haziran 1998de kurulan tuumlzel kişiliği haiz bağımsız bir AB organıdır Euro alanında fiyat istikrarını sağlamakla goumlrevli Avrupa Merkez Bankası bu goumlrevini yerine getirirken Avrupa Merkez Bankaları Sistemi ile birlikte ccedilalışmaktadır Merkezi Almanyanın Frankfurt kentinde olan Bankanın karar alma organları Yuumlruumltme Kurulu Youmlnetim Konseyi ve Genel Kuruldur (wwwecbint)

European Central Bank (ECB)

Banque centrale

europeacuteenne (BCE)

Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi Avrupa Komisyonuna uumlye devletlere ve sosyal taraflara mesleki eğitim politikaları geliştirme konusunda bilgi desteği sağlamak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir ajanstır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwwcedefopeuint)

European Centre for the Development of

Vocational Training (CEDEFOP)

Centre europeacuteen pour le

deacuteveloppement de la formation

professionnelle (CEDEFOP)

Avrupa Ombudsmanı Avrupa Birliği vatandaşlarının ve bir uumlye uumllkede ikamet eden veya kayıtlı iş merkezine sahip gerccedilek veya tuumlzel kişilerin Topluluk kurumlarının (Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ile İlk Derece Mahkemesinin yargısal yetkilerini kullandıkları işlemler hariccedil olmak uumlzere) veya organlarının koumltuuml idari uygulamalarına karşı şikayette bulunabileceği kişidir Ombudsman Avrupa Parlamentosu tarafından atanır (Bkz AT Antlaşması m21 ve m195)

European Ombudsman

Meacutediateur europeacuteen

Avrupa Para Enstituumlsuuml 1 Ocak 1994 tarihinde Ekonomik ve Parasal Birliğin ikinci aşamasına ilişkin goumlrevleri yerine getirmek uumlzere kurulmuş olan Enstituumlduumlr Birinci aşamada goumlrev yapan Avrupa Merkez Bankaları Guvernoumlrleri Komitesinin yerini alan Avrupa Para Enstituumlsuuml ulusal merkez bankaları arasındaki işbirliğinin ve uumlye devletlerin para politikalarının koordinasyonunun guumlccedillendirilmesinin yanı sıra Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasında Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin oluşturulmasına ve

European Monetary Institute

Institut moneacutetaire

europeacuteen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 16

tek paraya geccedililmesine youmlnelik hazırlık ccedilalışmalarını yapmakla goumlrevlendirilmiştir 1 Haziran 1998 tarihinde Avrupa Merkez Bankasının kurulmasıyla Avrupa Para Enstituumlsuumlnuumln goumlrevi sona ermiştir (Bkz Ekonomik ve Parasal Birlik) Avrupa Parlamentosu Uumlye devlet halklarının temsilcilerinden oluşan Avrupa Birliği kurumudur Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 1979 yılından bu yana doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına gelmektedir Parlamento ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde mevzuat ccedilıkartma yetkisini AB Konseyi ile paylaşır ve yine Konseyle birlikte buumltccedilesel yetkileri kullanır Ayrıca Avrupa Komisyonu uumlzerinde denetim yetkisi bulunmaktadır Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 5 yıl suumlreyle seccedililmektedir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde katılımını takiben Haziran 2004de yapılan Avrupa Parlamentosu seccedilimlerinden sonra uumlye sayısı 626dan 732ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya 99 Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 78rsquoer İspanya ve Polonya 54er Hollanda 27 Belccedilika Portekiz Yunanistan Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 24rsquoer İsveccedil 19 Avusturya 18 Danimarka Finlandiya ve Slovakya 14rsquoer İrlanda ve Litvanya 13er Letonya 9 Slovenya 7 Luumlksemburg Estonya ve GKRY 6şar ve Malta 5 (Bkz AT Antlaşması 189-201)

European Parliament

Parlement europeacuteen

Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği Bkz UNICE

Union of Industrial and Employersrsquo

Confederations of Europe

Union des

confeacutedeacuterations de lrsquoindustrie et des

employeurs drsquoEurope

Avrupa Savunma Ajansı ABnin kriz youmlnetimine ilişkin savunma kapasitesinin artırılması ve Avrupa Guumlvenlik ve Savunma Politikasının desteklenmesi amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Bruumlkseldedir

European Defence Agency

Agence europeacuteenne de

deacutefense

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 17

Avrupa Sayıştayı Bkz Avrupa Toplulukları Sayıştayı

European Court of Auditors

Cour des comptes

europeacuteenne

Avrupa Sendikalar Konfederasyonu Bkz ETUC

European Trade Union Confederation

Confeacutedeacuteration

europeacuteenne des syndicats

Avrupa Siyasi İşbirliği Avrupa Tek Senedinin Dış Politika Alanında Avrupa İşbirliği Hakkında Huumlkuumlmler başlığı altında oumlngoumlruumllen işbirliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu işbirliği Avrupa Birliği Antlaşmasıyla Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası başlığı altında yeniden duumlzenlenmiştir

European Political Cooperation

Coopeacuteration politique

europeacuteenne

Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Birliğinde işccedililerin istihdamını kolaylaştırmak coğrafi ve mesleki hareketliliklerini artırmak sanayi ve uumlretim sistemlerindeki değişime uyumlarını sağlamak amacıyla kurulmuş en eski yapısal fondur Fon Avrupa Komisyonu tarafından idare edilmektedir (Bkz AT Antlaşması 146-148)

European Social Fund

Fonds social europeacuteen

Avrupa Standardizasyon Komitesi Bkz CEN

European Committee for Standardisation

Comiteacute europeacuteen de

normalisation

Avrupa Standardizasyon Kuruluşları Avrupa Topluluğunda malların serbest dolaşımı konusunda karşılaşılan teknik engellerin kaldırılmasına ilişkin olarak 1985 yılında benimsenen yeni yaklaşım ccedilerccedilevesinde referans olarak kabul edilen Avrupa standartlarını hazırlayan kuruluşlardır Bu kuruluşlar CEN CENELEC ve ETSIrsquodir Yeni yaklaşım uyarınca Topluluk tarafından gerccedilekleştirilecek uyum faaliyeti yalnızca sağlık uumlruumln guumlvenliği ve ccedilevrenin korunması

European Standardisation Bodies

Organismes europeacuteens

de normalisation

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 18

konularında yapılacak ccedilerccedileve duumlzenlemelerle sınırlanmakta teknik spesifikasyonlar iccedilin ise soumlz konusu kuruluşlar tarafından hazırlanan Avrupa standartları esas alınmaktadır Bu standartlara uymak ihtiyari olmakla birlikte bunlara uygun olarak imal edilen uumlruumlnlerin otomatik olarak Topluluk mevzuatına da uygun oldukları kabul edilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu uumlruumlnuumln Topluluk mevzuatına uygun olduğunu ispat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml imalatccedilıya aittir (Bkz CEN CENELEC ETSI) Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu ABnin Ortak Tarım Politikasının finansman aracıdır 1962 yılında oluşturulan Fonun amacı tarım alanında yapısal doumlnuumlşuumlme ve kırsal kalkınmaya destek vermektir Fon iki kısımdan oluşmaktadır Garanti Boumlluumlmuuml ABnin tarıma youmlnelik fiyat desteklerini ve bazı ek tedbirleri finanse eder Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biri olan Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml ise yapısal politikalara kaynak sağlar

European Agricultural Guidance and

Guarantee Fund (EAGGF)

Fonds europeacuteen

drsquoorientation et de garantie agricole

(FEOGA)

Avrupa Tek Senedi 17 Şubat 1986rsquoda Luumlksemburgrsquoda ve 28 Şubat 1986rsquoda Laheyrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1987 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren antlaşmadır Avrupa Tek Senedi Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklik getiren huumlkuumlmler ile dış politika alanında uumlye devletler arasında işbirliğini oumlngoumlren huumlkuumlmleri tek bir belgede toplamıştır Avrupa Tek Senedinde iccedil pazarın 1992 yılı sonuna kadar tamamlanması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Ayrıca Avrupa Parlamentosunun karar alma mekanizmasındaki roluuml guumlccedillendirilmiş ve nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluumlnuumln geccedilerli olduğu alanların sayısı artırılmıştır

Single European Act (SEA)

Acte unique europeacuteen

(AUE)

Avrupa Telekomuumlnikasyon Standartları Enstituumlsuuml Bkz ETSI

European Telecommunications

Standards Institute

Institut europeacuteen des normes de

teacuteleacutecommunication

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 19

Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansı Bkz Avrupa İlaccedil Ajansı

European Agency for the Evaluation of

Medicinal Products (EMEA)

Agence europeacuteenne

pour leacutevaluation des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa Topluluğu 25 Mart 1957de Romarsquoda imzalanan Antlaşma ile kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğunun 7 Şubat 1992 tarihinde Maastrichtrsquode imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile değiştirilmiş adıdır Soumlz konusu Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği 1 Kasım 1993rsquoden bu yana eski Avrupa Ekonomik Topluluğu Avrupa Topluluğu olarak anılmaktadır

European Community

Communauteacute europeacuteenne

Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Kurucu Antlaşmaların yorumlanması ve uygulanmasında hukuka uygunluğu sağlayan AB kurumudur Birliğin en yuumlksek yargı organı olan Divan uumlye uumllke huumlkuumlmetleri tarafından ortak kararla 6 yıl iccedilin atanan ve goumlrev suumlreleri yenilenebilen hakim ve hukuk soumlzcuumllerinden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Yetkisi esas olarak Topluluklarla sınırlı olan Divan Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında tamamen yetkisiz Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanında ise belli koşullarla yetkilidir Divanın bakmakla goumlrevli olduğu davalar yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmeyen uumlye devletlere karşı accedilılan ihlacircl davaları Topluluk kurumlarının ccedilıkardığı mevzuata ilişkin olarak accedilılan iptal davaları Topluluk kurumlarının soumlzleşme-dışı sorumluluk ccedilerccedilevesinde verdiği zararlar hakkında accedilılan tazminat davaları Topluluk kurumlarının Topluluk hukukundan kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemelerine ilişkin olarak accedilılan hareketsizlik davalarıdır Bunlar dışında ulusal mahkemelerin bir Topluluk hukuku kuralının yorumlanması veya ikincil mevzuatın geccedilerliliğine ilişkin oumln karar taleplerinin sonuccedillandırılması da Divanın goumlrevleri arasındadır

Court of Justice of the European Communities

Cour de justice des

communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 20

(Bkz AT Antlaşması m220-245 AB Antlaşması m35 40) (httpcuriaeuint) Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) yıllar iccedilinde artan iş yuumlkuumlnuuml hafifletmek amacıyla 24 Ekim 1988 tarihli Konsey kararıyla ATADrsquoa bağlı olarak kurulan yargı organıdır İlk Derece Mahkemesi uumlye uumllke huumlkuumlmetlerinin ortak kararla 6 yıl iccedilin atadığı ve yeniden seccedililebilen hakimlerden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Mahkemenin bakmakla goumlrevli olduğu başlıca davalar gerccedilek veya tuumlzel kişiler tarafından Topluluk organlarına karşı accedilılan iptal hareketsizlik ve tazminat davaları ve Topluluklar ile Topluluk organlarında ccedilalışan kişiler arasındaki personel davalarıdır İlk Derece Mahkemesinin kararlarına karşı esasa ilişkin konularla sınırlı olmak kaydıyla ATADrsquoa temyiz mercii olarak başvurulabilir (Bkz AT Antlaşması m224-225) (httpcuriaeuint)

Court of First Instance of the European

Communities

Tribunal de premiegravere instance des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Toplulukları Komisyonu Birliğin ortak ccedilıkarlarını temsil eden AB kurumudur Komisyon goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devletlerin ccedilıkarlarından bağımsız hareket eder Antlaşmalara ve ikincil mevzuata uyulmasını gerek uumlye devletler ve Topluluk kurumları gerek kişiler bakımından denetler Mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde inisiyatifi elinde bulundurur Bu kapsamda Konseye veya Konsey ile Parlamentoya mevzuat oumlnerileri sunar Ulusal idarelerin de yardımıyla ortak politikaların ve Topluluk programlarının yuumlruumltuumllmesini sağlar Dış ilişkilerde Birliği temsil eder ve muumlzakereleri yuumlruumltuumlr Ayrıca AB buumltccedilesinin yuumlruumltuumllmesinden de sorumludur Yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden oumlnce Komisyon Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallıkrsquotan 2rsquoşer ve diğer uumllkelerden 1rsquoer uumlye olmak uumlzere toplam 20 uumlyeden oluşmaktaydı 1 Mayıs 2004 tarihinde Komisyona 10 uumlye daha atanmış olup bu yeni atanan uumlyeler Komisyonun mevcut 20 uumlyesiyle birlikte 31 Ekim 2004 tarihine kadar

Commission of the European Communities

Commission des

Communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 21

goumlrev yapacaktır 1 Kasım 2004 tarihinde ise her bir uumlye uumllkeden birer kişinin atanmasıyla oluşacak 25 uumlyeli yeni Komisyon goumlrevine başlayacaktır Goumlrevlerini uumlye devlet ccedilıkarlarından bağımsız olarak yuumlruumltmeleri oumlngoumlruumllen Komisyon uumlyeleri 5 yıl suumlreyle atanırlar Geniş bir buumlrokrasiye sahip olan Komisyon Komisyon uumlyelerinin sorumluluğunda bulunan 24 Genel Muumlduumlrluumlkten ve ccedileşitli hizmet birimlerinden oluşmaktadır (Bkz AT Antlaşması m211-219) Avrupa Toplulukları Sayıştayı Sağlam bir mali youmlnetimin temin edilmesi amacıyla Avrupa Birliğinin gelir ve gider hesaplarını ve bu hesapların dayandığı işlemlerin yasallığını ve duumlzguumlnluumlğuumlnuuml inceleyen AB kurumudur 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmiştir Sayıştay her bir uumlye devleti temsilen birer uumlyeden oluşur Uumlyeler AB Konseyi tarafından 6 yıllık bir suumlre iccedilin atanırlar ve goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler Uumlyelerin goumlrev suumlrelerinin yenilenmesi muumlmkuumlnduumlr (Bkz AT Antlaşması m247-249) (wwwecaeuint)

Court of Auditors of the European Communities

Cour des comptes des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml Avruparsquodaki tuumlketicilerin haklarının korunmasına ve AB politikalarının tuumlketici hakları doğrultusunda geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 1962 yılında kurulmuş bir oumlrguumlttuumlr Avruparsquoda yerleşik 34 adet bağımsız ulusal tuumlketici oumlrguumltuumlnden meydana gelen ve bir federasyon niteliğinde olan oumlrguumltuumln merkezi Bruumlkselrsquodedir (wwwbeucorg)

European Consumersrsquo Organisation

(BEUC)

Bureau europeacuteen des unions de

consommateurs (BEUC)

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Avrupa duumlzeyinde uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığı konusunda guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB

European Monitoring Centre for Drugs and

Drug Addiction (EMCDDA)

Observatoire europeacuteen

des drogues et des

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 22

ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemcddaeuint)

toxicomanies(OEDT)

Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı Daha iyi yaşam ve ccedilalışma koşullarının oluşturulması ve planlanmasına katkıda bulunmak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakıf goumlrevlerini uumlye devlet idareleri işccedili ve işveren oumlrguumltleri ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği halinde yerine getirir Vakfın merkezi İrlandarsquonın başkenti Dublinrsquodedir (wwweurofoundeuint)

European Foundation for the Improvement of

Living and Working Conditions

Fondation europeacuteenne

pour lrsquoameacutelioration des conditions de vie et de

travail

Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Birliğinin hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katkıda bulunacak belli yatırım projelerine finansman sağlayan oumlzerk ve tuumlzel kişiliği haiz bir AB organıdır 1958 yılında kurulmuş olan ve kacircr amacı guumltmeyen Avrupa Yatırım Bankası buumltuumlnleşmeye dengeli kalkınmaya ekonomik ve sosyal uyuma ve bilgi ekonomisine youmlnelik projelere destek vermektedir (Bkz AT Antlaşması m266-267) (wwweibeuint)

European Investment Bank

Banque europeacuteenne

dinvestissement

Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı Makedonya Cumhuriyeti ve Sırbistan-Karadağrsquoda ABrsquonin başlıca yardım programlarının uygulanması amacıyla 2000 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwweareuint)

European Agency for Reconstruction

Agence europeacuteenne

pour la reconstruction

Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi Avrupa Komisyonu buumlnyesinde yolsuzlukla muumlcadele amacıyla 1999 yılında kurulmuş birimdir Ofis yolsuzlukla ve Topluluğun mali ccedilıkarlarını olumsuz youmlnde etkileyen diğer usulsuumlzluumlklerle etkili bir şekilde muumlcadele etmek uumlzere soruşturma yetkileriyle donatılmıştır Komisyon da dahil olmak uumlzere hiccedilbir kurum organ veya uumlye uumllkeden emir ve talimat almaksızın soruşturma yetkilerini tam bir bağımsızlık iccedilinde kullanan Ofis adli makamlarla ve emniyet birimleriyle işbirliği iccedilinde ccedilalışmaktadır (httpeuropaeuintolaf)

European Anti-fraud Office (OLAF)

Office europeacuteen de lutte

antifraude (OLAF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 3: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 1

AAET Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EAEC

CEEA

AB Bkz Avrupa Birliği

EU

UE

AB Ajansları Teknik bilimsel veya idari nitelikte spesifik bir goumlrevi yerine getirmek uumlzere kurulmuş tuumlzel kişiliğe sahip AB organlarıdır Halihazırda farklı adlar taşıyan 21 AB ajansı bulunmaktadır - Avrupa Eğitim Vakfı - Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı - Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi - AB Organları Tercuumlme Merkezi - Avrupa Gıda Guumlvenliği Otoritesi - Avrupa İlaccedil Ajansı - İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi - Avrupa Ccedilevre Ajansı - Avrupa İş Sağlığı ve Guumlvenliği Ajansı - Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı - Avrupa Irkccedilılık ve Yabancı Duumlşmanlığı İzleme Merkezi - Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi - Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi - Avrupa Hava Guumlvenliği Ajansı - Avrupa Deniz Guumlvenliği Ajansı - Avrupa Ağ ve Bilgi Guumlvenliği Ajansı - Avrupa Birliği Uydu Merkezi - Avrupa Birliği Guumlvenlik Araştırmaları Enstituumlsuuml - Avrupa Savunma Ajansı - Europol - Eurojust

EU Agencies

Agences de lrsquoUE

AB Doumlnem Başkanlığı Avrupa Birliği Konseyi başkanlığının 6 aylık doumlnemler itibarıyla her bir uumlye uumllke tarafından uumlstlenilmesini ifade eder 1 Ocak 1995 tarihli Konsey Kararı uyarınca doumlnem başkanlığı 1 Ocak 1996rsquodan bu yana aşağıdaki sıraya goumlre uumlstlenilmektedir İtalya İrlanda Hollanda Luumlksemburg Birleşik Krallık Avusturya Almanya Finlandiya Portekiz Fransa İsveccedil Belccedilika İspanya Danimarka Yunanistan 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni

Presidency of the EU

Preacutesidence de lrsquoUE

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 2

uumlyelerin Birliğe katılmasının ardından doumlnem başkanlığının hangi sıraya goumlre uumlstlenileceği konusunda henuumlz yeni bir duumlzenleme yapılmamıştır (Bkz AT Antlaşması m203) AB Kurumları Avrupa Parlamentosu Konsey Komisyon Adalet Divanı ve Sayıştay AB kurumları olarak kabul edilmektedir Sayıştayın kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmesi 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile olmuştur (Bkz AT Antlaşması m7)

EU Institutions

Institutions de lrsquoUE

AB Konseyi Uumlye devlet huumlkuumlmetlerinin bakan duumlzeyinde temsil edildiği AB kurumudur Konsey guumlndeme goumlre farklı bakanların katılımıyla oluşur (Ccedilevre Bakanları Konseyi Tarım Bakanları Konseyi Ekonomik ve Mali İşler Bakanları Konseyi gibi) Birliğin temel karar alma organı olup Avrupa Parlamentosu ile birlikte veya tek başına mevzuat ccedilıkartma yetkisine sahiptir Avrupa Parlamentosu ile birlikte buumltccedilesel yetkileri kullanır Konsey toplantılarına doumlnem başkanlığını yuumlruumlten uumlye uumllkenin bakanı başkanlık eder (Bkz AT Antlaşması m202-210)

Council of the EU

Conseil de lrsquoUE

AB Muumlktesebatı Bkz Topluluk Muumlktesebatı

Union Acquis

Acquis de lrsquoUnion

AB Organları Tercuumlme Merkezi Avrupa Birliğinin diğer ajanslarına tercuumlme hizmeti veren AB ajansıdır Merkez kendi tercuumlme birimleri bulunan AB kurumlarına ise bu hizmeti destek niteliğinde vermektedir Ajans 1994 yılında kurulmuş olup merkezi Luumlksemburgrsquodadır (wwwcdteuint)

Translation Center for the Bodies of the European Union

Centre de traduction

des organes de lrsquoUnion europeacuteenne

AEA Bkz Avrupa Ekonomik Alanı

EEA

EEE

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 3

AET Bkz Avrupa Ekonomik Topluluğu

EEC

CEE

AET-Tuumlrkiye Ortaklık Anlaşması Bkz Ankara Anlaşması

EEC-Turkey Association Agreement

Accord drsquoassociation

CEE-Turquie

AKCcedilT Bkz Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu

ESCS

CECA

Alacirckart Avrupa Uumlye uumllkelere asgari ortak hedeflere bağlı kalmak kaydıyla bazı Topluluk hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katılmama hakkı tanınmasını ifade eden terimdir Bu youmlntem ilk kez AB Antlaşmasının imzalanması sırasında uygulanmıştır Antlaşmaya ekli protokollerle ekonomik ve parasal birlik alanında Birleşik Krallık ve Danimarkaya sosyal politika alanında Birleşik Krallıka derogasyon tanınmıştır

Europe agrave la carte

Europe agrave la carte

Amsterdam Antlaşması 2 Ekim 1997 tarihinde Amsterdamrsquoda imzalanan ve 1 Mayıs 1999rsquoda yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Antlaşma Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının ve Avrupa Parlamentosunun karar alma suumlrecindeki roluumlnuumln artırılmasını Topluluğun istihdam ortak ticaret politikası halk sağlığı ccedilevre ve tuumlketicinin korunması alanlarındaki yetkilerinin genişletilmesini ve buumltuumlnleşme yolunda daha hızlı ilerlemek isteyen uumllkelere belli koşullar altında bu imkanın tanınmasını iccedilermektedir

Treaty of Amsterdam

Traiteacute drsquoAmsterdam

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 4

Ankara Anlaşması 12 Eyluumll 1963 tarihinde Ankararsquoda imzalanan Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır 1 Aralık 1964 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Anlaşmanın nihai amacı Tuumlrkiyersquonin Topluluğa uumlye olmasıdır Ankara Anlaşmasına goumlre ortaklık hazırlık doumlnemi geccediliş doumlnemi ve son doumlnemden meydana gelmektedir Hazırlık doumlneminde Tuumlrkiyersquonin Topluluğun yardımıyla ekonomisini guumlccedillendirmesi geccediliş doumlneminde Tuumlrkiye ile Topluluk arasında bir guumlmruumlk birliğinin aşamalı olarak kurulması ve Tuumlrkiyersquonin ekonomik politikalarının Topluluğun ekonomik politikalarına yaklaştırılması guumlmruumlk birliğine dayanan son doumlnemde ise Topluluk ile Tuumlrkiyersquonin ekonomi politikaları arasındaki koordinasyonun guumlccedillendirilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr (wwwdptgovtrabigm)

Ankara Agreement

Accord drsquoAnkara

AT-Tuumlrkiye Ortaklık Komitesi AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyinin 364 sayılı Kararı ile Ortaklık Konseyine goumlrevlerini yerine getirmesinde yardımcı olmak uumlzere kurulan Komitedir Ortaklık Komitesi Ortaklık Konseyinin kendisine tevdi ettiği konuları inceler ve Ankara Anlaşmasının iyi işlemesi iccedilin gerekli işbirliğinin devamlılığını sağlar Komite AB uumlyesi devletler AB Konseyi ve Avrupa Komisyonu temsilcileri ile Tuumlrk Huumlkuumlmeti temsilcilerinden oluşur Ortaklık Konseyinin 32000 sayılı Kararı ile mevzuat uyumuna ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer verilen oumlnceliklere ilişkin olarak kaydedilen ilerlemenin izlenmesi amacıyla diğer aday uumllkelerde olduğu gibi Ortaklık Komitesine bağlı alt komiteler kurulmuştur Bunlar Tarım ve Balıkccedilılık İccedil Pazar ve Rekabet Ticaret Sanayi ve AKCcedilT Uumlruumlnleri Ekonomik ve Parasal Konular Sermaye Hareketleri ve İstatistik Yenilik Ulaştırma Ccedilevre ve Enerji Boumllgesel Gelişme İstihdam ve Sosyal Politika Guumlmruumlkler Vergilendirme Uyuşturucu Trafiği ve Kara Para Aklanması alt komiteleridir (Bkz Ankara Anlaşması m24)

EC-Turkey Association Committee

Comiteacute drsquoassociation

CE-Turquie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 5

AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi AT ile Tuumlrkiye arasında 1963 tarihli Ankara Anlaşmasıyla kurulan ortaklık ilişkisinin temel karar alma organıdır Ortaklık Konseyi Ankara Anlaşması ve Katma Protokolde oumlngoumlruumllen hedeflere ulaşılmasını sağlayacak kararları almakla goumlrevlidir Tuumlrk Huumlkuumlmeti ve AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri ile AB Konseyi ve Avrupa Komisyonu temsilcilerinden oluşan Ortaklık Konseyi kararlarını oybirliğiyle alır Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihatları uyarınca Ortaklık Konseyi kararları Topluluk muumlktesebatının bir parccedilasını teşkil etmektedir (Bkz Ankara Anlaşması m6 22-25 27)

EC-Turkey Association Council

Conseil drsquoassociation

CE-Turquie

ATAD Bkz Avrupa Toplulukları Adalet Divanı

CJECECJ

CJCE

Avrupa Ağ ve Bilgi Guumlvenliği Ajansı Avrupa Birliğinde etkili ve yuumlksek duumlzeyde bir ağ ve bilgi guumlvenliğinin temin edilmesi ağ ve bilgi guumlvenliği bilincinin artırılması ve boumlylelikle iccedil pazarın duumlzguumln işlemesine katkı sağlanması amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanın Girit adasındaki İraklion kentindedir (wwwenisaeuint)

European Network and Information Security

Agency

Agence europeacuteenne chargeacutee de la seacutecuriteacute

des reacuteseaux et de linformation

Avrupa Anayasası Avrupa Birliğinin Aralık 2001 tarihli Laeken Zirvesinde alınan karar uyarınca toplanan Avrupa Konvansiyonu tarafından hazırlanan ve Haziran 2003 tarihli Selanik Zirvesinde sunulan anayasa niteliğindeki antlaşma taslağıdır Taslak Anayasa doumlrt kısımdan oluşmaktadır Birliğin amaccedil yetki karar usulleri ve kurumlarının duumlzenlendiği Genel Esaslar Temel Haklar Şartı Birliğin Politikaları ve İşleyişi Son Huumlkuumlmler Taslak Anayasa Avrupa Birliğine tuumlzel kişilik tanımakta ve Birliğin dayandığı değerleri insan haysiyeti demokrasi eşitlik hukukun uumlstuumlnluumlğuuml ve insan haklarına saygı olarak sıralamaktadır Uumlye devletler Taslak Anayasa uumlzerinde 18 Haziran 2004 tarihinde uzlaşmaya varmıştır 29 Ekim 2004 tarihinde

Constitution for Europe

Constitution pour

lEurope

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 6

Romarsquoda imzalanması oumlngoumlruumllen Anayasanın uumlye devletler tarafından onaylanarak 2006 yılı iccedilinde yuumlruumlrluumlğe girmesi beklenmektedir (httpeuropean-conventioneuint) Avrupa Anlaşmaları Avrupa Topluluklarının 1990rsquolı yıllarda bir kısım Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkeleri (Bulgaristan Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Romanya Slovak Cumhuriyeti ve Slovenya) ile imzaladığı ortaklık anlaşmalarıdır Bu anlaşmaların amacı 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye uumlye olmuş anılan uumllkeleri bir ortaklık ilişkisi ccedilerccedilevesinde Avrupa Birliği uumlyeliğine hazırlamaktı

Europe Agreements

Accords europeacuteens

Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı nuumlkleer enerji enduumlstrisinin geliştirilmesi ve bu enduumlstrinin barışın korunmasına hizmet etmesidir

European Atomic Energy Community

Communauteacute

europeacuteenne de lrsquoeacutenergie atomique

Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşma 25 Mart 1957 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Atomic

Energy Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

europeacuteenne de lrsquoeacutenergie atomique

Avrupa Birliği Avrupa Toplulukları (AKCcedilT AET AAET) aracılığıyla izlenen hedef ve politikalar ile Avrupa Birliği Antlaşmasıyla getirilen iki yeni eylem alanının (Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği) kapsadığı hedef ve politikaları bir buumltuumln olarak ifade etmek uumlzere kullanılan kavramdır Avrupa Birliği daha genel olarak 25 uumlye uumllkenin meydana getirdiği kendine oumlzguuml uluslararası ekonomik ve siyasi buumltuumlnleşmeyi ifade etmektedir

European Union

Union europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 7

Avrupa Birliği Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Soumlz konusu Antlaşma Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara getirdiği değişiklikler yanında Topluluklar iccedilin geccedilerli hukuki ve kurumsal yapıdan farklı biccedilimde uumlye devlet huumlkuumlmetleri arasındaki işbirliğinin oumlnem taşıdığı iki yeni eylem alanı oluşturmuştur Ortak ve Dış Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği Antlaşma anılan iki yeni eylem alanını ve bağımsız varlıklarını muhafaza etmek kaydıyla uumlccedil Topluluğu (AKCcedilT AT AAET) Avrupa Birliği ortak ccedilatısı altında toplamıştır

Treaty on European Union

Traiteacute sur lrsquoUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Guumlvenlik Araştırmaları Enstituumlsuuml Akademik araştırmalar ve analizler yaparak ABnin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikasının geliştirilmesine katkıda bulunmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş tuumlzel kişiliği haiz bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Paristedir (wwwiss-euorg)

European Union Institute for Security

Studies

Institut deacutetudes de seacutecuriteacute de lUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Marşı 1972 yılında Avrupa Konseyi tarafından Avrupa Marşı olarak kabul edilen Ludwig van Beethovenrsquoin 9 Senfonisinin bir boumlluumlmuuml 1986rsquodan bu yana Avrupa Birliği tarafından da kullanılmaktadır

European Union Anthem

Lrsquohymne de lrsquoUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Resmi Gazetesi Avrupa Birliğinin 20 resmi dilinde ccedilıkartılan guumlnluumlk resmi gazetedir Daha oumlnce Avrupa Toplulukları Resmi Gazetesi adıyla yayımlanan bu gazete Nice Antlaşmasının yuumlruumlrluumlğe girmesiyle birlikte Avrupa Birliği Resmi Gazetesi adını almıştır Resmi Gazete L C ve S olmak uumlzere uumlccedil seri halinde yayımlanmaktadır L serisinde tuumlzuumlkler direktifler kararlar tavsiyeler ve goumlruumlşler yer almaktadır C serisinde mevzuat taslakları Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ve İlk Derece Mahkemesi kararları Avrupa Parlamentosu tutanakları Sayıştay raporları Boumllgeler Komitesi ve Ekonomik ve Sosyal Komitenin goumlruumlşleri ve raporları AB kurumlarında istihdam

Official Journal of the European Union

(OJ)

Journal officiel de lUnion europeacuteenne

(JO)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 8

edileceklere ilişkin duyurular ve AB programlarına ilişkin ccedilağrılar yer almaktadır S serisinde ise ihale duyuruları yer almaktadır Avrupa Birliği Resmi Gazetesi elektronik ortamda da yayımlanmakla birlikte yalnızca basılı versiyonu geccedilerli resmi metin olarak kabul edilmektedir (httpeuropaeuinteur-lexensearchsearch_ojhtml) Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı Avrupa Parlamentosu Konsey ve Komisyon tarafından 7 Aralık 2000 tarihinde Nicersquode imzalanan Şarttır Resmi bir beyan niteliğinde olan ve AB uumlyesi devletlerin ortak anayasal değerlerine dayanan Şart temel hak ve oumlzguumlrluumlklere ilişkin huumlkuumlmler iccedilermektedir Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı Taslak Avrupa Anayasasına ikinci boumlluumlm olarak dercedilmiştir

European Union Charter of Fundamental

Rights

Charte europeacuteenne des droit fondamentaux

Avrupa Birliği Uydu Merkezi Uydulardan alınan goumlruumlntuuml ve verilerin analizini yaparak ABnin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ccedilerccedilevesinde karar alabilmesine yardımcı olmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş tuumlzel kişiliği haiz bir AB ajansıdır Merkezi İspanyanın Torrejoacuten de Ardoz kentindedir (wwweuscorg)

European Union Satellite Centre

Centre satellitaire de

lUnion europeacuteenne

Avrupa Birliği Vatandaşlığı Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen huumlkuumlmler uyarınca AB uumlyesi uumllkelerin vatandaşlarına tanınmış bir statuumlduumlr Avrupa Birliği vatandaşlığı AT Antlaşmasındaki şartlar ve sınırlamalar saklı kalmak kaydıyla şu hakları iccedilermektedir Uumlye uumllkelerde serbestccedile dolaşma ve ikamet etme hakkı ikamet ettiği ve tacircbiiyetinde bulunmadığı uumlye uumllkelerde de Avrupa Parlamentosu ve belediye seccedilimlerinde oy kullanma ve aday olma hakkı vatandaşı olduğu uumlye uumllkenin diplomatik temsilciliğinin bulunmadığı uumlccediluumlncuuml uumllkelerde diğer uumlye devletlerin diplomatik korumasından yararlanma hakkı Avrupa Parlamentosuna dilekccedile verme ve Ombudsmana başvurma hakkı AB kurumlarına Birliğin resmi dillerinden birinde yazıp aynı dilde cevap alma hakkı (Bkz AT Antlaşması m17-22)

Citizenship of the European Union

Citoyenneteacute de lrsquoUnion

europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 9

Avrupa Birliğinin Suumltunları Yunan tapınaklarının oumln yuumlzuumlnden esinlenerek yapılan bir benzetmedir Buna goumlre Avrupa Birliği ccedilatısı Avrupa Toplulukları (AT AAET AKCcedilT) ile Avrupa Birliği Antlaşmasıyla getirilen iki yeni eylem alanından (Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği) oluşan uumlccedil suumltun uumlzerinde durmaktadır Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği adını taşıyan uumlccediluumlncuuml suumltunun adı Amsterdam Antlaşmasıyla Cezai Konularda Adli ve Polis İşbirliği olarak değiştirilmiştir

Pillars of the EU

Piliers de lrsquoUE

Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1975 yılında oluşturulan Fon boumllgeler ve sosyal gruplar arasındaki eşitsizlikleri azaltmaya youmlnelik girişimleri destekleyerek ABde ekonomik ve sosyal uyumu geliştirmeyi amaccedillamaktadır Yapısal Fonlar buumltccedilesinin yarıya yakını bu fona ayrılmaktadır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonundan ayrılan kaynaklar genellikle istihdam yaratılmasına kuumlccediluumlk ve orta boy işletmelerin desteklenmesine ve altyapının geliştirilmesine youmlneliktir

European Regional Development Fund

(ERDF)

Fonds europeacuteen de deacuteveloppement

reacutegional (FEDR)

Avrupa Ccedilevre Ajansı Avrupa duumlzeyinde ccedilevre konusundaki mevcut duruma ve gelişmelere ilişkin guumlvenilir bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1990 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Kopenhagrsquodadır (wwweeaeuint)

European Environment Agency (EEA)

Agence europeacuteenne

pour lrsquoenvironnement (AEE)

Avrupa Deniz Guumlvenliği Ajansı Topluluk sularında deniz kazaları gemilerin neden olduğu deniz kirliliği ve denizlerde meydana gelen can kaybı risklerinin azaltılması ve deniz guumlvenliğinin artırılması amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemsaeuint)

European Maritime Safety Agency

Agence europeacuteenne de

la seacutecuriteacute maritime

Avrupa Eğitim Vakfı 1990 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakfın amacı ABrsquonin dış ilişkiler alanındaki MEDA CARDS TACIS ve PHARE gibi programları ccedilerccedilevesinde Vakfa uumlye

European Training Foundation (ETF)

Fondation europeacuteenne

pour la formation (ETF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 10

uumllkelerde mesleki eğitim sistemlerinin yeniden yapılandırılmasına katkıda bulunmaktır Vakfın merkezi İtalyarsquonın Torino kentindedir (wwwetfeuint)

Avrupa Ekonomik Alanı Anlaşması Avrupa Toplulukları ile EFTA uumlyesi 7 uumllke (Avusturya Finlandiya İsveccedil İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedil) arasında 2 Mayıs 1992de imzalanan ve 1 Ocak 1994rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Anlaşmadır Anlaşmanın amacı taraflar arasında iccedil pazara ilişkin Topluluk muumlktesebatı temelinde malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımının sağlanmasıdır İsviccedilre 6 Aralık 1992de yapılan referandumun olumsuz sonuccedillanması uumlzerine Avrupa Ekonomik Alanının dışında kalmıştır 1995 yılında Avusturya Finlandiya ve İsveccedilin Avrupa Birliğine katılmaları uumlzerine soumlz konusu Anlaşmaya taraf olarak yalnızca İzlanda Liechtenstein ve Norveccedil kalmıştır

Agreement on the European Economic

Area

Accord sur lrsquoEspace eacuteconomique europeacuteen

Avrupa Ekonomik Topluluğu 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı bir ortak pazar oluşturulması ve Topluluğa uumlye devletlerin ekonomi politikalarının aşamalı olarak yaklaştırılması suretiyle Toplulukta ekonomik faaliyetlerin uyumlu bir şekilde geliştirilmesini suumlrekli ve dengeli bir buumlyuumlmeyi istikrarı yaşam standardının yuumlkselmesini ve uumlye devletler arasında daha sıkı ilişkilerin kurulmasını teşvik etmektir

European Economic Community

Communauteacute

eacuteconomique europeacuteenne

Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma 25 Mart 1957 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Economic

Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

eacuteconomique europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 11

Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi Bkz CENELEC

European Committee for Electrotechnical

Standardisation

Comiteacute europeacuteen de normalisation

eacutelectrotechnique

Avrupa Gıda Guumlvenliği Otoritesi Gıda guumlvenliğini doğrudan veya dolaylı olarak ilgilendiren tuumlm konularda bağımsız ve bilimsel goumlruumlş oluşturmak amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İtalyarsquonın Parma kentindedir (wwwefsaeuint)

European Food Safety Authority

Autoriteacute europeacuteenne pour la seacutecuriteacute des

aliments

Avrupa Guumlnuuml Schuman Bildirisinin accedilıklandığı 9 Mayıs 1950 tarihi esas alınarak her yılın 9 Mayıs guumlnuuml AB uumllkelerinde Avrupa Guumlnuuml olarak kutlanmaktadır

Europe Day

Le jour drsquoEurope

Avrupa Hava Guumlvenliği Ajansı Avruparsquoda sivil havacılık guumlvenliğinin ve ccedilevrenin korunmasını sağlamak ve AB uumlyesi devletlere Uluslararası Sivil Havacılık Oumlrguumltuuml (ICAO) yuumlkuumlmluumlluumlklerini ortak bir ccedilerccedilevede yerine getirmeleri hususunda yardımcı olmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Almanyarsquonın Koumlln kentindedir (wwweasaeuint)

European Aviation Safety Agency

(EASA)

Agence europeacuteenne de la seacutecuriteacute aeacuterienne

(AESA)

Avrupa Irkccedilılık ve Yabancı Duumlşmanlığı İzleme Merkezi Irkccedilılık yabancı duumlşmanlığı İslam duumlşmanlığı ve antisemitizm konularında gerekli tedbirlerin alınabilmesi amacıyla ABrsquoye ve uumlye devletlere guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi sağlamak iccedilin 1997 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Viyanarsquodadır (wwweumceuint)

European Monitoring Centre on Racism and

Xenophobia (EUMC)

Observatoire europeacuteen

des pheacutenomegravenes racistes et xenophobes

(EUMC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 12

Avrupa İlaccedil Ajansı İnsan ve hayvan sağlığının korunması amacıyla tıbbi uumlruumlnlerin guumlvenirliğinin izlenmesi ve değerlendirilmesi iccedilin 2004 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajans 1993 yılında kurulmuş olan Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansının yerini almıştır Ajansın merkezi Londrarsquodadır (wwwemeaeuint)

European Medicines Agency

(EMEA)

Agence europeacuteenne des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa İş Sağlığı Guumlvenliği ve Ajansı İş sağlığı ve guumlvenliğinin iyileştirilmesine youmlnelik bilgilerin analizi geliştirilmesi ve yayılması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İspanyarsquonın Bilbao kentindedir (httpagencyoshaeuint)

European Agency for Safety and Health at

Work

Agence europeacuteenne pour la seacutecuriteacute et la

santeacute au travail

Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi Bkz CEEP

European Centre of Enterprises with Public

Participation and of Enterprises of General

Economic Interest

Centre europeacuteen des entreprises agrave

participation publique et des entreprises

dinteacuterecirct eacuteconomique geacuteneacuteral

Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin resmi internet sitesinde (wwweuropaeuint) ve son doumlnemlerde yayımladığı belgelerde Avrupa Toplulukları Komisyonunu ifade etmek uumlzere yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Toplulukları Komisyonu)

European Commission

Commission europeacuteenne

Avrupa Konseyi 5 Mayıs 1949 tarihinde 10 Avrupa uumllkesi (Belccedilika Birleşik Krallık Danimarka Fransa Hollanda İrlanda İtalya İsveccedil Luumlksemburg ve Norveccedil) arasında imzalanan Londra Antlaşması ile kurulan uluslararası oumlrguumlttuumlr Fransanın Strazburg kentinde yerleşik Avrupa Konseyinin amaccedilları insan haklarını ccediloğulcu

Council of Europe

Conseil de lrsquoEurope

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 13

demokrasiyi ve hukukun uumlstuumlnluumlğuumlnuuml korumak Avruparsquonın kuumlltuumlrel kimliğine ve kuumlltuumlrel ccedileşitliliğine ilişkin bilinccedil oluşturmak ve bunların geliştirilmesini teşvik etmek Avrupa toplumunun karşılaştığı azınlıklara karşı ayırımcılık yabancı duumlşmanlığı ccedilevre kirliliği AIDS uyuşturucu organize succedillar gibi sorunlara ccediloumlzuumlm bulmak siyasi ve hukuki reformları destekleyerek Avruparsquoda demokratik istikrarın guumlccedillendirilmesine yardımcı olmaktır Konseyin halihazırda Tuumlrkiyersquonin de aralarında bulunduğu 45 uumlyesi bulunmaktadır Hukukun uumlstuumlnluumlğuuml ilkesini benimseyen ve insan haklarına ve temel oumlzguumlrluumlklere saygı goumlsteren her Avrupa uumllkesi Avrupa Konseyine uumlye olabilir Avrupa Konseyi Avrupa Birliğinin kurumları ile karıştırılmamalıdır (wwwcoeint)

Avrupa Konseyi (Zirve) Avrupa Birliği uumlyesi uumllkelerin devlet ve huumlkuumlmet başkanlarının belirli aralıklarla bir araya geldiği toplantılardır Uumlye uumllke liderlerinin 1974 yılında Parisrsquote yapılan zirve toplantısında aldıkları karar uyarınca 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi adı altında duumlzenli olarak yapılan bu toplantılar 1986 yılında imzalanan Avrupa Tek Senedinde yer alan bir huumlkuumlm ile hukuki temel kazanmıştır Avrupa Birliği Antlaşması ile buguumlnkuuml halini alan huumlkuumlm Zirvenin Birliğin gelişimi iccedilin gerekli ivmeyi kazandırmak ve genel siyasi hedefleri belirlemekle goumlrevli olduğunu ve yılda en az iki kez toplanmasını oumlngoumlrmektedir Zirveler AB Konseyi doumlnem başkanlığını yuumlruumlten uumlye devlet tarafından duumlzenlenir (Bkz AB Antlaşması m4)

European Council

Conseil europeacuteen

Avrupa Konvansiyonu Aralık 2001 tarihli Laeken Zirvesinde alınan karar uyarınca Avrupa Birliğinin geleceği konusunda yapılacak Huumlkuumlmetlerarası Konferans iccedilin şeffaf ve geniş katılımlı bir hazırlık yapılabilmesini teminen ilgili tarafların katılımı ile oluşturulan bir tartışma platformudur Konvansiyon Fransa eski Cumhurbaşkanı Valeacutery Giscard dEstaing başkanlığında iki yıl boyunca suumlrduumlruumllen ccedilalışmalar sonucunda hazırladığı Anayasa

European Convention

Convention europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 14

Taslağını Haziran 2003de toplanan Selanik Zirvesine sunmuştur (httpeuropean-conventioneuint) (Bkz Avrupa Anayasası) Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu 18 Nisan 1951 tarihinde imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı uumlye devletlerin koumlmuumlr-ccedilelik uumlretimi ve dağıtımının uluslaruumlstuuml niteliğe sahip bir Yuumlksek Otoritenin youmlnetiminde gerccedilekleştirilmesi ve serbest dolaşımın ve serbest rekabetin temin edildiği bir ortak pazarın kurulmasıdır AKCcedilT Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren 50 yıl suumlreyle akdedilmiş bir Antlaşma olduğundan Avrupa Koumlmuumlr Ccedilelik Topluluğu 23 Temmuz 2002 tarihi itibarıyla sona ermiştir

European Coal and Steel Community

Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma 18 Nisan 1951 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Coal and

Steel Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Uumlye uumllkelerin merkez bankaları ile Avrupa Merkez Bankasından meydana gelen yapılanmadır Temel amacı fiyat istikrarını sağlamak olan Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Avrupa Merkez Bankasının karar alma organları tarafından idare edilmektedir Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin goumlrevleri Topluluğun para politikasını tespit etmek ve uygulamak doumlviz işlemlerini yuumlruumltmek uumlye uumllkelerin resmi doumlviz rezervlerini tutmak ve youmlnetmek ve oumldeme sistemlerinin duumlzguumln işlemesini temin etmektir (Bkz AT Antlaşması m107)

European System of Central Banks

(ESCB)

Systegraveme europeacuteen de banques centrales

(SEBC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 15

Avrupa Merkez Bankası 1 Haziran 1998de kurulan tuumlzel kişiliği haiz bağımsız bir AB organıdır Euro alanında fiyat istikrarını sağlamakla goumlrevli Avrupa Merkez Bankası bu goumlrevini yerine getirirken Avrupa Merkez Bankaları Sistemi ile birlikte ccedilalışmaktadır Merkezi Almanyanın Frankfurt kentinde olan Bankanın karar alma organları Yuumlruumltme Kurulu Youmlnetim Konseyi ve Genel Kuruldur (wwwecbint)

European Central Bank (ECB)

Banque centrale

europeacuteenne (BCE)

Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi Avrupa Komisyonuna uumlye devletlere ve sosyal taraflara mesleki eğitim politikaları geliştirme konusunda bilgi desteği sağlamak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir ajanstır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwwcedefopeuint)

European Centre for the Development of

Vocational Training (CEDEFOP)

Centre europeacuteen pour le

deacuteveloppement de la formation

professionnelle (CEDEFOP)

Avrupa Ombudsmanı Avrupa Birliği vatandaşlarının ve bir uumlye uumllkede ikamet eden veya kayıtlı iş merkezine sahip gerccedilek veya tuumlzel kişilerin Topluluk kurumlarının (Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ile İlk Derece Mahkemesinin yargısal yetkilerini kullandıkları işlemler hariccedil olmak uumlzere) veya organlarının koumltuuml idari uygulamalarına karşı şikayette bulunabileceği kişidir Ombudsman Avrupa Parlamentosu tarafından atanır (Bkz AT Antlaşması m21 ve m195)

European Ombudsman

Meacutediateur europeacuteen

Avrupa Para Enstituumlsuuml 1 Ocak 1994 tarihinde Ekonomik ve Parasal Birliğin ikinci aşamasına ilişkin goumlrevleri yerine getirmek uumlzere kurulmuş olan Enstituumlduumlr Birinci aşamada goumlrev yapan Avrupa Merkez Bankaları Guvernoumlrleri Komitesinin yerini alan Avrupa Para Enstituumlsuuml ulusal merkez bankaları arasındaki işbirliğinin ve uumlye devletlerin para politikalarının koordinasyonunun guumlccedillendirilmesinin yanı sıra Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasında Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin oluşturulmasına ve

European Monetary Institute

Institut moneacutetaire

europeacuteen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 16

tek paraya geccedililmesine youmlnelik hazırlık ccedilalışmalarını yapmakla goumlrevlendirilmiştir 1 Haziran 1998 tarihinde Avrupa Merkez Bankasının kurulmasıyla Avrupa Para Enstituumlsuumlnuumln goumlrevi sona ermiştir (Bkz Ekonomik ve Parasal Birlik) Avrupa Parlamentosu Uumlye devlet halklarının temsilcilerinden oluşan Avrupa Birliği kurumudur Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 1979 yılından bu yana doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına gelmektedir Parlamento ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde mevzuat ccedilıkartma yetkisini AB Konseyi ile paylaşır ve yine Konseyle birlikte buumltccedilesel yetkileri kullanır Ayrıca Avrupa Komisyonu uumlzerinde denetim yetkisi bulunmaktadır Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 5 yıl suumlreyle seccedililmektedir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde katılımını takiben Haziran 2004de yapılan Avrupa Parlamentosu seccedilimlerinden sonra uumlye sayısı 626dan 732ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya 99 Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 78rsquoer İspanya ve Polonya 54er Hollanda 27 Belccedilika Portekiz Yunanistan Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 24rsquoer İsveccedil 19 Avusturya 18 Danimarka Finlandiya ve Slovakya 14rsquoer İrlanda ve Litvanya 13er Letonya 9 Slovenya 7 Luumlksemburg Estonya ve GKRY 6şar ve Malta 5 (Bkz AT Antlaşması 189-201)

European Parliament

Parlement europeacuteen

Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği Bkz UNICE

Union of Industrial and Employersrsquo

Confederations of Europe

Union des

confeacutedeacuterations de lrsquoindustrie et des

employeurs drsquoEurope

Avrupa Savunma Ajansı ABnin kriz youmlnetimine ilişkin savunma kapasitesinin artırılması ve Avrupa Guumlvenlik ve Savunma Politikasının desteklenmesi amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Bruumlkseldedir

European Defence Agency

Agence europeacuteenne de

deacutefense

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 17

Avrupa Sayıştayı Bkz Avrupa Toplulukları Sayıştayı

European Court of Auditors

Cour des comptes

europeacuteenne

Avrupa Sendikalar Konfederasyonu Bkz ETUC

European Trade Union Confederation

Confeacutedeacuteration

europeacuteenne des syndicats

Avrupa Siyasi İşbirliği Avrupa Tek Senedinin Dış Politika Alanında Avrupa İşbirliği Hakkında Huumlkuumlmler başlığı altında oumlngoumlruumllen işbirliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu işbirliği Avrupa Birliği Antlaşmasıyla Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası başlığı altında yeniden duumlzenlenmiştir

European Political Cooperation

Coopeacuteration politique

europeacuteenne

Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Birliğinde işccedililerin istihdamını kolaylaştırmak coğrafi ve mesleki hareketliliklerini artırmak sanayi ve uumlretim sistemlerindeki değişime uyumlarını sağlamak amacıyla kurulmuş en eski yapısal fondur Fon Avrupa Komisyonu tarafından idare edilmektedir (Bkz AT Antlaşması 146-148)

European Social Fund

Fonds social europeacuteen

Avrupa Standardizasyon Komitesi Bkz CEN

European Committee for Standardisation

Comiteacute europeacuteen de

normalisation

Avrupa Standardizasyon Kuruluşları Avrupa Topluluğunda malların serbest dolaşımı konusunda karşılaşılan teknik engellerin kaldırılmasına ilişkin olarak 1985 yılında benimsenen yeni yaklaşım ccedilerccedilevesinde referans olarak kabul edilen Avrupa standartlarını hazırlayan kuruluşlardır Bu kuruluşlar CEN CENELEC ve ETSIrsquodir Yeni yaklaşım uyarınca Topluluk tarafından gerccedilekleştirilecek uyum faaliyeti yalnızca sağlık uumlruumln guumlvenliği ve ccedilevrenin korunması

European Standardisation Bodies

Organismes europeacuteens

de normalisation

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 18

konularında yapılacak ccedilerccedileve duumlzenlemelerle sınırlanmakta teknik spesifikasyonlar iccedilin ise soumlz konusu kuruluşlar tarafından hazırlanan Avrupa standartları esas alınmaktadır Bu standartlara uymak ihtiyari olmakla birlikte bunlara uygun olarak imal edilen uumlruumlnlerin otomatik olarak Topluluk mevzuatına da uygun oldukları kabul edilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu uumlruumlnuumln Topluluk mevzuatına uygun olduğunu ispat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml imalatccedilıya aittir (Bkz CEN CENELEC ETSI) Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu ABnin Ortak Tarım Politikasının finansman aracıdır 1962 yılında oluşturulan Fonun amacı tarım alanında yapısal doumlnuumlşuumlme ve kırsal kalkınmaya destek vermektir Fon iki kısımdan oluşmaktadır Garanti Boumlluumlmuuml ABnin tarıma youmlnelik fiyat desteklerini ve bazı ek tedbirleri finanse eder Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biri olan Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml ise yapısal politikalara kaynak sağlar

European Agricultural Guidance and

Guarantee Fund (EAGGF)

Fonds europeacuteen

drsquoorientation et de garantie agricole

(FEOGA)

Avrupa Tek Senedi 17 Şubat 1986rsquoda Luumlksemburgrsquoda ve 28 Şubat 1986rsquoda Laheyrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1987 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren antlaşmadır Avrupa Tek Senedi Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklik getiren huumlkuumlmler ile dış politika alanında uumlye devletler arasında işbirliğini oumlngoumlren huumlkuumlmleri tek bir belgede toplamıştır Avrupa Tek Senedinde iccedil pazarın 1992 yılı sonuna kadar tamamlanması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Ayrıca Avrupa Parlamentosunun karar alma mekanizmasındaki roluuml guumlccedillendirilmiş ve nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluumlnuumln geccedilerli olduğu alanların sayısı artırılmıştır

Single European Act (SEA)

Acte unique europeacuteen

(AUE)

Avrupa Telekomuumlnikasyon Standartları Enstituumlsuuml Bkz ETSI

European Telecommunications

Standards Institute

Institut europeacuteen des normes de

teacuteleacutecommunication

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 19

Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansı Bkz Avrupa İlaccedil Ajansı

European Agency for the Evaluation of

Medicinal Products (EMEA)

Agence europeacuteenne

pour leacutevaluation des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa Topluluğu 25 Mart 1957de Romarsquoda imzalanan Antlaşma ile kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğunun 7 Şubat 1992 tarihinde Maastrichtrsquode imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile değiştirilmiş adıdır Soumlz konusu Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği 1 Kasım 1993rsquoden bu yana eski Avrupa Ekonomik Topluluğu Avrupa Topluluğu olarak anılmaktadır

European Community

Communauteacute europeacuteenne

Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Kurucu Antlaşmaların yorumlanması ve uygulanmasında hukuka uygunluğu sağlayan AB kurumudur Birliğin en yuumlksek yargı organı olan Divan uumlye uumllke huumlkuumlmetleri tarafından ortak kararla 6 yıl iccedilin atanan ve goumlrev suumlreleri yenilenebilen hakim ve hukuk soumlzcuumllerinden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Yetkisi esas olarak Topluluklarla sınırlı olan Divan Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında tamamen yetkisiz Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanında ise belli koşullarla yetkilidir Divanın bakmakla goumlrevli olduğu davalar yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmeyen uumlye devletlere karşı accedilılan ihlacircl davaları Topluluk kurumlarının ccedilıkardığı mevzuata ilişkin olarak accedilılan iptal davaları Topluluk kurumlarının soumlzleşme-dışı sorumluluk ccedilerccedilevesinde verdiği zararlar hakkında accedilılan tazminat davaları Topluluk kurumlarının Topluluk hukukundan kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemelerine ilişkin olarak accedilılan hareketsizlik davalarıdır Bunlar dışında ulusal mahkemelerin bir Topluluk hukuku kuralının yorumlanması veya ikincil mevzuatın geccedilerliliğine ilişkin oumln karar taleplerinin sonuccedillandırılması da Divanın goumlrevleri arasındadır

Court of Justice of the European Communities

Cour de justice des

communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 20

(Bkz AT Antlaşması m220-245 AB Antlaşması m35 40) (httpcuriaeuint) Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) yıllar iccedilinde artan iş yuumlkuumlnuuml hafifletmek amacıyla 24 Ekim 1988 tarihli Konsey kararıyla ATADrsquoa bağlı olarak kurulan yargı organıdır İlk Derece Mahkemesi uumlye uumllke huumlkuumlmetlerinin ortak kararla 6 yıl iccedilin atadığı ve yeniden seccedililebilen hakimlerden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Mahkemenin bakmakla goumlrevli olduğu başlıca davalar gerccedilek veya tuumlzel kişiler tarafından Topluluk organlarına karşı accedilılan iptal hareketsizlik ve tazminat davaları ve Topluluklar ile Topluluk organlarında ccedilalışan kişiler arasındaki personel davalarıdır İlk Derece Mahkemesinin kararlarına karşı esasa ilişkin konularla sınırlı olmak kaydıyla ATADrsquoa temyiz mercii olarak başvurulabilir (Bkz AT Antlaşması m224-225) (httpcuriaeuint)

Court of First Instance of the European

Communities

Tribunal de premiegravere instance des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Toplulukları Komisyonu Birliğin ortak ccedilıkarlarını temsil eden AB kurumudur Komisyon goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devletlerin ccedilıkarlarından bağımsız hareket eder Antlaşmalara ve ikincil mevzuata uyulmasını gerek uumlye devletler ve Topluluk kurumları gerek kişiler bakımından denetler Mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde inisiyatifi elinde bulundurur Bu kapsamda Konseye veya Konsey ile Parlamentoya mevzuat oumlnerileri sunar Ulusal idarelerin de yardımıyla ortak politikaların ve Topluluk programlarının yuumlruumltuumllmesini sağlar Dış ilişkilerde Birliği temsil eder ve muumlzakereleri yuumlruumltuumlr Ayrıca AB buumltccedilesinin yuumlruumltuumllmesinden de sorumludur Yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden oumlnce Komisyon Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallıkrsquotan 2rsquoşer ve diğer uumllkelerden 1rsquoer uumlye olmak uumlzere toplam 20 uumlyeden oluşmaktaydı 1 Mayıs 2004 tarihinde Komisyona 10 uumlye daha atanmış olup bu yeni atanan uumlyeler Komisyonun mevcut 20 uumlyesiyle birlikte 31 Ekim 2004 tarihine kadar

Commission of the European Communities

Commission des

Communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 21

goumlrev yapacaktır 1 Kasım 2004 tarihinde ise her bir uumlye uumllkeden birer kişinin atanmasıyla oluşacak 25 uumlyeli yeni Komisyon goumlrevine başlayacaktır Goumlrevlerini uumlye devlet ccedilıkarlarından bağımsız olarak yuumlruumltmeleri oumlngoumlruumllen Komisyon uumlyeleri 5 yıl suumlreyle atanırlar Geniş bir buumlrokrasiye sahip olan Komisyon Komisyon uumlyelerinin sorumluluğunda bulunan 24 Genel Muumlduumlrluumlkten ve ccedileşitli hizmet birimlerinden oluşmaktadır (Bkz AT Antlaşması m211-219) Avrupa Toplulukları Sayıştayı Sağlam bir mali youmlnetimin temin edilmesi amacıyla Avrupa Birliğinin gelir ve gider hesaplarını ve bu hesapların dayandığı işlemlerin yasallığını ve duumlzguumlnluumlğuumlnuuml inceleyen AB kurumudur 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmiştir Sayıştay her bir uumlye devleti temsilen birer uumlyeden oluşur Uumlyeler AB Konseyi tarafından 6 yıllık bir suumlre iccedilin atanırlar ve goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler Uumlyelerin goumlrev suumlrelerinin yenilenmesi muumlmkuumlnduumlr (Bkz AT Antlaşması m247-249) (wwwecaeuint)

Court of Auditors of the European Communities

Cour des comptes des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml Avruparsquodaki tuumlketicilerin haklarının korunmasına ve AB politikalarının tuumlketici hakları doğrultusunda geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 1962 yılında kurulmuş bir oumlrguumlttuumlr Avruparsquoda yerleşik 34 adet bağımsız ulusal tuumlketici oumlrguumltuumlnden meydana gelen ve bir federasyon niteliğinde olan oumlrguumltuumln merkezi Bruumlkselrsquodedir (wwwbeucorg)

European Consumersrsquo Organisation

(BEUC)

Bureau europeacuteen des unions de

consommateurs (BEUC)

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Avrupa duumlzeyinde uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığı konusunda guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB

European Monitoring Centre for Drugs and

Drug Addiction (EMCDDA)

Observatoire europeacuteen

des drogues et des

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 22

ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemcddaeuint)

toxicomanies(OEDT)

Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı Daha iyi yaşam ve ccedilalışma koşullarının oluşturulması ve planlanmasına katkıda bulunmak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakıf goumlrevlerini uumlye devlet idareleri işccedili ve işveren oumlrguumltleri ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği halinde yerine getirir Vakfın merkezi İrlandarsquonın başkenti Dublinrsquodedir (wwweurofoundeuint)

European Foundation for the Improvement of

Living and Working Conditions

Fondation europeacuteenne

pour lrsquoameacutelioration des conditions de vie et de

travail

Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Birliğinin hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katkıda bulunacak belli yatırım projelerine finansman sağlayan oumlzerk ve tuumlzel kişiliği haiz bir AB organıdır 1958 yılında kurulmuş olan ve kacircr amacı guumltmeyen Avrupa Yatırım Bankası buumltuumlnleşmeye dengeli kalkınmaya ekonomik ve sosyal uyuma ve bilgi ekonomisine youmlnelik projelere destek vermektedir (Bkz AT Antlaşması m266-267) (wwweibeuint)

European Investment Bank

Banque europeacuteenne

dinvestissement

Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı Makedonya Cumhuriyeti ve Sırbistan-Karadağrsquoda ABrsquonin başlıca yardım programlarının uygulanması amacıyla 2000 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwweareuint)

European Agency for Reconstruction

Agence europeacuteenne

pour la reconstruction

Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi Avrupa Komisyonu buumlnyesinde yolsuzlukla muumlcadele amacıyla 1999 yılında kurulmuş birimdir Ofis yolsuzlukla ve Topluluğun mali ccedilıkarlarını olumsuz youmlnde etkileyen diğer usulsuumlzluumlklerle etkili bir şekilde muumlcadele etmek uumlzere soruşturma yetkileriyle donatılmıştır Komisyon da dahil olmak uumlzere hiccedilbir kurum organ veya uumlye uumllkeden emir ve talimat almaksızın soruşturma yetkilerini tam bir bağımsızlık iccedilinde kullanan Ofis adli makamlarla ve emniyet birimleriyle işbirliği iccedilinde ccedilalışmaktadır (httpeuropaeuintolaf)

European Anti-fraud Office (OLAF)

Office europeacuteen de lutte

antifraude (OLAF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 4: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 2

uumlyelerin Birliğe katılmasının ardından doumlnem başkanlığının hangi sıraya goumlre uumlstlenileceği konusunda henuumlz yeni bir duumlzenleme yapılmamıştır (Bkz AT Antlaşması m203) AB Kurumları Avrupa Parlamentosu Konsey Komisyon Adalet Divanı ve Sayıştay AB kurumları olarak kabul edilmektedir Sayıştayın kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmesi 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile olmuştur (Bkz AT Antlaşması m7)

EU Institutions

Institutions de lrsquoUE

AB Konseyi Uumlye devlet huumlkuumlmetlerinin bakan duumlzeyinde temsil edildiği AB kurumudur Konsey guumlndeme goumlre farklı bakanların katılımıyla oluşur (Ccedilevre Bakanları Konseyi Tarım Bakanları Konseyi Ekonomik ve Mali İşler Bakanları Konseyi gibi) Birliğin temel karar alma organı olup Avrupa Parlamentosu ile birlikte veya tek başına mevzuat ccedilıkartma yetkisine sahiptir Avrupa Parlamentosu ile birlikte buumltccedilesel yetkileri kullanır Konsey toplantılarına doumlnem başkanlığını yuumlruumlten uumlye uumllkenin bakanı başkanlık eder (Bkz AT Antlaşması m202-210)

Council of the EU

Conseil de lrsquoUE

AB Muumlktesebatı Bkz Topluluk Muumlktesebatı

Union Acquis

Acquis de lrsquoUnion

AB Organları Tercuumlme Merkezi Avrupa Birliğinin diğer ajanslarına tercuumlme hizmeti veren AB ajansıdır Merkez kendi tercuumlme birimleri bulunan AB kurumlarına ise bu hizmeti destek niteliğinde vermektedir Ajans 1994 yılında kurulmuş olup merkezi Luumlksemburgrsquodadır (wwwcdteuint)

Translation Center for the Bodies of the European Union

Centre de traduction

des organes de lrsquoUnion europeacuteenne

AEA Bkz Avrupa Ekonomik Alanı

EEA

EEE

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 3

AET Bkz Avrupa Ekonomik Topluluğu

EEC

CEE

AET-Tuumlrkiye Ortaklık Anlaşması Bkz Ankara Anlaşması

EEC-Turkey Association Agreement

Accord drsquoassociation

CEE-Turquie

AKCcedilT Bkz Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu

ESCS

CECA

Alacirckart Avrupa Uumlye uumllkelere asgari ortak hedeflere bağlı kalmak kaydıyla bazı Topluluk hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katılmama hakkı tanınmasını ifade eden terimdir Bu youmlntem ilk kez AB Antlaşmasının imzalanması sırasında uygulanmıştır Antlaşmaya ekli protokollerle ekonomik ve parasal birlik alanında Birleşik Krallık ve Danimarkaya sosyal politika alanında Birleşik Krallıka derogasyon tanınmıştır

Europe agrave la carte

Europe agrave la carte

Amsterdam Antlaşması 2 Ekim 1997 tarihinde Amsterdamrsquoda imzalanan ve 1 Mayıs 1999rsquoda yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Antlaşma Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının ve Avrupa Parlamentosunun karar alma suumlrecindeki roluumlnuumln artırılmasını Topluluğun istihdam ortak ticaret politikası halk sağlığı ccedilevre ve tuumlketicinin korunması alanlarındaki yetkilerinin genişletilmesini ve buumltuumlnleşme yolunda daha hızlı ilerlemek isteyen uumllkelere belli koşullar altında bu imkanın tanınmasını iccedilermektedir

Treaty of Amsterdam

Traiteacute drsquoAmsterdam

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 4

Ankara Anlaşması 12 Eyluumll 1963 tarihinde Ankararsquoda imzalanan Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır 1 Aralık 1964 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Anlaşmanın nihai amacı Tuumlrkiyersquonin Topluluğa uumlye olmasıdır Ankara Anlaşmasına goumlre ortaklık hazırlık doumlnemi geccediliş doumlnemi ve son doumlnemden meydana gelmektedir Hazırlık doumlneminde Tuumlrkiyersquonin Topluluğun yardımıyla ekonomisini guumlccedillendirmesi geccediliş doumlneminde Tuumlrkiye ile Topluluk arasında bir guumlmruumlk birliğinin aşamalı olarak kurulması ve Tuumlrkiyersquonin ekonomik politikalarının Topluluğun ekonomik politikalarına yaklaştırılması guumlmruumlk birliğine dayanan son doumlnemde ise Topluluk ile Tuumlrkiyersquonin ekonomi politikaları arasındaki koordinasyonun guumlccedillendirilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr (wwwdptgovtrabigm)

Ankara Agreement

Accord drsquoAnkara

AT-Tuumlrkiye Ortaklık Komitesi AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyinin 364 sayılı Kararı ile Ortaklık Konseyine goumlrevlerini yerine getirmesinde yardımcı olmak uumlzere kurulan Komitedir Ortaklık Komitesi Ortaklık Konseyinin kendisine tevdi ettiği konuları inceler ve Ankara Anlaşmasının iyi işlemesi iccedilin gerekli işbirliğinin devamlılığını sağlar Komite AB uumlyesi devletler AB Konseyi ve Avrupa Komisyonu temsilcileri ile Tuumlrk Huumlkuumlmeti temsilcilerinden oluşur Ortaklık Konseyinin 32000 sayılı Kararı ile mevzuat uyumuna ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer verilen oumlnceliklere ilişkin olarak kaydedilen ilerlemenin izlenmesi amacıyla diğer aday uumllkelerde olduğu gibi Ortaklık Komitesine bağlı alt komiteler kurulmuştur Bunlar Tarım ve Balıkccedilılık İccedil Pazar ve Rekabet Ticaret Sanayi ve AKCcedilT Uumlruumlnleri Ekonomik ve Parasal Konular Sermaye Hareketleri ve İstatistik Yenilik Ulaştırma Ccedilevre ve Enerji Boumllgesel Gelişme İstihdam ve Sosyal Politika Guumlmruumlkler Vergilendirme Uyuşturucu Trafiği ve Kara Para Aklanması alt komiteleridir (Bkz Ankara Anlaşması m24)

EC-Turkey Association Committee

Comiteacute drsquoassociation

CE-Turquie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 5

AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi AT ile Tuumlrkiye arasında 1963 tarihli Ankara Anlaşmasıyla kurulan ortaklık ilişkisinin temel karar alma organıdır Ortaklık Konseyi Ankara Anlaşması ve Katma Protokolde oumlngoumlruumllen hedeflere ulaşılmasını sağlayacak kararları almakla goumlrevlidir Tuumlrk Huumlkuumlmeti ve AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri ile AB Konseyi ve Avrupa Komisyonu temsilcilerinden oluşan Ortaklık Konseyi kararlarını oybirliğiyle alır Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihatları uyarınca Ortaklık Konseyi kararları Topluluk muumlktesebatının bir parccedilasını teşkil etmektedir (Bkz Ankara Anlaşması m6 22-25 27)

EC-Turkey Association Council

Conseil drsquoassociation

CE-Turquie

ATAD Bkz Avrupa Toplulukları Adalet Divanı

CJECECJ

CJCE

Avrupa Ağ ve Bilgi Guumlvenliği Ajansı Avrupa Birliğinde etkili ve yuumlksek duumlzeyde bir ağ ve bilgi guumlvenliğinin temin edilmesi ağ ve bilgi guumlvenliği bilincinin artırılması ve boumlylelikle iccedil pazarın duumlzguumln işlemesine katkı sağlanması amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanın Girit adasındaki İraklion kentindedir (wwwenisaeuint)

European Network and Information Security

Agency

Agence europeacuteenne chargeacutee de la seacutecuriteacute

des reacuteseaux et de linformation

Avrupa Anayasası Avrupa Birliğinin Aralık 2001 tarihli Laeken Zirvesinde alınan karar uyarınca toplanan Avrupa Konvansiyonu tarafından hazırlanan ve Haziran 2003 tarihli Selanik Zirvesinde sunulan anayasa niteliğindeki antlaşma taslağıdır Taslak Anayasa doumlrt kısımdan oluşmaktadır Birliğin amaccedil yetki karar usulleri ve kurumlarının duumlzenlendiği Genel Esaslar Temel Haklar Şartı Birliğin Politikaları ve İşleyişi Son Huumlkuumlmler Taslak Anayasa Avrupa Birliğine tuumlzel kişilik tanımakta ve Birliğin dayandığı değerleri insan haysiyeti demokrasi eşitlik hukukun uumlstuumlnluumlğuuml ve insan haklarına saygı olarak sıralamaktadır Uumlye devletler Taslak Anayasa uumlzerinde 18 Haziran 2004 tarihinde uzlaşmaya varmıştır 29 Ekim 2004 tarihinde

Constitution for Europe

Constitution pour

lEurope

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 6

Romarsquoda imzalanması oumlngoumlruumllen Anayasanın uumlye devletler tarafından onaylanarak 2006 yılı iccedilinde yuumlruumlrluumlğe girmesi beklenmektedir (httpeuropean-conventioneuint) Avrupa Anlaşmaları Avrupa Topluluklarının 1990rsquolı yıllarda bir kısım Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkeleri (Bulgaristan Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Romanya Slovak Cumhuriyeti ve Slovenya) ile imzaladığı ortaklık anlaşmalarıdır Bu anlaşmaların amacı 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye uumlye olmuş anılan uumllkeleri bir ortaklık ilişkisi ccedilerccedilevesinde Avrupa Birliği uumlyeliğine hazırlamaktı

Europe Agreements

Accords europeacuteens

Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı nuumlkleer enerji enduumlstrisinin geliştirilmesi ve bu enduumlstrinin barışın korunmasına hizmet etmesidir

European Atomic Energy Community

Communauteacute

europeacuteenne de lrsquoeacutenergie atomique

Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşma 25 Mart 1957 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Atomic

Energy Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

europeacuteenne de lrsquoeacutenergie atomique

Avrupa Birliği Avrupa Toplulukları (AKCcedilT AET AAET) aracılığıyla izlenen hedef ve politikalar ile Avrupa Birliği Antlaşmasıyla getirilen iki yeni eylem alanının (Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği) kapsadığı hedef ve politikaları bir buumltuumln olarak ifade etmek uumlzere kullanılan kavramdır Avrupa Birliği daha genel olarak 25 uumlye uumllkenin meydana getirdiği kendine oumlzguuml uluslararası ekonomik ve siyasi buumltuumlnleşmeyi ifade etmektedir

European Union

Union europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 7

Avrupa Birliği Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Soumlz konusu Antlaşma Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara getirdiği değişiklikler yanında Topluluklar iccedilin geccedilerli hukuki ve kurumsal yapıdan farklı biccedilimde uumlye devlet huumlkuumlmetleri arasındaki işbirliğinin oumlnem taşıdığı iki yeni eylem alanı oluşturmuştur Ortak ve Dış Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği Antlaşma anılan iki yeni eylem alanını ve bağımsız varlıklarını muhafaza etmek kaydıyla uumlccedil Topluluğu (AKCcedilT AT AAET) Avrupa Birliği ortak ccedilatısı altında toplamıştır

Treaty on European Union

Traiteacute sur lrsquoUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Guumlvenlik Araştırmaları Enstituumlsuuml Akademik araştırmalar ve analizler yaparak ABnin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikasının geliştirilmesine katkıda bulunmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş tuumlzel kişiliği haiz bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Paristedir (wwwiss-euorg)

European Union Institute for Security

Studies

Institut deacutetudes de seacutecuriteacute de lUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Marşı 1972 yılında Avrupa Konseyi tarafından Avrupa Marşı olarak kabul edilen Ludwig van Beethovenrsquoin 9 Senfonisinin bir boumlluumlmuuml 1986rsquodan bu yana Avrupa Birliği tarafından da kullanılmaktadır

European Union Anthem

Lrsquohymne de lrsquoUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Resmi Gazetesi Avrupa Birliğinin 20 resmi dilinde ccedilıkartılan guumlnluumlk resmi gazetedir Daha oumlnce Avrupa Toplulukları Resmi Gazetesi adıyla yayımlanan bu gazete Nice Antlaşmasının yuumlruumlrluumlğe girmesiyle birlikte Avrupa Birliği Resmi Gazetesi adını almıştır Resmi Gazete L C ve S olmak uumlzere uumlccedil seri halinde yayımlanmaktadır L serisinde tuumlzuumlkler direktifler kararlar tavsiyeler ve goumlruumlşler yer almaktadır C serisinde mevzuat taslakları Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ve İlk Derece Mahkemesi kararları Avrupa Parlamentosu tutanakları Sayıştay raporları Boumllgeler Komitesi ve Ekonomik ve Sosyal Komitenin goumlruumlşleri ve raporları AB kurumlarında istihdam

Official Journal of the European Union

(OJ)

Journal officiel de lUnion europeacuteenne

(JO)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 8

edileceklere ilişkin duyurular ve AB programlarına ilişkin ccedilağrılar yer almaktadır S serisinde ise ihale duyuruları yer almaktadır Avrupa Birliği Resmi Gazetesi elektronik ortamda da yayımlanmakla birlikte yalnızca basılı versiyonu geccedilerli resmi metin olarak kabul edilmektedir (httpeuropaeuinteur-lexensearchsearch_ojhtml) Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı Avrupa Parlamentosu Konsey ve Komisyon tarafından 7 Aralık 2000 tarihinde Nicersquode imzalanan Şarttır Resmi bir beyan niteliğinde olan ve AB uumlyesi devletlerin ortak anayasal değerlerine dayanan Şart temel hak ve oumlzguumlrluumlklere ilişkin huumlkuumlmler iccedilermektedir Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı Taslak Avrupa Anayasasına ikinci boumlluumlm olarak dercedilmiştir

European Union Charter of Fundamental

Rights

Charte europeacuteenne des droit fondamentaux

Avrupa Birliği Uydu Merkezi Uydulardan alınan goumlruumlntuuml ve verilerin analizini yaparak ABnin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ccedilerccedilevesinde karar alabilmesine yardımcı olmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş tuumlzel kişiliği haiz bir AB ajansıdır Merkezi İspanyanın Torrejoacuten de Ardoz kentindedir (wwweuscorg)

European Union Satellite Centre

Centre satellitaire de

lUnion europeacuteenne

Avrupa Birliği Vatandaşlığı Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen huumlkuumlmler uyarınca AB uumlyesi uumllkelerin vatandaşlarına tanınmış bir statuumlduumlr Avrupa Birliği vatandaşlığı AT Antlaşmasındaki şartlar ve sınırlamalar saklı kalmak kaydıyla şu hakları iccedilermektedir Uumlye uumllkelerde serbestccedile dolaşma ve ikamet etme hakkı ikamet ettiği ve tacircbiiyetinde bulunmadığı uumlye uumllkelerde de Avrupa Parlamentosu ve belediye seccedilimlerinde oy kullanma ve aday olma hakkı vatandaşı olduğu uumlye uumllkenin diplomatik temsilciliğinin bulunmadığı uumlccediluumlncuuml uumllkelerde diğer uumlye devletlerin diplomatik korumasından yararlanma hakkı Avrupa Parlamentosuna dilekccedile verme ve Ombudsmana başvurma hakkı AB kurumlarına Birliğin resmi dillerinden birinde yazıp aynı dilde cevap alma hakkı (Bkz AT Antlaşması m17-22)

Citizenship of the European Union

Citoyenneteacute de lrsquoUnion

europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 9

Avrupa Birliğinin Suumltunları Yunan tapınaklarının oumln yuumlzuumlnden esinlenerek yapılan bir benzetmedir Buna goumlre Avrupa Birliği ccedilatısı Avrupa Toplulukları (AT AAET AKCcedilT) ile Avrupa Birliği Antlaşmasıyla getirilen iki yeni eylem alanından (Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği) oluşan uumlccedil suumltun uumlzerinde durmaktadır Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği adını taşıyan uumlccediluumlncuuml suumltunun adı Amsterdam Antlaşmasıyla Cezai Konularda Adli ve Polis İşbirliği olarak değiştirilmiştir

Pillars of the EU

Piliers de lrsquoUE

Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1975 yılında oluşturulan Fon boumllgeler ve sosyal gruplar arasındaki eşitsizlikleri azaltmaya youmlnelik girişimleri destekleyerek ABde ekonomik ve sosyal uyumu geliştirmeyi amaccedillamaktadır Yapısal Fonlar buumltccedilesinin yarıya yakını bu fona ayrılmaktadır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonundan ayrılan kaynaklar genellikle istihdam yaratılmasına kuumlccediluumlk ve orta boy işletmelerin desteklenmesine ve altyapının geliştirilmesine youmlneliktir

European Regional Development Fund

(ERDF)

Fonds europeacuteen de deacuteveloppement

reacutegional (FEDR)

Avrupa Ccedilevre Ajansı Avrupa duumlzeyinde ccedilevre konusundaki mevcut duruma ve gelişmelere ilişkin guumlvenilir bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1990 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Kopenhagrsquodadır (wwweeaeuint)

European Environment Agency (EEA)

Agence europeacuteenne

pour lrsquoenvironnement (AEE)

Avrupa Deniz Guumlvenliği Ajansı Topluluk sularında deniz kazaları gemilerin neden olduğu deniz kirliliği ve denizlerde meydana gelen can kaybı risklerinin azaltılması ve deniz guumlvenliğinin artırılması amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemsaeuint)

European Maritime Safety Agency

Agence europeacuteenne de

la seacutecuriteacute maritime

Avrupa Eğitim Vakfı 1990 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakfın amacı ABrsquonin dış ilişkiler alanındaki MEDA CARDS TACIS ve PHARE gibi programları ccedilerccedilevesinde Vakfa uumlye

European Training Foundation (ETF)

Fondation europeacuteenne

pour la formation (ETF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 10

uumllkelerde mesleki eğitim sistemlerinin yeniden yapılandırılmasına katkıda bulunmaktır Vakfın merkezi İtalyarsquonın Torino kentindedir (wwwetfeuint)

Avrupa Ekonomik Alanı Anlaşması Avrupa Toplulukları ile EFTA uumlyesi 7 uumllke (Avusturya Finlandiya İsveccedil İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedil) arasında 2 Mayıs 1992de imzalanan ve 1 Ocak 1994rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Anlaşmadır Anlaşmanın amacı taraflar arasında iccedil pazara ilişkin Topluluk muumlktesebatı temelinde malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımının sağlanmasıdır İsviccedilre 6 Aralık 1992de yapılan referandumun olumsuz sonuccedillanması uumlzerine Avrupa Ekonomik Alanının dışında kalmıştır 1995 yılında Avusturya Finlandiya ve İsveccedilin Avrupa Birliğine katılmaları uumlzerine soumlz konusu Anlaşmaya taraf olarak yalnızca İzlanda Liechtenstein ve Norveccedil kalmıştır

Agreement on the European Economic

Area

Accord sur lrsquoEspace eacuteconomique europeacuteen

Avrupa Ekonomik Topluluğu 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı bir ortak pazar oluşturulması ve Topluluğa uumlye devletlerin ekonomi politikalarının aşamalı olarak yaklaştırılması suretiyle Toplulukta ekonomik faaliyetlerin uyumlu bir şekilde geliştirilmesini suumlrekli ve dengeli bir buumlyuumlmeyi istikrarı yaşam standardının yuumlkselmesini ve uumlye devletler arasında daha sıkı ilişkilerin kurulmasını teşvik etmektir

European Economic Community

Communauteacute

eacuteconomique europeacuteenne

Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma 25 Mart 1957 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Economic

Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

eacuteconomique europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 11

Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi Bkz CENELEC

European Committee for Electrotechnical

Standardisation

Comiteacute europeacuteen de normalisation

eacutelectrotechnique

Avrupa Gıda Guumlvenliği Otoritesi Gıda guumlvenliğini doğrudan veya dolaylı olarak ilgilendiren tuumlm konularda bağımsız ve bilimsel goumlruumlş oluşturmak amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İtalyarsquonın Parma kentindedir (wwwefsaeuint)

European Food Safety Authority

Autoriteacute europeacuteenne pour la seacutecuriteacute des

aliments

Avrupa Guumlnuuml Schuman Bildirisinin accedilıklandığı 9 Mayıs 1950 tarihi esas alınarak her yılın 9 Mayıs guumlnuuml AB uumllkelerinde Avrupa Guumlnuuml olarak kutlanmaktadır

Europe Day

Le jour drsquoEurope

Avrupa Hava Guumlvenliği Ajansı Avruparsquoda sivil havacılık guumlvenliğinin ve ccedilevrenin korunmasını sağlamak ve AB uumlyesi devletlere Uluslararası Sivil Havacılık Oumlrguumltuuml (ICAO) yuumlkuumlmluumlluumlklerini ortak bir ccedilerccedilevede yerine getirmeleri hususunda yardımcı olmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Almanyarsquonın Koumlln kentindedir (wwweasaeuint)

European Aviation Safety Agency

(EASA)

Agence europeacuteenne de la seacutecuriteacute aeacuterienne

(AESA)

Avrupa Irkccedilılık ve Yabancı Duumlşmanlığı İzleme Merkezi Irkccedilılık yabancı duumlşmanlığı İslam duumlşmanlığı ve antisemitizm konularında gerekli tedbirlerin alınabilmesi amacıyla ABrsquoye ve uumlye devletlere guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi sağlamak iccedilin 1997 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Viyanarsquodadır (wwweumceuint)

European Monitoring Centre on Racism and

Xenophobia (EUMC)

Observatoire europeacuteen

des pheacutenomegravenes racistes et xenophobes

(EUMC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 12

Avrupa İlaccedil Ajansı İnsan ve hayvan sağlığının korunması amacıyla tıbbi uumlruumlnlerin guumlvenirliğinin izlenmesi ve değerlendirilmesi iccedilin 2004 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajans 1993 yılında kurulmuş olan Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansının yerini almıştır Ajansın merkezi Londrarsquodadır (wwwemeaeuint)

European Medicines Agency

(EMEA)

Agence europeacuteenne des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa İş Sağlığı Guumlvenliği ve Ajansı İş sağlığı ve guumlvenliğinin iyileştirilmesine youmlnelik bilgilerin analizi geliştirilmesi ve yayılması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İspanyarsquonın Bilbao kentindedir (httpagencyoshaeuint)

European Agency for Safety and Health at

Work

Agence europeacuteenne pour la seacutecuriteacute et la

santeacute au travail

Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi Bkz CEEP

European Centre of Enterprises with Public

Participation and of Enterprises of General

Economic Interest

Centre europeacuteen des entreprises agrave

participation publique et des entreprises

dinteacuterecirct eacuteconomique geacuteneacuteral

Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin resmi internet sitesinde (wwweuropaeuint) ve son doumlnemlerde yayımladığı belgelerde Avrupa Toplulukları Komisyonunu ifade etmek uumlzere yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Toplulukları Komisyonu)

European Commission

Commission europeacuteenne

Avrupa Konseyi 5 Mayıs 1949 tarihinde 10 Avrupa uumllkesi (Belccedilika Birleşik Krallık Danimarka Fransa Hollanda İrlanda İtalya İsveccedil Luumlksemburg ve Norveccedil) arasında imzalanan Londra Antlaşması ile kurulan uluslararası oumlrguumlttuumlr Fransanın Strazburg kentinde yerleşik Avrupa Konseyinin amaccedilları insan haklarını ccediloğulcu

Council of Europe

Conseil de lrsquoEurope

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 13

demokrasiyi ve hukukun uumlstuumlnluumlğuumlnuuml korumak Avruparsquonın kuumlltuumlrel kimliğine ve kuumlltuumlrel ccedileşitliliğine ilişkin bilinccedil oluşturmak ve bunların geliştirilmesini teşvik etmek Avrupa toplumunun karşılaştığı azınlıklara karşı ayırımcılık yabancı duumlşmanlığı ccedilevre kirliliği AIDS uyuşturucu organize succedillar gibi sorunlara ccediloumlzuumlm bulmak siyasi ve hukuki reformları destekleyerek Avruparsquoda demokratik istikrarın guumlccedillendirilmesine yardımcı olmaktır Konseyin halihazırda Tuumlrkiyersquonin de aralarında bulunduğu 45 uumlyesi bulunmaktadır Hukukun uumlstuumlnluumlğuuml ilkesini benimseyen ve insan haklarına ve temel oumlzguumlrluumlklere saygı goumlsteren her Avrupa uumllkesi Avrupa Konseyine uumlye olabilir Avrupa Konseyi Avrupa Birliğinin kurumları ile karıştırılmamalıdır (wwwcoeint)

Avrupa Konseyi (Zirve) Avrupa Birliği uumlyesi uumllkelerin devlet ve huumlkuumlmet başkanlarının belirli aralıklarla bir araya geldiği toplantılardır Uumlye uumllke liderlerinin 1974 yılında Parisrsquote yapılan zirve toplantısında aldıkları karar uyarınca 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi adı altında duumlzenli olarak yapılan bu toplantılar 1986 yılında imzalanan Avrupa Tek Senedinde yer alan bir huumlkuumlm ile hukuki temel kazanmıştır Avrupa Birliği Antlaşması ile buguumlnkuuml halini alan huumlkuumlm Zirvenin Birliğin gelişimi iccedilin gerekli ivmeyi kazandırmak ve genel siyasi hedefleri belirlemekle goumlrevli olduğunu ve yılda en az iki kez toplanmasını oumlngoumlrmektedir Zirveler AB Konseyi doumlnem başkanlığını yuumlruumlten uumlye devlet tarafından duumlzenlenir (Bkz AB Antlaşması m4)

European Council

Conseil europeacuteen

Avrupa Konvansiyonu Aralık 2001 tarihli Laeken Zirvesinde alınan karar uyarınca Avrupa Birliğinin geleceği konusunda yapılacak Huumlkuumlmetlerarası Konferans iccedilin şeffaf ve geniş katılımlı bir hazırlık yapılabilmesini teminen ilgili tarafların katılımı ile oluşturulan bir tartışma platformudur Konvansiyon Fransa eski Cumhurbaşkanı Valeacutery Giscard dEstaing başkanlığında iki yıl boyunca suumlrduumlruumllen ccedilalışmalar sonucunda hazırladığı Anayasa

European Convention

Convention europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 14

Taslağını Haziran 2003de toplanan Selanik Zirvesine sunmuştur (httpeuropean-conventioneuint) (Bkz Avrupa Anayasası) Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu 18 Nisan 1951 tarihinde imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı uumlye devletlerin koumlmuumlr-ccedilelik uumlretimi ve dağıtımının uluslaruumlstuuml niteliğe sahip bir Yuumlksek Otoritenin youmlnetiminde gerccedilekleştirilmesi ve serbest dolaşımın ve serbest rekabetin temin edildiği bir ortak pazarın kurulmasıdır AKCcedilT Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren 50 yıl suumlreyle akdedilmiş bir Antlaşma olduğundan Avrupa Koumlmuumlr Ccedilelik Topluluğu 23 Temmuz 2002 tarihi itibarıyla sona ermiştir

European Coal and Steel Community

Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma 18 Nisan 1951 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Coal and

Steel Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Uumlye uumllkelerin merkez bankaları ile Avrupa Merkez Bankasından meydana gelen yapılanmadır Temel amacı fiyat istikrarını sağlamak olan Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Avrupa Merkez Bankasının karar alma organları tarafından idare edilmektedir Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin goumlrevleri Topluluğun para politikasını tespit etmek ve uygulamak doumlviz işlemlerini yuumlruumltmek uumlye uumllkelerin resmi doumlviz rezervlerini tutmak ve youmlnetmek ve oumldeme sistemlerinin duumlzguumln işlemesini temin etmektir (Bkz AT Antlaşması m107)

European System of Central Banks

(ESCB)

Systegraveme europeacuteen de banques centrales

(SEBC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 15

Avrupa Merkez Bankası 1 Haziran 1998de kurulan tuumlzel kişiliği haiz bağımsız bir AB organıdır Euro alanında fiyat istikrarını sağlamakla goumlrevli Avrupa Merkez Bankası bu goumlrevini yerine getirirken Avrupa Merkez Bankaları Sistemi ile birlikte ccedilalışmaktadır Merkezi Almanyanın Frankfurt kentinde olan Bankanın karar alma organları Yuumlruumltme Kurulu Youmlnetim Konseyi ve Genel Kuruldur (wwwecbint)

European Central Bank (ECB)

Banque centrale

europeacuteenne (BCE)

Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi Avrupa Komisyonuna uumlye devletlere ve sosyal taraflara mesleki eğitim politikaları geliştirme konusunda bilgi desteği sağlamak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir ajanstır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwwcedefopeuint)

European Centre for the Development of

Vocational Training (CEDEFOP)

Centre europeacuteen pour le

deacuteveloppement de la formation

professionnelle (CEDEFOP)

Avrupa Ombudsmanı Avrupa Birliği vatandaşlarının ve bir uumlye uumllkede ikamet eden veya kayıtlı iş merkezine sahip gerccedilek veya tuumlzel kişilerin Topluluk kurumlarının (Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ile İlk Derece Mahkemesinin yargısal yetkilerini kullandıkları işlemler hariccedil olmak uumlzere) veya organlarının koumltuuml idari uygulamalarına karşı şikayette bulunabileceği kişidir Ombudsman Avrupa Parlamentosu tarafından atanır (Bkz AT Antlaşması m21 ve m195)

European Ombudsman

Meacutediateur europeacuteen

Avrupa Para Enstituumlsuuml 1 Ocak 1994 tarihinde Ekonomik ve Parasal Birliğin ikinci aşamasına ilişkin goumlrevleri yerine getirmek uumlzere kurulmuş olan Enstituumlduumlr Birinci aşamada goumlrev yapan Avrupa Merkez Bankaları Guvernoumlrleri Komitesinin yerini alan Avrupa Para Enstituumlsuuml ulusal merkez bankaları arasındaki işbirliğinin ve uumlye devletlerin para politikalarının koordinasyonunun guumlccedillendirilmesinin yanı sıra Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasında Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin oluşturulmasına ve

European Monetary Institute

Institut moneacutetaire

europeacuteen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 16

tek paraya geccedililmesine youmlnelik hazırlık ccedilalışmalarını yapmakla goumlrevlendirilmiştir 1 Haziran 1998 tarihinde Avrupa Merkez Bankasının kurulmasıyla Avrupa Para Enstituumlsuumlnuumln goumlrevi sona ermiştir (Bkz Ekonomik ve Parasal Birlik) Avrupa Parlamentosu Uumlye devlet halklarının temsilcilerinden oluşan Avrupa Birliği kurumudur Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 1979 yılından bu yana doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına gelmektedir Parlamento ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde mevzuat ccedilıkartma yetkisini AB Konseyi ile paylaşır ve yine Konseyle birlikte buumltccedilesel yetkileri kullanır Ayrıca Avrupa Komisyonu uumlzerinde denetim yetkisi bulunmaktadır Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 5 yıl suumlreyle seccedililmektedir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde katılımını takiben Haziran 2004de yapılan Avrupa Parlamentosu seccedilimlerinden sonra uumlye sayısı 626dan 732ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya 99 Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 78rsquoer İspanya ve Polonya 54er Hollanda 27 Belccedilika Portekiz Yunanistan Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 24rsquoer İsveccedil 19 Avusturya 18 Danimarka Finlandiya ve Slovakya 14rsquoer İrlanda ve Litvanya 13er Letonya 9 Slovenya 7 Luumlksemburg Estonya ve GKRY 6şar ve Malta 5 (Bkz AT Antlaşması 189-201)

European Parliament

Parlement europeacuteen

Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği Bkz UNICE

Union of Industrial and Employersrsquo

Confederations of Europe

Union des

confeacutedeacuterations de lrsquoindustrie et des

employeurs drsquoEurope

Avrupa Savunma Ajansı ABnin kriz youmlnetimine ilişkin savunma kapasitesinin artırılması ve Avrupa Guumlvenlik ve Savunma Politikasının desteklenmesi amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Bruumlkseldedir

European Defence Agency

Agence europeacuteenne de

deacutefense

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 17

Avrupa Sayıştayı Bkz Avrupa Toplulukları Sayıştayı

European Court of Auditors

Cour des comptes

europeacuteenne

Avrupa Sendikalar Konfederasyonu Bkz ETUC

European Trade Union Confederation

Confeacutedeacuteration

europeacuteenne des syndicats

Avrupa Siyasi İşbirliği Avrupa Tek Senedinin Dış Politika Alanında Avrupa İşbirliği Hakkında Huumlkuumlmler başlığı altında oumlngoumlruumllen işbirliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu işbirliği Avrupa Birliği Antlaşmasıyla Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası başlığı altında yeniden duumlzenlenmiştir

European Political Cooperation

Coopeacuteration politique

europeacuteenne

Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Birliğinde işccedililerin istihdamını kolaylaştırmak coğrafi ve mesleki hareketliliklerini artırmak sanayi ve uumlretim sistemlerindeki değişime uyumlarını sağlamak amacıyla kurulmuş en eski yapısal fondur Fon Avrupa Komisyonu tarafından idare edilmektedir (Bkz AT Antlaşması 146-148)

European Social Fund

Fonds social europeacuteen

Avrupa Standardizasyon Komitesi Bkz CEN

European Committee for Standardisation

Comiteacute europeacuteen de

normalisation

Avrupa Standardizasyon Kuruluşları Avrupa Topluluğunda malların serbest dolaşımı konusunda karşılaşılan teknik engellerin kaldırılmasına ilişkin olarak 1985 yılında benimsenen yeni yaklaşım ccedilerccedilevesinde referans olarak kabul edilen Avrupa standartlarını hazırlayan kuruluşlardır Bu kuruluşlar CEN CENELEC ve ETSIrsquodir Yeni yaklaşım uyarınca Topluluk tarafından gerccedilekleştirilecek uyum faaliyeti yalnızca sağlık uumlruumln guumlvenliği ve ccedilevrenin korunması

European Standardisation Bodies

Organismes europeacuteens

de normalisation

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 18

konularında yapılacak ccedilerccedileve duumlzenlemelerle sınırlanmakta teknik spesifikasyonlar iccedilin ise soumlz konusu kuruluşlar tarafından hazırlanan Avrupa standartları esas alınmaktadır Bu standartlara uymak ihtiyari olmakla birlikte bunlara uygun olarak imal edilen uumlruumlnlerin otomatik olarak Topluluk mevzuatına da uygun oldukları kabul edilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu uumlruumlnuumln Topluluk mevzuatına uygun olduğunu ispat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml imalatccedilıya aittir (Bkz CEN CENELEC ETSI) Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu ABnin Ortak Tarım Politikasının finansman aracıdır 1962 yılında oluşturulan Fonun amacı tarım alanında yapısal doumlnuumlşuumlme ve kırsal kalkınmaya destek vermektir Fon iki kısımdan oluşmaktadır Garanti Boumlluumlmuuml ABnin tarıma youmlnelik fiyat desteklerini ve bazı ek tedbirleri finanse eder Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biri olan Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml ise yapısal politikalara kaynak sağlar

European Agricultural Guidance and

Guarantee Fund (EAGGF)

Fonds europeacuteen

drsquoorientation et de garantie agricole

(FEOGA)

Avrupa Tek Senedi 17 Şubat 1986rsquoda Luumlksemburgrsquoda ve 28 Şubat 1986rsquoda Laheyrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1987 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren antlaşmadır Avrupa Tek Senedi Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklik getiren huumlkuumlmler ile dış politika alanında uumlye devletler arasında işbirliğini oumlngoumlren huumlkuumlmleri tek bir belgede toplamıştır Avrupa Tek Senedinde iccedil pazarın 1992 yılı sonuna kadar tamamlanması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Ayrıca Avrupa Parlamentosunun karar alma mekanizmasındaki roluuml guumlccedillendirilmiş ve nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluumlnuumln geccedilerli olduğu alanların sayısı artırılmıştır

Single European Act (SEA)

Acte unique europeacuteen

(AUE)

Avrupa Telekomuumlnikasyon Standartları Enstituumlsuuml Bkz ETSI

European Telecommunications

Standards Institute

Institut europeacuteen des normes de

teacuteleacutecommunication

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 19

Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansı Bkz Avrupa İlaccedil Ajansı

European Agency for the Evaluation of

Medicinal Products (EMEA)

Agence europeacuteenne

pour leacutevaluation des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa Topluluğu 25 Mart 1957de Romarsquoda imzalanan Antlaşma ile kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğunun 7 Şubat 1992 tarihinde Maastrichtrsquode imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile değiştirilmiş adıdır Soumlz konusu Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği 1 Kasım 1993rsquoden bu yana eski Avrupa Ekonomik Topluluğu Avrupa Topluluğu olarak anılmaktadır

European Community

Communauteacute europeacuteenne

Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Kurucu Antlaşmaların yorumlanması ve uygulanmasında hukuka uygunluğu sağlayan AB kurumudur Birliğin en yuumlksek yargı organı olan Divan uumlye uumllke huumlkuumlmetleri tarafından ortak kararla 6 yıl iccedilin atanan ve goumlrev suumlreleri yenilenebilen hakim ve hukuk soumlzcuumllerinden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Yetkisi esas olarak Topluluklarla sınırlı olan Divan Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında tamamen yetkisiz Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanında ise belli koşullarla yetkilidir Divanın bakmakla goumlrevli olduğu davalar yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmeyen uumlye devletlere karşı accedilılan ihlacircl davaları Topluluk kurumlarının ccedilıkardığı mevzuata ilişkin olarak accedilılan iptal davaları Topluluk kurumlarının soumlzleşme-dışı sorumluluk ccedilerccedilevesinde verdiği zararlar hakkında accedilılan tazminat davaları Topluluk kurumlarının Topluluk hukukundan kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemelerine ilişkin olarak accedilılan hareketsizlik davalarıdır Bunlar dışında ulusal mahkemelerin bir Topluluk hukuku kuralının yorumlanması veya ikincil mevzuatın geccedilerliliğine ilişkin oumln karar taleplerinin sonuccedillandırılması da Divanın goumlrevleri arasındadır

Court of Justice of the European Communities

Cour de justice des

communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 20

(Bkz AT Antlaşması m220-245 AB Antlaşması m35 40) (httpcuriaeuint) Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) yıllar iccedilinde artan iş yuumlkuumlnuuml hafifletmek amacıyla 24 Ekim 1988 tarihli Konsey kararıyla ATADrsquoa bağlı olarak kurulan yargı organıdır İlk Derece Mahkemesi uumlye uumllke huumlkuumlmetlerinin ortak kararla 6 yıl iccedilin atadığı ve yeniden seccedililebilen hakimlerden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Mahkemenin bakmakla goumlrevli olduğu başlıca davalar gerccedilek veya tuumlzel kişiler tarafından Topluluk organlarına karşı accedilılan iptal hareketsizlik ve tazminat davaları ve Topluluklar ile Topluluk organlarında ccedilalışan kişiler arasındaki personel davalarıdır İlk Derece Mahkemesinin kararlarına karşı esasa ilişkin konularla sınırlı olmak kaydıyla ATADrsquoa temyiz mercii olarak başvurulabilir (Bkz AT Antlaşması m224-225) (httpcuriaeuint)

Court of First Instance of the European

Communities

Tribunal de premiegravere instance des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Toplulukları Komisyonu Birliğin ortak ccedilıkarlarını temsil eden AB kurumudur Komisyon goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devletlerin ccedilıkarlarından bağımsız hareket eder Antlaşmalara ve ikincil mevzuata uyulmasını gerek uumlye devletler ve Topluluk kurumları gerek kişiler bakımından denetler Mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde inisiyatifi elinde bulundurur Bu kapsamda Konseye veya Konsey ile Parlamentoya mevzuat oumlnerileri sunar Ulusal idarelerin de yardımıyla ortak politikaların ve Topluluk programlarının yuumlruumltuumllmesini sağlar Dış ilişkilerde Birliği temsil eder ve muumlzakereleri yuumlruumltuumlr Ayrıca AB buumltccedilesinin yuumlruumltuumllmesinden de sorumludur Yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden oumlnce Komisyon Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallıkrsquotan 2rsquoşer ve diğer uumllkelerden 1rsquoer uumlye olmak uumlzere toplam 20 uumlyeden oluşmaktaydı 1 Mayıs 2004 tarihinde Komisyona 10 uumlye daha atanmış olup bu yeni atanan uumlyeler Komisyonun mevcut 20 uumlyesiyle birlikte 31 Ekim 2004 tarihine kadar

Commission of the European Communities

Commission des

Communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 21

goumlrev yapacaktır 1 Kasım 2004 tarihinde ise her bir uumlye uumllkeden birer kişinin atanmasıyla oluşacak 25 uumlyeli yeni Komisyon goumlrevine başlayacaktır Goumlrevlerini uumlye devlet ccedilıkarlarından bağımsız olarak yuumlruumltmeleri oumlngoumlruumllen Komisyon uumlyeleri 5 yıl suumlreyle atanırlar Geniş bir buumlrokrasiye sahip olan Komisyon Komisyon uumlyelerinin sorumluluğunda bulunan 24 Genel Muumlduumlrluumlkten ve ccedileşitli hizmet birimlerinden oluşmaktadır (Bkz AT Antlaşması m211-219) Avrupa Toplulukları Sayıştayı Sağlam bir mali youmlnetimin temin edilmesi amacıyla Avrupa Birliğinin gelir ve gider hesaplarını ve bu hesapların dayandığı işlemlerin yasallığını ve duumlzguumlnluumlğuumlnuuml inceleyen AB kurumudur 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmiştir Sayıştay her bir uumlye devleti temsilen birer uumlyeden oluşur Uumlyeler AB Konseyi tarafından 6 yıllık bir suumlre iccedilin atanırlar ve goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler Uumlyelerin goumlrev suumlrelerinin yenilenmesi muumlmkuumlnduumlr (Bkz AT Antlaşması m247-249) (wwwecaeuint)

Court of Auditors of the European Communities

Cour des comptes des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml Avruparsquodaki tuumlketicilerin haklarının korunmasına ve AB politikalarının tuumlketici hakları doğrultusunda geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 1962 yılında kurulmuş bir oumlrguumlttuumlr Avruparsquoda yerleşik 34 adet bağımsız ulusal tuumlketici oumlrguumltuumlnden meydana gelen ve bir federasyon niteliğinde olan oumlrguumltuumln merkezi Bruumlkselrsquodedir (wwwbeucorg)

European Consumersrsquo Organisation

(BEUC)

Bureau europeacuteen des unions de

consommateurs (BEUC)

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Avrupa duumlzeyinde uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığı konusunda guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB

European Monitoring Centre for Drugs and

Drug Addiction (EMCDDA)

Observatoire europeacuteen

des drogues et des

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 22

ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemcddaeuint)

toxicomanies(OEDT)

Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı Daha iyi yaşam ve ccedilalışma koşullarının oluşturulması ve planlanmasına katkıda bulunmak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakıf goumlrevlerini uumlye devlet idareleri işccedili ve işveren oumlrguumltleri ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği halinde yerine getirir Vakfın merkezi İrlandarsquonın başkenti Dublinrsquodedir (wwweurofoundeuint)

European Foundation for the Improvement of

Living and Working Conditions

Fondation europeacuteenne

pour lrsquoameacutelioration des conditions de vie et de

travail

Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Birliğinin hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katkıda bulunacak belli yatırım projelerine finansman sağlayan oumlzerk ve tuumlzel kişiliği haiz bir AB organıdır 1958 yılında kurulmuş olan ve kacircr amacı guumltmeyen Avrupa Yatırım Bankası buumltuumlnleşmeye dengeli kalkınmaya ekonomik ve sosyal uyuma ve bilgi ekonomisine youmlnelik projelere destek vermektedir (Bkz AT Antlaşması m266-267) (wwweibeuint)

European Investment Bank

Banque europeacuteenne

dinvestissement

Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı Makedonya Cumhuriyeti ve Sırbistan-Karadağrsquoda ABrsquonin başlıca yardım programlarının uygulanması amacıyla 2000 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwweareuint)

European Agency for Reconstruction

Agence europeacuteenne

pour la reconstruction

Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi Avrupa Komisyonu buumlnyesinde yolsuzlukla muumlcadele amacıyla 1999 yılında kurulmuş birimdir Ofis yolsuzlukla ve Topluluğun mali ccedilıkarlarını olumsuz youmlnde etkileyen diğer usulsuumlzluumlklerle etkili bir şekilde muumlcadele etmek uumlzere soruşturma yetkileriyle donatılmıştır Komisyon da dahil olmak uumlzere hiccedilbir kurum organ veya uumlye uumllkeden emir ve talimat almaksızın soruşturma yetkilerini tam bir bağımsızlık iccedilinde kullanan Ofis adli makamlarla ve emniyet birimleriyle işbirliği iccedilinde ccedilalışmaktadır (httpeuropaeuintolaf)

European Anti-fraud Office (OLAF)

Office europeacuteen de lutte

antifraude (OLAF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 5: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 3

AET Bkz Avrupa Ekonomik Topluluğu

EEC

CEE

AET-Tuumlrkiye Ortaklık Anlaşması Bkz Ankara Anlaşması

EEC-Turkey Association Agreement

Accord drsquoassociation

CEE-Turquie

AKCcedilT Bkz Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu

ESCS

CECA

Alacirckart Avrupa Uumlye uumllkelere asgari ortak hedeflere bağlı kalmak kaydıyla bazı Topluluk hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katılmama hakkı tanınmasını ifade eden terimdir Bu youmlntem ilk kez AB Antlaşmasının imzalanması sırasında uygulanmıştır Antlaşmaya ekli protokollerle ekonomik ve parasal birlik alanında Birleşik Krallık ve Danimarkaya sosyal politika alanında Birleşik Krallıka derogasyon tanınmıştır

Europe agrave la carte

Europe agrave la carte

Amsterdam Antlaşması 2 Ekim 1997 tarihinde Amsterdamrsquoda imzalanan ve 1 Mayıs 1999rsquoda yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Antlaşma Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının ve Avrupa Parlamentosunun karar alma suumlrecindeki roluumlnuumln artırılmasını Topluluğun istihdam ortak ticaret politikası halk sağlığı ccedilevre ve tuumlketicinin korunması alanlarındaki yetkilerinin genişletilmesini ve buumltuumlnleşme yolunda daha hızlı ilerlemek isteyen uumllkelere belli koşullar altında bu imkanın tanınmasını iccedilermektedir

Treaty of Amsterdam

Traiteacute drsquoAmsterdam

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 4

Ankara Anlaşması 12 Eyluumll 1963 tarihinde Ankararsquoda imzalanan Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır 1 Aralık 1964 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Anlaşmanın nihai amacı Tuumlrkiyersquonin Topluluğa uumlye olmasıdır Ankara Anlaşmasına goumlre ortaklık hazırlık doumlnemi geccediliş doumlnemi ve son doumlnemden meydana gelmektedir Hazırlık doumlneminde Tuumlrkiyersquonin Topluluğun yardımıyla ekonomisini guumlccedillendirmesi geccediliş doumlneminde Tuumlrkiye ile Topluluk arasında bir guumlmruumlk birliğinin aşamalı olarak kurulması ve Tuumlrkiyersquonin ekonomik politikalarının Topluluğun ekonomik politikalarına yaklaştırılması guumlmruumlk birliğine dayanan son doumlnemde ise Topluluk ile Tuumlrkiyersquonin ekonomi politikaları arasındaki koordinasyonun guumlccedillendirilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr (wwwdptgovtrabigm)

Ankara Agreement

Accord drsquoAnkara

AT-Tuumlrkiye Ortaklık Komitesi AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyinin 364 sayılı Kararı ile Ortaklık Konseyine goumlrevlerini yerine getirmesinde yardımcı olmak uumlzere kurulan Komitedir Ortaklık Komitesi Ortaklık Konseyinin kendisine tevdi ettiği konuları inceler ve Ankara Anlaşmasının iyi işlemesi iccedilin gerekli işbirliğinin devamlılığını sağlar Komite AB uumlyesi devletler AB Konseyi ve Avrupa Komisyonu temsilcileri ile Tuumlrk Huumlkuumlmeti temsilcilerinden oluşur Ortaklık Konseyinin 32000 sayılı Kararı ile mevzuat uyumuna ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer verilen oumlnceliklere ilişkin olarak kaydedilen ilerlemenin izlenmesi amacıyla diğer aday uumllkelerde olduğu gibi Ortaklık Komitesine bağlı alt komiteler kurulmuştur Bunlar Tarım ve Balıkccedilılık İccedil Pazar ve Rekabet Ticaret Sanayi ve AKCcedilT Uumlruumlnleri Ekonomik ve Parasal Konular Sermaye Hareketleri ve İstatistik Yenilik Ulaştırma Ccedilevre ve Enerji Boumllgesel Gelişme İstihdam ve Sosyal Politika Guumlmruumlkler Vergilendirme Uyuşturucu Trafiği ve Kara Para Aklanması alt komiteleridir (Bkz Ankara Anlaşması m24)

EC-Turkey Association Committee

Comiteacute drsquoassociation

CE-Turquie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 5

AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi AT ile Tuumlrkiye arasında 1963 tarihli Ankara Anlaşmasıyla kurulan ortaklık ilişkisinin temel karar alma organıdır Ortaklık Konseyi Ankara Anlaşması ve Katma Protokolde oumlngoumlruumllen hedeflere ulaşılmasını sağlayacak kararları almakla goumlrevlidir Tuumlrk Huumlkuumlmeti ve AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri ile AB Konseyi ve Avrupa Komisyonu temsilcilerinden oluşan Ortaklık Konseyi kararlarını oybirliğiyle alır Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihatları uyarınca Ortaklık Konseyi kararları Topluluk muumlktesebatının bir parccedilasını teşkil etmektedir (Bkz Ankara Anlaşması m6 22-25 27)

EC-Turkey Association Council

Conseil drsquoassociation

CE-Turquie

ATAD Bkz Avrupa Toplulukları Adalet Divanı

CJECECJ

CJCE

Avrupa Ağ ve Bilgi Guumlvenliği Ajansı Avrupa Birliğinde etkili ve yuumlksek duumlzeyde bir ağ ve bilgi guumlvenliğinin temin edilmesi ağ ve bilgi guumlvenliği bilincinin artırılması ve boumlylelikle iccedil pazarın duumlzguumln işlemesine katkı sağlanması amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanın Girit adasındaki İraklion kentindedir (wwwenisaeuint)

European Network and Information Security

Agency

Agence europeacuteenne chargeacutee de la seacutecuriteacute

des reacuteseaux et de linformation

Avrupa Anayasası Avrupa Birliğinin Aralık 2001 tarihli Laeken Zirvesinde alınan karar uyarınca toplanan Avrupa Konvansiyonu tarafından hazırlanan ve Haziran 2003 tarihli Selanik Zirvesinde sunulan anayasa niteliğindeki antlaşma taslağıdır Taslak Anayasa doumlrt kısımdan oluşmaktadır Birliğin amaccedil yetki karar usulleri ve kurumlarının duumlzenlendiği Genel Esaslar Temel Haklar Şartı Birliğin Politikaları ve İşleyişi Son Huumlkuumlmler Taslak Anayasa Avrupa Birliğine tuumlzel kişilik tanımakta ve Birliğin dayandığı değerleri insan haysiyeti demokrasi eşitlik hukukun uumlstuumlnluumlğuuml ve insan haklarına saygı olarak sıralamaktadır Uumlye devletler Taslak Anayasa uumlzerinde 18 Haziran 2004 tarihinde uzlaşmaya varmıştır 29 Ekim 2004 tarihinde

Constitution for Europe

Constitution pour

lEurope

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 6

Romarsquoda imzalanması oumlngoumlruumllen Anayasanın uumlye devletler tarafından onaylanarak 2006 yılı iccedilinde yuumlruumlrluumlğe girmesi beklenmektedir (httpeuropean-conventioneuint) Avrupa Anlaşmaları Avrupa Topluluklarının 1990rsquolı yıllarda bir kısım Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkeleri (Bulgaristan Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Romanya Slovak Cumhuriyeti ve Slovenya) ile imzaladığı ortaklık anlaşmalarıdır Bu anlaşmaların amacı 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye uumlye olmuş anılan uumllkeleri bir ortaklık ilişkisi ccedilerccedilevesinde Avrupa Birliği uumlyeliğine hazırlamaktı

Europe Agreements

Accords europeacuteens

Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı nuumlkleer enerji enduumlstrisinin geliştirilmesi ve bu enduumlstrinin barışın korunmasına hizmet etmesidir

European Atomic Energy Community

Communauteacute

europeacuteenne de lrsquoeacutenergie atomique

Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşma 25 Mart 1957 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Atomic

Energy Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

europeacuteenne de lrsquoeacutenergie atomique

Avrupa Birliği Avrupa Toplulukları (AKCcedilT AET AAET) aracılığıyla izlenen hedef ve politikalar ile Avrupa Birliği Antlaşmasıyla getirilen iki yeni eylem alanının (Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği) kapsadığı hedef ve politikaları bir buumltuumln olarak ifade etmek uumlzere kullanılan kavramdır Avrupa Birliği daha genel olarak 25 uumlye uumllkenin meydana getirdiği kendine oumlzguuml uluslararası ekonomik ve siyasi buumltuumlnleşmeyi ifade etmektedir

European Union

Union europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 7

Avrupa Birliği Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Soumlz konusu Antlaşma Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara getirdiği değişiklikler yanında Topluluklar iccedilin geccedilerli hukuki ve kurumsal yapıdan farklı biccedilimde uumlye devlet huumlkuumlmetleri arasındaki işbirliğinin oumlnem taşıdığı iki yeni eylem alanı oluşturmuştur Ortak ve Dış Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği Antlaşma anılan iki yeni eylem alanını ve bağımsız varlıklarını muhafaza etmek kaydıyla uumlccedil Topluluğu (AKCcedilT AT AAET) Avrupa Birliği ortak ccedilatısı altında toplamıştır

Treaty on European Union

Traiteacute sur lrsquoUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Guumlvenlik Araştırmaları Enstituumlsuuml Akademik araştırmalar ve analizler yaparak ABnin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikasının geliştirilmesine katkıda bulunmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş tuumlzel kişiliği haiz bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Paristedir (wwwiss-euorg)

European Union Institute for Security

Studies

Institut deacutetudes de seacutecuriteacute de lUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Marşı 1972 yılında Avrupa Konseyi tarafından Avrupa Marşı olarak kabul edilen Ludwig van Beethovenrsquoin 9 Senfonisinin bir boumlluumlmuuml 1986rsquodan bu yana Avrupa Birliği tarafından da kullanılmaktadır

European Union Anthem

Lrsquohymne de lrsquoUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Resmi Gazetesi Avrupa Birliğinin 20 resmi dilinde ccedilıkartılan guumlnluumlk resmi gazetedir Daha oumlnce Avrupa Toplulukları Resmi Gazetesi adıyla yayımlanan bu gazete Nice Antlaşmasının yuumlruumlrluumlğe girmesiyle birlikte Avrupa Birliği Resmi Gazetesi adını almıştır Resmi Gazete L C ve S olmak uumlzere uumlccedil seri halinde yayımlanmaktadır L serisinde tuumlzuumlkler direktifler kararlar tavsiyeler ve goumlruumlşler yer almaktadır C serisinde mevzuat taslakları Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ve İlk Derece Mahkemesi kararları Avrupa Parlamentosu tutanakları Sayıştay raporları Boumllgeler Komitesi ve Ekonomik ve Sosyal Komitenin goumlruumlşleri ve raporları AB kurumlarında istihdam

Official Journal of the European Union

(OJ)

Journal officiel de lUnion europeacuteenne

(JO)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 8

edileceklere ilişkin duyurular ve AB programlarına ilişkin ccedilağrılar yer almaktadır S serisinde ise ihale duyuruları yer almaktadır Avrupa Birliği Resmi Gazetesi elektronik ortamda da yayımlanmakla birlikte yalnızca basılı versiyonu geccedilerli resmi metin olarak kabul edilmektedir (httpeuropaeuinteur-lexensearchsearch_ojhtml) Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı Avrupa Parlamentosu Konsey ve Komisyon tarafından 7 Aralık 2000 tarihinde Nicersquode imzalanan Şarttır Resmi bir beyan niteliğinde olan ve AB uumlyesi devletlerin ortak anayasal değerlerine dayanan Şart temel hak ve oumlzguumlrluumlklere ilişkin huumlkuumlmler iccedilermektedir Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı Taslak Avrupa Anayasasına ikinci boumlluumlm olarak dercedilmiştir

European Union Charter of Fundamental

Rights

Charte europeacuteenne des droit fondamentaux

Avrupa Birliği Uydu Merkezi Uydulardan alınan goumlruumlntuuml ve verilerin analizini yaparak ABnin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ccedilerccedilevesinde karar alabilmesine yardımcı olmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş tuumlzel kişiliği haiz bir AB ajansıdır Merkezi İspanyanın Torrejoacuten de Ardoz kentindedir (wwweuscorg)

European Union Satellite Centre

Centre satellitaire de

lUnion europeacuteenne

Avrupa Birliği Vatandaşlığı Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen huumlkuumlmler uyarınca AB uumlyesi uumllkelerin vatandaşlarına tanınmış bir statuumlduumlr Avrupa Birliği vatandaşlığı AT Antlaşmasındaki şartlar ve sınırlamalar saklı kalmak kaydıyla şu hakları iccedilermektedir Uumlye uumllkelerde serbestccedile dolaşma ve ikamet etme hakkı ikamet ettiği ve tacircbiiyetinde bulunmadığı uumlye uumllkelerde de Avrupa Parlamentosu ve belediye seccedilimlerinde oy kullanma ve aday olma hakkı vatandaşı olduğu uumlye uumllkenin diplomatik temsilciliğinin bulunmadığı uumlccediluumlncuuml uumllkelerde diğer uumlye devletlerin diplomatik korumasından yararlanma hakkı Avrupa Parlamentosuna dilekccedile verme ve Ombudsmana başvurma hakkı AB kurumlarına Birliğin resmi dillerinden birinde yazıp aynı dilde cevap alma hakkı (Bkz AT Antlaşması m17-22)

Citizenship of the European Union

Citoyenneteacute de lrsquoUnion

europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 9

Avrupa Birliğinin Suumltunları Yunan tapınaklarının oumln yuumlzuumlnden esinlenerek yapılan bir benzetmedir Buna goumlre Avrupa Birliği ccedilatısı Avrupa Toplulukları (AT AAET AKCcedilT) ile Avrupa Birliği Antlaşmasıyla getirilen iki yeni eylem alanından (Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği) oluşan uumlccedil suumltun uumlzerinde durmaktadır Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği adını taşıyan uumlccediluumlncuuml suumltunun adı Amsterdam Antlaşmasıyla Cezai Konularda Adli ve Polis İşbirliği olarak değiştirilmiştir

Pillars of the EU

Piliers de lrsquoUE

Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1975 yılında oluşturulan Fon boumllgeler ve sosyal gruplar arasındaki eşitsizlikleri azaltmaya youmlnelik girişimleri destekleyerek ABde ekonomik ve sosyal uyumu geliştirmeyi amaccedillamaktadır Yapısal Fonlar buumltccedilesinin yarıya yakını bu fona ayrılmaktadır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonundan ayrılan kaynaklar genellikle istihdam yaratılmasına kuumlccediluumlk ve orta boy işletmelerin desteklenmesine ve altyapının geliştirilmesine youmlneliktir

European Regional Development Fund

(ERDF)

Fonds europeacuteen de deacuteveloppement

reacutegional (FEDR)

Avrupa Ccedilevre Ajansı Avrupa duumlzeyinde ccedilevre konusundaki mevcut duruma ve gelişmelere ilişkin guumlvenilir bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1990 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Kopenhagrsquodadır (wwweeaeuint)

European Environment Agency (EEA)

Agence europeacuteenne

pour lrsquoenvironnement (AEE)

Avrupa Deniz Guumlvenliği Ajansı Topluluk sularında deniz kazaları gemilerin neden olduğu deniz kirliliği ve denizlerde meydana gelen can kaybı risklerinin azaltılması ve deniz guumlvenliğinin artırılması amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemsaeuint)

European Maritime Safety Agency

Agence europeacuteenne de

la seacutecuriteacute maritime

Avrupa Eğitim Vakfı 1990 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakfın amacı ABrsquonin dış ilişkiler alanındaki MEDA CARDS TACIS ve PHARE gibi programları ccedilerccedilevesinde Vakfa uumlye

European Training Foundation (ETF)

Fondation europeacuteenne

pour la formation (ETF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 10

uumllkelerde mesleki eğitim sistemlerinin yeniden yapılandırılmasına katkıda bulunmaktır Vakfın merkezi İtalyarsquonın Torino kentindedir (wwwetfeuint)

Avrupa Ekonomik Alanı Anlaşması Avrupa Toplulukları ile EFTA uumlyesi 7 uumllke (Avusturya Finlandiya İsveccedil İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedil) arasında 2 Mayıs 1992de imzalanan ve 1 Ocak 1994rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Anlaşmadır Anlaşmanın amacı taraflar arasında iccedil pazara ilişkin Topluluk muumlktesebatı temelinde malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımının sağlanmasıdır İsviccedilre 6 Aralık 1992de yapılan referandumun olumsuz sonuccedillanması uumlzerine Avrupa Ekonomik Alanının dışında kalmıştır 1995 yılında Avusturya Finlandiya ve İsveccedilin Avrupa Birliğine katılmaları uumlzerine soumlz konusu Anlaşmaya taraf olarak yalnızca İzlanda Liechtenstein ve Norveccedil kalmıştır

Agreement on the European Economic

Area

Accord sur lrsquoEspace eacuteconomique europeacuteen

Avrupa Ekonomik Topluluğu 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı bir ortak pazar oluşturulması ve Topluluğa uumlye devletlerin ekonomi politikalarının aşamalı olarak yaklaştırılması suretiyle Toplulukta ekonomik faaliyetlerin uyumlu bir şekilde geliştirilmesini suumlrekli ve dengeli bir buumlyuumlmeyi istikrarı yaşam standardının yuumlkselmesini ve uumlye devletler arasında daha sıkı ilişkilerin kurulmasını teşvik etmektir

European Economic Community

Communauteacute

eacuteconomique europeacuteenne

Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma 25 Mart 1957 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Economic

Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

eacuteconomique europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 11

Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi Bkz CENELEC

European Committee for Electrotechnical

Standardisation

Comiteacute europeacuteen de normalisation

eacutelectrotechnique

Avrupa Gıda Guumlvenliği Otoritesi Gıda guumlvenliğini doğrudan veya dolaylı olarak ilgilendiren tuumlm konularda bağımsız ve bilimsel goumlruumlş oluşturmak amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İtalyarsquonın Parma kentindedir (wwwefsaeuint)

European Food Safety Authority

Autoriteacute europeacuteenne pour la seacutecuriteacute des

aliments

Avrupa Guumlnuuml Schuman Bildirisinin accedilıklandığı 9 Mayıs 1950 tarihi esas alınarak her yılın 9 Mayıs guumlnuuml AB uumllkelerinde Avrupa Guumlnuuml olarak kutlanmaktadır

Europe Day

Le jour drsquoEurope

Avrupa Hava Guumlvenliği Ajansı Avruparsquoda sivil havacılık guumlvenliğinin ve ccedilevrenin korunmasını sağlamak ve AB uumlyesi devletlere Uluslararası Sivil Havacılık Oumlrguumltuuml (ICAO) yuumlkuumlmluumlluumlklerini ortak bir ccedilerccedilevede yerine getirmeleri hususunda yardımcı olmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Almanyarsquonın Koumlln kentindedir (wwweasaeuint)

European Aviation Safety Agency

(EASA)

Agence europeacuteenne de la seacutecuriteacute aeacuterienne

(AESA)

Avrupa Irkccedilılık ve Yabancı Duumlşmanlığı İzleme Merkezi Irkccedilılık yabancı duumlşmanlığı İslam duumlşmanlığı ve antisemitizm konularında gerekli tedbirlerin alınabilmesi amacıyla ABrsquoye ve uumlye devletlere guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi sağlamak iccedilin 1997 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Viyanarsquodadır (wwweumceuint)

European Monitoring Centre on Racism and

Xenophobia (EUMC)

Observatoire europeacuteen

des pheacutenomegravenes racistes et xenophobes

(EUMC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 12

Avrupa İlaccedil Ajansı İnsan ve hayvan sağlığının korunması amacıyla tıbbi uumlruumlnlerin guumlvenirliğinin izlenmesi ve değerlendirilmesi iccedilin 2004 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajans 1993 yılında kurulmuş olan Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansının yerini almıştır Ajansın merkezi Londrarsquodadır (wwwemeaeuint)

European Medicines Agency

(EMEA)

Agence europeacuteenne des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa İş Sağlığı Guumlvenliği ve Ajansı İş sağlığı ve guumlvenliğinin iyileştirilmesine youmlnelik bilgilerin analizi geliştirilmesi ve yayılması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İspanyarsquonın Bilbao kentindedir (httpagencyoshaeuint)

European Agency for Safety and Health at

Work

Agence europeacuteenne pour la seacutecuriteacute et la

santeacute au travail

Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi Bkz CEEP

European Centre of Enterprises with Public

Participation and of Enterprises of General

Economic Interest

Centre europeacuteen des entreprises agrave

participation publique et des entreprises

dinteacuterecirct eacuteconomique geacuteneacuteral

Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin resmi internet sitesinde (wwweuropaeuint) ve son doumlnemlerde yayımladığı belgelerde Avrupa Toplulukları Komisyonunu ifade etmek uumlzere yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Toplulukları Komisyonu)

European Commission

Commission europeacuteenne

Avrupa Konseyi 5 Mayıs 1949 tarihinde 10 Avrupa uumllkesi (Belccedilika Birleşik Krallık Danimarka Fransa Hollanda İrlanda İtalya İsveccedil Luumlksemburg ve Norveccedil) arasında imzalanan Londra Antlaşması ile kurulan uluslararası oumlrguumlttuumlr Fransanın Strazburg kentinde yerleşik Avrupa Konseyinin amaccedilları insan haklarını ccediloğulcu

Council of Europe

Conseil de lrsquoEurope

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 13

demokrasiyi ve hukukun uumlstuumlnluumlğuumlnuuml korumak Avruparsquonın kuumlltuumlrel kimliğine ve kuumlltuumlrel ccedileşitliliğine ilişkin bilinccedil oluşturmak ve bunların geliştirilmesini teşvik etmek Avrupa toplumunun karşılaştığı azınlıklara karşı ayırımcılık yabancı duumlşmanlığı ccedilevre kirliliği AIDS uyuşturucu organize succedillar gibi sorunlara ccediloumlzuumlm bulmak siyasi ve hukuki reformları destekleyerek Avruparsquoda demokratik istikrarın guumlccedillendirilmesine yardımcı olmaktır Konseyin halihazırda Tuumlrkiyersquonin de aralarında bulunduğu 45 uumlyesi bulunmaktadır Hukukun uumlstuumlnluumlğuuml ilkesini benimseyen ve insan haklarına ve temel oumlzguumlrluumlklere saygı goumlsteren her Avrupa uumllkesi Avrupa Konseyine uumlye olabilir Avrupa Konseyi Avrupa Birliğinin kurumları ile karıştırılmamalıdır (wwwcoeint)

Avrupa Konseyi (Zirve) Avrupa Birliği uumlyesi uumllkelerin devlet ve huumlkuumlmet başkanlarının belirli aralıklarla bir araya geldiği toplantılardır Uumlye uumllke liderlerinin 1974 yılında Parisrsquote yapılan zirve toplantısında aldıkları karar uyarınca 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi adı altında duumlzenli olarak yapılan bu toplantılar 1986 yılında imzalanan Avrupa Tek Senedinde yer alan bir huumlkuumlm ile hukuki temel kazanmıştır Avrupa Birliği Antlaşması ile buguumlnkuuml halini alan huumlkuumlm Zirvenin Birliğin gelişimi iccedilin gerekli ivmeyi kazandırmak ve genel siyasi hedefleri belirlemekle goumlrevli olduğunu ve yılda en az iki kez toplanmasını oumlngoumlrmektedir Zirveler AB Konseyi doumlnem başkanlığını yuumlruumlten uumlye devlet tarafından duumlzenlenir (Bkz AB Antlaşması m4)

European Council

Conseil europeacuteen

Avrupa Konvansiyonu Aralık 2001 tarihli Laeken Zirvesinde alınan karar uyarınca Avrupa Birliğinin geleceği konusunda yapılacak Huumlkuumlmetlerarası Konferans iccedilin şeffaf ve geniş katılımlı bir hazırlık yapılabilmesini teminen ilgili tarafların katılımı ile oluşturulan bir tartışma platformudur Konvansiyon Fransa eski Cumhurbaşkanı Valeacutery Giscard dEstaing başkanlığında iki yıl boyunca suumlrduumlruumllen ccedilalışmalar sonucunda hazırladığı Anayasa

European Convention

Convention europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 14

Taslağını Haziran 2003de toplanan Selanik Zirvesine sunmuştur (httpeuropean-conventioneuint) (Bkz Avrupa Anayasası) Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu 18 Nisan 1951 tarihinde imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı uumlye devletlerin koumlmuumlr-ccedilelik uumlretimi ve dağıtımının uluslaruumlstuuml niteliğe sahip bir Yuumlksek Otoritenin youmlnetiminde gerccedilekleştirilmesi ve serbest dolaşımın ve serbest rekabetin temin edildiği bir ortak pazarın kurulmasıdır AKCcedilT Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren 50 yıl suumlreyle akdedilmiş bir Antlaşma olduğundan Avrupa Koumlmuumlr Ccedilelik Topluluğu 23 Temmuz 2002 tarihi itibarıyla sona ermiştir

European Coal and Steel Community

Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma 18 Nisan 1951 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Coal and

Steel Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Uumlye uumllkelerin merkez bankaları ile Avrupa Merkez Bankasından meydana gelen yapılanmadır Temel amacı fiyat istikrarını sağlamak olan Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Avrupa Merkez Bankasının karar alma organları tarafından idare edilmektedir Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin goumlrevleri Topluluğun para politikasını tespit etmek ve uygulamak doumlviz işlemlerini yuumlruumltmek uumlye uumllkelerin resmi doumlviz rezervlerini tutmak ve youmlnetmek ve oumldeme sistemlerinin duumlzguumln işlemesini temin etmektir (Bkz AT Antlaşması m107)

European System of Central Banks

(ESCB)

Systegraveme europeacuteen de banques centrales

(SEBC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 15

Avrupa Merkez Bankası 1 Haziran 1998de kurulan tuumlzel kişiliği haiz bağımsız bir AB organıdır Euro alanında fiyat istikrarını sağlamakla goumlrevli Avrupa Merkez Bankası bu goumlrevini yerine getirirken Avrupa Merkez Bankaları Sistemi ile birlikte ccedilalışmaktadır Merkezi Almanyanın Frankfurt kentinde olan Bankanın karar alma organları Yuumlruumltme Kurulu Youmlnetim Konseyi ve Genel Kuruldur (wwwecbint)

European Central Bank (ECB)

Banque centrale

europeacuteenne (BCE)

Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi Avrupa Komisyonuna uumlye devletlere ve sosyal taraflara mesleki eğitim politikaları geliştirme konusunda bilgi desteği sağlamak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir ajanstır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwwcedefopeuint)

European Centre for the Development of

Vocational Training (CEDEFOP)

Centre europeacuteen pour le

deacuteveloppement de la formation

professionnelle (CEDEFOP)

Avrupa Ombudsmanı Avrupa Birliği vatandaşlarının ve bir uumlye uumllkede ikamet eden veya kayıtlı iş merkezine sahip gerccedilek veya tuumlzel kişilerin Topluluk kurumlarının (Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ile İlk Derece Mahkemesinin yargısal yetkilerini kullandıkları işlemler hariccedil olmak uumlzere) veya organlarının koumltuuml idari uygulamalarına karşı şikayette bulunabileceği kişidir Ombudsman Avrupa Parlamentosu tarafından atanır (Bkz AT Antlaşması m21 ve m195)

European Ombudsman

Meacutediateur europeacuteen

Avrupa Para Enstituumlsuuml 1 Ocak 1994 tarihinde Ekonomik ve Parasal Birliğin ikinci aşamasına ilişkin goumlrevleri yerine getirmek uumlzere kurulmuş olan Enstituumlduumlr Birinci aşamada goumlrev yapan Avrupa Merkez Bankaları Guvernoumlrleri Komitesinin yerini alan Avrupa Para Enstituumlsuuml ulusal merkez bankaları arasındaki işbirliğinin ve uumlye devletlerin para politikalarının koordinasyonunun guumlccedillendirilmesinin yanı sıra Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasında Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin oluşturulmasına ve

European Monetary Institute

Institut moneacutetaire

europeacuteen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 16

tek paraya geccedililmesine youmlnelik hazırlık ccedilalışmalarını yapmakla goumlrevlendirilmiştir 1 Haziran 1998 tarihinde Avrupa Merkez Bankasının kurulmasıyla Avrupa Para Enstituumlsuumlnuumln goumlrevi sona ermiştir (Bkz Ekonomik ve Parasal Birlik) Avrupa Parlamentosu Uumlye devlet halklarının temsilcilerinden oluşan Avrupa Birliği kurumudur Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 1979 yılından bu yana doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına gelmektedir Parlamento ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde mevzuat ccedilıkartma yetkisini AB Konseyi ile paylaşır ve yine Konseyle birlikte buumltccedilesel yetkileri kullanır Ayrıca Avrupa Komisyonu uumlzerinde denetim yetkisi bulunmaktadır Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 5 yıl suumlreyle seccedililmektedir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde katılımını takiben Haziran 2004de yapılan Avrupa Parlamentosu seccedilimlerinden sonra uumlye sayısı 626dan 732ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya 99 Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 78rsquoer İspanya ve Polonya 54er Hollanda 27 Belccedilika Portekiz Yunanistan Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 24rsquoer İsveccedil 19 Avusturya 18 Danimarka Finlandiya ve Slovakya 14rsquoer İrlanda ve Litvanya 13er Letonya 9 Slovenya 7 Luumlksemburg Estonya ve GKRY 6şar ve Malta 5 (Bkz AT Antlaşması 189-201)

European Parliament

Parlement europeacuteen

Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği Bkz UNICE

Union of Industrial and Employersrsquo

Confederations of Europe

Union des

confeacutedeacuterations de lrsquoindustrie et des

employeurs drsquoEurope

Avrupa Savunma Ajansı ABnin kriz youmlnetimine ilişkin savunma kapasitesinin artırılması ve Avrupa Guumlvenlik ve Savunma Politikasının desteklenmesi amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Bruumlkseldedir

European Defence Agency

Agence europeacuteenne de

deacutefense

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 17

Avrupa Sayıştayı Bkz Avrupa Toplulukları Sayıştayı

European Court of Auditors

Cour des comptes

europeacuteenne

Avrupa Sendikalar Konfederasyonu Bkz ETUC

European Trade Union Confederation

Confeacutedeacuteration

europeacuteenne des syndicats

Avrupa Siyasi İşbirliği Avrupa Tek Senedinin Dış Politika Alanında Avrupa İşbirliği Hakkında Huumlkuumlmler başlığı altında oumlngoumlruumllen işbirliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu işbirliği Avrupa Birliği Antlaşmasıyla Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası başlığı altında yeniden duumlzenlenmiştir

European Political Cooperation

Coopeacuteration politique

europeacuteenne

Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Birliğinde işccedililerin istihdamını kolaylaştırmak coğrafi ve mesleki hareketliliklerini artırmak sanayi ve uumlretim sistemlerindeki değişime uyumlarını sağlamak amacıyla kurulmuş en eski yapısal fondur Fon Avrupa Komisyonu tarafından idare edilmektedir (Bkz AT Antlaşması 146-148)

European Social Fund

Fonds social europeacuteen

Avrupa Standardizasyon Komitesi Bkz CEN

European Committee for Standardisation

Comiteacute europeacuteen de

normalisation

Avrupa Standardizasyon Kuruluşları Avrupa Topluluğunda malların serbest dolaşımı konusunda karşılaşılan teknik engellerin kaldırılmasına ilişkin olarak 1985 yılında benimsenen yeni yaklaşım ccedilerccedilevesinde referans olarak kabul edilen Avrupa standartlarını hazırlayan kuruluşlardır Bu kuruluşlar CEN CENELEC ve ETSIrsquodir Yeni yaklaşım uyarınca Topluluk tarafından gerccedilekleştirilecek uyum faaliyeti yalnızca sağlık uumlruumln guumlvenliği ve ccedilevrenin korunması

European Standardisation Bodies

Organismes europeacuteens

de normalisation

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 18

konularında yapılacak ccedilerccedileve duumlzenlemelerle sınırlanmakta teknik spesifikasyonlar iccedilin ise soumlz konusu kuruluşlar tarafından hazırlanan Avrupa standartları esas alınmaktadır Bu standartlara uymak ihtiyari olmakla birlikte bunlara uygun olarak imal edilen uumlruumlnlerin otomatik olarak Topluluk mevzuatına da uygun oldukları kabul edilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu uumlruumlnuumln Topluluk mevzuatına uygun olduğunu ispat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml imalatccedilıya aittir (Bkz CEN CENELEC ETSI) Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu ABnin Ortak Tarım Politikasının finansman aracıdır 1962 yılında oluşturulan Fonun amacı tarım alanında yapısal doumlnuumlşuumlme ve kırsal kalkınmaya destek vermektir Fon iki kısımdan oluşmaktadır Garanti Boumlluumlmuuml ABnin tarıma youmlnelik fiyat desteklerini ve bazı ek tedbirleri finanse eder Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biri olan Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml ise yapısal politikalara kaynak sağlar

European Agricultural Guidance and

Guarantee Fund (EAGGF)

Fonds europeacuteen

drsquoorientation et de garantie agricole

(FEOGA)

Avrupa Tek Senedi 17 Şubat 1986rsquoda Luumlksemburgrsquoda ve 28 Şubat 1986rsquoda Laheyrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1987 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren antlaşmadır Avrupa Tek Senedi Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklik getiren huumlkuumlmler ile dış politika alanında uumlye devletler arasında işbirliğini oumlngoumlren huumlkuumlmleri tek bir belgede toplamıştır Avrupa Tek Senedinde iccedil pazarın 1992 yılı sonuna kadar tamamlanması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Ayrıca Avrupa Parlamentosunun karar alma mekanizmasındaki roluuml guumlccedillendirilmiş ve nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluumlnuumln geccedilerli olduğu alanların sayısı artırılmıştır

Single European Act (SEA)

Acte unique europeacuteen

(AUE)

Avrupa Telekomuumlnikasyon Standartları Enstituumlsuuml Bkz ETSI

European Telecommunications

Standards Institute

Institut europeacuteen des normes de

teacuteleacutecommunication

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 19

Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansı Bkz Avrupa İlaccedil Ajansı

European Agency for the Evaluation of

Medicinal Products (EMEA)

Agence europeacuteenne

pour leacutevaluation des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa Topluluğu 25 Mart 1957de Romarsquoda imzalanan Antlaşma ile kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğunun 7 Şubat 1992 tarihinde Maastrichtrsquode imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile değiştirilmiş adıdır Soumlz konusu Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği 1 Kasım 1993rsquoden bu yana eski Avrupa Ekonomik Topluluğu Avrupa Topluluğu olarak anılmaktadır

European Community

Communauteacute europeacuteenne

Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Kurucu Antlaşmaların yorumlanması ve uygulanmasında hukuka uygunluğu sağlayan AB kurumudur Birliğin en yuumlksek yargı organı olan Divan uumlye uumllke huumlkuumlmetleri tarafından ortak kararla 6 yıl iccedilin atanan ve goumlrev suumlreleri yenilenebilen hakim ve hukuk soumlzcuumllerinden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Yetkisi esas olarak Topluluklarla sınırlı olan Divan Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında tamamen yetkisiz Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanında ise belli koşullarla yetkilidir Divanın bakmakla goumlrevli olduğu davalar yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmeyen uumlye devletlere karşı accedilılan ihlacircl davaları Topluluk kurumlarının ccedilıkardığı mevzuata ilişkin olarak accedilılan iptal davaları Topluluk kurumlarının soumlzleşme-dışı sorumluluk ccedilerccedilevesinde verdiği zararlar hakkında accedilılan tazminat davaları Topluluk kurumlarının Topluluk hukukundan kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemelerine ilişkin olarak accedilılan hareketsizlik davalarıdır Bunlar dışında ulusal mahkemelerin bir Topluluk hukuku kuralının yorumlanması veya ikincil mevzuatın geccedilerliliğine ilişkin oumln karar taleplerinin sonuccedillandırılması da Divanın goumlrevleri arasındadır

Court of Justice of the European Communities

Cour de justice des

communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 20

(Bkz AT Antlaşması m220-245 AB Antlaşması m35 40) (httpcuriaeuint) Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) yıllar iccedilinde artan iş yuumlkuumlnuuml hafifletmek amacıyla 24 Ekim 1988 tarihli Konsey kararıyla ATADrsquoa bağlı olarak kurulan yargı organıdır İlk Derece Mahkemesi uumlye uumllke huumlkuumlmetlerinin ortak kararla 6 yıl iccedilin atadığı ve yeniden seccedililebilen hakimlerden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Mahkemenin bakmakla goumlrevli olduğu başlıca davalar gerccedilek veya tuumlzel kişiler tarafından Topluluk organlarına karşı accedilılan iptal hareketsizlik ve tazminat davaları ve Topluluklar ile Topluluk organlarında ccedilalışan kişiler arasındaki personel davalarıdır İlk Derece Mahkemesinin kararlarına karşı esasa ilişkin konularla sınırlı olmak kaydıyla ATADrsquoa temyiz mercii olarak başvurulabilir (Bkz AT Antlaşması m224-225) (httpcuriaeuint)

Court of First Instance of the European

Communities

Tribunal de premiegravere instance des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Toplulukları Komisyonu Birliğin ortak ccedilıkarlarını temsil eden AB kurumudur Komisyon goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devletlerin ccedilıkarlarından bağımsız hareket eder Antlaşmalara ve ikincil mevzuata uyulmasını gerek uumlye devletler ve Topluluk kurumları gerek kişiler bakımından denetler Mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde inisiyatifi elinde bulundurur Bu kapsamda Konseye veya Konsey ile Parlamentoya mevzuat oumlnerileri sunar Ulusal idarelerin de yardımıyla ortak politikaların ve Topluluk programlarının yuumlruumltuumllmesini sağlar Dış ilişkilerde Birliği temsil eder ve muumlzakereleri yuumlruumltuumlr Ayrıca AB buumltccedilesinin yuumlruumltuumllmesinden de sorumludur Yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden oumlnce Komisyon Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallıkrsquotan 2rsquoşer ve diğer uumllkelerden 1rsquoer uumlye olmak uumlzere toplam 20 uumlyeden oluşmaktaydı 1 Mayıs 2004 tarihinde Komisyona 10 uumlye daha atanmış olup bu yeni atanan uumlyeler Komisyonun mevcut 20 uumlyesiyle birlikte 31 Ekim 2004 tarihine kadar

Commission of the European Communities

Commission des

Communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 21

goumlrev yapacaktır 1 Kasım 2004 tarihinde ise her bir uumlye uumllkeden birer kişinin atanmasıyla oluşacak 25 uumlyeli yeni Komisyon goumlrevine başlayacaktır Goumlrevlerini uumlye devlet ccedilıkarlarından bağımsız olarak yuumlruumltmeleri oumlngoumlruumllen Komisyon uumlyeleri 5 yıl suumlreyle atanırlar Geniş bir buumlrokrasiye sahip olan Komisyon Komisyon uumlyelerinin sorumluluğunda bulunan 24 Genel Muumlduumlrluumlkten ve ccedileşitli hizmet birimlerinden oluşmaktadır (Bkz AT Antlaşması m211-219) Avrupa Toplulukları Sayıştayı Sağlam bir mali youmlnetimin temin edilmesi amacıyla Avrupa Birliğinin gelir ve gider hesaplarını ve bu hesapların dayandığı işlemlerin yasallığını ve duumlzguumlnluumlğuumlnuuml inceleyen AB kurumudur 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmiştir Sayıştay her bir uumlye devleti temsilen birer uumlyeden oluşur Uumlyeler AB Konseyi tarafından 6 yıllık bir suumlre iccedilin atanırlar ve goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler Uumlyelerin goumlrev suumlrelerinin yenilenmesi muumlmkuumlnduumlr (Bkz AT Antlaşması m247-249) (wwwecaeuint)

Court of Auditors of the European Communities

Cour des comptes des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml Avruparsquodaki tuumlketicilerin haklarının korunmasına ve AB politikalarının tuumlketici hakları doğrultusunda geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 1962 yılında kurulmuş bir oumlrguumlttuumlr Avruparsquoda yerleşik 34 adet bağımsız ulusal tuumlketici oumlrguumltuumlnden meydana gelen ve bir federasyon niteliğinde olan oumlrguumltuumln merkezi Bruumlkselrsquodedir (wwwbeucorg)

European Consumersrsquo Organisation

(BEUC)

Bureau europeacuteen des unions de

consommateurs (BEUC)

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Avrupa duumlzeyinde uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığı konusunda guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB

European Monitoring Centre for Drugs and

Drug Addiction (EMCDDA)

Observatoire europeacuteen

des drogues et des

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 22

ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemcddaeuint)

toxicomanies(OEDT)

Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı Daha iyi yaşam ve ccedilalışma koşullarının oluşturulması ve planlanmasına katkıda bulunmak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakıf goumlrevlerini uumlye devlet idareleri işccedili ve işveren oumlrguumltleri ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği halinde yerine getirir Vakfın merkezi İrlandarsquonın başkenti Dublinrsquodedir (wwweurofoundeuint)

European Foundation for the Improvement of

Living and Working Conditions

Fondation europeacuteenne

pour lrsquoameacutelioration des conditions de vie et de

travail

Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Birliğinin hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katkıda bulunacak belli yatırım projelerine finansman sağlayan oumlzerk ve tuumlzel kişiliği haiz bir AB organıdır 1958 yılında kurulmuş olan ve kacircr amacı guumltmeyen Avrupa Yatırım Bankası buumltuumlnleşmeye dengeli kalkınmaya ekonomik ve sosyal uyuma ve bilgi ekonomisine youmlnelik projelere destek vermektedir (Bkz AT Antlaşması m266-267) (wwweibeuint)

European Investment Bank

Banque europeacuteenne

dinvestissement

Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı Makedonya Cumhuriyeti ve Sırbistan-Karadağrsquoda ABrsquonin başlıca yardım programlarının uygulanması amacıyla 2000 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwweareuint)

European Agency for Reconstruction

Agence europeacuteenne

pour la reconstruction

Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi Avrupa Komisyonu buumlnyesinde yolsuzlukla muumlcadele amacıyla 1999 yılında kurulmuş birimdir Ofis yolsuzlukla ve Topluluğun mali ccedilıkarlarını olumsuz youmlnde etkileyen diğer usulsuumlzluumlklerle etkili bir şekilde muumlcadele etmek uumlzere soruşturma yetkileriyle donatılmıştır Komisyon da dahil olmak uumlzere hiccedilbir kurum organ veya uumlye uumllkeden emir ve talimat almaksızın soruşturma yetkilerini tam bir bağımsızlık iccedilinde kullanan Ofis adli makamlarla ve emniyet birimleriyle işbirliği iccedilinde ccedilalışmaktadır (httpeuropaeuintolaf)

European Anti-fraud Office (OLAF)

Office europeacuteen de lutte

antifraude (OLAF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 6: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 4

Ankara Anlaşması 12 Eyluumll 1963 tarihinde Ankararsquoda imzalanan Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır 1 Aralık 1964 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Anlaşmanın nihai amacı Tuumlrkiyersquonin Topluluğa uumlye olmasıdır Ankara Anlaşmasına goumlre ortaklık hazırlık doumlnemi geccediliş doumlnemi ve son doumlnemden meydana gelmektedir Hazırlık doumlneminde Tuumlrkiyersquonin Topluluğun yardımıyla ekonomisini guumlccedillendirmesi geccediliş doumlneminde Tuumlrkiye ile Topluluk arasında bir guumlmruumlk birliğinin aşamalı olarak kurulması ve Tuumlrkiyersquonin ekonomik politikalarının Topluluğun ekonomik politikalarına yaklaştırılması guumlmruumlk birliğine dayanan son doumlnemde ise Topluluk ile Tuumlrkiyersquonin ekonomi politikaları arasındaki koordinasyonun guumlccedillendirilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr (wwwdptgovtrabigm)

Ankara Agreement

Accord drsquoAnkara

AT-Tuumlrkiye Ortaklık Komitesi AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyinin 364 sayılı Kararı ile Ortaklık Konseyine goumlrevlerini yerine getirmesinde yardımcı olmak uumlzere kurulan Komitedir Ortaklık Komitesi Ortaklık Konseyinin kendisine tevdi ettiği konuları inceler ve Ankara Anlaşmasının iyi işlemesi iccedilin gerekli işbirliğinin devamlılığını sağlar Komite AB uumlyesi devletler AB Konseyi ve Avrupa Komisyonu temsilcileri ile Tuumlrk Huumlkuumlmeti temsilcilerinden oluşur Ortaklık Konseyinin 32000 sayılı Kararı ile mevzuat uyumuna ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer verilen oumlnceliklere ilişkin olarak kaydedilen ilerlemenin izlenmesi amacıyla diğer aday uumllkelerde olduğu gibi Ortaklık Komitesine bağlı alt komiteler kurulmuştur Bunlar Tarım ve Balıkccedilılık İccedil Pazar ve Rekabet Ticaret Sanayi ve AKCcedilT Uumlruumlnleri Ekonomik ve Parasal Konular Sermaye Hareketleri ve İstatistik Yenilik Ulaştırma Ccedilevre ve Enerji Boumllgesel Gelişme İstihdam ve Sosyal Politika Guumlmruumlkler Vergilendirme Uyuşturucu Trafiği ve Kara Para Aklanması alt komiteleridir (Bkz Ankara Anlaşması m24)

EC-Turkey Association Committee

Comiteacute drsquoassociation

CE-Turquie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 5

AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi AT ile Tuumlrkiye arasında 1963 tarihli Ankara Anlaşmasıyla kurulan ortaklık ilişkisinin temel karar alma organıdır Ortaklık Konseyi Ankara Anlaşması ve Katma Protokolde oumlngoumlruumllen hedeflere ulaşılmasını sağlayacak kararları almakla goumlrevlidir Tuumlrk Huumlkuumlmeti ve AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri ile AB Konseyi ve Avrupa Komisyonu temsilcilerinden oluşan Ortaklık Konseyi kararlarını oybirliğiyle alır Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihatları uyarınca Ortaklık Konseyi kararları Topluluk muumlktesebatının bir parccedilasını teşkil etmektedir (Bkz Ankara Anlaşması m6 22-25 27)

EC-Turkey Association Council

Conseil drsquoassociation

CE-Turquie

ATAD Bkz Avrupa Toplulukları Adalet Divanı

CJECECJ

CJCE

Avrupa Ağ ve Bilgi Guumlvenliği Ajansı Avrupa Birliğinde etkili ve yuumlksek duumlzeyde bir ağ ve bilgi guumlvenliğinin temin edilmesi ağ ve bilgi guumlvenliği bilincinin artırılması ve boumlylelikle iccedil pazarın duumlzguumln işlemesine katkı sağlanması amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanın Girit adasındaki İraklion kentindedir (wwwenisaeuint)

European Network and Information Security

Agency

Agence europeacuteenne chargeacutee de la seacutecuriteacute

des reacuteseaux et de linformation

Avrupa Anayasası Avrupa Birliğinin Aralık 2001 tarihli Laeken Zirvesinde alınan karar uyarınca toplanan Avrupa Konvansiyonu tarafından hazırlanan ve Haziran 2003 tarihli Selanik Zirvesinde sunulan anayasa niteliğindeki antlaşma taslağıdır Taslak Anayasa doumlrt kısımdan oluşmaktadır Birliğin amaccedil yetki karar usulleri ve kurumlarının duumlzenlendiği Genel Esaslar Temel Haklar Şartı Birliğin Politikaları ve İşleyişi Son Huumlkuumlmler Taslak Anayasa Avrupa Birliğine tuumlzel kişilik tanımakta ve Birliğin dayandığı değerleri insan haysiyeti demokrasi eşitlik hukukun uumlstuumlnluumlğuuml ve insan haklarına saygı olarak sıralamaktadır Uumlye devletler Taslak Anayasa uumlzerinde 18 Haziran 2004 tarihinde uzlaşmaya varmıştır 29 Ekim 2004 tarihinde

Constitution for Europe

Constitution pour

lEurope

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 6

Romarsquoda imzalanması oumlngoumlruumllen Anayasanın uumlye devletler tarafından onaylanarak 2006 yılı iccedilinde yuumlruumlrluumlğe girmesi beklenmektedir (httpeuropean-conventioneuint) Avrupa Anlaşmaları Avrupa Topluluklarının 1990rsquolı yıllarda bir kısım Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkeleri (Bulgaristan Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Romanya Slovak Cumhuriyeti ve Slovenya) ile imzaladığı ortaklık anlaşmalarıdır Bu anlaşmaların amacı 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye uumlye olmuş anılan uumllkeleri bir ortaklık ilişkisi ccedilerccedilevesinde Avrupa Birliği uumlyeliğine hazırlamaktı

Europe Agreements

Accords europeacuteens

Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı nuumlkleer enerji enduumlstrisinin geliştirilmesi ve bu enduumlstrinin barışın korunmasına hizmet etmesidir

European Atomic Energy Community

Communauteacute

europeacuteenne de lrsquoeacutenergie atomique

Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşma 25 Mart 1957 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Atomic

Energy Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

europeacuteenne de lrsquoeacutenergie atomique

Avrupa Birliği Avrupa Toplulukları (AKCcedilT AET AAET) aracılığıyla izlenen hedef ve politikalar ile Avrupa Birliği Antlaşmasıyla getirilen iki yeni eylem alanının (Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği) kapsadığı hedef ve politikaları bir buumltuumln olarak ifade etmek uumlzere kullanılan kavramdır Avrupa Birliği daha genel olarak 25 uumlye uumllkenin meydana getirdiği kendine oumlzguuml uluslararası ekonomik ve siyasi buumltuumlnleşmeyi ifade etmektedir

European Union

Union europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 7

Avrupa Birliği Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Soumlz konusu Antlaşma Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara getirdiği değişiklikler yanında Topluluklar iccedilin geccedilerli hukuki ve kurumsal yapıdan farklı biccedilimde uumlye devlet huumlkuumlmetleri arasındaki işbirliğinin oumlnem taşıdığı iki yeni eylem alanı oluşturmuştur Ortak ve Dış Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği Antlaşma anılan iki yeni eylem alanını ve bağımsız varlıklarını muhafaza etmek kaydıyla uumlccedil Topluluğu (AKCcedilT AT AAET) Avrupa Birliği ortak ccedilatısı altında toplamıştır

Treaty on European Union

Traiteacute sur lrsquoUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Guumlvenlik Araştırmaları Enstituumlsuuml Akademik araştırmalar ve analizler yaparak ABnin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikasının geliştirilmesine katkıda bulunmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş tuumlzel kişiliği haiz bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Paristedir (wwwiss-euorg)

European Union Institute for Security

Studies

Institut deacutetudes de seacutecuriteacute de lUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Marşı 1972 yılında Avrupa Konseyi tarafından Avrupa Marşı olarak kabul edilen Ludwig van Beethovenrsquoin 9 Senfonisinin bir boumlluumlmuuml 1986rsquodan bu yana Avrupa Birliği tarafından da kullanılmaktadır

European Union Anthem

Lrsquohymne de lrsquoUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Resmi Gazetesi Avrupa Birliğinin 20 resmi dilinde ccedilıkartılan guumlnluumlk resmi gazetedir Daha oumlnce Avrupa Toplulukları Resmi Gazetesi adıyla yayımlanan bu gazete Nice Antlaşmasının yuumlruumlrluumlğe girmesiyle birlikte Avrupa Birliği Resmi Gazetesi adını almıştır Resmi Gazete L C ve S olmak uumlzere uumlccedil seri halinde yayımlanmaktadır L serisinde tuumlzuumlkler direktifler kararlar tavsiyeler ve goumlruumlşler yer almaktadır C serisinde mevzuat taslakları Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ve İlk Derece Mahkemesi kararları Avrupa Parlamentosu tutanakları Sayıştay raporları Boumllgeler Komitesi ve Ekonomik ve Sosyal Komitenin goumlruumlşleri ve raporları AB kurumlarında istihdam

Official Journal of the European Union

(OJ)

Journal officiel de lUnion europeacuteenne

(JO)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 8

edileceklere ilişkin duyurular ve AB programlarına ilişkin ccedilağrılar yer almaktadır S serisinde ise ihale duyuruları yer almaktadır Avrupa Birliği Resmi Gazetesi elektronik ortamda da yayımlanmakla birlikte yalnızca basılı versiyonu geccedilerli resmi metin olarak kabul edilmektedir (httpeuropaeuinteur-lexensearchsearch_ojhtml) Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı Avrupa Parlamentosu Konsey ve Komisyon tarafından 7 Aralık 2000 tarihinde Nicersquode imzalanan Şarttır Resmi bir beyan niteliğinde olan ve AB uumlyesi devletlerin ortak anayasal değerlerine dayanan Şart temel hak ve oumlzguumlrluumlklere ilişkin huumlkuumlmler iccedilermektedir Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı Taslak Avrupa Anayasasına ikinci boumlluumlm olarak dercedilmiştir

European Union Charter of Fundamental

Rights

Charte europeacuteenne des droit fondamentaux

Avrupa Birliği Uydu Merkezi Uydulardan alınan goumlruumlntuuml ve verilerin analizini yaparak ABnin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ccedilerccedilevesinde karar alabilmesine yardımcı olmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş tuumlzel kişiliği haiz bir AB ajansıdır Merkezi İspanyanın Torrejoacuten de Ardoz kentindedir (wwweuscorg)

European Union Satellite Centre

Centre satellitaire de

lUnion europeacuteenne

Avrupa Birliği Vatandaşlığı Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen huumlkuumlmler uyarınca AB uumlyesi uumllkelerin vatandaşlarına tanınmış bir statuumlduumlr Avrupa Birliği vatandaşlığı AT Antlaşmasındaki şartlar ve sınırlamalar saklı kalmak kaydıyla şu hakları iccedilermektedir Uumlye uumllkelerde serbestccedile dolaşma ve ikamet etme hakkı ikamet ettiği ve tacircbiiyetinde bulunmadığı uumlye uumllkelerde de Avrupa Parlamentosu ve belediye seccedilimlerinde oy kullanma ve aday olma hakkı vatandaşı olduğu uumlye uumllkenin diplomatik temsilciliğinin bulunmadığı uumlccediluumlncuuml uumllkelerde diğer uumlye devletlerin diplomatik korumasından yararlanma hakkı Avrupa Parlamentosuna dilekccedile verme ve Ombudsmana başvurma hakkı AB kurumlarına Birliğin resmi dillerinden birinde yazıp aynı dilde cevap alma hakkı (Bkz AT Antlaşması m17-22)

Citizenship of the European Union

Citoyenneteacute de lrsquoUnion

europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 9

Avrupa Birliğinin Suumltunları Yunan tapınaklarının oumln yuumlzuumlnden esinlenerek yapılan bir benzetmedir Buna goumlre Avrupa Birliği ccedilatısı Avrupa Toplulukları (AT AAET AKCcedilT) ile Avrupa Birliği Antlaşmasıyla getirilen iki yeni eylem alanından (Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği) oluşan uumlccedil suumltun uumlzerinde durmaktadır Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği adını taşıyan uumlccediluumlncuuml suumltunun adı Amsterdam Antlaşmasıyla Cezai Konularda Adli ve Polis İşbirliği olarak değiştirilmiştir

Pillars of the EU

Piliers de lrsquoUE

Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1975 yılında oluşturulan Fon boumllgeler ve sosyal gruplar arasındaki eşitsizlikleri azaltmaya youmlnelik girişimleri destekleyerek ABde ekonomik ve sosyal uyumu geliştirmeyi amaccedillamaktadır Yapısal Fonlar buumltccedilesinin yarıya yakını bu fona ayrılmaktadır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonundan ayrılan kaynaklar genellikle istihdam yaratılmasına kuumlccediluumlk ve orta boy işletmelerin desteklenmesine ve altyapının geliştirilmesine youmlneliktir

European Regional Development Fund

(ERDF)

Fonds europeacuteen de deacuteveloppement

reacutegional (FEDR)

Avrupa Ccedilevre Ajansı Avrupa duumlzeyinde ccedilevre konusundaki mevcut duruma ve gelişmelere ilişkin guumlvenilir bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1990 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Kopenhagrsquodadır (wwweeaeuint)

European Environment Agency (EEA)

Agence europeacuteenne

pour lrsquoenvironnement (AEE)

Avrupa Deniz Guumlvenliği Ajansı Topluluk sularında deniz kazaları gemilerin neden olduğu deniz kirliliği ve denizlerde meydana gelen can kaybı risklerinin azaltılması ve deniz guumlvenliğinin artırılması amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemsaeuint)

European Maritime Safety Agency

Agence europeacuteenne de

la seacutecuriteacute maritime

Avrupa Eğitim Vakfı 1990 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakfın amacı ABrsquonin dış ilişkiler alanındaki MEDA CARDS TACIS ve PHARE gibi programları ccedilerccedilevesinde Vakfa uumlye

European Training Foundation (ETF)

Fondation europeacuteenne

pour la formation (ETF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 10

uumllkelerde mesleki eğitim sistemlerinin yeniden yapılandırılmasına katkıda bulunmaktır Vakfın merkezi İtalyarsquonın Torino kentindedir (wwwetfeuint)

Avrupa Ekonomik Alanı Anlaşması Avrupa Toplulukları ile EFTA uumlyesi 7 uumllke (Avusturya Finlandiya İsveccedil İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedil) arasında 2 Mayıs 1992de imzalanan ve 1 Ocak 1994rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Anlaşmadır Anlaşmanın amacı taraflar arasında iccedil pazara ilişkin Topluluk muumlktesebatı temelinde malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımının sağlanmasıdır İsviccedilre 6 Aralık 1992de yapılan referandumun olumsuz sonuccedillanması uumlzerine Avrupa Ekonomik Alanının dışında kalmıştır 1995 yılında Avusturya Finlandiya ve İsveccedilin Avrupa Birliğine katılmaları uumlzerine soumlz konusu Anlaşmaya taraf olarak yalnızca İzlanda Liechtenstein ve Norveccedil kalmıştır

Agreement on the European Economic

Area

Accord sur lrsquoEspace eacuteconomique europeacuteen

Avrupa Ekonomik Topluluğu 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı bir ortak pazar oluşturulması ve Topluluğa uumlye devletlerin ekonomi politikalarının aşamalı olarak yaklaştırılması suretiyle Toplulukta ekonomik faaliyetlerin uyumlu bir şekilde geliştirilmesini suumlrekli ve dengeli bir buumlyuumlmeyi istikrarı yaşam standardının yuumlkselmesini ve uumlye devletler arasında daha sıkı ilişkilerin kurulmasını teşvik etmektir

European Economic Community

Communauteacute

eacuteconomique europeacuteenne

Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma 25 Mart 1957 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Economic

Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

eacuteconomique europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 11

Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi Bkz CENELEC

European Committee for Electrotechnical

Standardisation

Comiteacute europeacuteen de normalisation

eacutelectrotechnique

Avrupa Gıda Guumlvenliği Otoritesi Gıda guumlvenliğini doğrudan veya dolaylı olarak ilgilendiren tuumlm konularda bağımsız ve bilimsel goumlruumlş oluşturmak amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İtalyarsquonın Parma kentindedir (wwwefsaeuint)

European Food Safety Authority

Autoriteacute europeacuteenne pour la seacutecuriteacute des

aliments

Avrupa Guumlnuuml Schuman Bildirisinin accedilıklandığı 9 Mayıs 1950 tarihi esas alınarak her yılın 9 Mayıs guumlnuuml AB uumllkelerinde Avrupa Guumlnuuml olarak kutlanmaktadır

Europe Day

Le jour drsquoEurope

Avrupa Hava Guumlvenliği Ajansı Avruparsquoda sivil havacılık guumlvenliğinin ve ccedilevrenin korunmasını sağlamak ve AB uumlyesi devletlere Uluslararası Sivil Havacılık Oumlrguumltuuml (ICAO) yuumlkuumlmluumlluumlklerini ortak bir ccedilerccedilevede yerine getirmeleri hususunda yardımcı olmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Almanyarsquonın Koumlln kentindedir (wwweasaeuint)

European Aviation Safety Agency

(EASA)

Agence europeacuteenne de la seacutecuriteacute aeacuterienne

(AESA)

Avrupa Irkccedilılık ve Yabancı Duumlşmanlığı İzleme Merkezi Irkccedilılık yabancı duumlşmanlığı İslam duumlşmanlığı ve antisemitizm konularında gerekli tedbirlerin alınabilmesi amacıyla ABrsquoye ve uumlye devletlere guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi sağlamak iccedilin 1997 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Viyanarsquodadır (wwweumceuint)

European Monitoring Centre on Racism and

Xenophobia (EUMC)

Observatoire europeacuteen

des pheacutenomegravenes racistes et xenophobes

(EUMC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 12

Avrupa İlaccedil Ajansı İnsan ve hayvan sağlığının korunması amacıyla tıbbi uumlruumlnlerin guumlvenirliğinin izlenmesi ve değerlendirilmesi iccedilin 2004 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajans 1993 yılında kurulmuş olan Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansının yerini almıştır Ajansın merkezi Londrarsquodadır (wwwemeaeuint)

European Medicines Agency

(EMEA)

Agence europeacuteenne des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa İş Sağlığı Guumlvenliği ve Ajansı İş sağlığı ve guumlvenliğinin iyileştirilmesine youmlnelik bilgilerin analizi geliştirilmesi ve yayılması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İspanyarsquonın Bilbao kentindedir (httpagencyoshaeuint)

European Agency for Safety and Health at

Work

Agence europeacuteenne pour la seacutecuriteacute et la

santeacute au travail

Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi Bkz CEEP

European Centre of Enterprises with Public

Participation and of Enterprises of General

Economic Interest

Centre europeacuteen des entreprises agrave

participation publique et des entreprises

dinteacuterecirct eacuteconomique geacuteneacuteral

Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin resmi internet sitesinde (wwweuropaeuint) ve son doumlnemlerde yayımladığı belgelerde Avrupa Toplulukları Komisyonunu ifade etmek uumlzere yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Toplulukları Komisyonu)

European Commission

Commission europeacuteenne

Avrupa Konseyi 5 Mayıs 1949 tarihinde 10 Avrupa uumllkesi (Belccedilika Birleşik Krallık Danimarka Fransa Hollanda İrlanda İtalya İsveccedil Luumlksemburg ve Norveccedil) arasında imzalanan Londra Antlaşması ile kurulan uluslararası oumlrguumlttuumlr Fransanın Strazburg kentinde yerleşik Avrupa Konseyinin amaccedilları insan haklarını ccediloğulcu

Council of Europe

Conseil de lrsquoEurope

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 13

demokrasiyi ve hukukun uumlstuumlnluumlğuumlnuuml korumak Avruparsquonın kuumlltuumlrel kimliğine ve kuumlltuumlrel ccedileşitliliğine ilişkin bilinccedil oluşturmak ve bunların geliştirilmesini teşvik etmek Avrupa toplumunun karşılaştığı azınlıklara karşı ayırımcılık yabancı duumlşmanlığı ccedilevre kirliliği AIDS uyuşturucu organize succedillar gibi sorunlara ccediloumlzuumlm bulmak siyasi ve hukuki reformları destekleyerek Avruparsquoda demokratik istikrarın guumlccedillendirilmesine yardımcı olmaktır Konseyin halihazırda Tuumlrkiyersquonin de aralarında bulunduğu 45 uumlyesi bulunmaktadır Hukukun uumlstuumlnluumlğuuml ilkesini benimseyen ve insan haklarına ve temel oumlzguumlrluumlklere saygı goumlsteren her Avrupa uumllkesi Avrupa Konseyine uumlye olabilir Avrupa Konseyi Avrupa Birliğinin kurumları ile karıştırılmamalıdır (wwwcoeint)

Avrupa Konseyi (Zirve) Avrupa Birliği uumlyesi uumllkelerin devlet ve huumlkuumlmet başkanlarının belirli aralıklarla bir araya geldiği toplantılardır Uumlye uumllke liderlerinin 1974 yılında Parisrsquote yapılan zirve toplantısında aldıkları karar uyarınca 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi adı altında duumlzenli olarak yapılan bu toplantılar 1986 yılında imzalanan Avrupa Tek Senedinde yer alan bir huumlkuumlm ile hukuki temel kazanmıştır Avrupa Birliği Antlaşması ile buguumlnkuuml halini alan huumlkuumlm Zirvenin Birliğin gelişimi iccedilin gerekli ivmeyi kazandırmak ve genel siyasi hedefleri belirlemekle goumlrevli olduğunu ve yılda en az iki kez toplanmasını oumlngoumlrmektedir Zirveler AB Konseyi doumlnem başkanlığını yuumlruumlten uumlye devlet tarafından duumlzenlenir (Bkz AB Antlaşması m4)

European Council

Conseil europeacuteen

Avrupa Konvansiyonu Aralık 2001 tarihli Laeken Zirvesinde alınan karar uyarınca Avrupa Birliğinin geleceği konusunda yapılacak Huumlkuumlmetlerarası Konferans iccedilin şeffaf ve geniş katılımlı bir hazırlık yapılabilmesini teminen ilgili tarafların katılımı ile oluşturulan bir tartışma platformudur Konvansiyon Fransa eski Cumhurbaşkanı Valeacutery Giscard dEstaing başkanlığında iki yıl boyunca suumlrduumlruumllen ccedilalışmalar sonucunda hazırladığı Anayasa

European Convention

Convention europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 14

Taslağını Haziran 2003de toplanan Selanik Zirvesine sunmuştur (httpeuropean-conventioneuint) (Bkz Avrupa Anayasası) Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu 18 Nisan 1951 tarihinde imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı uumlye devletlerin koumlmuumlr-ccedilelik uumlretimi ve dağıtımının uluslaruumlstuuml niteliğe sahip bir Yuumlksek Otoritenin youmlnetiminde gerccedilekleştirilmesi ve serbest dolaşımın ve serbest rekabetin temin edildiği bir ortak pazarın kurulmasıdır AKCcedilT Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren 50 yıl suumlreyle akdedilmiş bir Antlaşma olduğundan Avrupa Koumlmuumlr Ccedilelik Topluluğu 23 Temmuz 2002 tarihi itibarıyla sona ermiştir

European Coal and Steel Community

Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma 18 Nisan 1951 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Coal and

Steel Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Uumlye uumllkelerin merkez bankaları ile Avrupa Merkez Bankasından meydana gelen yapılanmadır Temel amacı fiyat istikrarını sağlamak olan Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Avrupa Merkez Bankasının karar alma organları tarafından idare edilmektedir Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin goumlrevleri Topluluğun para politikasını tespit etmek ve uygulamak doumlviz işlemlerini yuumlruumltmek uumlye uumllkelerin resmi doumlviz rezervlerini tutmak ve youmlnetmek ve oumldeme sistemlerinin duumlzguumln işlemesini temin etmektir (Bkz AT Antlaşması m107)

European System of Central Banks

(ESCB)

Systegraveme europeacuteen de banques centrales

(SEBC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 15

Avrupa Merkez Bankası 1 Haziran 1998de kurulan tuumlzel kişiliği haiz bağımsız bir AB organıdır Euro alanında fiyat istikrarını sağlamakla goumlrevli Avrupa Merkez Bankası bu goumlrevini yerine getirirken Avrupa Merkez Bankaları Sistemi ile birlikte ccedilalışmaktadır Merkezi Almanyanın Frankfurt kentinde olan Bankanın karar alma organları Yuumlruumltme Kurulu Youmlnetim Konseyi ve Genel Kuruldur (wwwecbint)

European Central Bank (ECB)

Banque centrale

europeacuteenne (BCE)

Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi Avrupa Komisyonuna uumlye devletlere ve sosyal taraflara mesleki eğitim politikaları geliştirme konusunda bilgi desteği sağlamak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir ajanstır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwwcedefopeuint)

European Centre for the Development of

Vocational Training (CEDEFOP)

Centre europeacuteen pour le

deacuteveloppement de la formation

professionnelle (CEDEFOP)

Avrupa Ombudsmanı Avrupa Birliği vatandaşlarının ve bir uumlye uumllkede ikamet eden veya kayıtlı iş merkezine sahip gerccedilek veya tuumlzel kişilerin Topluluk kurumlarının (Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ile İlk Derece Mahkemesinin yargısal yetkilerini kullandıkları işlemler hariccedil olmak uumlzere) veya organlarının koumltuuml idari uygulamalarına karşı şikayette bulunabileceği kişidir Ombudsman Avrupa Parlamentosu tarafından atanır (Bkz AT Antlaşması m21 ve m195)

European Ombudsman

Meacutediateur europeacuteen

Avrupa Para Enstituumlsuuml 1 Ocak 1994 tarihinde Ekonomik ve Parasal Birliğin ikinci aşamasına ilişkin goumlrevleri yerine getirmek uumlzere kurulmuş olan Enstituumlduumlr Birinci aşamada goumlrev yapan Avrupa Merkez Bankaları Guvernoumlrleri Komitesinin yerini alan Avrupa Para Enstituumlsuuml ulusal merkez bankaları arasındaki işbirliğinin ve uumlye devletlerin para politikalarının koordinasyonunun guumlccedillendirilmesinin yanı sıra Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasında Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin oluşturulmasına ve

European Monetary Institute

Institut moneacutetaire

europeacuteen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 16

tek paraya geccedililmesine youmlnelik hazırlık ccedilalışmalarını yapmakla goumlrevlendirilmiştir 1 Haziran 1998 tarihinde Avrupa Merkez Bankasının kurulmasıyla Avrupa Para Enstituumlsuumlnuumln goumlrevi sona ermiştir (Bkz Ekonomik ve Parasal Birlik) Avrupa Parlamentosu Uumlye devlet halklarının temsilcilerinden oluşan Avrupa Birliği kurumudur Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 1979 yılından bu yana doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına gelmektedir Parlamento ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde mevzuat ccedilıkartma yetkisini AB Konseyi ile paylaşır ve yine Konseyle birlikte buumltccedilesel yetkileri kullanır Ayrıca Avrupa Komisyonu uumlzerinde denetim yetkisi bulunmaktadır Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 5 yıl suumlreyle seccedililmektedir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde katılımını takiben Haziran 2004de yapılan Avrupa Parlamentosu seccedilimlerinden sonra uumlye sayısı 626dan 732ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya 99 Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 78rsquoer İspanya ve Polonya 54er Hollanda 27 Belccedilika Portekiz Yunanistan Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 24rsquoer İsveccedil 19 Avusturya 18 Danimarka Finlandiya ve Slovakya 14rsquoer İrlanda ve Litvanya 13er Letonya 9 Slovenya 7 Luumlksemburg Estonya ve GKRY 6şar ve Malta 5 (Bkz AT Antlaşması 189-201)

European Parliament

Parlement europeacuteen

Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği Bkz UNICE

Union of Industrial and Employersrsquo

Confederations of Europe

Union des

confeacutedeacuterations de lrsquoindustrie et des

employeurs drsquoEurope

Avrupa Savunma Ajansı ABnin kriz youmlnetimine ilişkin savunma kapasitesinin artırılması ve Avrupa Guumlvenlik ve Savunma Politikasının desteklenmesi amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Bruumlkseldedir

European Defence Agency

Agence europeacuteenne de

deacutefense

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 17

Avrupa Sayıştayı Bkz Avrupa Toplulukları Sayıştayı

European Court of Auditors

Cour des comptes

europeacuteenne

Avrupa Sendikalar Konfederasyonu Bkz ETUC

European Trade Union Confederation

Confeacutedeacuteration

europeacuteenne des syndicats

Avrupa Siyasi İşbirliği Avrupa Tek Senedinin Dış Politika Alanında Avrupa İşbirliği Hakkında Huumlkuumlmler başlığı altında oumlngoumlruumllen işbirliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu işbirliği Avrupa Birliği Antlaşmasıyla Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası başlığı altında yeniden duumlzenlenmiştir

European Political Cooperation

Coopeacuteration politique

europeacuteenne

Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Birliğinde işccedililerin istihdamını kolaylaştırmak coğrafi ve mesleki hareketliliklerini artırmak sanayi ve uumlretim sistemlerindeki değişime uyumlarını sağlamak amacıyla kurulmuş en eski yapısal fondur Fon Avrupa Komisyonu tarafından idare edilmektedir (Bkz AT Antlaşması 146-148)

European Social Fund

Fonds social europeacuteen

Avrupa Standardizasyon Komitesi Bkz CEN

European Committee for Standardisation

Comiteacute europeacuteen de

normalisation

Avrupa Standardizasyon Kuruluşları Avrupa Topluluğunda malların serbest dolaşımı konusunda karşılaşılan teknik engellerin kaldırılmasına ilişkin olarak 1985 yılında benimsenen yeni yaklaşım ccedilerccedilevesinde referans olarak kabul edilen Avrupa standartlarını hazırlayan kuruluşlardır Bu kuruluşlar CEN CENELEC ve ETSIrsquodir Yeni yaklaşım uyarınca Topluluk tarafından gerccedilekleştirilecek uyum faaliyeti yalnızca sağlık uumlruumln guumlvenliği ve ccedilevrenin korunması

European Standardisation Bodies

Organismes europeacuteens

de normalisation

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 18

konularında yapılacak ccedilerccedileve duumlzenlemelerle sınırlanmakta teknik spesifikasyonlar iccedilin ise soumlz konusu kuruluşlar tarafından hazırlanan Avrupa standartları esas alınmaktadır Bu standartlara uymak ihtiyari olmakla birlikte bunlara uygun olarak imal edilen uumlruumlnlerin otomatik olarak Topluluk mevzuatına da uygun oldukları kabul edilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu uumlruumlnuumln Topluluk mevzuatına uygun olduğunu ispat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml imalatccedilıya aittir (Bkz CEN CENELEC ETSI) Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu ABnin Ortak Tarım Politikasının finansman aracıdır 1962 yılında oluşturulan Fonun amacı tarım alanında yapısal doumlnuumlşuumlme ve kırsal kalkınmaya destek vermektir Fon iki kısımdan oluşmaktadır Garanti Boumlluumlmuuml ABnin tarıma youmlnelik fiyat desteklerini ve bazı ek tedbirleri finanse eder Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biri olan Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml ise yapısal politikalara kaynak sağlar

European Agricultural Guidance and

Guarantee Fund (EAGGF)

Fonds europeacuteen

drsquoorientation et de garantie agricole

(FEOGA)

Avrupa Tek Senedi 17 Şubat 1986rsquoda Luumlksemburgrsquoda ve 28 Şubat 1986rsquoda Laheyrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1987 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren antlaşmadır Avrupa Tek Senedi Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklik getiren huumlkuumlmler ile dış politika alanında uumlye devletler arasında işbirliğini oumlngoumlren huumlkuumlmleri tek bir belgede toplamıştır Avrupa Tek Senedinde iccedil pazarın 1992 yılı sonuna kadar tamamlanması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Ayrıca Avrupa Parlamentosunun karar alma mekanizmasındaki roluuml guumlccedillendirilmiş ve nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluumlnuumln geccedilerli olduğu alanların sayısı artırılmıştır

Single European Act (SEA)

Acte unique europeacuteen

(AUE)

Avrupa Telekomuumlnikasyon Standartları Enstituumlsuuml Bkz ETSI

European Telecommunications

Standards Institute

Institut europeacuteen des normes de

teacuteleacutecommunication

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 19

Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansı Bkz Avrupa İlaccedil Ajansı

European Agency for the Evaluation of

Medicinal Products (EMEA)

Agence europeacuteenne

pour leacutevaluation des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa Topluluğu 25 Mart 1957de Romarsquoda imzalanan Antlaşma ile kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğunun 7 Şubat 1992 tarihinde Maastrichtrsquode imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile değiştirilmiş adıdır Soumlz konusu Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği 1 Kasım 1993rsquoden bu yana eski Avrupa Ekonomik Topluluğu Avrupa Topluluğu olarak anılmaktadır

European Community

Communauteacute europeacuteenne

Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Kurucu Antlaşmaların yorumlanması ve uygulanmasında hukuka uygunluğu sağlayan AB kurumudur Birliğin en yuumlksek yargı organı olan Divan uumlye uumllke huumlkuumlmetleri tarafından ortak kararla 6 yıl iccedilin atanan ve goumlrev suumlreleri yenilenebilen hakim ve hukuk soumlzcuumllerinden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Yetkisi esas olarak Topluluklarla sınırlı olan Divan Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında tamamen yetkisiz Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanında ise belli koşullarla yetkilidir Divanın bakmakla goumlrevli olduğu davalar yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmeyen uumlye devletlere karşı accedilılan ihlacircl davaları Topluluk kurumlarının ccedilıkardığı mevzuata ilişkin olarak accedilılan iptal davaları Topluluk kurumlarının soumlzleşme-dışı sorumluluk ccedilerccedilevesinde verdiği zararlar hakkında accedilılan tazminat davaları Topluluk kurumlarının Topluluk hukukundan kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemelerine ilişkin olarak accedilılan hareketsizlik davalarıdır Bunlar dışında ulusal mahkemelerin bir Topluluk hukuku kuralının yorumlanması veya ikincil mevzuatın geccedilerliliğine ilişkin oumln karar taleplerinin sonuccedillandırılması da Divanın goumlrevleri arasındadır

Court of Justice of the European Communities

Cour de justice des

communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 20

(Bkz AT Antlaşması m220-245 AB Antlaşması m35 40) (httpcuriaeuint) Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) yıllar iccedilinde artan iş yuumlkuumlnuuml hafifletmek amacıyla 24 Ekim 1988 tarihli Konsey kararıyla ATADrsquoa bağlı olarak kurulan yargı organıdır İlk Derece Mahkemesi uumlye uumllke huumlkuumlmetlerinin ortak kararla 6 yıl iccedilin atadığı ve yeniden seccedililebilen hakimlerden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Mahkemenin bakmakla goumlrevli olduğu başlıca davalar gerccedilek veya tuumlzel kişiler tarafından Topluluk organlarına karşı accedilılan iptal hareketsizlik ve tazminat davaları ve Topluluklar ile Topluluk organlarında ccedilalışan kişiler arasındaki personel davalarıdır İlk Derece Mahkemesinin kararlarına karşı esasa ilişkin konularla sınırlı olmak kaydıyla ATADrsquoa temyiz mercii olarak başvurulabilir (Bkz AT Antlaşması m224-225) (httpcuriaeuint)

Court of First Instance of the European

Communities

Tribunal de premiegravere instance des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Toplulukları Komisyonu Birliğin ortak ccedilıkarlarını temsil eden AB kurumudur Komisyon goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devletlerin ccedilıkarlarından bağımsız hareket eder Antlaşmalara ve ikincil mevzuata uyulmasını gerek uumlye devletler ve Topluluk kurumları gerek kişiler bakımından denetler Mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde inisiyatifi elinde bulundurur Bu kapsamda Konseye veya Konsey ile Parlamentoya mevzuat oumlnerileri sunar Ulusal idarelerin de yardımıyla ortak politikaların ve Topluluk programlarının yuumlruumltuumllmesini sağlar Dış ilişkilerde Birliği temsil eder ve muumlzakereleri yuumlruumltuumlr Ayrıca AB buumltccedilesinin yuumlruumltuumllmesinden de sorumludur Yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden oumlnce Komisyon Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallıkrsquotan 2rsquoşer ve diğer uumllkelerden 1rsquoer uumlye olmak uumlzere toplam 20 uumlyeden oluşmaktaydı 1 Mayıs 2004 tarihinde Komisyona 10 uumlye daha atanmış olup bu yeni atanan uumlyeler Komisyonun mevcut 20 uumlyesiyle birlikte 31 Ekim 2004 tarihine kadar

Commission of the European Communities

Commission des

Communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 21

goumlrev yapacaktır 1 Kasım 2004 tarihinde ise her bir uumlye uumllkeden birer kişinin atanmasıyla oluşacak 25 uumlyeli yeni Komisyon goumlrevine başlayacaktır Goumlrevlerini uumlye devlet ccedilıkarlarından bağımsız olarak yuumlruumltmeleri oumlngoumlruumllen Komisyon uumlyeleri 5 yıl suumlreyle atanırlar Geniş bir buumlrokrasiye sahip olan Komisyon Komisyon uumlyelerinin sorumluluğunda bulunan 24 Genel Muumlduumlrluumlkten ve ccedileşitli hizmet birimlerinden oluşmaktadır (Bkz AT Antlaşması m211-219) Avrupa Toplulukları Sayıştayı Sağlam bir mali youmlnetimin temin edilmesi amacıyla Avrupa Birliğinin gelir ve gider hesaplarını ve bu hesapların dayandığı işlemlerin yasallığını ve duumlzguumlnluumlğuumlnuuml inceleyen AB kurumudur 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmiştir Sayıştay her bir uumlye devleti temsilen birer uumlyeden oluşur Uumlyeler AB Konseyi tarafından 6 yıllık bir suumlre iccedilin atanırlar ve goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler Uumlyelerin goumlrev suumlrelerinin yenilenmesi muumlmkuumlnduumlr (Bkz AT Antlaşması m247-249) (wwwecaeuint)

Court of Auditors of the European Communities

Cour des comptes des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml Avruparsquodaki tuumlketicilerin haklarının korunmasına ve AB politikalarının tuumlketici hakları doğrultusunda geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 1962 yılında kurulmuş bir oumlrguumlttuumlr Avruparsquoda yerleşik 34 adet bağımsız ulusal tuumlketici oumlrguumltuumlnden meydana gelen ve bir federasyon niteliğinde olan oumlrguumltuumln merkezi Bruumlkselrsquodedir (wwwbeucorg)

European Consumersrsquo Organisation

(BEUC)

Bureau europeacuteen des unions de

consommateurs (BEUC)

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Avrupa duumlzeyinde uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığı konusunda guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB

European Monitoring Centre for Drugs and

Drug Addiction (EMCDDA)

Observatoire europeacuteen

des drogues et des

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 22

ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemcddaeuint)

toxicomanies(OEDT)

Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı Daha iyi yaşam ve ccedilalışma koşullarının oluşturulması ve planlanmasına katkıda bulunmak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakıf goumlrevlerini uumlye devlet idareleri işccedili ve işveren oumlrguumltleri ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği halinde yerine getirir Vakfın merkezi İrlandarsquonın başkenti Dublinrsquodedir (wwweurofoundeuint)

European Foundation for the Improvement of

Living and Working Conditions

Fondation europeacuteenne

pour lrsquoameacutelioration des conditions de vie et de

travail

Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Birliğinin hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katkıda bulunacak belli yatırım projelerine finansman sağlayan oumlzerk ve tuumlzel kişiliği haiz bir AB organıdır 1958 yılında kurulmuş olan ve kacircr amacı guumltmeyen Avrupa Yatırım Bankası buumltuumlnleşmeye dengeli kalkınmaya ekonomik ve sosyal uyuma ve bilgi ekonomisine youmlnelik projelere destek vermektedir (Bkz AT Antlaşması m266-267) (wwweibeuint)

European Investment Bank

Banque europeacuteenne

dinvestissement

Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı Makedonya Cumhuriyeti ve Sırbistan-Karadağrsquoda ABrsquonin başlıca yardım programlarının uygulanması amacıyla 2000 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwweareuint)

European Agency for Reconstruction

Agence europeacuteenne

pour la reconstruction

Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi Avrupa Komisyonu buumlnyesinde yolsuzlukla muumlcadele amacıyla 1999 yılında kurulmuş birimdir Ofis yolsuzlukla ve Topluluğun mali ccedilıkarlarını olumsuz youmlnde etkileyen diğer usulsuumlzluumlklerle etkili bir şekilde muumlcadele etmek uumlzere soruşturma yetkileriyle donatılmıştır Komisyon da dahil olmak uumlzere hiccedilbir kurum organ veya uumlye uumllkeden emir ve talimat almaksızın soruşturma yetkilerini tam bir bağımsızlık iccedilinde kullanan Ofis adli makamlarla ve emniyet birimleriyle işbirliği iccedilinde ccedilalışmaktadır (httpeuropaeuintolaf)

European Anti-fraud Office (OLAF)

Office europeacuteen de lutte

antifraude (OLAF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 7: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 5

AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi AT ile Tuumlrkiye arasında 1963 tarihli Ankara Anlaşmasıyla kurulan ortaklık ilişkisinin temel karar alma organıdır Ortaklık Konseyi Ankara Anlaşması ve Katma Protokolde oumlngoumlruumllen hedeflere ulaşılmasını sağlayacak kararları almakla goumlrevlidir Tuumlrk Huumlkuumlmeti ve AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri ile AB Konseyi ve Avrupa Komisyonu temsilcilerinden oluşan Ortaklık Konseyi kararlarını oybirliğiyle alır Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihatları uyarınca Ortaklık Konseyi kararları Topluluk muumlktesebatının bir parccedilasını teşkil etmektedir (Bkz Ankara Anlaşması m6 22-25 27)

EC-Turkey Association Council

Conseil drsquoassociation

CE-Turquie

ATAD Bkz Avrupa Toplulukları Adalet Divanı

CJECECJ

CJCE

Avrupa Ağ ve Bilgi Guumlvenliği Ajansı Avrupa Birliğinde etkili ve yuumlksek duumlzeyde bir ağ ve bilgi guumlvenliğinin temin edilmesi ağ ve bilgi guumlvenliği bilincinin artırılması ve boumlylelikle iccedil pazarın duumlzguumln işlemesine katkı sağlanması amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanın Girit adasındaki İraklion kentindedir (wwwenisaeuint)

European Network and Information Security

Agency

Agence europeacuteenne chargeacutee de la seacutecuriteacute

des reacuteseaux et de linformation

Avrupa Anayasası Avrupa Birliğinin Aralık 2001 tarihli Laeken Zirvesinde alınan karar uyarınca toplanan Avrupa Konvansiyonu tarafından hazırlanan ve Haziran 2003 tarihli Selanik Zirvesinde sunulan anayasa niteliğindeki antlaşma taslağıdır Taslak Anayasa doumlrt kısımdan oluşmaktadır Birliğin amaccedil yetki karar usulleri ve kurumlarının duumlzenlendiği Genel Esaslar Temel Haklar Şartı Birliğin Politikaları ve İşleyişi Son Huumlkuumlmler Taslak Anayasa Avrupa Birliğine tuumlzel kişilik tanımakta ve Birliğin dayandığı değerleri insan haysiyeti demokrasi eşitlik hukukun uumlstuumlnluumlğuuml ve insan haklarına saygı olarak sıralamaktadır Uumlye devletler Taslak Anayasa uumlzerinde 18 Haziran 2004 tarihinde uzlaşmaya varmıştır 29 Ekim 2004 tarihinde

Constitution for Europe

Constitution pour

lEurope

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 6

Romarsquoda imzalanması oumlngoumlruumllen Anayasanın uumlye devletler tarafından onaylanarak 2006 yılı iccedilinde yuumlruumlrluumlğe girmesi beklenmektedir (httpeuropean-conventioneuint) Avrupa Anlaşmaları Avrupa Topluluklarının 1990rsquolı yıllarda bir kısım Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkeleri (Bulgaristan Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Romanya Slovak Cumhuriyeti ve Slovenya) ile imzaladığı ortaklık anlaşmalarıdır Bu anlaşmaların amacı 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye uumlye olmuş anılan uumllkeleri bir ortaklık ilişkisi ccedilerccedilevesinde Avrupa Birliği uumlyeliğine hazırlamaktı

Europe Agreements

Accords europeacuteens

Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı nuumlkleer enerji enduumlstrisinin geliştirilmesi ve bu enduumlstrinin barışın korunmasına hizmet etmesidir

European Atomic Energy Community

Communauteacute

europeacuteenne de lrsquoeacutenergie atomique

Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşma 25 Mart 1957 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Atomic

Energy Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

europeacuteenne de lrsquoeacutenergie atomique

Avrupa Birliği Avrupa Toplulukları (AKCcedilT AET AAET) aracılığıyla izlenen hedef ve politikalar ile Avrupa Birliği Antlaşmasıyla getirilen iki yeni eylem alanının (Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği) kapsadığı hedef ve politikaları bir buumltuumln olarak ifade etmek uumlzere kullanılan kavramdır Avrupa Birliği daha genel olarak 25 uumlye uumllkenin meydana getirdiği kendine oumlzguuml uluslararası ekonomik ve siyasi buumltuumlnleşmeyi ifade etmektedir

European Union

Union europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 7

Avrupa Birliği Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Soumlz konusu Antlaşma Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara getirdiği değişiklikler yanında Topluluklar iccedilin geccedilerli hukuki ve kurumsal yapıdan farklı biccedilimde uumlye devlet huumlkuumlmetleri arasındaki işbirliğinin oumlnem taşıdığı iki yeni eylem alanı oluşturmuştur Ortak ve Dış Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği Antlaşma anılan iki yeni eylem alanını ve bağımsız varlıklarını muhafaza etmek kaydıyla uumlccedil Topluluğu (AKCcedilT AT AAET) Avrupa Birliği ortak ccedilatısı altında toplamıştır

Treaty on European Union

Traiteacute sur lrsquoUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Guumlvenlik Araştırmaları Enstituumlsuuml Akademik araştırmalar ve analizler yaparak ABnin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikasının geliştirilmesine katkıda bulunmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş tuumlzel kişiliği haiz bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Paristedir (wwwiss-euorg)

European Union Institute for Security

Studies

Institut deacutetudes de seacutecuriteacute de lUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Marşı 1972 yılında Avrupa Konseyi tarafından Avrupa Marşı olarak kabul edilen Ludwig van Beethovenrsquoin 9 Senfonisinin bir boumlluumlmuuml 1986rsquodan bu yana Avrupa Birliği tarafından da kullanılmaktadır

European Union Anthem

Lrsquohymne de lrsquoUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Resmi Gazetesi Avrupa Birliğinin 20 resmi dilinde ccedilıkartılan guumlnluumlk resmi gazetedir Daha oumlnce Avrupa Toplulukları Resmi Gazetesi adıyla yayımlanan bu gazete Nice Antlaşmasının yuumlruumlrluumlğe girmesiyle birlikte Avrupa Birliği Resmi Gazetesi adını almıştır Resmi Gazete L C ve S olmak uumlzere uumlccedil seri halinde yayımlanmaktadır L serisinde tuumlzuumlkler direktifler kararlar tavsiyeler ve goumlruumlşler yer almaktadır C serisinde mevzuat taslakları Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ve İlk Derece Mahkemesi kararları Avrupa Parlamentosu tutanakları Sayıştay raporları Boumllgeler Komitesi ve Ekonomik ve Sosyal Komitenin goumlruumlşleri ve raporları AB kurumlarında istihdam

Official Journal of the European Union

(OJ)

Journal officiel de lUnion europeacuteenne

(JO)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 8

edileceklere ilişkin duyurular ve AB programlarına ilişkin ccedilağrılar yer almaktadır S serisinde ise ihale duyuruları yer almaktadır Avrupa Birliği Resmi Gazetesi elektronik ortamda da yayımlanmakla birlikte yalnızca basılı versiyonu geccedilerli resmi metin olarak kabul edilmektedir (httpeuropaeuinteur-lexensearchsearch_ojhtml) Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı Avrupa Parlamentosu Konsey ve Komisyon tarafından 7 Aralık 2000 tarihinde Nicersquode imzalanan Şarttır Resmi bir beyan niteliğinde olan ve AB uumlyesi devletlerin ortak anayasal değerlerine dayanan Şart temel hak ve oumlzguumlrluumlklere ilişkin huumlkuumlmler iccedilermektedir Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı Taslak Avrupa Anayasasına ikinci boumlluumlm olarak dercedilmiştir

European Union Charter of Fundamental

Rights

Charte europeacuteenne des droit fondamentaux

Avrupa Birliği Uydu Merkezi Uydulardan alınan goumlruumlntuuml ve verilerin analizini yaparak ABnin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ccedilerccedilevesinde karar alabilmesine yardımcı olmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş tuumlzel kişiliği haiz bir AB ajansıdır Merkezi İspanyanın Torrejoacuten de Ardoz kentindedir (wwweuscorg)

European Union Satellite Centre

Centre satellitaire de

lUnion europeacuteenne

Avrupa Birliği Vatandaşlığı Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen huumlkuumlmler uyarınca AB uumlyesi uumllkelerin vatandaşlarına tanınmış bir statuumlduumlr Avrupa Birliği vatandaşlığı AT Antlaşmasındaki şartlar ve sınırlamalar saklı kalmak kaydıyla şu hakları iccedilermektedir Uumlye uumllkelerde serbestccedile dolaşma ve ikamet etme hakkı ikamet ettiği ve tacircbiiyetinde bulunmadığı uumlye uumllkelerde de Avrupa Parlamentosu ve belediye seccedilimlerinde oy kullanma ve aday olma hakkı vatandaşı olduğu uumlye uumllkenin diplomatik temsilciliğinin bulunmadığı uumlccediluumlncuuml uumllkelerde diğer uumlye devletlerin diplomatik korumasından yararlanma hakkı Avrupa Parlamentosuna dilekccedile verme ve Ombudsmana başvurma hakkı AB kurumlarına Birliğin resmi dillerinden birinde yazıp aynı dilde cevap alma hakkı (Bkz AT Antlaşması m17-22)

Citizenship of the European Union

Citoyenneteacute de lrsquoUnion

europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 9

Avrupa Birliğinin Suumltunları Yunan tapınaklarının oumln yuumlzuumlnden esinlenerek yapılan bir benzetmedir Buna goumlre Avrupa Birliği ccedilatısı Avrupa Toplulukları (AT AAET AKCcedilT) ile Avrupa Birliği Antlaşmasıyla getirilen iki yeni eylem alanından (Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği) oluşan uumlccedil suumltun uumlzerinde durmaktadır Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği adını taşıyan uumlccediluumlncuuml suumltunun adı Amsterdam Antlaşmasıyla Cezai Konularda Adli ve Polis İşbirliği olarak değiştirilmiştir

Pillars of the EU

Piliers de lrsquoUE

Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1975 yılında oluşturulan Fon boumllgeler ve sosyal gruplar arasındaki eşitsizlikleri azaltmaya youmlnelik girişimleri destekleyerek ABde ekonomik ve sosyal uyumu geliştirmeyi amaccedillamaktadır Yapısal Fonlar buumltccedilesinin yarıya yakını bu fona ayrılmaktadır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonundan ayrılan kaynaklar genellikle istihdam yaratılmasına kuumlccediluumlk ve orta boy işletmelerin desteklenmesine ve altyapının geliştirilmesine youmlneliktir

European Regional Development Fund

(ERDF)

Fonds europeacuteen de deacuteveloppement

reacutegional (FEDR)

Avrupa Ccedilevre Ajansı Avrupa duumlzeyinde ccedilevre konusundaki mevcut duruma ve gelişmelere ilişkin guumlvenilir bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1990 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Kopenhagrsquodadır (wwweeaeuint)

European Environment Agency (EEA)

Agence europeacuteenne

pour lrsquoenvironnement (AEE)

Avrupa Deniz Guumlvenliği Ajansı Topluluk sularında deniz kazaları gemilerin neden olduğu deniz kirliliği ve denizlerde meydana gelen can kaybı risklerinin azaltılması ve deniz guumlvenliğinin artırılması amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemsaeuint)

European Maritime Safety Agency

Agence europeacuteenne de

la seacutecuriteacute maritime

Avrupa Eğitim Vakfı 1990 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakfın amacı ABrsquonin dış ilişkiler alanındaki MEDA CARDS TACIS ve PHARE gibi programları ccedilerccedilevesinde Vakfa uumlye

European Training Foundation (ETF)

Fondation europeacuteenne

pour la formation (ETF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 10

uumllkelerde mesleki eğitim sistemlerinin yeniden yapılandırılmasına katkıda bulunmaktır Vakfın merkezi İtalyarsquonın Torino kentindedir (wwwetfeuint)

Avrupa Ekonomik Alanı Anlaşması Avrupa Toplulukları ile EFTA uumlyesi 7 uumllke (Avusturya Finlandiya İsveccedil İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedil) arasında 2 Mayıs 1992de imzalanan ve 1 Ocak 1994rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Anlaşmadır Anlaşmanın amacı taraflar arasında iccedil pazara ilişkin Topluluk muumlktesebatı temelinde malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımının sağlanmasıdır İsviccedilre 6 Aralık 1992de yapılan referandumun olumsuz sonuccedillanması uumlzerine Avrupa Ekonomik Alanının dışında kalmıştır 1995 yılında Avusturya Finlandiya ve İsveccedilin Avrupa Birliğine katılmaları uumlzerine soumlz konusu Anlaşmaya taraf olarak yalnızca İzlanda Liechtenstein ve Norveccedil kalmıştır

Agreement on the European Economic

Area

Accord sur lrsquoEspace eacuteconomique europeacuteen

Avrupa Ekonomik Topluluğu 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı bir ortak pazar oluşturulması ve Topluluğa uumlye devletlerin ekonomi politikalarının aşamalı olarak yaklaştırılması suretiyle Toplulukta ekonomik faaliyetlerin uyumlu bir şekilde geliştirilmesini suumlrekli ve dengeli bir buumlyuumlmeyi istikrarı yaşam standardının yuumlkselmesini ve uumlye devletler arasında daha sıkı ilişkilerin kurulmasını teşvik etmektir

European Economic Community

Communauteacute

eacuteconomique europeacuteenne

Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma 25 Mart 1957 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Economic

Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

eacuteconomique europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 11

Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi Bkz CENELEC

European Committee for Electrotechnical

Standardisation

Comiteacute europeacuteen de normalisation

eacutelectrotechnique

Avrupa Gıda Guumlvenliği Otoritesi Gıda guumlvenliğini doğrudan veya dolaylı olarak ilgilendiren tuumlm konularda bağımsız ve bilimsel goumlruumlş oluşturmak amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İtalyarsquonın Parma kentindedir (wwwefsaeuint)

European Food Safety Authority

Autoriteacute europeacuteenne pour la seacutecuriteacute des

aliments

Avrupa Guumlnuuml Schuman Bildirisinin accedilıklandığı 9 Mayıs 1950 tarihi esas alınarak her yılın 9 Mayıs guumlnuuml AB uumllkelerinde Avrupa Guumlnuuml olarak kutlanmaktadır

Europe Day

Le jour drsquoEurope

Avrupa Hava Guumlvenliği Ajansı Avruparsquoda sivil havacılık guumlvenliğinin ve ccedilevrenin korunmasını sağlamak ve AB uumlyesi devletlere Uluslararası Sivil Havacılık Oumlrguumltuuml (ICAO) yuumlkuumlmluumlluumlklerini ortak bir ccedilerccedilevede yerine getirmeleri hususunda yardımcı olmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Almanyarsquonın Koumlln kentindedir (wwweasaeuint)

European Aviation Safety Agency

(EASA)

Agence europeacuteenne de la seacutecuriteacute aeacuterienne

(AESA)

Avrupa Irkccedilılık ve Yabancı Duumlşmanlığı İzleme Merkezi Irkccedilılık yabancı duumlşmanlığı İslam duumlşmanlığı ve antisemitizm konularında gerekli tedbirlerin alınabilmesi amacıyla ABrsquoye ve uumlye devletlere guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi sağlamak iccedilin 1997 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Viyanarsquodadır (wwweumceuint)

European Monitoring Centre on Racism and

Xenophobia (EUMC)

Observatoire europeacuteen

des pheacutenomegravenes racistes et xenophobes

(EUMC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 12

Avrupa İlaccedil Ajansı İnsan ve hayvan sağlığının korunması amacıyla tıbbi uumlruumlnlerin guumlvenirliğinin izlenmesi ve değerlendirilmesi iccedilin 2004 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajans 1993 yılında kurulmuş olan Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansının yerini almıştır Ajansın merkezi Londrarsquodadır (wwwemeaeuint)

European Medicines Agency

(EMEA)

Agence europeacuteenne des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa İş Sağlığı Guumlvenliği ve Ajansı İş sağlığı ve guumlvenliğinin iyileştirilmesine youmlnelik bilgilerin analizi geliştirilmesi ve yayılması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İspanyarsquonın Bilbao kentindedir (httpagencyoshaeuint)

European Agency for Safety and Health at

Work

Agence europeacuteenne pour la seacutecuriteacute et la

santeacute au travail

Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi Bkz CEEP

European Centre of Enterprises with Public

Participation and of Enterprises of General

Economic Interest

Centre europeacuteen des entreprises agrave

participation publique et des entreprises

dinteacuterecirct eacuteconomique geacuteneacuteral

Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin resmi internet sitesinde (wwweuropaeuint) ve son doumlnemlerde yayımladığı belgelerde Avrupa Toplulukları Komisyonunu ifade etmek uumlzere yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Toplulukları Komisyonu)

European Commission

Commission europeacuteenne

Avrupa Konseyi 5 Mayıs 1949 tarihinde 10 Avrupa uumllkesi (Belccedilika Birleşik Krallık Danimarka Fransa Hollanda İrlanda İtalya İsveccedil Luumlksemburg ve Norveccedil) arasında imzalanan Londra Antlaşması ile kurulan uluslararası oumlrguumlttuumlr Fransanın Strazburg kentinde yerleşik Avrupa Konseyinin amaccedilları insan haklarını ccediloğulcu

Council of Europe

Conseil de lrsquoEurope

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 13

demokrasiyi ve hukukun uumlstuumlnluumlğuumlnuuml korumak Avruparsquonın kuumlltuumlrel kimliğine ve kuumlltuumlrel ccedileşitliliğine ilişkin bilinccedil oluşturmak ve bunların geliştirilmesini teşvik etmek Avrupa toplumunun karşılaştığı azınlıklara karşı ayırımcılık yabancı duumlşmanlığı ccedilevre kirliliği AIDS uyuşturucu organize succedillar gibi sorunlara ccediloumlzuumlm bulmak siyasi ve hukuki reformları destekleyerek Avruparsquoda demokratik istikrarın guumlccedillendirilmesine yardımcı olmaktır Konseyin halihazırda Tuumlrkiyersquonin de aralarında bulunduğu 45 uumlyesi bulunmaktadır Hukukun uumlstuumlnluumlğuuml ilkesini benimseyen ve insan haklarına ve temel oumlzguumlrluumlklere saygı goumlsteren her Avrupa uumllkesi Avrupa Konseyine uumlye olabilir Avrupa Konseyi Avrupa Birliğinin kurumları ile karıştırılmamalıdır (wwwcoeint)

Avrupa Konseyi (Zirve) Avrupa Birliği uumlyesi uumllkelerin devlet ve huumlkuumlmet başkanlarının belirli aralıklarla bir araya geldiği toplantılardır Uumlye uumllke liderlerinin 1974 yılında Parisrsquote yapılan zirve toplantısında aldıkları karar uyarınca 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi adı altında duumlzenli olarak yapılan bu toplantılar 1986 yılında imzalanan Avrupa Tek Senedinde yer alan bir huumlkuumlm ile hukuki temel kazanmıştır Avrupa Birliği Antlaşması ile buguumlnkuuml halini alan huumlkuumlm Zirvenin Birliğin gelişimi iccedilin gerekli ivmeyi kazandırmak ve genel siyasi hedefleri belirlemekle goumlrevli olduğunu ve yılda en az iki kez toplanmasını oumlngoumlrmektedir Zirveler AB Konseyi doumlnem başkanlığını yuumlruumlten uumlye devlet tarafından duumlzenlenir (Bkz AB Antlaşması m4)

European Council

Conseil europeacuteen

Avrupa Konvansiyonu Aralık 2001 tarihli Laeken Zirvesinde alınan karar uyarınca Avrupa Birliğinin geleceği konusunda yapılacak Huumlkuumlmetlerarası Konferans iccedilin şeffaf ve geniş katılımlı bir hazırlık yapılabilmesini teminen ilgili tarafların katılımı ile oluşturulan bir tartışma platformudur Konvansiyon Fransa eski Cumhurbaşkanı Valeacutery Giscard dEstaing başkanlığında iki yıl boyunca suumlrduumlruumllen ccedilalışmalar sonucunda hazırladığı Anayasa

European Convention

Convention europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 14

Taslağını Haziran 2003de toplanan Selanik Zirvesine sunmuştur (httpeuropean-conventioneuint) (Bkz Avrupa Anayasası) Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu 18 Nisan 1951 tarihinde imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı uumlye devletlerin koumlmuumlr-ccedilelik uumlretimi ve dağıtımının uluslaruumlstuuml niteliğe sahip bir Yuumlksek Otoritenin youmlnetiminde gerccedilekleştirilmesi ve serbest dolaşımın ve serbest rekabetin temin edildiği bir ortak pazarın kurulmasıdır AKCcedilT Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren 50 yıl suumlreyle akdedilmiş bir Antlaşma olduğundan Avrupa Koumlmuumlr Ccedilelik Topluluğu 23 Temmuz 2002 tarihi itibarıyla sona ermiştir

European Coal and Steel Community

Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma 18 Nisan 1951 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Coal and

Steel Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Uumlye uumllkelerin merkez bankaları ile Avrupa Merkez Bankasından meydana gelen yapılanmadır Temel amacı fiyat istikrarını sağlamak olan Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Avrupa Merkez Bankasının karar alma organları tarafından idare edilmektedir Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin goumlrevleri Topluluğun para politikasını tespit etmek ve uygulamak doumlviz işlemlerini yuumlruumltmek uumlye uumllkelerin resmi doumlviz rezervlerini tutmak ve youmlnetmek ve oumldeme sistemlerinin duumlzguumln işlemesini temin etmektir (Bkz AT Antlaşması m107)

European System of Central Banks

(ESCB)

Systegraveme europeacuteen de banques centrales

(SEBC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 15

Avrupa Merkez Bankası 1 Haziran 1998de kurulan tuumlzel kişiliği haiz bağımsız bir AB organıdır Euro alanında fiyat istikrarını sağlamakla goumlrevli Avrupa Merkez Bankası bu goumlrevini yerine getirirken Avrupa Merkez Bankaları Sistemi ile birlikte ccedilalışmaktadır Merkezi Almanyanın Frankfurt kentinde olan Bankanın karar alma organları Yuumlruumltme Kurulu Youmlnetim Konseyi ve Genel Kuruldur (wwwecbint)

European Central Bank (ECB)

Banque centrale

europeacuteenne (BCE)

Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi Avrupa Komisyonuna uumlye devletlere ve sosyal taraflara mesleki eğitim politikaları geliştirme konusunda bilgi desteği sağlamak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir ajanstır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwwcedefopeuint)

European Centre for the Development of

Vocational Training (CEDEFOP)

Centre europeacuteen pour le

deacuteveloppement de la formation

professionnelle (CEDEFOP)

Avrupa Ombudsmanı Avrupa Birliği vatandaşlarının ve bir uumlye uumllkede ikamet eden veya kayıtlı iş merkezine sahip gerccedilek veya tuumlzel kişilerin Topluluk kurumlarının (Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ile İlk Derece Mahkemesinin yargısal yetkilerini kullandıkları işlemler hariccedil olmak uumlzere) veya organlarının koumltuuml idari uygulamalarına karşı şikayette bulunabileceği kişidir Ombudsman Avrupa Parlamentosu tarafından atanır (Bkz AT Antlaşması m21 ve m195)

European Ombudsman

Meacutediateur europeacuteen

Avrupa Para Enstituumlsuuml 1 Ocak 1994 tarihinde Ekonomik ve Parasal Birliğin ikinci aşamasına ilişkin goumlrevleri yerine getirmek uumlzere kurulmuş olan Enstituumlduumlr Birinci aşamada goumlrev yapan Avrupa Merkez Bankaları Guvernoumlrleri Komitesinin yerini alan Avrupa Para Enstituumlsuuml ulusal merkez bankaları arasındaki işbirliğinin ve uumlye devletlerin para politikalarının koordinasyonunun guumlccedillendirilmesinin yanı sıra Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasında Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin oluşturulmasına ve

European Monetary Institute

Institut moneacutetaire

europeacuteen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 16

tek paraya geccedililmesine youmlnelik hazırlık ccedilalışmalarını yapmakla goumlrevlendirilmiştir 1 Haziran 1998 tarihinde Avrupa Merkez Bankasının kurulmasıyla Avrupa Para Enstituumlsuumlnuumln goumlrevi sona ermiştir (Bkz Ekonomik ve Parasal Birlik) Avrupa Parlamentosu Uumlye devlet halklarının temsilcilerinden oluşan Avrupa Birliği kurumudur Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 1979 yılından bu yana doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına gelmektedir Parlamento ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde mevzuat ccedilıkartma yetkisini AB Konseyi ile paylaşır ve yine Konseyle birlikte buumltccedilesel yetkileri kullanır Ayrıca Avrupa Komisyonu uumlzerinde denetim yetkisi bulunmaktadır Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 5 yıl suumlreyle seccedililmektedir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde katılımını takiben Haziran 2004de yapılan Avrupa Parlamentosu seccedilimlerinden sonra uumlye sayısı 626dan 732ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya 99 Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 78rsquoer İspanya ve Polonya 54er Hollanda 27 Belccedilika Portekiz Yunanistan Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 24rsquoer İsveccedil 19 Avusturya 18 Danimarka Finlandiya ve Slovakya 14rsquoer İrlanda ve Litvanya 13er Letonya 9 Slovenya 7 Luumlksemburg Estonya ve GKRY 6şar ve Malta 5 (Bkz AT Antlaşması 189-201)

European Parliament

Parlement europeacuteen

Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği Bkz UNICE

Union of Industrial and Employersrsquo

Confederations of Europe

Union des

confeacutedeacuterations de lrsquoindustrie et des

employeurs drsquoEurope

Avrupa Savunma Ajansı ABnin kriz youmlnetimine ilişkin savunma kapasitesinin artırılması ve Avrupa Guumlvenlik ve Savunma Politikasının desteklenmesi amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Bruumlkseldedir

European Defence Agency

Agence europeacuteenne de

deacutefense

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 17

Avrupa Sayıştayı Bkz Avrupa Toplulukları Sayıştayı

European Court of Auditors

Cour des comptes

europeacuteenne

Avrupa Sendikalar Konfederasyonu Bkz ETUC

European Trade Union Confederation

Confeacutedeacuteration

europeacuteenne des syndicats

Avrupa Siyasi İşbirliği Avrupa Tek Senedinin Dış Politika Alanında Avrupa İşbirliği Hakkında Huumlkuumlmler başlığı altında oumlngoumlruumllen işbirliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu işbirliği Avrupa Birliği Antlaşmasıyla Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası başlığı altında yeniden duumlzenlenmiştir

European Political Cooperation

Coopeacuteration politique

europeacuteenne

Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Birliğinde işccedililerin istihdamını kolaylaştırmak coğrafi ve mesleki hareketliliklerini artırmak sanayi ve uumlretim sistemlerindeki değişime uyumlarını sağlamak amacıyla kurulmuş en eski yapısal fondur Fon Avrupa Komisyonu tarafından idare edilmektedir (Bkz AT Antlaşması 146-148)

European Social Fund

Fonds social europeacuteen

Avrupa Standardizasyon Komitesi Bkz CEN

European Committee for Standardisation

Comiteacute europeacuteen de

normalisation

Avrupa Standardizasyon Kuruluşları Avrupa Topluluğunda malların serbest dolaşımı konusunda karşılaşılan teknik engellerin kaldırılmasına ilişkin olarak 1985 yılında benimsenen yeni yaklaşım ccedilerccedilevesinde referans olarak kabul edilen Avrupa standartlarını hazırlayan kuruluşlardır Bu kuruluşlar CEN CENELEC ve ETSIrsquodir Yeni yaklaşım uyarınca Topluluk tarafından gerccedilekleştirilecek uyum faaliyeti yalnızca sağlık uumlruumln guumlvenliği ve ccedilevrenin korunması

European Standardisation Bodies

Organismes europeacuteens

de normalisation

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 18

konularında yapılacak ccedilerccedileve duumlzenlemelerle sınırlanmakta teknik spesifikasyonlar iccedilin ise soumlz konusu kuruluşlar tarafından hazırlanan Avrupa standartları esas alınmaktadır Bu standartlara uymak ihtiyari olmakla birlikte bunlara uygun olarak imal edilen uumlruumlnlerin otomatik olarak Topluluk mevzuatına da uygun oldukları kabul edilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu uumlruumlnuumln Topluluk mevzuatına uygun olduğunu ispat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml imalatccedilıya aittir (Bkz CEN CENELEC ETSI) Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu ABnin Ortak Tarım Politikasının finansman aracıdır 1962 yılında oluşturulan Fonun amacı tarım alanında yapısal doumlnuumlşuumlme ve kırsal kalkınmaya destek vermektir Fon iki kısımdan oluşmaktadır Garanti Boumlluumlmuuml ABnin tarıma youmlnelik fiyat desteklerini ve bazı ek tedbirleri finanse eder Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biri olan Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml ise yapısal politikalara kaynak sağlar

European Agricultural Guidance and

Guarantee Fund (EAGGF)

Fonds europeacuteen

drsquoorientation et de garantie agricole

(FEOGA)

Avrupa Tek Senedi 17 Şubat 1986rsquoda Luumlksemburgrsquoda ve 28 Şubat 1986rsquoda Laheyrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1987 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren antlaşmadır Avrupa Tek Senedi Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklik getiren huumlkuumlmler ile dış politika alanında uumlye devletler arasında işbirliğini oumlngoumlren huumlkuumlmleri tek bir belgede toplamıştır Avrupa Tek Senedinde iccedil pazarın 1992 yılı sonuna kadar tamamlanması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Ayrıca Avrupa Parlamentosunun karar alma mekanizmasındaki roluuml guumlccedillendirilmiş ve nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluumlnuumln geccedilerli olduğu alanların sayısı artırılmıştır

Single European Act (SEA)

Acte unique europeacuteen

(AUE)

Avrupa Telekomuumlnikasyon Standartları Enstituumlsuuml Bkz ETSI

European Telecommunications

Standards Institute

Institut europeacuteen des normes de

teacuteleacutecommunication

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 19

Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansı Bkz Avrupa İlaccedil Ajansı

European Agency for the Evaluation of

Medicinal Products (EMEA)

Agence europeacuteenne

pour leacutevaluation des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa Topluluğu 25 Mart 1957de Romarsquoda imzalanan Antlaşma ile kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğunun 7 Şubat 1992 tarihinde Maastrichtrsquode imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile değiştirilmiş adıdır Soumlz konusu Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği 1 Kasım 1993rsquoden bu yana eski Avrupa Ekonomik Topluluğu Avrupa Topluluğu olarak anılmaktadır

European Community

Communauteacute europeacuteenne

Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Kurucu Antlaşmaların yorumlanması ve uygulanmasında hukuka uygunluğu sağlayan AB kurumudur Birliğin en yuumlksek yargı organı olan Divan uumlye uumllke huumlkuumlmetleri tarafından ortak kararla 6 yıl iccedilin atanan ve goumlrev suumlreleri yenilenebilen hakim ve hukuk soumlzcuumllerinden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Yetkisi esas olarak Topluluklarla sınırlı olan Divan Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında tamamen yetkisiz Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanında ise belli koşullarla yetkilidir Divanın bakmakla goumlrevli olduğu davalar yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmeyen uumlye devletlere karşı accedilılan ihlacircl davaları Topluluk kurumlarının ccedilıkardığı mevzuata ilişkin olarak accedilılan iptal davaları Topluluk kurumlarının soumlzleşme-dışı sorumluluk ccedilerccedilevesinde verdiği zararlar hakkında accedilılan tazminat davaları Topluluk kurumlarının Topluluk hukukundan kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemelerine ilişkin olarak accedilılan hareketsizlik davalarıdır Bunlar dışında ulusal mahkemelerin bir Topluluk hukuku kuralının yorumlanması veya ikincil mevzuatın geccedilerliliğine ilişkin oumln karar taleplerinin sonuccedillandırılması da Divanın goumlrevleri arasındadır

Court of Justice of the European Communities

Cour de justice des

communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 20

(Bkz AT Antlaşması m220-245 AB Antlaşması m35 40) (httpcuriaeuint) Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) yıllar iccedilinde artan iş yuumlkuumlnuuml hafifletmek amacıyla 24 Ekim 1988 tarihli Konsey kararıyla ATADrsquoa bağlı olarak kurulan yargı organıdır İlk Derece Mahkemesi uumlye uumllke huumlkuumlmetlerinin ortak kararla 6 yıl iccedilin atadığı ve yeniden seccedililebilen hakimlerden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Mahkemenin bakmakla goumlrevli olduğu başlıca davalar gerccedilek veya tuumlzel kişiler tarafından Topluluk organlarına karşı accedilılan iptal hareketsizlik ve tazminat davaları ve Topluluklar ile Topluluk organlarında ccedilalışan kişiler arasındaki personel davalarıdır İlk Derece Mahkemesinin kararlarına karşı esasa ilişkin konularla sınırlı olmak kaydıyla ATADrsquoa temyiz mercii olarak başvurulabilir (Bkz AT Antlaşması m224-225) (httpcuriaeuint)

Court of First Instance of the European

Communities

Tribunal de premiegravere instance des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Toplulukları Komisyonu Birliğin ortak ccedilıkarlarını temsil eden AB kurumudur Komisyon goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devletlerin ccedilıkarlarından bağımsız hareket eder Antlaşmalara ve ikincil mevzuata uyulmasını gerek uumlye devletler ve Topluluk kurumları gerek kişiler bakımından denetler Mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde inisiyatifi elinde bulundurur Bu kapsamda Konseye veya Konsey ile Parlamentoya mevzuat oumlnerileri sunar Ulusal idarelerin de yardımıyla ortak politikaların ve Topluluk programlarının yuumlruumltuumllmesini sağlar Dış ilişkilerde Birliği temsil eder ve muumlzakereleri yuumlruumltuumlr Ayrıca AB buumltccedilesinin yuumlruumltuumllmesinden de sorumludur Yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden oumlnce Komisyon Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallıkrsquotan 2rsquoşer ve diğer uumllkelerden 1rsquoer uumlye olmak uumlzere toplam 20 uumlyeden oluşmaktaydı 1 Mayıs 2004 tarihinde Komisyona 10 uumlye daha atanmış olup bu yeni atanan uumlyeler Komisyonun mevcut 20 uumlyesiyle birlikte 31 Ekim 2004 tarihine kadar

Commission of the European Communities

Commission des

Communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 21

goumlrev yapacaktır 1 Kasım 2004 tarihinde ise her bir uumlye uumllkeden birer kişinin atanmasıyla oluşacak 25 uumlyeli yeni Komisyon goumlrevine başlayacaktır Goumlrevlerini uumlye devlet ccedilıkarlarından bağımsız olarak yuumlruumltmeleri oumlngoumlruumllen Komisyon uumlyeleri 5 yıl suumlreyle atanırlar Geniş bir buumlrokrasiye sahip olan Komisyon Komisyon uumlyelerinin sorumluluğunda bulunan 24 Genel Muumlduumlrluumlkten ve ccedileşitli hizmet birimlerinden oluşmaktadır (Bkz AT Antlaşması m211-219) Avrupa Toplulukları Sayıştayı Sağlam bir mali youmlnetimin temin edilmesi amacıyla Avrupa Birliğinin gelir ve gider hesaplarını ve bu hesapların dayandığı işlemlerin yasallığını ve duumlzguumlnluumlğuumlnuuml inceleyen AB kurumudur 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmiştir Sayıştay her bir uumlye devleti temsilen birer uumlyeden oluşur Uumlyeler AB Konseyi tarafından 6 yıllık bir suumlre iccedilin atanırlar ve goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler Uumlyelerin goumlrev suumlrelerinin yenilenmesi muumlmkuumlnduumlr (Bkz AT Antlaşması m247-249) (wwwecaeuint)

Court of Auditors of the European Communities

Cour des comptes des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml Avruparsquodaki tuumlketicilerin haklarının korunmasına ve AB politikalarının tuumlketici hakları doğrultusunda geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 1962 yılında kurulmuş bir oumlrguumlttuumlr Avruparsquoda yerleşik 34 adet bağımsız ulusal tuumlketici oumlrguumltuumlnden meydana gelen ve bir federasyon niteliğinde olan oumlrguumltuumln merkezi Bruumlkselrsquodedir (wwwbeucorg)

European Consumersrsquo Organisation

(BEUC)

Bureau europeacuteen des unions de

consommateurs (BEUC)

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Avrupa duumlzeyinde uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığı konusunda guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB

European Monitoring Centre for Drugs and

Drug Addiction (EMCDDA)

Observatoire europeacuteen

des drogues et des

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 22

ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemcddaeuint)

toxicomanies(OEDT)

Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı Daha iyi yaşam ve ccedilalışma koşullarının oluşturulması ve planlanmasına katkıda bulunmak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakıf goumlrevlerini uumlye devlet idareleri işccedili ve işveren oumlrguumltleri ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği halinde yerine getirir Vakfın merkezi İrlandarsquonın başkenti Dublinrsquodedir (wwweurofoundeuint)

European Foundation for the Improvement of

Living and Working Conditions

Fondation europeacuteenne

pour lrsquoameacutelioration des conditions de vie et de

travail

Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Birliğinin hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katkıda bulunacak belli yatırım projelerine finansman sağlayan oumlzerk ve tuumlzel kişiliği haiz bir AB organıdır 1958 yılında kurulmuş olan ve kacircr amacı guumltmeyen Avrupa Yatırım Bankası buumltuumlnleşmeye dengeli kalkınmaya ekonomik ve sosyal uyuma ve bilgi ekonomisine youmlnelik projelere destek vermektedir (Bkz AT Antlaşması m266-267) (wwweibeuint)

European Investment Bank

Banque europeacuteenne

dinvestissement

Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı Makedonya Cumhuriyeti ve Sırbistan-Karadağrsquoda ABrsquonin başlıca yardım programlarının uygulanması amacıyla 2000 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwweareuint)

European Agency for Reconstruction

Agence europeacuteenne

pour la reconstruction

Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi Avrupa Komisyonu buumlnyesinde yolsuzlukla muumlcadele amacıyla 1999 yılında kurulmuş birimdir Ofis yolsuzlukla ve Topluluğun mali ccedilıkarlarını olumsuz youmlnde etkileyen diğer usulsuumlzluumlklerle etkili bir şekilde muumlcadele etmek uumlzere soruşturma yetkileriyle donatılmıştır Komisyon da dahil olmak uumlzere hiccedilbir kurum organ veya uumlye uumllkeden emir ve talimat almaksızın soruşturma yetkilerini tam bir bağımsızlık iccedilinde kullanan Ofis adli makamlarla ve emniyet birimleriyle işbirliği iccedilinde ccedilalışmaktadır (httpeuropaeuintolaf)

European Anti-fraud Office (OLAF)

Office europeacuteen de lutte

antifraude (OLAF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 8: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 6

Romarsquoda imzalanması oumlngoumlruumllen Anayasanın uumlye devletler tarafından onaylanarak 2006 yılı iccedilinde yuumlruumlrluumlğe girmesi beklenmektedir (httpeuropean-conventioneuint) Avrupa Anlaşmaları Avrupa Topluluklarının 1990rsquolı yıllarda bir kısım Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkeleri (Bulgaristan Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Romanya Slovak Cumhuriyeti ve Slovenya) ile imzaladığı ortaklık anlaşmalarıdır Bu anlaşmaların amacı 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye uumlye olmuş anılan uumllkeleri bir ortaklık ilişkisi ccedilerccedilevesinde Avrupa Birliği uumlyeliğine hazırlamaktı

Europe Agreements

Accords europeacuteens

Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı nuumlkleer enerji enduumlstrisinin geliştirilmesi ve bu enduumlstrinin barışın korunmasına hizmet etmesidir

European Atomic Energy Community

Communauteacute

europeacuteenne de lrsquoeacutenergie atomique

Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşma 25 Mart 1957 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Atomic

Energy Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

europeacuteenne de lrsquoeacutenergie atomique

Avrupa Birliği Avrupa Toplulukları (AKCcedilT AET AAET) aracılığıyla izlenen hedef ve politikalar ile Avrupa Birliği Antlaşmasıyla getirilen iki yeni eylem alanının (Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği) kapsadığı hedef ve politikaları bir buumltuumln olarak ifade etmek uumlzere kullanılan kavramdır Avrupa Birliği daha genel olarak 25 uumlye uumllkenin meydana getirdiği kendine oumlzguuml uluslararası ekonomik ve siyasi buumltuumlnleşmeyi ifade etmektedir

European Union

Union europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 7

Avrupa Birliği Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Soumlz konusu Antlaşma Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara getirdiği değişiklikler yanında Topluluklar iccedilin geccedilerli hukuki ve kurumsal yapıdan farklı biccedilimde uumlye devlet huumlkuumlmetleri arasındaki işbirliğinin oumlnem taşıdığı iki yeni eylem alanı oluşturmuştur Ortak ve Dış Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği Antlaşma anılan iki yeni eylem alanını ve bağımsız varlıklarını muhafaza etmek kaydıyla uumlccedil Topluluğu (AKCcedilT AT AAET) Avrupa Birliği ortak ccedilatısı altında toplamıştır

Treaty on European Union

Traiteacute sur lrsquoUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Guumlvenlik Araştırmaları Enstituumlsuuml Akademik araştırmalar ve analizler yaparak ABnin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikasının geliştirilmesine katkıda bulunmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş tuumlzel kişiliği haiz bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Paristedir (wwwiss-euorg)

European Union Institute for Security

Studies

Institut deacutetudes de seacutecuriteacute de lUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Marşı 1972 yılında Avrupa Konseyi tarafından Avrupa Marşı olarak kabul edilen Ludwig van Beethovenrsquoin 9 Senfonisinin bir boumlluumlmuuml 1986rsquodan bu yana Avrupa Birliği tarafından da kullanılmaktadır

European Union Anthem

Lrsquohymne de lrsquoUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Resmi Gazetesi Avrupa Birliğinin 20 resmi dilinde ccedilıkartılan guumlnluumlk resmi gazetedir Daha oumlnce Avrupa Toplulukları Resmi Gazetesi adıyla yayımlanan bu gazete Nice Antlaşmasının yuumlruumlrluumlğe girmesiyle birlikte Avrupa Birliği Resmi Gazetesi adını almıştır Resmi Gazete L C ve S olmak uumlzere uumlccedil seri halinde yayımlanmaktadır L serisinde tuumlzuumlkler direktifler kararlar tavsiyeler ve goumlruumlşler yer almaktadır C serisinde mevzuat taslakları Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ve İlk Derece Mahkemesi kararları Avrupa Parlamentosu tutanakları Sayıştay raporları Boumllgeler Komitesi ve Ekonomik ve Sosyal Komitenin goumlruumlşleri ve raporları AB kurumlarında istihdam

Official Journal of the European Union

(OJ)

Journal officiel de lUnion europeacuteenne

(JO)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 8

edileceklere ilişkin duyurular ve AB programlarına ilişkin ccedilağrılar yer almaktadır S serisinde ise ihale duyuruları yer almaktadır Avrupa Birliği Resmi Gazetesi elektronik ortamda da yayımlanmakla birlikte yalnızca basılı versiyonu geccedilerli resmi metin olarak kabul edilmektedir (httpeuropaeuinteur-lexensearchsearch_ojhtml) Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı Avrupa Parlamentosu Konsey ve Komisyon tarafından 7 Aralık 2000 tarihinde Nicersquode imzalanan Şarttır Resmi bir beyan niteliğinde olan ve AB uumlyesi devletlerin ortak anayasal değerlerine dayanan Şart temel hak ve oumlzguumlrluumlklere ilişkin huumlkuumlmler iccedilermektedir Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı Taslak Avrupa Anayasasına ikinci boumlluumlm olarak dercedilmiştir

European Union Charter of Fundamental

Rights

Charte europeacuteenne des droit fondamentaux

Avrupa Birliği Uydu Merkezi Uydulardan alınan goumlruumlntuuml ve verilerin analizini yaparak ABnin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ccedilerccedilevesinde karar alabilmesine yardımcı olmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş tuumlzel kişiliği haiz bir AB ajansıdır Merkezi İspanyanın Torrejoacuten de Ardoz kentindedir (wwweuscorg)

European Union Satellite Centre

Centre satellitaire de

lUnion europeacuteenne

Avrupa Birliği Vatandaşlığı Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen huumlkuumlmler uyarınca AB uumlyesi uumllkelerin vatandaşlarına tanınmış bir statuumlduumlr Avrupa Birliği vatandaşlığı AT Antlaşmasındaki şartlar ve sınırlamalar saklı kalmak kaydıyla şu hakları iccedilermektedir Uumlye uumllkelerde serbestccedile dolaşma ve ikamet etme hakkı ikamet ettiği ve tacircbiiyetinde bulunmadığı uumlye uumllkelerde de Avrupa Parlamentosu ve belediye seccedilimlerinde oy kullanma ve aday olma hakkı vatandaşı olduğu uumlye uumllkenin diplomatik temsilciliğinin bulunmadığı uumlccediluumlncuuml uumllkelerde diğer uumlye devletlerin diplomatik korumasından yararlanma hakkı Avrupa Parlamentosuna dilekccedile verme ve Ombudsmana başvurma hakkı AB kurumlarına Birliğin resmi dillerinden birinde yazıp aynı dilde cevap alma hakkı (Bkz AT Antlaşması m17-22)

Citizenship of the European Union

Citoyenneteacute de lrsquoUnion

europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 9

Avrupa Birliğinin Suumltunları Yunan tapınaklarının oumln yuumlzuumlnden esinlenerek yapılan bir benzetmedir Buna goumlre Avrupa Birliği ccedilatısı Avrupa Toplulukları (AT AAET AKCcedilT) ile Avrupa Birliği Antlaşmasıyla getirilen iki yeni eylem alanından (Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği) oluşan uumlccedil suumltun uumlzerinde durmaktadır Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği adını taşıyan uumlccediluumlncuuml suumltunun adı Amsterdam Antlaşmasıyla Cezai Konularda Adli ve Polis İşbirliği olarak değiştirilmiştir

Pillars of the EU

Piliers de lrsquoUE

Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1975 yılında oluşturulan Fon boumllgeler ve sosyal gruplar arasındaki eşitsizlikleri azaltmaya youmlnelik girişimleri destekleyerek ABde ekonomik ve sosyal uyumu geliştirmeyi amaccedillamaktadır Yapısal Fonlar buumltccedilesinin yarıya yakını bu fona ayrılmaktadır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonundan ayrılan kaynaklar genellikle istihdam yaratılmasına kuumlccediluumlk ve orta boy işletmelerin desteklenmesine ve altyapının geliştirilmesine youmlneliktir

European Regional Development Fund

(ERDF)

Fonds europeacuteen de deacuteveloppement

reacutegional (FEDR)

Avrupa Ccedilevre Ajansı Avrupa duumlzeyinde ccedilevre konusundaki mevcut duruma ve gelişmelere ilişkin guumlvenilir bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1990 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Kopenhagrsquodadır (wwweeaeuint)

European Environment Agency (EEA)

Agence europeacuteenne

pour lrsquoenvironnement (AEE)

Avrupa Deniz Guumlvenliği Ajansı Topluluk sularında deniz kazaları gemilerin neden olduğu deniz kirliliği ve denizlerde meydana gelen can kaybı risklerinin azaltılması ve deniz guumlvenliğinin artırılması amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemsaeuint)

European Maritime Safety Agency

Agence europeacuteenne de

la seacutecuriteacute maritime

Avrupa Eğitim Vakfı 1990 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakfın amacı ABrsquonin dış ilişkiler alanındaki MEDA CARDS TACIS ve PHARE gibi programları ccedilerccedilevesinde Vakfa uumlye

European Training Foundation (ETF)

Fondation europeacuteenne

pour la formation (ETF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 10

uumllkelerde mesleki eğitim sistemlerinin yeniden yapılandırılmasına katkıda bulunmaktır Vakfın merkezi İtalyarsquonın Torino kentindedir (wwwetfeuint)

Avrupa Ekonomik Alanı Anlaşması Avrupa Toplulukları ile EFTA uumlyesi 7 uumllke (Avusturya Finlandiya İsveccedil İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedil) arasında 2 Mayıs 1992de imzalanan ve 1 Ocak 1994rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Anlaşmadır Anlaşmanın amacı taraflar arasında iccedil pazara ilişkin Topluluk muumlktesebatı temelinde malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımının sağlanmasıdır İsviccedilre 6 Aralık 1992de yapılan referandumun olumsuz sonuccedillanması uumlzerine Avrupa Ekonomik Alanının dışında kalmıştır 1995 yılında Avusturya Finlandiya ve İsveccedilin Avrupa Birliğine katılmaları uumlzerine soumlz konusu Anlaşmaya taraf olarak yalnızca İzlanda Liechtenstein ve Norveccedil kalmıştır

Agreement on the European Economic

Area

Accord sur lrsquoEspace eacuteconomique europeacuteen

Avrupa Ekonomik Topluluğu 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı bir ortak pazar oluşturulması ve Topluluğa uumlye devletlerin ekonomi politikalarının aşamalı olarak yaklaştırılması suretiyle Toplulukta ekonomik faaliyetlerin uyumlu bir şekilde geliştirilmesini suumlrekli ve dengeli bir buumlyuumlmeyi istikrarı yaşam standardının yuumlkselmesini ve uumlye devletler arasında daha sıkı ilişkilerin kurulmasını teşvik etmektir

European Economic Community

Communauteacute

eacuteconomique europeacuteenne

Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma 25 Mart 1957 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Economic

Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

eacuteconomique europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 11

Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi Bkz CENELEC

European Committee for Electrotechnical

Standardisation

Comiteacute europeacuteen de normalisation

eacutelectrotechnique

Avrupa Gıda Guumlvenliği Otoritesi Gıda guumlvenliğini doğrudan veya dolaylı olarak ilgilendiren tuumlm konularda bağımsız ve bilimsel goumlruumlş oluşturmak amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İtalyarsquonın Parma kentindedir (wwwefsaeuint)

European Food Safety Authority

Autoriteacute europeacuteenne pour la seacutecuriteacute des

aliments

Avrupa Guumlnuuml Schuman Bildirisinin accedilıklandığı 9 Mayıs 1950 tarihi esas alınarak her yılın 9 Mayıs guumlnuuml AB uumllkelerinde Avrupa Guumlnuuml olarak kutlanmaktadır

Europe Day

Le jour drsquoEurope

Avrupa Hava Guumlvenliği Ajansı Avruparsquoda sivil havacılık guumlvenliğinin ve ccedilevrenin korunmasını sağlamak ve AB uumlyesi devletlere Uluslararası Sivil Havacılık Oumlrguumltuuml (ICAO) yuumlkuumlmluumlluumlklerini ortak bir ccedilerccedilevede yerine getirmeleri hususunda yardımcı olmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Almanyarsquonın Koumlln kentindedir (wwweasaeuint)

European Aviation Safety Agency

(EASA)

Agence europeacuteenne de la seacutecuriteacute aeacuterienne

(AESA)

Avrupa Irkccedilılık ve Yabancı Duumlşmanlığı İzleme Merkezi Irkccedilılık yabancı duumlşmanlığı İslam duumlşmanlığı ve antisemitizm konularında gerekli tedbirlerin alınabilmesi amacıyla ABrsquoye ve uumlye devletlere guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi sağlamak iccedilin 1997 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Viyanarsquodadır (wwweumceuint)

European Monitoring Centre on Racism and

Xenophobia (EUMC)

Observatoire europeacuteen

des pheacutenomegravenes racistes et xenophobes

(EUMC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 12

Avrupa İlaccedil Ajansı İnsan ve hayvan sağlığının korunması amacıyla tıbbi uumlruumlnlerin guumlvenirliğinin izlenmesi ve değerlendirilmesi iccedilin 2004 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajans 1993 yılında kurulmuş olan Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansının yerini almıştır Ajansın merkezi Londrarsquodadır (wwwemeaeuint)

European Medicines Agency

(EMEA)

Agence europeacuteenne des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa İş Sağlığı Guumlvenliği ve Ajansı İş sağlığı ve guumlvenliğinin iyileştirilmesine youmlnelik bilgilerin analizi geliştirilmesi ve yayılması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İspanyarsquonın Bilbao kentindedir (httpagencyoshaeuint)

European Agency for Safety and Health at

Work

Agence europeacuteenne pour la seacutecuriteacute et la

santeacute au travail

Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi Bkz CEEP

European Centre of Enterprises with Public

Participation and of Enterprises of General

Economic Interest

Centre europeacuteen des entreprises agrave

participation publique et des entreprises

dinteacuterecirct eacuteconomique geacuteneacuteral

Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin resmi internet sitesinde (wwweuropaeuint) ve son doumlnemlerde yayımladığı belgelerde Avrupa Toplulukları Komisyonunu ifade etmek uumlzere yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Toplulukları Komisyonu)

European Commission

Commission europeacuteenne

Avrupa Konseyi 5 Mayıs 1949 tarihinde 10 Avrupa uumllkesi (Belccedilika Birleşik Krallık Danimarka Fransa Hollanda İrlanda İtalya İsveccedil Luumlksemburg ve Norveccedil) arasında imzalanan Londra Antlaşması ile kurulan uluslararası oumlrguumlttuumlr Fransanın Strazburg kentinde yerleşik Avrupa Konseyinin amaccedilları insan haklarını ccediloğulcu

Council of Europe

Conseil de lrsquoEurope

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 13

demokrasiyi ve hukukun uumlstuumlnluumlğuumlnuuml korumak Avruparsquonın kuumlltuumlrel kimliğine ve kuumlltuumlrel ccedileşitliliğine ilişkin bilinccedil oluşturmak ve bunların geliştirilmesini teşvik etmek Avrupa toplumunun karşılaştığı azınlıklara karşı ayırımcılık yabancı duumlşmanlığı ccedilevre kirliliği AIDS uyuşturucu organize succedillar gibi sorunlara ccediloumlzuumlm bulmak siyasi ve hukuki reformları destekleyerek Avruparsquoda demokratik istikrarın guumlccedillendirilmesine yardımcı olmaktır Konseyin halihazırda Tuumlrkiyersquonin de aralarında bulunduğu 45 uumlyesi bulunmaktadır Hukukun uumlstuumlnluumlğuuml ilkesini benimseyen ve insan haklarına ve temel oumlzguumlrluumlklere saygı goumlsteren her Avrupa uumllkesi Avrupa Konseyine uumlye olabilir Avrupa Konseyi Avrupa Birliğinin kurumları ile karıştırılmamalıdır (wwwcoeint)

Avrupa Konseyi (Zirve) Avrupa Birliği uumlyesi uumllkelerin devlet ve huumlkuumlmet başkanlarının belirli aralıklarla bir araya geldiği toplantılardır Uumlye uumllke liderlerinin 1974 yılında Parisrsquote yapılan zirve toplantısında aldıkları karar uyarınca 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi adı altında duumlzenli olarak yapılan bu toplantılar 1986 yılında imzalanan Avrupa Tek Senedinde yer alan bir huumlkuumlm ile hukuki temel kazanmıştır Avrupa Birliği Antlaşması ile buguumlnkuuml halini alan huumlkuumlm Zirvenin Birliğin gelişimi iccedilin gerekli ivmeyi kazandırmak ve genel siyasi hedefleri belirlemekle goumlrevli olduğunu ve yılda en az iki kez toplanmasını oumlngoumlrmektedir Zirveler AB Konseyi doumlnem başkanlığını yuumlruumlten uumlye devlet tarafından duumlzenlenir (Bkz AB Antlaşması m4)

European Council

Conseil europeacuteen

Avrupa Konvansiyonu Aralık 2001 tarihli Laeken Zirvesinde alınan karar uyarınca Avrupa Birliğinin geleceği konusunda yapılacak Huumlkuumlmetlerarası Konferans iccedilin şeffaf ve geniş katılımlı bir hazırlık yapılabilmesini teminen ilgili tarafların katılımı ile oluşturulan bir tartışma platformudur Konvansiyon Fransa eski Cumhurbaşkanı Valeacutery Giscard dEstaing başkanlığında iki yıl boyunca suumlrduumlruumllen ccedilalışmalar sonucunda hazırladığı Anayasa

European Convention

Convention europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 14

Taslağını Haziran 2003de toplanan Selanik Zirvesine sunmuştur (httpeuropean-conventioneuint) (Bkz Avrupa Anayasası) Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu 18 Nisan 1951 tarihinde imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı uumlye devletlerin koumlmuumlr-ccedilelik uumlretimi ve dağıtımının uluslaruumlstuuml niteliğe sahip bir Yuumlksek Otoritenin youmlnetiminde gerccedilekleştirilmesi ve serbest dolaşımın ve serbest rekabetin temin edildiği bir ortak pazarın kurulmasıdır AKCcedilT Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren 50 yıl suumlreyle akdedilmiş bir Antlaşma olduğundan Avrupa Koumlmuumlr Ccedilelik Topluluğu 23 Temmuz 2002 tarihi itibarıyla sona ermiştir

European Coal and Steel Community

Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma 18 Nisan 1951 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Coal and

Steel Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Uumlye uumllkelerin merkez bankaları ile Avrupa Merkez Bankasından meydana gelen yapılanmadır Temel amacı fiyat istikrarını sağlamak olan Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Avrupa Merkez Bankasının karar alma organları tarafından idare edilmektedir Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin goumlrevleri Topluluğun para politikasını tespit etmek ve uygulamak doumlviz işlemlerini yuumlruumltmek uumlye uumllkelerin resmi doumlviz rezervlerini tutmak ve youmlnetmek ve oumldeme sistemlerinin duumlzguumln işlemesini temin etmektir (Bkz AT Antlaşması m107)

European System of Central Banks

(ESCB)

Systegraveme europeacuteen de banques centrales

(SEBC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 15

Avrupa Merkez Bankası 1 Haziran 1998de kurulan tuumlzel kişiliği haiz bağımsız bir AB organıdır Euro alanında fiyat istikrarını sağlamakla goumlrevli Avrupa Merkez Bankası bu goumlrevini yerine getirirken Avrupa Merkez Bankaları Sistemi ile birlikte ccedilalışmaktadır Merkezi Almanyanın Frankfurt kentinde olan Bankanın karar alma organları Yuumlruumltme Kurulu Youmlnetim Konseyi ve Genel Kuruldur (wwwecbint)

European Central Bank (ECB)

Banque centrale

europeacuteenne (BCE)

Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi Avrupa Komisyonuna uumlye devletlere ve sosyal taraflara mesleki eğitim politikaları geliştirme konusunda bilgi desteği sağlamak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir ajanstır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwwcedefopeuint)

European Centre for the Development of

Vocational Training (CEDEFOP)

Centre europeacuteen pour le

deacuteveloppement de la formation

professionnelle (CEDEFOP)

Avrupa Ombudsmanı Avrupa Birliği vatandaşlarının ve bir uumlye uumllkede ikamet eden veya kayıtlı iş merkezine sahip gerccedilek veya tuumlzel kişilerin Topluluk kurumlarının (Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ile İlk Derece Mahkemesinin yargısal yetkilerini kullandıkları işlemler hariccedil olmak uumlzere) veya organlarının koumltuuml idari uygulamalarına karşı şikayette bulunabileceği kişidir Ombudsman Avrupa Parlamentosu tarafından atanır (Bkz AT Antlaşması m21 ve m195)

European Ombudsman

Meacutediateur europeacuteen

Avrupa Para Enstituumlsuuml 1 Ocak 1994 tarihinde Ekonomik ve Parasal Birliğin ikinci aşamasına ilişkin goumlrevleri yerine getirmek uumlzere kurulmuş olan Enstituumlduumlr Birinci aşamada goumlrev yapan Avrupa Merkez Bankaları Guvernoumlrleri Komitesinin yerini alan Avrupa Para Enstituumlsuuml ulusal merkez bankaları arasındaki işbirliğinin ve uumlye devletlerin para politikalarının koordinasyonunun guumlccedillendirilmesinin yanı sıra Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasında Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin oluşturulmasına ve

European Monetary Institute

Institut moneacutetaire

europeacuteen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 16

tek paraya geccedililmesine youmlnelik hazırlık ccedilalışmalarını yapmakla goumlrevlendirilmiştir 1 Haziran 1998 tarihinde Avrupa Merkez Bankasının kurulmasıyla Avrupa Para Enstituumlsuumlnuumln goumlrevi sona ermiştir (Bkz Ekonomik ve Parasal Birlik) Avrupa Parlamentosu Uumlye devlet halklarının temsilcilerinden oluşan Avrupa Birliği kurumudur Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 1979 yılından bu yana doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına gelmektedir Parlamento ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde mevzuat ccedilıkartma yetkisini AB Konseyi ile paylaşır ve yine Konseyle birlikte buumltccedilesel yetkileri kullanır Ayrıca Avrupa Komisyonu uumlzerinde denetim yetkisi bulunmaktadır Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 5 yıl suumlreyle seccedililmektedir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde katılımını takiben Haziran 2004de yapılan Avrupa Parlamentosu seccedilimlerinden sonra uumlye sayısı 626dan 732ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya 99 Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 78rsquoer İspanya ve Polonya 54er Hollanda 27 Belccedilika Portekiz Yunanistan Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 24rsquoer İsveccedil 19 Avusturya 18 Danimarka Finlandiya ve Slovakya 14rsquoer İrlanda ve Litvanya 13er Letonya 9 Slovenya 7 Luumlksemburg Estonya ve GKRY 6şar ve Malta 5 (Bkz AT Antlaşması 189-201)

European Parliament

Parlement europeacuteen

Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği Bkz UNICE

Union of Industrial and Employersrsquo

Confederations of Europe

Union des

confeacutedeacuterations de lrsquoindustrie et des

employeurs drsquoEurope

Avrupa Savunma Ajansı ABnin kriz youmlnetimine ilişkin savunma kapasitesinin artırılması ve Avrupa Guumlvenlik ve Savunma Politikasının desteklenmesi amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Bruumlkseldedir

European Defence Agency

Agence europeacuteenne de

deacutefense

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 17

Avrupa Sayıştayı Bkz Avrupa Toplulukları Sayıştayı

European Court of Auditors

Cour des comptes

europeacuteenne

Avrupa Sendikalar Konfederasyonu Bkz ETUC

European Trade Union Confederation

Confeacutedeacuteration

europeacuteenne des syndicats

Avrupa Siyasi İşbirliği Avrupa Tek Senedinin Dış Politika Alanında Avrupa İşbirliği Hakkında Huumlkuumlmler başlığı altında oumlngoumlruumllen işbirliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu işbirliği Avrupa Birliği Antlaşmasıyla Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası başlığı altında yeniden duumlzenlenmiştir

European Political Cooperation

Coopeacuteration politique

europeacuteenne

Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Birliğinde işccedililerin istihdamını kolaylaştırmak coğrafi ve mesleki hareketliliklerini artırmak sanayi ve uumlretim sistemlerindeki değişime uyumlarını sağlamak amacıyla kurulmuş en eski yapısal fondur Fon Avrupa Komisyonu tarafından idare edilmektedir (Bkz AT Antlaşması 146-148)

European Social Fund

Fonds social europeacuteen

Avrupa Standardizasyon Komitesi Bkz CEN

European Committee for Standardisation

Comiteacute europeacuteen de

normalisation

Avrupa Standardizasyon Kuruluşları Avrupa Topluluğunda malların serbest dolaşımı konusunda karşılaşılan teknik engellerin kaldırılmasına ilişkin olarak 1985 yılında benimsenen yeni yaklaşım ccedilerccedilevesinde referans olarak kabul edilen Avrupa standartlarını hazırlayan kuruluşlardır Bu kuruluşlar CEN CENELEC ve ETSIrsquodir Yeni yaklaşım uyarınca Topluluk tarafından gerccedilekleştirilecek uyum faaliyeti yalnızca sağlık uumlruumln guumlvenliği ve ccedilevrenin korunması

European Standardisation Bodies

Organismes europeacuteens

de normalisation

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 18

konularında yapılacak ccedilerccedileve duumlzenlemelerle sınırlanmakta teknik spesifikasyonlar iccedilin ise soumlz konusu kuruluşlar tarafından hazırlanan Avrupa standartları esas alınmaktadır Bu standartlara uymak ihtiyari olmakla birlikte bunlara uygun olarak imal edilen uumlruumlnlerin otomatik olarak Topluluk mevzuatına da uygun oldukları kabul edilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu uumlruumlnuumln Topluluk mevzuatına uygun olduğunu ispat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml imalatccedilıya aittir (Bkz CEN CENELEC ETSI) Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu ABnin Ortak Tarım Politikasının finansman aracıdır 1962 yılında oluşturulan Fonun amacı tarım alanında yapısal doumlnuumlşuumlme ve kırsal kalkınmaya destek vermektir Fon iki kısımdan oluşmaktadır Garanti Boumlluumlmuuml ABnin tarıma youmlnelik fiyat desteklerini ve bazı ek tedbirleri finanse eder Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biri olan Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml ise yapısal politikalara kaynak sağlar

European Agricultural Guidance and

Guarantee Fund (EAGGF)

Fonds europeacuteen

drsquoorientation et de garantie agricole

(FEOGA)

Avrupa Tek Senedi 17 Şubat 1986rsquoda Luumlksemburgrsquoda ve 28 Şubat 1986rsquoda Laheyrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1987 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren antlaşmadır Avrupa Tek Senedi Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklik getiren huumlkuumlmler ile dış politika alanında uumlye devletler arasında işbirliğini oumlngoumlren huumlkuumlmleri tek bir belgede toplamıştır Avrupa Tek Senedinde iccedil pazarın 1992 yılı sonuna kadar tamamlanması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Ayrıca Avrupa Parlamentosunun karar alma mekanizmasındaki roluuml guumlccedillendirilmiş ve nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluumlnuumln geccedilerli olduğu alanların sayısı artırılmıştır

Single European Act (SEA)

Acte unique europeacuteen

(AUE)

Avrupa Telekomuumlnikasyon Standartları Enstituumlsuuml Bkz ETSI

European Telecommunications

Standards Institute

Institut europeacuteen des normes de

teacuteleacutecommunication

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 19

Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansı Bkz Avrupa İlaccedil Ajansı

European Agency for the Evaluation of

Medicinal Products (EMEA)

Agence europeacuteenne

pour leacutevaluation des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa Topluluğu 25 Mart 1957de Romarsquoda imzalanan Antlaşma ile kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğunun 7 Şubat 1992 tarihinde Maastrichtrsquode imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile değiştirilmiş adıdır Soumlz konusu Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği 1 Kasım 1993rsquoden bu yana eski Avrupa Ekonomik Topluluğu Avrupa Topluluğu olarak anılmaktadır

European Community

Communauteacute europeacuteenne

Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Kurucu Antlaşmaların yorumlanması ve uygulanmasında hukuka uygunluğu sağlayan AB kurumudur Birliğin en yuumlksek yargı organı olan Divan uumlye uumllke huumlkuumlmetleri tarafından ortak kararla 6 yıl iccedilin atanan ve goumlrev suumlreleri yenilenebilen hakim ve hukuk soumlzcuumllerinden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Yetkisi esas olarak Topluluklarla sınırlı olan Divan Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında tamamen yetkisiz Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanında ise belli koşullarla yetkilidir Divanın bakmakla goumlrevli olduğu davalar yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmeyen uumlye devletlere karşı accedilılan ihlacircl davaları Topluluk kurumlarının ccedilıkardığı mevzuata ilişkin olarak accedilılan iptal davaları Topluluk kurumlarının soumlzleşme-dışı sorumluluk ccedilerccedilevesinde verdiği zararlar hakkında accedilılan tazminat davaları Topluluk kurumlarının Topluluk hukukundan kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemelerine ilişkin olarak accedilılan hareketsizlik davalarıdır Bunlar dışında ulusal mahkemelerin bir Topluluk hukuku kuralının yorumlanması veya ikincil mevzuatın geccedilerliliğine ilişkin oumln karar taleplerinin sonuccedillandırılması da Divanın goumlrevleri arasındadır

Court of Justice of the European Communities

Cour de justice des

communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 20

(Bkz AT Antlaşması m220-245 AB Antlaşması m35 40) (httpcuriaeuint) Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) yıllar iccedilinde artan iş yuumlkuumlnuuml hafifletmek amacıyla 24 Ekim 1988 tarihli Konsey kararıyla ATADrsquoa bağlı olarak kurulan yargı organıdır İlk Derece Mahkemesi uumlye uumllke huumlkuumlmetlerinin ortak kararla 6 yıl iccedilin atadığı ve yeniden seccedililebilen hakimlerden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Mahkemenin bakmakla goumlrevli olduğu başlıca davalar gerccedilek veya tuumlzel kişiler tarafından Topluluk organlarına karşı accedilılan iptal hareketsizlik ve tazminat davaları ve Topluluklar ile Topluluk organlarında ccedilalışan kişiler arasındaki personel davalarıdır İlk Derece Mahkemesinin kararlarına karşı esasa ilişkin konularla sınırlı olmak kaydıyla ATADrsquoa temyiz mercii olarak başvurulabilir (Bkz AT Antlaşması m224-225) (httpcuriaeuint)

Court of First Instance of the European

Communities

Tribunal de premiegravere instance des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Toplulukları Komisyonu Birliğin ortak ccedilıkarlarını temsil eden AB kurumudur Komisyon goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devletlerin ccedilıkarlarından bağımsız hareket eder Antlaşmalara ve ikincil mevzuata uyulmasını gerek uumlye devletler ve Topluluk kurumları gerek kişiler bakımından denetler Mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde inisiyatifi elinde bulundurur Bu kapsamda Konseye veya Konsey ile Parlamentoya mevzuat oumlnerileri sunar Ulusal idarelerin de yardımıyla ortak politikaların ve Topluluk programlarının yuumlruumltuumllmesini sağlar Dış ilişkilerde Birliği temsil eder ve muumlzakereleri yuumlruumltuumlr Ayrıca AB buumltccedilesinin yuumlruumltuumllmesinden de sorumludur Yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden oumlnce Komisyon Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallıkrsquotan 2rsquoşer ve diğer uumllkelerden 1rsquoer uumlye olmak uumlzere toplam 20 uumlyeden oluşmaktaydı 1 Mayıs 2004 tarihinde Komisyona 10 uumlye daha atanmış olup bu yeni atanan uumlyeler Komisyonun mevcut 20 uumlyesiyle birlikte 31 Ekim 2004 tarihine kadar

Commission of the European Communities

Commission des

Communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 21

goumlrev yapacaktır 1 Kasım 2004 tarihinde ise her bir uumlye uumllkeden birer kişinin atanmasıyla oluşacak 25 uumlyeli yeni Komisyon goumlrevine başlayacaktır Goumlrevlerini uumlye devlet ccedilıkarlarından bağımsız olarak yuumlruumltmeleri oumlngoumlruumllen Komisyon uumlyeleri 5 yıl suumlreyle atanırlar Geniş bir buumlrokrasiye sahip olan Komisyon Komisyon uumlyelerinin sorumluluğunda bulunan 24 Genel Muumlduumlrluumlkten ve ccedileşitli hizmet birimlerinden oluşmaktadır (Bkz AT Antlaşması m211-219) Avrupa Toplulukları Sayıştayı Sağlam bir mali youmlnetimin temin edilmesi amacıyla Avrupa Birliğinin gelir ve gider hesaplarını ve bu hesapların dayandığı işlemlerin yasallığını ve duumlzguumlnluumlğuumlnuuml inceleyen AB kurumudur 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmiştir Sayıştay her bir uumlye devleti temsilen birer uumlyeden oluşur Uumlyeler AB Konseyi tarafından 6 yıllık bir suumlre iccedilin atanırlar ve goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler Uumlyelerin goumlrev suumlrelerinin yenilenmesi muumlmkuumlnduumlr (Bkz AT Antlaşması m247-249) (wwwecaeuint)

Court of Auditors of the European Communities

Cour des comptes des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml Avruparsquodaki tuumlketicilerin haklarının korunmasına ve AB politikalarının tuumlketici hakları doğrultusunda geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 1962 yılında kurulmuş bir oumlrguumlttuumlr Avruparsquoda yerleşik 34 adet bağımsız ulusal tuumlketici oumlrguumltuumlnden meydana gelen ve bir federasyon niteliğinde olan oumlrguumltuumln merkezi Bruumlkselrsquodedir (wwwbeucorg)

European Consumersrsquo Organisation

(BEUC)

Bureau europeacuteen des unions de

consommateurs (BEUC)

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Avrupa duumlzeyinde uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığı konusunda guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB

European Monitoring Centre for Drugs and

Drug Addiction (EMCDDA)

Observatoire europeacuteen

des drogues et des

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 22

ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemcddaeuint)

toxicomanies(OEDT)

Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı Daha iyi yaşam ve ccedilalışma koşullarının oluşturulması ve planlanmasına katkıda bulunmak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakıf goumlrevlerini uumlye devlet idareleri işccedili ve işveren oumlrguumltleri ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği halinde yerine getirir Vakfın merkezi İrlandarsquonın başkenti Dublinrsquodedir (wwweurofoundeuint)

European Foundation for the Improvement of

Living and Working Conditions

Fondation europeacuteenne

pour lrsquoameacutelioration des conditions de vie et de

travail

Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Birliğinin hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katkıda bulunacak belli yatırım projelerine finansman sağlayan oumlzerk ve tuumlzel kişiliği haiz bir AB organıdır 1958 yılında kurulmuş olan ve kacircr amacı guumltmeyen Avrupa Yatırım Bankası buumltuumlnleşmeye dengeli kalkınmaya ekonomik ve sosyal uyuma ve bilgi ekonomisine youmlnelik projelere destek vermektedir (Bkz AT Antlaşması m266-267) (wwweibeuint)

European Investment Bank

Banque europeacuteenne

dinvestissement

Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı Makedonya Cumhuriyeti ve Sırbistan-Karadağrsquoda ABrsquonin başlıca yardım programlarının uygulanması amacıyla 2000 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwweareuint)

European Agency for Reconstruction

Agence europeacuteenne

pour la reconstruction

Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi Avrupa Komisyonu buumlnyesinde yolsuzlukla muumlcadele amacıyla 1999 yılında kurulmuş birimdir Ofis yolsuzlukla ve Topluluğun mali ccedilıkarlarını olumsuz youmlnde etkileyen diğer usulsuumlzluumlklerle etkili bir şekilde muumlcadele etmek uumlzere soruşturma yetkileriyle donatılmıştır Komisyon da dahil olmak uumlzere hiccedilbir kurum organ veya uumlye uumllkeden emir ve talimat almaksızın soruşturma yetkilerini tam bir bağımsızlık iccedilinde kullanan Ofis adli makamlarla ve emniyet birimleriyle işbirliği iccedilinde ccedilalışmaktadır (httpeuropaeuintolaf)

European Anti-fraud Office (OLAF)

Office europeacuteen de lutte

antifraude (OLAF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 9: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 7

Avrupa Birliği Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Soumlz konusu Antlaşma Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara getirdiği değişiklikler yanında Topluluklar iccedilin geccedilerli hukuki ve kurumsal yapıdan farklı biccedilimde uumlye devlet huumlkuumlmetleri arasındaki işbirliğinin oumlnem taşıdığı iki yeni eylem alanı oluşturmuştur Ortak ve Dış Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği Antlaşma anılan iki yeni eylem alanını ve bağımsız varlıklarını muhafaza etmek kaydıyla uumlccedil Topluluğu (AKCcedilT AT AAET) Avrupa Birliği ortak ccedilatısı altında toplamıştır

Treaty on European Union

Traiteacute sur lrsquoUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Guumlvenlik Araştırmaları Enstituumlsuuml Akademik araştırmalar ve analizler yaparak ABnin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikasının geliştirilmesine katkıda bulunmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş tuumlzel kişiliği haiz bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Paristedir (wwwiss-euorg)

European Union Institute for Security

Studies

Institut deacutetudes de seacutecuriteacute de lUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Marşı 1972 yılında Avrupa Konseyi tarafından Avrupa Marşı olarak kabul edilen Ludwig van Beethovenrsquoin 9 Senfonisinin bir boumlluumlmuuml 1986rsquodan bu yana Avrupa Birliği tarafından da kullanılmaktadır

European Union Anthem

Lrsquohymne de lrsquoUnion

europeacuteenne

Avrupa Birliği Resmi Gazetesi Avrupa Birliğinin 20 resmi dilinde ccedilıkartılan guumlnluumlk resmi gazetedir Daha oumlnce Avrupa Toplulukları Resmi Gazetesi adıyla yayımlanan bu gazete Nice Antlaşmasının yuumlruumlrluumlğe girmesiyle birlikte Avrupa Birliği Resmi Gazetesi adını almıştır Resmi Gazete L C ve S olmak uumlzere uumlccedil seri halinde yayımlanmaktadır L serisinde tuumlzuumlkler direktifler kararlar tavsiyeler ve goumlruumlşler yer almaktadır C serisinde mevzuat taslakları Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ve İlk Derece Mahkemesi kararları Avrupa Parlamentosu tutanakları Sayıştay raporları Boumllgeler Komitesi ve Ekonomik ve Sosyal Komitenin goumlruumlşleri ve raporları AB kurumlarında istihdam

Official Journal of the European Union

(OJ)

Journal officiel de lUnion europeacuteenne

(JO)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 8

edileceklere ilişkin duyurular ve AB programlarına ilişkin ccedilağrılar yer almaktadır S serisinde ise ihale duyuruları yer almaktadır Avrupa Birliği Resmi Gazetesi elektronik ortamda da yayımlanmakla birlikte yalnızca basılı versiyonu geccedilerli resmi metin olarak kabul edilmektedir (httpeuropaeuinteur-lexensearchsearch_ojhtml) Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı Avrupa Parlamentosu Konsey ve Komisyon tarafından 7 Aralık 2000 tarihinde Nicersquode imzalanan Şarttır Resmi bir beyan niteliğinde olan ve AB uumlyesi devletlerin ortak anayasal değerlerine dayanan Şart temel hak ve oumlzguumlrluumlklere ilişkin huumlkuumlmler iccedilermektedir Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı Taslak Avrupa Anayasasına ikinci boumlluumlm olarak dercedilmiştir

European Union Charter of Fundamental

Rights

Charte europeacuteenne des droit fondamentaux

Avrupa Birliği Uydu Merkezi Uydulardan alınan goumlruumlntuuml ve verilerin analizini yaparak ABnin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ccedilerccedilevesinde karar alabilmesine yardımcı olmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş tuumlzel kişiliği haiz bir AB ajansıdır Merkezi İspanyanın Torrejoacuten de Ardoz kentindedir (wwweuscorg)

European Union Satellite Centre

Centre satellitaire de

lUnion europeacuteenne

Avrupa Birliği Vatandaşlığı Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen huumlkuumlmler uyarınca AB uumlyesi uumllkelerin vatandaşlarına tanınmış bir statuumlduumlr Avrupa Birliği vatandaşlığı AT Antlaşmasındaki şartlar ve sınırlamalar saklı kalmak kaydıyla şu hakları iccedilermektedir Uumlye uumllkelerde serbestccedile dolaşma ve ikamet etme hakkı ikamet ettiği ve tacircbiiyetinde bulunmadığı uumlye uumllkelerde de Avrupa Parlamentosu ve belediye seccedilimlerinde oy kullanma ve aday olma hakkı vatandaşı olduğu uumlye uumllkenin diplomatik temsilciliğinin bulunmadığı uumlccediluumlncuuml uumllkelerde diğer uumlye devletlerin diplomatik korumasından yararlanma hakkı Avrupa Parlamentosuna dilekccedile verme ve Ombudsmana başvurma hakkı AB kurumlarına Birliğin resmi dillerinden birinde yazıp aynı dilde cevap alma hakkı (Bkz AT Antlaşması m17-22)

Citizenship of the European Union

Citoyenneteacute de lrsquoUnion

europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 9

Avrupa Birliğinin Suumltunları Yunan tapınaklarının oumln yuumlzuumlnden esinlenerek yapılan bir benzetmedir Buna goumlre Avrupa Birliği ccedilatısı Avrupa Toplulukları (AT AAET AKCcedilT) ile Avrupa Birliği Antlaşmasıyla getirilen iki yeni eylem alanından (Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği) oluşan uumlccedil suumltun uumlzerinde durmaktadır Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği adını taşıyan uumlccediluumlncuuml suumltunun adı Amsterdam Antlaşmasıyla Cezai Konularda Adli ve Polis İşbirliği olarak değiştirilmiştir

Pillars of the EU

Piliers de lrsquoUE

Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1975 yılında oluşturulan Fon boumllgeler ve sosyal gruplar arasındaki eşitsizlikleri azaltmaya youmlnelik girişimleri destekleyerek ABde ekonomik ve sosyal uyumu geliştirmeyi amaccedillamaktadır Yapısal Fonlar buumltccedilesinin yarıya yakını bu fona ayrılmaktadır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonundan ayrılan kaynaklar genellikle istihdam yaratılmasına kuumlccediluumlk ve orta boy işletmelerin desteklenmesine ve altyapının geliştirilmesine youmlneliktir

European Regional Development Fund

(ERDF)

Fonds europeacuteen de deacuteveloppement

reacutegional (FEDR)

Avrupa Ccedilevre Ajansı Avrupa duumlzeyinde ccedilevre konusundaki mevcut duruma ve gelişmelere ilişkin guumlvenilir bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1990 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Kopenhagrsquodadır (wwweeaeuint)

European Environment Agency (EEA)

Agence europeacuteenne

pour lrsquoenvironnement (AEE)

Avrupa Deniz Guumlvenliği Ajansı Topluluk sularında deniz kazaları gemilerin neden olduğu deniz kirliliği ve denizlerde meydana gelen can kaybı risklerinin azaltılması ve deniz guumlvenliğinin artırılması amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemsaeuint)

European Maritime Safety Agency

Agence europeacuteenne de

la seacutecuriteacute maritime

Avrupa Eğitim Vakfı 1990 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakfın amacı ABrsquonin dış ilişkiler alanındaki MEDA CARDS TACIS ve PHARE gibi programları ccedilerccedilevesinde Vakfa uumlye

European Training Foundation (ETF)

Fondation europeacuteenne

pour la formation (ETF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 10

uumllkelerde mesleki eğitim sistemlerinin yeniden yapılandırılmasına katkıda bulunmaktır Vakfın merkezi İtalyarsquonın Torino kentindedir (wwwetfeuint)

Avrupa Ekonomik Alanı Anlaşması Avrupa Toplulukları ile EFTA uumlyesi 7 uumllke (Avusturya Finlandiya İsveccedil İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedil) arasında 2 Mayıs 1992de imzalanan ve 1 Ocak 1994rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Anlaşmadır Anlaşmanın amacı taraflar arasında iccedil pazara ilişkin Topluluk muumlktesebatı temelinde malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımının sağlanmasıdır İsviccedilre 6 Aralık 1992de yapılan referandumun olumsuz sonuccedillanması uumlzerine Avrupa Ekonomik Alanının dışında kalmıştır 1995 yılında Avusturya Finlandiya ve İsveccedilin Avrupa Birliğine katılmaları uumlzerine soumlz konusu Anlaşmaya taraf olarak yalnızca İzlanda Liechtenstein ve Norveccedil kalmıştır

Agreement on the European Economic

Area

Accord sur lrsquoEspace eacuteconomique europeacuteen

Avrupa Ekonomik Topluluğu 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı bir ortak pazar oluşturulması ve Topluluğa uumlye devletlerin ekonomi politikalarının aşamalı olarak yaklaştırılması suretiyle Toplulukta ekonomik faaliyetlerin uyumlu bir şekilde geliştirilmesini suumlrekli ve dengeli bir buumlyuumlmeyi istikrarı yaşam standardının yuumlkselmesini ve uumlye devletler arasında daha sıkı ilişkilerin kurulmasını teşvik etmektir

European Economic Community

Communauteacute

eacuteconomique europeacuteenne

Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma 25 Mart 1957 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Economic

Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

eacuteconomique europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 11

Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi Bkz CENELEC

European Committee for Electrotechnical

Standardisation

Comiteacute europeacuteen de normalisation

eacutelectrotechnique

Avrupa Gıda Guumlvenliği Otoritesi Gıda guumlvenliğini doğrudan veya dolaylı olarak ilgilendiren tuumlm konularda bağımsız ve bilimsel goumlruumlş oluşturmak amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İtalyarsquonın Parma kentindedir (wwwefsaeuint)

European Food Safety Authority

Autoriteacute europeacuteenne pour la seacutecuriteacute des

aliments

Avrupa Guumlnuuml Schuman Bildirisinin accedilıklandığı 9 Mayıs 1950 tarihi esas alınarak her yılın 9 Mayıs guumlnuuml AB uumllkelerinde Avrupa Guumlnuuml olarak kutlanmaktadır

Europe Day

Le jour drsquoEurope

Avrupa Hava Guumlvenliği Ajansı Avruparsquoda sivil havacılık guumlvenliğinin ve ccedilevrenin korunmasını sağlamak ve AB uumlyesi devletlere Uluslararası Sivil Havacılık Oumlrguumltuuml (ICAO) yuumlkuumlmluumlluumlklerini ortak bir ccedilerccedilevede yerine getirmeleri hususunda yardımcı olmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Almanyarsquonın Koumlln kentindedir (wwweasaeuint)

European Aviation Safety Agency

(EASA)

Agence europeacuteenne de la seacutecuriteacute aeacuterienne

(AESA)

Avrupa Irkccedilılık ve Yabancı Duumlşmanlığı İzleme Merkezi Irkccedilılık yabancı duumlşmanlığı İslam duumlşmanlığı ve antisemitizm konularında gerekli tedbirlerin alınabilmesi amacıyla ABrsquoye ve uumlye devletlere guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi sağlamak iccedilin 1997 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Viyanarsquodadır (wwweumceuint)

European Monitoring Centre on Racism and

Xenophobia (EUMC)

Observatoire europeacuteen

des pheacutenomegravenes racistes et xenophobes

(EUMC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 12

Avrupa İlaccedil Ajansı İnsan ve hayvan sağlığının korunması amacıyla tıbbi uumlruumlnlerin guumlvenirliğinin izlenmesi ve değerlendirilmesi iccedilin 2004 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajans 1993 yılında kurulmuş olan Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansının yerini almıştır Ajansın merkezi Londrarsquodadır (wwwemeaeuint)

European Medicines Agency

(EMEA)

Agence europeacuteenne des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa İş Sağlığı Guumlvenliği ve Ajansı İş sağlığı ve guumlvenliğinin iyileştirilmesine youmlnelik bilgilerin analizi geliştirilmesi ve yayılması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İspanyarsquonın Bilbao kentindedir (httpagencyoshaeuint)

European Agency for Safety and Health at

Work

Agence europeacuteenne pour la seacutecuriteacute et la

santeacute au travail

Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi Bkz CEEP

European Centre of Enterprises with Public

Participation and of Enterprises of General

Economic Interest

Centre europeacuteen des entreprises agrave

participation publique et des entreprises

dinteacuterecirct eacuteconomique geacuteneacuteral

Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin resmi internet sitesinde (wwweuropaeuint) ve son doumlnemlerde yayımladığı belgelerde Avrupa Toplulukları Komisyonunu ifade etmek uumlzere yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Toplulukları Komisyonu)

European Commission

Commission europeacuteenne

Avrupa Konseyi 5 Mayıs 1949 tarihinde 10 Avrupa uumllkesi (Belccedilika Birleşik Krallık Danimarka Fransa Hollanda İrlanda İtalya İsveccedil Luumlksemburg ve Norveccedil) arasında imzalanan Londra Antlaşması ile kurulan uluslararası oumlrguumlttuumlr Fransanın Strazburg kentinde yerleşik Avrupa Konseyinin amaccedilları insan haklarını ccediloğulcu

Council of Europe

Conseil de lrsquoEurope

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 13

demokrasiyi ve hukukun uumlstuumlnluumlğuumlnuuml korumak Avruparsquonın kuumlltuumlrel kimliğine ve kuumlltuumlrel ccedileşitliliğine ilişkin bilinccedil oluşturmak ve bunların geliştirilmesini teşvik etmek Avrupa toplumunun karşılaştığı azınlıklara karşı ayırımcılık yabancı duumlşmanlığı ccedilevre kirliliği AIDS uyuşturucu organize succedillar gibi sorunlara ccediloumlzuumlm bulmak siyasi ve hukuki reformları destekleyerek Avruparsquoda demokratik istikrarın guumlccedillendirilmesine yardımcı olmaktır Konseyin halihazırda Tuumlrkiyersquonin de aralarında bulunduğu 45 uumlyesi bulunmaktadır Hukukun uumlstuumlnluumlğuuml ilkesini benimseyen ve insan haklarına ve temel oumlzguumlrluumlklere saygı goumlsteren her Avrupa uumllkesi Avrupa Konseyine uumlye olabilir Avrupa Konseyi Avrupa Birliğinin kurumları ile karıştırılmamalıdır (wwwcoeint)

Avrupa Konseyi (Zirve) Avrupa Birliği uumlyesi uumllkelerin devlet ve huumlkuumlmet başkanlarının belirli aralıklarla bir araya geldiği toplantılardır Uumlye uumllke liderlerinin 1974 yılında Parisrsquote yapılan zirve toplantısında aldıkları karar uyarınca 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi adı altında duumlzenli olarak yapılan bu toplantılar 1986 yılında imzalanan Avrupa Tek Senedinde yer alan bir huumlkuumlm ile hukuki temel kazanmıştır Avrupa Birliği Antlaşması ile buguumlnkuuml halini alan huumlkuumlm Zirvenin Birliğin gelişimi iccedilin gerekli ivmeyi kazandırmak ve genel siyasi hedefleri belirlemekle goumlrevli olduğunu ve yılda en az iki kez toplanmasını oumlngoumlrmektedir Zirveler AB Konseyi doumlnem başkanlığını yuumlruumlten uumlye devlet tarafından duumlzenlenir (Bkz AB Antlaşması m4)

European Council

Conseil europeacuteen

Avrupa Konvansiyonu Aralık 2001 tarihli Laeken Zirvesinde alınan karar uyarınca Avrupa Birliğinin geleceği konusunda yapılacak Huumlkuumlmetlerarası Konferans iccedilin şeffaf ve geniş katılımlı bir hazırlık yapılabilmesini teminen ilgili tarafların katılımı ile oluşturulan bir tartışma platformudur Konvansiyon Fransa eski Cumhurbaşkanı Valeacutery Giscard dEstaing başkanlığında iki yıl boyunca suumlrduumlruumllen ccedilalışmalar sonucunda hazırladığı Anayasa

European Convention

Convention europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 14

Taslağını Haziran 2003de toplanan Selanik Zirvesine sunmuştur (httpeuropean-conventioneuint) (Bkz Avrupa Anayasası) Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu 18 Nisan 1951 tarihinde imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı uumlye devletlerin koumlmuumlr-ccedilelik uumlretimi ve dağıtımının uluslaruumlstuuml niteliğe sahip bir Yuumlksek Otoritenin youmlnetiminde gerccedilekleştirilmesi ve serbest dolaşımın ve serbest rekabetin temin edildiği bir ortak pazarın kurulmasıdır AKCcedilT Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren 50 yıl suumlreyle akdedilmiş bir Antlaşma olduğundan Avrupa Koumlmuumlr Ccedilelik Topluluğu 23 Temmuz 2002 tarihi itibarıyla sona ermiştir

European Coal and Steel Community

Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma 18 Nisan 1951 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Coal and

Steel Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Uumlye uumllkelerin merkez bankaları ile Avrupa Merkez Bankasından meydana gelen yapılanmadır Temel amacı fiyat istikrarını sağlamak olan Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Avrupa Merkez Bankasının karar alma organları tarafından idare edilmektedir Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin goumlrevleri Topluluğun para politikasını tespit etmek ve uygulamak doumlviz işlemlerini yuumlruumltmek uumlye uumllkelerin resmi doumlviz rezervlerini tutmak ve youmlnetmek ve oumldeme sistemlerinin duumlzguumln işlemesini temin etmektir (Bkz AT Antlaşması m107)

European System of Central Banks

(ESCB)

Systegraveme europeacuteen de banques centrales

(SEBC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 15

Avrupa Merkez Bankası 1 Haziran 1998de kurulan tuumlzel kişiliği haiz bağımsız bir AB organıdır Euro alanında fiyat istikrarını sağlamakla goumlrevli Avrupa Merkez Bankası bu goumlrevini yerine getirirken Avrupa Merkez Bankaları Sistemi ile birlikte ccedilalışmaktadır Merkezi Almanyanın Frankfurt kentinde olan Bankanın karar alma organları Yuumlruumltme Kurulu Youmlnetim Konseyi ve Genel Kuruldur (wwwecbint)

European Central Bank (ECB)

Banque centrale

europeacuteenne (BCE)

Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi Avrupa Komisyonuna uumlye devletlere ve sosyal taraflara mesleki eğitim politikaları geliştirme konusunda bilgi desteği sağlamak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir ajanstır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwwcedefopeuint)

European Centre for the Development of

Vocational Training (CEDEFOP)

Centre europeacuteen pour le

deacuteveloppement de la formation

professionnelle (CEDEFOP)

Avrupa Ombudsmanı Avrupa Birliği vatandaşlarının ve bir uumlye uumllkede ikamet eden veya kayıtlı iş merkezine sahip gerccedilek veya tuumlzel kişilerin Topluluk kurumlarının (Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ile İlk Derece Mahkemesinin yargısal yetkilerini kullandıkları işlemler hariccedil olmak uumlzere) veya organlarının koumltuuml idari uygulamalarına karşı şikayette bulunabileceği kişidir Ombudsman Avrupa Parlamentosu tarafından atanır (Bkz AT Antlaşması m21 ve m195)

European Ombudsman

Meacutediateur europeacuteen

Avrupa Para Enstituumlsuuml 1 Ocak 1994 tarihinde Ekonomik ve Parasal Birliğin ikinci aşamasına ilişkin goumlrevleri yerine getirmek uumlzere kurulmuş olan Enstituumlduumlr Birinci aşamada goumlrev yapan Avrupa Merkez Bankaları Guvernoumlrleri Komitesinin yerini alan Avrupa Para Enstituumlsuuml ulusal merkez bankaları arasındaki işbirliğinin ve uumlye devletlerin para politikalarının koordinasyonunun guumlccedillendirilmesinin yanı sıra Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasında Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin oluşturulmasına ve

European Monetary Institute

Institut moneacutetaire

europeacuteen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 16

tek paraya geccedililmesine youmlnelik hazırlık ccedilalışmalarını yapmakla goumlrevlendirilmiştir 1 Haziran 1998 tarihinde Avrupa Merkez Bankasının kurulmasıyla Avrupa Para Enstituumlsuumlnuumln goumlrevi sona ermiştir (Bkz Ekonomik ve Parasal Birlik) Avrupa Parlamentosu Uumlye devlet halklarının temsilcilerinden oluşan Avrupa Birliği kurumudur Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 1979 yılından bu yana doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına gelmektedir Parlamento ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde mevzuat ccedilıkartma yetkisini AB Konseyi ile paylaşır ve yine Konseyle birlikte buumltccedilesel yetkileri kullanır Ayrıca Avrupa Komisyonu uumlzerinde denetim yetkisi bulunmaktadır Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 5 yıl suumlreyle seccedililmektedir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde katılımını takiben Haziran 2004de yapılan Avrupa Parlamentosu seccedilimlerinden sonra uumlye sayısı 626dan 732ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya 99 Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 78rsquoer İspanya ve Polonya 54er Hollanda 27 Belccedilika Portekiz Yunanistan Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 24rsquoer İsveccedil 19 Avusturya 18 Danimarka Finlandiya ve Slovakya 14rsquoer İrlanda ve Litvanya 13er Letonya 9 Slovenya 7 Luumlksemburg Estonya ve GKRY 6şar ve Malta 5 (Bkz AT Antlaşması 189-201)

European Parliament

Parlement europeacuteen

Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği Bkz UNICE

Union of Industrial and Employersrsquo

Confederations of Europe

Union des

confeacutedeacuterations de lrsquoindustrie et des

employeurs drsquoEurope

Avrupa Savunma Ajansı ABnin kriz youmlnetimine ilişkin savunma kapasitesinin artırılması ve Avrupa Guumlvenlik ve Savunma Politikasının desteklenmesi amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Bruumlkseldedir

European Defence Agency

Agence europeacuteenne de

deacutefense

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 17

Avrupa Sayıştayı Bkz Avrupa Toplulukları Sayıştayı

European Court of Auditors

Cour des comptes

europeacuteenne

Avrupa Sendikalar Konfederasyonu Bkz ETUC

European Trade Union Confederation

Confeacutedeacuteration

europeacuteenne des syndicats

Avrupa Siyasi İşbirliği Avrupa Tek Senedinin Dış Politika Alanında Avrupa İşbirliği Hakkında Huumlkuumlmler başlığı altında oumlngoumlruumllen işbirliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu işbirliği Avrupa Birliği Antlaşmasıyla Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası başlığı altında yeniden duumlzenlenmiştir

European Political Cooperation

Coopeacuteration politique

europeacuteenne

Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Birliğinde işccedililerin istihdamını kolaylaştırmak coğrafi ve mesleki hareketliliklerini artırmak sanayi ve uumlretim sistemlerindeki değişime uyumlarını sağlamak amacıyla kurulmuş en eski yapısal fondur Fon Avrupa Komisyonu tarafından idare edilmektedir (Bkz AT Antlaşması 146-148)

European Social Fund

Fonds social europeacuteen

Avrupa Standardizasyon Komitesi Bkz CEN

European Committee for Standardisation

Comiteacute europeacuteen de

normalisation

Avrupa Standardizasyon Kuruluşları Avrupa Topluluğunda malların serbest dolaşımı konusunda karşılaşılan teknik engellerin kaldırılmasına ilişkin olarak 1985 yılında benimsenen yeni yaklaşım ccedilerccedilevesinde referans olarak kabul edilen Avrupa standartlarını hazırlayan kuruluşlardır Bu kuruluşlar CEN CENELEC ve ETSIrsquodir Yeni yaklaşım uyarınca Topluluk tarafından gerccedilekleştirilecek uyum faaliyeti yalnızca sağlık uumlruumln guumlvenliği ve ccedilevrenin korunması

European Standardisation Bodies

Organismes europeacuteens

de normalisation

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 18

konularında yapılacak ccedilerccedileve duumlzenlemelerle sınırlanmakta teknik spesifikasyonlar iccedilin ise soumlz konusu kuruluşlar tarafından hazırlanan Avrupa standartları esas alınmaktadır Bu standartlara uymak ihtiyari olmakla birlikte bunlara uygun olarak imal edilen uumlruumlnlerin otomatik olarak Topluluk mevzuatına da uygun oldukları kabul edilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu uumlruumlnuumln Topluluk mevzuatına uygun olduğunu ispat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml imalatccedilıya aittir (Bkz CEN CENELEC ETSI) Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu ABnin Ortak Tarım Politikasının finansman aracıdır 1962 yılında oluşturulan Fonun amacı tarım alanında yapısal doumlnuumlşuumlme ve kırsal kalkınmaya destek vermektir Fon iki kısımdan oluşmaktadır Garanti Boumlluumlmuuml ABnin tarıma youmlnelik fiyat desteklerini ve bazı ek tedbirleri finanse eder Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biri olan Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml ise yapısal politikalara kaynak sağlar

European Agricultural Guidance and

Guarantee Fund (EAGGF)

Fonds europeacuteen

drsquoorientation et de garantie agricole

(FEOGA)

Avrupa Tek Senedi 17 Şubat 1986rsquoda Luumlksemburgrsquoda ve 28 Şubat 1986rsquoda Laheyrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1987 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren antlaşmadır Avrupa Tek Senedi Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklik getiren huumlkuumlmler ile dış politika alanında uumlye devletler arasında işbirliğini oumlngoumlren huumlkuumlmleri tek bir belgede toplamıştır Avrupa Tek Senedinde iccedil pazarın 1992 yılı sonuna kadar tamamlanması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Ayrıca Avrupa Parlamentosunun karar alma mekanizmasındaki roluuml guumlccedillendirilmiş ve nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluumlnuumln geccedilerli olduğu alanların sayısı artırılmıştır

Single European Act (SEA)

Acte unique europeacuteen

(AUE)

Avrupa Telekomuumlnikasyon Standartları Enstituumlsuuml Bkz ETSI

European Telecommunications

Standards Institute

Institut europeacuteen des normes de

teacuteleacutecommunication

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 19

Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansı Bkz Avrupa İlaccedil Ajansı

European Agency for the Evaluation of

Medicinal Products (EMEA)

Agence europeacuteenne

pour leacutevaluation des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa Topluluğu 25 Mart 1957de Romarsquoda imzalanan Antlaşma ile kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğunun 7 Şubat 1992 tarihinde Maastrichtrsquode imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile değiştirilmiş adıdır Soumlz konusu Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği 1 Kasım 1993rsquoden bu yana eski Avrupa Ekonomik Topluluğu Avrupa Topluluğu olarak anılmaktadır

European Community

Communauteacute europeacuteenne

Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Kurucu Antlaşmaların yorumlanması ve uygulanmasında hukuka uygunluğu sağlayan AB kurumudur Birliğin en yuumlksek yargı organı olan Divan uumlye uumllke huumlkuumlmetleri tarafından ortak kararla 6 yıl iccedilin atanan ve goumlrev suumlreleri yenilenebilen hakim ve hukuk soumlzcuumllerinden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Yetkisi esas olarak Topluluklarla sınırlı olan Divan Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında tamamen yetkisiz Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanında ise belli koşullarla yetkilidir Divanın bakmakla goumlrevli olduğu davalar yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmeyen uumlye devletlere karşı accedilılan ihlacircl davaları Topluluk kurumlarının ccedilıkardığı mevzuata ilişkin olarak accedilılan iptal davaları Topluluk kurumlarının soumlzleşme-dışı sorumluluk ccedilerccedilevesinde verdiği zararlar hakkında accedilılan tazminat davaları Topluluk kurumlarının Topluluk hukukundan kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemelerine ilişkin olarak accedilılan hareketsizlik davalarıdır Bunlar dışında ulusal mahkemelerin bir Topluluk hukuku kuralının yorumlanması veya ikincil mevzuatın geccedilerliliğine ilişkin oumln karar taleplerinin sonuccedillandırılması da Divanın goumlrevleri arasındadır

Court of Justice of the European Communities

Cour de justice des

communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 20

(Bkz AT Antlaşması m220-245 AB Antlaşması m35 40) (httpcuriaeuint) Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) yıllar iccedilinde artan iş yuumlkuumlnuuml hafifletmek amacıyla 24 Ekim 1988 tarihli Konsey kararıyla ATADrsquoa bağlı olarak kurulan yargı organıdır İlk Derece Mahkemesi uumlye uumllke huumlkuumlmetlerinin ortak kararla 6 yıl iccedilin atadığı ve yeniden seccedililebilen hakimlerden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Mahkemenin bakmakla goumlrevli olduğu başlıca davalar gerccedilek veya tuumlzel kişiler tarafından Topluluk organlarına karşı accedilılan iptal hareketsizlik ve tazminat davaları ve Topluluklar ile Topluluk organlarında ccedilalışan kişiler arasındaki personel davalarıdır İlk Derece Mahkemesinin kararlarına karşı esasa ilişkin konularla sınırlı olmak kaydıyla ATADrsquoa temyiz mercii olarak başvurulabilir (Bkz AT Antlaşması m224-225) (httpcuriaeuint)

Court of First Instance of the European

Communities

Tribunal de premiegravere instance des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Toplulukları Komisyonu Birliğin ortak ccedilıkarlarını temsil eden AB kurumudur Komisyon goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devletlerin ccedilıkarlarından bağımsız hareket eder Antlaşmalara ve ikincil mevzuata uyulmasını gerek uumlye devletler ve Topluluk kurumları gerek kişiler bakımından denetler Mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde inisiyatifi elinde bulundurur Bu kapsamda Konseye veya Konsey ile Parlamentoya mevzuat oumlnerileri sunar Ulusal idarelerin de yardımıyla ortak politikaların ve Topluluk programlarının yuumlruumltuumllmesini sağlar Dış ilişkilerde Birliği temsil eder ve muumlzakereleri yuumlruumltuumlr Ayrıca AB buumltccedilesinin yuumlruumltuumllmesinden de sorumludur Yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden oumlnce Komisyon Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallıkrsquotan 2rsquoşer ve diğer uumllkelerden 1rsquoer uumlye olmak uumlzere toplam 20 uumlyeden oluşmaktaydı 1 Mayıs 2004 tarihinde Komisyona 10 uumlye daha atanmış olup bu yeni atanan uumlyeler Komisyonun mevcut 20 uumlyesiyle birlikte 31 Ekim 2004 tarihine kadar

Commission of the European Communities

Commission des

Communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 21

goumlrev yapacaktır 1 Kasım 2004 tarihinde ise her bir uumlye uumllkeden birer kişinin atanmasıyla oluşacak 25 uumlyeli yeni Komisyon goumlrevine başlayacaktır Goumlrevlerini uumlye devlet ccedilıkarlarından bağımsız olarak yuumlruumltmeleri oumlngoumlruumllen Komisyon uumlyeleri 5 yıl suumlreyle atanırlar Geniş bir buumlrokrasiye sahip olan Komisyon Komisyon uumlyelerinin sorumluluğunda bulunan 24 Genel Muumlduumlrluumlkten ve ccedileşitli hizmet birimlerinden oluşmaktadır (Bkz AT Antlaşması m211-219) Avrupa Toplulukları Sayıştayı Sağlam bir mali youmlnetimin temin edilmesi amacıyla Avrupa Birliğinin gelir ve gider hesaplarını ve bu hesapların dayandığı işlemlerin yasallığını ve duumlzguumlnluumlğuumlnuuml inceleyen AB kurumudur 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmiştir Sayıştay her bir uumlye devleti temsilen birer uumlyeden oluşur Uumlyeler AB Konseyi tarafından 6 yıllık bir suumlre iccedilin atanırlar ve goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler Uumlyelerin goumlrev suumlrelerinin yenilenmesi muumlmkuumlnduumlr (Bkz AT Antlaşması m247-249) (wwwecaeuint)

Court of Auditors of the European Communities

Cour des comptes des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml Avruparsquodaki tuumlketicilerin haklarının korunmasına ve AB politikalarının tuumlketici hakları doğrultusunda geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 1962 yılında kurulmuş bir oumlrguumlttuumlr Avruparsquoda yerleşik 34 adet bağımsız ulusal tuumlketici oumlrguumltuumlnden meydana gelen ve bir federasyon niteliğinde olan oumlrguumltuumln merkezi Bruumlkselrsquodedir (wwwbeucorg)

European Consumersrsquo Organisation

(BEUC)

Bureau europeacuteen des unions de

consommateurs (BEUC)

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Avrupa duumlzeyinde uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığı konusunda guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB

European Monitoring Centre for Drugs and

Drug Addiction (EMCDDA)

Observatoire europeacuteen

des drogues et des

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 22

ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemcddaeuint)

toxicomanies(OEDT)

Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı Daha iyi yaşam ve ccedilalışma koşullarının oluşturulması ve planlanmasına katkıda bulunmak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakıf goumlrevlerini uumlye devlet idareleri işccedili ve işveren oumlrguumltleri ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği halinde yerine getirir Vakfın merkezi İrlandarsquonın başkenti Dublinrsquodedir (wwweurofoundeuint)

European Foundation for the Improvement of

Living and Working Conditions

Fondation europeacuteenne

pour lrsquoameacutelioration des conditions de vie et de

travail

Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Birliğinin hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katkıda bulunacak belli yatırım projelerine finansman sağlayan oumlzerk ve tuumlzel kişiliği haiz bir AB organıdır 1958 yılında kurulmuş olan ve kacircr amacı guumltmeyen Avrupa Yatırım Bankası buumltuumlnleşmeye dengeli kalkınmaya ekonomik ve sosyal uyuma ve bilgi ekonomisine youmlnelik projelere destek vermektedir (Bkz AT Antlaşması m266-267) (wwweibeuint)

European Investment Bank

Banque europeacuteenne

dinvestissement

Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı Makedonya Cumhuriyeti ve Sırbistan-Karadağrsquoda ABrsquonin başlıca yardım programlarının uygulanması amacıyla 2000 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwweareuint)

European Agency for Reconstruction

Agence europeacuteenne

pour la reconstruction

Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi Avrupa Komisyonu buumlnyesinde yolsuzlukla muumlcadele amacıyla 1999 yılında kurulmuş birimdir Ofis yolsuzlukla ve Topluluğun mali ccedilıkarlarını olumsuz youmlnde etkileyen diğer usulsuumlzluumlklerle etkili bir şekilde muumlcadele etmek uumlzere soruşturma yetkileriyle donatılmıştır Komisyon da dahil olmak uumlzere hiccedilbir kurum organ veya uumlye uumllkeden emir ve talimat almaksızın soruşturma yetkilerini tam bir bağımsızlık iccedilinde kullanan Ofis adli makamlarla ve emniyet birimleriyle işbirliği iccedilinde ccedilalışmaktadır (httpeuropaeuintolaf)

European Anti-fraud Office (OLAF)

Office europeacuteen de lutte

antifraude (OLAF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 10: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 8

edileceklere ilişkin duyurular ve AB programlarına ilişkin ccedilağrılar yer almaktadır S serisinde ise ihale duyuruları yer almaktadır Avrupa Birliği Resmi Gazetesi elektronik ortamda da yayımlanmakla birlikte yalnızca basılı versiyonu geccedilerli resmi metin olarak kabul edilmektedir (httpeuropaeuinteur-lexensearchsearch_ojhtml) Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı Avrupa Parlamentosu Konsey ve Komisyon tarafından 7 Aralık 2000 tarihinde Nicersquode imzalanan Şarttır Resmi bir beyan niteliğinde olan ve AB uumlyesi devletlerin ortak anayasal değerlerine dayanan Şart temel hak ve oumlzguumlrluumlklere ilişkin huumlkuumlmler iccedilermektedir Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı Taslak Avrupa Anayasasına ikinci boumlluumlm olarak dercedilmiştir

European Union Charter of Fundamental

Rights

Charte europeacuteenne des droit fondamentaux

Avrupa Birliği Uydu Merkezi Uydulardan alınan goumlruumlntuuml ve verilerin analizini yaparak ABnin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ccedilerccedilevesinde karar alabilmesine yardımcı olmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş tuumlzel kişiliği haiz bir AB ajansıdır Merkezi İspanyanın Torrejoacuten de Ardoz kentindedir (wwweuscorg)

European Union Satellite Centre

Centre satellitaire de

lUnion europeacuteenne

Avrupa Birliği Vatandaşlığı Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen huumlkuumlmler uyarınca AB uumlyesi uumllkelerin vatandaşlarına tanınmış bir statuumlduumlr Avrupa Birliği vatandaşlığı AT Antlaşmasındaki şartlar ve sınırlamalar saklı kalmak kaydıyla şu hakları iccedilermektedir Uumlye uumllkelerde serbestccedile dolaşma ve ikamet etme hakkı ikamet ettiği ve tacircbiiyetinde bulunmadığı uumlye uumllkelerde de Avrupa Parlamentosu ve belediye seccedilimlerinde oy kullanma ve aday olma hakkı vatandaşı olduğu uumlye uumllkenin diplomatik temsilciliğinin bulunmadığı uumlccediluumlncuuml uumllkelerde diğer uumlye devletlerin diplomatik korumasından yararlanma hakkı Avrupa Parlamentosuna dilekccedile verme ve Ombudsmana başvurma hakkı AB kurumlarına Birliğin resmi dillerinden birinde yazıp aynı dilde cevap alma hakkı (Bkz AT Antlaşması m17-22)

Citizenship of the European Union

Citoyenneteacute de lrsquoUnion

europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 9

Avrupa Birliğinin Suumltunları Yunan tapınaklarının oumln yuumlzuumlnden esinlenerek yapılan bir benzetmedir Buna goumlre Avrupa Birliği ccedilatısı Avrupa Toplulukları (AT AAET AKCcedilT) ile Avrupa Birliği Antlaşmasıyla getirilen iki yeni eylem alanından (Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği) oluşan uumlccedil suumltun uumlzerinde durmaktadır Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği adını taşıyan uumlccediluumlncuuml suumltunun adı Amsterdam Antlaşmasıyla Cezai Konularda Adli ve Polis İşbirliği olarak değiştirilmiştir

Pillars of the EU

Piliers de lrsquoUE

Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1975 yılında oluşturulan Fon boumllgeler ve sosyal gruplar arasındaki eşitsizlikleri azaltmaya youmlnelik girişimleri destekleyerek ABde ekonomik ve sosyal uyumu geliştirmeyi amaccedillamaktadır Yapısal Fonlar buumltccedilesinin yarıya yakını bu fona ayrılmaktadır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonundan ayrılan kaynaklar genellikle istihdam yaratılmasına kuumlccediluumlk ve orta boy işletmelerin desteklenmesine ve altyapının geliştirilmesine youmlneliktir

European Regional Development Fund

(ERDF)

Fonds europeacuteen de deacuteveloppement

reacutegional (FEDR)

Avrupa Ccedilevre Ajansı Avrupa duumlzeyinde ccedilevre konusundaki mevcut duruma ve gelişmelere ilişkin guumlvenilir bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1990 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Kopenhagrsquodadır (wwweeaeuint)

European Environment Agency (EEA)

Agence europeacuteenne

pour lrsquoenvironnement (AEE)

Avrupa Deniz Guumlvenliği Ajansı Topluluk sularında deniz kazaları gemilerin neden olduğu deniz kirliliği ve denizlerde meydana gelen can kaybı risklerinin azaltılması ve deniz guumlvenliğinin artırılması amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemsaeuint)

European Maritime Safety Agency

Agence europeacuteenne de

la seacutecuriteacute maritime

Avrupa Eğitim Vakfı 1990 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakfın amacı ABrsquonin dış ilişkiler alanındaki MEDA CARDS TACIS ve PHARE gibi programları ccedilerccedilevesinde Vakfa uumlye

European Training Foundation (ETF)

Fondation europeacuteenne

pour la formation (ETF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 10

uumllkelerde mesleki eğitim sistemlerinin yeniden yapılandırılmasına katkıda bulunmaktır Vakfın merkezi İtalyarsquonın Torino kentindedir (wwwetfeuint)

Avrupa Ekonomik Alanı Anlaşması Avrupa Toplulukları ile EFTA uumlyesi 7 uumllke (Avusturya Finlandiya İsveccedil İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedil) arasında 2 Mayıs 1992de imzalanan ve 1 Ocak 1994rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Anlaşmadır Anlaşmanın amacı taraflar arasında iccedil pazara ilişkin Topluluk muumlktesebatı temelinde malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımının sağlanmasıdır İsviccedilre 6 Aralık 1992de yapılan referandumun olumsuz sonuccedillanması uumlzerine Avrupa Ekonomik Alanının dışında kalmıştır 1995 yılında Avusturya Finlandiya ve İsveccedilin Avrupa Birliğine katılmaları uumlzerine soumlz konusu Anlaşmaya taraf olarak yalnızca İzlanda Liechtenstein ve Norveccedil kalmıştır

Agreement on the European Economic

Area

Accord sur lrsquoEspace eacuteconomique europeacuteen

Avrupa Ekonomik Topluluğu 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı bir ortak pazar oluşturulması ve Topluluğa uumlye devletlerin ekonomi politikalarının aşamalı olarak yaklaştırılması suretiyle Toplulukta ekonomik faaliyetlerin uyumlu bir şekilde geliştirilmesini suumlrekli ve dengeli bir buumlyuumlmeyi istikrarı yaşam standardının yuumlkselmesini ve uumlye devletler arasında daha sıkı ilişkilerin kurulmasını teşvik etmektir

European Economic Community

Communauteacute

eacuteconomique europeacuteenne

Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma 25 Mart 1957 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Economic

Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

eacuteconomique europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 11

Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi Bkz CENELEC

European Committee for Electrotechnical

Standardisation

Comiteacute europeacuteen de normalisation

eacutelectrotechnique

Avrupa Gıda Guumlvenliği Otoritesi Gıda guumlvenliğini doğrudan veya dolaylı olarak ilgilendiren tuumlm konularda bağımsız ve bilimsel goumlruumlş oluşturmak amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İtalyarsquonın Parma kentindedir (wwwefsaeuint)

European Food Safety Authority

Autoriteacute europeacuteenne pour la seacutecuriteacute des

aliments

Avrupa Guumlnuuml Schuman Bildirisinin accedilıklandığı 9 Mayıs 1950 tarihi esas alınarak her yılın 9 Mayıs guumlnuuml AB uumllkelerinde Avrupa Guumlnuuml olarak kutlanmaktadır

Europe Day

Le jour drsquoEurope

Avrupa Hava Guumlvenliği Ajansı Avruparsquoda sivil havacılık guumlvenliğinin ve ccedilevrenin korunmasını sağlamak ve AB uumlyesi devletlere Uluslararası Sivil Havacılık Oumlrguumltuuml (ICAO) yuumlkuumlmluumlluumlklerini ortak bir ccedilerccedilevede yerine getirmeleri hususunda yardımcı olmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Almanyarsquonın Koumlln kentindedir (wwweasaeuint)

European Aviation Safety Agency

(EASA)

Agence europeacuteenne de la seacutecuriteacute aeacuterienne

(AESA)

Avrupa Irkccedilılık ve Yabancı Duumlşmanlığı İzleme Merkezi Irkccedilılık yabancı duumlşmanlığı İslam duumlşmanlığı ve antisemitizm konularında gerekli tedbirlerin alınabilmesi amacıyla ABrsquoye ve uumlye devletlere guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi sağlamak iccedilin 1997 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Viyanarsquodadır (wwweumceuint)

European Monitoring Centre on Racism and

Xenophobia (EUMC)

Observatoire europeacuteen

des pheacutenomegravenes racistes et xenophobes

(EUMC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 12

Avrupa İlaccedil Ajansı İnsan ve hayvan sağlığının korunması amacıyla tıbbi uumlruumlnlerin guumlvenirliğinin izlenmesi ve değerlendirilmesi iccedilin 2004 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajans 1993 yılında kurulmuş olan Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansının yerini almıştır Ajansın merkezi Londrarsquodadır (wwwemeaeuint)

European Medicines Agency

(EMEA)

Agence europeacuteenne des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa İş Sağlığı Guumlvenliği ve Ajansı İş sağlığı ve guumlvenliğinin iyileştirilmesine youmlnelik bilgilerin analizi geliştirilmesi ve yayılması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İspanyarsquonın Bilbao kentindedir (httpagencyoshaeuint)

European Agency for Safety and Health at

Work

Agence europeacuteenne pour la seacutecuriteacute et la

santeacute au travail

Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi Bkz CEEP

European Centre of Enterprises with Public

Participation and of Enterprises of General

Economic Interest

Centre europeacuteen des entreprises agrave

participation publique et des entreprises

dinteacuterecirct eacuteconomique geacuteneacuteral

Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin resmi internet sitesinde (wwweuropaeuint) ve son doumlnemlerde yayımladığı belgelerde Avrupa Toplulukları Komisyonunu ifade etmek uumlzere yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Toplulukları Komisyonu)

European Commission

Commission europeacuteenne

Avrupa Konseyi 5 Mayıs 1949 tarihinde 10 Avrupa uumllkesi (Belccedilika Birleşik Krallık Danimarka Fransa Hollanda İrlanda İtalya İsveccedil Luumlksemburg ve Norveccedil) arasında imzalanan Londra Antlaşması ile kurulan uluslararası oumlrguumlttuumlr Fransanın Strazburg kentinde yerleşik Avrupa Konseyinin amaccedilları insan haklarını ccediloğulcu

Council of Europe

Conseil de lrsquoEurope

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 13

demokrasiyi ve hukukun uumlstuumlnluumlğuumlnuuml korumak Avruparsquonın kuumlltuumlrel kimliğine ve kuumlltuumlrel ccedileşitliliğine ilişkin bilinccedil oluşturmak ve bunların geliştirilmesini teşvik etmek Avrupa toplumunun karşılaştığı azınlıklara karşı ayırımcılık yabancı duumlşmanlığı ccedilevre kirliliği AIDS uyuşturucu organize succedillar gibi sorunlara ccediloumlzuumlm bulmak siyasi ve hukuki reformları destekleyerek Avruparsquoda demokratik istikrarın guumlccedillendirilmesine yardımcı olmaktır Konseyin halihazırda Tuumlrkiyersquonin de aralarında bulunduğu 45 uumlyesi bulunmaktadır Hukukun uumlstuumlnluumlğuuml ilkesini benimseyen ve insan haklarına ve temel oumlzguumlrluumlklere saygı goumlsteren her Avrupa uumllkesi Avrupa Konseyine uumlye olabilir Avrupa Konseyi Avrupa Birliğinin kurumları ile karıştırılmamalıdır (wwwcoeint)

Avrupa Konseyi (Zirve) Avrupa Birliği uumlyesi uumllkelerin devlet ve huumlkuumlmet başkanlarının belirli aralıklarla bir araya geldiği toplantılardır Uumlye uumllke liderlerinin 1974 yılında Parisrsquote yapılan zirve toplantısında aldıkları karar uyarınca 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi adı altında duumlzenli olarak yapılan bu toplantılar 1986 yılında imzalanan Avrupa Tek Senedinde yer alan bir huumlkuumlm ile hukuki temel kazanmıştır Avrupa Birliği Antlaşması ile buguumlnkuuml halini alan huumlkuumlm Zirvenin Birliğin gelişimi iccedilin gerekli ivmeyi kazandırmak ve genel siyasi hedefleri belirlemekle goumlrevli olduğunu ve yılda en az iki kez toplanmasını oumlngoumlrmektedir Zirveler AB Konseyi doumlnem başkanlığını yuumlruumlten uumlye devlet tarafından duumlzenlenir (Bkz AB Antlaşması m4)

European Council

Conseil europeacuteen

Avrupa Konvansiyonu Aralık 2001 tarihli Laeken Zirvesinde alınan karar uyarınca Avrupa Birliğinin geleceği konusunda yapılacak Huumlkuumlmetlerarası Konferans iccedilin şeffaf ve geniş katılımlı bir hazırlık yapılabilmesini teminen ilgili tarafların katılımı ile oluşturulan bir tartışma platformudur Konvansiyon Fransa eski Cumhurbaşkanı Valeacutery Giscard dEstaing başkanlığında iki yıl boyunca suumlrduumlruumllen ccedilalışmalar sonucunda hazırladığı Anayasa

European Convention

Convention europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 14

Taslağını Haziran 2003de toplanan Selanik Zirvesine sunmuştur (httpeuropean-conventioneuint) (Bkz Avrupa Anayasası) Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu 18 Nisan 1951 tarihinde imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı uumlye devletlerin koumlmuumlr-ccedilelik uumlretimi ve dağıtımının uluslaruumlstuuml niteliğe sahip bir Yuumlksek Otoritenin youmlnetiminde gerccedilekleştirilmesi ve serbest dolaşımın ve serbest rekabetin temin edildiği bir ortak pazarın kurulmasıdır AKCcedilT Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren 50 yıl suumlreyle akdedilmiş bir Antlaşma olduğundan Avrupa Koumlmuumlr Ccedilelik Topluluğu 23 Temmuz 2002 tarihi itibarıyla sona ermiştir

European Coal and Steel Community

Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma 18 Nisan 1951 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Coal and

Steel Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Uumlye uumllkelerin merkez bankaları ile Avrupa Merkez Bankasından meydana gelen yapılanmadır Temel amacı fiyat istikrarını sağlamak olan Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Avrupa Merkez Bankasının karar alma organları tarafından idare edilmektedir Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin goumlrevleri Topluluğun para politikasını tespit etmek ve uygulamak doumlviz işlemlerini yuumlruumltmek uumlye uumllkelerin resmi doumlviz rezervlerini tutmak ve youmlnetmek ve oumldeme sistemlerinin duumlzguumln işlemesini temin etmektir (Bkz AT Antlaşması m107)

European System of Central Banks

(ESCB)

Systegraveme europeacuteen de banques centrales

(SEBC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 15

Avrupa Merkez Bankası 1 Haziran 1998de kurulan tuumlzel kişiliği haiz bağımsız bir AB organıdır Euro alanında fiyat istikrarını sağlamakla goumlrevli Avrupa Merkez Bankası bu goumlrevini yerine getirirken Avrupa Merkez Bankaları Sistemi ile birlikte ccedilalışmaktadır Merkezi Almanyanın Frankfurt kentinde olan Bankanın karar alma organları Yuumlruumltme Kurulu Youmlnetim Konseyi ve Genel Kuruldur (wwwecbint)

European Central Bank (ECB)

Banque centrale

europeacuteenne (BCE)

Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi Avrupa Komisyonuna uumlye devletlere ve sosyal taraflara mesleki eğitim politikaları geliştirme konusunda bilgi desteği sağlamak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir ajanstır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwwcedefopeuint)

European Centre for the Development of

Vocational Training (CEDEFOP)

Centre europeacuteen pour le

deacuteveloppement de la formation

professionnelle (CEDEFOP)

Avrupa Ombudsmanı Avrupa Birliği vatandaşlarının ve bir uumlye uumllkede ikamet eden veya kayıtlı iş merkezine sahip gerccedilek veya tuumlzel kişilerin Topluluk kurumlarının (Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ile İlk Derece Mahkemesinin yargısal yetkilerini kullandıkları işlemler hariccedil olmak uumlzere) veya organlarının koumltuuml idari uygulamalarına karşı şikayette bulunabileceği kişidir Ombudsman Avrupa Parlamentosu tarafından atanır (Bkz AT Antlaşması m21 ve m195)

European Ombudsman

Meacutediateur europeacuteen

Avrupa Para Enstituumlsuuml 1 Ocak 1994 tarihinde Ekonomik ve Parasal Birliğin ikinci aşamasına ilişkin goumlrevleri yerine getirmek uumlzere kurulmuş olan Enstituumlduumlr Birinci aşamada goumlrev yapan Avrupa Merkez Bankaları Guvernoumlrleri Komitesinin yerini alan Avrupa Para Enstituumlsuuml ulusal merkez bankaları arasındaki işbirliğinin ve uumlye devletlerin para politikalarının koordinasyonunun guumlccedillendirilmesinin yanı sıra Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasında Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin oluşturulmasına ve

European Monetary Institute

Institut moneacutetaire

europeacuteen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 16

tek paraya geccedililmesine youmlnelik hazırlık ccedilalışmalarını yapmakla goumlrevlendirilmiştir 1 Haziran 1998 tarihinde Avrupa Merkez Bankasının kurulmasıyla Avrupa Para Enstituumlsuumlnuumln goumlrevi sona ermiştir (Bkz Ekonomik ve Parasal Birlik) Avrupa Parlamentosu Uumlye devlet halklarının temsilcilerinden oluşan Avrupa Birliği kurumudur Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 1979 yılından bu yana doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına gelmektedir Parlamento ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde mevzuat ccedilıkartma yetkisini AB Konseyi ile paylaşır ve yine Konseyle birlikte buumltccedilesel yetkileri kullanır Ayrıca Avrupa Komisyonu uumlzerinde denetim yetkisi bulunmaktadır Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 5 yıl suumlreyle seccedililmektedir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde katılımını takiben Haziran 2004de yapılan Avrupa Parlamentosu seccedilimlerinden sonra uumlye sayısı 626dan 732ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya 99 Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 78rsquoer İspanya ve Polonya 54er Hollanda 27 Belccedilika Portekiz Yunanistan Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 24rsquoer İsveccedil 19 Avusturya 18 Danimarka Finlandiya ve Slovakya 14rsquoer İrlanda ve Litvanya 13er Letonya 9 Slovenya 7 Luumlksemburg Estonya ve GKRY 6şar ve Malta 5 (Bkz AT Antlaşması 189-201)

European Parliament

Parlement europeacuteen

Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği Bkz UNICE

Union of Industrial and Employersrsquo

Confederations of Europe

Union des

confeacutedeacuterations de lrsquoindustrie et des

employeurs drsquoEurope

Avrupa Savunma Ajansı ABnin kriz youmlnetimine ilişkin savunma kapasitesinin artırılması ve Avrupa Guumlvenlik ve Savunma Politikasının desteklenmesi amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Bruumlkseldedir

European Defence Agency

Agence europeacuteenne de

deacutefense

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 17

Avrupa Sayıştayı Bkz Avrupa Toplulukları Sayıştayı

European Court of Auditors

Cour des comptes

europeacuteenne

Avrupa Sendikalar Konfederasyonu Bkz ETUC

European Trade Union Confederation

Confeacutedeacuteration

europeacuteenne des syndicats

Avrupa Siyasi İşbirliği Avrupa Tek Senedinin Dış Politika Alanında Avrupa İşbirliği Hakkında Huumlkuumlmler başlığı altında oumlngoumlruumllen işbirliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu işbirliği Avrupa Birliği Antlaşmasıyla Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası başlığı altında yeniden duumlzenlenmiştir

European Political Cooperation

Coopeacuteration politique

europeacuteenne

Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Birliğinde işccedililerin istihdamını kolaylaştırmak coğrafi ve mesleki hareketliliklerini artırmak sanayi ve uumlretim sistemlerindeki değişime uyumlarını sağlamak amacıyla kurulmuş en eski yapısal fondur Fon Avrupa Komisyonu tarafından idare edilmektedir (Bkz AT Antlaşması 146-148)

European Social Fund

Fonds social europeacuteen

Avrupa Standardizasyon Komitesi Bkz CEN

European Committee for Standardisation

Comiteacute europeacuteen de

normalisation

Avrupa Standardizasyon Kuruluşları Avrupa Topluluğunda malların serbest dolaşımı konusunda karşılaşılan teknik engellerin kaldırılmasına ilişkin olarak 1985 yılında benimsenen yeni yaklaşım ccedilerccedilevesinde referans olarak kabul edilen Avrupa standartlarını hazırlayan kuruluşlardır Bu kuruluşlar CEN CENELEC ve ETSIrsquodir Yeni yaklaşım uyarınca Topluluk tarafından gerccedilekleştirilecek uyum faaliyeti yalnızca sağlık uumlruumln guumlvenliği ve ccedilevrenin korunması

European Standardisation Bodies

Organismes europeacuteens

de normalisation

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 18

konularında yapılacak ccedilerccedileve duumlzenlemelerle sınırlanmakta teknik spesifikasyonlar iccedilin ise soumlz konusu kuruluşlar tarafından hazırlanan Avrupa standartları esas alınmaktadır Bu standartlara uymak ihtiyari olmakla birlikte bunlara uygun olarak imal edilen uumlruumlnlerin otomatik olarak Topluluk mevzuatına da uygun oldukları kabul edilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu uumlruumlnuumln Topluluk mevzuatına uygun olduğunu ispat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml imalatccedilıya aittir (Bkz CEN CENELEC ETSI) Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu ABnin Ortak Tarım Politikasının finansman aracıdır 1962 yılında oluşturulan Fonun amacı tarım alanında yapısal doumlnuumlşuumlme ve kırsal kalkınmaya destek vermektir Fon iki kısımdan oluşmaktadır Garanti Boumlluumlmuuml ABnin tarıma youmlnelik fiyat desteklerini ve bazı ek tedbirleri finanse eder Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biri olan Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml ise yapısal politikalara kaynak sağlar

European Agricultural Guidance and

Guarantee Fund (EAGGF)

Fonds europeacuteen

drsquoorientation et de garantie agricole

(FEOGA)

Avrupa Tek Senedi 17 Şubat 1986rsquoda Luumlksemburgrsquoda ve 28 Şubat 1986rsquoda Laheyrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1987 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren antlaşmadır Avrupa Tek Senedi Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklik getiren huumlkuumlmler ile dış politika alanında uumlye devletler arasında işbirliğini oumlngoumlren huumlkuumlmleri tek bir belgede toplamıştır Avrupa Tek Senedinde iccedil pazarın 1992 yılı sonuna kadar tamamlanması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Ayrıca Avrupa Parlamentosunun karar alma mekanizmasındaki roluuml guumlccedillendirilmiş ve nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluumlnuumln geccedilerli olduğu alanların sayısı artırılmıştır

Single European Act (SEA)

Acte unique europeacuteen

(AUE)

Avrupa Telekomuumlnikasyon Standartları Enstituumlsuuml Bkz ETSI

European Telecommunications

Standards Institute

Institut europeacuteen des normes de

teacuteleacutecommunication

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 19

Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansı Bkz Avrupa İlaccedil Ajansı

European Agency for the Evaluation of

Medicinal Products (EMEA)

Agence europeacuteenne

pour leacutevaluation des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa Topluluğu 25 Mart 1957de Romarsquoda imzalanan Antlaşma ile kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğunun 7 Şubat 1992 tarihinde Maastrichtrsquode imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile değiştirilmiş adıdır Soumlz konusu Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği 1 Kasım 1993rsquoden bu yana eski Avrupa Ekonomik Topluluğu Avrupa Topluluğu olarak anılmaktadır

European Community

Communauteacute europeacuteenne

Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Kurucu Antlaşmaların yorumlanması ve uygulanmasında hukuka uygunluğu sağlayan AB kurumudur Birliğin en yuumlksek yargı organı olan Divan uumlye uumllke huumlkuumlmetleri tarafından ortak kararla 6 yıl iccedilin atanan ve goumlrev suumlreleri yenilenebilen hakim ve hukuk soumlzcuumllerinden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Yetkisi esas olarak Topluluklarla sınırlı olan Divan Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında tamamen yetkisiz Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanında ise belli koşullarla yetkilidir Divanın bakmakla goumlrevli olduğu davalar yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmeyen uumlye devletlere karşı accedilılan ihlacircl davaları Topluluk kurumlarının ccedilıkardığı mevzuata ilişkin olarak accedilılan iptal davaları Topluluk kurumlarının soumlzleşme-dışı sorumluluk ccedilerccedilevesinde verdiği zararlar hakkında accedilılan tazminat davaları Topluluk kurumlarının Topluluk hukukundan kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemelerine ilişkin olarak accedilılan hareketsizlik davalarıdır Bunlar dışında ulusal mahkemelerin bir Topluluk hukuku kuralının yorumlanması veya ikincil mevzuatın geccedilerliliğine ilişkin oumln karar taleplerinin sonuccedillandırılması da Divanın goumlrevleri arasındadır

Court of Justice of the European Communities

Cour de justice des

communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 20

(Bkz AT Antlaşması m220-245 AB Antlaşması m35 40) (httpcuriaeuint) Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) yıllar iccedilinde artan iş yuumlkuumlnuuml hafifletmek amacıyla 24 Ekim 1988 tarihli Konsey kararıyla ATADrsquoa bağlı olarak kurulan yargı organıdır İlk Derece Mahkemesi uumlye uumllke huumlkuumlmetlerinin ortak kararla 6 yıl iccedilin atadığı ve yeniden seccedililebilen hakimlerden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Mahkemenin bakmakla goumlrevli olduğu başlıca davalar gerccedilek veya tuumlzel kişiler tarafından Topluluk organlarına karşı accedilılan iptal hareketsizlik ve tazminat davaları ve Topluluklar ile Topluluk organlarında ccedilalışan kişiler arasındaki personel davalarıdır İlk Derece Mahkemesinin kararlarına karşı esasa ilişkin konularla sınırlı olmak kaydıyla ATADrsquoa temyiz mercii olarak başvurulabilir (Bkz AT Antlaşması m224-225) (httpcuriaeuint)

Court of First Instance of the European

Communities

Tribunal de premiegravere instance des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Toplulukları Komisyonu Birliğin ortak ccedilıkarlarını temsil eden AB kurumudur Komisyon goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devletlerin ccedilıkarlarından bağımsız hareket eder Antlaşmalara ve ikincil mevzuata uyulmasını gerek uumlye devletler ve Topluluk kurumları gerek kişiler bakımından denetler Mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde inisiyatifi elinde bulundurur Bu kapsamda Konseye veya Konsey ile Parlamentoya mevzuat oumlnerileri sunar Ulusal idarelerin de yardımıyla ortak politikaların ve Topluluk programlarının yuumlruumltuumllmesini sağlar Dış ilişkilerde Birliği temsil eder ve muumlzakereleri yuumlruumltuumlr Ayrıca AB buumltccedilesinin yuumlruumltuumllmesinden de sorumludur Yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden oumlnce Komisyon Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallıkrsquotan 2rsquoşer ve diğer uumllkelerden 1rsquoer uumlye olmak uumlzere toplam 20 uumlyeden oluşmaktaydı 1 Mayıs 2004 tarihinde Komisyona 10 uumlye daha atanmış olup bu yeni atanan uumlyeler Komisyonun mevcut 20 uumlyesiyle birlikte 31 Ekim 2004 tarihine kadar

Commission of the European Communities

Commission des

Communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 21

goumlrev yapacaktır 1 Kasım 2004 tarihinde ise her bir uumlye uumllkeden birer kişinin atanmasıyla oluşacak 25 uumlyeli yeni Komisyon goumlrevine başlayacaktır Goumlrevlerini uumlye devlet ccedilıkarlarından bağımsız olarak yuumlruumltmeleri oumlngoumlruumllen Komisyon uumlyeleri 5 yıl suumlreyle atanırlar Geniş bir buumlrokrasiye sahip olan Komisyon Komisyon uumlyelerinin sorumluluğunda bulunan 24 Genel Muumlduumlrluumlkten ve ccedileşitli hizmet birimlerinden oluşmaktadır (Bkz AT Antlaşması m211-219) Avrupa Toplulukları Sayıştayı Sağlam bir mali youmlnetimin temin edilmesi amacıyla Avrupa Birliğinin gelir ve gider hesaplarını ve bu hesapların dayandığı işlemlerin yasallığını ve duumlzguumlnluumlğuumlnuuml inceleyen AB kurumudur 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmiştir Sayıştay her bir uumlye devleti temsilen birer uumlyeden oluşur Uumlyeler AB Konseyi tarafından 6 yıllık bir suumlre iccedilin atanırlar ve goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler Uumlyelerin goumlrev suumlrelerinin yenilenmesi muumlmkuumlnduumlr (Bkz AT Antlaşması m247-249) (wwwecaeuint)

Court of Auditors of the European Communities

Cour des comptes des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml Avruparsquodaki tuumlketicilerin haklarının korunmasına ve AB politikalarının tuumlketici hakları doğrultusunda geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 1962 yılında kurulmuş bir oumlrguumlttuumlr Avruparsquoda yerleşik 34 adet bağımsız ulusal tuumlketici oumlrguumltuumlnden meydana gelen ve bir federasyon niteliğinde olan oumlrguumltuumln merkezi Bruumlkselrsquodedir (wwwbeucorg)

European Consumersrsquo Organisation

(BEUC)

Bureau europeacuteen des unions de

consommateurs (BEUC)

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Avrupa duumlzeyinde uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığı konusunda guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB

European Monitoring Centre for Drugs and

Drug Addiction (EMCDDA)

Observatoire europeacuteen

des drogues et des

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 22

ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemcddaeuint)

toxicomanies(OEDT)

Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı Daha iyi yaşam ve ccedilalışma koşullarının oluşturulması ve planlanmasına katkıda bulunmak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakıf goumlrevlerini uumlye devlet idareleri işccedili ve işveren oumlrguumltleri ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği halinde yerine getirir Vakfın merkezi İrlandarsquonın başkenti Dublinrsquodedir (wwweurofoundeuint)

European Foundation for the Improvement of

Living and Working Conditions

Fondation europeacuteenne

pour lrsquoameacutelioration des conditions de vie et de

travail

Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Birliğinin hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katkıda bulunacak belli yatırım projelerine finansman sağlayan oumlzerk ve tuumlzel kişiliği haiz bir AB organıdır 1958 yılında kurulmuş olan ve kacircr amacı guumltmeyen Avrupa Yatırım Bankası buumltuumlnleşmeye dengeli kalkınmaya ekonomik ve sosyal uyuma ve bilgi ekonomisine youmlnelik projelere destek vermektedir (Bkz AT Antlaşması m266-267) (wwweibeuint)

European Investment Bank

Banque europeacuteenne

dinvestissement

Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı Makedonya Cumhuriyeti ve Sırbistan-Karadağrsquoda ABrsquonin başlıca yardım programlarının uygulanması amacıyla 2000 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwweareuint)

European Agency for Reconstruction

Agence europeacuteenne

pour la reconstruction

Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi Avrupa Komisyonu buumlnyesinde yolsuzlukla muumlcadele amacıyla 1999 yılında kurulmuş birimdir Ofis yolsuzlukla ve Topluluğun mali ccedilıkarlarını olumsuz youmlnde etkileyen diğer usulsuumlzluumlklerle etkili bir şekilde muumlcadele etmek uumlzere soruşturma yetkileriyle donatılmıştır Komisyon da dahil olmak uumlzere hiccedilbir kurum organ veya uumlye uumllkeden emir ve talimat almaksızın soruşturma yetkilerini tam bir bağımsızlık iccedilinde kullanan Ofis adli makamlarla ve emniyet birimleriyle işbirliği iccedilinde ccedilalışmaktadır (httpeuropaeuintolaf)

European Anti-fraud Office (OLAF)

Office europeacuteen de lutte

antifraude (OLAF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 11: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 9

Avrupa Birliğinin Suumltunları Yunan tapınaklarının oumln yuumlzuumlnden esinlenerek yapılan bir benzetmedir Buna goumlre Avrupa Birliği ccedilatısı Avrupa Toplulukları (AT AAET AKCcedilT) ile Avrupa Birliği Antlaşmasıyla getirilen iki yeni eylem alanından (Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği) oluşan uumlccedil suumltun uumlzerinde durmaktadır Adalet ve İccedilişleri Alanında İşbirliği adını taşıyan uumlccediluumlncuuml suumltunun adı Amsterdam Antlaşmasıyla Cezai Konularda Adli ve Polis İşbirliği olarak değiştirilmiştir

Pillars of the EU

Piliers de lrsquoUE

Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1975 yılında oluşturulan Fon boumllgeler ve sosyal gruplar arasındaki eşitsizlikleri azaltmaya youmlnelik girişimleri destekleyerek ABde ekonomik ve sosyal uyumu geliştirmeyi amaccedillamaktadır Yapısal Fonlar buumltccedilesinin yarıya yakını bu fona ayrılmaktadır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonundan ayrılan kaynaklar genellikle istihdam yaratılmasına kuumlccediluumlk ve orta boy işletmelerin desteklenmesine ve altyapının geliştirilmesine youmlneliktir

European Regional Development Fund

(ERDF)

Fonds europeacuteen de deacuteveloppement

reacutegional (FEDR)

Avrupa Ccedilevre Ajansı Avrupa duumlzeyinde ccedilevre konusundaki mevcut duruma ve gelişmelere ilişkin guumlvenilir bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1990 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Kopenhagrsquodadır (wwweeaeuint)

European Environment Agency (EEA)

Agence europeacuteenne

pour lrsquoenvironnement (AEE)

Avrupa Deniz Guumlvenliği Ajansı Topluluk sularında deniz kazaları gemilerin neden olduğu deniz kirliliği ve denizlerde meydana gelen can kaybı risklerinin azaltılması ve deniz guumlvenliğinin artırılması amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemsaeuint)

European Maritime Safety Agency

Agence europeacuteenne de

la seacutecuriteacute maritime

Avrupa Eğitim Vakfı 1990 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakfın amacı ABrsquonin dış ilişkiler alanındaki MEDA CARDS TACIS ve PHARE gibi programları ccedilerccedilevesinde Vakfa uumlye

European Training Foundation (ETF)

Fondation europeacuteenne

pour la formation (ETF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 10

uumllkelerde mesleki eğitim sistemlerinin yeniden yapılandırılmasına katkıda bulunmaktır Vakfın merkezi İtalyarsquonın Torino kentindedir (wwwetfeuint)

Avrupa Ekonomik Alanı Anlaşması Avrupa Toplulukları ile EFTA uumlyesi 7 uumllke (Avusturya Finlandiya İsveccedil İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedil) arasında 2 Mayıs 1992de imzalanan ve 1 Ocak 1994rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Anlaşmadır Anlaşmanın amacı taraflar arasında iccedil pazara ilişkin Topluluk muumlktesebatı temelinde malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımının sağlanmasıdır İsviccedilre 6 Aralık 1992de yapılan referandumun olumsuz sonuccedillanması uumlzerine Avrupa Ekonomik Alanının dışında kalmıştır 1995 yılında Avusturya Finlandiya ve İsveccedilin Avrupa Birliğine katılmaları uumlzerine soumlz konusu Anlaşmaya taraf olarak yalnızca İzlanda Liechtenstein ve Norveccedil kalmıştır

Agreement on the European Economic

Area

Accord sur lrsquoEspace eacuteconomique europeacuteen

Avrupa Ekonomik Topluluğu 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı bir ortak pazar oluşturulması ve Topluluğa uumlye devletlerin ekonomi politikalarının aşamalı olarak yaklaştırılması suretiyle Toplulukta ekonomik faaliyetlerin uyumlu bir şekilde geliştirilmesini suumlrekli ve dengeli bir buumlyuumlmeyi istikrarı yaşam standardının yuumlkselmesini ve uumlye devletler arasında daha sıkı ilişkilerin kurulmasını teşvik etmektir

European Economic Community

Communauteacute

eacuteconomique europeacuteenne

Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma 25 Mart 1957 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Economic

Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

eacuteconomique europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 11

Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi Bkz CENELEC

European Committee for Electrotechnical

Standardisation

Comiteacute europeacuteen de normalisation

eacutelectrotechnique

Avrupa Gıda Guumlvenliği Otoritesi Gıda guumlvenliğini doğrudan veya dolaylı olarak ilgilendiren tuumlm konularda bağımsız ve bilimsel goumlruumlş oluşturmak amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İtalyarsquonın Parma kentindedir (wwwefsaeuint)

European Food Safety Authority

Autoriteacute europeacuteenne pour la seacutecuriteacute des

aliments

Avrupa Guumlnuuml Schuman Bildirisinin accedilıklandığı 9 Mayıs 1950 tarihi esas alınarak her yılın 9 Mayıs guumlnuuml AB uumllkelerinde Avrupa Guumlnuuml olarak kutlanmaktadır

Europe Day

Le jour drsquoEurope

Avrupa Hava Guumlvenliği Ajansı Avruparsquoda sivil havacılık guumlvenliğinin ve ccedilevrenin korunmasını sağlamak ve AB uumlyesi devletlere Uluslararası Sivil Havacılık Oumlrguumltuuml (ICAO) yuumlkuumlmluumlluumlklerini ortak bir ccedilerccedilevede yerine getirmeleri hususunda yardımcı olmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Almanyarsquonın Koumlln kentindedir (wwweasaeuint)

European Aviation Safety Agency

(EASA)

Agence europeacuteenne de la seacutecuriteacute aeacuterienne

(AESA)

Avrupa Irkccedilılık ve Yabancı Duumlşmanlığı İzleme Merkezi Irkccedilılık yabancı duumlşmanlığı İslam duumlşmanlığı ve antisemitizm konularında gerekli tedbirlerin alınabilmesi amacıyla ABrsquoye ve uumlye devletlere guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi sağlamak iccedilin 1997 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Viyanarsquodadır (wwweumceuint)

European Monitoring Centre on Racism and

Xenophobia (EUMC)

Observatoire europeacuteen

des pheacutenomegravenes racistes et xenophobes

(EUMC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 12

Avrupa İlaccedil Ajansı İnsan ve hayvan sağlığının korunması amacıyla tıbbi uumlruumlnlerin guumlvenirliğinin izlenmesi ve değerlendirilmesi iccedilin 2004 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajans 1993 yılında kurulmuş olan Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansının yerini almıştır Ajansın merkezi Londrarsquodadır (wwwemeaeuint)

European Medicines Agency

(EMEA)

Agence europeacuteenne des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa İş Sağlığı Guumlvenliği ve Ajansı İş sağlığı ve guumlvenliğinin iyileştirilmesine youmlnelik bilgilerin analizi geliştirilmesi ve yayılması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İspanyarsquonın Bilbao kentindedir (httpagencyoshaeuint)

European Agency for Safety and Health at

Work

Agence europeacuteenne pour la seacutecuriteacute et la

santeacute au travail

Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi Bkz CEEP

European Centre of Enterprises with Public

Participation and of Enterprises of General

Economic Interest

Centre europeacuteen des entreprises agrave

participation publique et des entreprises

dinteacuterecirct eacuteconomique geacuteneacuteral

Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin resmi internet sitesinde (wwweuropaeuint) ve son doumlnemlerde yayımladığı belgelerde Avrupa Toplulukları Komisyonunu ifade etmek uumlzere yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Toplulukları Komisyonu)

European Commission

Commission europeacuteenne

Avrupa Konseyi 5 Mayıs 1949 tarihinde 10 Avrupa uumllkesi (Belccedilika Birleşik Krallık Danimarka Fransa Hollanda İrlanda İtalya İsveccedil Luumlksemburg ve Norveccedil) arasında imzalanan Londra Antlaşması ile kurulan uluslararası oumlrguumlttuumlr Fransanın Strazburg kentinde yerleşik Avrupa Konseyinin amaccedilları insan haklarını ccediloğulcu

Council of Europe

Conseil de lrsquoEurope

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 13

demokrasiyi ve hukukun uumlstuumlnluumlğuumlnuuml korumak Avruparsquonın kuumlltuumlrel kimliğine ve kuumlltuumlrel ccedileşitliliğine ilişkin bilinccedil oluşturmak ve bunların geliştirilmesini teşvik etmek Avrupa toplumunun karşılaştığı azınlıklara karşı ayırımcılık yabancı duumlşmanlığı ccedilevre kirliliği AIDS uyuşturucu organize succedillar gibi sorunlara ccediloumlzuumlm bulmak siyasi ve hukuki reformları destekleyerek Avruparsquoda demokratik istikrarın guumlccedillendirilmesine yardımcı olmaktır Konseyin halihazırda Tuumlrkiyersquonin de aralarında bulunduğu 45 uumlyesi bulunmaktadır Hukukun uumlstuumlnluumlğuuml ilkesini benimseyen ve insan haklarına ve temel oumlzguumlrluumlklere saygı goumlsteren her Avrupa uumllkesi Avrupa Konseyine uumlye olabilir Avrupa Konseyi Avrupa Birliğinin kurumları ile karıştırılmamalıdır (wwwcoeint)

Avrupa Konseyi (Zirve) Avrupa Birliği uumlyesi uumllkelerin devlet ve huumlkuumlmet başkanlarının belirli aralıklarla bir araya geldiği toplantılardır Uumlye uumllke liderlerinin 1974 yılında Parisrsquote yapılan zirve toplantısında aldıkları karar uyarınca 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi adı altında duumlzenli olarak yapılan bu toplantılar 1986 yılında imzalanan Avrupa Tek Senedinde yer alan bir huumlkuumlm ile hukuki temel kazanmıştır Avrupa Birliği Antlaşması ile buguumlnkuuml halini alan huumlkuumlm Zirvenin Birliğin gelişimi iccedilin gerekli ivmeyi kazandırmak ve genel siyasi hedefleri belirlemekle goumlrevli olduğunu ve yılda en az iki kez toplanmasını oumlngoumlrmektedir Zirveler AB Konseyi doumlnem başkanlığını yuumlruumlten uumlye devlet tarafından duumlzenlenir (Bkz AB Antlaşması m4)

European Council

Conseil europeacuteen

Avrupa Konvansiyonu Aralık 2001 tarihli Laeken Zirvesinde alınan karar uyarınca Avrupa Birliğinin geleceği konusunda yapılacak Huumlkuumlmetlerarası Konferans iccedilin şeffaf ve geniş katılımlı bir hazırlık yapılabilmesini teminen ilgili tarafların katılımı ile oluşturulan bir tartışma platformudur Konvansiyon Fransa eski Cumhurbaşkanı Valeacutery Giscard dEstaing başkanlığında iki yıl boyunca suumlrduumlruumllen ccedilalışmalar sonucunda hazırladığı Anayasa

European Convention

Convention europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 14

Taslağını Haziran 2003de toplanan Selanik Zirvesine sunmuştur (httpeuropean-conventioneuint) (Bkz Avrupa Anayasası) Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu 18 Nisan 1951 tarihinde imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı uumlye devletlerin koumlmuumlr-ccedilelik uumlretimi ve dağıtımının uluslaruumlstuuml niteliğe sahip bir Yuumlksek Otoritenin youmlnetiminde gerccedilekleştirilmesi ve serbest dolaşımın ve serbest rekabetin temin edildiği bir ortak pazarın kurulmasıdır AKCcedilT Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren 50 yıl suumlreyle akdedilmiş bir Antlaşma olduğundan Avrupa Koumlmuumlr Ccedilelik Topluluğu 23 Temmuz 2002 tarihi itibarıyla sona ermiştir

European Coal and Steel Community

Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma 18 Nisan 1951 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Coal and

Steel Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Uumlye uumllkelerin merkez bankaları ile Avrupa Merkez Bankasından meydana gelen yapılanmadır Temel amacı fiyat istikrarını sağlamak olan Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Avrupa Merkez Bankasının karar alma organları tarafından idare edilmektedir Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin goumlrevleri Topluluğun para politikasını tespit etmek ve uygulamak doumlviz işlemlerini yuumlruumltmek uumlye uumllkelerin resmi doumlviz rezervlerini tutmak ve youmlnetmek ve oumldeme sistemlerinin duumlzguumln işlemesini temin etmektir (Bkz AT Antlaşması m107)

European System of Central Banks

(ESCB)

Systegraveme europeacuteen de banques centrales

(SEBC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 15

Avrupa Merkez Bankası 1 Haziran 1998de kurulan tuumlzel kişiliği haiz bağımsız bir AB organıdır Euro alanında fiyat istikrarını sağlamakla goumlrevli Avrupa Merkez Bankası bu goumlrevini yerine getirirken Avrupa Merkez Bankaları Sistemi ile birlikte ccedilalışmaktadır Merkezi Almanyanın Frankfurt kentinde olan Bankanın karar alma organları Yuumlruumltme Kurulu Youmlnetim Konseyi ve Genel Kuruldur (wwwecbint)

European Central Bank (ECB)

Banque centrale

europeacuteenne (BCE)

Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi Avrupa Komisyonuna uumlye devletlere ve sosyal taraflara mesleki eğitim politikaları geliştirme konusunda bilgi desteği sağlamak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir ajanstır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwwcedefopeuint)

European Centre for the Development of

Vocational Training (CEDEFOP)

Centre europeacuteen pour le

deacuteveloppement de la formation

professionnelle (CEDEFOP)

Avrupa Ombudsmanı Avrupa Birliği vatandaşlarının ve bir uumlye uumllkede ikamet eden veya kayıtlı iş merkezine sahip gerccedilek veya tuumlzel kişilerin Topluluk kurumlarının (Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ile İlk Derece Mahkemesinin yargısal yetkilerini kullandıkları işlemler hariccedil olmak uumlzere) veya organlarının koumltuuml idari uygulamalarına karşı şikayette bulunabileceği kişidir Ombudsman Avrupa Parlamentosu tarafından atanır (Bkz AT Antlaşması m21 ve m195)

European Ombudsman

Meacutediateur europeacuteen

Avrupa Para Enstituumlsuuml 1 Ocak 1994 tarihinde Ekonomik ve Parasal Birliğin ikinci aşamasına ilişkin goumlrevleri yerine getirmek uumlzere kurulmuş olan Enstituumlduumlr Birinci aşamada goumlrev yapan Avrupa Merkez Bankaları Guvernoumlrleri Komitesinin yerini alan Avrupa Para Enstituumlsuuml ulusal merkez bankaları arasındaki işbirliğinin ve uumlye devletlerin para politikalarının koordinasyonunun guumlccedillendirilmesinin yanı sıra Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasında Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin oluşturulmasına ve

European Monetary Institute

Institut moneacutetaire

europeacuteen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 16

tek paraya geccedililmesine youmlnelik hazırlık ccedilalışmalarını yapmakla goumlrevlendirilmiştir 1 Haziran 1998 tarihinde Avrupa Merkez Bankasının kurulmasıyla Avrupa Para Enstituumlsuumlnuumln goumlrevi sona ermiştir (Bkz Ekonomik ve Parasal Birlik) Avrupa Parlamentosu Uumlye devlet halklarının temsilcilerinden oluşan Avrupa Birliği kurumudur Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 1979 yılından bu yana doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına gelmektedir Parlamento ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde mevzuat ccedilıkartma yetkisini AB Konseyi ile paylaşır ve yine Konseyle birlikte buumltccedilesel yetkileri kullanır Ayrıca Avrupa Komisyonu uumlzerinde denetim yetkisi bulunmaktadır Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 5 yıl suumlreyle seccedililmektedir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde katılımını takiben Haziran 2004de yapılan Avrupa Parlamentosu seccedilimlerinden sonra uumlye sayısı 626dan 732ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya 99 Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 78rsquoer İspanya ve Polonya 54er Hollanda 27 Belccedilika Portekiz Yunanistan Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 24rsquoer İsveccedil 19 Avusturya 18 Danimarka Finlandiya ve Slovakya 14rsquoer İrlanda ve Litvanya 13er Letonya 9 Slovenya 7 Luumlksemburg Estonya ve GKRY 6şar ve Malta 5 (Bkz AT Antlaşması 189-201)

European Parliament

Parlement europeacuteen

Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği Bkz UNICE

Union of Industrial and Employersrsquo

Confederations of Europe

Union des

confeacutedeacuterations de lrsquoindustrie et des

employeurs drsquoEurope

Avrupa Savunma Ajansı ABnin kriz youmlnetimine ilişkin savunma kapasitesinin artırılması ve Avrupa Guumlvenlik ve Savunma Politikasının desteklenmesi amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Bruumlkseldedir

European Defence Agency

Agence europeacuteenne de

deacutefense

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 17

Avrupa Sayıştayı Bkz Avrupa Toplulukları Sayıştayı

European Court of Auditors

Cour des comptes

europeacuteenne

Avrupa Sendikalar Konfederasyonu Bkz ETUC

European Trade Union Confederation

Confeacutedeacuteration

europeacuteenne des syndicats

Avrupa Siyasi İşbirliği Avrupa Tek Senedinin Dış Politika Alanında Avrupa İşbirliği Hakkında Huumlkuumlmler başlığı altında oumlngoumlruumllen işbirliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu işbirliği Avrupa Birliği Antlaşmasıyla Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası başlığı altında yeniden duumlzenlenmiştir

European Political Cooperation

Coopeacuteration politique

europeacuteenne

Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Birliğinde işccedililerin istihdamını kolaylaştırmak coğrafi ve mesleki hareketliliklerini artırmak sanayi ve uumlretim sistemlerindeki değişime uyumlarını sağlamak amacıyla kurulmuş en eski yapısal fondur Fon Avrupa Komisyonu tarafından idare edilmektedir (Bkz AT Antlaşması 146-148)

European Social Fund

Fonds social europeacuteen

Avrupa Standardizasyon Komitesi Bkz CEN

European Committee for Standardisation

Comiteacute europeacuteen de

normalisation

Avrupa Standardizasyon Kuruluşları Avrupa Topluluğunda malların serbest dolaşımı konusunda karşılaşılan teknik engellerin kaldırılmasına ilişkin olarak 1985 yılında benimsenen yeni yaklaşım ccedilerccedilevesinde referans olarak kabul edilen Avrupa standartlarını hazırlayan kuruluşlardır Bu kuruluşlar CEN CENELEC ve ETSIrsquodir Yeni yaklaşım uyarınca Topluluk tarafından gerccedilekleştirilecek uyum faaliyeti yalnızca sağlık uumlruumln guumlvenliği ve ccedilevrenin korunması

European Standardisation Bodies

Organismes europeacuteens

de normalisation

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 18

konularında yapılacak ccedilerccedileve duumlzenlemelerle sınırlanmakta teknik spesifikasyonlar iccedilin ise soumlz konusu kuruluşlar tarafından hazırlanan Avrupa standartları esas alınmaktadır Bu standartlara uymak ihtiyari olmakla birlikte bunlara uygun olarak imal edilen uumlruumlnlerin otomatik olarak Topluluk mevzuatına da uygun oldukları kabul edilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu uumlruumlnuumln Topluluk mevzuatına uygun olduğunu ispat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml imalatccedilıya aittir (Bkz CEN CENELEC ETSI) Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu ABnin Ortak Tarım Politikasının finansman aracıdır 1962 yılında oluşturulan Fonun amacı tarım alanında yapısal doumlnuumlşuumlme ve kırsal kalkınmaya destek vermektir Fon iki kısımdan oluşmaktadır Garanti Boumlluumlmuuml ABnin tarıma youmlnelik fiyat desteklerini ve bazı ek tedbirleri finanse eder Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biri olan Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml ise yapısal politikalara kaynak sağlar

European Agricultural Guidance and

Guarantee Fund (EAGGF)

Fonds europeacuteen

drsquoorientation et de garantie agricole

(FEOGA)

Avrupa Tek Senedi 17 Şubat 1986rsquoda Luumlksemburgrsquoda ve 28 Şubat 1986rsquoda Laheyrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1987 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren antlaşmadır Avrupa Tek Senedi Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklik getiren huumlkuumlmler ile dış politika alanında uumlye devletler arasında işbirliğini oumlngoumlren huumlkuumlmleri tek bir belgede toplamıştır Avrupa Tek Senedinde iccedil pazarın 1992 yılı sonuna kadar tamamlanması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Ayrıca Avrupa Parlamentosunun karar alma mekanizmasındaki roluuml guumlccedillendirilmiş ve nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluumlnuumln geccedilerli olduğu alanların sayısı artırılmıştır

Single European Act (SEA)

Acte unique europeacuteen

(AUE)

Avrupa Telekomuumlnikasyon Standartları Enstituumlsuuml Bkz ETSI

European Telecommunications

Standards Institute

Institut europeacuteen des normes de

teacuteleacutecommunication

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 19

Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansı Bkz Avrupa İlaccedil Ajansı

European Agency for the Evaluation of

Medicinal Products (EMEA)

Agence europeacuteenne

pour leacutevaluation des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa Topluluğu 25 Mart 1957de Romarsquoda imzalanan Antlaşma ile kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğunun 7 Şubat 1992 tarihinde Maastrichtrsquode imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile değiştirilmiş adıdır Soumlz konusu Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği 1 Kasım 1993rsquoden bu yana eski Avrupa Ekonomik Topluluğu Avrupa Topluluğu olarak anılmaktadır

European Community

Communauteacute europeacuteenne

Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Kurucu Antlaşmaların yorumlanması ve uygulanmasında hukuka uygunluğu sağlayan AB kurumudur Birliğin en yuumlksek yargı organı olan Divan uumlye uumllke huumlkuumlmetleri tarafından ortak kararla 6 yıl iccedilin atanan ve goumlrev suumlreleri yenilenebilen hakim ve hukuk soumlzcuumllerinden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Yetkisi esas olarak Topluluklarla sınırlı olan Divan Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında tamamen yetkisiz Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanında ise belli koşullarla yetkilidir Divanın bakmakla goumlrevli olduğu davalar yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmeyen uumlye devletlere karşı accedilılan ihlacircl davaları Topluluk kurumlarının ccedilıkardığı mevzuata ilişkin olarak accedilılan iptal davaları Topluluk kurumlarının soumlzleşme-dışı sorumluluk ccedilerccedilevesinde verdiği zararlar hakkında accedilılan tazminat davaları Topluluk kurumlarının Topluluk hukukundan kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemelerine ilişkin olarak accedilılan hareketsizlik davalarıdır Bunlar dışında ulusal mahkemelerin bir Topluluk hukuku kuralının yorumlanması veya ikincil mevzuatın geccedilerliliğine ilişkin oumln karar taleplerinin sonuccedillandırılması da Divanın goumlrevleri arasındadır

Court of Justice of the European Communities

Cour de justice des

communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 20

(Bkz AT Antlaşması m220-245 AB Antlaşması m35 40) (httpcuriaeuint) Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) yıllar iccedilinde artan iş yuumlkuumlnuuml hafifletmek amacıyla 24 Ekim 1988 tarihli Konsey kararıyla ATADrsquoa bağlı olarak kurulan yargı organıdır İlk Derece Mahkemesi uumlye uumllke huumlkuumlmetlerinin ortak kararla 6 yıl iccedilin atadığı ve yeniden seccedililebilen hakimlerden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Mahkemenin bakmakla goumlrevli olduğu başlıca davalar gerccedilek veya tuumlzel kişiler tarafından Topluluk organlarına karşı accedilılan iptal hareketsizlik ve tazminat davaları ve Topluluklar ile Topluluk organlarında ccedilalışan kişiler arasındaki personel davalarıdır İlk Derece Mahkemesinin kararlarına karşı esasa ilişkin konularla sınırlı olmak kaydıyla ATADrsquoa temyiz mercii olarak başvurulabilir (Bkz AT Antlaşması m224-225) (httpcuriaeuint)

Court of First Instance of the European

Communities

Tribunal de premiegravere instance des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Toplulukları Komisyonu Birliğin ortak ccedilıkarlarını temsil eden AB kurumudur Komisyon goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devletlerin ccedilıkarlarından bağımsız hareket eder Antlaşmalara ve ikincil mevzuata uyulmasını gerek uumlye devletler ve Topluluk kurumları gerek kişiler bakımından denetler Mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde inisiyatifi elinde bulundurur Bu kapsamda Konseye veya Konsey ile Parlamentoya mevzuat oumlnerileri sunar Ulusal idarelerin de yardımıyla ortak politikaların ve Topluluk programlarının yuumlruumltuumllmesini sağlar Dış ilişkilerde Birliği temsil eder ve muumlzakereleri yuumlruumltuumlr Ayrıca AB buumltccedilesinin yuumlruumltuumllmesinden de sorumludur Yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden oumlnce Komisyon Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallıkrsquotan 2rsquoşer ve diğer uumllkelerden 1rsquoer uumlye olmak uumlzere toplam 20 uumlyeden oluşmaktaydı 1 Mayıs 2004 tarihinde Komisyona 10 uumlye daha atanmış olup bu yeni atanan uumlyeler Komisyonun mevcut 20 uumlyesiyle birlikte 31 Ekim 2004 tarihine kadar

Commission of the European Communities

Commission des

Communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 21

goumlrev yapacaktır 1 Kasım 2004 tarihinde ise her bir uumlye uumllkeden birer kişinin atanmasıyla oluşacak 25 uumlyeli yeni Komisyon goumlrevine başlayacaktır Goumlrevlerini uumlye devlet ccedilıkarlarından bağımsız olarak yuumlruumltmeleri oumlngoumlruumllen Komisyon uumlyeleri 5 yıl suumlreyle atanırlar Geniş bir buumlrokrasiye sahip olan Komisyon Komisyon uumlyelerinin sorumluluğunda bulunan 24 Genel Muumlduumlrluumlkten ve ccedileşitli hizmet birimlerinden oluşmaktadır (Bkz AT Antlaşması m211-219) Avrupa Toplulukları Sayıştayı Sağlam bir mali youmlnetimin temin edilmesi amacıyla Avrupa Birliğinin gelir ve gider hesaplarını ve bu hesapların dayandığı işlemlerin yasallığını ve duumlzguumlnluumlğuumlnuuml inceleyen AB kurumudur 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmiştir Sayıştay her bir uumlye devleti temsilen birer uumlyeden oluşur Uumlyeler AB Konseyi tarafından 6 yıllık bir suumlre iccedilin atanırlar ve goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler Uumlyelerin goumlrev suumlrelerinin yenilenmesi muumlmkuumlnduumlr (Bkz AT Antlaşması m247-249) (wwwecaeuint)

Court of Auditors of the European Communities

Cour des comptes des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml Avruparsquodaki tuumlketicilerin haklarının korunmasına ve AB politikalarının tuumlketici hakları doğrultusunda geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 1962 yılında kurulmuş bir oumlrguumlttuumlr Avruparsquoda yerleşik 34 adet bağımsız ulusal tuumlketici oumlrguumltuumlnden meydana gelen ve bir federasyon niteliğinde olan oumlrguumltuumln merkezi Bruumlkselrsquodedir (wwwbeucorg)

European Consumersrsquo Organisation

(BEUC)

Bureau europeacuteen des unions de

consommateurs (BEUC)

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Avrupa duumlzeyinde uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığı konusunda guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB

European Monitoring Centre for Drugs and

Drug Addiction (EMCDDA)

Observatoire europeacuteen

des drogues et des

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 22

ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemcddaeuint)

toxicomanies(OEDT)

Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı Daha iyi yaşam ve ccedilalışma koşullarının oluşturulması ve planlanmasına katkıda bulunmak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakıf goumlrevlerini uumlye devlet idareleri işccedili ve işveren oumlrguumltleri ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği halinde yerine getirir Vakfın merkezi İrlandarsquonın başkenti Dublinrsquodedir (wwweurofoundeuint)

European Foundation for the Improvement of

Living and Working Conditions

Fondation europeacuteenne

pour lrsquoameacutelioration des conditions de vie et de

travail

Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Birliğinin hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katkıda bulunacak belli yatırım projelerine finansman sağlayan oumlzerk ve tuumlzel kişiliği haiz bir AB organıdır 1958 yılında kurulmuş olan ve kacircr amacı guumltmeyen Avrupa Yatırım Bankası buumltuumlnleşmeye dengeli kalkınmaya ekonomik ve sosyal uyuma ve bilgi ekonomisine youmlnelik projelere destek vermektedir (Bkz AT Antlaşması m266-267) (wwweibeuint)

European Investment Bank

Banque europeacuteenne

dinvestissement

Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı Makedonya Cumhuriyeti ve Sırbistan-Karadağrsquoda ABrsquonin başlıca yardım programlarının uygulanması amacıyla 2000 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwweareuint)

European Agency for Reconstruction

Agence europeacuteenne

pour la reconstruction

Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi Avrupa Komisyonu buumlnyesinde yolsuzlukla muumlcadele amacıyla 1999 yılında kurulmuş birimdir Ofis yolsuzlukla ve Topluluğun mali ccedilıkarlarını olumsuz youmlnde etkileyen diğer usulsuumlzluumlklerle etkili bir şekilde muumlcadele etmek uumlzere soruşturma yetkileriyle donatılmıştır Komisyon da dahil olmak uumlzere hiccedilbir kurum organ veya uumlye uumllkeden emir ve talimat almaksızın soruşturma yetkilerini tam bir bağımsızlık iccedilinde kullanan Ofis adli makamlarla ve emniyet birimleriyle işbirliği iccedilinde ccedilalışmaktadır (httpeuropaeuintolaf)

European Anti-fraud Office (OLAF)

Office europeacuteen de lutte

antifraude (OLAF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 12: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 10

uumllkelerde mesleki eğitim sistemlerinin yeniden yapılandırılmasına katkıda bulunmaktır Vakfın merkezi İtalyarsquonın Torino kentindedir (wwwetfeuint)

Avrupa Ekonomik Alanı Anlaşması Avrupa Toplulukları ile EFTA uumlyesi 7 uumllke (Avusturya Finlandiya İsveccedil İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedil) arasında 2 Mayıs 1992de imzalanan ve 1 Ocak 1994rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Anlaşmadır Anlaşmanın amacı taraflar arasında iccedil pazara ilişkin Topluluk muumlktesebatı temelinde malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımının sağlanmasıdır İsviccedilre 6 Aralık 1992de yapılan referandumun olumsuz sonuccedillanması uumlzerine Avrupa Ekonomik Alanının dışında kalmıştır 1995 yılında Avusturya Finlandiya ve İsveccedilin Avrupa Birliğine katılmaları uumlzerine soumlz konusu Anlaşmaya taraf olarak yalnızca İzlanda Liechtenstein ve Norveccedil kalmıştır

Agreement on the European Economic

Area

Accord sur lrsquoEspace eacuteconomique europeacuteen

Avrupa Ekonomik Topluluğu 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı bir ortak pazar oluşturulması ve Topluluğa uumlye devletlerin ekonomi politikalarının aşamalı olarak yaklaştırılması suretiyle Toplulukta ekonomik faaliyetlerin uyumlu bir şekilde geliştirilmesini suumlrekli ve dengeli bir buumlyuumlmeyi istikrarı yaşam standardının yuumlkselmesini ve uumlye devletler arasında daha sıkı ilişkilerin kurulmasını teşvik etmektir

European Economic Community

Communauteacute

eacuteconomique europeacuteenne

Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma 25 Mart 1957 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Economic

Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

eacuteconomique europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 11

Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi Bkz CENELEC

European Committee for Electrotechnical

Standardisation

Comiteacute europeacuteen de normalisation

eacutelectrotechnique

Avrupa Gıda Guumlvenliği Otoritesi Gıda guumlvenliğini doğrudan veya dolaylı olarak ilgilendiren tuumlm konularda bağımsız ve bilimsel goumlruumlş oluşturmak amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İtalyarsquonın Parma kentindedir (wwwefsaeuint)

European Food Safety Authority

Autoriteacute europeacuteenne pour la seacutecuriteacute des

aliments

Avrupa Guumlnuuml Schuman Bildirisinin accedilıklandığı 9 Mayıs 1950 tarihi esas alınarak her yılın 9 Mayıs guumlnuuml AB uumllkelerinde Avrupa Guumlnuuml olarak kutlanmaktadır

Europe Day

Le jour drsquoEurope

Avrupa Hava Guumlvenliği Ajansı Avruparsquoda sivil havacılık guumlvenliğinin ve ccedilevrenin korunmasını sağlamak ve AB uumlyesi devletlere Uluslararası Sivil Havacılık Oumlrguumltuuml (ICAO) yuumlkuumlmluumlluumlklerini ortak bir ccedilerccedilevede yerine getirmeleri hususunda yardımcı olmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Almanyarsquonın Koumlln kentindedir (wwweasaeuint)

European Aviation Safety Agency

(EASA)

Agence europeacuteenne de la seacutecuriteacute aeacuterienne

(AESA)

Avrupa Irkccedilılık ve Yabancı Duumlşmanlığı İzleme Merkezi Irkccedilılık yabancı duumlşmanlığı İslam duumlşmanlığı ve antisemitizm konularında gerekli tedbirlerin alınabilmesi amacıyla ABrsquoye ve uumlye devletlere guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi sağlamak iccedilin 1997 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Viyanarsquodadır (wwweumceuint)

European Monitoring Centre on Racism and

Xenophobia (EUMC)

Observatoire europeacuteen

des pheacutenomegravenes racistes et xenophobes

(EUMC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 12

Avrupa İlaccedil Ajansı İnsan ve hayvan sağlığının korunması amacıyla tıbbi uumlruumlnlerin guumlvenirliğinin izlenmesi ve değerlendirilmesi iccedilin 2004 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajans 1993 yılında kurulmuş olan Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansının yerini almıştır Ajansın merkezi Londrarsquodadır (wwwemeaeuint)

European Medicines Agency

(EMEA)

Agence europeacuteenne des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa İş Sağlığı Guumlvenliği ve Ajansı İş sağlığı ve guumlvenliğinin iyileştirilmesine youmlnelik bilgilerin analizi geliştirilmesi ve yayılması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İspanyarsquonın Bilbao kentindedir (httpagencyoshaeuint)

European Agency for Safety and Health at

Work

Agence europeacuteenne pour la seacutecuriteacute et la

santeacute au travail

Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi Bkz CEEP

European Centre of Enterprises with Public

Participation and of Enterprises of General

Economic Interest

Centre europeacuteen des entreprises agrave

participation publique et des entreprises

dinteacuterecirct eacuteconomique geacuteneacuteral

Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin resmi internet sitesinde (wwweuropaeuint) ve son doumlnemlerde yayımladığı belgelerde Avrupa Toplulukları Komisyonunu ifade etmek uumlzere yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Toplulukları Komisyonu)

European Commission

Commission europeacuteenne

Avrupa Konseyi 5 Mayıs 1949 tarihinde 10 Avrupa uumllkesi (Belccedilika Birleşik Krallık Danimarka Fransa Hollanda İrlanda İtalya İsveccedil Luumlksemburg ve Norveccedil) arasında imzalanan Londra Antlaşması ile kurulan uluslararası oumlrguumlttuumlr Fransanın Strazburg kentinde yerleşik Avrupa Konseyinin amaccedilları insan haklarını ccediloğulcu

Council of Europe

Conseil de lrsquoEurope

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 13

demokrasiyi ve hukukun uumlstuumlnluumlğuumlnuuml korumak Avruparsquonın kuumlltuumlrel kimliğine ve kuumlltuumlrel ccedileşitliliğine ilişkin bilinccedil oluşturmak ve bunların geliştirilmesini teşvik etmek Avrupa toplumunun karşılaştığı azınlıklara karşı ayırımcılık yabancı duumlşmanlığı ccedilevre kirliliği AIDS uyuşturucu organize succedillar gibi sorunlara ccediloumlzuumlm bulmak siyasi ve hukuki reformları destekleyerek Avruparsquoda demokratik istikrarın guumlccedillendirilmesine yardımcı olmaktır Konseyin halihazırda Tuumlrkiyersquonin de aralarında bulunduğu 45 uumlyesi bulunmaktadır Hukukun uumlstuumlnluumlğuuml ilkesini benimseyen ve insan haklarına ve temel oumlzguumlrluumlklere saygı goumlsteren her Avrupa uumllkesi Avrupa Konseyine uumlye olabilir Avrupa Konseyi Avrupa Birliğinin kurumları ile karıştırılmamalıdır (wwwcoeint)

Avrupa Konseyi (Zirve) Avrupa Birliği uumlyesi uumllkelerin devlet ve huumlkuumlmet başkanlarının belirli aralıklarla bir araya geldiği toplantılardır Uumlye uumllke liderlerinin 1974 yılında Parisrsquote yapılan zirve toplantısında aldıkları karar uyarınca 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi adı altında duumlzenli olarak yapılan bu toplantılar 1986 yılında imzalanan Avrupa Tek Senedinde yer alan bir huumlkuumlm ile hukuki temel kazanmıştır Avrupa Birliği Antlaşması ile buguumlnkuuml halini alan huumlkuumlm Zirvenin Birliğin gelişimi iccedilin gerekli ivmeyi kazandırmak ve genel siyasi hedefleri belirlemekle goumlrevli olduğunu ve yılda en az iki kez toplanmasını oumlngoumlrmektedir Zirveler AB Konseyi doumlnem başkanlığını yuumlruumlten uumlye devlet tarafından duumlzenlenir (Bkz AB Antlaşması m4)

European Council

Conseil europeacuteen

Avrupa Konvansiyonu Aralık 2001 tarihli Laeken Zirvesinde alınan karar uyarınca Avrupa Birliğinin geleceği konusunda yapılacak Huumlkuumlmetlerarası Konferans iccedilin şeffaf ve geniş katılımlı bir hazırlık yapılabilmesini teminen ilgili tarafların katılımı ile oluşturulan bir tartışma platformudur Konvansiyon Fransa eski Cumhurbaşkanı Valeacutery Giscard dEstaing başkanlığında iki yıl boyunca suumlrduumlruumllen ccedilalışmalar sonucunda hazırladığı Anayasa

European Convention

Convention europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 14

Taslağını Haziran 2003de toplanan Selanik Zirvesine sunmuştur (httpeuropean-conventioneuint) (Bkz Avrupa Anayasası) Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu 18 Nisan 1951 tarihinde imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı uumlye devletlerin koumlmuumlr-ccedilelik uumlretimi ve dağıtımının uluslaruumlstuuml niteliğe sahip bir Yuumlksek Otoritenin youmlnetiminde gerccedilekleştirilmesi ve serbest dolaşımın ve serbest rekabetin temin edildiği bir ortak pazarın kurulmasıdır AKCcedilT Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren 50 yıl suumlreyle akdedilmiş bir Antlaşma olduğundan Avrupa Koumlmuumlr Ccedilelik Topluluğu 23 Temmuz 2002 tarihi itibarıyla sona ermiştir

European Coal and Steel Community

Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma 18 Nisan 1951 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Coal and

Steel Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Uumlye uumllkelerin merkez bankaları ile Avrupa Merkez Bankasından meydana gelen yapılanmadır Temel amacı fiyat istikrarını sağlamak olan Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Avrupa Merkez Bankasının karar alma organları tarafından idare edilmektedir Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin goumlrevleri Topluluğun para politikasını tespit etmek ve uygulamak doumlviz işlemlerini yuumlruumltmek uumlye uumllkelerin resmi doumlviz rezervlerini tutmak ve youmlnetmek ve oumldeme sistemlerinin duumlzguumln işlemesini temin etmektir (Bkz AT Antlaşması m107)

European System of Central Banks

(ESCB)

Systegraveme europeacuteen de banques centrales

(SEBC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 15

Avrupa Merkez Bankası 1 Haziran 1998de kurulan tuumlzel kişiliği haiz bağımsız bir AB organıdır Euro alanında fiyat istikrarını sağlamakla goumlrevli Avrupa Merkez Bankası bu goumlrevini yerine getirirken Avrupa Merkez Bankaları Sistemi ile birlikte ccedilalışmaktadır Merkezi Almanyanın Frankfurt kentinde olan Bankanın karar alma organları Yuumlruumltme Kurulu Youmlnetim Konseyi ve Genel Kuruldur (wwwecbint)

European Central Bank (ECB)

Banque centrale

europeacuteenne (BCE)

Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi Avrupa Komisyonuna uumlye devletlere ve sosyal taraflara mesleki eğitim politikaları geliştirme konusunda bilgi desteği sağlamak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir ajanstır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwwcedefopeuint)

European Centre for the Development of

Vocational Training (CEDEFOP)

Centre europeacuteen pour le

deacuteveloppement de la formation

professionnelle (CEDEFOP)

Avrupa Ombudsmanı Avrupa Birliği vatandaşlarının ve bir uumlye uumllkede ikamet eden veya kayıtlı iş merkezine sahip gerccedilek veya tuumlzel kişilerin Topluluk kurumlarının (Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ile İlk Derece Mahkemesinin yargısal yetkilerini kullandıkları işlemler hariccedil olmak uumlzere) veya organlarının koumltuuml idari uygulamalarına karşı şikayette bulunabileceği kişidir Ombudsman Avrupa Parlamentosu tarafından atanır (Bkz AT Antlaşması m21 ve m195)

European Ombudsman

Meacutediateur europeacuteen

Avrupa Para Enstituumlsuuml 1 Ocak 1994 tarihinde Ekonomik ve Parasal Birliğin ikinci aşamasına ilişkin goumlrevleri yerine getirmek uumlzere kurulmuş olan Enstituumlduumlr Birinci aşamada goumlrev yapan Avrupa Merkez Bankaları Guvernoumlrleri Komitesinin yerini alan Avrupa Para Enstituumlsuuml ulusal merkez bankaları arasındaki işbirliğinin ve uumlye devletlerin para politikalarının koordinasyonunun guumlccedillendirilmesinin yanı sıra Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasında Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin oluşturulmasına ve

European Monetary Institute

Institut moneacutetaire

europeacuteen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 16

tek paraya geccedililmesine youmlnelik hazırlık ccedilalışmalarını yapmakla goumlrevlendirilmiştir 1 Haziran 1998 tarihinde Avrupa Merkez Bankasının kurulmasıyla Avrupa Para Enstituumlsuumlnuumln goumlrevi sona ermiştir (Bkz Ekonomik ve Parasal Birlik) Avrupa Parlamentosu Uumlye devlet halklarının temsilcilerinden oluşan Avrupa Birliği kurumudur Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 1979 yılından bu yana doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına gelmektedir Parlamento ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde mevzuat ccedilıkartma yetkisini AB Konseyi ile paylaşır ve yine Konseyle birlikte buumltccedilesel yetkileri kullanır Ayrıca Avrupa Komisyonu uumlzerinde denetim yetkisi bulunmaktadır Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 5 yıl suumlreyle seccedililmektedir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde katılımını takiben Haziran 2004de yapılan Avrupa Parlamentosu seccedilimlerinden sonra uumlye sayısı 626dan 732ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya 99 Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 78rsquoer İspanya ve Polonya 54er Hollanda 27 Belccedilika Portekiz Yunanistan Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 24rsquoer İsveccedil 19 Avusturya 18 Danimarka Finlandiya ve Slovakya 14rsquoer İrlanda ve Litvanya 13er Letonya 9 Slovenya 7 Luumlksemburg Estonya ve GKRY 6şar ve Malta 5 (Bkz AT Antlaşması 189-201)

European Parliament

Parlement europeacuteen

Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği Bkz UNICE

Union of Industrial and Employersrsquo

Confederations of Europe

Union des

confeacutedeacuterations de lrsquoindustrie et des

employeurs drsquoEurope

Avrupa Savunma Ajansı ABnin kriz youmlnetimine ilişkin savunma kapasitesinin artırılması ve Avrupa Guumlvenlik ve Savunma Politikasının desteklenmesi amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Bruumlkseldedir

European Defence Agency

Agence europeacuteenne de

deacutefense

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 17

Avrupa Sayıştayı Bkz Avrupa Toplulukları Sayıştayı

European Court of Auditors

Cour des comptes

europeacuteenne

Avrupa Sendikalar Konfederasyonu Bkz ETUC

European Trade Union Confederation

Confeacutedeacuteration

europeacuteenne des syndicats

Avrupa Siyasi İşbirliği Avrupa Tek Senedinin Dış Politika Alanında Avrupa İşbirliği Hakkında Huumlkuumlmler başlığı altında oumlngoumlruumllen işbirliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu işbirliği Avrupa Birliği Antlaşmasıyla Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası başlığı altında yeniden duumlzenlenmiştir

European Political Cooperation

Coopeacuteration politique

europeacuteenne

Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Birliğinde işccedililerin istihdamını kolaylaştırmak coğrafi ve mesleki hareketliliklerini artırmak sanayi ve uumlretim sistemlerindeki değişime uyumlarını sağlamak amacıyla kurulmuş en eski yapısal fondur Fon Avrupa Komisyonu tarafından idare edilmektedir (Bkz AT Antlaşması 146-148)

European Social Fund

Fonds social europeacuteen

Avrupa Standardizasyon Komitesi Bkz CEN

European Committee for Standardisation

Comiteacute europeacuteen de

normalisation

Avrupa Standardizasyon Kuruluşları Avrupa Topluluğunda malların serbest dolaşımı konusunda karşılaşılan teknik engellerin kaldırılmasına ilişkin olarak 1985 yılında benimsenen yeni yaklaşım ccedilerccedilevesinde referans olarak kabul edilen Avrupa standartlarını hazırlayan kuruluşlardır Bu kuruluşlar CEN CENELEC ve ETSIrsquodir Yeni yaklaşım uyarınca Topluluk tarafından gerccedilekleştirilecek uyum faaliyeti yalnızca sağlık uumlruumln guumlvenliği ve ccedilevrenin korunması

European Standardisation Bodies

Organismes europeacuteens

de normalisation

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 18

konularında yapılacak ccedilerccedileve duumlzenlemelerle sınırlanmakta teknik spesifikasyonlar iccedilin ise soumlz konusu kuruluşlar tarafından hazırlanan Avrupa standartları esas alınmaktadır Bu standartlara uymak ihtiyari olmakla birlikte bunlara uygun olarak imal edilen uumlruumlnlerin otomatik olarak Topluluk mevzuatına da uygun oldukları kabul edilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu uumlruumlnuumln Topluluk mevzuatına uygun olduğunu ispat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml imalatccedilıya aittir (Bkz CEN CENELEC ETSI) Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu ABnin Ortak Tarım Politikasının finansman aracıdır 1962 yılında oluşturulan Fonun amacı tarım alanında yapısal doumlnuumlşuumlme ve kırsal kalkınmaya destek vermektir Fon iki kısımdan oluşmaktadır Garanti Boumlluumlmuuml ABnin tarıma youmlnelik fiyat desteklerini ve bazı ek tedbirleri finanse eder Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biri olan Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml ise yapısal politikalara kaynak sağlar

European Agricultural Guidance and

Guarantee Fund (EAGGF)

Fonds europeacuteen

drsquoorientation et de garantie agricole

(FEOGA)

Avrupa Tek Senedi 17 Şubat 1986rsquoda Luumlksemburgrsquoda ve 28 Şubat 1986rsquoda Laheyrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1987 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren antlaşmadır Avrupa Tek Senedi Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklik getiren huumlkuumlmler ile dış politika alanında uumlye devletler arasında işbirliğini oumlngoumlren huumlkuumlmleri tek bir belgede toplamıştır Avrupa Tek Senedinde iccedil pazarın 1992 yılı sonuna kadar tamamlanması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Ayrıca Avrupa Parlamentosunun karar alma mekanizmasındaki roluuml guumlccedillendirilmiş ve nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluumlnuumln geccedilerli olduğu alanların sayısı artırılmıştır

Single European Act (SEA)

Acte unique europeacuteen

(AUE)

Avrupa Telekomuumlnikasyon Standartları Enstituumlsuuml Bkz ETSI

European Telecommunications

Standards Institute

Institut europeacuteen des normes de

teacuteleacutecommunication

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 19

Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansı Bkz Avrupa İlaccedil Ajansı

European Agency for the Evaluation of

Medicinal Products (EMEA)

Agence europeacuteenne

pour leacutevaluation des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa Topluluğu 25 Mart 1957de Romarsquoda imzalanan Antlaşma ile kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğunun 7 Şubat 1992 tarihinde Maastrichtrsquode imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile değiştirilmiş adıdır Soumlz konusu Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği 1 Kasım 1993rsquoden bu yana eski Avrupa Ekonomik Topluluğu Avrupa Topluluğu olarak anılmaktadır

European Community

Communauteacute europeacuteenne

Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Kurucu Antlaşmaların yorumlanması ve uygulanmasında hukuka uygunluğu sağlayan AB kurumudur Birliğin en yuumlksek yargı organı olan Divan uumlye uumllke huumlkuumlmetleri tarafından ortak kararla 6 yıl iccedilin atanan ve goumlrev suumlreleri yenilenebilen hakim ve hukuk soumlzcuumllerinden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Yetkisi esas olarak Topluluklarla sınırlı olan Divan Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında tamamen yetkisiz Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanında ise belli koşullarla yetkilidir Divanın bakmakla goumlrevli olduğu davalar yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmeyen uumlye devletlere karşı accedilılan ihlacircl davaları Topluluk kurumlarının ccedilıkardığı mevzuata ilişkin olarak accedilılan iptal davaları Topluluk kurumlarının soumlzleşme-dışı sorumluluk ccedilerccedilevesinde verdiği zararlar hakkında accedilılan tazminat davaları Topluluk kurumlarının Topluluk hukukundan kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemelerine ilişkin olarak accedilılan hareketsizlik davalarıdır Bunlar dışında ulusal mahkemelerin bir Topluluk hukuku kuralının yorumlanması veya ikincil mevzuatın geccedilerliliğine ilişkin oumln karar taleplerinin sonuccedillandırılması da Divanın goumlrevleri arasındadır

Court of Justice of the European Communities

Cour de justice des

communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 20

(Bkz AT Antlaşması m220-245 AB Antlaşması m35 40) (httpcuriaeuint) Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) yıllar iccedilinde artan iş yuumlkuumlnuuml hafifletmek amacıyla 24 Ekim 1988 tarihli Konsey kararıyla ATADrsquoa bağlı olarak kurulan yargı organıdır İlk Derece Mahkemesi uumlye uumllke huumlkuumlmetlerinin ortak kararla 6 yıl iccedilin atadığı ve yeniden seccedililebilen hakimlerden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Mahkemenin bakmakla goumlrevli olduğu başlıca davalar gerccedilek veya tuumlzel kişiler tarafından Topluluk organlarına karşı accedilılan iptal hareketsizlik ve tazminat davaları ve Topluluklar ile Topluluk organlarında ccedilalışan kişiler arasındaki personel davalarıdır İlk Derece Mahkemesinin kararlarına karşı esasa ilişkin konularla sınırlı olmak kaydıyla ATADrsquoa temyiz mercii olarak başvurulabilir (Bkz AT Antlaşması m224-225) (httpcuriaeuint)

Court of First Instance of the European

Communities

Tribunal de premiegravere instance des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Toplulukları Komisyonu Birliğin ortak ccedilıkarlarını temsil eden AB kurumudur Komisyon goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devletlerin ccedilıkarlarından bağımsız hareket eder Antlaşmalara ve ikincil mevzuata uyulmasını gerek uumlye devletler ve Topluluk kurumları gerek kişiler bakımından denetler Mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde inisiyatifi elinde bulundurur Bu kapsamda Konseye veya Konsey ile Parlamentoya mevzuat oumlnerileri sunar Ulusal idarelerin de yardımıyla ortak politikaların ve Topluluk programlarının yuumlruumltuumllmesini sağlar Dış ilişkilerde Birliği temsil eder ve muumlzakereleri yuumlruumltuumlr Ayrıca AB buumltccedilesinin yuumlruumltuumllmesinden de sorumludur Yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden oumlnce Komisyon Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallıkrsquotan 2rsquoşer ve diğer uumllkelerden 1rsquoer uumlye olmak uumlzere toplam 20 uumlyeden oluşmaktaydı 1 Mayıs 2004 tarihinde Komisyona 10 uumlye daha atanmış olup bu yeni atanan uumlyeler Komisyonun mevcut 20 uumlyesiyle birlikte 31 Ekim 2004 tarihine kadar

Commission of the European Communities

Commission des

Communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 21

goumlrev yapacaktır 1 Kasım 2004 tarihinde ise her bir uumlye uumllkeden birer kişinin atanmasıyla oluşacak 25 uumlyeli yeni Komisyon goumlrevine başlayacaktır Goumlrevlerini uumlye devlet ccedilıkarlarından bağımsız olarak yuumlruumltmeleri oumlngoumlruumllen Komisyon uumlyeleri 5 yıl suumlreyle atanırlar Geniş bir buumlrokrasiye sahip olan Komisyon Komisyon uumlyelerinin sorumluluğunda bulunan 24 Genel Muumlduumlrluumlkten ve ccedileşitli hizmet birimlerinden oluşmaktadır (Bkz AT Antlaşması m211-219) Avrupa Toplulukları Sayıştayı Sağlam bir mali youmlnetimin temin edilmesi amacıyla Avrupa Birliğinin gelir ve gider hesaplarını ve bu hesapların dayandığı işlemlerin yasallığını ve duumlzguumlnluumlğuumlnuuml inceleyen AB kurumudur 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmiştir Sayıştay her bir uumlye devleti temsilen birer uumlyeden oluşur Uumlyeler AB Konseyi tarafından 6 yıllık bir suumlre iccedilin atanırlar ve goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler Uumlyelerin goumlrev suumlrelerinin yenilenmesi muumlmkuumlnduumlr (Bkz AT Antlaşması m247-249) (wwwecaeuint)

Court of Auditors of the European Communities

Cour des comptes des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml Avruparsquodaki tuumlketicilerin haklarının korunmasına ve AB politikalarının tuumlketici hakları doğrultusunda geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 1962 yılında kurulmuş bir oumlrguumlttuumlr Avruparsquoda yerleşik 34 adet bağımsız ulusal tuumlketici oumlrguumltuumlnden meydana gelen ve bir federasyon niteliğinde olan oumlrguumltuumln merkezi Bruumlkselrsquodedir (wwwbeucorg)

European Consumersrsquo Organisation

(BEUC)

Bureau europeacuteen des unions de

consommateurs (BEUC)

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Avrupa duumlzeyinde uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığı konusunda guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB

European Monitoring Centre for Drugs and

Drug Addiction (EMCDDA)

Observatoire europeacuteen

des drogues et des

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 22

ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemcddaeuint)

toxicomanies(OEDT)

Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı Daha iyi yaşam ve ccedilalışma koşullarının oluşturulması ve planlanmasına katkıda bulunmak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakıf goumlrevlerini uumlye devlet idareleri işccedili ve işveren oumlrguumltleri ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği halinde yerine getirir Vakfın merkezi İrlandarsquonın başkenti Dublinrsquodedir (wwweurofoundeuint)

European Foundation for the Improvement of

Living and Working Conditions

Fondation europeacuteenne

pour lrsquoameacutelioration des conditions de vie et de

travail

Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Birliğinin hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katkıda bulunacak belli yatırım projelerine finansman sağlayan oumlzerk ve tuumlzel kişiliği haiz bir AB organıdır 1958 yılında kurulmuş olan ve kacircr amacı guumltmeyen Avrupa Yatırım Bankası buumltuumlnleşmeye dengeli kalkınmaya ekonomik ve sosyal uyuma ve bilgi ekonomisine youmlnelik projelere destek vermektedir (Bkz AT Antlaşması m266-267) (wwweibeuint)

European Investment Bank

Banque europeacuteenne

dinvestissement

Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı Makedonya Cumhuriyeti ve Sırbistan-Karadağrsquoda ABrsquonin başlıca yardım programlarının uygulanması amacıyla 2000 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwweareuint)

European Agency for Reconstruction

Agence europeacuteenne

pour la reconstruction

Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi Avrupa Komisyonu buumlnyesinde yolsuzlukla muumlcadele amacıyla 1999 yılında kurulmuş birimdir Ofis yolsuzlukla ve Topluluğun mali ccedilıkarlarını olumsuz youmlnde etkileyen diğer usulsuumlzluumlklerle etkili bir şekilde muumlcadele etmek uumlzere soruşturma yetkileriyle donatılmıştır Komisyon da dahil olmak uumlzere hiccedilbir kurum organ veya uumlye uumllkeden emir ve talimat almaksızın soruşturma yetkilerini tam bir bağımsızlık iccedilinde kullanan Ofis adli makamlarla ve emniyet birimleriyle işbirliği iccedilinde ccedilalışmaktadır (httpeuropaeuintolaf)

European Anti-fraud Office (OLAF)

Office europeacuteen de lutte

antifraude (OLAF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 13: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 11

Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi Bkz CENELEC

European Committee for Electrotechnical

Standardisation

Comiteacute europeacuteen de normalisation

eacutelectrotechnique

Avrupa Gıda Guumlvenliği Otoritesi Gıda guumlvenliğini doğrudan veya dolaylı olarak ilgilendiren tuumlm konularda bağımsız ve bilimsel goumlruumlş oluşturmak amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İtalyarsquonın Parma kentindedir (wwwefsaeuint)

European Food Safety Authority

Autoriteacute europeacuteenne pour la seacutecuriteacute des

aliments

Avrupa Guumlnuuml Schuman Bildirisinin accedilıklandığı 9 Mayıs 1950 tarihi esas alınarak her yılın 9 Mayıs guumlnuuml AB uumllkelerinde Avrupa Guumlnuuml olarak kutlanmaktadır

Europe Day

Le jour drsquoEurope

Avrupa Hava Guumlvenliği Ajansı Avruparsquoda sivil havacılık guumlvenliğinin ve ccedilevrenin korunmasını sağlamak ve AB uumlyesi devletlere Uluslararası Sivil Havacılık Oumlrguumltuuml (ICAO) yuumlkuumlmluumlluumlklerini ortak bir ccedilerccedilevede yerine getirmeleri hususunda yardımcı olmak uumlzere 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Almanyarsquonın Koumlln kentindedir (wwweasaeuint)

European Aviation Safety Agency

(EASA)

Agence europeacuteenne de la seacutecuriteacute aeacuterienne

(AESA)

Avrupa Irkccedilılık ve Yabancı Duumlşmanlığı İzleme Merkezi Irkccedilılık yabancı duumlşmanlığı İslam duumlşmanlığı ve antisemitizm konularında gerekli tedbirlerin alınabilmesi amacıyla ABrsquoye ve uumlye devletlere guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi sağlamak iccedilin 1997 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Viyanarsquodadır (wwweumceuint)

European Monitoring Centre on Racism and

Xenophobia (EUMC)

Observatoire europeacuteen

des pheacutenomegravenes racistes et xenophobes

(EUMC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 12

Avrupa İlaccedil Ajansı İnsan ve hayvan sağlığının korunması amacıyla tıbbi uumlruumlnlerin guumlvenirliğinin izlenmesi ve değerlendirilmesi iccedilin 2004 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajans 1993 yılında kurulmuş olan Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansının yerini almıştır Ajansın merkezi Londrarsquodadır (wwwemeaeuint)

European Medicines Agency

(EMEA)

Agence europeacuteenne des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa İş Sağlığı Guumlvenliği ve Ajansı İş sağlığı ve guumlvenliğinin iyileştirilmesine youmlnelik bilgilerin analizi geliştirilmesi ve yayılması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İspanyarsquonın Bilbao kentindedir (httpagencyoshaeuint)

European Agency for Safety and Health at

Work

Agence europeacuteenne pour la seacutecuriteacute et la

santeacute au travail

Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi Bkz CEEP

European Centre of Enterprises with Public

Participation and of Enterprises of General

Economic Interest

Centre europeacuteen des entreprises agrave

participation publique et des entreprises

dinteacuterecirct eacuteconomique geacuteneacuteral

Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin resmi internet sitesinde (wwweuropaeuint) ve son doumlnemlerde yayımladığı belgelerde Avrupa Toplulukları Komisyonunu ifade etmek uumlzere yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Toplulukları Komisyonu)

European Commission

Commission europeacuteenne

Avrupa Konseyi 5 Mayıs 1949 tarihinde 10 Avrupa uumllkesi (Belccedilika Birleşik Krallık Danimarka Fransa Hollanda İrlanda İtalya İsveccedil Luumlksemburg ve Norveccedil) arasında imzalanan Londra Antlaşması ile kurulan uluslararası oumlrguumlttuumlr Fransanın Strazburg kentinde yerleşik Avrupa Konseyinin amaccedilları insan haklarını ccediloğulcu

Council of Europe

Conseil de lrsquoEurope

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 13

demokrasiyi ve hukukun uumlstuumlnluumlğuumlnuuml korumak Avruparsquonın kuumlltuumlrel kimliğine ve kuumlltuumlrel ccedileşitliliğine ilişkin bilinccedil oluşturmak ve bunların geliştirilmesini teşvik etmek Avrupa toplumunun karşılaştığı azınlıklara karşı ayırımcılık yabancı duumlşmanlığı ccedilevre kirliliği AIDS uyuşturucu organize succedillar gibi sorunlara ccediloumlzuumlm bulmak siyasi ve hukuki reformları destekleyerek Avruparsquoda demokratik istikrarın guumlccedillendirilmesine yardımcı olmaktır Konseyin halihazırda Tuumlrkiyersquonin de aralarında bulunduğu 45 uumlyesi bulunmaktadır Hukukun uumlstuumlnluumlğuuml ilkesini benimseyen ve insan haklarına ve temel oumlzguumlrluumlklere saygı goumlsteren her Avrupa uumllkesi Avrupa Konseyine uumlye olabilir Avrupa Konseyi Avrupa Birliğinin kurumları ile karıştırılmamalıdır (wwwcoeint)

Avrupa Konseyi (Zirve) Avrupa Birliği uumlyesi uumllkelerin devlet ve huumlkuumlmet başkanlarının belirli aralıklarla bir araya geldiği toplantılardır Uumlye uumllke liderlerinin 1974 yılında Parisrsquote yapılan zirve toplantısında aldıkları karar uyarınca 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi adı altında duumlzenli olarak yapılan bu toplantılar 1986 yılında imzalanan Avrupa Tek Senedinde yer alan bir huumlkuumlm ile hukuki temel kazanmıştır Avrupa Birliği Antlaşması ile buguumlnkuuml halini alan huumlkuumlm Zirvenin Birliğin gelişimi iccedilin gerekli ivmeyi kazandırmak ve genel siyasi hedefleri belirlemekle goumlrevli olduğunu ve yılda en az iki kez toplanmasını oumlngoumlrmektedir Zirveler AB Konseyi doumlnem başkanlığını yuumlruumlten uumlye devlet tarafından duumlzenlenir (Bkz AB Antlaşması m4)

European Council

Conseil europeacuteen

Avrupa Konvansiyonu Aralık 2001 tarihli Laeken Zirvesinde alınan karar uyarınca Avrupa Birliğinin geleceği konusunda yapılacak Huumlkuumlmetlerarası Konferans iccedilin şeffaf ve geniş katılımlı bir hazırlık yapılabilmesini teminen ilgili tarafların katılımı ile oluşturulan bir tartışma platformudur Konvansiyon Fransa eski Cumhurbaşkanı Valeacutery Giscard dEstaing başkanlığında iki yıl boyunca suumlrduumlruumllen ccedilalışmalar sonucunda hazırladığı Anayasa

European Convention

Convention europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 14

Taslağını Haziran 2003de toplanan Selanik Zirvesine sunmuştur (httpeuropean-conventioneuint) (Bkz Avrupa Anayasası) Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu 18 Nisan 1951 tarihinde imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı uumlye devletlerin koumlmuumlr-ccedilelik uumlretimi ve dağıtımının uluslaruumlstuuml niteliğe sahip bir Yuumlksek Otoritenin youmlnetiminde gerccedilekleştirilmesi ve serbest dolaşımın ve serbest rekabetin temin edildiği bir ortak pazarın kurulmasıdır AKCcedilT Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren 50 yıl suumlreyle akdedilmiş bir Antlaşma olduğundan Avrupa Koumlmuumlr Ccedilelik Topluluğu 23 Temmuz 2002 tarihi itibarıyla sona ermiştir

European Coal and Steel Community

Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma 18 Nisan 1951 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Coal and

Steel Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Uumlye uumllkelerin merkez bankaları ile Avrupa Merkez Bankasından meydana gelen yapılanmadır Temel amacı fiyat istikrarını sağlamak olan Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Avrupa Merkez Bankasının karar alma organları tarafından idare edilmektedir Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin goumlrevleri Topluluğun para politikasını tespit etmek ve uygulamak doumlviz işlemlerini yuumlruumltmek uumlye uumllkelerin resmi doumlviz rezervlerini tutmak ve youmlnetmek ve oumldeme sistemlerinin duumlzguumln işlemesini temin etmektir (Bkz AT Antlaşması m107)

European System of Central Banks

(ESCB)

Systegraveme europeacuteen de banques centrales

(SEBC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 15

Avrupa Merkez Bankası 1 Haziran 1998de kurulan tuumlzel kişiliği haiz bağımsız bir AB organıdır Euro alanında fiyat istikrarını sağlamakla goumlrevli Avrupa Merkez Bankası bu goumlrevini yerine getirirken Avrupa Merkez Bankaları Sistemi ile birlikte ccedilalışmaktadır Merkezi Almanyanın Frankfurt kentinde olan Bankanın karar alma organları Yuumlruumltme Kurulu Youmlnetim Konseyi ve Genel Kuruldur (wwwecbint)

European Central Bank (ECB)

Banque centrale

europeacuteenne (BCE)

Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi Avrupa Komisyonuna uumlye devletlere ve sosyal taraflara mesleki eğitim politikaları geliştirme konusunda bilgi desteği sağlamak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir ajanstır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwwcedefopeuint)

European Centre for the Development of

Vocational Training (CEDEFOP)

Centre europeacuteen pour le

deacuteveloppement de la formation

professionnelle (CEDEFOP)

Avrupa Ombudsmanı Avrupa Birliği vatandaşlarının ve bir uumlye uumllkede ikamet eden veya kayıtlı iş merkezine sahip gerccedilek veya tuumlzel kişilerin Topluluk kurumlarının (Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ile İlk Derece Mahkemesinin yargısal yetkilerini kullandıkları işlemler hariccedil olmak uumlzere) veya organlarının koumltuuml idari uygulamalarına karşı şikayette bulunabileceği kişidir Ombudsman Avrupa Parlamentosu tarafından atanır (Bkz AT Antlaşması m21 ve m195)

European Ombudsman

Meacutediateur europeacuteen

Avrupa Para Enstituumlsuuml 1 Ocak 1994 tarihinde Ekonomik ve Parasal Birliğin ikinci aşamasına ilişkin goumlrevleri yerine getirmek uumlzere kurulmuş olan Enstituumlduumlr Birinci aşamada goumlrev yapan Avrupa Merkez Bankaları Guvernoumlrleri Komitesinin yerini alan Avrupa Para Enstituumlsuuml ulusal merkez bankaları arasındaki işbirliğinin ve uumlye devletlerin para politikalarının koordinasyonunun guumlccedillendirilmesinin yanı sıra Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasında Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin oluşturulmasına ve

European Monetary Institute

Institut moneacutetaire

europeacuteen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 16

tek paraya geccedililmesine youmlnelik hazırlık ccedilalışmalarını yapmakla goumlrevlendirilmiştir 1 Haziran 1998 tarihinde Avrupa Merkez Bankasının kurulmasıyla Avrupa Para Enstituumlsuumlnuumln goumlrevi sona ermiştir (Bkz Ekonomik ve Parasal Birlik) Avrupa Parlamentosu Uumlye devlet halklarının temsilcilerinden oluşan Avrupa Birliği kurumudur Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 1979 yılından bu yana doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına gelmektedir Parlamento ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde mevzuat ccedilıkartma yetkisini AB Konseyi ile paylaşır ve yine Konseyle birlikte buumltccedilesel yetkileri kullanır Ayrıca Avrupa Komisyonu uumlzerinde denetim yetkisi bulunmaktadır Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 5 yıl suumlreyle seccedililmektedir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde katılımını takiben Haziran 2004de yapılan Avrupa Parlamentosu seccedilimlerinden sonra uumlye sayısı 626dan 732ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya 99 Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 78rsquoer İspanya ve Polonya 54er Hollanda 27 Belccedilika Portekiz Yunanistan Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 24rsquoer İsveccedil 19 Avusturya 18 Danimarka Finlandiya ve Slovakya 14rsquoer İrlanda ve Litvanya 13er Letonya 9 Slovenya 7 Luumlksemburg Estonya ve GKRY 6şar ve Malta 5 (Bkz AT Antlaşması 189-201)

European Parliament

Parlement europeacuteen

Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği Bkz UNICE

Union of Industrial and Employersrsquo

Confederations of Europe

Union des

confeacutedeacuterations de lrsquoindustrie et des

employeurs drsquoEurope

Avrupa Savunma Ajansı ABnin kriz youmlnetimine ilişkin savunma kapasitesinin artırılması ve Avrupa Guumlvenlik ve Savunma Politikasının desteklenmesi amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Bruumlkseldedir

European Defence Agency

Agence europeacuteenne de

deacutefense

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 17

Avrupa Sayıştayı Bkz Avrupa Toplulukları Sayıştayı

European Court of Auditors

Cour des comptes

europeacuteenne

Avrupa Sendikalar Konfederasyonu Bkz ETUC

European Trade Union Confederation

Confeacutedeacuteration

europeacuteenne des syndicats

Avrupa Siyasi İşbirliği Avrupa Tek Senedinin Dış Politika Alanında Avrupa İşbirliği Hakkında Huumlkuumlmler başlığı altında oumlngoumlruumllen işbirliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu işbirliği Avrupa Birliği Antlaşmasıyla Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası başlığı altında yeniden duumlzenlenmiştir

European Political Cooperation

Coopeacuteration politique

europeacuteenne

Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Birliğinde işccedililerin istihdamını kolaylaştırmak coğrafi ve mesleki hareketliliklerini artırmak sanayi ve uumlretim sistemlerindeki değişime uyumlarını sağlamak amacıyla kurulmuş en eski yapısal fondur Fon Avrupa Komisyonu tarafından idare edilmektedir (Bkz AT Antlaşması 146-148)

European Social Fund

Fonds social europeacuteen

Avrupa Standardizasyon Komitesi Bkz CEN

European Committee for Standardisation

Comiteacute europeacuteen de

normalisation

Avrupa Standardizasyon Kuruluşları Avrupa Topluluğunda malların serbest dolaşımı konusunda karşılaşılan teknik engellerin kaldırılmasına ilişkin olarak 1985 yılında benimsenen yeni yaklaşım ccedilerccedilevesinde referans olarak kabul edilen Avrupa standartlarını hazırlayan kuruluşlardır Bu kuruluşlar CEN CENELEC ve ETSIrsquodir Yeni yaklaşım uyarınca Topluluk tarafından gerccedilekleştirilecek uyum faaliyeti yalnızca sağlık uumlruumln guumlvenliği ve ccedilevrenin korunması

European Standardisation Bodies

Organismes europeacuteens

de normalisation

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 18

konularında yapılacak ccedilerccedileve duumlzenlemelerle sınırlanmakta teknik spesifikasyonlar iccedilin ise soumlz konusu kuruluşlar tarafından hazırlanan Avrupa standartları esas alınmaktadır Bu standartlara uymak ihtiyari olmakla birlikte bunlara uygun olarak imal edilen uumlruumlnlerin otomatik olarak Topluluk mevzuatına da uygun oldukları kabul edilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu uumlruumlnuumln Topluluk mevzuatına uygun olduğunu ispat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml imalatccedilıya aittir (Bkz CEN CENELEC ETSI) Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu ABnin Ortak Tarım Politikasının finansman aracıdır 1962 yılında oluşturulan Fonun amacı tarım alanında yapısal doumlnuumlşuumlme ve kırsal kalkınmaya destek vermektir Fon iki kısımdan oluşmaktadır Garanti Boumlluumlmuuml ABnin tarıma youmlnelik fiyat desteklerini ve bazı ek tedbirleri finanse eder Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biri olan Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml ise yapısal politikalara kaynak sağlar

European Agricultural Guidance and

Guarantee Fund (EAGGF)

Fonds europeacuteen

drsquoorientation et de garantie agricole

(FEOGA)

Avrupa Tek Senedi 17 Şubat 1986rsquoda Luumlksemburgrsquoda ve 28 Şubat 1986rsquoda Laheyrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1987 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren antlaşmadır Avrupa Tek Senedi Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklik getiren huumlkuumlmler ile dış politika alanında uumlye devletler arasında işbirliğini oumlngoumlren huumlkuumlmleri tek bir belgede toplamıştır Avrupa Tek Senedinde iccedil pazarın 1992 yılı sonuna kadar tamamlanması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Ayrıca Avrupa Parlamentosunun karar alma mekanizmasındaki roluuml guumlccedillendirilmiş ve nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluumlnuumln geccedilerli olduğu alanların sayısı artırılmıştır

Single European Act (SEA)

Acte unique europeacuteen

(AUE)

Avrupa Telekomuumlnikasyon Standartları Enstituumlsuuml Bkz ETSI

European Telecommunications

Standards Institute

Institut europeacuteen des normes de

teacuteleacutecommunication

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 19

Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansı Bkz Avrupa İlaccedil Ajansı

European Agency for the Evaluation of

Medicinal Products (EMEA)

Agence europeacuteenne

pour leacutevaluation des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa Topluluğu 25 Mart 1957de Romarsquoda imzalanan Antlaşma ile kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğunun 7 Şubat 1992 tarihinde Maastrichtrsquode imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile değiştirilmiş adıdır Soumlz konusu Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği 1 Kasım 1993rsquoden bu yana eski Avrupa Ekonomik Topluluğu Avrupa Topluluğu olarak anılmaktadır

European Community

Communauteacute europeacuteenne

Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Kurucu Antlaşmaların yorumlanması ve uygulanmasında hukuka uygunluğu sağlayan AB kurumudur Birliğin en yuumlksek yargı organı olan Divan uumlye uumllke huumlkuumlmetleri tarafından ortak kararla 6 yıl iccedilin atanan ve goumlrev suumlreleri yenilenebilen hakim ve hukuk soumlzcuumllerinden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Yetkisi esas olarak Topluluklarla sınırlı olan Divan Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında tamamen yetkisiz Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanında ise belli koşullarla yetkilidir Divanın bakmakla goumlrevli olduğu davalar yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmeyen uumlye devletlere karşı accedilılan ihlacircl davaları Topluluk kurumlarının ccedilıkardığı mevzuata ilişkin olarak accedilılan iptal davaları Topluluk kurumlarının soumlzleşme-dışı sorumluluk ccedilerccedilevesinde verdiği zararlar hakkında accedilılan tazminat davaları Topluluk kurumlarının Topluluk hukukundan kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemelerine ilişkin olarak accedilılan hareketsizlik davalarıdır Bunlar dışında ulusal mahkemelerin bir Topluluk hukuku kuralının yorumlanması veya ikincil mevzuatın geccedilerliliğine ilişkin oumln karar taleplerinin sonuccedillandırılması da Divanın goumlrevleri arasındadır

Court of Justice of the European Communities

Cour de justice des

communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 20

(Bkz AT Antlaşması m220-245 AB Antlaşması m35 40) (httpcuriaeuint) Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) yıllar iccedilinde artan iş yuumlkuumlnuuml hafifletmek amacıyla 24 Ekim 1988 tarihli Konsey kararıyla ATADrsquoa bağlı olarak kurulan yargı organıdır İlk Derece Mahkemesi uumlye uumllke huumlkuumlmetlerinin ortak kararla 6 yıl iccedilin atadığı ve yeniden seccedililebilen hakimlerden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Mahkemenin bakmakla goumlrevli olduğu başlıca davalar gerccedilek veya tuumlzel kişiler tarafından Topluluk organlarına karşı accedilılan iptal hareketsizlik ve tazminat davaları ve Topluluklar ile Topluluk organlarında ccedilalışan kişiler arasındaki personel davalarıdır İlk Derece Mahkemesinin kararlarına karşı esasa ilişkin konularla sınırlı olmak kaydıyla ATADrsquoa temyiz mercii olarak başvurulabilir (Bkz AT Antlaşması m224-225) (httpcuriaeuint)

Court of First Instance of the European

Communities

Tribunal de premiegravere instance des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Toplulukları Komisyonu Birliğin ortak ccedilıkarlarını temsil eden AB kurumudur Komisyon goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devletlerin ccedilıkarlarından bağımsız hareket eder Antlaşmalara ve ikincil mevzuata uyulmasını gerek uumlye devletler ve Topluluk kurumları gerek kişiler bakımından denetler Mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde inisiyatifi elinde bulundurur Bu kapsamda Konseye veya Konsey ile Parlamentoya mevzuat oumlnerileri sunar Ulusal idarelerin de yardımıyla ortak politikaların ve Topluluk programlarının yuumlruumltuumllmesini sağlar Dış ilişkilerde Birliği temsil eder ve muumlzakereleri yuumlruumltuumlr Ayrıca AB buumltccedilesinin yuumlruumltuumllmesinden de sorumludur Yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden oumlnce Komisyon Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallıkrsquotan 2rsquoşer ve diğer uumllkelerden 1rsquoer uumlye olmak uumlzere toplam 20 uumlyeden oluşmaktaydı 1 Mayıs 2004 tarihinde Komisyona 10 uumlye daha atanmış olup bu yeni atanan uumlyeler Komisyonun mevcut 20 uumlyesiyle birlikte 31 Ekim 2004 tarihine kadar

Commission of the European Communities

Commission des

Communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 21

goumlrev yapacaktır 1 Kasım 2004 tarihinde ise her bir uumlye uumllkeden birer kişinin atanmasıyla oluşacak 25 uumlyeli yeni Komisyon goumlrevine başlayacaktır Goumlrevlerini uumlye devlet ccedilıkarlarından bağımsız olarak yuumlruumltmeleri oumlngoumlruumllen Komisyon uumlyeleri 5 yıl suumlreyle atanırlar Geniş bir buumlrokrasiye sahip olan Komisyon Komisyon uumlyelerinin sorumluluğunda bulunan 24 Genel Muumlduumlrluumlkten ve ccedileşitli hizmet birimlerinden oluşmaktadır (Bkz AT Antlaşması m211-219) Avrupa Toplulukları Sayıştayı Sağlam bir mali youmlnetimin temin edilmesi amacıyla Avrupa Birliğinin gelir ve gider hesaplarını ve bu hesapların dayandığı işlemlerin yasallığını ve duumlzguumlnluumlğuumlnuuml inceleyen AB kurumudur 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmiştir Sayıştay her bir uumlye devleti temsilen birer uumlyeden oluşur Uumlyeler AB Konseyi tarafından 6 yıllık bir suumlre iccedilin atanırlar ve goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler Uumlyelerin goumlrev suumlrelerinin yenilenmesi muumlmkuumlnduumlr (Bkz AT Antlaşması m247-249) (wwwecaeuint)

Court of Auditors of the European Communities

Cour des comptes des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml Avruparsquodaki tuumlketicilerin haklarının korunmasına ve AB politikalarının tuumlketici hakları doğrultusunda geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 1962 yılında kurulmuş bir oumlrguumlttuumlr Avruparsquoda yerleşik 34 adet bağımsız ulusal tuumlketici oumlrguumltuumlnden meydana gelen ve bir federasyon niteliğinde olan oumlrguumltuumln merkezi Bruumlkselrsquodedir (wwwbeucorg)

European Consumersrsquo Organisation

(BEUC)

Bureau europeacuteen des unions de

consommateurs (BEUC)

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Avrupa duumlzeyinde uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığı konusunda guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB

European Monitoring Centre for Drugs and

Drug Addiction (EMCDDA)

Observatoire europeacuteen

des drogues et des

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 22

ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemcddaeuint)

toxicomanies(OEDT)

Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı Daha iyi yaşam ve ccedilalışma koşullarının oluşturulması ve planlanmasına katkıda bulunmak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakıf goumlrevlerini uumlye devlet idareleri işccedili ve işveren oumlrguumltleri ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği halinde yerine getirir Vakfın merkezi İrlandarsquonın başkenti Dublinrsquodedir (wwweurofoundeuint)

European Foundation for the Improvement of

Living and Working Conditions

Fondation europeacuteenne

pour lrsquoameacutelioration des conditions de vie et de

travail

Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Birliğinin hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katkıda bulunacak belli yatırım projelerine finansman sağlayan oumlzerk ve tuumlzel kişiliği haiz bir AB organıdır 1958 yılında kurulmuş olan ve kacircr amacı guumltmeyen Avrupa Yatırım Bankası buumltuumlnleşmeye dengeli kalkınmaya ekonomik ve sosyal uyuma ve bilgi ekonomisine youmlnelik projelere destek vermektedir (Bkz AT Antlaşması m266-267) (wwweibeuint)

European Investment Bank

Banque europeacuteenne

dinvestissement

Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı Makedonya Cumhuriyeti ve Sırbistan-Karadağrsquoda ABrsquonin başlıca yardım programlarının uygulanması amacıyla 2000 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwweareuint)

European Agency for Reconstruction

Agence europeacuteenne

pour la reconstruction

Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi Avrupa Komisyonu buumlnyesinde yolsuzlukla muumlcadele amacıyla 1999 yılında kurulmuş birimdir Ofis yolsuzlukla ve Topluluğun mali ccedilıkarlarını olumsuz youmlnde etkileyen diğer usulsuumlzluumlklerle etkili bir şekilde muumlcadele etmek uumlzere soruşturma yetkileriyle donatılmıştır Komisyon da dahil olmak uumlzere hiccedilbir kurum organ veya uumlye uumllkeden emir ve talimat almaksızın soruşturma yetkilerini tam bir bağımsızlık iccedilinde kullanan Ofis adli makamlarla ve emniyet birimleriyle işbirliği iccedilinde ccedilalışmaktadır (httpeuropaeuintolaf)

European Anti-fraud Office (OLAF)

Office europeacuteen de lutte

antifraude (OLAF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 14: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 12

Avrupa İlaccedil Ajansı İnsan ve hayvan sağlığının korunması amacıyla tıbbi uumlruumlnlerin guumlvenirliğinin izlenmesi ve değerlendirilmesi iccedilin 2004 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajans 1993 yılında kurulmuş olan Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansının yerini almıştır Ajansın merkezi Londrarsquodadır (wwwemeaeuint)

European Medicines Agency

(EMEA)

Agence europeacuteenne des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa İş Sağlığı Guumlvenliği ve Ajansı İş sağlığı ve guumlvenliğinin iyileştirilmesine youmlnelik bilgilerin analizi geliştirilmesi ve yayılması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi İspanyarsquonın Bilbao kentindedir (httpagencyoshaeuint)

European Agency for Safety and Health at

Work

Agence europeacuteenne pour la seacutecuriteacute et la

santeacute au travail

Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi Bkz CEEP

European Centre of Enterprises with Public

Participation and of Enterprises of General

Economic Interest

Centre europeacuteen des entreprises agrave

participation publique et des entreprises

dinteacuterecirct eacuteconomique geacuteneacuteral

Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin resmi internet sitesinde (wwweuropaeuint) ve son doumlnemlerde yayımladığı belgelerde Avrupa Toplulukları Komisyonunu ifade etmek uumlzere yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Toplulukları Komisyonu)

European Commission

Commission europeacuteenne

Avrupa Konseyi 5 Mayıs 1949 tarihinde 10 Avrupa uumllkesi (Belccedilika Birleşik Krallık Danimarka Fransa Hollanda İrlanda İtalya İsveccedil Luumlksemburg ve Norveccedil) arasında imzalanan Londra Antlaşması ile kurulan uluslararası oumlrguumlttuumlr Fransanın Strazburg kentinde yerleşik Avrupa Konseyinin amaccedilları insan haklarını ccediloğulcu

Council of Europe

Conseil de lrsquoEurope

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 13

demokrasiyi ve hukukun uumlstuumlnluumlğuumlnuuml korumak Avruparsquonın kuumlltuumlrel kimliğine ve kuumlltuumlrel ccedileşitliliğine ilişkin bilinccedil oluşturmak ve bunların geliştirilmesini teşvik etmek Avrupa toplumunun karşılaştığı azınlıklara karşı ayırımcılık yabancı duumlşmanlığı ccedilevre kirliliği AIDS uyuşturucu organize succedillar gibi sorunlara ccediloumlzuumlm bulmak siyasi ve hukuki reformları destekleyerek Avruparsquoda demokratik istikrarın guumlccedillendirilmesine yardımcı olmaktır Konseyin halihazırda Tuumlrkiyersquonin de aralarında bulunduğu 45 uumlyesi bulunmaktadır Hukukun uumlstuumlnluumlğuuml ilkesini benimseyen ve insan haklarına ve temel oumlzguumlrluumlklere saygı goumlsteren her Avrupa uumllkesi Avrupa Konseyine uumlye olabilir Avrupa Konseyi Avrupa Birliğinin kurumları ile karıştırılmamalıdır (wwwcoeint)

Avrupa Konseyi (Zirve) Avrupa Birliği uumlyesi uumllkelerin devlet ve huumlkuumlmet başkanlarının belirli aralıklarla bir araya geldiği toplantılardır Uumlye uumllke liderlerinin 1974 yılında Parisrsquote yapılan zirve toplantısında aldıkları karar uyarınca 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi adı altında duumlzenli olarak yapılan bu toplantılar 1986 yılında imzalanan Avrupa Tek Senedinde yer alan bir huumlkuumlm ile hukuki temel kazanmıştır Avrupa Birliği Antlaşması ile buguumlnkuuml halini alan huumlkuumlm Zirvenin Birliğin gelişimi iccedilin gerekli ivmeyi kazandırmak ve genel siyasi hedefleri belirlemekle goumlrevli olduğunu ve yılda en az iki kez toplanmasını oumlngoumlrmektedir Zirveler AB Konseyi doumlnem başkanlığını yuumlruumlten uumlye devlet tarafından duumlzenlenir (Bkz AB Antlaşması m4)

European Council

Conseil europeacuteen

Avrupa Konvansiyonu Aralık 2001 tarihli Laeken Zirvesinde alınan karar uyarınca Avrupa Birliğinin geleceği konusunda yapılacak Huumlkuumlmetlerarası Konferans iccedilin şeffaf ve geniş katılımlı bir hazırlık yapılabilmesini teminen ilgili tarafların katılımı ile oluşturulan bir tartışma platformudur Konvansiyon Fransa eski Cumhurbaşkanı Valeacutery Giscard dEstaing başkanlığında iki yıl boyunca suumlrduumlruumllen ccedilalışmalar sonucunda hazırladığı Anayasa

European Convention

Convention europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 14

Taslağını Haziran 2003de toplanan Selanik Zirvesine sunmuştur (httpeuropean-conventioneuint) (Bkz Avrupa Anayasası) Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu 18 Nisan 1951 tarihinde imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı uumlye devletlerin koumlmuumlr-ccedilelik uumlretimi ve dağıtımının uluslaruumlstuuml niteliğe sahip bir Yuumlksek Otoritenin youmlnetiminde gerccedilekleştirilmesi ve serbest dolaşımın ve serbest rekabetin temin edildiği bir ortak pazarın kurulmasıdır AKCcedilT Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren 50 yıl suumlreyle akdedilmiş bir Antlaşma olduğundan Avrupa Koumlmuumlr Ccedilelik Topluluğu 23 Temmuz 2002 tarihi itibarıyla sona ermiştir

European Coal and Steel Community

Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma 18 Nisan 1951 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Coal and

Steel Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Uumlye uumllkelerin merkez bankaları ile Avrupa Merkez Bankasından meydana gelen yapılanmadır Temel amacı fiyat istikrarını sağlamak olan Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Avrupa Merkez Bankasının karar alma organları tarafından idare edilmektedir Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin goumlrevleri Topluluğun para politikasını tespit etmek ve uygulamak doumlviz işlemlerini yuumlruumltmek uumlye uumllkelerin resmi doumlviz rezervlerini tutmak ve youmlnetmek ve oumldeme sistemlerinin duumlzguumln işlemesini temin etmektir (Bkz AT Antlaşması m107)

European System of Central Banks

(ESCB)

Systegraveme europeacuteen de banques centrales

(SEBC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 15

Avrupa Merkez Bankası 1 Haziran 1998de kurulan tuumlzel kişiliği haiz bağımsız bir AB organıdır Euro alanında fiyat istikrarını sağlamakla goumlrevli Avrupa Merkez Bankası bu goumlrevini yerine getirirken Avrupa Merkez Bankaları Sistemi ile birlikte ccedilalışmaktadır Merkezi Almanyanın Frankfurt kentinde olan Bankanın karar alma organları Yuumlruumltme Kurulu Youmlnetim Konseyi ve Genel Kuruldur (wwwecbint)

European Central Bank (ECB)

Banque centrale

europeacuteenne (BCE)

Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi Avrupa Komisyonuna uumlye devletlere ve sosyal taraflara mesleki eğitim politikaları geliştirme konusunda bilgi desteği sağlamak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir ajanstır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwwcedefopeuint)

European Centre for the Development of

Vocational Training (CEDEFOP)

Centre europeacuteen pour le

deacuteveloppement de la formation

professionnelle (CEDEFOP)

Avrupa Ombudsmanı Avrupa Birliği vatandaşlarının ve bir uumlye uumllkede ikamet eden veya kayıtlı iş merkezine sahip gerccedilek veya tuumlzel kişilerin Topluluk kurumlarının (Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ile İlk Derece Mahkemesinin yargısal yetkilerini kullandıkları işlemler hariccedil olmak uumlzere) veya organlarının koumltuuml idari uygulamalarına karşı şikayette bulunabileceği kişidir Ombudsman Avrupa Parlamentosu tarafından atanır (Bkz AT Antlaşması m21 ve m195)

European Ombudsman

Meacutediateur europeacuteen

Avrupa Para Enstituumlsuuml 1 Ocak 1994 tarihinde Ekonomik ve Parasal Birliğin ikinci aşamasına ilişkin goumlrevleri yerine getirmek uumlzere kurulmuş olan Enstituumlduumlr Birinci aşamada goumlrev yapan Avrupa Merkez Bankaları Guvernoumlrleri Komitesinin yerini alan Avrupa Para Enstituumlsuuml ulusal merkez bankaları arasındaki işbirliğinin ve uumlye devletlerin para politikalarının koordinasyonunun guumlccedillendirilmesinin yanı sıra Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasında Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin oluşturulmasına ve

European Monetary Institute

Institut moneacutetaire

europeacuteen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 16

tek paraya geccedililmesine youmlnelik hazırlık ccedilalışmalarını yapmakla goumlrevlendirilmiştir 1 Haziran 1998 tarihinde Avrupa Merkez Bankasının kurulmasıyla Avrupa Para Enstituumlsuumlnuumln goumlrevi sona ermiştir (Bkz Ekonomik ve Parasal Birlik) Avrupa Parlamentosu Uumlye devlet halklarının temsilcilerinden oluşan Avrupa Birliği kurumudur Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 1979 yılından bu yana doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına gelmektedir Parlamento ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde mevzuat ccedilıkartma yetkisini AB Konseyi ile paylaşır ve yine Konseyle birlikte buumltccedilesel yetkileri kullanır Ayrıca Avrupa Komisyonu uumlzerinde denetim yetkisi bulunmaktadır Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 5 yıl suumlreyle seccedililmektedir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde katılımını takiben Haziran 2004de yapılan Avrupa Parlamentosu seccedilimlerinden sonra uumlye sayısı 626dan 732ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya 99 Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 78rsquoer İspanya ve Polonya 54er Hollanda 27 Belccedilika Portekiz Yunanistan Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 24rsquoer İsveccedil 19 Avusturya 18 Danimarka Finlandiya ve Slovakya 14rsquoer İrlanda ve Litvanya 13er Letonya 9 Slovenya 7 Luumlksemburg Estonya ve GKRY 6şar ve Malta 5 (Bkz AT Antlaşması 189-201)

European Parliament

Parlement europeacuteen

Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği Bkz UNICE

Union of Industrial and Employersrsquo

Confederations of Europe

Union des

confeacutedeacuterations de lrsquoindustrie et des

employeurs drsquoEurope

Avrupa Savunma Ajansı ABnin kriz youmlnetimine ilişkin savunma kapasitesinin artırılması ve Avrupa Guumlvenlik ve Savunma Politikasının desteklenmesi amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Bruumlkseldedir

European Defence Agency

Agence europeacuteenne de

deacutefense

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 17

Avrupa Sayıştayı Bkz Avrupa Toplulukları Sayıştayı

European Court of Auditors

Cour des comptes

europeacuteenne

Avrupa Sendikalar Konfederasyonu Bkz ETUC

European Trade Union Confederation

Confeacutedeacuteration

europeacuteenne des syndicats

Avrupa Siyasi İşbirliği Avrupa Tek Senedinin Dış Politika Alanında Avrupa İşbirliği Hakkında Huumlkuumlmler başlığı altında oumlngoumlruumllen işbirliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu işbirliği Avrupa Birliği Antlaşmasıyla Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası başlığı altında yeniden duumlzenlenmiştir

European Political Cooperation

Coopeacuteration politique

europeacuteenne

Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Birliğinde işccedililerin istihdamını kolaylaştırmak coğrafi ve mesleki hareketliliklerini artırmak sanayi ve uumlretim sistemlerindeki değişime uyumlarını sağlamak amacıyla kurulmuş en eski yapısal fondur Fon Avrupa Komisyonu tarafından idare edilmektedir (Bkz AT Antlaşması 146-148)

European Social Fund

Fonds social europeacuteen

Avrupa Standardizasyon Komitesi Bkz CEN

European Committee for Standardisation

Comiteacute europeacuteen de

normalisation

Avrupa Standardizasyon Kuruluşları Avrupa Topluluğunda malların serbest dolaşımı konusunda karşılaşılan teknik engellerin kaldırılmasına ilişkin olarak 1985 yılında benimsenen yeni yaklaşım ccedilerccedilevesinde referans olarak kabul edilen Avrupa standartlarını hazırlayan kuruluşlardır Bu kuruluşlar CEN CENELEC ve ETSIrsquodir Yeni yaklaşım uyarınca Topluluk tarafından gerccedilekleştirilecek uyum faaliyeti yalnızca sağlık uumlruumln guumlvenliği ve ccedilevrenin korunması

European Standardisation Bodies

Organismes europeacuteens

de normalisation

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 18

konularında yapılacak ccedilerccedileve duumlzenlemelerle sınırlanmakta teknik spesifikasyonlar iccedilin ise soumlz konusu kuruluşlar tarafından hazırlanan Avrupa standartları esas alınmaktadır Bu standartlara uymak ihtiyari olmakla birlikte bunlara uygun olarak imal edilen uumlruumlnlerin otomatik olarak Topluluk mevzuatına da uygun oldukları kabul edilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu uumlruumlnuumln Topluluk mevzuatına uygun olduğunu ispat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml imalatccedilıya aittir (Bkz CEN CENELEC ETSI) Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu ABnin Ortak Tarım Politikasının finansman aracıdır 1962 yılında oluşturulan Fonun amacı tarım alanında yapısal doumlnuumlşuumlme ve kırsal kalkınmaya destek vermektir Fon iki kısımdan oluşmaktadır Garanti Boumlluumlmuuml ABnin tarıma youmlnelik fiyat desteklerini ve bazı ek tedbirleri finanse eder Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biri olan Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml ise yapısal politikalara kaynak sağlar

European Agricultural Guidance and

Guarantee Fund (EAGGF)

Fonds europeacuteen

drsquoorientation et de garantie agricole

(FEOGA)

Avrupa Tek Senedi 17 Şubat 1986rsquoda Luumlksemburgrsquoda ve 28 Şubat 1986rsquoda Laheyrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1987 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren antlaşmadır Avrupa Tek Senedi Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklik getiren huumlkuumlmler ile dış politika alanında uumlye devletler arasında işbirliğini oumlngoumlren huumlkuumlmleri tek bir belgede toplamıştır Avrupa Tek Senedinde iccedil pazarın 1992 yılı sonuna kadar tamamlanması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Ayrıca Avrupa Parlamentosunun karar alma mekanizmasındaki roluuml guumlccedillendirilmiş ve nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluumlnuumln geccedilerli olduğu alanların sayısı artırılmıştır

Single European Act (SEA)

Acte unique europeacuteen

(AUE)

Avrupa Telekomuumlnikasyon Standartları Enstituumlsuuml Bkz ETSI

European Telecommunications

Standards Institute

Institut europeacuteen des normes de

teacuteleacutecommunication

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 19

Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansı Bkz Avrupa İlaccedil Ajansı

European Agency for the Evaluation of

Medicinal Products (EMEA)

Agence europeacuteenne

pour leacutevaluation des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa Topluluğu 25 Mart 1957de Romarsquoda imzalanan Antlaşma ile kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğunun 7 Şubat 1992 tarihinde Maastrichtrsquode imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile değiştirilmiş adıdır Soumlz konusu Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği 1 Kasım 1993rsquoden bu yana eski Avrupa Ekonomik Topluluğu Avrupa Topluluğu olarak anılmaktadır

European Community

Communauteacute europeacuteenne

Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Kurucu Antlaşmaların yorumlanması ve uygulanmasında hukuka uygunluğu sağlayan AB kurumudur Birliğin en yuumlksek yargı organı olan Divan uumlye uumllke huumlkuumlmetleri tarafından ortak kararla 6 yıl iccedilin atanan ve goumlrev suumlreleri yenilenebilen hakim ve hukuk soumlzcuumllerinden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Yetkisi esas olarak Topluluklarla sınırlı olan Divan Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında tamamen yetkisiz Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanında ise belli koşullarla yetkilidir Divanın bakmakla goumlrevli olduğu davalar yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmeyen uumlye devletlere karşı accedilılan ihlacircl davaları Topluluk kurumlarının ccedilıkardığı mevzuata ilişkin olarak accedilılan iptal davaları Topluluk kurumlarının soumlzleşme-dışı sorumluluk ccedilerccedilevesinde verdiği zararlar hakkında accedilılan tazminat davaları Topluluk kurumlarının Topluluk hukukundan kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemelerine ilişkin olarak accedilılan hareketsizlik davalarıdır Bunlar dışında ulusal mahkemelerin bir Topluluk hukuku kuralının yorumlanması veya ikincil mevzuatın geccedilerliliğine ilişkin oumln karar taleplerinin sonuccedillandırılması da Divanın goumlrevleri arasındadır

Court of Justice of the European Communities

Cour de justice des

communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 20

(Bkz AT Antlaşması m220-245 AB Antlaşması m35 40) (httpcuriaeuint) Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) yıllar iccedilinde artan iş yuumlkuumlnuuml hafifletmek amacıyla 24 Ekim 1988 tarihli Konsey kararıyla ATADrsquoa bağlı olarak kurulan yargı organıdır İlk Derece Mahkemesi uumlye uumllke huumlkuumlmetlerinin ortak kararla 6 yıl iccedilin atadığı ve yeniden seccedililebilen hakimlerden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Mahkemenin bakmakla goumlrevli olduğu başlıca davalar gerccedilek veya tuumlzel kişiler tarafından Topluluk organlarına karşı accedilılan iptal hareketsizlik ve tazminat davaları ve Topluluklar ile Topluluk organlarında ccedilalışan kişiler arasındaki personel davalarıdır İlk Derece Mahkemesinin kararlarına karşı esasa ilişkin konularla sınırlı olmak kaydıyla ATADrsquoa temyiz mercii olarak başvurulabilir (Bkz AT Antlaşması m224-225) (httpcuriaeuint)

Court of First Instance of the European

Communities

Tribunal de premiegravere instance des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Toplulukları Komisyonu Birliğin ortak ccedilıkarlarını temsil eden AB kurumudur Komisyon goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devletlerin ccedilıkarlarından bağımsız hareket eder Antlaşmalara ve ikincil mevzuata uyulmasını gerek uumlye devletler ve Topluluk kurumları gerek kişiler bakımından denetler Mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde inisiyatifi elinde bulundurur Bu kapsamda Konseye veya Konsey ile Parlamentoya mevzuat oumlnerileri sunar Ulusal idarelerin de yardımıyla ortak politikaların ve Topluluk programlarının yuumlruumltuumllmesini sağlar Dış ilişkilerde Birliği temsil eder ve muumlzakereleri yuumlruumltuumlr Ayrıca AB buumltccedilesinin yuumlruumltuumllmesinden de sorumludur Yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden oumlnce Komisyon Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallıkrsquotan 2rsquoşer ve diğer uumllkelerden 1rsquoer uumlye olmak uumlzere toplam 20 uumlyeden oluşmaktaydı 1 Mayıs 2004 tarihinde Komisyona 10 uumlye daha atanmış olup bu yeni atanan uumlyeler Komisyonun mevcut 20 uumlyesiyle birlikte 31 Ekim 2004 tarihine kadar

Commission of the European Communities

Commission des

Communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 21

goumlrev yapacaktır 1 Kasım 2004 tarihinde ise her bir uumlye uumllkeden birer kişinin atanmasıyla oluşacak 25 uumlyeli yeni Komisyon goumlrevine başlayacaktır Goumlrevlerini uumlye devlet ccedilıkarlarından bağımsız olarak yuumlruumltmeleri oumlngoumlruumllen Komisyon uumlyeleri 5 yıl suumlreyle atanırlar Geniş bir buumlrokrasiye sahip olan Komisyon Komisyon uumlyelerinin sorumluluğunda bulunan 24 Genel Muumlduumlrluumlkten ve ccedileşitli hizmet birimlerinden oluşmaktadır (Bkz AT Antlaşması m211-219) Avrupa Toplulukları Sayıştayı Sağlam bir mali youmlnetimin temin edilmesi amacıyla Avrupa Birliğinin gelir ve gider hesaplarını ve bu hesapların dayandığı işlemlerin yasallığını ve duumlzguumlnluumlğuumlnuuml inceleyen AB kurumudur 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmiştir Sayıştay her bir uumlye devleti temsilen birer uumlyeden oluşur Uumlyeler AB Konseyi tarafından 6 yıllık bir suumlre iccedilin atanırlar ve goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler Uumlyelerin goumlrev suumlrelerinin yenilenmesi muumlmkuumlnduumlr (Bkz AT Antlaşması m247-249) (wwwecaeuint)

Court of Auditors of the European Communities

Cour des comptes des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml Avruparsquodaki tuumlketicilerin haklarının korunmasına ve AB politikalarının tuumlketici hakları doğrultusunda geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 1962 yılında kurulmuş bir oumlrguumlttuumlr Avruparsquoda yerleşik 34 adet bağımsız ulusal tuumlketici oumlrguumltuumlnden meydana gelen ve bir federasyon niteliğinde olan oumlrguumltuumln merkezi Bruumlkselrsquodedir (wwwbeucorg)

European Consumersrsquo Organisation

(BEUC)

Bureau europeacuteen des unions de

consommateurs (BEUC)

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Avrupa duumlzeyinde uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığı konusunda guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB

European Monitoring Centre for Drugs and

Drug Addiction (EMCDDA)

Observatoire europeacuteen

des drogues et des

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 22

ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemcddaeuint)

toxicomanies(OEDT)

Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı Daha iyi yaşam ve ccedilalışma koşullarının oluşturulması ve planlanmasına katkıda bulunmak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakıf goumlrevlerini uumlye devlet idareleri işccedili ve işveren oumlrguumltleri ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği halinde yerine getirir Vakfın merkezi İrlandarsquonın başkenti Dublinrsquodedir (wwweurofoundeuint)

European Foundation for the Improvement of

Living and Working Conditions

Fondation europeacuteenne

pour lrsquoameacutelioration des conditions de vie et de

travail

Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Birliğinin hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katkıda bulunacak belli yatırım projelerine finansman sağlayan oumlzerk ve tuumlzel kişiliği haiz bir AB organıdır 1958 yılında kurulmuş olan ve kacircr amacı guumltmeyen Avrupa Yatırım Bankası buumltuumlnleşmeye dengeli kalkınmaya ekonomik ve sosyal uyuma ve bilgi ekonomisine youmlnelik projelere destek vermektedir (Bkz AT Antlaşması m266-267) (wwweibeuint)

European Investment Bank

Banque europeacuteenne

dinvestissement

Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı Makedonya Cumhuriyeti ve Sırbistan-Karadağrsquoda ABrsquonin başlıca yardım programlarının uygulanması amacıyla 2000 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwweareuint)

European Agency for Reconstruction

Agence europeacuteenne

pour la reconstruction

Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi Avrupa Komisyonu buumlnyesinde yolsuzlukla muumlcadele amacıyla 1999 yılında kurulmuş birimdir Ofis yolsuzlukla ve Topluluğun mali ccedilıkarlarını olumsuz youmlnde etkileyen diğer usulsuumlzluumlklerle etkili bir şekilde muumlcadele etmek uumlzere soruşturma yetkileriyle donatılmıştır Komisyon da dahil olmak uumlzere hiccedilbir kurum organ veya uumlye uumllkeden emir ve talimat almaksızın soruşturma yetkilerini tam bir bağımsızlık iccedilinde kullanan Ofis adli makamlarla ve emniyet birimleriyle işbirliği iccedilinde ccedilalışmaktadır (httpeuropaeuintolaf)

European Anti-fraud Office (OLAF)

Office europeacuteen de lutte

antifraude (OLAF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 15: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 13

demokrasiyi ve hukukun uumlstuumlnluumlğuumlnuuml korumak Avruparsquonın kuumlltuumlrel kimliğine ve kuumlltuumlrel ccedileşitliliğine ilişkin bilinccedil oluşturmak ve bunların geliştirilmesini teşvik etmek Avrupa toplumunun karşılaştığı azınlıklara karşı ayırımcılık yabancı duumlşmanlığı ccedilevre kirliliği AIDS uyuşturucu organize succedillar gibi sorunlara ccediloumlzuumlm bulmak siyasi ve hukuki reformları destekleyerek Avruparsquoda demokratik istikrarın guumlccedillendirilmesine yardımcı olmaktır Konseyin halihazırda Tuumlrkiyersquonin de aralarında bulunduğu 45 uumlyesi bulunmaktadır Hukukun uumlstuumlnluumlğuuml ilkesini benimseyen ve insan haklarına ve temel oumlzguumlrluumlklere saygı goumlsteren her Avrupa uumllkesi Avrupa Konseyine uumlye olabilir Avrupa Konseyi Avrupa Birliğinin kurumları ile karıştırılmamalıdır (wwwcoeint)

Avrupa Konseyi (Zirve) Avrupa Birliği uumlyesi uumllkelerin devlet ve huumlkuumlmet başkanlarının belirli aralıklarla bir araya geldiği toplantılardır Uumlye uumllke liderlerinin 1974 yılında Parisrsquote yapılan zirve toplantısında aldıkları karar uyarınca 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi adı altında duumlzenli olarak yapılan bu toplantılar 1986 yılında imzalanan Avrupa Tek Senedinde yer alan bir huumlkuumlm ile hukuki temel kazanmıştır Avrupa Birliği Antlaşması ile buguumlnkuuml halini alan huumlkuumlm Zirvenin Birliğin gelişimi iccedilin gerekli ivmeyi kazandırmak ve genel siyasi hedefleri belirlemekle goumlrevli olduğunu ve yılda en az iki kez toplanmasını oumlngoumlrmektedir Zirveler AB Konseyi doumlnem başkanlığını yuumlruumlten uumlye devlet tarafından duumlzenlenir (Bkz AB Antlaşması m4)

European Council

Conseil europeacuteen

Avrupa Konvansiyonu Aralık 2001 tarihli Laeken Zirvesinde alınan karar uyarınca Avrupa Birliğinin geleceği konusunda yapılacak Huumlkuumlmetlerarası Konferans iccedilin şeffaf ve geniş katılımlı bir hazırlık yapılabilmesini teminen ilgili tarafların katılımı ile oluşturulan bir tartışma platformudur Konvansiyon Fransa eski Cumhurbaşkanı Valeacutery Giscard dEstaing başkanlığında iki yıl boyunca suumlrduumlruumllen ccedilalışmalar sonucunda hazırladığı Anayasa

European Convention

Convention europeacuteenne

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 14

Taslağını Haziran 2003de toplanan Selanik Zirvesine sunmuştur (httpeuropean-conventioneuint) (Bkz Avrupa Anayasası) Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu 18 Nisan 1951 tarihinde imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı uumlye devletlerin koumlmuumlr-ccedilelik uumlretimi ve dağıtımının uluslaruumlstuuml niteliğe sahip bir Yuumlksek Otoritenin youmlnetiminde gerccedilekleştirilmesi ve serbest dolaşımın ve serbest rekabetin temin edildiği bir ortak pazarın kurulmasıdır AKCcedilT Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren 50 yıl suumlreyle akdedilmiş bir Antlaşma olduğundan Avrupa Koumlmuumlr Ccedilelik Topluluğu 23 Temmuz 2002 tarihi itibarıyla sona ermiştir

European Coal and Steel Community

Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma 18 Nisan 1951 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Coal and

Steel Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Uumlye uumllkelerin merkez bankaları ile Avrupa Merkez Bankasından meydana gelen yapılanmadır Temel amacı fiyat istikrarını sağlamak olan Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Avrupa Merkez Bankasının karar alma organları tarafından idare edilmektedir Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin goumlrevleri Topluluğun para politikasını tespit etmek ve uygulamak doumlviz işlemlerini yuumlruumltmek uumlye uumllkelerin resmi doumlviz rezervlerini tutmak ve youmlnetmek ve oumldeme sistemlerinin duumlzguumln işlemesini temin etmektir (Bkz AT Antlaşması m107)

European System of Central Banks

(ESCB)

Systegraveme europeacuteen de banques centrales

(SEBC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 15

Avrupa Merkez Bankası 1 Haziran 1998de kurulan tuumlzel kişiliği haiz bağımsız bir AB organıdır Euro alanında fiyat istikrarını sağlamakla goumlrevli Avrupa Merkez Bankası bu goumlrevini yerine getirirken Avrupa Merkez Bankaları Sistemi ile birlikte ccedilalışmaktadır Merkezi Almanyanın Frankfurt kentinde olan Bankanın karar alma organları Yuumlruumltme Kurulu Youmlnetim Konseyi ve Genel Kuruldur (wwwecbint)

European Central Bank (ECB)

Banque centrale

europeacuteenne (BCE)

Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi Avrupa Komisyonuna uumlye devletlere ve sosyal taraflara mesleki eğitim politikaları geliştirme konusunda bilgi desteği sağlamak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir ajanstır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwwcedefopeuint)

European Centre for the Development of

Vocational Training (CEDEFOP)

Centre europeacuteen pour le

deacuteveloppement de la formation

professionnelle (CEDEFOP)

Avrupa Ombudsmanı Avrupa Birliği vatandaşlarının ve bir uumlye uumllkede ikamet eden veya kayıtlı iş merkezine sahip gerccedilek veya tuumlzel kişilerin Topluluk kurumlarının (Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ile İlk Derece Mahkemesinin yargısal yetkilerini kullandıkları işlemler hariccedil olmak uumlzere) veya organlarının koumltuuml idari uygulamalarına karşı şikayette bulunabileceği kişidir Ombudsman Avrupa Parlamentosu tarafından atanır (Bkz AT Antlaşması m21 ve m195)

European Ombudsman

Meacutediateur europeacuteen

Avrupa Para Enstituumlsuuml 1 Ocak 1994 tarihinde Ekonomik ve Parasal Birliğin ikinci aşamasına ilişkin goumlrevleri yerine getirmek uumlzere kurulmuş olan Enstituumlduumlr Birinci aşamada goumlrev yapan Avrupa Merkez Bankaları Guvernoumlrleri Komitesinin yerini alan Avrupa Para Enstituumlsuuml ulusal merkez bankaları arasındaki işbirliğinin ve uumlye devletlerin para politikalarının koordinasyonunun guumlccedillendirilmesinin yanı sıra Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasında Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin oluşturulmasına ve

European Monetary Institute

Institut moneacutetaire

europeacuteen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 16

tek paraya geccedililmesine youmlnelik hazırlık ccedilalışmalarını yapmakla goumlrevlendirilmiştir 1 Haziran 1998 tarihinde Avrupa Merkez Bankasının kurulmasıyla Avrupa Para Enstituumlsuumlnuumln goumlrevi sona ermiştir (Bkz Ekonomik ve Parasal Birlik) Avrupa Parlamentosu Uumlye devlet halklarının temsilcilerinden oluşan Avrupa Birliği kurumudur Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 1979 yılından bu yana doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına gelmektedir Parlamento ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde mevzuat ccedilıkartma yetkisini AB Konseyi ile paylaşır ve yine Konseyle birlikte buumltccedilesel yetkileri kullanır Ayrıca Avrupa Komisyonu uumlzerinde denetim yetkisi bulunmaktadır Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 5 yıl suumlreyle seccedililmektedir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde katılımını takiben Haziran 2004de yapılan Avrupa Parlamentosu seccedilimlerinden sonra uumlye sayısı 626dan 732ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya 99 Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 78rsquoer İspanya ve Polonya 54er Hollanda 27 Belccedilika Portekiz Yunanistan Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 24rsquoer İsveccedil 19 Avusturya 18 Danimarka Finlandiya ve Slovakya 14rsquoer İrlanda ve Litvanya 13er Letonya 9 Slovenya 7 Luumlksemburg Estonya ve GKRY 6şar ve Malta 5 (Bkz AT Antlaşması 189-201)

European Parliament

Parlement europeacuteen

Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği Bkz UNICE

Union of Industrial and Employersrsquo

Confederations of Europe

Union des

confeacutedeacuterations de lrsquoindustrie et des

employeurs drsquoEurope

Avrupa Savunma Ajansı ABnin kriz youmlnetimine ilişkin savunma kapasitesinin artırılması ve Avrupa Guumlvenlik ve Savunma Politikasının desteklenmesi amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Bruumlkseldedir

European Defence Agency

Agence europeacuteenne de

deacutefense

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 17

Avrupa Sayıştayı Bkz Avrupa Toplulukları Sayıştayı

European Court of Auditors

Cour des comptes

europeacuteenne

Avrupa Sendikalar Konfederasyonu Bkz ETUC

European Trade Union Confederation

Confeacutedeacuteration

europeacuteenne des syndicats

Avrupa Siyasi İşbirliği Avrupa Tek Senedinin Dış Politika Alanında Avrupa İşbirliği Hakkında Huumlkuumlmler başlığı altında oumlngoumlruumllen işbirliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu işbirliği Avrupa Birliği Antlaşmasıyla Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası başlığı altında yeniden duumlzenlenmiştir

European Political Cooperation

Coopeacuteration politique

europeacuteenne

Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Birliğinde işccedililerin istihdamını kolaylaştırmak coğrafi ve mesleki hareketliliklerini artırmak sanayi ve uumlretim sistemlerindeki değişime uyumlarını sağlamak amacıyla kurulmuş en eski yapısal fondur Fon Avrupa Komisyonu tarafından idare edilmektedir (Bkz AT Antlaşması 146-148)

European Social Fund

Fonds social europeacuteen

Avrupa Standardizasyon Komitesi Bkz CEN

European Committee for Standardisation

Comiteacute europeacuteen de

normalisation

Avrupa Standardizasyon Kuruluşları Avrupa Topluluğunda malların serbest dolaşımı konusunda karşılaşılan teknik engellerin kaldırılmasına ilişkin olarak 1985 yılında benimsenen yeni yaklaşım ccedilerccedilevesinde referans olarak kabul edilen Avrupa standartlarını hazırlayan kuruluşlardır Bu kuruluşlar CEN CENELEC ve ETSIrsquodir Yeni yaklaşım uyarınca Topluluk tarafından gerccedilekleştirilecek uyum faaliyeti yalnızca sağlık uumlruumln guumlvenliği ve ccedilevrenin korunması

European Standardisation Bodies

Organismes europeacuteens

de normalisation

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 18

konularında yapılacak ccedilerccedileve duumlzenlemelerle sınırlanmakta teknik spesifikasyonlar iccedilin ise soumlz konusu kuruluşlar tarafından hazırlanan Avrupa standartları esas alınmaktadır Bu standartlara uymak ihtiyari olmakla birlikte bunlara uygun olarak imal edilen uumlruumlnlerin otomatik olarak Topluluk mevzuatına da uygun oldukları kabul edilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu uumlruumlnuumln Topluluk mevzuatına uygun olduğunu ispat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml imalatccedilıya aittir (Bkz CEN CENELEC ETSI) Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu ABnin Ortak Tarım Politikasının finansman aracıdır 1962 yılında oluşturulan Fonun amacı tarım alanında yapısal doumlnuumlşuumlme ve kırsal kalkınmaya destek vermektir Fon iki kısımdan oluşmaktadır Garanti Boumlluumlmuuml ABnin tarıma youmlnelik fiyat desteklerini ve bazı ek tedbirleri finanse eder Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biri olan Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml ise yapısal politikalara kaynak sağlar

European Agricultural Guidance and

Guarantee Fund (EAGGF)

Fonds europeacuteen

drsquoorientation et de garantie agricole

(FEOGA)

Avrupa Tek Senedi 17 Şubat 1986rsquoda Luumlksemburgrsquoda ve 28 Şubat 1986rsquoda Laheyrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1987 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren antlaşmadır Avrupa Tek Senedi Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklik getiren huumlkuumlmler ile dış politika alanında uumlye devletler arasında işbirliğini oumlngoumlren huumlkuumlmleri tek bir belgede toplamıştır Avrupa Tek Senedinde iccedil pazarın 1992 yılı sonuna kadar tamamlanması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Ayrıca Avrupa Parlamentosunun karar alma mekanizmasındaki roluuml guumlccedillendirilmiş ve nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluumlnuumln geccedilerli olduğu alanların sayısı artırılmıştır

Single European Act (SEA)

Acte unique europeacuteen

(AUE)

Avrupa Telekomuumlnikasyon Standartları Enstituumlsuuml Bkz ETSI

European Telecommunications

Standards Institute

Institut europeacuteen des normes de

teacuteleacutecommunication

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 19

Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansı Bkz Avrupa İlaccedil Ajansı

European Agency for the Evaluation of

Medicinal Products (EMEA)

Agence europeacuteenne

pour leacutevaluation des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa Topluluğu 25 Mart 1957de Romarsquoda imzalanan Antlaşma ile kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğunun 7 Şubat 1992 tarihinde Maastrichtrsquode imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile değiştirilmiş adıdır Soumlz konusu Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği 1 Kasım 1993rsquoden bu yana eski Avrupa Ekonomik Topluluğu Avrupa Topluluğu olarak anılmaktadır

European Community

Communauteacute europeacuteenne

Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Kurucu Antlaşmaların yorumlanması ve uygulanmasında hukuka uygunluğu sağlayan AB kurumudur Birliğin en yuumlksek yargı organı olan Divan uumlye uumllke huumlkuumlmetleri tarafından ortak kararla 6 yıl iccedilin atanan ve goumlrev suumlreleri yenilenebilen hakim ve hukuk soumlzcuumllerinden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Yetkisi esas olarak Topluluklarla sınırlı olan Divan Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında tamamen yetkisiz Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanında ise belli koşullarla yetkilidir Divanın bakmakla goumlrevli olduğu davalar yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmeyen uumlye devletlere karşı accedilılan ihlacircl davaları Topluluk kurumlarının ccedilıkardığı mevzuata ilişkin olarak accedilılan iptal davaları Topluluk kurumlarının soumlzleşme-dışı sorumluluk ccedilerccedilevesinde verdiği zararlar hakkında accedilılan tazminat davaları Topluluk kurumlarının Topluluk hukukundan kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemelerine ilişkin olarak accedilılan hareketsizlik davalarıdır Bunlar dışında ulusal mahkemelerin bir Topluluk hukuku kuralının yorumlanması veya ikincil mevzuatın geccedilerliliğine ilişkin oumln karar taleplerinin sonuccedillandırılması da Divanın goumlrevleri arasındadır

Court of Justice of the European Communities

Cour de justice des

communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 20

(Bkz AT Antlaşması m220-245 AB Antlaşması m35 40) (httpcuriaeuint) Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) yıllar iccedilinde artan iş yuumlkuumlnuuml hafifletmek amacıyla 24 Ekim 1988 tarihli Konsey kararıyla ATADrsquoa bağlı olarak kurulan yargı organıdır İlk Derece Mahkemesi uumlye uumllke huumlkuumlmetlerinin ortak kararla 6 yıl iccedilin atadığı ve yeniden seccedililebilen hakimlerden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Mahkemenin bakmakla goumlrevli olduğu başlıca davalar gerccedilek veya tuumlzel kişiler tarafından Topluluk organlarına karşı accedilılan iptal hareketsizlik ve tazminat davaları ve Topluluklar ile Topluluk organlarında ccedilalışan kişiler arasındaki personel davalarıdır İlk Derece Mahkemesinin kararlarına karşı esasa ilişkin konularla sınırlı olmak kaydıyla ATADrsquoa temyiz mercii olarak başvurulabilir (Bkz AT Antlaşması m224-225) (httpcuriaeuint)

Court of First Instance of the European

Communities

Tribunal de premiegravere instance des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Toplulukları Komisyonu Birliğin ortak ccedilıkarlarını temsil eden AB kurumudur Komisyon goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devletlerin ccedilıkarlarından bağımsız hareket eder Antlaşmalara ve ikincil mevzuata uyulmasını gerek uumlye devletler ve Topluluk kurumları gerek kişiler bakımından denetler Mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde inisiyatifi elinde bulundurur Bu kapsamda Konseye veya Konsey ile Parlamentoya mevzuat oumlnerileri sunar Ulusal idarelerin de yardımıyla ortak politikaların ve Topluluk programlarının yuumlruumltuumllmesini sağlar Dış ilişkilerde Birliği temsil eder ve muumlzakereleri yuumlruumltuumlr Ayrıca AB buumltccedilesinin yuumlruumltuumllmesinden de sorumludur Yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden oumlnce Komisyon Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallıkrsquotan 2rsquoşer ve diğer uumllkelerden 1rsquoer uumlye olmak uumlzere toplam 20 uumlyeden oluşmaktaydı 1 Mayıs 2004 tarihinde Komisyona 10 uumlye daha atanmış olup bu yeni atanan uumlyeler Komisyonun mevcut 20 uumlyesiyle birlikte 31 Ekim 2004 tarihine kadar

Commission of the European Communities

Commission des

Communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 21

goumlrev yapacaktır 1 Kasım 2004 tarihinde ise her bir uumlye uumllkeden birer kişinin atanmasıyla oluşacak 25 uumlyeli yeni Komisyon goumlrevine başlayacaktır Goumlrevlerini uumlye devlet ccedilıkarlarından bağımsız olarak yuumlruumltmeleri oumlngoumlruumllen Komisyon uumlyeleri 5 yıl suumlreyle atanırlar Geniş bir buumlrokrasiye sahip olan Komisyon Komisyon uumlyelerinin sorumluluğunda bulunan 24 Genel Muumlduumlrluumlkten ve ccedileşitli hizmet birimlerinden oluşmaktadır (Bkz AT Antlaşması m211-219) Avrupa Toplulukları Sayıştayı Sağlam bir mali youmlnetimin temin edilmesi amacıyla Avrupa Birliğinin gelir ve gider hesaplarını ve bu hesapların dayandığı işlemlerin yasallığını ve duumlzguumlnluumlğuumlnuuml inceleyen AB kurumudur 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmiştir Sayıştay her bir uumlye devleti temsilen birer uumlyeden oluşur Uumlyeler AB Konseyi tarafından 6 yıllık bir suumlre iccedilin atanırlar ve goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler Uumlyelerin goumlrev suumlrelerinin yenilenmesi muumlmkuumlnduumlr (Bkz AT Antlaşması m247-249) (wwwecaeuint)

Court of Auditors of the European Communities

Cour des comptes des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml Avruparsquodaki tuumlketicilerin haklarının korunmasına ve AB politikalarının tuumlketici hakları doğrultusunda geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 1962 yılında kurulmuş bir oumlrguumlttuumlr Avruparsquoda yerleşik 34 adet bağımsız ulusal tuumlketici oumlrguumltuumlnden meydana gelen ve bir federasyon niteliğinde olan oumlrguumltuumln merkezi Bruumlkselrsquodedir (wwwbeucorg)

European Consumersrsquo Organisation

(BEUC)

Bureau europeacuteen des unions de

consommateurs (BEUC)

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Avrupa duumlzeyinde uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığı konusunda guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB

European Monitoring Centre for Drugs and

Drug Addiction (EMCDDA)

Observatoire europeacuteen

des drogues et des

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 22

ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemcddaeuint)

toxicomanies(OEDT)

Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı Daha iyi yaşam ve ccedilalışma koşullarının oluşturulması ve planlanmasına katkıda bulunmak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakıf goumlrevlerini uumlye devlet idareleri işccedili ve işveren oumlrguumltleri ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği halinde yerine getirir Vakfın merkezi İrlandarsquonın başkenti Dublinrsquodedir (wwweurofoundeuint)

European Foundation for the Improvement of

Living and Working Conditions

Fondation europeacuteenne

pour lrsquoameacutelioration des conditions de vie et de

travail

Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Birliğinin hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katkıda bulunacak belli yatırım projelerine finansman sağlayan oumlzerk ve tuumlzel kişiliği haiz bir AB organıdır 1958 yılında kurulmuş olan ve kacircr amacı guumltmeyen Avrupa Yatırım Bankası buumltuumlnleşmeye dengeli kalkınmaya ekonomik ve sosyal uyuma ve bilgi ekonomisine youmlnelik projelere destek vermektedir (Bkz AT Antlaşması m266-267) (wwweibeuint)

European Investment Bank

Banque europeacuteenne

dinvestissement

Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı Makedonya Cumhuriyeti ve Sırbistan-Karadağrsquoda ABrsquonin başlıca yardım programlarının uygulanması amacıyla 2000 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwweareuint)

European Agency for Reconstruction

Agence europeacuteenne

pour la reconstruction

Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi Avrupa Komisyonu buumlnyesinde yolsuzlukla muumlcadele amacıyla 1999 yılında kurulmuş birimdir Ofis yolsuzlukla ve Topluluğun mali ccedilıkarlarını olumsuz youmlnde etkileyen diğer usulsuumlzluumlklerle etkili bir şekilde muumlcadele etmek uumlzere soruşturma yetkileriyle donatılmıştır Komisyon da dahil olmak uumlzere hiccedilbir kurum organ veya uumlye uumllkeden emir ve talimat almaksızın soruşturma yetkilerini tam bir bağımsızlık iccedilinde kullanan Ofis adli makamlarla ve emniyet birimleriyle işbirliği iccedilinde ccedilalışmaktadır (httpeuropaeuintolaf)

European Anti-fraud Office (OLAF)

Office europeacuteen de lutte

antifraude (OLAF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 16: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 14

Taslağını Haziran 2003de toplanan Selanik Zirvesine sunmuştur (httpeuropean-conventioneuint) (Bkz Avrupa Anayasası) Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu 18 Nisan 1951 tarihinde imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile oluşturulan Topluluktur Topluluğun amacı uumlye devletlerin koumlmuumlr-ccedilelik uumlretimi ve dağıtımının uluslaruumlstuuml niteliğe sahip bir Yuumlksek Otoritenin youmlnetiminde gerccedilekleştirilmesi ve serbest dolaşımın ve serbest rekabetin temin edildiği bir ortak pazarın kurulmasıdır AKCcedilT Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren 50 yıl suumlreyle akdedilmiş bir Antlaşma olduğundan Avrupa Koumlmuumlr Ccedilelik Topluluğu 23 Temmuz 2002 tarihi itibarıyla sona ermiştir

European Coal and Steel Community

Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma 18 Nisan 1951 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır

Treaty establishing the European Coal and

Steel Community

Traiteacute instituant la Communauteacute

europeacuteenne du charbon et de lrsquoacier

Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Uumlye uumllkelerin merkez bankaları ile Avrupa Merkez Bankasından meydana gelen yapılanmadır Temel amacı fiyat istikrarını sağlamak olan Avrupa Merkez Bankaları Sistemi Avrupa Merkez Bankasının karar alma organları tarafından idare edilmektedir Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin goumlrevleri Topluluğun para politikasını tespit etmek ve uygulamak doumlviz işlemlerini yuumlruumltmek uumlye uumllkelerin resmi doumlviz rezervlerini tutmak ve youmlnetmek ve oumldeme sistemlerinin duumlzguumln işlemesini temin etmektir (Bkz AT Antlaşması m107)

European System of Central Banks

(ESCB)

Systegraveme europeacuteen de banques centrales

(SEBC)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 15

Avrupa Merkez Bankası 1 Haziran 1998de kurulan tuumlzel kişiliği haiz bağımsız bir AB organıdır Euro alanında fiyat istikrarını sağlamakla goumlrevli Avrupa Merkez Bankası bu goumlrevini yerine getirirken Avrupa Merkez Bankaları Sistemi ile birlikte ccedilalışmaktadır Merkezi Almanyanın Frankfurt kentinde olan Bankanın karar alma organları Yuumlruumltme Kurulu Youmlnetim Konseyi ve Genel Kuruldur (wwwecbint)

European Central Bank (ECB)

Banque centrale

europeacuteenne (BCE)

Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi Avrupa Komisyonuna uumlye devletlere ve sosyal taraflara mesleki eğitim politikaları geliştirme konusunda bilgi desteği sağlamak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir ajanstır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwwcedefopeuint)

European Centre for the Development of

Vocational Training (CEDEFOP)

Centre europeacuteen pour le

deacuteveloppement de la formation

professionnelle (CEDEFOP)

Avrupa Ombudsmanı Avrupa Birliği vatandaşlarının ve bir uumlye uumllkede ikamet eden veya kayıtlı iş merkezine sahip gerccedilek veya tuumlzel kişilerin Topluluk kurumlarının (Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ile İlk Derece Mahkemesinin yargısal yetkilerini kullandıkları işlemler hariccedil olmak uumlzere) veya organlarının koumltuuml idari uygulamalarına karşı şikayette bulunabileceği kişidir Ombudsman Avrupa Parlamentosu tarafından atanır (Bkz AT Antlaşması m21 ve m195)

European Ombudsman

Meacutediateur europeacuteen

Avrupa Para Enstituumlsuuml 1 Ocak 1994 tarihinde Ekonomik ve Parasal Birliğin ikinci aşamasına ilişkin goumlrevleri yerine getirmek uumlzere kurulmuş olan Enstituumlduumlr Birinci aşamada goumlrev yapan Avrupa Merkez Bankaları Guvernoumlrleri Komitesinin yerini alan Avrupa Para Enstituumlsuuml ulusal merkez bankaları arasındaki işbirliğinin ve uumlye devletlerin para politikalarının koordinasyonunun guumlccedillendirilmesinin yanı sıra Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasında Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin oluşturulmasına ve

European Monetary Institute

Institut moneacutetaire

europeacuteen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 16

tek paraya geccedililmesine youmlnelik hazırlık ccedilalışmalarını yapmakla goumlrevlendirilmiştir 1 Haziran 1998 tarihinde Avrupa Merkez Bankasının kurulmasıyla Avrupa Para Enstituumlsuumlnuumln goumlrevi sona ermiştir (Bkz Ekonomik ve Parasal Birlik) Avrupa Parlamentosu Uumlye devlet halklarının temsilcilerinden oluşan Avrupa Birliği kurumudur Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 1979 yılından bu yana doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına gelmektedir Parlamento ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde mevzuat ccedilıkartma yetkisini AB Konseyi ile paylaşır ve yine Konseyle birlikte buumltccedilesel yetkileri kullanır Ayrıca Avrupa Komisyonu uumlzerinde denetim yetkisi bulunmaktadır Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 5 yıl suumlreyle seccedililmektedir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde katılımını takiben Haziran 2004de yapılan Avrupa Parlamentosu seccedilimlerinden sonra uumlye sayısı 626dan 732ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya 99 Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 78rsquoer İspanya ve Polonya 54er Hollanda 27 Belccedilika Portekiz Yunanistan Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 24rsquoer İsveccedil 19 Avusturya 18 Danimarka Finlandiya ve Slovakya 14rsquoer İrlanda ve Litvanya 13er Letonya 9 Slovenya 7 Luumlksemburg Estonya ve GKRY 6şar ve Malta 5 (Bkz AT Antlaşması 189-201)

European Parliament

Parlement europeacuteen

Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği Bkz UNICE

Union of Industrial and Employersrsquo

Confederations of Europe

Union des

confeacutedeacuterations de lrsquoindustrie et des

employeurs drsquoEurope

Avrupa Savunma Ajansı ABnin kriz youmlnetimine ilişkin savunma kapasitesinin artırılması ve Avrupa Guumlvenlik ve Savunma Politikasının desteklenmesi amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Bruumlkseldedir

European Defence Agency

Agence europeacuteenne de

deacutefense

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 17

Avrupa Sayıştayı Bkz Avrupa Toplulukları Sayıştayı

European Court of Auditors

Cour des comptes

europeacuteenne

Avrupa Sendikalar Konfederasyonu Bkz ETUC

European Trade Union Confederation

Confeacutedeacuteration

europeacuteenne des syndicats

Avrupa Siyasi İşbirliği Avrupa Tek Senedinin Dış Politika Alanında Avrupa İşbirliği Hakkında Huumlkuumlmler başlığı altında oumlngoumlruumllen işbirliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu işbirliği Avrupa Birliği Antlaşmasıyla Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası başlığı altında yeniden duumlzenlenmiştir

European Political Cooperation

Coopeacuteration politique

europeacuteenne

Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Birliğinde işccedililerin istihdamını kolaylaştırmak coğrafi ve mesleki hareketliliklerini artırmak sanayi ve uumlretim sistemlerindeki değişime uyumlarını sağlamak amacıyla kurulmuş en eski yapısal fondur Fon Avrupa Komisyonu tarafından idare edilmektedir (Bkz AT Antlaşması 146-148)

European Social Fund

Fonds social europeacuteen

Avrupa Standardizasyon Komitesi Bkz CEN

European Committee for Standardisation

Comiteacute europeacuteen de

normalisation

Avrupa Standardizasyon Kuruluşları Avrupa Topluluğunda malların serbest dolaşımı konusunda karşılaşılan teknik engellerin kaldırılmasına ilişkin olarak 1985 yılında benimsenen yeni yaklaşım ccedilerccedilevesinde referans olarak kabul edilen Avrupa standartlarını hazırlayan kuruluşlardır Bu kuruluşlar CEN CENELEC ve ETSIrsquodir Yeni yaklaşım uyarınca Topluluk tarafından gerccedilekleştirilecek uyum faaliyeti yalnızca sağlık uumlruumln guumlvenliği ve ccedilevrenin korunması

European Standardisation Bodies

Organismes europeacuteens

de normalisation

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 18

konularında yapılacak ccedilerccedileve duumlzenlemelerle sınırlanmakta teknik spesifikasyonlar iccedilin ise soumlz konusu kuruluşlar tarafından hazırlanan Avrupa standartları esas alınmaktadır Bu standartlara uymak ihtiyari olmakla birlikte bunlara uygun olarak imal edilen uumlruumlnlerin otomatik olarak Topluluk mevzuatına da uygun oldukları kabul edilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu uumlruumlnuumln Topluluk mevzuatına uygun olduğunu ispat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml imalatccedilıya aittir (Bkz CEN CENELEC ETSI) Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu ABnin Ortak Tarım Politikasının finansman aracıdır 1962 yılında oluşturulan Fonun amacı tarım alanında yapısal doumlnuumlşuumlme ve kırsal kalkınmaya destek vermektir Fon iki kısımdan oluşmaktadır Garanti Boumlluumlmuuml ABnin tarıma youmlnelik fiyat desteklerini ve bazı ek tedbirleri finanse eder Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biri olan Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml ise yapısal politikalara kaynak sağlar

European Agricultural Guidance and

Guarantee Fund (EAGGF)

Fonds europeacuteen

drsquoorientation et de garantie agricole

(FEOGA)

Avrupa Tek Senedi 17 Şubat 1986rsquoda Luumlksemburgrsquoda ve 28 Şubat 1986rsquoda Laheyrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1987 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren antlaşmadır Avrupa Tek Senedi Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklik getiren huumlkuumlmler ile dış politika alanında uumlye devletler arasında işbirliğini oumlngoumlren huumlkuumlmleri tek bir belgede toplamıştır Avrupa Tek Senedinde iccedil pazarın 1992 yılı sonuna kadar tamamlanması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Ayrıca Avrupa Parlamentosunun karar alma mekanizmasındaki roluuml guumlccedillendirilmiş ve nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluumlnuumln geccedilerli olduğu alanların sayısı artırılmıştır

Single European Act (SEA)

Acte unique europeacuteen

(AUE)

Avrupa Telekomuumlnikasyon Standartları Enstituumlsuuml Bkz ETSI

European Telecommunications

Standards Institute

Institut europeacuteen des normes de

teacuteleacutecommunication

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 19

Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansı Bkz Avrupa İlaccedil Ajansı

European Agency for the Evaluation of

Medicinal Products (EMEA)

Agence europeacuteenne

pour leacutevaluation des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa Topluluğu 25 Mart 1957de Romarsquoda imzalanan Antlaşma ile kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğunun 7 Şubat 1992 tarihinde Maastrichtrsquode imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile değiştirilmiş adıdır Soumlz konusu Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği 1 Kasım 1993rsquoden bu yana eski Avrupa Ekonomik Topluluğu Avrupa Topluluğu olarak anılmaktadır

European Community

Communauteacute europeacuteenne

Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Kurucu Antlaşmaların yorumlanması ve uygulanmasında hukuka uygunluğu sağlayan AB kurumudur Birliğin en yuumlksek yargı organı olan Divan uumlye uumllke huumlkuumlmetleri tarafından ortak kararla 6 yıl iccedilin atanan ve goumlrev suumlreleri yenilenebilen hakim ve hukuk soumlzcuumllerinden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Yetkisi esas olarak Topluluklarla sınırlı olan Divan Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında tamamen yetkisiz Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanında ise belli koşullarla yetkilidir Divanın bakmakla goumlrevli olduğu davalar yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmeyen uumlye devletlere karşı accedilılan ihlacircl davaları Topluluk kurumlarının ccedilıkardığı mevzuata ilişkin olarak accedilılan iptal davaları Topluluk kurumlarının soumlzleşme-dışı sorumluluk ccedilerccedilevesinde verdiği zararlar hakkında accedilılan tazminat davaları Topluluk kurumlarının Topluluk hukukundan kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemelerine ilişkin olarak accedilılan hareketsizlik davalarıdır Bunlar dışında ulusal mahkemelerin bir Topluluk hukuku kuralının yorumlanması veya ikincil mevzuatın geccedilerliliğine ilişkin oumln karar taleplerinin sonuccedillandırılması da Divanın goumlrevleri arasındadır

Court of Justice of the European Communities

Cour de justice des

communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 20

(Bkz AT Antlaşması m220-245 AB Antlaşması m35 40) (httpcuriaeuint) Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) yıllar iccedilinde artan iş yuumlkuumlnuuml hafifletmek amacıyla 24 Ekim 1988 tarihli Konsey kararıyla ATADrsquoa bağlı olarak kurulan yargı organıdır İlk Derece Mahkemesi uumlye uumllke huumlkuumlmetlerinin ortak kararla 6 yıl iccedilin atadığı ve yeniden seccedililebilen hakimlerden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Mahkemenin bakmakla goumlrevli olduğu başlıca davalar gerccedilek veya tuumlzel kişiler tarafından Topluluk organlarına karşı accedilılan iptal hareketsizlik ve tazminat davaları ve Topluluklar ile Topluluk organlarında ccedilalışan kişiler arasındaki personel davalarıdır İlk Derece Mahkemesinin kararlarına karşı esasa ilişkin konularla sınırlı olmak kaydıyla ATADrsquoa temyiz mercii olarak başvurulabilir (Bkz AT Antlaşması m224-225) (httpcuriaeuint)

Court of First Instance of the European

Communities

Tribunal de premiegravere instance des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Toplulukları Komisyonu Birliğin ortak ccedilıkarlarını temsil eden AB kurumudur Komisyon goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devletlerin ccedilıkarlarından bağımsız hareket eder Antlaşmalara ve ikincil mevzuata uyulmasını gerek uumlye devletler ve Topluluk kurumları gerek kişiler bakımından denetler Mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde inisiyatifi elinde bulundurur Bu kapsamda Konseye veya Konsey ile Parlamentoya mevzuat oumlnerileri sunar Ulusal idarelerin de yardımıyla ortak politikaların ve Topluluk programlarının yuumlruumltuumllmesini sağlar Dış ilişkilerde Birliği temsil eder ve muumlzakereleri yuumlruumltuumlr Ayrıca AB buumltccedilesinin yuumlruumltuumllmesinden de sorumludur Yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden oumlnce Komisyon Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallıkrsquotan 2rsquoşer ve diğer uumllkelerden 1rsquoer uumlye olmak uumlzere toplam 20 uumlyeden oluşmaktaydı 1 Mayıs 2004 tarihinde Komisyona 10 uumlye daha atanmış olup bu yeni atanan uumlyeler Komisyonun mevcut 20 uumlyesiyle birlikte 31 Ekim 2004 tarihine kadar

Commission of the European Communities

Commission des

Communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 21

goumlrev yapacaktır 1 Kasım 2004 tarihinde ise her bir uumlye uumllkeden birer kişinin atanmasıyla oluşacak 25 uumlyeli yeni Komisyon goumlrevine başlayacaktır Goumlrevlerini uumlye devlet ccedilıkarlarından bağımsız olarak yuumlruumltmeleri oumlngoumlruumllen Komisyon uumlyeleri 5 yıl suumlreyle atanırlar Geniş bir buumlrokrasiye sahip olan Komisyon Komisyon uumlyelerinin sorumluluğunda bulunan 24 Genel Muumlduumlrluumlkten ve ccedileşitli hizmet birimlerinden oluşmaktadır (Bkz AT Antlaşması m211-219) Avrupa Toplulukları Sayıştayı Sağlam bir mali youmlnetimin temin edilmesi amacıyla Avrupa Birliğinin gelir ve gider hesaplarını ve bu hesapların dayandığı işlemlerin yasallığını ve duumlzguumlnluumlğuumlnuuml inceleyen AB kurumudur 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmiştir Sayıştay her bir uumlye devleti temsilen birer uumlyeden oluşur Uumlyeler AB Konseyi tarafından 6 yıllık bir suumlre iccedilin atanırlar ve goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler Uumlyelerin goumlrev suumlrelerinin yenilenmesi muumlmkuumlnduumlr (Bkz AT Antlaşması m247-249) (wwwecaeuint)

Court of Auditors of the European Communities

Cour des comptes des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml Avruparsquodaki tuumlketicilerin haklarının korunmasına ve AB politikalarının tuumlketici hakları doğrultusunda geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 1962 yılında kurulmuş bir oumlrguumlttuumlr Avruparsquoda yerleşik 34 adet bağımsız ulusal tuumlketici oumlrguumltuumlnden meydana gelen ve bir federasyon niteliğinde olan oumlrguumltuumln merkezi Bruumlkselrsquodedir (wwwbeucorg)

European Consumersrsquo Organisation

(BEUC)

Bureau europeacuteen des unions de

consommateurs (BEUC)

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Avrupa duumlzeyinde uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığı konusunda guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB

European Monitoring Centre for Drugs and

Drug Addiction (EMCDDA)

Observatoire europeacuteen

des drogues et des

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 22

ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemcddaeuint)

toxicomanies(OEDT)

Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı Daha iyi yaşam ve ccedilalışma koşullarının oluşturulması ve planlanmasına katkıda bulunmak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakıf goumlrevlerini uumlye devlet idareleri işccedili ve işveren oumlrguumltleri ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği halinde yerine getirir Vakfın merkezi İrlandarsquonın başkenti Dublinrsquodedir (wwweurofoundeuint)

European Foundation for the Improvement of

Living and Working Conditions

Fondation europeacuteenne

pour lrsquoameacutelioration des conditions de vie et de

travail

Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Birliğinin hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katkıda bulunacak belli yatırım projelerine finansman sağlayan oumlzerk ve tuumlzel kişiliği haiz bir AB organıdır 1958 yılında kurulmuş olan ve kacircr amacı guumltmeyen Avrupa Yatırım Bankası buumltuumlnleşmeye dengeli kalkınmaya ekonomik ve sosyal uyuma ve bilgi ekonomisine youmlnelik projelere destek vermektedir (Bkz AT Antlaşması m266-267) (wwweibeuint)

European Investment Bank

Banque europeacuteenne

dinvestissement

Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı Makedonya Cumhuriyeti ve Sırbistan-Karadağrsquoda ABrsquonin başlıca yardım programlarının uygulanması amacıyla 2000 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwweareuint)

European Agency for Reconstruction

Agence europeacuteenne

pour la reconstruction

Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi Avrupa Komisyonu buumlnyesinde yolsuzlukla muumlcadele amacıyla 1999 yılında kurulmuş birimdir Ofis yolsuzlukla ve Topluluğun mali ccedilıkarlarını olumsuz youmlnde etkileyen diğer usulsuumlzluumlklerle etkili bir şekilde muumlcadele etmek uumlzere soruşturma yetkileriyle donatılmıştır Komisyon da dahil olmak uumlzere hiccedilbir kurum organ veya uumlye uumllkeden emir ve talimat almaksızın soruşturma yetkilerini tam bir bağımsızlık iccedilinde kullanan Ofis adli makamlarla ve emniyet birimleriyle işbirliği iccedilinde ccedilalışmaktadır (httpeuropaeuintolaf)

European Anti-fraud Office (OLAF)

Office europeacuteen de lutte

antifraude (OLAF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 17: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 15

Avrupa Merkez Bankası 1 Haziran 1998de kurulan tuumlzel kişiliği haiz bağımsız bir AB organıdır Euro alanında fiyat istikrarını sağlamakla goumlrevli Avrupa Merkez Bankası bu goumlrevini yerine getirirken Avrupa Merkez Bankaları Sistemi ile birlikte ccedilalışmaktadır Merkezi Almanyanın Frankfurt kentinde olan Bankanın karar alma organları Yuumlruumltme Kurulu Youmlnetim Konseyi ve Genel Kuruldur (wwwecbint)

European Central Bank (ECB)

Banque centrale

europeacuteenne (BCE)

Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi Avrupa Komisyonuna uumlye devletlere ve sosyal taraflara mesleki eğitim politikaları geliştirme konusunda bilgi desteği sağlamak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir ajanstır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwwcedefopeuint)

European Centre for the Development of

Vocational Training (CEDEFOP)

Centre europeacuteen pour le

deacuteveloppement de la formation

professionnelle (CEDEFOP)

Avrupa Ombudsmanı Avrupa Birliği vatandaşlarının ve bir uumlye uumllkede ikamet eden veya kayıtlı iş merkezine sahip gerccedilek veya tuumlzel kişilerin Topluluk kurumlarının (Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ile İlk Derece Mahkemesinin yargısal yetkilerini kullandıkları işlemler hariccedil olmak uumlzere) veya organlarının koumltuuml idari uygulamalarına karşı şikayette bulunabileceği kişidir Ombudsman Avrupa Parlamentosu tarafından atanır (Bkz AT Antlaşması m21 ve m195)

European Ombudsman

Meacutediateur europeacuteen

Avrupa Para Enstituumlsuuml 1 Ocak 1994 tarihinde Ekonomik ve Parasal Birliğin ikinci aşamasına ilişkin goumlrevleri yerine getirmek uumlzere kurulmuş olan Enstituumlduumlr Birinci aşamada goumlrev yapan Avrupa Merkez Bankaları Guvernoumlrleri Komitesinin yerini alan Avrupa Para Enstituumlsuuml ulusal merkez bankaları arasındaki işbirliğinin ve uumlye devletlerin para politikalarının koordinasyonunun guumlccedillendirilmesinin yanı sıra Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasında Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin oluşturulmasına ve

European Monetary Institute

Institut moneacutetaire

europeacuteen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 16

tek paraya geccedililmesine youmlnelik hazırlık ccedilalışmalarını yapmakla goumlrevlendirilmiştir 1 Haziran 1998 tarihinde Avrupa Merkez Bankasının kurulmasıyla Avrupa Para Enstituumlsuumlnuumln goumlrevi sona ermiştir (Bkz Ekonomik ve Parasal Birlik) Avrupa Parlamentosu Uumlye devlet halklarının temsilcilerinden oluşan Avrupa Birliği kurumudur Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 1979 yılından bu yana doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına gelmektedir Parlamento ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde mevzuat ccedilıkartma yetkisini AB Konseyi ile paylaşır ve yine Konseyle birlikte buumltccedilesel yetkileri kullanır Ayrıca Avrupa Komisyonu uumlzerinde denetim yetkisi bulunmaktadır Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 5 yıl suumlreyle seccedililmektedir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde katılımını takiben Haziran 2004de yapılan Avrupa Parlamentosu seccedilimlerinden sonra uumlye sayısı 626dan 732ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya 99 Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 78rsquoer İspanya ve Polonya 54er Hollanda 27 Belccedilika Portekiz Yunanistan Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 24rsquoer İsveccedil 19 Avusturya 18 Danimarka Finlandiya ve Slovakya 14rsquoer İrlanda ve Litvanya 13er Letonya 9 Slovenya 7 Luumlksemburg Estonya ve GKRY 6şar ve Malta 5 (Bkz AT Antlaşması 189-201)

European Parliament

Parlement europeacuteen

Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği Bkz UNICE

Union of Industrial and Employersrsquo

Confederations of Europe

Union des

confeacutedeacuterations de lrsquoindustrie et des

employeurs drsquoEurope

Avrupa Savunma Ajansı ABnin kriz youmlnetimine ilişkin savunma kapasitesinin artırılması ve Avrupa Guumlvenlik ve Savunma Politikasının desteklenmesi amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Bruumlkseldedir

European Defence Agency

Agence europeacuteenne de

deacutefense

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 17

Avrupa Sayıştayı Bkz Avrupa Toplulukları Sayıştayı

European Court of Auditors

Cour des comptes

europeacuteenne

Avrupa Sendikalar Konfederasyonu Bkz ETUC

European Trade Union Confederation

Confeacutedeacuteration

europeacuteenne des syndicats

Avrupa Siyasi İşbirliği Avrupa Tek Senedinin Dış Politika Alanında Avrupa İşbirliği Hakkında Huumlkuumlmler başlığı altında oumlngoumlruumllen işbirliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu işbirliği Avrupa Birliği Antlaşmasıyla Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası başlığı altında yeniden duumlzenlenmiştir

European Political Cooperation

Coopeacuteration politique

europeacuteenne

Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Birliğinde işccedililerin istihdamını kolaylaştırmak coğrafi ve mesleki hareketliliklerini artırmak sanayi ve uumlretim sistemlerindeki değişime uyumlarını sağlamak amacıyla kurulmuş en eski yapısal fondur Fon Avrupa Komisyonu tarafından idare edilmektedir (Bkz AT Antlaşması 146-148)

European Social Fund

Fonds social europeacuteen

Avrupa Standardizasyon Komitesi Bkz CEN

European Committee for Standardisation

Comiteacute europeacuteen de

normalisation

Avrupa Standardizasyon Kuruluşları Avrupa Topluluğunda malların serbest dolaşımı konusunda karşılaşılan teknik engellerin kaldırılmasına ilişkin olarak 1985 yılında benimsenen yeni yaklaşım ccedilerccedilevesinde referans olarak kabul edilen Avrupa standartlarını hazırlayan kuruluşlardır Bu kuruluşlar CEN CENELEC ve ETSIrsquodir Yeni yaklaşım uyarınca Topluluk tarafından gerccedilekleştirilecek uyum faaliyeti yalnızca sağlık uumlruumln guumlvenliği ve ccedilevrenin korunması

European Standardisation Bodies

Organismes europeacuteens

de normalisation

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 18

konularında yapılacak ccedilerccedileve duumlzenlemelerle sınırlanmakta teknik spesifikasyonlar iccedilin ise soumlz konusu kuruluşlar tarafından hazırlanan Avrupa standartları esas alınmaktadır Bu standartlara uymak ihtiyari olmakla birlikte bunlara uygun olarak imal edilen uumlruumlnlerin otomatik olarak Topluluk mevzuatına da uygun oldukları kabul edilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu uumlruumlnuumln Topluluk mevzuatına uygun olduğunu ispat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml imalatccedilıya aittir (Bkz CEN CENELEC ETSI) Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu ABnin Ortak Tarım Politikasının finansman aracıdır 1962 yılında oluşturulan Fonun amacı tarım alanında yapısal doumlnuumlşuumlme ve kırsal kalkınmaya destek vermektir Fon iki kısımdan oluşmaktadır Garanti Boumlluumlmuuml ABnin tarıma youmlnelik fiyat desteklerini ve bazı ek tedbirleri finanse eder Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biri olan Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml ise yapısal politikalara kaynak sağlar

European Agricultural Guidance and

Guarantee Fund (EAGGF)

Fonds europeacuteen

drsquoorientation et de garantie agricole

(FEOGA)

Avrupa Tek Senedi 17 Şubat 1986rsquoda Luumlksemburgrsquoda ve 28 Şubat 1986rsquoda Laheyrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1987 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren antlaşmadır Avrupa Tek Senedi Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklik getiren huumlkuumlmler ile dış politika alanında uumlye devletler arasında işbirliğini oumlngoumlren huumlkuumlmleri tek bir belgede toplamıştır Avrupa Tek Senedinde iccedil pazarın 1992 yılı sonuna kadar tamamlanması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Ayrıca Avrupa Parlamentosunun karar alma mekanizmasındaki roluuml guumlccedillendirilmiş ve nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluumlnuumln geccedilerli olduğu alanların sayısı artırılmıştır

Single European Act (SEA)

Acte unique europeacuteen

(AUE)

Avrupa Telekomuumlnikasyon Standartları Enstituumlsuuml Bkz ETSI

European Telecommunications

Standards Institute

Institut europeacuteen des normes de

teacuteleacutecommunication

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 19

Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansı Bkz Avrupa İlaccedil Ajansı

European Agency for the Evaluation of

Medicinal Products (EMEA)

Agence europeacuteenne

pour leacutevaluation des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa Topluluğu 25 Mart 1957de Romarsquoda imzalanan Antlaşma ile kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğunun 7 Şubat 1992 tarihinde Maastrichtrsquode imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile değiştirilmiş adıdır Soumlz konusu Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği 1 Kasım 1993rsquoden bu yana eski Avrupa Ekonomik Topluluğu Avrupa Topluluğu olarak anılmaktadır

European Community

Communauteacute europeacuteenne

Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Kurucu Antlaşmaların yorumlanması ve uygulanmasında hukuka uygunluğu sağlayan AB kurumudur Birliğin en yuumlksek yargı organı olan Divan uumlye uumllke huumlkuumlmetleri tarafından ortak kararla 6 yıl iccedilin atanan ve goumlrev suumlreleri yenilenebilen hakim ve hukuk soumlzcuumllerinden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Yetkisi esas olarak Topluluklarla sınırlı olan Divan Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında tamamen yetkisiz Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanında ise belli koşullarla yetkilidir Divanın bakmakla goumlrevli olduğu davalar yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmeyen uumlye devletlere karşı accedilılan ihlacircl davaları Topluluk kurumlarının ccedilıkardığı mevzuata ilişkin olarak accedilılan iptal davaları Topluluk kurumlarının soumlzleşme-dışı sorumluluk ccedilerccedilevesinde verdiği zararlar hakkında accedilılan tazminat davaları Topluluk kurumlarının Topluluk hukukundan kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemelerine ilişkin olarak accedilılan hareketsizlik davalarıdır Bunlar dışında ulusal mahkemelerin bir Topluluk hukuku kuralının yorumlanması veya ikincil mevzuatın geccedilerliliğine ilişkin oumln karar taleplerinin sonuccedillandırılması da Divanın goumlrevleri arasındadır

Court of Justice of the European Communities

Cour de justice des

communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 20

(Bkz AT Antlaşması m220-245 AB Antlaşması m35 40) (httpcuriaeuint) Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) yıllar iccedilinde artan iş yuumlkuumlnuuml hafifletmek amacıyla 24 Ekim 1988 tarihli Konsey kararıyla ATADrsquoa bağlı olarak kurulan yargı organıdır İlk Derece Mahkemesi uumlye uumllke huumlkuumlmetlerinin ortak kararla 6 yıl iccedilin atadığı ve yeniden seccedililebilen hakimlerden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Mahkemenin bakmakla goumlrevli olduğu başlıca davalar gerccedilek veya tuumlzel kişiler tarafından Topluluk organlarına karşı accedilılan iptal hareketsizlik ve tazminat davaları ve Topluluklar ile Topluluk organlarında ccedilalışan kişiler arasındaki personel davalarıdır İlk Derece Mahkemesinin kararlarına karşı esasa ilişkin konularla sınırlı olmak kaydıyla ATADrsquoa temyiz mercii olarak başvurulabilir (Bkz AT Antlaşması m224-225) (httpcuriaeuint)

Court of First Instance of the European

Communities

Tribunal de premiegravere instance des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Toplulukları Komisyonu Birliğin ortak ccedilıkarlarını temsil eden AB kurumudur Komisyon goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devletlerin ccedilıkarlarından bağımsız hareket eder Antlaşmalara ve ikincil mevzuata uyulmasını gerek uumlye devletler ve Topluluk kurumları gerek kişiler bakımından denetler Mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde inisiyatifi elinde bulundurur Bu kapsamda Konseye veya Konsey ile Parlamentoya mevzuat oumlnerileri sunar Ulusal idarelerin de yardımıyla ortak politikaların ve Topluluk programlarının yuumlruumltuumllmesini sağlar Dış ilişkilerde Birliği temsil eder ve muumlzakereleri yuumlruumltuumlr Ayrıca AB buumltccedilesinin yuumlruumltuumllmesinden de sorumludur Yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden oumlnce Komisyon Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallıkrsquotan 2rsquoşer ve diğer uumllkelerden 1rsquoer uumlye olmak uumlzere toplam 20 uumlyeden oluşmaktaydı 1 Mayıs 2004 tarihinde Komisyona 10 uumlye daha atanmış olup bu yeni atanan uumlyeler Komisyonun mevcut 20 uumlyesiyle birlikte 31 Ekim 2004 tarihine kadar

Commission of the European Communities

Commission des

Communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 21

goumlrev yapacaktır 1 Kasım 2004 tarihinde ise her bir uumlye uumllkeden birer kişinin atanmasıyla oluşacak 25 uumlyeli yeni Komisyon goumlrevine başlayacaktır Goumlrevlerini uumlye devlet ccedilıkarlarından bağımsız olarak yuumlruumltmeleri oumlngoumlruumllen Komisyon uumlyeleri 5 yıl suumlreyle atanırlar Geniş bir buumlrokrasiye sahip olan Komisyon Komisyon uumlyelerinin sorumluluğunda bulunan 24 Genel Muumlduumlrluumlkten ve ccedileşitli hizmet birimlerinden oluşmaktadır (Bkz AT Antlaşması m211-219) Avrupa Toplulukları Sayıştayı Sağlam bir mali youmlnetimin temin edilmesi amacıyla Avrupa Birliğinin gelir ve gider hesaplarını ve bu hesapların dayandığı işlemlerin yasallığını ve duumlzguumlnluumlğuumlnuuml inceleyen AB kurumudur 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmiştir Sayıştay her bir uumlye devleti temsilen birer uumlyeden oluşur Uumlyeler AB Konseyi tarafından 6 yıllık bir suumlre iccedilin atanırlar ve goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler Uumlyelerin goumlrev suumlrelerinin yenilenmesi muumlmkuumlnduumlr (Bkz AT Antlaşması m247-249) (wwwecaeuint)

Court of Auditors of the European Communities

Cour des comptes des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml Avruparsquodaki tuumlketicilerin haklarının korunmasına ve AB politikalarının tuumlketici hakları doğrultusunda geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 1962 yılında kurulmuş bir oumlrguumlttuumlr Avruparsquoda yerleşik 34 adet bağımsız ulusal tuumlketici oumlrguumltuumlnden meydana gelen ve bir federasyon niteliğinde olan oumlrguumltuumln merkezi Bruumlkselrsquodedir (wwwbeucorg)

European Consumersrsquo Organisation

(BEUC)

Bureau europeacuteen des unions de

consommateurs (BEUC)

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Avrupa duumlzeyinde uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığı konusunda guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB

European Monitoring Centre for Drugs and

Drug Addiction (EMCDDA)

Observatoire europeacuteen

des drogues et des

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 22

ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemcddaeuint)

toxicomanies(OEDT)

Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı Daha iyi yaşam ve ccedilalışma koşullarının oluşturulması ve planlanmasına katkıda bulunmak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakıf goumlrevlerini uumlye devlet idareleri işccedili ve işveren oumlrguumltleri ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği halinde yerine getirir Vakfın merkezi İrlandarsquonın başkenti Dublinrsquodedir (wwweurofoundeuint)

European Foundation for the Improvement of

Living and Working Conditions

Fondation europeacuteenne

pour lrsquoameacutelioration des conditions de vie et de

travail

Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Birliğinin hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katkıda bulunacak belli yatırım projelerine finansman sağlayan oumlzerk ve tuumlzel kişiliği haiz bir AB organıdır 1958 yılında kurulmuş olan ve kacircr amacı guumltmeyen Avrupa Yatırım Bankası buumltuumlnleşmeye dengeli kalkınmaya ekonomik ve sosyal uyuma ve bilgi ekonomisine youmlnelik projelere destek vermektedir (Bkz AT Antlaşması m266-267) (wwweibeuint)

European Investment Bank

Banque europeacuteenne

dinvestissement

Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı Makedonya Cumhuriyeti ve Sırbistan-Karadağrsquoda ABrsquonin başlıca yardım programlarının uygulanması amacıyla 2000 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwweareuint)

European Agency for Reconstruction

Agence europeacuteenne

pour la reconstruction

Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi Avrupa Komisyonu buumlnyesinde yolsuzlukla muumlcadele amacıyla 1999 yılında kurulmuş birimdir Ofis yolsuzlukla ve Topluluğun mali ccedilıkarlarını olumsuz youmlnde etkileyen diğer usulsuumlzluumlklerle etkili bir şekilde muumlcadele etmek uumlzere soruşturma yetkileriyle donatılmıştır Komisyon da dahil olmak uumlzere hiccedilbir kurum organ veya uumlye uumllkeden emir ve talimat almaksızın soruşturma yetkilerini tam bir bağımsızlık iccedilinde kullanan Ofis adli makamlarla ve emniyet birimleriyle işbirliği iccedilinde ccedilalışmaktadır (httpeuropaeuintolaf)

European Anti-fraud Office (OLAF)

Office europeacuteen de lutte

antifraude (OLAF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 18: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 16

tek paraya geccedililmesine youmlnelik hazırlık ccedilalışmalarını yapmakla goumlrevlendirilmiştir 1 Haziran 1998 tarihinde Avrupa Merkez Bankasının kurulmasıyla Avrupa Para Enstituumlsuumlnuumln goumlrevi sona ermiştir (Bkz Ekonomik ve Parasal Birlik) Avrupa Parlamentosu Uumlye devlet halklarının temsilcilerinden oluşan Avrupa Birliği kurumudur Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 1979 yılından bu yana doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına gelmektedir Parlamento ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde mevzuat ccedilıkartma yetkisini AB Konseyi ile paylaşır ve yine Konseyle birlikte buumltccedilesel yetkileri kullanır Ayrıca Avrupa Komisyonu uumlzerinde denetim yetkisi bulunmaktadır Avrupa Parlamentosu uumlyeleri 5 yıl suumlreyle seccedililmektedir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde katılımını takiben Haziran 2004de yapılan Avrupa Parlamentosu seccedilimlerinden sonra uumlye sayısı 626dan 732ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya 99 Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 78rsquoer İspanya ve Polonya 54er Hollanda 27 Belccedilika Portekiz Yunanistan Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 24rsquoer İsveccedil 19 Avusturya 18 Danimarka Finlandiya ve Slovakya 14rsquoer İrlanda ve Litvanya 13er Letonya 9 Slovenya 7 Luumlksemburg Estonya ve GKRY 6şar ve Malta 5 (Bkz AT Antlaşması 189-201)

European Parliament

Parlement europeacuteen

Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği Bkz UNICE

Union of Industrial and Employersrsquo

Confederations of Europe

Union des

confeacutedeacuterations de lrsquoindustrie et des

employeurs drsquoEurope

Avrupa Savunma Ajansı ABnin kriz youmlnetimine ilişkin savunma kapasitesinin artırılması ve Avrupa Guumlvenlik ve Savunma Politikasının desteklenmesi amacıyla 2004 yılında kurulmuş olan bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Bruumlkseldedir

European Defence Agency

Agence europeacuteenne de

deacutefense

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 17

Avrupa Sayıştayı Bkz Avrupa Toplulukları Sayıştayı

European Court of Auditors

Cour des comptes

europeacuteenne

Avrupa Sendikalar Konfederasyonu Bkz ETUC

European Trade Union Confederation

Confeacutedeacuteration

europeacuteenne des syndicats

Avrupa Siyasi İşbirliği Avrupa Tek Senedinin Dış Politika Alanında Avrupa İşbirliği Hakkında Huumlkuumlmler başlığı altında oumlngoumlruumllen işbirliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu işbirliği Avrupa Birliği Antlaşmasıyla Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası başlığı altında yeniden duumlzenlenmiştir

European Political Cooperation

Coopeacuteration politique

europeacuteenne

Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Birliğinde işccedililerin istihdamını kolaylaştırmak coğrafi ve mesleki hareketliliklerini artırmak sanayi ve uumlretim sistemlerindeki değişime uyumlarını sağlamak amacıyla kurulmuş en eski yapısal fondur Fon Avrupa Komisyonu tarafından idare edilmektedir (Bkz AT Antlaşması 146-148)

European Social Fund

Fonds social europeacuteen

Avrupa Standardizasyon Komitesi Bkz CEN

European Committee for Standardisation

Comiteacute europeacuteen de

normalisation

Avrupa Standardizasyon Kuruluşları Avrupa Topluluğunda malların serbest dolaşımı konusunda karşılaşılan teknik engellerin kaldırılmasına ilişkin olarak 1985 yılında benimsenen yeni yaklaşım ccedilerccedilevesinde referans olarak kabul edilen Avrupa standartlarını hazırlayan kuruluşlardır Bu kuruluşlar CEN CENELEC ve ETSIrsquodir Yeni yaklaşım uyarınca Topluluk tarafından gerccedilekleştirilecek uyum faaliyeti yalnızca sağlık uumlruumln guumlvenliği ve ccedilevrenin korunması

European Standardisation Bodies

Organismes europeacuteens

de normalisation

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 18

konularında yapılacak ccedilerccedileve duumlzenlemelerle sınırlanmakta teknik spesifikasyonlar iccedilin ise soumlz konusu kuruluşlar tarafından hazırlanan Avrupa standartları esas alınmaktadır Bu standartlara uymak ihtiyari olmakla birlikte bunlara uygun olarak imal edilen uumlruumlnlerin otomatik olarak Topluluk mevzuatına da uygun oldukları kabul edilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu uumlruumlnuumln Topluluk mevzuatına uygun olduğunu ispat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml imalatccedilıya aittir (Bkz CEN CENELEC ETSI) Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu ABnin Ortak Tarım Politikasının finansman aracıdır 1962 yılında oluşturulan Fonun amacı tarım alanında yapısal doumlnuumlşuumlme ve kırsal kalkınmaya destek vermektir Fon iki kısımdan oluşmaktadır Garanti Boumlluumlmuuml ABnin tarıma youmlnelik fiyat desteklerini ve bazı ek tedbirleri finanse eder Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biri olan Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml ise yapısal politikalara kaynak sağlar

European Agricultural Guidance and

Guarantee Fund (EAGGF)

Fonds europeacuteen

drsquoorientation et de garantie agricole

(FEOGA)

Avrupa Tek Senedi 17 Şubat 1986rsquoda Luumlksemburgrsquoda ve 28 Şubat 1986rsquoda Laheyrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1987 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren antlaşmadır Avrupa Tek Senedi Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklik getiren huumlkuumlmler ile dış politika alanında uumlye devletler arasında işbirliğini oumlngoumlren huumlkuumlmleri tek bir belgede toplamıştır Avrupa Tek Senedinde iccedil pazarın 1992 yılı sonuna kadar tamamlanması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Ayrıca Avrupa Parlamentosunun karar alma mekanizmasındaki roluuml guumlccedillendirilmiş ve nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluumlnuumln geccedilerli olduğu alanların sayısı artırılmıştır

Single European Act (SEA)

Acte unique europeacuteen

(AUE)

Avrupa Telekomuumlnikasyon Standartları Enstituumlsuuml Bkz ETSI

European Telecommunications

Standards Institute

Institut europeacuteen des normes de

teacuteleacutecommunication

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 19

Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansı Bkz Avrupa İlaccedil Ajansı

European Agency for the Evaluation of

Medicinal Products (EMEA)

Agence europeacuteenne

pour leacutevaluation des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa Topluluğu 25 Mart 1957de Romarsquoda imzalanan Antlaşma ile kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğunun 7 Şubat 1992 tarihinde Maastrichtrsquode imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile değiştirilmiş adıdır Soumlz konusu Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği 1 Kasım 1993rsquoden bu yana eski Avrupa Ekonomik Topluluğu Avrupa Topluluğu olarak anılmaktadır

European Community

Communauteacute europeacuteenne

Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Kurucu Antlaşmaların yorumlanması ve uygulanmasında hukuka uygunluğu sağlayan AB kurumudur Birliğin en yuumlksek yargı organı olan Divan uumlye uumllke huumlkuumlmetleri tarafından ortak kararla 6 yıl iccedilin atanan ve goumlrev suumlreleri yenilenebilen hakim ve hukuk soumlzcuumllerinden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Yetkisi esas olarak Topluluklarla sınırlı olan Divan Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında tamamen yetkisiz Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanında ise belli koşullarla yetkilidir Divanın bakmakla goumlrevli olduğu davalar yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmeyen uumlye devletlere karşı accedilılan ihlacircl davaları Topluluk kurumlarının ccedilıkardığı mevzuata ilişkin olarak accedilılan iptal davaları Topluluk kurumlarının soumlzleşme-dışı sorumluluk ccedilerccedilevesinde verdiği zararlar hakkında accedilılan tazminat davaları Topluluk kurumlarının Topluluk hukukundan kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemelerine ilişkin olarak accedilılan hareketsizlik davalarıdır Bunlar dışında ulusal mahkemelerin bir Topluluk hukuku kuralının yorumlanması veya ikincil mevzuatın geccedilerliliğine ilişkin oumln karar taleplerinin sonuccedillandırılması da Divanın goumlrevleri arasındadır

Court of Justice of the European Communities

Cour de justice des

communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 20

(Bkz AT Antlaşması m220-245 AB Antlaşması m35 40) (httpcuriaeuint) Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) yıllar iccedilinde artan iş yuumlkuumlnuuml hafifletmek amacıyla 24 Ekim 1988 tarihli Konsey kararıyla ATADrsquoa bağlı olarak kurulan yargı organıdır İlk Derece Mahkemesi uumlye uumllke huumlkuumlmetlerinin ortak kararla 6 yıl iccedilin atadığı ve yeniden seccedililebilen hakimlerden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Mahkemenin bakmakla goumlrevli olduğu başlıca davalar gerccedilek veya tuumlzel kişiler tarafından Topluluk organlarına karşı accedilılan iptal hareketsizlik ve tazminat davaları ve Topluluklar ile Topluluk organlarında ccedilalışan kişiler arasındaki personel davalarıdır İlk Derece Mahkemesinin kararlarına karşı esasa ilişkin konularla sınırlı olmak kaydıyla ATADrsquoa temyiz mercii olarak başvurulabilir (Bkz AT Antlaşması m224-225) (httpcuriaeuint)

Court of First Instance of the European

Communities

Tribunal de premiegravere instance des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Toplulukları Komisyonu Birliğin ortak ccedilıkarlarını temsil eden AB kurumudur Komisyon goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devletlerin ccedilıkarlarından bağımsız hareket eder Antlaşmalara ve ikincil mevzuata uyulmasını gerek uumlye devletler ve Topluluk kurumları gerek kişiler bakımından denetler Mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde inisiyatifi elinde bulundurur Bu kapsamda Konseye veya Konsey ile Parlamentoya mevzuat oumlnerileri sunar Ulusal idarelerin de yardımıyla ortak politikaların ve Topluluk programlarının yuumlruumltuumllmesini sağlar Dış ilişkilerde Birliği temsil eder ve muumlzakereleri yuumlruumltuumlr Ayrıca AB buumltccedilesinin yuumlruumltuumllmesinden de sorumludur Yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden oumlnce Komisyon Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallıkrsquotan 2rsquoşer ve diğer uumllkelerden 1rsquoer uumlye olmak uumlzere toplam 20 uumlyeden oluşmaktaydı 1 Mayıs 2004 tarihinde Komisyona 10 uumlye daha atanmış olup bu yeni atanan uumlyeler Komisyonun mevcut 20 uumlyesiyle birlikte 31 Ekim 2004 tarihine kadar

Commission of the European Communities

Commission des

Communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 21

goumlrev yapacaktır 1 Kasım 2004 tarihinde ise her bir uumlye uumllkeden birer kişinin atanmasıyla oluşacak 25 uumlyeli yeni Komisyon goumlrevine başlayacaktır Goumlrevlerini uumlye devlet ccedilıkarlarından bağımsız olarak yuumlruumltmeleri oumlngoumlruumllen Komisyon uumlyeleri 5 yıl suumlreyle atanırlar Geniş bir buumlrokrasiye sahip olan Komisyon Komisyon uumlyelerinin sorumluluğunda bulunan 24 Genel Muumlduumlrluumlkten ve ccedileşitli hizmet birimlerinden oluşmaktadır (Bkz AT Antlaşması m211-219) Avrupa Toplulukları Sayıştayı Sağlam bir mali youmlnetimin temin edilmesi amacıyla Avrupa Birliğinin gelir ve gider hesaplarını ve bu hesapların dayandığı işlemlerin yasallığını ve duumlzguumlnluumlğuumlnuuml inceleyen AB kurumudur 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmiştir Sayıştay her bir uumlye devleti temsilen birer uumlyeden oluşur Uumlyeler AB Konseyi tarafından 6 yıllık bir suumlre iccedilin atanırlar ve goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler Uumlyelerin goumlrev suumlrelerinin yenilenmesi muumlmkuumlnduumlr (Bkz AT Antlaşması m247-249) (wwwecaeuint)

Court of Auditors of the European Communities

Cour des comptes des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml Avruparsquodaki tuumlketicilerin haklarının korunmasına ve AB politikalarının tuumlketici hakları doğrultusunda geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 1962 yılında kurulmuş bir oumlrguumlttuumlr Avruparsquoda yerleşik 34 adet bağımsız ulusal tuumlketici oumlrguumltuumlnden meydana gelen ve bir federasyon niteliğinde olan oumlrguumltuumln merkezi Bruumlkselrsquodedir (wwwbeucorg)

European Consumersrsquo Organisation

(BEUC)

Bureau europeacuteen des unions de

consommateurs (BEUC)

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Avrupa duumlzeyinde uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığı konusunda guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB

European Monitoring Centre for Drugs and

Drug Addiction (EMCDDA)

Observatoire europeacuteen

des drogues et des

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 22

ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemcddaeuint)

toxicomanies(OEDT)

Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı Daha iyi yaşam ve ccedilalışma koşullarının oluşturulması ve planlanmasına katkıda bulunmak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakıf goumlrevlerini uumlye devlet idareleri işccedili ve işveren oumlrguumltleri ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği halinde yerine getirir Vakfın merkezi İrlandarsquonın başkenti Dublinrsquodedir (wwweurofoundeuint)

European Foundation for the Improvement of

Living and Working Conditions

Fondation europeacuteenne

pour lrsquoameacutelioration des conditions de vie et de

travail

Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Birliğinin hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katkıda bulunacak belli yatırım projelerine finansman sağlayan oumlzerk ve tuumlzel kişiliği haiz bir AB organıdır 1958 yılında kurulmuş olan ve kacircr amacı guumltmeyen Avrupa Yatırım Bankası buumltuumlnleşmeye dengeli kalkınmaya ekonomik ve sosyal uyuma ve bilgi ekonomisine youmlnelik projelere destek vermektedir (Bkz AT Antlaşması m266-267) (wwweibeuint)

European Investment Bank

Banque europeacuteenne

dinvestissement

Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı Makedonya Cumhuriyeti ve Sırbistan-Karadağrsquoda ABrsquonin başlıca yardım programlarının uygulanması amacıyla 2000 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwweareuint)

European Agency for Reconstruction

Agence europeacuteenne

pour la reconstruction

Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi Avrupa Komisyonu buumlnyesinde yolsuzlukla muumlcadele amacıyla 1999 yılında kurulmuş birimdir Ofis yolsuzlukla ve Topluluğun mali ccedilıkarlarını olumsuz youmlnde etkileyen diğer usulsuumlzluumlklerle etkili bir şekilde muumlcadele etmek uumlzere soruşturma yetkileriyle donatılmıştır Komisyon da dahil olmak uumlzere hiccedilbir kurum organ veya uumlye uumllkeden emir ve talimat almaksızın soruşturma yetkilerini tam bir bağımsızlık iccedilinde kullanan Ofis adli makamlarla ve emniyet birimleriyle işbirliği iccedilinde ccedilalışmaktadır (httpeuropaeuintolaf)

European Anti-fraud Office (OLAF)

Office europeacuteen de lutte

antifraude (OLAF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 19: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 17

Avrupa Sayıştayı Bkz Avrupa Toplulukları Sayıştayı

European Court of Auditors

Cour des comptes

europeacuteenne

Avrupa Sendikalar Konfederasyonu Bkz ETUC

European Trade Union Confederation

Confeacutedeacuteration

europeacuteenne des syndicats

Avrupa Siyasi İşbirliği Avrupa Tek Senedinin Dış Politika Alanında Avrupa İşbirliği Hakkında Huumlkuumlmler başlığı altında oumlngoumlruumllen işbirliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu işbirliği Avrupa Birliği Antlaşmasıyla Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası başlığı altında yeniden duumlzenlenmiştir

European Political Cooperation

Coopeacuteration politique

europeacuteenne

Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Birliğinde işccedililerin istihdamını kolaylaştırmak coğrafi ve mesleki hareketliliklerini artırmak sanayi ve uumlretim sistemlerindeki değişime uyumlarını sağlamak amacıyla kurulmuş en eski yapısal fondur Fon Avrupa Komisyonu tarafından idare edilmektedir (Bkz AT Antlaşması 146-148)

European Social Fund

Fonds social europeacuteen

Avrupa Standardizasyon Komitesi Bkz CEN

European Committee for Standardisation

Comiteacute europeacuteen de

normalisation

Avrupa Standardizasyon Kuruluşları Avrupa Topluluğunda malların serbest dolaşımı konusunda karşılaşılan teknik engellerin kaldırılmasına ilişkin olarak 1985 yılında benimsenen yeni yaklaşım ccedilerccedilevesinde referans olarak kabul edilen Avrupa standartlarını hazırlayan kuruluşlardır Bu kuruluşlar CEN CENELEC ve ETSIrsquodir Yeni yaklaşım uyarınca Topluluk tarafından gerccedilekleştirilecek uyum faaliyeti yalnızca sağlık uumlruumln guumlvenliği ve ccedilevrenin korunması

European Standardisation Bodies

Organismes europeacuteens

de normalisation

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 18

konularında yapılacak ccedilerccedileve duumlzenlemelerle sınırlanmakta teknik spesifikasyonlar iccedilin ise soumlz konusu kuruluşlar tarafından hazırlanan Avrupa standartları esas alınmaktadır Bu standartlara uymak ihtiyari olmakla birlikte bunlara uygun olarak imal edilen uumlruumlnlerin otomatik olarak Topluluk mevzuatına da uygun oldukları kabul edilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu uumlruumlnuumln Topluluk mevzuatına uygun olduğunu ispat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml imalatccedilıya aittir (Bkz CEN CENELEC ETSI) Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu ABnin Ortak Tarım Politikasının finansman aracıdır 1962 yılında oluşturulan Fonun amacı tarım alanında yapısal doumlnuumlşuumlme ve kırsal kalkınmaya destek vermektir Fon iki kısımdan oluşmaktadır Garanti Boumlluumlmuuml ABnin tarıma youmlnelik fiyat desteklerini ve bazı ek tedbirleri finanse eder Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biri olan Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml ise yapısal politikalara kaynak sağlar

European Agricultural Guidance and

Guarantee Fund (EAGGF)

Fonds europeacuteen

drsquoorientation et de garantie agricole

(FEOGA)

Avrupa Tek Senedi 17 Şubat 1986rsquoda Luumlksemburgrsquoda ve 28 Şubat 1986rsquoda Laheyrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1987 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren antlaşmadır Avrupa Tek Senedi Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklik getiren huumlkuumlmler ile dış politika alanında uumlye devletler arasında işbirliğini oumlngoumlren huumlkuumlmleri tek bir belgede toplamıştır Avrupa Tek Senedinde iccedil pazarın 1992 yılı sonuna kadar tamamlanması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Ayrıca Avrupa Parlamentosunun karar alma mekanizmasındaki roluuml guumlccedillendirilmiş ve nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluumlnuumln geccedilerli olduğu alanların sayısı artırılmıştır

Single European Act (SEA)

Acte unique europeacuteen

(AUE)

Avrupa Telekomuumlnikasyon Standartları Enstituumlsuuml Bkz ETSI

European Telecommunications

Standards Institute

Institut europeacuteen des normes de

teacuteleacutecommunication

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 19

Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansı Bkz Avrupa İlaccedil Ajansı

European Agency for the Evaluation of

Medicinal Products (EMEA)

Agence europeacuteenne

pour leacutevaluation des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa Topluluğu 25 Mart 1957de Romarsquoda imzalanan Antlaşma ile kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğunun 7 Şubat 1992 tarihinde Maastrichtrsquode imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile değiştirilmiş adıdır Soumlz konusu Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği 1 Kasım 1993rsquoden bu yana eski Avrupa Ekonomik Topluluğu Avrupa Topluluğu olarak anılmaktadır

European Community

Communauteacute europeacuteenne

Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Kurucu Antlaşmaların yorumlanması ve uygulanmasında hukuka uygunluğu sağlayan AB kurumudur Birliğin en yuumlksek yargı organı olan Divan uumlye uumllke huumlkuumlmetleri tarafından ortak kararla 6 yıl iccedilin atanan ve goumlrev suumlreleri yenilenebilen hakim ve hukuk soumlzcuumllerinden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Yetkisi esas olarak Topluluklarla sınırlı olan Divan Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında tamamen yetkisiz Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanında ise belli koşullarla yetkilidir Divanın bakmakla goumlrevli olduğu davalar yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmeyen uumlye devletlere karşı accedilılan ihlacircl davaları Topluluk kurumlarının ccedilıkardığı mevzuata ilişkin olarak accedilılan iptal davaları Topluluk kurumlarının soumlzleşme-dışı sorumluluk ccedilerccedilevesinde verdiği zararlar hakkında accedilılan tazminat davaları Topluluk kurumlarının Topluluk hukukundan kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemelerine ilişkin olarak accedilılan hareketsizlik davalarıdır Bunlar dışında ulusal mahkemelerin bir Topluluk hukuku kuralının yorumlanması veya ikincil mevzuatın geccedilerliliğine ilişkin oumln karar taleplerinin sonuccedillandırılması da Divanın goumlrevleri arasındadır

Court of Justice of the European Communities

Cour de justice des

communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 20

(Bkz AT Antlaşması m220-245 AB Antlaşması m35 40) (httpcuriaeuint) Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) yıllar iccedilinde artan iş yuumlkuumlnuuml hafifletmek amacıyla 24 Ekim 1988 tarihli Konsey kararıyla ATADrsquoa bağlı olarak kurulan yargı organıdır İlk Derece Mahkemesi uumlye uumllke huumlkuumlmetlerinin ortak kararla 6 yıl iccedilin atadığı ve yeniden seccedililebilen hakimlerden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Mahkemenin bakmakla goumlrevli olduğu başlıca davalar gerccedilek veya tuumlzel kişiler tarafından Topluluk organlarına karşı accedilılan iptal hareketsizlik ve tazminat davaları ve Topluluklar ile Topluluk organlarında ccedilalışan kişiler arasındaki personel davalarıdır İlk Derece Mahkemesinin kararlarına karşı esasa ilişkin konularla sınırlı olmak kaydıyla ATADrsquoa temyiz mercii olarak başvurulabilir (Bkz AT Antlaşması m224-225) (httpcuriaeuint)

Court of First Instance of the European

Communities

Tribunal de premiegravere instance des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Toplulukları Komisyonu Birliğin ortak ccedilıkarlarını temsil eden AB kurumudur Komisyon goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devletlerin ccedilıkarlarından bağımsız hareket eder Antlaşmalara ve ikincil mevzuata uyulmasını gerek uumlye devletler ve Topluluk kurumları gerek kişiler bakımından denetler Mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde inisiyatifi elinde bulundurur Bu kapsamda Konseye veya Konsey ile Parlamentoya mevzuat oumlnerileri sunar Ulusal idarelerin de yardımıyla ortak politikaların ve Topluluk programlarının yuumlruumltuumllmesini sağlar Dış ilişkilerde Birliği temsil eder ve muumlzakereleri yuumlruumltuumlr Ayrıca AB buumltccedilesinin yuumlruumltuumllmesinden de sorumludur Yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden oumlnce Komisyon Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallıkrsquotan 2rsquoşer ve diğer uumllkelerden 1rsquoer uumlye olmak uumlzere toplam 20 uumlyeden oluşmaktaydı 1 Mayıs 2004 tarihinde Komisyona 10 uumlye daha atanmış olup bu yeni atanan uumlyeler Komisyonun mevcut 20 uumlyesiyle birlikte 31 Ekim 2004 tarihine kadar

Commission of the European Communities

Commission des

Communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 21

goumlrev yapacaktır 1 Kasım 2004 tarihinde ise her bir uumlye uumllkeden birer kişinin atanmasıyla oluşacak 25 uumlyeli yeni Komisyon goumlrevine başlayacaktır Goumlrevlerini uumlye devlet ccedilıkarlarından bağımsız olarak yuumlruumltmeleri oumlngoumlruumllen Komisyon uumlyeleri 5 yıl suumlreyle atanırlar Geniş bir buumlrokrasiye sahip olan Komisyon Komisyon uumlyelerinin sorumluluğunda bulunan 24 Genel Muumlduumlrluumlkten ve ccedileşitli hizmet birimlerinden oluşmaktadır (Bkz AT Antlaşması m211-219) Avrupa Toplulukları Sayıştayı Sağlam bir mali youmlnetimin temin edilmesi amacıyla Avrupa Birliğinin gelir ve gider hesaplarını ve bu hesapların dayandığı işlemlerin yasallığını ve duumlzguumlnluumlğuumlnuuml inceleyen AB kurumudur 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmiştir Sayıştay her bir uumlye devleti temsilen birer uumlyeden oluşur Uumlyeler AB Konseyi tarafından 6 yıllık bir suumlre iccedilin atanırlar ve goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler Uumlyelerin goumlrev suumlrelerinin yenilenmesi muumlmkuumlnduumlr (Bkz AT Antlaşması m247-249) (wwwecaeuint)

Court of Auditors of the European Communities

Cour des comptes des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml Avruparsquodaki tuumlketicilerin haklarının korunmasına ve AB politikalarının tuumlketici hakları doğrultusunda geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 1962 yılında kurulmuş bir oumlrguumlttuumlr Avruparsquoda yerleşik 34 adet bağımsız ulusal tuumlketici oumlrguumltuumlnden meydana gelen ve bir federasyon niteliğinde olan oumlrguumltuumln merkezi Bruumlkselrsquodedir (wwwbeucorg)

European Consumersrsquo Organisation

(BEUC)

Bureau europeacuteen des unions de

consommateurs (BEUC)

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Avrupa duumlzeyinde uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığı konusunda guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB

European Monitoring Centre for Drugs and

Drug Addiction (EMCDDA)

Observatoire europeacuteen

des drogues et des

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 22

ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemcddaeuint)

toxicomanies(OEDT)

Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı Daha iyi yaşam ve ccedilalışma koşullarının oluşturulması ve planlanmasına katkıda bulunmak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakıf goumlrevlerini uumlye devlet idareleri işccedili ve işveren oumlrguumltleri ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği halinde yerine getirir Vakfın merkezi İrlandarsquonın başkenti Dublinrsquodedir (wwweurofoundeuint)

European Foundation for the Improvement of

Living and Working Conditions

Fondation europeacuteenne

pour lrsquoameacutelioration des conditions de vie et de

travail

Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Birliğinin hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katkıda bulunacak belli yatırım projelerine finansman sağlayan oumlzerk ve tuumlzel kişiliği haiz bir AB organıdır 1958 yılında kurulmuş olan ve kacircr amacı guumltmeyen Avrupa Yatırım Bankası buumltuumlnleşmeye dengeli kalkınmaya ekonomik ve sosyal uyuma ve bilgi ekonomisine youmlnelik projelere destek vermektedir (Bkz AT Antlaşması m266-267) (wwweibeuint)

European Investment Bank

Banque europeacuteenne

dinvestissement

Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı Makedonya Cumhuriyeti ve Sırbistan-Karadağrsquoda ABrsquonin başlıca yardım programlarının uygulanması amacıyla 2000 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwweareuint)

European Agency for Reconstruction

Agence europeacuteenne

pour la reconstruction

Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi Avrupa Komisyonu buumlnyesinde yolsuzlukla muumlcadele amacıyla 1999 yılında kurulmuş birimdir Ofis yolsuzlukla ve Topluluğun mali ccedilıkarlarını olumsuz youmlnde etkileyen diğer usulsuumlzluumlklerle etkili bir şekilde muumlcadele etmek uumlzere soruşturma yetkileriyle donatılmıştır Komisyon da dahil olmak uumlzere hiccedilbir kurum organ veya uumlye uumllkeden emir ve talimat almaksızın soruşturma yetkilerini tam bir bağımsızlık iccedilinde kullanan Ofis adli makamlarla ve emniyet birimleriyle işbirliği iccedilinde ccedilalışmaktadır (httpeuropaeuintolaf)

European Anti-fraud Office (OLAF)

Office europeacuteen de lutte

antifraude (OLAF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 20: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 18

konularında yapılacak ccedilerccedileve duumlzenlemelerle sınırlanmakta teknik spesifikasyonlar iccedilin ise soumlz konusu kuruluşlar tarafından hazırlanan Avrupa standartları esas alınmaktadır Bu standartlara uymak ihtiyari olmakla birlikte bunlara uygun olarak imal edilen uumlruumlnlerin otomatik olarak Topluluk mevzuatına da uygun oldukları kabul edilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu uumlruumlnuumln Topluluk mevzuatına uygun olduğunu ispat yuumlkuumlmluumlluumlğuuml imalatccedilıya aittir (Bkz CEN CENELEC ETSI) Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu ABnin Ortak Tarım Politikasının finansman aracıdır 1962 yılında oluşturulan Fonun amacı tarım alanında yapısal doumlnuumlşuumlme ve kırsal kalkınmaya destek vermektir Fon iki kısımdan oluşmaktadır Garanti Boumlluumlmuuml ABnin tarıma youmlnelik fiyat desteklerini ve bazı ek tedbirleri finanse eder Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biri olan Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml ise yapısal politikalara kaynak sağlar

European Agricultural Guidance and

Guarantee Fund (EAGGF)

Fonds europeacuteen

drsquoorientation et de garantie agricole

(FEOGA)

Avrupa Tek Senedi 17 Şubat 1986rsquoda Luumlksemburgrsquoda ve 28 Şubat 1986rsquoda Laheyrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1987 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren antlaşmadır Avrupa Tek Senedi Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklik getiren huumlkuumlmler ile dış politika alanında uumlye devletler arasında işbirliğini oumlngoumlren huumlkuumlmleri tek bir belgede toplamıştır Avrupa Tek Senedinde iccedil pazarın 1992 yılı sonuna kadar tamamlanması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Ayrıca Avrupa Parlamentosunun karar alma mekanizmasındaki roluuml guumlccedillendirilmiş ve nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluumlnuumln geccedilerli olduğu alanların sayısı artırılmıştır

Single European Act (SEA)

Acte unique europeacuteen

(AUE)

Avrupa Telekomuumlnikasyon Standartları Enstituumlsuuml Bkz ETSI

European Telecommunications

Standards Institute

Institut europeacuteen des normes de

teacuteleacutecommunication

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 19

Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansı Bkz Avrupa İlaccedil Ajansı

European Agency for the Evaluation of

Medicinal Products (EMEA)

Agence europeacuteenne

pour leacutevaluation des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa Topluluğu 25 Mart 1957de Romarsquoda imzalanan Antlaşma ile kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğunun 7 Şubat 1992 tarihinde Maastrichtrsquode imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile değiştirilmiş adıdır Soumlz konusu Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği 1 Kasım 1993rsquoden bu yana eski Avrupa Ekonomik Topluluğu Avrupa Topluluğu olarak anılmaktadır

European Community

Communauteacute europeacuteenne

Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Kurucu Antlaşmaların yorumlanması ve uygulanmasında hukuka uygunluğu sağlayan AB kurumudur Birliğin en yuumlksek yargı organı olan Divan uumlye uumllke huumlkuumlmetleri tarafından ortak kararla 6 yıl iccedilin atanan ve goumlrev suumlreleri yenilenebilen hakim ve hukuk soumlzcuumllerinden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Yetkisi esas olarak Topluluklarla sınırlı olan Divan Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında tamamen yetkisiz Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanında ise belli koşullarla yetkilidir Divanın bakmakla goumlrevli olduğu davalar yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmeyen uumlye devletlere karşı accedilılan ihlacircl davaları Topluluk kurumlarının ccedilıkardığı mevzuata ilişkin olarak accedilılan iptal davaları Topluluk kurumlarının soumlzleşme-dışı sorumluluk ccedilerccedilevesinde verdiği zararlar hakkında accedilılan tazminat davaları Topluluk kurumlarının Topluluk hukukundan kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemelerine ilişkin olarak accedilılan hareketsizlik davalarıdır Bunlar dışında ulusal mahkemelerin bir Topluluk hukuku kuralının yorumlanması veya ikincil mevzuatın geccedilerliliğine ilişkin oumln karar taleplerinin sonuccedillandırılması da Divanın goumlrevleri arasındadır

Court of Justice of the European Communities

Cour de justice des

communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 20

(Bkz AT Antlaşması m220-245 AB Antlaşması m35 40) (httpcuriaeuint) Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) yıllar iccedilinde artan iş yuumlkuumlnuuml hafifletmek amacıyla 24 Ekim 1988 tarihli Konsey kararıyla ATADrsquoa bağlı olarak kurulan yargı organıdır İlk Derece Mahkemesi uumlye uumllke huumlkuumlmetlerinin ortak kararla 6 yıl iccedilin atadığı ve yeniden seccedililebilen hakimlerden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Mahkemenin bakmakla goumlrevli olduğu başlıca davalar gerccedilek veya tuumlzel kişiler tarafından Topluluk organlarına karşı accedilılan iptal hareketsizlik ve tazminat davaları ve Topluluklar ile Topluluk organlarında ccedilalışan kişiler arasındaki personel davalarıdır İlk Derece Mahkemesinin kararlarına karşı esasa ilişkin konularla sınırlı olmak kaydıyla ATADrsquoa temyiz mercii olarak başvurulabilir (Bkz AT Antlaşması m224-225) (httpcuriaeuint)

Court of First Instance of the European

Communities

Tribunal de premiegravere instance des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Toplulukları Komisyonu Birliğin ortak ccedilıkarlarını temsil eden AB kurumudur Komisyon goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devletlerin ccedilıkarlarından bağımsız hareket eder Antlaşmalara ve ikincil mevzuata uyulmasını gerek uumlye devletler ve Topluluk kurumları gerek kişiler bakımından denetler Mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde inisiyatifi elinde bulundurur Bu kapsamda Konseye veya Konsey ile Parlamentoya mevzuat oumlnerileri sunar Ulusal idarelerin de yardımıyla ortak politikaların ve Topluluk programlarının yuumlruumltuumllmesini sağlar Dış ilişkilerde Birliği temsil eder ve muumlzakereleri yuumlruumltuumlr Ayrıca AB buumltccedilesinin yuumlruumltuumllmesinden de sorumludur Yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden oumlnce Komisyon Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallıkrsquotan 2rsquoşer ve diğer uumllkelerden 1rsquoer uumlye olmak uumlzere toplam 20 uumlyeden oluşmaktaydı 1 Mayıs 2004 tarihinde Komisyona 10 uumlye daha atanmış olup bu yeni atanan uumlyeler Komisyonun mevcut 20 uumlyesiyle birlikte 31 Ekim 2004 tarihine kadar

Commission of the European Communities

Commission des

Communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 21

goumlrev yapacaktır 1 Kasım 2004 tarihinde ise her bir uumlye uumllkeden birer kişinin atanmasıyla oluşacak 25 uumlyeli yeni Komisyon goumlrevine başlayacaktır Goumlrevlerini uumlye devlet ccedilıkarlarından bağımsız olarak yuumlruumltmeleri oumlngoumlruumllen Komisyon uumlyeleri 5 yıl suumlreyle atanırlar Geniş bir buumlrokrasiye sahip olan Komisyon Komisyon uumlyelerinin sorumluluğunda bulunan 24 Genel Muumlduumlrluumlkten ve ccedileşitli hizmet birimlerinden oluşmaktadır (Bkz AT Antlaşması m211-219) Avrupa Toplulukları Sayıştayı Sağlam bir mali youmlnetimin temin edilmesi amacıyla Avrupa Birliğinin gelir ve gider hesaplarını ve bu hesapların dayandığı işlemlerin yasallığını ve duumlzguumlnluumlğuumlnuuml inceleyen AB kurumudur 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmiştir Sayıştay her bir uumlye devleti temsilen birer uumlyeden oluşur Uumlyeler AB Konseyi tarafından 6 yıllık bir suumlre iccedilin atanırlar ve goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler Uumlyelerin goumlrev suumlrelerinin yenilenmesi muumlmkuumlnduumlr (Bkz AT Antlaşması m247-249) (wwwecaeuint)

Court of Auditors of the European Communities

Cour des comptes des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml Avruparsquodaki tuumlketicilerin haklarının korunmasına ve AB politikalarının tuumlketici hakları doğrultusunda geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 1962 yılında kurulmuş bir oumlrguumlttuumlr Avruparsquoda yerleşik 34 adet bağımsız ulusal tuumlketici oumlrguumltuumlnden meydana gelen ve bir federasyon niteliğinde olan oumlrguumltuumln merkezi Bruumlkselrsquodedir (wwwbeucorg)

European Consumersrsquo Organisation

(BEUC)

Bureau europeacuteen des unions de

consommateurs (BEUC)

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Avrupa duumlzeyinde uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığı konusunda guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB

European Monitoring Centre for Drugs and

Drug Addiction (EMCDDA)

Observatoire europeacuteen

des drogues et des

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 22

ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemcddaeuint)

toxicomanies(OEDT)

Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı Daha iyi yaşam ve ccedilalışma koşullarının oluşturulması ve planlanmasına katkıda bulunmak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakıf goumlrevlerini uumlye devlet idareleri işccedili ve işveren oumlrguumltleri ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği halinde yerine getirir Vakfın merkezi İrlandarsquonın başkenti Dublinrsquodedir (wwweurofoundeuint)

European Foundation for the Improvement of

Living and Working Conditions

Fondation europeacuteenne

pour lrsquoameacutelioration des conditions de vie et de

travail

Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Birliğinin hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katkıda bulunacak belli yatırım projelerine finansman sağlayan oumlzerk ve tuumlzel kişiliği haiz bir AB organıdır 1958 yılında kurulmuş olan ve kacircr amacı guumltmeyen Avrupa Yatırım Bankası buumltuumlnleşmeye dengeli kalkınmaya ekonomik ve sosyal uyuma ve bilgi ekonomisine youmlnelik projelere destek vermektedir (Bkz AT Antlaşması m266-267) (wwweibeuint)

European Investment Bank

Banque europeacuteenne

dinvestissement

Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı Makedonya Cumhuriyeti ve Sırbistan-Karadağrsquoda ABrsquonin başlıca yardım programlarının uygulanması amacıyla 2000 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwweareuint)

European Agency for Reconstruction

Agence europeacuteenne

pour la reconstruction

Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi Avrupa Komisyonu buumlnyesinde yolsuzlukla muumlcadele amacıyla 1999 yılında kurulmuş birimdir Ofis yolsuzlukla ve Topluluğun mali ccedilıkarlarını olumsuz youmlnde etkileyen diğer usulsuumlzluumlklerle etkili bir şekilde muumlcadele etmek uumlzere soruşturma yetkileriyle donatılmıştır Komisyon da dahil olmak uumlzere hiccedilbir kurum organ veya uumlye uumllkeden emir ve talimat almaksızın soruşturma yetkilerini tam bir bağımsızlık iccedilinde kullanan Ofis adli makamlarla ve emniyet birimleriyle işbirliği iccedilinde ccedilalışmaktadır (httpeuropaeuintolaf)

European Anti-fraud Office (OLAF)

Office europeacuteen de lutte

antifraude (OLAF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 21: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 19

Avrupa Tıbbi Uumlruumlnleri Değerlendirme Ajansı Bkz Avrupa İlaccedil Ajansı

European Agency for the Evaluation of

Medicinal Products (EMEA)

Agence europeacuteenne

pour leacutevaluation des meacutedicaments

(EMEA)

Avrupa Topluluğu 25 Mart 1957de Romarsquoda imzalanan Antlaşma ile kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğunun 7 Şubat 1992 tarihinde Maastrichtrsquode imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile değiştirilmiş adıdır Soumlz konusu Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği 1 Kasım 1993rsquoden bu yana eski Avrupa Ekonomik Topluluğu Avrupa Topluluğu olarak anılmaktadır

European Community

Communauteacute europeacuteenne

Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Kurucu Antlaşmaların yorumlanması ve uygulanmasında hukuka uygunluğu sağlayan AB kurumudur Birliğin en yuumlksek yargı organı olan Divan uumlye uumllke huumlkuumlmetleri tarafından ortak kararla 6 yıl iccedilin atanan ve goumlrev suumlreleri yenilenebilen hakim ve hukuk soumlzcuumllerinden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Yetkisi esas olarak Topluluklarla sınırlı olan Divan Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında tamamen yetkisiz Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanında ise belli koşullarla yetkilidir Divanın bakmakla goumlrevli olduğu davalar yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmeyen uumlye devletlere karşı accedilılan ihlacircl davaları Topluluk kurumlarının ccedilıkardığı mevzuata ilişkin olarak accedilılan iptal davaları Topluluk kurumlarının soumlzleşme-dışı sorumluluk ccedilerccedilevesinde verdiği zararlar hakkında accedilılan tazminat davaları Topluluk kurumlarının Topluluk hukukundan kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmemelerine ilişkin olarak accedilılan hareketsizlik davalarıdır Bunlar dışında ulusal mahkemelerin bir Topluluk hukuku kuralının yorumlanması veya ikincil mevzuatın geccedilerliliğine ilişkin oumln karar taleplerinin sonuccedillandırılması da Divanın goumlrevleri arasındadır

Court of Justice of the European Communities

Cour de justice des

communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 20

(Bkz AT Antlaşması m220-245 AB Antlaşması m35 40) (httpcuriaeuint) Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) yıllar iccedilinde artan iş yuumlkuumlnuuml hafifletmek amacıyla 24 Ekim 1988 tarihli Konsey kararıyla ATADrsquoa bağlı olarak kurulan yargı organıdır İlk Derece Mahkemesi uumlye uumllke huumlkuumlmetlerinin ortak kararla 6 yıl iccedilin atadığı ve yeniden seccedililebilen hakimlerden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Mahkemenin bakmakla goumlrevli olduğu başlıca davalar gerccedilek veya tuumlzel kişiler tarafından Topluluk organlarına karşı accedilılan iptal hareketsizlik ve tazminat davaları ve Topluluklar ile Topluluk organlarında ccedilalışan kişiler arasındaki personel davalarıdır İlk Derece Mahkemesinin kararlarına karşı esasa ilişkin konularla sınırlı olmak kaydıyla ATADrsquoa temyiz mercii olarak başvurulabilir (Bkz AT Antlaşması m224-225) (httpcuriaeuint)

Court of First Instance of the European

Communities

Tribunal de premiegravere instance des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Toplulukları Komisyonu Birliğin ortak ccedilıkarlarını temsil eden AB kurumudur Komisyon goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devletlerin ccedilıkarlarından bağımsız hareket eder Antlaşmalara ve ikincil mevzuata uyulmasını gerek uumlye devletler ve Topluluk kurumları gerek kişiler bakımından denetler Mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde inisiyatifi elinde bulundurur Bu kapsamda Konseye veya Konsey ile Parlamentoya mevzuat oumlnerileri sunar Ulusal idarelerin de yardımıyla ortak politikaların ve Topluluk programlarının yuumlruumltuumllmesini sağlar Dış ilişkilerde Birliği temsil eder ve muumlzakereleri yuumlruumltuumlr Ayrıca AB buumltccedilesinin yuumlruumltuumllmesinden de sorumludur Yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden oumlnce Komisyon Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallıkrsquotan 2rsquoşer ve diğer uumllkelerden 1rsquoer uumlye olmak uumlzere toplam 20 uumlyeden oluşmaktaydı 1 Mayıs 2004 tarihinde Komisyona 10 uumlye daha atanmış olup bu yeni atanan uumlyeler Komisyonun mevcut 20 uumlyesiyle birlikte 31 Ekim 2004 tarihine kadar

Commission of the European Communities

Commission des

Communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 21

goumlrev yapacaktır 1 Kasım 2004 tarihinde ise her bir uumlye uumllkeden birer kişinin atanmasıyla oluşacak 25 uumlyeli yeni Komisyon goumlrevine başlayacaktır Goumlrevlerini uumlye devlet ccedilıkarlarından bağımsız olarak yuumlruumltmeleri oumlngoumlruumllen Komisyon uumlyeleri 5 yıl suumlreyle atanırlar Geniş bir buumlrokrasiye sahip olan Komisyon Komisyon uumlyelerinin sorumluluğunda bulunan 24 Genel Muumlduumlrluumlkten ve ccedileşitli hizmet birimlerinden oluşmaktadır (Bkz AT Antlaşması m211-219) Avrupa Toplulukları Sayıştayı Sağlam bir mali youmlnetimin temin edilmesi amacıyla Avrupa Birliğinin gelir ve gider hesaplarını ve bu hesapların dayandığı işlemlerin yasallığını ve duumlzguumlnluumlğuumlnuuml inceleyen AB kurumudur 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmiştir Sayıştay her bir uumlye devleti temsilen birer uumlyeden oluşur Uumlyeler AB Konseyi tarafından 6 yıllık bir suumlre iccedilin atanırlar ve goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler Uumlyelerin goumlrev suumlrelerinin yenilenmesi muumlmkuumlnduumlr (Bkz AT Antlaşması m247-249) (wwwecaeuint)

Court of Auditors of the European Communities

Cour des comptes des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml Avruparsquodaki tuumlketicilerin haklarının korunmasına ve AB politikalarının tuumlketici hakları doğrultusunda geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 1962 yılında kurulmuş bir oumlrguumlttuumlr Avruparsquoda yerleşik 34 adet bağımsız ulusal tuumlketici oumlrguumltuumlnden meydana gelen ve bir federasyon niteliğinde olan oumlrguumltuumln merkezi Bruumlkselrsquodedir (wwwbeucorg)

European Consumersrsquo Organisation

(BEUC)

Bureau europeacuteen des unions de

consommateurs (BEUC)

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Avrupa duumlzeyinde uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığı konusunda guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB

European Monitoring Centre for Drugs and

Drug Addiction (EMCDDA)

Observatoire europeacuteen

des drogues et des

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 22

ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemcddaeuint)

toxicomanies(OEDT)

Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı Daha iyi yaşam ve ccedilalışma koşullarının oluşturulması ve planlanmasına katkıda bulunmak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakıf goumlrevlerini uumlye devlet idareleri işccedili ve işveren oumlrguumltleri ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği halinde yerine getirir Vakfın merkezi İrlandarsquonın başkenti Dublinrsquodedir (wwweurofoundeuint)

European Foundation for the Improvement of

Living and Working Conditions

Fondation europeacuteenne

pour lrsquoameacutelioration des conditions de vie et de

travail

Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Birliğinin hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katkıda bulunacak belli yatırım projelerine finansman sağlayan oumlzerk ve tuumlzel kişiliği haiz bir AB organıdır 1958 yılında kurulmuş olan ve kacircr amacı guumltmeyen Avrupa Yatırım Bankası buumltuumlnleşmeye dengeli kalkınmaya ekonomik ve sosyal uyuma ve bilgi ekonomisine youmlnelik projelere destek vermektedir (Bkz AT Antlaşması m266-267) (wwweibeuint)

European Investment Bank

Banque europeacuteenne

dinvestissement

Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı Makedonya Cumhuriyeti ve Sırbistan-Karadağrsquoda ABrsquonin başlıca yardım programlarının uygulanması amacıyla 2000 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwweareuint)

European Agency for Reconstruction

Agence europeacuteenne

pour la reconstruction

Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi Avrupa Komisyonu buumlnyesinde yolsuzlukla muumlcadele amacıyla 1999 yılında kurulmuş birimdir Ofis yolsuzlukla ve Topluluğun mali ccedilıkarlarını olumsuz youmlnde etkileyen diğer usulsuumlzluumlklerle etkili bir şekilde muumlcadele etmek uumlzere soruşturma yetkileriyle donatılmıştır Komisyon da dahil olmak uumlzere hiccedilbir kurum organ veya uumlye uumllkeden emir ve talimat almaksızın soruşturma yetkilerini tam bir bağımsızlık iccedilinde kullanan Ofis adli makamlarla ve emniyet birimleriyle işbirliği iccedilinde ccedilalışmaktadır (httpeuropaeuintolaf)

European Anti-fraud Office (OLAF)

Office europeacuteen de lutte

antifraude (OLAF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 22: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 20

(Bkz AT Antlaşması m220-245 AB Antlaşması m35 40) (httpcuriaeuint) Avrupa Toplulukları İlk Derece Mahkemesi Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) yıllar iccedilinde artan iş yuumlkuumlnuuml hafifletmek amacıyla 24 Ekim 1988 tarihli Konsey kararıyla ATADrsquoa bağlı olarak kurulan yargı organıdır İlk Derece Mahkemesi uumlye uumllke huumlkuumlmetlerinin ortak kararla 6 yıl iccedilin atadığı ve yeniden seccedililebilen hakimlerden meydana gelir Daha oumlnce 15 olan hakim sayısı yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren 25e yuumlkselmiştir Mahkemenin bakmakla goumlrevli olduğu başlıca davalar gerccedilek veya tuumlzel kişiler tarafından Topluluk organlarına karşı accedilılan iptal hareketsizlik ve tazminat davaları ve Topluluklar ile Topluluk organlarında ccedilalışan kişiler arasındaki personel davalarıdır İlk Derece Mahkemesinin kararlarına karşı esasa ilişkin konularla sınırlı olmak kaydıyla ATADrsquoa temyiz mercii olarak başvurulabilir (Bkz AT Antlaşması m224-225) (httpcuriaeuint)

Court of First Instance of the European

Communities

Tribunal de premiegravere instance des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Toplulukları Komisyonu Birliğin ortak ccedilıkarlarını temsil eden AB kurumudur Komisyon goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devletlerin ccedilıkarlarından bağımsız hareket eder Antlaşmalara ve ikincil mevzuata uyulmasını gerek uumlye devletler ve Topluluk kurumları gerek kişiler bakımından denetler Mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde inisiyatifi elinde bulundurur Bu kapsamda Konseye veya Konsey ile Parlamentoya mevzuat oumlnerileri sunar Ulusal idarelerin de yardımıyla ortak politikaların ve Topluluk programlarının yuumlruumltuumllmesini sağlar Dış ilişkilerde Birliği temsil eder ve muumlzakereleri yuumlruumltuumlr Ayrıca AB buumltccedilesinin yuumlruumltuumllmesinden de sorumludur Yeni uumlyelerin katıldığı 1 Mayıs 2004 tarihinden oumlnce Komisyon Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallıkrsquotan 2rsquoşer ve diğer uumllkelerden 1rsquoer uumlye olmak uumlzere toplam 20 uumlyeden oluşmaktaydı 1 Mayıs 2004 tarihinde Komisyona 10 uumlye daha atanmış olup bu yeni atanan uumlyeler Komisyonun mevcut 20 uumlyesiyle birlikte 31 Ekim 2004 tarihine kadar

Commission of the European Communities

Commission des

Communauteacutes europeacuteennes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 21

goumlrev yapacaktır 1 Kasım 2004 tarihinde ise her bir uumlye uumllkeden birer kişinin atanmasıyla oluşacak 25 uumlyeli yeni Komisyon goumlrevine başlayacaktır Goumlrevlerini uumlye devlet ccedilıkarlarından bağımsız olarak yuumlruumltmeleri oumlngoumlruumllen Komisyon uumlyeleri 5 yıl suumlreyle atanırlar Geniş bir buumlrokrasiye sahip olan Komisyon Komisyon uumlyelerinin sorumluluğunda bulunan 24 Genel Muumlduumlrluumlkten ve ccedileşitli hizmet birimlerinden oluşmaktadır (Bkz AT Antlaşması m211-219) Avrupa Toplulukları Sayıştayı Sağlam bir mali youmlnetimin temin edilmesi amacıyla Avrupa Birliğinin gelir ve gider hesaplarını ve bu hesapların dayandığı işlemlerin yasallığını ve duumlzguumlnluumlğuumlnuuml inceleyen AB kurumudur 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmiştir Sayıştay her bir uumlye devleti temsilen birer uumlyeden oluşur Uumlyeler AB Konseyi tarafından 6 yıllık bir suumlre iccedilin atanırlar ve goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler Uumlyelerin goumlrev suumlrelerinin yenilenmesi muumlmkuumlnduumlr (Bkz AT Antlaşması m247-249) (wwwecaeuint)

Court of Auditors of the European Communities

Cour des comptes des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml Avruparsquodaki tuumlketicilerin haklarının korunmasına ve AB politikalarının tuumlketici hakları doğrultusunda geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 1962 yılında kurulmuş bir oumlrguumlttuumlr Avruparsquoda yerleşik 34 adet bağımsız ulusal tuumlketici oumlrguumltuumlnden meydana gelen ve bir federasyon niteliğinde olan oumlrguumltuumln merkezi Bruumlkselrsquodedir (wwwbeucorg)

European Consumersrsquo Organisation

(BEUC)

Bureau europeacuteen des unions de

consommateurs (BEUC)

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Avrupa duumlzeyinde uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığı konusunda guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB

European Monitoring Centre for Drugs and

Drug Addiction (EMCDDA)

Observatoire europeacuteen

des drogues et des

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 22

ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemcddaeuint)

toxicomanies(OEDT)

Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı Daha iyi yaşam ve ccedilalışma koşullarının oluşturulması ve planlanmasına katkıda bulunmak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakıf goumlrevlerini uumlye devlet idareleri işccedili ve işveren oumlrguumltleri ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği halinde yerine getirir Vakfın merkezi İrlandarsquonın başkenti Dublinrsquodedir (wwweurofoundeuint)

European Foundation for the Improvement of

Living and Working Conditions

Fondation europeacuteenne

pour lrsquoameacutelioration des conditions de vie et de

travail

Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Birliğinin hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katkıda bulunacak belli yatırım projelerine finansman sağlayan oumlzerk ve tuumlzel kişiliği haiz bir AB organıdır 1958 yılında kurulmuş olan ve kacircr amacı guumltmeyen Avrupa Yatırım Bankası buumltuumlnleşmeye dengeli kalkınmaya ekonomik ve sosyal uyuma ve bilgi ekonomisine youmlnelik projelere destek vermektedir (Bkz AT Antlaşması m266-267) (wwweibeuint)

European Investment Bank

Banque europeacuteenne

dinvestissement

Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı Makedonya Cumhuriyeti ve Sırbistan-Karadağrsquoda ABrsquonin başlıca yardım programlarının uygulanması amacıyla 2000 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwweareuint)

European Agency for Reconstruction

Agence europeacuteenne

pour la reconstruction

Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi Avrupa Komisyonu buumlnyesinde yolsuzlukla muumlcadele amacıyla 1999 yılında kurulmuş birimdir Ofis yolsuzlukla ve Topluluğun mali ccedilıkarlarını olumsuz youmlnde etkileyen diğer usulsuumlzluumlklerle etkili bir şekilde muumlcadele etmek uumlzere soruşturma yetkileriyle donatılmıştır Komisyon da dahil olmak uumlzere hiccedilbir kurum organ veya uumlye uumllkeden emir ve talimat almaksızın soruşturma yetkilerini tam bir bağımsızlık iccedilinde kullanan Ofis adli makamlarla ve emniyet birimleriyle işbirliği iccedilinde ccedilalışmaktadır (httpeuropaeuintolaf)

European Anti-fraud Office (OLAF)

Office europeacuteen de lutte

antifraude (OLAF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 23: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 21

goumlrev yapacaktır 1 Kasım 2004 tarihinde ise her bir uumlye uumllkeden birer kişinin atanmasıyla oluşacak 25 uumlyeli yeni Komisyon goumlrevine başlayacaktır Goumlrevlerini uumlye devlet ccedilıkarlarından bağımsız olarak yuumlruumltmeleri oumlngoumlruumllen Komisyon uumlyeleri 5 yıl suumlreyle atanırlar Geniş bir buumlrokrasiye sahip olan Komisyon Komisyon uumlyelerinin sorumluluğunda bulunan 24 Genel Muumlduumlrluumlkten ve ccedileşitli hizmet birimlerinden oluşmaktadır (Bkz AT Antlaşması m211-219) Avrupa Toplulukları Sayıştayı Sağlam bir mali youmlnetimin temin edilmesi amacıyla Avrupa Birliğinin gelir ve gider hesaplarını ve bu hesapların dayandığı işlemlerin yasallığını ve duumlzguumlnluumlğuumlnuuml inceleyen AB kurumudur 1992 yılında imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile kurum statuumlsuumlne yuumlkseltilmiştir Sayıştay her bir uumlye devleti temsilen birer uumlyeden oluşur Uumlyeler AB Konseyi tarafından 6 yıllık bir suumlre iccedilin atanırlar ve goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler Uumlyelerin goumlrev suumlrelerinin yenilenmesi muumlmkuumlnduumlr (Bkz AT Antlaşması m247-249) (wwwecaeuint)

Court of Auditors of the European Communities

Cour des comptes des

Communauteacutes europeacuteennes

Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml Avruparsquodaki tuumlketicilerin haklarının korunmasına ve AB politikalarının tuumlketici hakları doğrultusunda geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla 1962 yılında kurulmuş bir oumlrguumlttuumlr Avruparsquoda yerleşik 34 adet bağımsız ulusal tuumlketici oumlrguumltuumlnden meydana gelen ve bir federasyon niteliğinde olan oumlrguumltuumln merkezi Bruumlkselrsquodedir (wwwbeucorg)

European Consumersrsquo Organisation

(BEUC)

Bureau europeacuteen des unions de

consommateurs (BEUC)

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi Avrupa duumlzeyinde uyuşturucu ve uyuşturucu bağımlılığı konusunda guumlvenilir ve karşılaştırmalı bilgi toplamak ve yaymak amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB

European Monitoring Centre for Drugs and

Drug Addiction (EMCDDA)

Observatoire europeacuteen

des drogues et des

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 22

ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemcddaeuint)

toxicomanies(OEDT)

Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı Daha iyi yaşam ve ccedilalışma koşullarının oluşturulması ve planlanmasına katkıda bulunmak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakıf goumlrevlerini uumlye devlet idareleri işccedili ve işveren oumlrguumltleri ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği halinde yerine getirir Vakfın merkezi İrlandarsquonın başkenti Dublinrsquodedir (wwweurofoundeuint)

European Foundation for the Improvement of

Living and Working Conditions

Fondation europeacuteenne

pour lrsquoameacutelioration des conditions de vie et de

travail

Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Birliğinin hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katkıda bulunacak belli yatırım projelerine finansman sağlayan oumlzerk ve tuumlzel kişiliği haiz bir AB organıdır 1958 yılında kurulmuş olan ve kacircr amacı guumltmeyen Avrupa Yatırım Bankası buumltuumlnleşmeye dengeli kalkınmaya ekonomik ve sosyal uyuma ve bilgi ekonomisine youmlnelik projelere destek vermektedir (Bkz AT Antlaşması m266-267) (wwweibeuint)

European Investment Bank

Banque europeacuteenne

dinvestissement

Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı Makedonya Cumhuriyeti ve Sırbistan-Karadağrsquoda ABrsquonin başlıca yardım programlarının uygulanması amacıyla 2000 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwweareuint)

European Agency for Reconstruction

Agence europeacuteenne

pour la reconstruction

Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi Avrupa Komisyonu buumlnyesinde yolsuzlukla muumlcadele amacıyla 1999 yılında kurulmuş birimdir Ofis yolsuzlukla ve Topluluğun mali ccedilıkarlarını olumsuz youmlnde etkileyen diğer usulsuumlzluumlklerle etkili bir şekilde muumlcadele etmek uumlzere soruşturma yetkileriyle donatılmıştır Komisyon da dahil olmak uumlzere hiccedilbir kurum organ veya uumlye uumllkeden emir ve talimat almaksızın soruşturma yetkilerini tam bir bağımsızlık iccedilinde kullanan Ofis adli makamlarla ve emniyet birimleriyle işbirliği iccedilinde ccedilalışmaktadır (httpeuropaeuintolaf)

European Anti-fraud Office (OLAF)

Office europeacuteen de lutte

antifraude (OLAF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 24: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 22

ajansıdır Ajansın merkezi Lizbonrsquodadır (wwwemcddaeuint)

toxicomanies(OEDT)

Avrupa Yaşam ve Ccedilalışma Koşullarının İyileştirilmesi Vakfı Daha iyi yaşam ve ccedilalışma koşullarının oluşturulması ve planlanmasına katkıda bulunmak amacıyla 1975 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Vakıf goumlrevlerini uumlye devlet idareleri işccedili ve işveren oumlrguumltleri ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği halinde yerine getirir Vakfın merkezi İrlandarsquonın başkenti Dublinrsquodedir (wwweurofoundeuint)

European Foundation for the Improvement of

Living and Working Conditions

Fondation europeacuteenne

pour lrsquoameacutelioration des conditions de vie et de

travail

Avrupa Yatırım Bankası Avrupa Birliğinin hedeflerinin gerccedilekleştirilmesine katkıda bulunacak belli yatırım projelerine finansman sağlayan oumlzerk ve tuumlzel kişiliği haiz bir AB organıdır 1958 yılında kurulmuş olan ve kacircr amacı guumltmeyen Avrupa Yatırım Bankası buumltuumlnleşmeye dengeli kalkınmaya ekonomik ve sosyal uyuma ve bilgi ekonomisine youmlnelik projelere destek vermektedir (Bkz AT Antlaşması m266-267) (wwweibeuint)

European Investment Bank

Banque europeacuteenne

dinvestissement

Avrupa Yeniden Yapılanma Ajansı Makedonya Cumhuriyeti ve Sırbistan-Karadağrsquoda ABrsquonin başlıca yardım programlarının uygulanması amacıyla 2000 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ajansın merkezi Yunanistanrsquoın Selanik kentindedir (wwweareuint)

European Agency for Reconstruction

Agence europeacuteenne

pour la reconstruction

Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi Avrupa Komisyonu buumlnyesinde yolsuzlukla muumlcadele amacıyla 1999 yılında kurulmuş birimdir Ofis yolsuzlukla ve Topluluğun mali ccedilıkarlarını olumsuz youmlnde etkileyen diğer usulsuumlzluumlklerle etkili bir şekilde muumlcadele etmek uumlzere soruşturma yetkileriyle donatılmıştır Komisyon da dahil olmak uumlzere hiccedilbir kurum organ veya uumlye uumllkeden emir ve talimat almaksızın soruşturma yetkilerini tam bir bağımsızlık iccedilinde kullanan Ofis adli makamlarla ve emniyet birimleriyle işbirliği iccedilinde ccedilalışmaktadır (httpeuropaeuintolaf)

European Anti-fraud Office (OLAF)

Office europeacuteen de lutte

antifraude (OLAF)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 25: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 23

AYB Bkz Avrupa Yatırım Bankası

EIB

BEI

Bakanlar Konseyi Bkz AB Konseyi

Council of Ministers

Conseil des ministres

Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Avrupa Birliğinin doumlrt Yapısal Fonundan biridir 1993 yılında oluşturulan Fonun amacı balıkccedilılık kaynaklarının dengeli bir şekilde kullanılmasını sağlamak balıkccedilılıkla geccedilinen boumllgeleri geliştirmek ve sektoumlrde rekabeti artırmaktır

Financial Instrument for Fisheries Guidance

(FIFG)

Instrument financier drsquoorientation pour la

pecircche (IFOP)

BEUC Bkz Avrupa Tuumlketici Oumlrguumltuuml

BEUC

BEUC

Beyaz Kitap Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan belli bir konudaki Topluluk eylemine youmlnelik somut oumlneriler iccedileren dokuumlmanlardır Beyaz Kitaplar bazı durumlarda Yeşil Kitapların bir uzantısı şeklinde ortaya ccedilıkmakta ve Yeşil Kitapta varılan sonuccedilları oumlnerilere doumlnuumlştuumlrmektedir Beyaz Kitapların bilinen bazı oumlrnekleri İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitap ve Buumlyuumlme Rekabet Edebilirlik ve İstihdam Hakkında Beyaz Kitaptır Beyaz Kitaplar AB Konseyi tarafından uygun bulunmaları halinde bir Topluluk eylem programına doumlnuumlşebilmektedir (Bkz Yeşil Kitap)

White Paper

Livre blanc

Boumllgeler Komitesi Avrupa Birliği Antlaşması ile oluşturulan ve ekonomik ve sosyal uyum sağlık kuumlltuumlr genccedillik ve eğitim gibi boumllgesel ve yerel duumlzeyde etkisi olan konularda kendisine başvurulan istişari nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Boumllgeler

Committee of the Regions

Comiteacute des reacutegions

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 26: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 24

Komitesine danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 yerel ve boumllgesel temsilciden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 263-265)

Bruumlksel Antlaşması 22 Temmuz 1975 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Haziran 1977rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın (Fuumlzyon Antlaşması) Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Brussels Treaty

Traiteacute de Bruxelles

Cecchini Raporu 1992 yılında oluşturulması oumlngoumlruumllen Tek Pazarrsquoa ilişkin olarak Avrupa Komisyonunun talebi uumlzerine Komisyonun uumlst duumlzey youmlneticilerinden Paolo Cecchini tarafından hazırlanan ve Tek Pazarın kurulmasının fayda ve maliyetini ortaya koyan 1988 tarihli rapordur

Cecchini Report

Rapport Cecchini

CEDEFOP Bkz Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi

CEDEFOP

CEDEFOP

CEEP Avrupa Kamu İşletmeleri ve Genel Ekonomik Yarar İşletmeleri Merkezi iccedilin kullanılan kısaltmadır Kamunun pay sahibi olduğu veya genel ekonomik yarar faaliyetleri yuumlruumlten işletmelerden meydana gelen Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işveren birliğidir Merkez ETUC ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwceeporg)

CEEP

CEEP

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 27: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 25

CEN Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1961 yılında Avrupadaki ulusal standart kuruluşları tarafından kurulan CEN elektroteknik ve telekomuumlnikasyon alanı dışında kalan tuumlm uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwcenormbe) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Standardisation

(CEN)

Comiteacute europeacuteen de normalisation

(CEN)

CENELEC Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1973 yılında kurulan ve elektroteknik alanında ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlayan CENELEC 28 Avrupa uumllkesinin elektroteknik komitelerinden oluşmaktadır (wwwcenelecorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Committee for Electrotechnical

Standardisation (CENELEC)

Comiteacute europeacuteen de

normalisation eacutelectrotechnique

(CENELEC)

COM Belgeleri Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan mevzuat oumlnerileri Topluluk politikalarına ilişkin kapsamlı raporlar ve bunların uygulama raporlarından oluşan belgeleri ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

COM documents

Documents COM

COREPER Bkz Daimi Temsilciler Komitesi

COREPER

COREPER

Cotonou Anlaşması Avrupa Topluluğu ile 77 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) imzalanan işbirliği anlaşmasıdır AKP uumllkelerinin ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyal gelişimini desteklemek ve hızlandırmak amacıyla imzalanan Anlaşma 1 Nisan 2003de yuumlruumlrluumlğe girmiş olup Lome Soumlzleşmelerinin yerini almıştır (Bkz Yaunde Soumlzleşmesi ve Lome Soumlzleşmesi)

Cotonou Agreement

Accord de Cotonou

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 28: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 26

Ccedilok Vitesli Avrupa Avrupa Birliğinin hedeflerine ortak hareket ederek daha hızlı ulaşmak isteyen ve bunu gerccedilekleştirebilecek kapasiteye sahip olan uumlye devletlerin bu youmlnde hareket etmelerini ve diğer uumlye devletlerin ise bu hedeflere gecikmeli olarak ulaşmalarını ifade eden terimdir

Multi-speed Europe

Europe agrave plusieurs vitesses

Daimi Temsilciler Komitesi Uumlye devletlerin Avrupa Birliği nezdindeki uumlst duumlzey temsilcilerinden oluşan ve AB Konseyindeki muumlzakerelerin oumln hazırlıkları ile Konseyin kendisine tevdi ettiği diğer işleri yapmakla goumlrevli komitedir Daimi Temsilciler Komitesi ccedilalışmalarını iki seviyede yuumlruumltuumlr Buumlyuumlkelccedili duumlzeyindeki daimi temsilcilerden oluşan COREPER II ve daimi temsilci yardımcılarından oluşan COREPER I Siyasi niteliği ağır basan işler COREPER II teknik nitelikli işler ise COREPER I tarafından ele alınır (Bkz AT Antlaşması m207)

Permanent Representatives

Committee (COREPER)

Comiteacute des

repreacutesentants permanents

(COREPER)

Danışma Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Bu usulde Avrupa Komisyonu AB Konseyine bir mevzuat oumlnerisi sunar Konsey Avrupa Parlamentosuna ve duruma goumlre Ekonomik ve Sosyal Komiteye veya Ekonomik Sosyal Komite ile birlikte Boumllgeler Komitesine danıştıktan sonra kararını verir Bu usulde danışılan kurumların goumlruumlşleri Konsey iccedilin bağlayıcı değildir Danışma usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak bir maddede duumlzenlenmemiştir

Consultation Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis simple

Denizaşırı Uumllke ve Topraklar Avrupa Birliği uumlyelerinden bazılarının (Danimarka Fransa Hollanda ve Birleşik Krallık) ilişkisi bulunan deniz aşırı uumllke ve topraklardır Bu uumllke ve topraklar ile AB arasında oluşturulan oumlzel rejim ccedilerccedilevesinde oumlzellikle karşılıklı ticaretin geliştirilmesi suretiyle soumlz konusu uumllke ve toprakların ekonomik ve sosyal bakımdan kalkındırılması amaccedillanmıştır (Bkz AT Antlaşması m 182-188)

Overseas Countries and Territories

Pays et territoires

doutre-mer

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 29: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 27

Direktif Uumlye devletleri ulaşılacak sonuccedillar bakımından bağlayan Topluluk tasarrufudur Direktiflerin muhatabı sadece uumlye devletlerdir Direktifler tuumlzuumlklerden farklı olarak uumlye devletlerin iccedil hukukunda doğrudan uygulanmaz bir iccedil hukuk duumlzenlemesine ihtiyaccedil goumlsterirler Uumlye devletler direktifte oumlngoumlruumllen amaccedilları gerccedilekleştirmek iccedilin gerekli iccedil hukuk araccedillarının seccediliminde serbesttirler Mevzuat uyumlaştırılmasında ağırlıklı olarak kullanılan direktifler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Directive

Directive

Doğrudan Etki Bireylerin ilave uygulama tedbirlerinin alınmasına ihtiyaccedil goumlstermeyen ve yeterince accedilık olan Topluluk hukuku kurallarını uumlye devlet mahkemelerinde diğer bir gerccedilek veya tuumlzel kişiye veya uumlye devlete karşı ileri suumlrebilme hakkını ifade eden kavramdır Kavram Topluluk hukukuna Avrupa Toplulukları Adalet Divanının Van Gend en Loos davasında verdiği karar ile kazandırılmıştır (Karş Doğrudan Uygulanabilirlik)

Direct Effect

Effet direct

Doğrudan Seccedilimler 1979 yılına kadar uumlye uumllke parlamentolarının yetkilendirdiği temsilcilerden oluşan Avrupa Parlamentosunun 20 Eyluumll 1976 tarihli Konsey Kararına ekli Anlaşma uyarınca 5 yılda bir yapılacak doğrudan genel seccedilimlerle işbaşına getirilen uumlyelerden oluşması oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Bu doğrultuda doğrudan genel oyla yapılan ilk seccedilimler 7-10 Haziran 1979 tarihinde gerccedilekleştirilmiştir Daha sonraki seccedilimler sırasıyla 14-17 Haziran 1984 15-18 Haziran 1989 9-12 Haziran 1994 ve 10-13 Haziran 1999 tarihlerinde yapılmıştır Son seccedilimler 11-13 Haziran 2004 tarihlerinde yapılmıştır

Direct Elections

Elections directes

Doğrudan Uygulanabilirlik Bir Topluluk tasarrufunun uumlye devletlerde iccedil hukuka aktarma işlemine gerek olmaksızın ccedilıkartıldığı anda bir iccedil hukuk tasarrufu gibi geccedilerlilik kazanmasını ifade eden

Direct Applicability

Applicabiliteacute directe

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 30: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 28

kavramdır Doğrudan uygulanabilirlik Topluluk hukukunda kural olarak tuumlzuumlklere oumlzguuml bir niteliktir (Bkz AT Antlaşması m249) (Karş Doğrudan Etki) ECOSOC Bkz Ekonomik ve Sosyal Komite

ECOSOC

CES

EFTA Avusturya Birleşik Krallık Danimarka İsveccedil İsviccedilre Norveccedil ve Portekiz tarafından 4 Ocak 1960rsquoda Stokholmrsquode imzalanan soumlzleşme ile kurulan Avrupa Serbest Ticaret Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır Avrupa Topluluklarına alternatif bir ticaret bloğu olarak tasarlanan EFTArsquoya daha sonra Finlandiya İzlanda ve Liechtenstein katılmıştır Uumlyelerinin buumlyuumlk kısmı Avrupa Birliğine katılan EFTArsquonın halihazırdaki uumlyeleri İsviccedilre İzlanda Liechtenstein ve Norveccedilrsquotir (wwweftaint)

European Free Trade Association

(EFTA)

Association europeacuteenne de libre-eacutechange

(EFTA)

Ekonomik ve Parasal Birlik Avrupa Birliğinde tek paraya geccedililmesi amacıyla uumlye devletlerin ekonomik ve parasal politikalarının uyumlaştırılmasını amaccedillayan uumlccedil aşamalı bir suumlreccediltir Birinci aşama 1 Haziran 1990-31 Aralık 1993 doumlnemini kapsamakta olup bu doumlnemde uumlye uumllkeler arasında sermayenin serbest dolaşımı ekonomi politikalarının koordinasyonu ve merkez bankaları arasındaki işbirliğinin artırılması hedeflenmiştir İkinci aşama 1 Ocak 1994-31 Aralık 1998 doumlnemini kapsamakta olup fiyat istikrarının sağlanması youmlnuumlnde uumlye uumllkelerin ekonomik ve para politikalarının birbirine yaklaştırılması amaccedillanmıştır Uumlccediluumlncuuml aşama ise 1 Ocak 1999 tarihinde başlamıştır Bu aşama Euroyu kabul eden uumlye devletlerin doumlviz kurlarının sabitlenmesini ve tek para biriminin tedavuumlle girmesini kapsamaktadır Bu doğrultuda Euro 1 Ocak 2002 tarihi itibarıyla Birleşik Krallık Danimarka ve İsveccedil dışındaki 12 uumlye uumllkede tedavuumlle girmiştir (Bkz AT Antlaşması m98-124)

Economic and Monetary Union

(EMU)

Union eacuteconomique et moneacutetaire

(UEM)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 31: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 29

Ekonomik ve Sosyal Komite Ccedileşitli ekonomik ve sosyal ccedilıkar gruplarının (uumlreticiler ccediliftccedililer işccedililer nakliyeciler esnaf ve sanatkacircrlar serbest meslek sahipleri ve kamu yararına ccedilalışanlar) temsilcilerinden meydana gelen istişaricirc nitelikteki Topluluk organıdır Antlaşmada oumlngoumlruumllen hallerde Ekonomik ve Sosyal Komiteye danışılması zorunludur Daha oumlnce 222 uumlyeden meydana gelen Komitenin uumlye sayısı 1 Mayıs 2004 tarihinde yeni uumlyelerin katılımından sonra 317ye yuumlkselmiştir Uumlyeliklerin dağılımı şu şekildedir Almanya Fransa İtalya ve Birleşik Krallık 24rsquoer İspanya ve Polonya 21er Avusturya Hollanda Belccedilika Yunanistan İsveccedil Portekiz Ccedilek Cumhuriyeti ve Macaristan 12rsquoşer Danimarka İrlanda Finlandiya Litvanya ve Slovakya 9rsquoar Estonya Letonya ve Slovenya 7şer Luumlksemburg ve GKRY 6şar ve Malta 5 Uumlyeler 4 yıl suumlreyle seccedililmekte ve goumlrev suumlreleri yenilenebilmektedir Uumlyeler goumlrevlerini Birliğin genel ccedilıkarları doğrultusunda tam bir bağımsızlık iccedilinde yerine getirirler (Bkz AT Antlaşması 257-262)

Economic and Social Committee

Comiteacute eacuteconomique et

social

Eşleştirme AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi ve uygulanmasına youmlnelik projelerin oluşturulmasında ve hayata geccedilirilmesinde aday uumllkelere yardımcı olmak amacıyla uumlye uumllkelerden goumlrevlendirilen uzmanların aday uumllkelerdeki muadilleriyle belli bir suumlre (kural olarak en az 12 ay) birlikte ccedilalışmalarını ifade eden terimdir Eşleştirme mekanizması aday uumllkelerin AB muumlktesebatını uumlye uumllkeler ile aynı standartlarda uygulayabilmeleri iccedilin gerekli yapıların insan kaynaklarının ve youmlnetim becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır

Twinning

Jumelages

ETSI Avrupa Standardizasyon Kuruluşlarından biridir 1988 yılında kurulan ETSI telekomuumlnikasyon alanındaki uumlruumlnler iccedilin ihtiyari Avrupa standartlarını hazırlamaktadır (wwwetsiorg) (Bkz Avrupa Standardizasyon Kuruluşları)

European Telecommunications

Standards Institute (ETSI)

Institut europeacuteen des

normes de teacuteleacutecommunication

(ETSI)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 32: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 30

ETUC Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş bir işccedili sendikaları birliği olan Avrupa Sendikalar Konfederasyonu iccedilin kullanılan kısaltmadır ETUC CEEP ve UNICE ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwetucorg)

ETUC

CES

EURATOM Bkz Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu

EURATOM

EURATOM

Eurojust Başta organize succedillar olmak uumlzere sınır aşan ciddi succedilların takibi ve soruşturulmasında uumlye uumllke yetkili makamları arasındaki işbirliğini ve koordinasyonu guumlccedillendirmek amacıyla 2002 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Her bir uumlye devletin goumlrevlendirdiği hakim savcı veya uumlst duumlzey emniyet teşkilatı mensuplarından oluşan Eurojustın merkezi Laheydedir (wwweurojusteuint)

Eurojust

Eurojust

Europol Succedillara ilişkin istihbarat faaliyetlerini yuumlruumlten AB ajansıdır Europoluumln kuruluş amacı uluslararası ciddi organize succedilların oumlnlenmesinde ve bunlarla muumlcadele edilmesinde uumlye devlet makamlarının etkinliğinin artırılması ve aralarındaki işbirliğinin guumlccedillendirilmesidir Europol uumlye devletlerin kolluk kuvvetlerinin oumlzellikle uyuşturucu kaccedilakccedilılığı yasadışı goumlccedil şebekeleri teroumlrizm taşıt kaccedilakccedilılığı insan kaccedilakccedilılığı ccedilocuk pornografisi kara para aklama ve sahte para konularındaki faaliyetlerine destek vermektedir Europoluumln merkezi Laheydedir (wwweuropoleuint)

Europol (European Police Office)

Europol (Office

europeacuteen de police)

Eurostat Avrupa Komisyonu buumlnyesindeki genel muumlduumlrluumlklerden biridir Eurostat AB kurumlarının alacakları kararlara temel oluşturmak uumlzere duumlzenli istatistiki veriler uumlretir analizler yapar ve bunları yayımlar (httpeuropaeuintcommeurostat)

Eurostat

Eurostat

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 33: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 31

Fuumlzyon Antlaşması 8 Nisan 1965 tarihinde Bruumlkselrsquode imzalanan ve 1 Temmuz 1967rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır Soumlz konusu Antlaşma ile mevcut Toplulukların (AKCcedilT AET AAET) her birinin ayrı ayrı sahip olduğu Konseyler ortak bir Konsey AKCcedilT Yuumlksek Otoritesi ile AET ve AAET Komisyonları ise ortak bir Komisyon haline gelmiştir Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının uumlccedil Topluluğun ortak kurumları haline gelmesi ise AET ve AAET Antlaşmalarıyla aynı tarihte imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren bir Konvansiyon uyarınca gerccedilekleşmiştir

Merger Treaty

Traiteacute de fusion

Genişleme Avrupa Birliğine yeni uumlye katılımına ilişkin suumlreci ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Kurucu uumlyeleri Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg olan Avrupa Birliği buguumlne kadar beş genişleme suumlreci yaşamıştır 1973 Danimarka İngiltere İrlanda 1981 Yunanistan 1986 İspanya Portekiz 1995 Avusturya Finlandiya İsveccedil 2004 Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovakya Slovenya

Enlargement

Eacutelargissement

Goumlruumlş Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Goumlruumlşler daha ccedilok siyasi ve etik değer taşımakta olup Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Opinion

Avis

Hukuk Soumlzcuumlsuuml Avrupa Toplulukları Adalet Divanının (ATAD) oumlnuumlne gelen davalarda dava konusu soruna ilişkin gerekccedileli goumlruumlş sunmakla goumlrevli kişilerdir ATAD hakimleri ile eşit statuumlye sahip hukuk soumlzcuumlleri goumlrevlerini bağımsızlık ve tarafsızlık iccedilinde yerine getirir Hukuk soumlzcuumlleri İlk

Advocate General

Avocat geacuteneacuteral

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 34: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 32

Derece Mahkemesine gelen davalara ilişkin goumlruumlş sunmazlar Huumlkuumlmetlerarası Konferans AB uumlyesi devletlerin huumlkuumlmet temsilcileri arasında Antlaşmaların değiştirilmesi amacıyla yapılan muumlzakereler iccedilin kullanılan terimdir Bir uumlye devlet huumlkuumlmeti veya Avrupa Komisyonu Avrupa Birliğinin dayandığı Antlaşmaların değiştirilmesi iccedilin AB Konseyine oumlneri goumltuumlrebilir Konseyin Avrupa Parlamentosuna ve gerektiğinde Komisyona danıştıktan sonra huumlkuumlmetlerarası bir konferansın toplanması youmlnuumlnde olumlu goumlruumlş bildirmesi halinde huumlkuumlmetlerarası konferans Konsey doumlnem başkanı tarafından toplanır (Bkz AB Antlaşması m48)

Intergovernmental Conference (IGC)

Confeacuterence

intergouvernementale (CIG)

Ioannina Uzlaşması 29 Mart 1994 tarihinde Yunanistanrsquoın Ioannina kentinde gayri resmi olarak toplanan Dışişleri Bakanları Konseyinde Avrupa Birliğinin doumlrduumlncuuml genişlemesine hazırlık ccedilerccedilevesinde nitelikli ccediloğunlukla karar alma usuluuml ile ilgili olarak varılan anlaşmadır Buna goumlre nitelikli oy ccediloğunluğu ile karar alınması gereken hallerde oy ağırlığı 23 ile 26 arasında olan Konsey uumlyelerinin alınacak karara karşı ccedilıkmaları durumunda Konseyin 87 oydan en az 65rsquoinin kararın lehinde olmasını sağlamak iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Ioannina Compromise

Compromis de Ioannina

ISPA Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinin ccedilevre ve ulaştırma altyapısını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE SAPARD)

Instrument for Structural Policies for Pre-Accession (ISPA)

Instrument structurel de

preacuteadheacutesion (ISPA)

İccedil Pazar 14 Haziran 1985 tarihli İccedil Pazarın Tamamlanmasına İlişkin Beyaz Kitapta belirlenen hedefler doğrultusunda Avrupa Tek Senedi ile getirilen huumlkuumlm uyarınca 31 Aralık 1992 tarihine kadar aşamalı olarak

Internal market

Marcheacute inteacuterieur

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 35: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 33

oluşturulması oumlngoumlruumllen malların kişilerin hizmetlerin ve sermayenin iccedil sınırlar olmaksızın serbestccedile dolaştığı alandır İccedil Pazar terimi Tek Pazar terimi ile aynı anlamda kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m14) İccedil Pazarı Uyumlaştırma Ofisi Topluluk markalarını tescil etmek amacıyla 1993 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi İspanyarsquonın Alicante kentindedir (wwwoamieuint)

Office for Harmonisation in the

Internal Market (OHIM)

LOffice de

lharmonisation dans le marcheacute inteacuterieur

(OHMI)

İkincil Mevzuat Kurucu Antlaşmalarla tanınmış duumlzenleme yetkisine dayanarak Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılan tuumlzuumlk direktif ve kararlar ile tavsiye ve goumlruumlşleri ifade etmektedir (Bkz AT Antlaşması m249)

Secondary Legislation

Droit deacuteriveacute

İlerleme Raporu Aday uumllkelerin Avrupa Birliğine katılım suumlrecinde Kopenhag kriterlerine uyum youmlnuumlnde kaydettikleri gelişmeleri değerlendiren ve Avrupa Komisyonu tarafından 1998 yılından bu yana yıllık olarak hazırlanan raporlardır (httpeuropaeuintcommenlargement)

Regular Report

Rapport reacutegulier

İmtiyazlar ve Dokunulmazlıklar Toplulukların goumlrevlerini yerine getirirken uumlye devlet topraklarında yararlanmaları gerekli goumlruumllen ayrıcalıklardır Buna goumlre Toplulukların binaları ve arşivlerine dokunulamaz ve malvarlıklarına Avrupa Toplulukları Adalet Divanının izni olmaksızın el konulamaz Toplulukların işlemleri guumlmruumlk ve diğer vergilerden muaftır Bu ayrıcalıklardan Avrupa Merkez Bankası Avrupa Para Enstituumlsuuml ve Avrupa Yatırım Bankası da yararlanır (Bkz AT Antlaşması m291)

Privileges and Immunities

Privilegraveges et immuniteacutes

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 36: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 34

İşbirliği Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Tek Senedi ile getirilen bu usulde Tek Senet doumlnemine kadar istişari bir organ olarak goumlrev yapan Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde ilk kez aktif bir rol almıştır Bununla birlikte bu usulde nihai karar yetkisi yine de AB Konseyindedir İşbirliği usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m252)

Cooperation Procedure

Proceacutedure de coopeacuteration

Kabine Komisyon uumlyelerinin her birinin ccedilalışmalarına yardımcı olan ve Komisyon uumlyesinin mensup olduğu uumlye devlet ve Topluluk resmi goumlrevlilerinden meydana gelen dar kapsamlı ekibi ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir

Cabinet

Cabinet

Karar Uumlye devletlere veya gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik olarak ccedilıkartılan ve muhatap aldığı devlet ya da kişi iccedilin buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olan Topluluk tasarrufudur Kararlar Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Decision

Deacutecision

Katılım Antlaşması Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen Avrupa devletleri ile AB uumlyesi devletler arasında katılım şartlarına ve bu katılımın Kurucu Antlaşmalara getireceği değişikliklere ilişkin olarak yapılan antlaşmadır (Bkz AB Antlaşması m49)

Treaty of Accession

Traiteacute drsquoadheacutesion

Katılım Ortaklığı Belgesi Avrupa Birliğine aday uumllkeler iccedilin Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB Konseyi tarafından kabul edilen her bir aday uumllkenin ABrsquoye katılım youmlnuumlnde gelişme kaydetmesi oumlngoumlruumllen oumlncelikli alanların değerlendirildiği belgedir Katılım Ortaklığı Belgesi aday uumllkenin Kopenhag kriterlerine uyum sağlama doğrultusundaki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapsamında kısa ve orta vadeli oumlnceliklere ilişkin bir takvim iccedilerir Tuumlrkiye iccedilin hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında ikincisi ise 2003 yılında kabul edilmiştir

Accession Partnership

Partenariat pour lrsquoadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 37: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 35

Katılım Oumlncesi Ekonomik Program Aday uumllkelere youmlnelik katılım oumlncesi mali izleme suumlreci ccedilerccedilevesinde her bir aday uumllke tarafından Kopenhag ekonomik kriterlerinin karşılanması amacıyla hazırlanan programdır Katılım oumlncesi ekonomik program aday uumllkenin orta doumlnem makroekonomik politikalarını ve uygulamayı oumlngoumlrduumlğuuml yapısal reformları iccedilermektedir Doumlrt yıllık bir doumlnemi kapsayan bu programlar AB uumlyeliği gerccedilekleşene kadar her yıl revize edilmekte ve Avrupa Komisyonuna sunulmaktadır KEP Tuumlrkiye tarafından da 2001 yılından bu yana her yıl hazırlanmaktadır

Pre-accession Economic Programme

(PEP)

Programme eacuteconomique de

preacuteadheacutesion (PEP)

Katma Protokol Ankara Anlaşmasında oumlngoumlruumllen geccediliş doumlneminin ayrıntılı biccedilimde duumlzenlenmesi amacıyla 23 Kasım 1970 tarihinde Tuumlrkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan ve 1 Ocak 1973 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren protokolduumlr Katma Protokol Ankara Anlaşmasının buumltuumlnleyici bir parccedilasıdır (Bkz Ankara Anlaşması)

Additional Protocol

Protocol additionnel

KEP Bkz Katılım Oumlncesi Ekonomik Program

PEP

PEP

Komitoloji Komisyonun Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen mevzuatın yuumlruumltuumllmesi amacıyla uygulama mevzuatı ccedilıkartması sırasında tacircbi olduğu komite usullerine verilen isimdir 1960rsquolı yılların başından bu yana uygulanmakta olan soumlz konusu komite usulleri ilk kez 1987 yılında ccedilıkartılan bir Konsey Kararı ile duumlzenlenmiştir Daha sonra bu Kararın yerini 1999 tarihli Konsey Kararı almıştır Komisyona yuumlruumltme yetkilerini kullanırken yardımcı olan komiteler Danışma Komiteleri Youmlnetim Komiteleri ve Duumlzenleyici Komiteler olarak uumlccedil gruba ayrılmaktadır Uumlye devletlerin kamu goumlrevlilerinden oluşan soumlz konusu komiteler yer aldıkları gruba goumlre Komisyonun yuumlruumltme yetkisini farklı oumllccediluumlde kısıtlamaktadırlar Komisyonun hangi komite usuluumlne tacircbi olacağı Konsey veya Konsey-Parlamento tarafından kabul edilen temel mevzuatta belirtilmektedir

Comitology

Comitologie

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 38: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 36

Kopenhag Kriterleri 1993 Kopenhag Zirvesinde kararlaştırılan ve aday uumllkelerin Birliğe uumlye olabilmek iccedilin yerine getirmeleri gereken kriterlerdir Bunlar - Demokrasi hukukun uumlstuumlnluumlğuuml insan hakları azınlıklara saygı ve azınlıkların korunmasını teminat altına alan kurumların istikrarlı biccedilimde işlemesi (siyasi kriterler) - İşleyen bir pazar ekonomisine sahip olmanın yanı sıra AB iccedilerisindeki rekabet baskısı ve piyasa guumlccedilleri ile başedebilme kapasitesi (ekonomik kriterler) ve - Uumlyelikten kaynaklanan yuumlkuumlmluumlluumlkleri uumlstlenebilme yeteneğidir (muumlktesebata uyum) 1995 Madrid Zirvesinde aday uumllkelerce uyum sağlanan AB muumlktesebatının gerekli idari yapıların oluşturularak etkili biccedilimde uygulanması hususu da uumlyelik kriterlerine eklenmiştir

Copenhagen Criteria

Critegraveres de Copenhague

Kurucu Antlaşmalar 1951 tarihli Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma ile 1957 tarihli Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğunu Kuran Antlaşmayı bir arada ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir 1992 yılında Avrupa Birliği Antlaşmasının imzalanmasından sonra bu Antlaşma da Kurucu Antlaşmalar arasında sayılmaktadır

Founding Treaties

Traiteacutes instituant les communauteacutes

Lome Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 46 Afrika Karayip ve Pasifik (AKP) uumllkesi arasında 28 Şubat 1975 tarihinde Lomersquode (Togo) imzalanan ve Yaunde (Kamerun) Soumlzleşmelerinin yerini alan ticaret ve kalkınma işbirliği anlaşmasıdır Lome Soumlzleşmesi 1979 (Lome II) 1984 (Lome III) ve 1989 (Lome IV) yıllarında yeni AKP uumllkelerinin katılımı dolayısıyla revize edilmiştir Lome Soumlzleşmelerinin yerini almak uumlzere 23 Haziran 2000rsquode Cotonoursquoda (Benin) bir işbirliği anlaşması imzalanmıştır

Lomeacute Convention

Convention de Lomeacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 39: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 37

Luumlksemburg Antlaşması 22 Nisan 1970 tarihinde Luumlksemburgrsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1971rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Tek Bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşmanın Buumltccedileye İlişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Luxembourg

Traiteacute de Luxembourg

Luumlksemburg Uzlaşması Uumlye devletler arasında AT Antlaşması uyarınca oybirliğinden oy ccedilokluğuna geccedililmesi ile ilgili olarak 30 Ocak 1966 tarihinde varılan uzlaşmadır Buna goumlre oy ccedilokluğu ile karar verilmesi gereken bir konuda bir veya birden fazla uumlye devletin hayati ccedilıkarları soumlz konusu ise Konseyin makul bir suumlre iccedilinde tuumlm uumlye uumllkelerce kabul edilebilecek bir ccediloumlzuumlme ulaşılması iccedilin ccedilaba goumlstermesi kararlaştırılmıştır

Luxembourg Compromise

Compromis de

Luxembourg

Maastricht Antlaşması 7 Şubat 1992rsquode Hollandarsquonın Maastricht kentinde imzalanan ve 1 Kasım 1993rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Birliği Antlaşması iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır (Bkz Avrupa Birliği Antlaşması)

Maastricht Treaty

Traiteacute de Maastricht

Maastricht Kriterleri Avrupa Birliği Antlaşmasında yer alan ve Ekonomik ve Parasal Birliğin uumlccediluumlncuuml aşamasına geccediliş oumlncesinde uumlye uumllkelerin uyum sağlaması gereken kriterlerdir Buna goumlre uumlccediluumlncuuml aşamaya katılacak uumlye uumllkenin - enflasyon oranının en duumlşuumlk enflasyona sahip uumlccedil uumlye uumllkenin yıllık enflasyon oranları ortalamasını 15 puandan fazla geccedilmemesi - uzun vadeli faiz oranlarının 12 aylık doumlnem itibarıyla fiyat istikrarı alanında en iyi performans goumlsteren 3 uumllkenin faiz oranını 2 puandan fazla aşmaması - buumltccedile accedilığının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 3rsquouuml geccedilmemesi - devlet borccedillarının GSYİHrsquosına oranının yuumlzde 60rsquoı geccedilmemesi - parasının son 2 yıl itibarıyla diğer bir uumlye uumllke parası karşısında devaluumle edilmemiş olması gerekmektedir

Maastricht Criteria

Critegraveres de Maastricht

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 40: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 38

Nice Antlaşması 26 Şubat 2001 tarihinde Nicersquode imzalanan ve 1 Şubat 2003 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Antlaşmadır Nice Antlaşması Avrupa Birliği Antlaşmasına ve Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalara değişiklikler getirmiştir Soumlz konusu değişiklikler esas itibarıyla 2004 yılında gerccedilekleşen genişlemenin gerektirdiği kurumsal duumlzenlemeleri ve nitelikli ccediloğunlukla karar verilen alanların sayısının artırılmasını iccedilermektedir

Treaty of Nice

Traiteacute de Nice

Nitelikli Ccediloğunluk AB Konseyinin belli kararları iccedilin oumlngoumlruumllen ağırlığı uumlye uumllkelere goumlre farklı olarak belirlenmiş toplam 321 oyun en az 232rsquosinin lehte olmasını gerektiren ccediloğunluktur Bu 232 oyun kabul edilecek mevzuatın Avrupa Komisyonu tarafından oumlnerilmiş olması halinde uumlye uumllkelerin ccediloğunluğunca diğer hallerde uumlye uumllkelerin uumlccedilte ikisince verilmiş olması gerekmektedir Konsey uumlyelerinden biri nitelikli ccediloğunlukla alınan kararın Avrupa Birliğinin toplam nuumlfusunun yuumlzde 62sini temsil edip etmediğinin belirlenmesini talep edebilir Bu durumda soumlz konusu karar ancak bu koşulun gerccedilekleştiğinin tespit edilmesi halinde alınabilir Yeni uumlye uumllkelerin 1 Mayıs 2004 tarihinde Birliğe katılımından sonra nitelikli ccediloğunluk bakımından oyların uumlye uumllkelere goumlre dağılımı şu şekildedir Belccedilika 12 Ccedilek Cumhuriyeti 12 Danimarka 7 Almanya 29 Estonya 4 Yunanistan 12 İspanya 27 Fransa 29 İrlanda 7 İtalya 29 GKRY 4 Letonya 4 Litvanya 7 Luumlksemburg 4 Macaristan 12 Malta 3 Hollanda 13 Avusturya 10 Polonya 27 Portekiz 12 Slovenya 4 Slovakya 7 Finlandiya 7 İsveccedil 10 Birleşik Krallık 29 (Bkz AT Antlaşması m205)

Qualified Majority

Majoriteacute qualifieacutee

ODGP Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası iccedilin kullanılan kısaltmadır

CFSP

PESC

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 41: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 39

ODGP Yuumlksek Temsilcisi Amsterdam Antlaşması ile getirilen huumlkuumlm uyarınca AB Konseyi Genel Sekreterine Birliğin Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası (ODGP) ccedilerccedilevesinde verilen unvandır ODGP Yuumlksek Temsilcisi ortak dış ve guumlvenlik meselelerinde Konsey tarafından alınacak kararların hazırlanmasında ve yuumlruumltuumllmesinde Konseye yardımcı olur Ayrıca Konsey Doumlnem Başkanlığının talebi uumlzerine Konsey adına uumlccediluumlncuuml uumllkelerle siyasi diyalog kurar (Bkz AB Antlaşması m26)

High Representative for the CFSP

Haut repreacutesentant pour

la PESC

OLAF Bkz Avrupa Yolsuzlukla Muumlcadele Ofisi

OLAF(European Anti-fraud Office)

OLAF(Office europeacuteen

de lutte antifraude)

Onay Usuluuml Bazı oumlnemli Topluluk tasarrufları iccedilin oumlngoumlruumllmuumlş bir usulduumlr İlk kez Avrupa Tek Senedi ile Topluluk hukukuna giren bu usul uyarınca Avrupa Parlamentosunun olumlu goumlruumlşuumlnuumln alınması gerekmektedir Bu usulde Parlamento oumlnuumlne gelen mevzuat taslağına değişiklik oumlneremez ya red ya da kabul etmek zorundadır (Bkz AT Antlaşması m105 107 161 190 214 ve 300)

Assent Procedure

Proceacutedure de lrsquoavis conforme

Ortak Karar Usuluuml Toplulukta geccedilerli mevzuat ccedilıkartma usullerinden biridir Avrupa Birliği Antlaşması ile getirilen bu usulde Avrupa Parlamentosu mevzuat ccedilıkartma suumlrecinde AB Konseyi ile eşit yetkilere sahip duruma gelmiştir Bu usul halihazırda Topluluk karar alma mekanizmasındaki en yaygın usulduumlr ve geccedilerli olduğu alanların sayısı giderek artmaktadır Ortak karar usuluuml AT Antlaşmasında oumlzel olarak duumlzenlenmiştir (Bkz AT Antlaşması m251)

Co-decision Procedure

Proceacutedure de codeacutecision

Oumln Karar Uumlye uumllkelerin ulusal mahkemelerinin Topluluk hukukunu ilgilendiren bir davayı sonuccedillandırabilmeleri

Preliminary ruling

Renvoi preacutejudiciel

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 42: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 40

iccedilin Avrupa Toplulukları Adalet Divanından talep ettikleri tespit niteliğindeki karardır Oumln karar Antlaşmaların yorumlanması Topluluk kurumlarının tasarruflarının geccedilerliliği ve yorumu ve AB Konseyi tarafından kurulmuş organların statuumllerinin yorumlanmasına ilişkin olarak verilir (Bkz AT Antlaşması m234 AAET Antlaşması m150) Paris Antlaşması 18 Nisan 1951de Parisrsquote imzalanan ve 23 Temmuz 1952rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin kullanılan kısaltmadır

Treaty of Paris

Traiteacute de Paris

PHARE Merkezi ve Doğu Avrupa Uumllkelerine ABye katılmalarına yardımcı olma amacını guumlden ve AB tarafından finanse edilen uumlccedil katılım oumlncesi mali yardım aracından biridir Başlangıccedilta Polonya ve Macaristana yardım amacıyla 1989 yılında oluşturulan PHARE programı halihazırda 8i AB uumlyesi toplam 10 uumllkeyi (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya Letonya Litvanya Macaristan Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya ile Bulgaristan ve Romanya) kapsamaktadır Programın amaccedilları kamu idarelerinin ve kurumlarının ABde etkili ccedilalışmasını sağlayacak biccedilimde guumlccedillendirilmesi AB muumlktesebatına uyumun ve ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesidir (Bkz ISPA SAPARD)

Poland and Hungary Action for the

Restructuring of the Economy (PHARE)

Programme daide

communautaire aux pays dEurope centrale

et orientale (PHARE)

Roma Antlaşması 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma iccedilin yaygın olarak kullanılan kısaltmadır

Treaty of Rome

Traiteacute de Rome

Roma Antlaşmaları 25 Mart 1957 tarihinde Romarsquoda imzalanan ve 1 Ocak 1958rsquode yuumlruumlrluumlğe giren Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşmalarını birlikte ifade etmek iccedilin kullanılan kısaltmadır

Rome Treaties

Traiteacutes de Rome

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 43: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 41

SAPARD Katılım oumlncesi doumlnemde ABye aday Merkezi ve Doğu Avrupa uumllkelerinde suumlrduumlruumllebilir tarımsal ve kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir mali yardım programıdır (Bkz PHARE ISPA)

Special accession programme for

agriculture and rural development (SAPARD)

Programme speacutecial

dadheacutesion pour lagriculture et le

deacuteveloppement rural (SAPARD)

Schengen Anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan bu uumllkelerin ortak sınırlarındaki denetimlerin yumuşatılmasına ve uzun vadede bu denetimlerin kaldırılarak dış sınırlara kaydırılmasına ilişkin anlaşmadır

Schengen Agreement

Accord de Schengen

Schengen Anlaşmaları 14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşması ile 19 Haziran 1990 tarihli Schengen Uygulama Soumlzleşmesini birlikte ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg arasında imzalanan Schengen Anlaşmalarına 1990 yılında İtalya 1991 yılında İspanya ve Portekiz 1992 yılında Yunanistan 1995 yılında Avusturya ve 1996 yılında Danimarka Finlandiya ve İsveccedil katılmışlardır Anlaşmaları imzalamayan Birleşik Krallık ve İrlanda Schengen alanının dışında kalmışlardır 1 Mayıs 2004 tarihinde ABye katılan 10 uumllke Schengen muumlktesebatını uumlstlenerek Schengen alanına dahil olmuşlardır

Schengen Agreements

Accords de Schengen

Schengen Muumlktesebatı Schengen Anlaşmaları ile diğer uumlye uumllkelerin bu anlaşmalara katılımını sağlayan protokolleri ve anlaşmaları Schengen alanına dahil uumlye uumllkelerin aldıkları tedbirleri Uygulama Soumlzleşmesiyle kurulan Schengen Yuumlruumltme Komitesinin kararlarını ve Komitenin yetki devrettiği makamların Soumlzleşmenin uygulanması amacıyla aldıkları tedbirlerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek uumlzere kullanılan terimdir Schengen muumlktesebatı 1 Mayıs

Schengen Acquis

Acquis de Schengen

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 44: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 42

1999 tarihinde yuumlruumlrluumlğe giren Amsterdam Antlaşması ile Avrupa Birliğinin ccedilerccedilevesine dahil edilmiştir Antlaşmanın yuumlruumlrluumlğe girdiği tarihten itibaren Schengen Yuumlruumltme Komitesinin yerini de AB Konseyi almıştır Schengen Uygulama Soumlzleşmesi Schengen Anlaşmasını imzalayan uumlye devletler (Almanya Belccedilika Fransa Hollanda ve Luumlksemburg) tarafından 19 Haziran 1990da imzalanan ve soumlz konusu Anlaşmanın uygulanmasına youmlnelik ayrıntılı huumlkuumlmler iccedileren soumlzleşmedir 1995 yılında yuumlruumlrluumlğe girmiştir

Schengen Convention

Convention de Schengen

Schuman Bildirisi 9 Mayıs 1950rsquode Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schuman tarafından yapılan Avruparsquoda kalıcı barışa hizmet edecek bir birliğin oluşturulması amacıyla bir ilk adım olarak Almanya ve Fransarsquonın koumlmuumlr ve ccedilelik kaynaklarının tek bir uluslaruumlstuuml oumlrguumlte tacircbi olmasını ve isteyen diğer Avrupa uumllkelerinin bu oluşuma katılmasını oumlngoumlren tekliftir

Schuman Declaration

Deacuteclaration de Schuman

SEC Belgeleri Avrupa Komisyonu Genel Sekreterliğinin iccedil yazışmaları ve ccedilalışma belgeleri iccedilin kullanılan kısaltmadır (httpeuropaeuinteur-lexenindexhtml)

SEC documents

Documents SEC

Spaak Raporu Belccedilika Dışişleri Bakanı Paul-Henri Spaak tarafından 1956 yılında AKCcedilT uumlyesi devletlerin Dışişleri Bakanlarına sunulan bir Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bir Atom Enerjisi Topluluğu kurulmasını oumlngoumlren rapordur Soumlz konusu Rapora dayanarak AKCcedilT uumlyesi devletler arasında AET ve AAET Antlaşmalarının imzalanmasına ilişkin muumlzakereler başlatılmıştır

Spaak Report

Rapport Spaak

Suumlbsidiarite İlkesi AB ile uumlye devletler arasında yetkilerin kullanımını duumlzenleyen ilkedir Bu ilke uyarınca muumlnhasır yetkisine girmeyen alanlarda AB ancak oumlngoumlruumllen eylemin amaccedillarının uumlye devletler tarafından gerektiği şekilde

Principle of Subsidiarity

Principe de subsidiariteacute

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 45: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 43

gerccedilekleştirilemeyeceği ve soumlz konusu eylemin boyutları ve etkileri itibarıyla kendisi tarafından daha iyi yerine getirilebileceği durumlarda harekete geccedilebilmektedir Aksi takdirde soumlz konusu eylem ulusal boumllgesel veya yerel duumlzeyde uumlye devletler tarafından gerccedilekleştirilmektedir Suumlbsidiarite terimi iccedilin yetki ikamesi ikincillik yerindenlik gibi terimler de kullanılmaktadır (Bkz AT Antlaşması m5) Tarama Muumlzakere suumlrecinde aday uumllkelerin ulusal mevzuatlarının AB muumlktesebatına uyum durumlarının tespit edilmesi amacıyla bu uumllkeler ve Avrupa Komisyonunun birlikte yuumlruumlttuumlğuuml ccedilalışmalara verilen isimdir AB muumlktesebatının 31 başlık altında kapsamlı olarak incelendiği tarama aday uumllkelerin ve Avrupa Birliğinin muumlzakere pozisyonlarının hazırlanmasına temel teşkil etmektedir

Screening

Screening

Tavsiye Bağlayıcı olmayan Topluluk tasarruflarındandır Uumlye uumllkeleri mevzuat uyumuna teşvik etme ve Topluluk kurumlarını belli bir konuda mevzuat hazırlamaya youmlnlendirme amacı taşır Tavsiyeler Konsey Konsey-Parlamento ve Komisyon tarafından verilebilir (Bkz AT Antlaşması m249)

Recommendation

Recommendation

Tek Pazar Bkz İccedil Pazar

Single Market

Marcheacute unique

Topluluk Bitki Ccedileşitleri Ofisi Yeni bitki ccedileşitlerinin sınai muumllkiyet hakları ccedilerccedilevesinde Topluluk duumlzeyinde korunması amacıyla 1994 yılında kurulmuş bir AB ajansıdır Ofisin merkezi Fransarsquonın Angers kentindedir (wwwcpvoeuint)

Community Plant Variety Office (CPVO)

LOffice communautaire

des varieacuteteacutes veacutegeacutetales (OCVV)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 46: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 44

Topluluk Muumlktesebatı Toplulukların kuruluşundan itibaren ccedilıkartılan ve suumlrekli olarak gelişen duumlzenlemelerin tuumlmuumlnuuml ifade etmek iccedilin kullanılan terimdir Topluluk muumlktesebatı şunlardan oluşmaktadır Kurucu Antlaşmalar ve bunlara değişiklik getiren Antlaşmalar Antlaşmalara dayanılarak ccedilıkartılan ikincil mevzuat ilke kararları ve bildiriler Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası ve Cezai Konularda Polis ve Adli İşbirliği alanlarında kabul edilen tedbirler Toplulukların akdettiği uluslararası anlaşmalar ve uumlye devletlerin ABrsquonin faaliyetleri ile ilgili alanlarda kendi aralarında akdettikleri anlaşmalar ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanının iccediltihat hukuku Topluluk muumlktesebatının Avrupa Birliğine uumlye olmak isteyen uumllkeler tarafından uumlstlenilmesi zorunludur

Acquis communautaire

Acquis communautaire

Topluluk Programları Avrupa Birliği politikaları ile ilişkili belli alanlarda uumlye uumllkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla kabul edilen ve belirli bir doumlnemi kapsayan eylem veya eylemler buumltuumlnuumlnuuml ifade etmektedir Katılım oumlncesi strateji ccedilerccedilevesinde aday uumllkelerin de Topluluk programlarına katılımına imkan sağlanmıştır Topluluk programlarına oumlrnek olarak araştırma ve teknolojik gelişme alanında 6 Ccedilerccedileve Program (2002-2006) ve eğitim alanında Socrates Programı (2000-2006) verilebilir

Community Programmes

Programmes

communautaires

Troyka AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı gelecek doumlnem başkanı ve ODGP Yuumlksek Temsilcisinden oluşan yapıdır Ortak Dış ve Guumlvenlik Politikası alanında Avrupa Birliğini temsil eder Troyka Amsterdam Antlaşması ile getirilen değişiklikten oumlnce AB Konseyinin mevcut doumlnem başkanı ile bir oumlnceki ve bir sonraki doumlnem başkanlarından oluşmaktaydı (Bkz AB Antlaşması m18)

Troika

Troika

Tuumlzuumlk Bağlayıcı Topluluk tasarruflarındandır Tuumlzuumlkler genel nitelikli duumlzenlemeler olup yuumlruumlrluumlğe girdikleri tarihten itibaren bir iccedil hukuka aktarma işlemine ihtiyaccedil

Regulation

Regraveglement

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 47: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 45

bulunmaksızın uumlye uumllkelerde doğrudan uygulanır hale gelirler Tuumlzuumlkler buumltuumlnuumlyle bağlayıcı olup uumlye devletler tuumlzuumlk huumlkuumlmlerini ulusal ccedilıkarlarına uygun geldiği biccedilimde eksik veya seccedilerek uygulama hakkına sahip değildir Tuumlzuumlkler Konsey Konsey-Parlamento veya Komisyon tarafından ccedilıkartılabilir (Bkz AT Antlaşması m249) Ulusal Ajans Avrupa Birliğinin genel eğitim (Socrates) mesleki eğitim (Leonardo da Vinci) ve genccedillik (Youth) programlarının uumllke iccedilinde tanıtılması koordine edilmesi ve yuumlruumltuumllmesi programlardan faydalandırılacak projelerin derlenmesi ve değerlendirilmesi programların uumlye uumllkeler aday uumllkeler ve Avrupa Komisyonu ile işbirliği yapılarak gerccedilekleştirilmesi amacıyla uumlye ve aday uumllkelerde kurulan birimlerdir Tuumlrkiyede Ulusal Ajans goumlrevini Avrupa Birliği Eğitim ve Genccedillik Programları Merkezi Başkanlığı yuumlruumltmektedir (httpeuropaeuintcommeducation) (wwwuagovtr)

National Agency

Agence nationale

Ulusal Program Avrupa Birliğine aday uumllkeler tarafından hazırlanarak Avrupa Komisyonuna sunulan ve Katılım Ortaklığı Belgesinde yer alan oumlnceliklerin ne şekilde yerine getirileceğine ilişkin belgedir Ulusal Programda AB muumlktesebatına uyum sağlamak iccedilin aday uumllkelerin mevzuatlarında yapacakları duumlzenlemeler uyum iccedilin gerekli beşeri ve mali kaynaklar AB muumlktesebatının uumlstlenilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken idari yapı ve tuumlm bu hususlara ilişkin kısa ve orta vadeli oumlncelikler takvimi yer almaktadır Mart 2001rsquode kabul edilmiş olan AB Muumlktesebatının Uumlstlenilmesine İlişkin Tuumlrkiye Ulusal Programı yeni Katılım Ortaklığı Belgesine paralel olarak revize edilmiş ve Haziran 2003rsquode Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir (Bkz Katılım Ortaklığı Belgesi)

National Programme for the Adoption of

Acquis(NPAA)

Programme national drsquoadoption de

lrsquoacquis(PNAA)

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 48: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 46

UNICE Avrupa duumlzeyinde oumlrguumltlenmiş olan Avrupa Sanayi ve İşverenler Konfederasyonu Birliği iccedilin kullanılan kısaltmadır UNICE ETUC ve CEEP ile birlikte Avrupa Komisyonunun kabul ettiği sosyal taraflardan biridir (wwwuniceorg)

UNICE

UNICE

Uyum Fonu Satın alma guumlcuuml paritesine goumlre kişi başına GSYİHsı AB ortalamasının 90ının altında olan uumlye uumllkelerde ccedilevre ve ulaştırma alt yapısının geliştirilmesine youmlnelik projelere finansman sağlayan fondur 1993 yılında oluşturulan Uyum Fonunun yapısal fonları tamamlayıcı bir işlevi bulunmaktadır Uyum Fonundan 2000-2006 doumlneminde yararlanan uumllkeler 1993-1999 doumlneminde olduğu gibi Yunanistan İspanya Portekiz ve İrlandadır

Cohesion Fund

Fonds de coheacutesion

Uzlaşma Komitesi Ortak karar usuluuml ccedilerccedilevesinde goumlrev yapan komitedir Komite Konsey ve Parlamentodan eşit sayıda temsilciden oluşur ve Konsey ve Parlamentonun uzlaşamadığı durumlarda ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varılmasını sağlar Uzlaşma Komitesinin ortak bir metin uumlzerinde anlaşmaya varamaması halinde mevzuat oumlnerisi kabul edilmemiş sayılır (Bkz AT Antlaşması m251)

Conciliation Committee

Comiteacute de conciliation

Uumlye Devletler Halihazırda Avrupa Birliği uumlyesi devletler Almanya Avusturya Belccedilika Birleşik Krallık Ccedilek Cumhuriyeti Danimarka Estonya Finlandiya Fransa GKRY(Guumlney Kıbrıs Rum Youmlnetimi) Hollanda İrlanda İspanya İsveccedil İtalya Letonya Litvanya Luumlksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Slovak Cumhuriyeti Slovenya ve Yunanistandır

Member States

Eacutetats membres

Uumlyelik Kriterleri Bkz Kopenhag Kriterleri

Accession criteria

Critegraveres dadheacutesion

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 49: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 47

Yapısal Fonlar Boumllgeler arası ekonomik ve sosyal farklılıkların azaltılmasını amaccedillayan başlıca boumllgesel politika aracıdır Doumlrt yapısal fon vardır Avrupa Boumllgesel Kalkınma Fonu Avrupa Sosyal Fonu Avrupa Tarımsal Youmlnlendirme ve Garanti Fonu (Youmlnlendirme Boumlluumlmuuml) ve Balıkccedilılığı Youmlnlendirme Finansman Aracı Soumlz konusu fonlar ile ABnin farklı boumllgelerinde uygulanan projelere mali yardım sağlanmaktadır

Structural Funds

Fonds structurels

Yaunde Soumlzleşmesi Avrupa Topluluğu ile 17 Afrika uumllkesi ve Madagaskar arasında 20 Temmuz 1963 tarihinde Yaundersquode (Kamerun) imzalanan ticarette ve kalkınmada işbirliğini amaccedillayan 5 yıl suumlreli bir ortaklık anlaşmasıdır İkinci Yaunde Soumlzleşmesi 29 Temmuz 1968 tarihinde imzalanmıştır Yaunde Soumlzleşmelerinin yerini 1975 yılından itibaren Lome Soumlzleşmeleri almıştır

Yaoundeacute Convention

Convention de Yaoundeacute

Yeşil Kitap Avrupa Komisyonu tarafından belli bir konuda Avrupa duumlzeyinde tartışma ve danışma suumlrecini başlatmak uumlzere yayımlanan dokuumlmanlardır Yeşil Kitabın kapsadığı tartışma ve danışmaların sonuccedilları bir Beyaz Kitabın konusunu oluşturabilir Bkz Beyaz Kitap

Green Paper

Livre vert

Yuumlksek Otorite Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğunun temel karar alma organıdır AKCcedilT AET ve AAETrsquonin tek bir Konsey ve Komisyona sahip olmasını oumlngoumlren 1965 tarihli Fuumlzyon Antlaşması ile yetkilerinde bir değişiklik olmaksızın Yuumlksek Otoritenin adı Komisyon olarak değiştirilmiştir

High Authority

Haute Autoriteacute

Zirve Bkz Avrupa Konseyi (Zirve)

Summit

Sommet

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 50: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 48

Zirve Toplantıları 1961-1974 yılları arasında Avrupa Topluluklarına uumlye uumllkelerin huumlkuumlmet ve devlet başkanlarını bir araya getiren toplantılardır Bunlar Paris (10-11 Şubat 1961) Bonn (17-19 Temmuz 1961) Roma (29-30 Mayıs 1967) Lahey (1-2 Aralık 1969) Paris (19-21 Ekim 1972) Kopenhag (14-15 Aralık 1973) Paris (9-10 Aralık 1974) toplantılarıdır Soumlz konusu toplantılar 1975 yılından itibaren Avrupa Konseyi (Zirve) adı altında yapılmaya başlanmıştır (Bkz Avrupa Konseyi(Zirve))

Summit Meetings

Sommets europeacuteens

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 51: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 49

KISA AB KRONOLOJİSİ VE TUumlRKİYE

9 Mayıs 1950 Schuman Bildirisi

18 Şubat 1951 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Parisrsquote imzalandı

20 Temmuz 1952 Avrupa Koumlmuumlr ve Ccedilelik Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

25 Mart 1957 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması Almanya Belccedilika Fransa Hollanda İtalya ve Luumlksemburg arasında Romarsquoda imzalandı

1 Ocak 1958 Avrupa Ekonomik Topluluğu Antlaşması ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

12 Eyluumll 1963 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında Bir Ortaklık Kuran Anlaşma (Ankara Anlaşması) imzalandı

1 Aralık 1964 Ankara Anlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

8 Nisan 1965 Tek bir Avrupa Toplulukları Konseyi ve Komisyonu Kuran Antlaşma (Fuumlzyon Antlaşması) Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Temmuz 1967 Fuumlzyon Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Nisan 1970 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Buumltccedileye ilişkin Bazı Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Luumlksemburgrsquoda imzalandı

23 Kasım 1970 Avrupa Ekonomik Topluluğu ile Tuumlrkiye Arasında ortaklığın geccediliş doumlnemini duumlzenleyen Katma Protokol imzalandı

1 Ocak 1973 Birleşik Krallık Danimarka ve İrlanda Avrupa Topluluklarına katıldı

Katma Protokol yuumlruumlrluumlğe girdi

22 Temmuz 1975 Avrupa Topluluklarını Kuran Antlaşmalar ile Fuumlzyon Antlaşmasının Bazı Mali Huumlkuumlmlerini Değiştiren Antlaşma Bruumlkselrsquode imzalandı

1 Ocak 1981 Yunanistan Avrupa Topluluklarına katıldı

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu

Page 52: Avrupa Birli - SBB · Avrupa Birliği ile ilgili tüm terimleri içermek amacını taşımayan bu Sözlükte, daha çok hukuki ve kurumsal kavramlara ve Türkiye-AB ilişkilerinde

AB Soumlzluumlğuuml

httpekutupdptgovtrabsozlukpdf 50

17-28 Şubat 1986 Avrupa Tek Senedi Luumlksemburg ve Laheyrsquode imzalandı

1 Ocak 1986 İspanya ve Portekiz Avrupa Topluluklarına katıldı

14 Nisan 1987 Tuumlrkiye Avrupa Topluluklarına uumlyelik iccedilin başvuruda bulundu

1 Temmuz 1987 Avrupa Tek Senedi yuumlruumlrluumlğe girdi

7 Şubat 1992 Avrupa Birliği Antlaşması Maastrichtrsquode imzalandı

1 Kasım 1993 Avrupa Birliği Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

1 Ocak 1995 Avusturya Finlandiya ve İsveccedil Avrupa Topluluklarına katıldı

6 Mart 1995 AT-Tuumlrkiye Ortaklık Konseyi guumlmruumlk birliğinin kurulmasının tamamlanmasına ilişkin 195 sayılı Kararı kabul etti

1 Ocak 1996 AT ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği yuumlruumlrluumlğe girdi

2 Ekim 1997 Amsterdam Antlaşması imzalandı

1 Mayıs 1999 Amsterdam Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

11-12 Aralık 1999 Helsinki Zirvesinde Tuumlrkiye aday uumllke ilan edildi

26 Şubat 2001 Nice Antlaşması imzalandı

1 Ocak 2002 Euro tedavuumlle girdi

1 Şubat 2003 Nice Antlaşması yuumlruumlrluumlğe girdi

16 Nisan 2003 10 aday uumllke (Ccedilek Cumhuriyeti Estonya GKRY Letonya Litvanya Macaristan Malta Polonya Slovak Cumhuriyeti Slovenya) ile katılım antlaşmaları imzalandı

1 Mayıs 2004 10 aday uumllke ABrsquoye uumlye oldu